In opdracht van Transitiebureau
Opdrachtgeverschap, inkoopmodellen en aanbesteden
R.P.Keizer, [x] 5 februari 2014
Nog 330 dagen te gaan….tot 1 januari 2015
Nog 330 dagen te gaan….tot 1 januari 2015
Pagina 2 van 21
Thema’s • Tijdspad tot januari 2015 • Van beleid naar inkoop o Bekostiging o Verantwoording
• Inkoopstrategie • Inkoopmodellen
Thema’s
Pagina 3 van 21
1 oktober 2014 Ingang implementatietermijn Ivm behoud relatie cliënt hulpverlener
Een pad naar 2015
Vanaf februari 2014 geldt in de Wmo dat opdrachten minimaal 3 maanden voor ingang van contract gegund moet zijn.
Intern
Vaststellen beleidsnota
Uitwerken beleid (verordening, etc)
Voorbereiding interne organisatie
Contractering
Extern
januari 2014 Een pad naar 2015
maart
Transitiefase
juli
Implementatie
contract
oktober
Contractmanagement
januari 2015 Pagina 4 van 21
Opdrachtgeverschap in het sociale domein Verplicht tot leveren van maximaal mogelijke inspanning en bijdrage aan invulling eigen behoefte en behoefte in sociale omgeving
Cliënt
Organiseren van de levering
Invullen van beleid Wonen
Zorg
Opvoeding
Welzijn
Vrije tijd
Regisseur Belast met wettelijke verantwoordelijkheden
Gemeente
Opdrachtgeverschap in het sociale domein
v
Veiligheid
Werk en inkomen
Mobiliteit
Aanbieders
Inrichten relatie met aanbieder(s)
Inzet van Professionele ondersteuning die bijdraagt aan ontwikkeling van Push naar pull.
Pagina 5 van 21
Vertalen van beleid naar contract •Contractering is het sluitstuk van de voorbereiding •Inkoopstrategie in lijn met beleid
Invullen beleid
Organiseren levering
Inrichten relatie met aanbieder(s)
Keuzevrijheid
Toegang
Rolverdeling gemeente / aanbieder
Invulling kanteling/ WNS
Cliënt, wijk, gemeente
Sturing (kwaliteit, geld, innovatie, etc.)
PGB / ZIN
Preventie
Vorm van bekostiging
Toegang
Integraliteit en samenwerking
Contractering (inkoop/subsidie)
Vertalen van beleid naar contract
Pagina 6 van 21
Van bekostiging naar inkoop Drie hoofdvormen van bekostiging: 1. Populatiebekostiging: resultaatsgerichte afspraken over één budget voor een afgebakende populatie; 2. Productiebekostiging: Een vaste prijs voor een vooraf gedefinieerde prestatie; 3. Functiegerichte bekostiging: een vaste prijs voor een prestatie zonder resultaatsafspraak.
Van bekostiging naar inkoop
Pagina 7 van 21
Van bekostiging naar inkoop Voorbeeld 1: • Gemeente kiest voor cliëntvolgende bekostiging. • Arrangement obv keukentafelgesprek staat centraal • Arrangement bestaat uit ondersteuningsvormen van één of meerdere aanbieders. Bereik inkoop Keukentafel Arrangement gesprek
Ondersteuningsvorm 1 Aanbieder 1 Ondersteuningsvorm 2
Cliënt 1
Ondersteuningsvorm 3
Cliënt 2
Ondersteuningsvorm 4
Cliënt 3
Ondersteuningsvorm 5
Van bekostiging naar inkoop
Aanbieder 2
Ondersteuningsvorm 6
Aanbieder 3
Ondersteuningsvorm 7
Aanbieder Pagina 4 8 van 21
Van bekostiging naar inkoop Voorbeeld 2: • •
Bereik inkoop
Gemeente kiest voor SWT’s die basisondersteuning verlenen bekostigd met populatiebekostiging; Voor maatwerkvoorzieningen geeft gemeente beschikkingen af. Aanbieder 1
Sociale wijkteam
Gemeente
Algemene voorzieningen
Individuele maatwerkvoorzieningen
Basisondersteuning 1
Cliënt 1
Ondersteuningsvorm 4
Basisondersteuning 2
Cliënt 2
Ondersteuningsvorm 5
Aanbieder 2 Aanbieder 3
Basisondersteuning 3 Van bekostiging naar inkoop
Bereik Cliënt 3 inkoop
Ondersteuningsvorm 6
Bereik inkoop
Pagina 9 van 21
Vier vormen van sturen
B
A
Proces
Input/Structuur Voldoen wet- en regelgeving,
kwaliteitsystemen als HKZ, ISO, keurmerken, salaris
Altijd (?) werken volgens geaccepteerde (behandel) protocollen en richtlijnen
bestuurders etc.
kwaliteit en veiligheid,
informatievoorziening, voorlichting
, bewezen interventies
C
D
Uitkomst (output)
Maatschappelijk effect (outcome) Kwaliteit leven,
Klantervaringen,
gezondheid,
volume (van wat?), participatie, minder medische kwaliteit, (per schadelast, doelgroep / levensfase)
veiligheid, zingeving, verbinding, aangenaam leven
A. Welke middelen worden in het proces gebruikt om doelen te realiseren? (structuurcompetenties) B. Welke processen bij de aanbieder hebben de grootste invloed op de doelen? (gedrag, routines) C. Welke resultaten kan de aanbieder behalen? (uitkomst/ effect van het proces) D. Aan welke maatschappelijke effecten kan de aanbieder bijdragen? Vier vormen van verantwoording
Pagina 10 van 21
Voorbeelden maatschappelijke effecten 1.
Iedereen doet naar eigen kunnen mee, ongeacht zijn of haar beperkingen (Participatie)
2.
Meer Almeerders nemen deel aan vrije tijdsactiviteiten in de eigen stad (Vrije tijd)
3.
Het aanbod van (vrijetijds)voorzieningen is beter afgestemd op de vraag van inwoners (Vrije tijd, welzijn en zorg)
4.
Meer Almeerders hebben toegang tot informatie en noodzakelijk advies, bemiddeling en zorg (Zorg)
5.
Minder overlast door bepaalde doelgroepen; zoals jongeren, verslaafden (Veiligheid)
6.
Meer Almeerders zijn financieel zelfredzaam (Inkomen)
7.
Inwoners en het bedrijfsleven zijn meer betrokken bij de eigen leef- en woonomgeving, ter verbetering van de buurten, wijken en de stad en totstandkoming van sociale verbanden in de buurten (Leefbaarheid en sociale cohesie)
Voorbeelden maatschappelijke effecten
Pagina 11 van 21
Wanneer kiest u input- of processturing? •
Als meten en monitoren van outcome (te) complex is
•
Als inkoop de benodigde structuur en processen erg goed kent en deze kan ‘meten’
•
Als de inkopende partij de verantwoordelijkheid wil dragen
•
Als externe omstandigheden invloed hebben op het resultaat
•
Wordt daarnaast als goedkoper, objectiever en eenvoudiger ervaren
•
Als rechts niet lukt
Wanneer kiest u links?
Pagina 12 van 21
Wanneer kiest u output of outcomesturing? •
Als aanbieder de verantwoordelijkheid voor het resultaat wil/kan dragen
•
Als eigenbelang aanbieder overeenkomt met belang inkoper
•
Als het gedrag van de aanbieder moeilijk te standaardiseren is (bijv. fysiotherapie)
Wanneer kiest u rechts?
Pagina 13 van 21
Is afrekenen op resultaten mogelijk?
Resultaatmodel
Wat is passend bij aard van de dienstverlening?
Overgangsmodel
Input-& structuur
Sturen – mogelijk ontwikkelpad
Durft de gemeente dit?
Verantwoordelijkheid en risico naar aanbieder Steunen op professionaliteit van aanbieder Ontwikkeling Vertrouwen Partnerschap Resultaat
Wie heeft kennis van de dienstverlening?
Contractvormen – mogelijk ontwikkelpad
Op welke termijn is dit mogelijk? Pagina 14 van 21
Welke duur van het contract is passend?
Inkoopstrategie Nog benoemen in kader van inkoopstrategie Kraljic Marktordening Keuzevrijheid client
Inkoopstrategie
Pagina 15 van 21
Misvattingen over partnerschap •
Gemeente is niet gelijkwaardig aan aanbieder:
1 Doorbraakpartners Partijen die essentieel zijn voor de business Samenwerkingsinitiatieven hebben een enorme impact op kwaliteit en de uitgaven van het sociaal domein Bron van inzicht en informatie als het gaat om de bedrijfsvoering
1 Doorbraak partners (c 2-4)
Inkoop focus
2 Ontwikkelpartners Voorkeurspositie als het gaat om investeringen in vernieuwing De gemeente runt hier speciale programma’s om kostenvoordelen en kwaliteitsvoordelen te behalen 3 Prestatiepartners Deze worden door de gemeente permanent scherp gehouden door monitoring en vergelijkingen
3 De rest Afhandelen en geen aandacht Misvattingen over partnerschap
3 Prestatie partners
Marktaandeel
2 Ontwikkel partners (c 5-10)
(10-15) Rest (80)
Source: Future Purchasing, met aanpassingen Pagina 16 van 21
•
Vele variaties invulling opdrachtgeverschap mogelijk Vele opdrachtgevermodellen mogelijk: • • • • • • • • •
•
Zeeuws model: bekend van de hulp bij het huishouden Bestuurlijk aanbesteden: met (meestal) bestaande aanbieders inhoud organiseren Dialoogmodel: vooral samen de afspraken vormgeven Catalogusmodel: bekend van de hulp bij het huishouden Eén op één contract: met één aanbieder alles regelen Afspraak per cliënt: bij beperkt aantal cliënten toepasbaar Klassieke subsidievormen Subsidietender Beleidsgestuurde contractfinanciering
Afwegingen: • • • • •
•
Concurrentieprikkel Vrij keuze cliënt Nieuwe aanbieder(s) Gezamenlijk ontwikkelen Aantal aanbieders
Regelgeving geeft veel ruimte: • • •
Neigt sterk naar privaatrechtelijke overeenkomst, maar subsidievorm is niet uitgesloten Is een zogenaamde 2B-dienst: slechts achteraf de gunning bekendmaken Gemeenten kunnen last hebben van het eigen inkoopbeleid; altijd vaststelling door gemeenteraad
Misvattingen over partnerschap
Pagina 17 van 21
Enkele modellen uitgelicht •
Zeeuws model: • •
•
Bestuurlijk aanbesteden •
•
Met beperkt aantal aanbieders samen randvoorwaarden ontwikkelen.
Dialoogmodel: • •
•
met één aanbieder alles regelen (lijkt op subsidievorm, maar dan in overeenkomst gevat) geen concurrentie
Afspraak per cliënt: • •
•
in overleg met elkaar inhoud en voorwaarden samenstellen één of enkele aanbieders (al of niet concurrentie)
Eén op één contract: • •
•
iedereen een contract vast tarief
bij kleine aantallen cliënten pas per (groepje van) cliënt(en) afspraak maken met aanbieder
Subsidievormen: • •
is mogelijk, maar minder gericht op prestatie (activiteiten vastgelegd) lijkt logisch bij bijzondere aanbieders die bijdrage vragen
Misvattingen over partnerschap
Pagina 18 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (2) •
De duur van de overeenkomst: • • • •
•
Inhoud van de overeenkomst: •
•
Strategisch, partnership: langdurig (> 4 jaar) Omvangrijk (bijvoorbeeld investeringen), maar geen partnership: 3 tot 5 jaar Eenvoudige substitutie mogelijk: 1 tot 3 jaar (of jaarlijks verlengen) Let op: verlengingsopties bieden geen continuïteitszekerheid voor aanbieder
Giet de overeenkomst niet ‘in beton’; maar maak een ‘ademende overeenkomst’
Benoem:
• • • •
Onderwerpen die mogelijk kunnen veranderen Tot op welk niveau een wijziging in de uitvoering mag worden doorgevoerd Wijzigingsprocedure Omgang met tariefs- of bekostigingsaanpassingen
Werk ontwikkelvoorstellen uit: • • • •
Omgang met bezuinigingen Omgang met transitie in de inhoud van de ondersteuning Samenwerking Eventuele aanpassingen in bedrijfsvoering van aanbieders
Misvattingen over partnerschap
Pagina 19 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (3) Een paar overige aandachtspunten: •
Vastgoed: sommige aanbieders ‘zitten’ met vastgoed: • • •
•
Eigendom op dit moment lastig, huurcontracten niet zomaar opzegbaar Rationalisatie, multigebruik of overname Afspraken maken over oplossingen voorkomen grote problemen instellingen
Vervoer: cliëntenvervoer naar en van dagbesteding of hulpverlening • • • •
Let op specifieke kenmerken cliënten: niet iedereen kan bij elkaar in de bus Regelen via aanbieder(s) Los van aanbieders regelen van systeem (combinatie met bestaand Wmovervoer) Afhankelijk van organisatievormen en kosten van één of andere regeling
-> en dan het proces doorlopen om tot afspraken te komen -> en vergeet niet te blijven ontwikkelen! Misvattingen over partnerschap
Pagina 20 van 21
Meer weten? [Invoegen contactgegevens]
Misvattingen over partnerschap
Pagina 21 van 21
