In Nederland had ik nooit dezelfde kansen gekregen

Ik mis alleen de Hema 12ed.qxp

19-11-2008

13:40

Pagina 144

‘In Nederland had ik nooit dezelfde kansen gekregen’

Barbara Thole op Hongkong Island


19-11-2008

13:40

Pagina 145

Zakenvrouw in Hongkong Barbara Thole In januari 1991 vertrekt officemanager Barbara Thole in haar eentje naar Hongkong, met een klein beetje geld en genoeg energie om drie levens te leiden. Al snel ontpopt ze zich als ambitieuze carrièrevrouw. Ze leidt een jetsetleven, ontmoet haar man en alles loopt op rolletjes… tot zoon James geboren wordt en Barbara zichzelf tegenkomt. Toch blijft ze.

Haar appartement kijkt uit over de Zuid-Chinese Zee, waar oceaanstomers af- en aanvaren met geheimzinnige ladingen aan boord. In de nevelige verte zijn een paar kleine eilandjes te zien. Daarachter ligt, onzichtbaar, Lantau Island, een van de twee grootste eilanden van Hongkong. ‘Ik was altijd al gefascineerd door deze stad,’ vertelt Barbara Thole, 39, in geaffecteerd Nederlands. ‘Mijn moeder reisde veel naar Hongkong, sinds de mid-seventies, ze had vrienden in de stad. Van haar hoorde ik de verhalen. Ze ging weg met lege koffers en kwam met de meest fantastische dingen terug: jurken van zijde die ze door een tailor had laten maken, leuke bamboestoeltjes, handgeschilderde serviezen. Alles was exotisch, anders, fijntjes.’ De eerste keer dat ze de stad zelf zag was in 1990, toen ze haar moeder bezocht die plotseling ziek werd. ‘Ik herinner me nog goed dat je rakelings langs die hoge gebouwen vloog; de oude airport Kai Tak lag midden in de stad. Ik zag de felblauwe lucht, de hoge gebouwen die daar tegen afstaken. Ik voelde de energie, de buzz van de stad. Het was liefde op het eerste gezicht.’ 145


19-11-2008

13:40

Pagina 146

De lucht zindert in Hongkong. Niet alleen van hitte tijdens de zomermaanden, maar van energie, actie, beweging die overal voelbaar is. Als je over de drukke straten loopt, word je meegezogen door het snelle, upbeattempo van de stad. De Chinese wereld is alom aanwezig, met zijn vreemde tekens, geluiden, kleuren en gerechten, maar de bekende iconen van het westen steken er brutaal tussenuit. Strakke skyscrapers die hoog boven straatstalletjes uittorenen. Grote airconditioned shopping malls met Aziatische kleermakers maar ook boordevol bekende, dure merken. Overdekte voetganger-fly-overs en roltrappen die de hordes locals en expats efficiënt over en langs de verkeersstromen voeren. Flats die tegen de heuvels op de lucht in worden gebouwd om de massa’s mensen een onderkomen te bieden. Een stad waar succesvolle Amerikanen, Australiërs, Europeanen en Aziaten op afkomen als bijen op een pot honing. Een stad waar ondernemen een manier van leven is. Een stad zoals geen andere ter wereld. Dit is het, wist Barbara. Een paar maanden later is ze er weer, met een toeristenvisum en genoeg geld om drie maanden te overleven. ‘Ik dacht: Ik ben jong en single, let’s give it a shot.’ 23 jaar is ze dan. Niet dat Barbara het niet naar haar zin had in Nederland. Integendeel. Na twee gesjeesde studies – ‘studeren was níks voor mij’ – werkte ze als officemanager bij een klein bedrijf in Amsterdam, ging vaak uit naar cafés als Hoppe en Luxembourg, had een leuke flat en veel vrienden, voelde zich goed. ‘Amsterdam was míjn stad. Maar ik woonde er zes jaar en was toe aan iets anders, iets nieuws. Op bepaalde momenten in je leven moet je jezelf een oppepper geven. Dat maakt het leven weer spannend. Het is eng, maar geeft tegelijk een ontzettend goed gevoel.’ Niet iedereen stond te springen bij het idee. Haar vader bijvoorbeeld zag het niet zo zitten. ‘Heb je haar weer,’ zei hij. ‘Was ik net redelijk gesetteld, had ik net een leuke baan met auto van de zaak, ging ik weer! Ik ben altijd mijn eigen 146


19-11-2008

13:40

Pagina 147

gang gegaan, sommige mensen kunnen daar niet goed tegen.’ Er waren meer mensen die het uit haar hoofd probeerden te praten. ‘Een heel goed vriendje van me zei: waarom, Nederland is toch een fantastisch land? Maar ik wilde de wereld ontdekken.’ Alleen op het vliegveld was het even slikken geweest. ‘Al je loved ones bij elkaar, dat gebeurt niet vaak. Toen mijn zusje begon te huilen, besefte ik pas: ik ga echt. Ineens was het definitief. Maar ik heb niet getwijfeld. Ik dacht: als het niet lukt, heb ik gewoon een paar leuke maanden. Maar eigenlijk was ik ervan overtuigd dat het wel zou lukken. Het kwam gewoon niet in me op dat ik geen baan zou kunnen vinden.’ Ze vliegt op de dag dat de eerste Golfoorlog uitbreekt, 18 januari 1991. Tijdens de vlucht was de route veranderd en in de stad is overal de cnn-verslaggeving van de bombardementen te zien. En dan sta je daar, moederziel alleen in een stad die je niet kent, zonder baan, zonder zekerheden, vol vreemde mensen met een andere cultuur. Hoe voelde dat? ‘Joepie!’ gebaart ze met twee handen in de lucht. ‘Ik was ópgetogen. Een nieuw hoofdstuk. Je laat alles achter, niemand weet wie je bent of wat je hebt gedaan. Dat werkt bijna therapeutisch.’ Met een taxi tijgt ze naar ‘vrienden van vrienden’ die kamers verhuren in Stanley op het meest zuidelijke puntje van het eiland, toen nog een slaperig vissersplaatsje. Meteen spreekt ze af met de vijf contacten die ze heeft, krijgt van hen weer andere namen en leert in korte tijd veel mensen kennen. Na een paar weken ontmoet ze Simon Murray, de rechterhand van Li Ka Shing, de rijkste man van Hongkong én een van de meest vermogende mensen ter wereld. Onder de indruk van haar enthousiasme, biedt Murray haar een salesfunctie aan: advertentieruimte verkopen voor een 24-uurs radionieuwszender. ‘Geen wereldbaan, maar: een baan! Ik had geen idee wat ik wilde, maar ik gíng er wel voor, barstte van de energie en levenslust. Dat heeft me enorm geholpen toen. Als je be147


19-11-2008

13:40

Pagina 148

reid bent hard te werken, krijg je hier snel een kans. Doe je het niet goed, dan lig je er gewoon morgen weer uit. Zonder pardon. Niemand zit aan je vast.’ Ondertussen leeft ze uit haar koffer. Ze verhuist van hot naar her, tot ze samen met drie Nederlanders een fantastische flat vindt in de expatbuurt Midlevels, mét uitzicht en zwembad. ‘Samen konden we de huur net bij elkaar scharrelen. Een geweldige tijd. Iedereen was jong en nieuw en enthousiast, er waren altijd mensen en altijd feestjes. Ik voelde me als een vis in het water in het work hard, play hard-ritme van de stad: iedere avond tot laat in de kroeg of met mensen thuis, veel drank, vroeg weer op, een dag lang hard werken en ’s avonds weer uit. Het gíng maar door.’ Op vrijdagavond gaat ze steevast naar Vong, een chique club op de 25ste verdieping van het Mandarin met een fenomenaal uitzicht over de fonkelende stad. Bright lights big city, maar dan chic en koloniaal, een hotspot vol succesvolle mensen van over de hele wereld. ‘Juist dat internationale vind ik zo mooi aan Hongkong. Je ontmoet mensen die veel reizen, veel gezien hebben, de wereld kennen. Dat maakt de stad ruimdenkend en sophisticated. Amsterdam is dat bijvoorbeeld niet; heel gezellig, maar wel grubby en dorps. Tokio is ook heel internationaal, maar daar is het lastiger aarden. Het is echt Japáns, je moet de taal leren om er te kunnen wonen. Hongkong is zo vrij als maar zijn kan. Iedereen die Engels spreekt, kan hier een leven opbouwen. Er zitten hier trouwens veel Nederlanders die in hun eigen kringetje blijven hangen. Ze werken bij Nederlandse bedrijven, gaan om met andere Nederlanders, sturen hun kinderen naar een Nederlandse school, de “Oranje Sampan”. Dan denk ik: waarom ben je hier? Het is juist zo uniek dat er zo veel nationaliteiten zijn. Zelf ben ik het eerste jaar wel lid geweest van de Dutch Business Association, want dat is goed voor de contacten. Verder heb ik dat nooit gewild. Heel af en toe ga ik naar een Nederlands feestje, bijvoorbeeld de Koninginnedagborrel in het huis van de 148


19-11-2008

13:40

Pagina 149

consul-generaal. Dan denken mensen altijd dat ik nieuw ben, omdat ik me nooit laat zien bij Nederlandse activiteiten.’ Toch heeft ze met de locals nooit veel contact gekregen. ‘In het salesteam van mijn eerste baan was ik de enige gweilo, zoals westerlingen hier worden genoemd – letterlijk betekent dat “buitenlandse duivel”. Ik heb toen echt geprobeerd om te mixen, ging mee naar alle karaoke-nights en business lunches. Maar ik sprak geen Chinees en het was eigenlijk heel vermoeiend. Nu besef ik pas dat ik met China niet zoveel heb. Qua werk, cultuur en geschiedenis is het heel interessant, maar je kunt er je hart niet echt aan verliezen. Met westerlingen heb je gewoon veel meer in common, de levensstijl, de dingen waarover je praat. Zelf zijn ze ook niet zo keen op mixen. Je wordt nooit door ze thuis gevraagd, gaat altijd úit eten. Op een gegeven moment heb ik het maar opgegeven. Je maakt je vrienden, en dat is het dan.’ Heimwee heeft ze nooit gehad. ‘Ik vond het juist wel prettig om gescheiden van mijn familie te leven. Ik heb geen smetteloze jeugd gehad. Maar we zijn heel close, mijn moeder spreek ik om de paar dagen en m’n vader, zus en broer ook vaak. Ik ben gewoon heel onafhankelijk, altijd al geweest.’ Struggles, twijfels, moeilijkheden, daar houdt Barbara zich nauwelijks mee bezig. Ze wil vooruit. Als ze na twee jaar genoeg heeft van haar salesfunctie bij het radiostation, vindt ze binnen de kortste keren een betere baan. Een managementconsultancybedrijf neemt haar in dienst om twee roundtables te runnen, clubs voor chief executive officers die regelmatig bij elkaar komen om te praten over zakendoen in Azië. In acht maanden tijd worden de groepen zo groot dat The Economist er lucht van krijgt en langskomt om ze te kopen – met Barbara erbij. Haar carrière neemt een vlucht. Ze zet een roundtable op voor China Heads, managers van multinationals in China, en runt 149


19-11-2008

13:40

Pagina 150

er een voor senior executives in Asia Pacific. ‘Een heel goeie baan: ik had een team van tien mensen onder me, reisde ongelooflijk veel, business was booming.’ Ook privé gaat het voor de wind. Ze ontmoet Eddie, een Engelse journalist met een briljant gevoel voor humor, ‘the centre of the party, altijd sociaal, altijd grappig’. Het is het begin van een stormachtige relatie. Ze trouwen, verhuizen naar Stanley Fort, een prachtig schiereiland omringd door groen en zee. En iedere avond is het feest. Buren die tot in de kleine uurtjes blijven hangen, vrienden die iedere avond langskomen, samen eten en drinken. ‘We waren net getrouwd, mijn carrière liep goed, we hadden een enorm druk sociaal leven. Een heerlijke, zorgeloze tijd.’ Met een vriendin begint Barbara in 1997 een eigen bedrijf: Interaction Event Management, dat meetings organiseert voor de vips van deze wereld. Ze richt een club op, The Executive Forum, waar bazen van grote multinationals in Asia Pacific lid van kunnen worden. Hetzelfde werk eigenlijk als voor The Economist, maar dan kleinschaliger, exclusiever. Een jaar later wordt haar zoon James geboren. Ineens is het op. Na de geboorte van James worstelt Barbara met haar nieuwe identiteit als moeder en haar drukke bestaan als directeur van een bedrijf. ‘Als vrouw verander je gewoon als je kinderen krijgt. Ik was niet meer dezelfde vurige persoon, voelde me verschrikkelijk verantwoordelijk voor James. Achteraf denk ik dat ik best wel depressief was. Maar ik was te trots om hulp te vragen. Eddie was druk met zijn carrière. We leefden totaal langs elkaar heen. Op een gegeven moment is het klaar en ga je uit elkaar.’ Na de scheiding volgt een moeilijke periode, met als dieptepunt de uitbraak van sars in 2003. ‘Er heerste een massale depressie, niemand ging nog uit, restaurants gingen over de kop, scholen werden gesloten, moeders trokken zich met hun kinderen terug in Europa. Hongkong veranderde in een ghost town. En daar zat ik alleen op kantoor. Mijn zakenpartner was naar New York vertrokken, de 150


19-11-2008

13:40

Pagina 151

business lag stil en ik dacht: doe ik er goed aan om hier te blijven. Do I put James at risk? De totale verantwoordelijkheid voor mezelf en m’n kind, het vlóóg me allemaal aan. Voor het eerst in m’n leven twijfelde ik. Weggaan was geen optie. Waar moest ik heen? This is my home, er is geen andere plek die ik thuis noem. Hier heb ik alles opgebouwd. In Nederland heb ik geen roots meer. Mijn ouders wonen in Frankrijk, mijn zusje in Engeland, mijn broertje in Zwitserland, en veel van mijn vrienden zijn ook uit Nederland weggegaan. Twaalf maanden lang heb ik mezelf geen salaris betaald. Op het moment dat ik het financieel niet meer zag zitten, was de crisis voorbij. En werd het businesswise een heel goed jaar.’ Op persoonlijk vlak blijft ze langer worstelen. ‘Ik was niet gelukkig meer met het leven dat ik leidde. Is this it? vroeg ik me steeds af. Hongkong is wel een heel sociale stad, maar ook een stad van veel uiterlijk vertoon. Een stad waar veel mensen klein wonen, maar als statussymbool wel een Rolls voor de deur hebben. Een stad van hard werken, succes hebben, altijd uit eten, veel drankjes, altijd gek, leuk en veel. Misschien dat ik er daarom wel zo voor viel: zo was ik ook. Maar enough is enough. Al die avonden met veel flessen wijn hebben totaal geen inhoud. Het gaf me geen voldoening meer.’ De Grote Omslag komt in 2004. Ze stopt met drinken, praat met een coach, gaat iedere ochtend naar de gym – ‘vroeger kreeg je me daar met geen stok naartoe’ –, leest boeken als The Power of Now van Eckhart Tolle en begint met mediteren. In de weekends gaat ze met James en vrienden hiken in een van de natuurparken waar de stad rijk aan is, of boottripjes maken naar de omliggende eilanden. ‘Mijn leven is veel rustiger nu. Vroeger was ik altijd op zoek naar meer, naar avontuur, naar thrills. Nu vind ik het goed zoals het is. Dat heeft me een veel aardiger mens gemaakt.’ 151


19-11-2008

13:40

Pagina 152

In mooie designerkleding – ‘Ik koop alleen maar goeie merken’ – loopt Barbara door de kamer. Ze is sterk, slank en gezond. James komt aanzetten met een tekening van Robot Man Halo ii. ‘We kunnen samen uren zitten tekenen,’ zegt Barbara. ‘Ik kan er geen bal van, maar het is heerlijk rustig.’ Op de achtergrond draait klassieke muziek. Haar appartement is ingericht met glanzend parket, koloniale meubels en veel kunst aan de muur. In de vensterbank staat een foto van een lachende Bill Clinton met Barbara aan zijn zij. Een paar jaar geleden heeft ze voor hem een driedaags programma in Hongkong verzorgd. Ook de prime minister van Thailand is door Barbara in de watten gelegd. Met haar bedrijf gaat het voor de wind, en ook de ceo-club bloeit als nooit tevoren. ‘Daarin heb ik echt mijn niche gevonden. Al die mannen runnen grote bedrijven, moeten grote beslissingen nemen en hebben nergens een klankbord. It’s lonely at the top. In The Executive Forum komen ze een keer per maand bij elkaar om gedachten, ideeën en ervaringen uit te wisselen. Ik regel een fascinerende spreker, een expert in een bepaald onderwerp, bijvoorbeeld de economische situatie in South East Asia, of de verschillen tussen de economische grootmachten China en India, en daarna volgt een roundtable discussion. Heel interessant natuurlijk: ik hoor alles over hun businesses, waar ze mee bezig zijn, welke problemen ze hebben. Maar ik vertel niks door, ben heel discreet. Reputatie is alles in deze business.’ Ook organiseert ze grote zakelijke conferenties, zoals de Forbes Global ceo Conference die ieder jaar ergens in Azië of Australië plaatsvindt. In Nederland had ze het nooit zover kunnen schoppen, denkt ze. ‘Daar zit je veel meer vastgebakken aan diploma’s en credentials, die ik natuurlijk niet had. Het klimaat in Hongkong is veel ondernemender. Er zijn ontzettend veel kleine bedrijfjes, mensen vinden allerlei manieren om geld te verdienen. Iedereen, ook de locals. Dat geldt in heel China, maar in Hongkong extremely so. Als je 152


19-11-2008

13:40

Pagina 153

bereid bent hard te werken, kun je hier het leven leiden dat je wilt.’ Werk en carrière zijn nog steeds belangrijk voor Barbara. Maar James komt op de eerste plaats. Voor hem overweegt ze zelfs Hongkong te verlaten. Niet nu, maar over zes jaar, als hij dertien is en naar een Engelse kostschool gaat. ‘Vroeger was ik daar heel erg tegen; kinderen moeten thuis bij hun ouders zijn, vond ik. Heel Nederlands om zo te denken. Inmiddels heb ik veel mensen ontmoet voor wie kostschool een fantastische ervaring was, en nu denk ik: het is goed voor hem, in deze situatie. Hongkong is niet de beste plek voor een teenager om op te groeien. Kinderen hier zijn verwend, worden rondgereden door chauffeurs, verzorgd door Filippijnse nanny’s, er zijn veel drugs. Bovendien is hij enig kind en daar kan hij goede, solide vriendschappen opbouwen. In Hongkong is het een komen en gaan van vriendjes. Zijn beste maatje is pas naar Australië verhuisd. James is een heel sociaal en sportief ventje, ik weet zeker dat hij het leuk heeft daar. Voor mij zal dat heel moeilijk zijn, dus de kans is groot dat ik daar dan in de buurt wil zijn. En ik heb Londen altijd al een heerlijke stad gevonden.’ Nederland is langzaam op de achtergrond geraakt. Een paar jaar geleden was ze er voor het laatst, voor het eerst samen met James. Leuk, maar ook doodvermoeiend, zegt ze. ‘Je loopt van hot naar her, iedereen wil je zien. Ik was helemaal kapot toen ik thuiskwam!’ Wat niet betekent dat ze geen contact meer heeft met familie en vrienden. Ze spreekt ze regelmatig. ‘En iedereen komt altijd wel hiernaartoe, ook m’n oude vrienden. Die verlies je nooit.’ Echt Nederlands voelt ze zich niet meer. ‘Je vervreemdt gewoon als je er bijna niet meer komt. Ik ben het ontgroeid. Je horizon wordt zoveel breder in een internationale stad. Als je in Nederland bent, keer je weer terug in een kleinere wereld. Dat bedoel ik niet negatief, maar zo voelt 153


19-11-2008

13:40

Pagina 154

het wel. Het is allemaal “je” en “jij”, ook in de winkels en het vliegtuig. Als je een ober iets vraagt, is het: “Nou, ik moet even kijken of dat wel kan.” Dat is in Azië zo totaal anders. Service betekent hier dat je in de watten wordt gelegd.’ Het enige waar ze soms met nostalgie aan terug denkt is de typisch Nederlandse gezelligheid. ‘Samen een biertje drinken in de kroeg, fluitjes, de humor, dat kneuterige, dat heb je alleen in Nederland. Maar echt missen doe ik het niet. Ik denk niet dat ik ooit nog terugga. Maar: we’ll see. Ik sluit niks uit. Never did.’ Op ons verzoek reisde Amber van Rijn naar Hongkong. Zij schreef bovenstaand interview.

154

In Nederland had ik nooit dezelfde kansen gekregen

Recommend Documents