Tarot en het bedrijfsleven. Auteur: Lisette Leerkes (Tarotkundige) In mijn vorige artikel gaf ik aan dat ik in de volgende nieuwsbrief zou terug komen op de Hofkaarten. Belofte maakt schuld, dus ‘here it is’. Terwijl ik de titel van dit artikel opschrijf, zie ik de bedenkelijke blikken van mensen in het zakenleven en van nuchtere Nederlanders al voor mijn innerlijke oog verschijnen. Opgetrokken wenkbrauwen, vragende gezichten waarin ook wat ongeloof, verbazing en scepsis te bespeuren zijn, maar vooral de vraag: hoe kan de spiritualiteit van de Tarot –de doelgroep over wie ik net schreef zal het wellicht interpreteren als ‘zoiets zweverigs als de Tarot’- nu worden gerelateerd aan de keiharde business van het zakenleven? In onderstaand artikel zal ik daarover meer uitleg geven. Het enige wat ik van de nuchtere Nederlander vraag is om je open te stellen voor de Tarot. Dat heb ik zo’n drie jaar geleden ook gedaan en het heeft mij veel nieuwe inzichten gebracht. Ik wil de nuchtere Nederlander bovendien aanraden het onderstaande over mijn persoonlijke ervaringen te lezen, juist omdat ik ook ooit tot de groep van nuchtere Nederlanders behoorde. Voor degenen die al overtuigd zijn van de kracht van de tarot: sla gerust het deel over mijn persoonlijke ervaringen en de algemene uiteenzetting over de tarot over en begin te lezen bij ‘Wat kan de tarot betekenen voor het bedrijfsleven?’. Mijn persoonlijke ervaringen Ik zal eerst beginnen iets over mijn eigen achtergrond te vertellen. Ik ben opgegroeid in een klein Rooms-Katholiek, Overijssels dorpje met –ik vermoed- nog geen 1000 inwoners binnen de bebouwde kom. Dat er zoiets was als Tarot, was voor mij op dat moment onbekend. Alles wat met spiritualiteit te maken had, anders dan de spiritualiteit van de kerk, werd met argusogen bekeken. De focus lag in mijn jeugd, net als die van de jeugd in het algemeen denk ik, op het aanleren van vaardigheden op het rationele gebied. Ik ken overigens eerlijk gezegd ook geen basisscholen waar ook sociale vaardigheden worden aangeleerd en spirituele capaciteiten worden aangesproken. Op mijn zeventiende ging ik Nederlands Recht studeren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Vier jaar later studeerde ik hierin cum laude af in twee afstudeerrichtingen. Ik won ook nog een scriptieprijs voor mijn afstudeeronderzoek. Al voor het afstuderen had ik een baan aangeboden gekregen bij een advocatenkantoor en een week na mijn afstuderen werd ik beëdigd als advocaat en trad ik als advocaat-stagiaire in dienst bij het kantoor. Daar rondde ik mijn stage af en daarna werd ik zelfstandig ondernemer met een eigen advocatenkantoor. Een wat mij betreft rationeel beroep. Ik denk daarbij aan al die keren dat ik de vraag van mensen kreeg en nog steeds krijg: hoe kun je nu iemand verdedigen van wie je weet dat hij ‘het gedaan heeft’? Het standaard antwoord daarop is dat ik in mijn studie en de advocatenopleiding met een zakelijke, juridische bril heb geleerd te kijken naar wat de feiten zijn en mij niet gevoelsmatig/emotioneel verbind met de zaak. Zou ik dat wel doen, dan zou ik waarschijnlijk al gauw vervallen in het oordelen over het gedrag van mijn cliënt en dat is nu juist de taak van de rechter. Wat ik met het bovenstaande wil duidelijk maken is, dat ik net als de rest van nuchter Nederland, nooit had gedacht dat de Tarot mij op enigerlei wijze van dienst had kunnen zijn in mijn ontwikkeling als persoon of in de ontwikkeling van mijn bedrijf. Dit besef kwam pas in de twee jaren dat ik even afstand had genomen van de advocatuur; ik voelde dat ik juridisch gezien voldoende was toegerust om het werk in de advocatuur aan te kunnen, maar juist op het vlak van sociale vaardigheden tekort
schoot, waardoor ik bijna in een burn out belandde. Juist in die jaren ontdekte ik de Tarot. Ik weet nog goed hoe ik op aanraden van een vriendin voor het eerst naar Terborg afreisde om op consult te komen bij Elly Spronk. De kritische houding, die ik vanuit mijn achtergrond gewend ben aan te nemen, nam ik uiteraard ook mee naar het consult bij Elly, net als mijn notitieblok en mijn pen (ook een vorm van aangeleerd gedrag). Echter, tijdens de legging viel ik van de ene verbazing in de andere; hoe konden de door mij ogenschijnlijk ‘random’ getrokken, kleurrijke kaarten, zo gedetailleerd en precies beschrijven hoe mijn situatie eruit zag en hoe kon deze wijze vrouw met behulp van de kaarten inzichten en adviezen aanreiken die mijn kritische toets konden doorstaan en op mijn persoonlijke situatie leken te zijn toegesneden? Mijn interesse werd gewekt en ik ging mij verdiepen in de Tarot. Nu ik weer opnieuw werkzaam ben in de advocatuur met een eigen praktijk, maak ik gebruik van de inzichten die ik door studie van de Tarot heb opgedaan en lukt het me wel om overeind te blijven in dit rationele beroep. Wat is de Tarot? Wat is Tarot? Ik zie de Tarot als een losbladig, spiritueel wijsheidsboek met 78 pagina’s (er zijn 78 kaarten). In plaats van overdracht van verhalen en processen in woorden zoals in de Bijbel en de Koran is gebeurd, wordt hier de beeldentaal gebruikt om levensprocessen en centrale thema’s aan te geven. Ik zet de vorm van de Tarot nu af tegen de vorm van de Bijbel en de Koran, maar ik wil er wel bij zeggen dat de Tarot geen religie is. De Tarot is universeel en dat komt ook tot uiting in de gebruikte symboliek op de kaarten; er is aansluiting met diverse verschillende religies en stromingen. De beeldentaal van de Tarot is een taal die in mijn persoonlijke beleving veel krachtiger binnenkomt en waarbij in één beeld is vervat wat anders met vele woorden moet worden omschreven. Ik moet ook denken aan het spreekwoord ‘één beeld zegt meer dan duizend woorden’. Dat is trouwens ook de achtergrond van de techniek van MindMapping, waarmee ook veel in het bedrijfsleven en in het onderwijs, wordt gewerkt. Door middel van de MindMap kunnen grote hoeveelheden tekst worden verwerkt in/gereduceerd tot een schema/plaatje. Het voordeel hiervan is, dat alle informatie overzichtelijk is weergegeven en in één oogopslag duidelijk is wat het centrale thema is en welke aspecten daarbij horen. Bijkomend voordeel is dat de hersenen de MindMap/het plaatje beter onthouden dan al die lappen tekst, waarop het plaatje gebaseerd is. Beeldentaal is dus effectief en voor de Tarot werkt het mijns inziens hetzelfde. Elke kaart van de Grote Arcana vertegenwoordigt een groot proces of een centraal thema in je leven, de kaarten van de Kleine Arcana gaan dan over de omstandigheden die je onderweg kunt tegenkomen en de kaarten van de Hofhouding over de houding die je daarbij kunt aannemen. Wie vaker met de Tarot werkt, zal ook merken dat het steeds gemakkelijker wordt om ieder van de beelden voor de geest te halen. De beelden –en daarmee de achterliggende thema’s en informatie- worden gemakkelijk opgeslagen in je geheugen. Ook roepen de beelden van de Tarot bij mij vaak een gevoel op. Dit is een overeenkomst met het geschreven woord; wie heeft immers nog nooit meegemaakt dat hij bij het lezen van een goede roman letterlijk ‘meeleeft’ met de karakters in het verhaal en hierdoor af en toe een glimlach op het gezicht krijgt of juist een traantje wegpinkt? De beelden van de Tarot kunnen op die manier ook gevoelens oproepen bij de vraagsteller en hem daardoor ook ‘raken’. Dit levert zowel de tarotkundige als de vraagsteller informatie op: wat maakt dat deze kaart deze emotie oproept? Vaak is er dan een associatie met een bepaalde gebeurtenis of situatie, waarover verder gesproken kan worden.
Inmiddels hoor ik de nuchtere Nederlander denken: dat kan allemaal wel zo zijn, maar hoe is het nu mogelijk om zoveel af te leiden uit kaarten die onwillekeurig worden getrokken? Het werken met de Tarot is gebaseerd op ‘betekenisvol toeval’; kortweg de gedachte dat je onderbewuste je aandacht heeft getrokken naar een bepaalde kaart en dat het niet voor niks is dat jouw onderbewuste die kaart heeft gekozen. De achterliggende thema’s van de getrokken tarotkaarten en de gevoelens die de kaarten oproepen, kunnen in tarotconsulten aanwijzingen zijn voor processen waarin de cliënt zich bevindt en hierover adviezen geven. Ik realiseer mij dat deze verwijzing naar het onderbewuste, misschien wordt gezien als ‘zweverig’ of ‘vaag’, maar ik wil erop wijzen dat de Zwitserse psycholoog Carl Gustav Jung ook al schreef over het onbewuste. Hij schrijft zelfs over een collectief onderbewuste waarin bepaalde hoofdpersonen ‘zgn. archetypen’ op de voorgrond treden. Deze archetypen corresponderen met bepaalde kaarten uit de Grote Arcana. Ook in het bedrijfsleven blijken veel beslissingen ‘op gevoel’ te worden genomen. Later komt vaak de rationele rechtvaardiging of onderbouwing van de beslissing. Psycholoog en hoogleraar Psychologie Ap Dijksterhuis1 stelt dat onbewuste beslissingen vaak de beste zijn. Je onderbewuste heeft een verwerkingscapaciteit die 200.000 keer zo groot is dan je bewustzijn, is te lezen in zijn boek. Als je meer informatie hebt, zul je in de meeste gevallen een betere beslissing kunnen nemen. Ook KPMG heeft een pleidooi gehouden voor meer intuïtie in de bestuurskamer2. Als in het bedrijfsleven steeds vaker de drijfveer achter een beslissing de ‘gut feeling of het onderbuikgevoel is’ en dat wel wordt geaccepteerd, waarom zou dat dan niet kunnen gelden voor het maken van een beslissing over welke Tarotkaart je trekt? Mocht je nog niet overtuigd zijn van het betekenisvol toeval, dan is de methode van de Tarot in ieder geval een creatieve methode om met elkaar over bepaalde situaties in het bedrijf of in het leven te spreken. Het gesprek verloopt niet langs het normale standaardpatroon van: waarom ben je hier en wat is je vraag?, waarbij het gesprek zich vooral op het door de vraagsteller neergelegde onderwerp en de door hem gegeven informatie richt. Voordat een cliënt naar een tarotkundige gaat, heeft hij natuurlijk al heel vaak zelf bedacht wat de mogelijke oplossingen voor een probleem zijn. Doordat een normaal gesprek zich vooral richt op de informatie die de vraagsteller geeft, zal het gesprek ook vooral op de al door hem gegenereerde informatie en mogelijkheden richten en kom je niet echt verder. Bij een tarotconsult is dat anders. Ook hier wordt gewerkt vanuit een vraag, maar hoe vaak is het niet dat door het trekken van een tarotkaart, het gesprek ineens een heel andere wending neemt en juist bepaalde relevante aspecten worden belicht die de vraagsteller zelf over het hoofd had gezien? Dit levert heel vaak bruikbare aanvullende informatie op. Ook leidt een tarotconsult wel eens tot een bevestiging van ‘op de goede weg zitten’. Ik zou zeggen: ook al zou je het verhaal over betekenisvol toeval niet geloven en terzijde leggen, probeer het dan te zien als een gesprek waardoor nieuwe bronnen van informatie kunnen worden aangeboord en doe er je voordeel mee.
1
A. Dijksterhuis, Het slimme onderbewuste. Denken met gevoel, Uitgeverij Bert Bakker, 2007. http://www.kpmg.com/NL/nl/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/Documents/PDF/Trust-Rules/Sturenmet-gevoel.pdf geraadpleegd op 23 februari 2014. 2
Wat kan Tarot betekenen voor het bedrijfsleven? Hofkaarten uit de Tarot kunnen inzicht geven in allerlei soorten relaties. Je kunt er familieopstellingen mee doen, maar ook kun je werkrelaties in bedrijven duiden. De op de Hofkaarten aangegeven rollen, te weten: die van Koning, Koningin, Ridder en Schildknaap/Page, corresponderen met diverse lagen of niveaus in een bedrijf. Zo zijn de Koningen van de Hofkaarten in bedrijven de leiders. Zij dragen de eindverantwoordelijkheid en geven sturing en richting aan het bedrijf. De Koninginnen zijn de HRM-medewerkers en vertrouwenspersonen en zorgen voor de zachte, vrouwelijke energie in het bedrijf en houden zich bezig met het contact met de werknemers. De ridders zijn de vertegenwoordigers en dragen de boodschap van het bedrijf uit naar buiten. Zij gaan ‘de boer op’ en zorgen voor aanwas van klanten. De medewerkers op de vloer kunnen worden gezien als de Page/Schildknaap. Zij doen het uitvoerende werk en zorgen ervoor dat er geproduceerd wordt. Een goed functioneren van alle bedrijfsniveaus en samenwerking daartussen is belangrijk voor een goed functioneren van het bedrijf. Op elk van de niveaus in het bedrijf kunnen kaarten getrokken worden, waarbij gekeken kan worden naar welke houding op dit moment op het betreffende niveau aanwezig is en welke omstandigheden op dit moment aan de orde zijn. Er kan inzicht worden gevraagd in hoe de situatie op een bepaalde laag in het bedrijf op dit moment is. Aangezien we natuurlijk ook willen weten hoe de situatie beter kan –want beter betekent ook vaak meer tevredenheid en meer opbrengst- kunnen vervolgens ook kaarten worden getrokken op welke adviezen de Tarot geeft ten aanzien van de houding op de betreffende laag in het bedrijf. Doe dan wel de eerder getrokken kaart terug in het spel en schrijf deze op, want het kan maar zo zijn dat de huidige houding de juiste is en je de kaart twee keer trekt! Deze kaart gaat dus over de houding van de medewerkers in het algemeen. Het is ook mogelijk om specifieker op de werknemers in te gaan. Aangezien de houding ook bepaald wordt door de omstandigheden waaronder zij moeten werken, kunnen ook die omstandigheden in het bedrijf onder de loep genomen worden. Er kan worden gekeken welke omstandigheden in het bedrijf op dat niveau in het bedrijf verbetering behoeven en op welke manier de Tarot dat dan adviseert te doen. Ik denk bijvoorbeeld aan de volgende legging. Stel er is een probleem onder de vertegenwoordigers in een bedrijf, het niveau van de Ridders. Pak de Hofkaarten uit het spel en vraag aan de Tarot welke houding de Ridders op dit moment aannemen. Hierop trek je één van de kaarten. Schrijf deze kaart op en doe hem terug in het spel. Stel dan de vraag hoe de vertegenwoordigers zich het beste kunnen opstellen en trek dan opnieuw een kaart uit de Hofhouding: stellen de Ridders zich wel als echte Ridders op of hebben ze een andere houding aangenomen? Hetzelfde doe je voor de omstandigheden die je trekt uit de kaarten van de Grote en Kleine Arcana waarbij je kijkt naar wat de huidige situatie is op het niveau van de Ridders, de gewenste situatie en welke stappen er gezet moeten worden om naar de gewenste situatie te komen. Als ook de bejegening door andere bestuurslagen en verticale samenwerking een aandachtspunt is, kan ook worden gekeken naar welke houding de betreffende bestuurslaag aanneemt ten opzichte van de Ridders en of dit inderdaad een passende houding is. Stellen de Koningen in het bedrijf zich daadwerkelijk als Koningen op en geven zij leiding of is er juist een gebrek aan leiding omdat de Koningen zich feitelijk gedragen als Schildknapen/Pages omdat ze bang zijn daadwerkelijk de leiding te nemen? Dit
is maar een zelf bedacht voorbeeld van hoe over bedrijven leggingen kunnen worden gedaan. Dit voorbeeld is natuurlijk uit te breiden met veel meer vragen en situaties. Voel de vrijheid om daar als tarotkundige zelf mee te experimenteren en te variëren naar de behoefte van de vraagsteller, maar zorg wel dat de situatie en de vragen die je formuleert voldoende helder zijn. Een vage vraag leidt tot vage antwoorden; niet alleen in het dagelijks leven, maar ook in de Tarot. Met het bovenstaande heb ik zelf een voorbeeld voor een legging gegeven, maar ik heb ook nog een interessante legging van Elly Spronk aangereikt gekregen. Deze zal ik hieronder bespreken. Legging met Hofkaarten voor bedrijven Van Elly Spronk kreeg ik de volgende legging met Hofkaarten aangereikt, die gebruikt kan worden voor leggingen voor bedrijven. De legging wordt alleen met de Hofkaarten gedaan en kan al met een paar kaarten snel inzicht geven in de situatie in een bedrijf.
1 3
4 2
1. 2. 3. 4.
Hoe wordt het bedrijf geleid? Hoe komt het bedrijf naar de buitenwereld over? Wat heeft een negatieve uitwerking op het resultaat van het bedrijf? Wat zijn de positieve krachten die in het bedrijf aanwezig zijn?
Deze legging is wat mij betreft ook nog uit te breiden met vervolgvragen, die met de kaarten van de Grote en Kleine Arcana te beantwoorden zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan vervolgvragen als: welk advies geeft de Tarot mij om de positieve krachten te versterken? Wat zou ik nog meer kunnen doen? Wat zou ik NIET moeten doen? Hoe krijg ik meer balans in mijn bedrijf? Afhankelijk van wat de klant aangeeft, zijn ook meer specifieke vragen te bedenken: Wat kan ik doen om meer tevredenheid op de werkvloer te creëeren? Welk advies geeft de Tarot mij om meer draagvlak te creëeren onder de werknemers voor een komende reorganisatie? Wat moet ik daarbij laten? Kortom: ook in het bedrijfsleven kan gebruik worden gemaakt van de Tarot. Ik heb zelf bovenstaande legging van Elly ook toegepast op mijn eigen advocatenkantoor. In de legging kreeg ik vooral herkenning en bevestiging van de processen die zich in mijn bedrijf afspelen. Mijn bedrijf werd letterlijk ‘in kaart gebracht’ en soms is dat nodig om van daaruit beslissingen te nemen.
In de volgende nieuwsbrief zal ik ingaan op de verschillende elementen van de Hofkaarten in samenhang met het ‘in je element zijn’.
