actueel De Koppert-saga: twaalf jaar vergunningen aanvragen en procederen
Gemeente wil percelen aankopen en bedrijf verplaatsen naar locatie Molenweg
Rijk geeft Vinextaakstelling aan gemeente
Jaren 90
Indienen bouw vergunning fase 1
Overeenstemming over verkoop percelen en aankoop nieuwe locatie
2000
Opstarten vrijstellings procedure op grond van artikel 19 WRO
Voorbereidingsbesluit gemeente voor herziening oude bestemmingsplan
2002
juni 2002
juni 2003
‘Ik had mijn geld liever in de nieuwbouw gestoken’ Even een bouwvergunning aanvragen. Dat is toch zo gepiept? Na twaalf jaar bureaucratie en procederen is de eerste steen voor de nieuwbouw nog steeds niet gelegd. Paul Koppert, directeur van Koppert Biological Systems: ‘Ik wil dat er nú iets aan wordt gedaan.’ Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet,
18
FORUM #03/14.02.13
Hij staat een beetje sip te kijken bij de entree van het nieuwe bedrijfspand in het buiten gebied van Berkel en Rodenrijs. Nou ja, eerder toekomstige bedrijfslocatie. Want in twaalf jaar tijd is het hem niet gelukt de vergun ningen rond te krijgen. En dus ligt het 6 hectare grote tuinbouwperceel er nog even desolaat bij als kort na de aankoop in 2002. Het verwijderen van de oude glasopstand, het egaliseren van het terrein en het plaatsen van een toegangshek is het enige wat er tot nu toe is gebeurd. ‘Je wilt niet weten wat dit grapje me intussen heeft gekost.’
Weerstand omwonenden en nieuwe eisen Hoogheemraadschap
Aanvraag milieuvergunning, uitritvergunning en keurvergunning
medio 2003
Nieuwe aanvraag bouwvergunning met artikel 19 vrijstelling en nieuwe aanvraag milieuvergunning
Stilleggen vrijstellingsprocedure, bestemmingsplanprocedure en milieuvergunningprocedure in verband met noodzaak aanpassen bouwplan
september 2004
Gemeente start procedure aanpassing bestemmingsplan
25 oktober 2005
Hier had de nieuwbouw van Koppert Biological Systems dus al twaalf jaar kunnen staan
De nieuwbouw van het bedrijf, gespeciali seerd in biologische gewasbescherming en natuurlijke bestuiving (zie kader Nuttige insecten op pagina 22), had een routineklus moeten worden. En als het aan Koppert had gelegen, was het ook zo uitgepakt. Hij had zijn hakken in het zand kunnen zetten toen hij hoorde dat twee van zijn bedrijfslocaties hun langste tijd hadden gehad, omdat het gebied door het Rijk was bestempeld tot Vinex-woningbouwlocatie. Het had hem misschien een paar jaar extra lucht gegeven, maar uiteindelijk had hij toch het onderspit 19
gedolven. En dat vond hij geen aanlokkelijk vooruitzicht. ‘Je kunt bezwaar maken, maar je weet dat je een keer aan de beurt bent. Dan kun je maar beter de tijd nemen om tot een oplossing te komen waar iedereen mee kan leven.’ Wat hij toen nog niet kon voorzien, was dat de vergunningaanvraag zou uitlopen op een kat-en-muis-spel met omwonenden van meer dan een decennium. Terug in het opvallende, modern vormgegeven hoofdkantoor op een onopvallend Berkels bedrijventerrein, schuift Koppert een bundel A4tjes met ringband over tafel. Het document FORUM #03/14.02.13
met de titel ‘Bouwen in Nederland: wordt het ons gegund?’ is een bloemlezing van twaalf jaar vergunningenellende. De bijlage – een uitklapvel op A3-formaat – brengt het in een oogopslag in beeld. ‘Het is niet bedoeld als klaagzang’, haast hij zich te zeggen. ‘Maar ik wil wel dat hier nu iets aan wordt gedaan.’
hoofdpijndossier Hij kiest zijn woorden zorgvuldig. Maar je merkt dat de hele gang van zaken rond de vergunningaanvraag hem flink frustreert. Toen Koppert twaalf jaar geleden de eerste
actueel Bouwvergunning eerste fase wordt verleend door College
College verleent nieuwe milieu vergunning met looptijd van drie jaar
Verklaring van geen bezwaar door Gedeputeerde Staten
Concept-besluit behandeling bouw vergunning ter inzage
april 2006
15 februari 2007
29 maart 2007
Bezwaar en beroep rechtbank Rotterdam
26 oktober 2007
maart 2008
Rekken, rekken, rekken De kwestie-Koppert staat niet op zich. Regelmatig worden bedrijven geconfronteerd met jarenlange vergunningprocedures. Harde cijfers over de ontwikkeling van de totale duur van vergunningprocedures ontbreken. Maar op deelaspecten zijn wél cijfers beschikbaar die laten zien dat het (nog steeds) beter kan. Je hoeft het jaarverslag van de Raad van State er maar op na te slaan om te zien dat termijngrenzen worden opgezocht of worden overschreden. Zo had ’s lands hoogste rechtscollege in 2011 in ruim een derde van de zaken met zitting meer tijd nodig dan de normtijd van 52 weken. En uit recent onderzoek van de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) naar de ervaringen met de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) blijkt dat ook gemeenten met enige regelmaat de wettelijke termijnen oprekken. Koppert Biological Systems ontwikkelt producten voor biologische gewasbescherming en natuurlijke bestuiving
stappen zette op weg naar de nieuwbouw, kon hij niet voorzien dat zijn plannen zouden verworden tot een hoofdpijndossier. Er was alle reden voor optimisme over een goede afloop. Er lag snel een contract met de gemeente en ook een vervangende bedrijfslo catie – een in ongerede geraakte tuinderij met een flink stuk land er omheen – was rap gevonden. De gemeente stemde in met de aankoop. Koppert herinnert zich de optimistische woorden van burgemeester en wethouders nog goed: ‘Als je die 6 hectare aankoopt, gaan we het vergunningentraject in en kun je daar 20
bouwen.’ Nuchter als hij is, had hij er al rekening mee gehouden dat er mensen bezwaar zouden maken. Echt zorgen maakte hij zich dan ook niet, toen bleek dat een aantal omwonenden tegen zijn plannen in het geweer kwamen. Tijdens speciaal daarvoor belegde avonden gaf hij hen persoonlijk tekst en uitleg. En hij luis terde naar de argumenten tegen. Op basis van de kritiek volgden zelfs nog wat aanpassingen. Koppert zegde toe wat extra bomen te planten om de privacy van de betrokkenen te vergroten. Ook werd het plan een kwartslag gedraaid om de positie van de bebouwing ten opzichte van de omliggende huizen te optima FORUM #03/14.02.13
liseren. Alle bezwaarmakers waren daarna om, op één na. Hij volhardde in zijn bezwaren. Met als resultaat dat z’n landje twaalf jaar en een fiks aantal procedures verder nog steeds braak ligt. Een echte fundamentalist. Een betere kwali ficatie kan Koppert niet verzinnen voor zijn opponent. ‘Die man stelt dat de gemeente voorbij gaat aan de belangen van de omwo nenden. En hij neemt het de gemeente kwalijk dat zij het landelijk gebied verkwan selt. Ik kan zo weinig met die kritiek. Als ik van plan was geweest om een discotheek te bouwen, had ik zijn opstelling nog wel
Uitspraak rechtbank: rechts gevolgen besluit blijven in stand
Indienen aanvraag nieuwe milieuvergunning met nieuwe eisen Uitspraak: beroep ongegrond
Beroep bij Raad van State afdeling bestuursrechtsspraak
november 2008
kunnen begrijpen. Maar het gaat om een kas in een gebied met een tuinbouwbestemming. Er stond in het verleden nota bene al een kas op die locatie.’
termijnoverschrijdingen De eerste paar jaar kon hij de vertraging die zijn plannenmakerij opliep nog wel opvangen. Maar toen de groei van zijn bedrijf in gevaar dreigde te komen, restte Koppert niets anders dan te investeren op een locatie waarvan hij wist dat die binnen een paar jaar moest worden ontruimd. ‘Ik had mijn geld natuurlijk liever in de nieuwbouw gestoken.’ Die investering 21
Milieuvergunning van drie jaar blijkt niet meer geldig
26 mei 2010
was overigens niet afdoende: hij moest ook een deel van het werk overhevelen naar andere vestigingen. ‘En dan heb ik het geluk dat ik nog wat kon regelen. Een ondernemer die deze flexibiliteit niet heeft, heeft echt een probleem.’ Verhuizen uit Berkel wil Koppert niet. ‘Dit is een familiebedrijf. We zijn hier geworteld, zitten op een mooie plek. En we willen hier verder. Maar dat kan niet zonder die kas. Dit is de enige plek dicht bij het hoofdkantoor waar nog een kas mag staan. Als we deze locatie niet benutten, moeten we het veel ver der weg zoeken. Moet je alleen al eens kijken wat dit aan extra transportkosten oplevert.’ Verhuizen naar een van de nabijgelegen tuin bouwconcentratiegebieden is ook geen optie. ‘Er ontsnapt bij mij geen beestje, maar leg dat maar eens uit als er een vreemd insect in een kas van je buurman wordt aangetroffen.’ Dankzij overschrijdingen van de daarvoor geldende termijnen haalde de eerste versie van de milieuvergunning de eindstreep niet. Dus volgde er een nieuwe versie. Een stuk gedetailleerder. Dat had onder meer te maken met de tussentijds aangescherpte milieuwet geving. ‘Autobewegingen, fietsbewegingen, geluid, lucht, werktijden, je kunt het zo gek niet bedenken of het staat er in.’ Voor een aantal omwonenden bevatte de nieuwe vergunningaanvraag in elk geval weer genoeg munitie om bezwaar te maken. En dus was Koppert weer terug bij af. De Raad van State heeft nu het laatste woord. Maar die laat wel lang op zich wachten. April vorig jaar al lag het dossier-Koppert bij het FORUM #03/14.02.13
september 2010
hoogste rechtscollege. Daarna bleef het angst wekkend stil. Tot hij twee weken geleden een briefje kreeg waarin staat dat de behandeling weer zes weken is uitgesteld. Een reden waarom ontbrak. ‘Zoals het er nu uitziet, gaat alleen al de behandeling door de Raad van State een jaar duren. Dat is toch te gek voor woorden?’
fout op fout Een deel van de problemen waarmee hij is geconfronteerd, is terug te voeren op een gebrek aan deskundigheid bij de overheid. In eerste instantie deed Koppert zaken met de gemeente Berkel en Rodenrijs. Maar al vrij snel ging die gemeente met twee buur gemeenten op in de gemeente Lansingerland. Dat betekende veel wisselingen van de wacht in het ambtenarencorps en dus veel verlies aan kennis. Koppert: ‘ Mede daardoor zijn er fou ten gemaakt, waar we nu nog last van hebben.’ Ook fusiegemeente Lansingerland is met dik 56 duizend inwoners te klein om complexe zaken aan te kunnen. ‘De man die namens die gemeente verantwoordelijk was voor de vergunningaanvraag heeft ook alweer het veld geruimd. En dan begin je weer van voren af aan.’ Van pure armoede heeft hij een paar jaar geleden een advocaat ingeschakeld om het vergunningenproces te begeleiden. Die betaalt hij zelf, tot op de dag van vandaag. ‘Ik denk maar niet te vaak na over wat dit me kost. Het is natuurlijk te gek voor woorden dat het moet. Maar als ik het niet had gedaan, was ik nog veel verder van huis geweest.’ Tegenover de beperkingen waar hij tegenaan
actueel
Verlening bouwvergunning tweede fase
Verlening milieuvergunning
Behandeling beroep uitgesteld Beroep bij Raad van State tegen milieuvergunning
november 2011
mei 2012
Nuttige insecten Bij Koppert Biological Systems draait het om biologische gewasbescherming en natuurlijke bestuiving. Daarvoor ontwikkelt het bedrijf producten met een natuurlijke oorsprong, zoals insecten en mijten voor het bestrijden van plagen. Een van de beestjes die in kassen van tuinbouwbedrijven wereldwijd hun werk moeten doen, is de roofmijt. Dit diertje wordt onder meer ingezet bij de bestrijding van de witte vlieg en trips. Op de hoofdvestiging van Koppert in Berkel en Rodenrijs werken 250 mensen aan onderzoek, productie, advisering en verkoop. Daarnaast heeft het bedrijf in 22 landen verspreid over de hele wereld dochterbedrijven. In november sleepte het bedrijf de DHL Export Trophy in de wacht. Koppert Biological Systems kreeg de prijs – bestemd voor een Nederlands bedrijf dat voorop loopt in export en innovaties – vanwege z’n gedegen exportbeleid.
22
Eindelijk bouwen?
januari 2013 loopt, staat een bezwaarmaker die alle ruimte krijgt. ‘Die man hoeft geen kosten te maken. En aan tijd lijkt het hem niet te ontbreken. Er is dus geen enkele stimulans om nog eens twee keer na te denken of het wel zo handig is om een procedure door te zetten.’ Het steekt des te meer, omdat hij zelf echt alles uit de kast moet halen om te zorgen dat alles tot in het laatste detail klopt. Doet hij dat niet, dat vertaalt zich dat direct in extra vertraging. ‘Laat duidelijk zijn: ik pleit er niet voor om de wet zo te veranderen dat er geen bezwaar mogelijk is. Maar ik zou wel graag zien dat de overheid limieten stelt. Als je in vier jaar niet weet of een vergunningaan vraag deugt, weet je het in tien of twaalf jaar ook niet.’
toch volhouden Tijdens een bijeenkomst met nog zo’n twintig directeuren van Nederlandse familiebedrijven een paar jaar geleden greep Koppert de kans zijn verhaal te doen bij Maxime Verhagen, toenmalig minister van Economische Zaken. Hij fluisterde ‘m in zijn oor dat door proble men rond vergunningverlening in Nederland voor zeker een miljard euro aan projecten wordt tegengehouden. ‘Weet je wat de minister zei? ‘Je bent nog heel bescheiden.’ Er liggen miljarden geblokkeerd van bedrijven die willen investeren, vertelde hij.’ ‘En wat hebben we nodig in deze tijd? Juist, dat bedrijven door kunnen. Daar heeft niet alleen de bouw profijt van, maar de hele eco nomie.’ Maar Koppert stelt dat daarvoor nog wel het nodige zal moeten veranderen. ‘We wonen in dit land dicht op elkaar. Het wordt er daardoor alleen maar complexer op. Ik begrijp dat er bezwaar mogelijk moet zijn tegen bouwplannen. Maar er moet ook binnen een redelijke termijn helderheid zijn. Voor de bezwaarmakers, maar vooral ook FORUM #03/14.02.13
2014
voor de bedrijven.’ Aanstelling van extra rechters zou een deel van de oplossing kunnen zijn. Net als nieuwe wetgeving gericht op verkorting van proce dures. Koppert noemt als voorbeeld de Crisis- en herstelwet. Die bevat al een aantal tijdelijke maatregelen om de besluitvorming rond vergunningen te versnellen. ‘Die maat regelen mogen nog worden uitgebreid en permanent worden gemaakt. Ik ben ervan overtuigd dat de afhandeling van vergun ningaanvragen op die manier vanzelf in een stroomversnelling terechtkomt.’ Koppert prijst zich gelukkig dat hij de sores – ook na twaalf jaar – nog wel van zich af kan zetten. ‘Het is de enige manier om door te kunnen. En dus doe ik dat ook.’ Hij blijft ondanks alles vertrouwen houden in een verlate goede afloop. ‘Ik ben met niks verkeerds bezig, dus ik houd vol.’ www.vno-ncw.nl/omgevingswet
