IN DIT NUMMER. Begeleide bezoeken. Kunstletter[s]

erkenningsnummer : P209149

IN DIT NUMMER Begeleide bezoeken E-atelier Alternatieve route Expeditie KUNSTWERK[t] Vorming

Anne-Mie Van Kerckhoven Editie 2007-2008 Exposée Roulée Huize Lismonde Nieuw cursusaanbod

Kunstletter[s] Tijdschrift | Verschijnt 5x per jaar in jan-mrt–jun–sep-nov | Afgiftekantoor 9000 Gent X | Jaargang 5 | juni 2007

Jaargang 5 | juni 2007

KUNSTLETTER[s] Inhoud

Ontmoetingsdag KUNSTWERK[t] Vorming Opbouw van een tentoonstelling Begeleide Bezoeken Anne-Mie Van Kerckhoven Blikvangers Vorming Masterclass Johan Tahon Actualiteit Vogelbescherming Vlaanderen Vorming Zomerworkshops Favoriet Projecten <SPOT> Expeditie KUNSTWERK[t] Huize Lismonde Vorming Fresco Verslag Kunst na ‘45 Keramische sculpturen Vorming Hoe stel ik een schilderspalet samen? Alternatieve route Exposée Roulée Wedstrijden Agenda Zoekertjes

Wie is wie

Algemeen beleid: Bea Vansteelandt 09/235.22.77 / [email protected] Projecten, expocircuit, lessenpakketten: Annemie Vingerhoets 09/235.22.73 / [email protected] Uitleendienst, documentatiecentrum: Chantal Steenhaut 09/235.22.71 / [email protected] Vorming: Petja Gekiere 09/235.22.74 / [email protected] Pers, promotie en administratie: Katrien Boogaerts 09/235.22.75 / [email protected] Redactie: Ward Desloovere 09/235.22.72 / [email protected] Raad van Beheer Hilde De Leeuw, Luc Verbeke, Roger De Moerloose, Marcel Quintijn, Alain Delmotte, Peggy Saey, Philippe Vanderschaeghe, Raf Suetens, Marleen D’Joos, Bob Vanden Eynde, Stefaan Gunst, Sophie Martens.

LID WORDEN

We werken met een systeem van lidmaatschap voor groepen (€ 30 per jaar) en individuele kunstenaars (€ 10 per jaar). Meer info: KUNSTWERK[t], tel. 09/235.2270 / [email protected] of op www.kunstwerkt.be Ons rekeningnummer: 001-3538770-92 Als u nu aansluit blijft u lid tot eind 2008!

Beeld cover: Workshop portretschilderen op de Ontmoetingsdag te Gent, 29 mei 2007.

02

03 04 05 06 08 09 10 12 13 14 17 18 20 21 24 26 27 30

KUNSTWERK[t] is de organisatie ter ondersteuning van de beeldende kunsten, erkend op het decreet amateurkunsten (22 december 2000). KUNSTLETTER[s] is een uitgave van KUNSTWERK[t] vzw, organisatie voor beeldende kunsten in Vlaanderen. Redactiesecretariaat KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent. e-mail: [email protected] Werkten mee aan dit nummer André De Nys, Willem Elias, Petja Gekiere, Annemie Vingerhoets, Ward Desloovere. Vormgeving [email protected] Oplage 3700 ex. Periodiciteit verschijnt 5 maal per jaar Verantwoordelijke uitgever Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent. Met de steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Volksontwikkeling en Bibliotheekwerk

KUNSTWERK[t]-ONTMOETINGSDAG Gent, 29 mei 2007

De ontmoetingsdag editie 2007 zit er op. Op 29 mei verzamelden KUNSTWERK[t]–leden zich daarvoor aan het Museum voor Schone Kunsten te Gent. Aan de hand van een boeiende rondleiding rond de thema’s kleur, beweging en portret maakten we kennis met het gerenoveerde en pas heropende museum. Na de middag: actie! Tijd om de opgedane indrukken tijdens de rondleiding te verwerken in één van de workshops. De keuze bestond uit “Schetsen van de dansbeweging” (mét live flamencodanseres, overigens), “Samenstelling van het schilderspalet” en “Portret”. Wie zich liever nog wat verdiepte in het werk van een andere kunstenaar kon terecht in het atelier van Hedwig Brouckaert. Deze jonge kunstenares bracht een boeiende uiteenzetting over haar werk waarin het menselijk lichaam centraal staat. Waarna iedereen opnieuw verzamelde voor een afsluitende receptie en de eerste plannen werden gesmeed voor de ontmoetingsdag 2008. http://www.mskgent.be Onze ontmoetingsdag gemist? Of nog geen bezoek gebracht aan het heropende Gentse Museum voor Schone Kunsten? De website van het museum biedt onder meer een gedetailleerde en toch heel helder overzicht van de belangrijkste stukken uit de collectie. Die loopt van de late Middeleeuwen en Jeroen Bosch tot de abstracte kunst en surrealisme van de vroege 20e eeuw. De collectie wordt chronologisch voorgesteld met een introductie per stijlperiode, duiding bij de tentoongestelde werken en een biografie van de kunstenaars.

03

VORMING WORKSHOP DE OPBOUW VAN EEN TENTOONSTELLING Gent, zaterdag 29 september 2007

Het “Praktijkboek voor tentoonstellers”, een publicatie die KUNSTWERK[t] vorig jaar uitbracht i.s.m. RASA, is voor een groeiend aantal kunstenaars en inrichters van tentoonstellingen ondertussen een vast hulpmiddel geworden bij het organiseren van een tentoonstelling. Misschien hebt u zelf er ook al veel tips uit gehaald? Tijdens een workshop oefenen we deze tips in, onder begeleiding van een ervaren tentoonstellingsbouwer.

+&–},&– ',&c

'.&–}(&&–

De workshop is opgebouwd uit twee delen: In de voormiddag werken we in een blanco, neutrale ruimte rond de relatie ruimte-object: • We analyseren de ruimte vooraleer er iets bijgevoegd wordt. Welk effect heeft de ruimte op zich? We staan bewust stil bij het ruimtelijke gevoel dat de ruimte oproept. • Wat is het effect van het plaatsen van objecten in een ruimte? We maken verschillende configuraties met twee-en driedimensionale vormen. Wat gebeurt er als je iets in de ruimte plaatst? Wat doet dat met de ruimte? Welk effect hebben de verschillende toevoegingen (vormen) op de ruimte en t.o.v. elkaar? • Welke rol kan belichting spelen in het ervaren van een ruimte? Als afsluiting van deze voormiddag heeft Georges een intermezzo voorzien met eigen(zinnige) oplossingen. In de namiddag brengen we de theorie in de praktijk! We PRAKTIJKBOEK TENTOONSTELLEN Het “Praktijkboek voor tentoonstellers” biedt vier hoofdstukken lang heel wat praktische duiding en tal van tips over het selecteren van werk, het kiezen van de juiste tentoonstellingsruimtes, het transport en presentatiemogelijkheden, zoals o.a. belichting en gebruik van sokkels. Dit alles wordt doorspekt met enkele verhalen uit de praktijk van het tentoonstellen. We vroegen een curator uit, hengelden naar tips bij een professionele tentoonstellingsbouwer en geven uitleg

04

gaan een stap verder en bouwen een groepstentoonstelling op in een realistische setting. We oefenen in een ruimte zoals je die bijvoorbeeld vindt in een ziekenhuis, een cultuurcentrum e.d. Er bevindt zich bijvoorbeeld een brandblusapparaat en een aantal deuren geven uit op deze ruimte. Voor deze oefening word je uitgenodigd een (eigen) werk mee te brengen. De uitdaging is hier: kunnen we het oorspronkelijke basisgevoel terug oproepen, ondanks deze elementen? Welke accenten moeten we hiervoor leggen, hoe kunnen we dit bewerkstelligen? Wanneer: zaterdag 29 september 2007 van 10 tot 16u. Waar: in Galerij Croxhapox te Gent (erg gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer / gelegen op wandelafstand van het Dampoort station in Gent). Prijs: € 20 leden / € 25 niet-leden Inschrijvingen en meer info: bij Annemie Vingerhoets: [email protected] of telefonisch: 09/235.22.73

bij het verzekeren van kunstwerken. Nog enkele exemplaren te verkrijgen… Prijs: leden €10 / niet-leden € 12, 50 (verzendingskosten niet inbegrepen). Het praktijkboek kun je bestellen bij KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent, telefonisch via (+32) (0)9/235.22.70 of via mail: [email protected]

BEGELEIDE BEZOEKEN BEZOEK AAN HET ATELIER VAN ANNE-MIE VAN KERCKHOVEN Antwerpen, zaterdag 15 september Anne-Mie Van Kerckhoven is een gerenommeerde Antwerpse kunstenares die al tal van prijzen en publicaties in de wacht sleepte. Haar werk was te bewonderen op tentoonstellingen in binnen- en buitenland (Duitsland, USA, Italië, Rusland). De kunstenares is geïnteresseerd in onze gedragspatronen, in hetgeen maakt dat we bepaalde acties ondernemen of bepaalde gevoelens ervaren. In de creaties van Van Kerckhoven worden verschillende disciplines gecombineerd. Ze werkt op het raakvlak van fotografie, schilderkunst en nieuwe media als internet en beeldmanipulatie. Sinds de jaren ’70 maakt ze schilderijen die erg grafisch opgebouwd zijn en tekeningen van vrouwen gecombineerd met felgekleurde vlakken. Begin jaren ’90 start het project “HeadNurse”, waarbij afbeeldingen van vrouwen over elkaar geschoven en met bepaalde woorden verbonden worden. Het geheel beoogt ons verwachtingspatroon te doorbreken en onze creativiteit aan te spreken. Anne-Mie Van Kerckhoven gebruikt ook hierbij de nieuwste technologieën: internet, beeldmanipulatie, video en fotografie. In haar recentste werk creëert Van Kerkhoven een reeks interieurs waarmee ze de tijdgeest van een bepaalde periode probeert te vatten. Duur van het bezoek: 2 uur Prijs: € 8 leden / € 10 niet-leden Afspraak: zaterdag 15 september om 11u te Antwerpen Interesse voor dit bezoek? Inschrijven vooraf is noodzakelijk. Neem contact op met KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7C, 9000 Gent, tel 09/235.22.70 of mail naar [email protected]

05

BLIKVANGERS VOOR REIZIGERS Van Cézanne tot Picasso: meesterwerken van de Galerie Vollard (Parijs) Kunsthandelaar Ambroise Vollard (1866–1939) ontpopte zich op het einde van de 19e eeuw tot sleutelfiguur op de Parijse kunstmarkt. Zijn handelsgeest en intuïtie dreven hem naar ongekende of verbannen schilders, met wie hij een bijzondere band onderhield. De tentoonstellingen die hij destijds organiseerde, getuigen van een ongelooflijk inzicht in de toenmalige kunstproductie: Paul Cézanne in 1895, Pablo Picasso in 1901, Henri Matisse in 1904,… Het Parijse Musée d’Orsay toont met deze tentoonstelling een collectie van een pionier die een doorslaggevende rol speelde in de ontwikkeling van de moderne kunst tot in de 20ste eeuw. Tot 16 september 2007 Musée d’Orsay - Rue de Bellechasse 1 Paris | +33 4049 4814 www.musee-orsay.fr

Paul Gauguin, Bretoense boerevrouwen, 1894. Olie op canvas. Paris, Musée d’Orsay, donatie van Max and Rosy Kaganovitch, 1973. © photo RMN, Hervé Lewandowski

Mariko Mori (Groningen)

06

Het Groninger Museum presenteert de solotentoonstelling “Oneness” van de Japanse kunstenares Mariko Mori (Tokio, 1967) die internationaal bekend werd met haar opvallende multimediawerk van geënsceneerde foto’s, video’s en installaties. In haar werk staat de tegenstelling tussen fantasie en werkelijkheid centraal.

Ook combineert zij motieven uit de Japanse en westerse kunstgeschiedenis met hedendaagse invloeden uit de mode, designwereld, muziek, manga en science fiction. Een opvallend hoogtepunt in deze expositie is de grote spectaculaire architectonische installatie: Wave Ufo (1999-2002), een wonderbaarlijk hybride object, machine en sculptuur tegelijkertijd. De Wave Ufo staat voor een synthese tussen de verschillende manieren van reizen: in de ruimte, in de geest en in de tijd. De bezoeker wordt uitgenodigd de Wave Ufo te betreden om een mentale reis te maken waarbij de hersengolven van de reizigers realtime grafisch zullen worden weergegeven en onderdeel zullen zijn van een visioenachtige computeranimatie. De Wave Ufo heeft een zeer beperkte capaciteit. Elke 15 minuten kunnen er slechts drie personen in de Wave Ufo. Reserveren kan via de website van het museum. Tot 2 september 2007 Groninger Museum - Museumeiland 1 - 9711 ME Groningen | 0031-(0)50 3666555 www.groningermuseum.nl

Mariko Mori, ‘WaveUFO’, 1999-2002, Front View, 4.93 x 11.34 x 5.28 meters, (Installation view at Kunsthaus Bregenz, 2003, Photo credit: Markus Tretter, ©Kunsthaus Bregenz. Photo appears courtesy of the artist and Deitch projects NY.

Documenta 12 (Kassel) Deze zomer loopt in het Duitse Kassel de 12e editie van Documenta. Elke vijf jaar wordt tijdens dit internationale kunstgebeuren een stand van zaken

opgemaakt: welke thema’s spelen er in actuele kunst, welke vormentaal hanteren hedendaagse kunstenaars? Onder de noemer ‘Sense and Sensibility’ beraadt Documenta zich over een drietal thema’s, geformuleerd als 3 cruciale vragen: Is moderniteit onze antieke oudheid? Wat is het naakte bestaan? Wat moet er gedaan worden? Of iets concreter: Is de mensheid in staat een gemeenschappelijke horizon te zien die de onderlinge verschillen overstijgt en kan kunst helpen om door te dringen tot de essentie der dingen? Tot 23 september 2007 Elke dag van 10 tot 20u Friedrichsplatz 18, 34117 Kassel (D) | +49 (0) 561-70 72 70 www.documenta.de

Max Beckman (Amsterdam) Voor het eerst besteedt een tentoonstelling uitgebreid aandacht aan de Amsterdamse periode van Max Beckmann (1884-1950). Deze Duitse schilder wordt als een van de voornaamste kunstenaars van de eerste helft van de 20ste eeuw aanzien. Zijn opmerkelijk kleurgebruik doet aan Matisse denken, terwijl zijn figuren gelijkenissen tonen met het werk van Picasso. Beckmann creëerde een geheel eigen beeldtaal, waarin hij door middel van een persoonlijke symboliek zijn angsten en dromen weergaf. De vraag naar de zin van het bestaan is prominent aanwezig in zijn werk. In 1937 ontvluchtte Beckmann Duitsland waar zijn werk door de nazi’s tot ‘entartete Kunst’ was veroordeeld. Hij verbleef 10 jaar in Amsterdam, waar hij ruim één derde van zijn oeuvre schilderde. De tentoonstelling toont meesterwerken uit deze Amsterdamse periode, waaronder drie indrukwekkende triptieken. Tergelijkertijd toont het Bijbels Museum in Amsterdam “De Apocalyps van Max Beckmann”, een belangrijke serie van litho´s. Bovendien kun je een stadswandeling

maken langs 25 plaatsen in Amsterdam waar Beckmann leefde, werkte en inspiratie opdeed. Tot en met 19 augustus 2007 Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7 (Museumplein), Amsterdam | 0031-(0)20 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl Bijbels Museum, Herengracht 366-368, Amsterdam | 0031-(0)20 624 24 36 www.bijbelsmuseum.nl

gen en privé-bedrijven hebben hoofdtooien verkocht of geschonken aan het KMMA. Deze tentoonstelling toont ongeveer tweehonderd hoofdtooien. Er valt een indrukwekkende diversiteit aan exotische materialen te bewonderen: veren, huiden, tanden, klauwen, olifantenstaarten,… Een ware lust voor het oog.

Tot 9 september Paleis voor Schone Kunsten Koningsstraat 10 te Brussel | www.bozar.be

Tot 30 september 2007 Koninklijk Museum voor MiddenAfrika - Leuvensesteenweg, 13 – Tervuren | 02/769 52 11 www.africamuseum.be Virginie Bailly, Troubler les lointains | Reeks 2 nr 2.

Collections/Connections Max Beckmann, Toneelspelers, triptiek, 1941-1942. Fogg Art Museum, Cambridge, Mass. © c/o Beeldrecht Amsterdam 2007

VOOR THUISBLIJVERS Hoofdtooien Het Koninklijk Museum voor MiddenAfrika beschikt over bijzonder rijke verzamelingen die slechts zeer gedeeltelijk aan het publiek kunnen worden getoond. Daarom werd het initiatief genomen om uit die collecties regelmatig een specifieke sectie in het daglicht te zetten. Na de “Vlinders“-tentoonstelling stelt het Museum nu een selectie uit de collectie hoofdtooien voor. Met haar meer dan 2000 stuks heeft het museum de grootste verzameling ter wereld van hoofdtooien uit MiddenAfrika. Ze omvat hoofddeksels, hoeden- en haarpinnen, diademen en pruiken. Die werden voornamelijk verzameld tijdens de koloniale periode of in de nasleep daarvan. Koloniale ambtenaren, missionarissen, wetenschappers, het Belgische koningshuis, handelaars in Afrikaanse kunst, maar ook openbare instellin-

Hoofdtooi tshilongo, Luba?; OostKasai, DRC: vezels, veren van grijze roodstaart, haan en eendachtigen, waaronder knobbeleend en spoorwiekgans. Schenking van G. Gustin in 1910. Foto J.-M. Vandyck, 2006, © KMMA

Prijs van de Jonge Belgische Schilderkunst In juni vindt in het Paleis voor Schone Kunsten een nieuwe editie van de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst plaats. Deze prijs is uitgegroeid tot een belangrijk evenement voor de beeldende kunst in België en houdt voor jonge kunstenaars een belangrijke erkenning van hun werk in. Voor de editie van 2007 werden Virginie Bailly, Koenraad Dedobbeleer, Gabriel Lester, Cédric Noël, Mira Sanders, Sarah Vanagt en Pieter Vermeersch geselecteerd. Deze kunstenaars worden uitgenodigd om een nieuw werk te realiseren dat wordt tentoongesteld in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel.

De tentoonstelling “Collections/ Connections” geeft een overzicht van design in de 20ste en 21ste eeuw. Ruim 80 objecten vertegenwoordigen goed 100 jaar van creativiteit, van de Art Nouveau tot vandaag. De tentoonstelling put daarvoor uit de enige openbare collectie design van de 20ste en 21ste eeuw in de Franstalige Gemeenschap. In die collectie zitten stukken van grote namen uit de Belgische en internationale designwereld: Maarten van Severen, Xavier Lust, Richard Hutten, Martin Szekely, Philippe Starck, Matali Crasset, Ray & Charles Eames, Ingo Maurer,… Tot en met 26 augustus 2007 Grand-Hornu Images, Rue SainteLouise 82 te Hornu. | 065/65 21 21 www.grand-hornu.be

07

vorming Leonardo Da Vinci. The European Genius Al een hele tijd met veel poeha aangekondigd als “hét topevenement van 2007 in de hoofdstad van Europa”, deze tentoonstelling over leven en werk van Leonardo Da Vinci, in de Basiliek van Koekelberg. Op een oppervlakte van 3.000 m2 toont de tentoonstelling maquettes, codices en uitvindingen die het resultaat zijn van Leonardo’s wetenschappelijke onderzoeken. De expositie toont Da Vinci als visionair in zijn verschillende gedaantes: als architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuur- en scheikundige, beeldhouwer, schrijver en schilder. Replica’s van spectaculaire machines zoals de eerste motorwagen, het valscherm of de vliegende vleugel worden voorgesteld samen met hoge kwaliteitsfacsimile’s van zijn beroemde geschriften. Van 18 augustus 2007 tot 16 maart 2008 Basiliek van Koekelberg | 02425.88.22 www.expo-davinci.eu

Leonardo da Vinci, Vitruviusman, ca. 1490, Gallerie dell’ Accademia, Venetië (inv. 228).

08

MASTERCLASS JOHAN TAHON Gent, 13 t.e.m. 17 september 2007

Johan Tahon nodigt 8 jonge kunstenaars uit om te werken in zijn atelier! Deze 5-daagse masterclass biedt hen een unieke kans om te leren van een van Vlaanderens meest getalenteerde beeldhouwers en zich onder te dompelen in de sfeer van zijn werk. Interesse en jonger dan 35 jaar? Bezorg ons je motivatie en enkele foto’s van recent werk. Toen de ‘gekwetste reuzen’ van Johan Tahon voor het eerst te zien waren in het SMAK lieten ze een beklijvende indruk na. “Het lijkt alsof de anatomie opnieuw moest worden uitgevonden”, schreef Jan Hoet. De vervormde beelden met uitstulpingen en zwellingen getuigen van een onrustige niet aflatende zoektocht. Ze lijken ook dicht te staan bij het expressionisme of bij de totems van sommige primitieve culturen. Voor Johan Tahon heeft kunst dan ook alles te maken met een spirituele zoektocht, een reiken naar het absolute, een streven naar inzicht in de samenhang van de dingen. In deze masterclass staat het onderzoek van het individu, zowel inhoudelijk als vormelijk, centraal. Dit krijgt o.a. vorm in het maken van een zelfportret. Aansluitend hierop worden aspecten uit de figuratieve beeldhouwkunst belicht. Ben je geïnteresseerd en jonger dan 35 jaar? Stuur dan vóór 10 augustus 2007 een motivatie (waarom wil je deze masterclass volgen), een beknopte c.v. en foto’s van recent werk of project naar KUNSTWERK[t], Vorming, Bijlokekaai 7c, 9000 Gent of mail naar [email protected] Wanneer: vanaf donderdag 13 september tot en met maandag 17 september Prijs: 150 € leden / 170 € niet-leden Waar: In het atelier van Johan Tahon te Oudenaarde

ACTUALITEIT Een nieuwe gevel voor Vogelbescherming Vlaanderen Bijna 2 jaar geleden plaatsten we een oproep van Vogelbescherming Vlaanderen: maak een gevelontwerp voor de hoofdzetel die de werking van de Vogelbescherming accentueert. Annet Both wist de organisatoren te overtuigen met haar ontwerp. Sinds vorige maand is haar creatie te bewonderen op de gevel van het nieuwe gebouw van de Vogelbescherming Vlaanderen in Nieuwkerken-Waas, bij Sint-Niklaas. Bij de verhuis van de hoofdzetel naar een nieuwe locatie wou Vogelbescherming Vlaanderen een goede herkenbaarheid en uitstraling van het gebouw en schreef daarom een ontwerpwedstrijd uit. Vooral de inzending van Annet Both uit het Zeelandse Sint Jansteen wekte de interesse van de organisatie. “Ik wou iets maken rond de huismus”, vertelt ze. “Ik vermoed dat dat vogeltje zowat de eerste vogel is die de meeste mensen als kind leren kennen. Maar de huismussenpopulatie is de laatste jaren sterk afgenomen. Zo sterk zelfs dat ze op de lijst van bedreigde vogelsoorten is terecht gekomen. Het leek me dan ook interessant om daar voor dit project van de Vogelbescherming iets rond te doen.” Annet schildert al ruim 25 jaar en legt zich sinds 5 jaar ook op fresco toe. “Dit was een mooie kans om met fresco aan de slag te gaan”, aldus de kunstenares. “Met die techniek vertrek je niet van een blanco canvas. Fresco ontstaat altijd in een context: hier vormt het gebouw het kader.” Voor het maken van dit fresco gebruikte Annet een grote houten mal op schotten die tegen de muur aan werden gevestigd. “Een fresco wordt in mortel gemaakt, die daarna versteent. Dat vergt heel wat voorbereidende werkzaamheden”, legt ze uit. “Eerst en vooral moet de ondergrond heel nauwgezet

schoon worden gemaakt om de mortel optimaal te laten hechten. Daarna breng je twee dunne lagen mortel aan binnen de contouren van de houten panelen. Daarbij komt dat de vochthuishouding bij mortel heel belangrijk is. Daarom is het aangewezen om op kleine stukken te werken: de stukadoor brengt op een stuk oppervlak de mortel aan en op de toplaag kan je tot 5 uur schilderen. Maar elke kwaststreek blijft zichtbaar, dus geconcentreerd blijven is de boodschap.” De weersomstandigheden spelen uiteraard ook een rol. “Die omstandigheden waren prima”, vertelt Annet. “Voornamelijk een goede luchtvochtigheid en weinig zonneschijn zijn ideaal voor het aanbrengen van de mortellaag en het beschilderen van die laag. Het fresco is gemaakt volgens de oude technieken en is bij het aanbrengen van de verf in principe klaar. Doordat de pigmenten in de mortel opdrogen, verliezen ze hun kleur niet. Maar de zoute lucht en de vervuiling maken dat je het werk beter wat beschermd. Daarom heb ik nog een beschermlaag van hars en was aangebracht.” Voor Annet is het een ervaring waar ze met plezier op terugkijkt. “Het thema klopte en het kader ook. Dan is zoiets realiseren echt smullen. Trouwens, met fresco bezig zijn is voor mij noch min noch meer een zielsactiviteit.”

WORKSHOP FRESCO Zelf fresco uitproberen? Het kan met de workshop die we op 15 en 22 september organiseren! Meer informatie vind je op blz. 17

09

Onze workshops “Textiel in situ” en “De getekende Ruimte” vinden plaats in De Cultuurfabriek, een voorbeeld van een oud industrieel gebouw dat een nieuwe functie kreeg. Dit unieke kader dient als inspiratiebron en uitgangspunt voor de workshops. De oude site is omgeven door een groene zone en bevindt zich op slechts een halfuur van Gent. De Cultuurfabriek is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer en er is voldoende parkeermogelijkheid.

VORMING ZOMERWORKSHOPS Ronse, 9 t.e.m. 12 augustus 2007 TEXTIEL IN SITU Textiel is een bijzonder boeiende veelzijdige wereld, waar je je zowel op de materie als op een techniek kan richten. Uiteraard staat het artistiek proces voorop. In deze workshop wordt er gewerkt rond twee centrale punten: binden – verbinden én stapelen. Bij het eerste, binden – verbinden, gaat het specifiek over de techniek weven. Weven, in essentie kruisen van draden, heeft vele mogelijkheden om een oppervlakte te creëren, waar je afhankelijk van de gekozen materialen diverse afmetingen (kanten) op kunt. Stapelen speelt zich per definitie af in een driedimensionale ruimte. Ook hier ga je spelen met diverse materialen en bouw je een structuur op. Deze twee punten worden vanuit de essentie benaderd en heel praktisch ingevuld door begeleide oefeningen en eigen experimenten. Je laat je inspireren door de fabriekspanden, het verleden, sporen, lichtinval, kleur, ruimtelijke werking,.. . Je interpreteert die en maakt gebruik van materie om tot een dialoog met de ruimte te komen. De bedoeling is om tot een persoonlijk werk in situ te komen. Allerhande materialen kunnen verwerkt worden. De voorkeur gaat uit naar materialen waarmee snel een volume kan opgebouwd worden. Textiele materialen zoals: stoffen draden en touwen maar ook andere zoals katoen, kippengaas, plastic en jute. Aan de deelnemer wordt ook gevraagd om (sisal)-touw, kleefband, kledij, vodden, schaar, potlood, papier en eventueel een eigen selectie aan materialen mee te brengen. Lesgever: Hilde Windels Prijs: € 90 voor leden/ € 95 voor niet-leden

Hilde Windels, Inner Circle, 1998

DE RUIMTE GETEKEND In de workshop “De ruimte getekend” wordt gezocht naar middelen om ruimte weer te geven of van uit een ruimte te werken en deze om te zetten in een tekening. De ruimte wordt gezien in zijn ‘ruimtelijkste’ betekenis van architecturale ruimte (constructie) tot sculpturale ruimte (materie). De tekening is een autonoom gegeven maar kan ook in relatie staan tot de ruimte. De tekening hangt of ligt in de ruimte, is vervaardigd in een ruimte bvb. op een kartonnen doos of is in de ruimte uitgewerkt (denk Antoni Tapies, Materie op hout en ovaal, 1979. Prové-collectie. © VG-Bild hierbij aan Jackson Pollock Kunst, Bonn. en zijn drippings). Anderzijds tracht de tekening de ruimte weer te geven in een spel van licht en donker, door de richtingen van het perspectief en de weergave van de materie (beton, baksteen, hout,...). We gaan aan de slag met diverse klassieke tekenmaterialen zoals houtskool, verf of potlood, maar onderzoeken eveneens of we met andere materie ook tekentechnisch een resultaat kunnen behalen. Heb je al met gesmolten was geschilderd of met gekleurde lijm? Heb je al op verscheidene dragers (papier, karton, Sol Lewitt, Gekippte Formen (Tilted houten panelen en glasplaten) Forms), 1987. © Westfälischer Kunstgewerkt? verein, Münster. De workshop is opgevat als een individueel parcours waarbij diverse voorstellen zijn geformuleerd die als oefeningen worden gezien om ruimte te ‘maken‘ en ruimte weer te geven, bvb. een opstelling waarbij op glasplaat de achterliggende ruimte wordt geschilderd. De deelnemers worden verzocht om zelf teken- en/of schildermateriaal mee te brengen. Lesgever: Paul Dereymaeker Prijs: € 90 voor leden/ € 95 voor niet-leden

Beide workshops vinden plaats in de Cultuurfabriek te Ronse van 9 t.e.m. 12 augustus 2007, telkens van 9u30 tot 16u30. Hoe inschrijven? De inschrijvingen gebeuren via KUNSTWERK[t]. We bevestigen uw inschrijving per brief met bijhorend overschrijvingsformulier. Tien dagen voor aanvang van de cursus ontvang je een brief van ons waarin alle praktische gegevens vermeld staan: adres met routebeschrijving, materialen (indien nodig) mee te brengen. Je kan inschrijven: via e-mail: [email protected] / telefonisch: 09/235.22.70 / per post: KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Voor praktische of inhoudelijke vragen omtrent vorming kan je terecht bij Petja: 09/235.22.74

10

VORMING E-ATELIER: EDITIE 2007-2008 Het E-atelier, interactief beeldend atelier Pas afgestudeerd als schilder, beeldenmaker, beeldend kunstenaar? Of een lange carrière als deelnemer in het deeltijds kunstonderwijs achter de rug? Mis je feedback van collegakunstenaars, wil je graag verder in groep evolueren als kunstenaar... Wil je graag tentoonstellen? Ook deze 3e editie van het E-atelier loopt over één jaar en is een samenwerking tussen Wisper en KUNSTWERK[t]. Het E-atelier biedt een groep ervaren amateurkunstenaars beeldende kunsten en beginnende professionele kunstenaars een systeem van coaching aan in functie van hun eigen werk en projecten. Het eindresultaat is een groepstentoonstelling voor een extern publiek. Het eerste onderdeel van het project behelst een reeks van 10 zaterdagen in Leuven (tussen oktober 2007 en mei 2008). Liesbet Verschueren, docente beeldende kunsten van Wisper geeft je concrete beeldopdrachten in twee- en driedimensionale disciplines (schilderen, installaties, video, tekenen, ...). Verder wordt je huiswerk op deze zaterdagsessies getoond en besproken in groep. Het tweede onderdeel bestaat uit een confrontatie met het professionele kunstenmilieu. We bezoeken een tentoonstelling en gaan op atelierbezoek bij een professionele kunstenaar. Deze activiteiten worden georganiseerd door KUNSTWERK[t]. Het derde onderdeel bestaat uit het thuis-atelierwerk. Over dit atelierwerk ontwikkelt zich een levendige briefing via internetverkeer. De lesgever geeft commentaar of tussenopdrachten en de deelnemers geven onderlinge feedback. Schetsen, opzoekwerk en vragen gaan over en weer via het web. Het slot van het project is een groepstentoonstelling, georganiseerd door KUNSTWERK[t]. Voorkennis: Pas afgestudeerden als schilder, beeldenmaker, beeldend kunstenaar of een lange carrière als deelnemer in het deeltijds kunstonderwijs achter de rug (schilderkunst, vrije grafiek, beeldhouwkunst, ...). Deelnemen? 1. Download op www.kunstwerkt.be (Vorming) de vragenlijst “E-atelier 2007-2008” en stuur die naar [email protected] of naar KUNSTWERK[t], vorming, Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. 2. Neem deel aan het selectiegesprek in Gent op 22 september 2007. 3. Na dit gesprek worden de kandidaten geselecteerd op basis van ervaring, motivatie, authenticiteit en discipline binnen de beeldende kunsten. Begeleiding: Liesbet Verschueren is stafmedewerker Beeldende Kunsten bij Wisper. Zij coördineert het project en begeleidt de schilders van het e-atelier. Petja Gekiere is vormingsverantwoordelijke bij KUNSTWERK[t] en staat in voor de tentoonstellings- en atelierbezoeken. Een sfeerbeeld van de slottentoonstelling van het E-atelier editie 2006-2007 vind je op blz. 18

11

Kunstwerken hebben het vermogen ons diep te raken, ons arsenaal aan ideeën over hoe de wereld in elkaar zit door elkaar te schudden of ons een niet te evenaren artistiek genot te schenken. In deze nieuwe reeks polsen we bij KUNSTWERK[t]-leden naar hún geliefkoosd beeldend werk. Schilderijen, sculpturen of andere kunstwerken die hen inspireren, uitdagen, uitbundig of stil maken.

FAVORIET Ceedee (Christine Dheere)

Jef Despriet

woonplaats

woonplaats

Soulme

Hulste

artistieke creaties

artistieke creaties

Regelmatig zeer kleine werkjes.

Tekenen en grafiek, schilderen, pottenbakken en nu en dan een beeldje boetseren.

Wat wil je creatief nog presteren

Zelf streef ik er naar om een punt te bereiken waar ik kan zeggen: “Dat is het”, maar dat blijft uiteraard een streven, een zoektocht. Misschien kan ik er ooit anderen gelukkig mee maken. Meer is mijn wens niet.

Wat wil je creatief nog presteren

Van de essentie van het onderwerp een sterk beeld maken. Levensmotto

Jeunen! (Wat West-Vlaams is voor: plezier hebben in wat men doet.)

PONTORMO, WERY, KLINE, RUBENS E.A.

Kunstenaars die steeds op zoek zijn, die evolueren en uiteindelijk komen naar een eigen manier van werken, daar heb ik een grote bewondering voor. Ik hou veel van ‘studies’ , zoals de schetsen van Rubens en Pontormo. die laten bij mij door hun kracht en levendigheid een grote indruk na. Ik hou er meer van dan van hun grote schilderijen, die door de meesten bewonderd worden. De kracht van de lijn, de vlakverdeling, vind ik dan weer bij Frans Kline, de soberheid der vlakken bij Marte Wéry, warmte en kracht, stuctuur bij Tapies en Picasso. Het gemeenschappelijke element bij de werken van deze kunstenaars zijn de kracht, zelfzekerheid, emotie en rust die ze uitstralen. Allemaal werk om ‘U’ tegen te zeggen, allemaal werk dat me iets doet, en waar ik nog kan bij blijven ‘stil’ staan. Een kunstenaar kiezen kan ik niet: laat ik ze nog even op een rijtje zetten, schetsen van Rubens, Pontormo, werken van Marthe Wéry, vooral ook haar vroeger werk, Picasso, Kline, Tapies, Philibert Charrin, en nog enkele, dat vind ik de top.

RIK WOUTERS

Al van op vrij jonge leeftijd ben ik geboeid door het beeld “Het zotte geweld” van Rik Wouters. Dat beeld, dat oorspronkelijk “De dwaze maagd” heette, staat in het Middelheimpark te Antwerpen en straalt een enorme monumentaliteit uit. Op foto lijkt het beeld dan ook veel groter dan het in werkelijkheid is. Niettegenstaande de complexe gedraaide beweging van de vrouw straalt het toch heel veel eenvoud en natuurlijkheid uit. Bovendien weet Wouters de zachte koloriet die je in zijn schilderijen terugvindt ook in zijn beelden te leggen. Ook het evenwicht van het werk is verbijsterend. Wouters doet het beeld op één punt staan en toch krijg je de indruk dat de figuur rotsvast en volledig in evenwicht staat. Voor mij is “Het zotte geweld” een ode aan de energie en de levensvreugde die hier heel expressief wordt weergegeven. Ook zijn andere beelden zijn parels om te koesteren. Wouters behoort tot de allergrootsten.

Rik Wouters (1882-1916), “Het zotte geweld”, 1912. Middelheim Antwerpen

Een studie (tekening) door Jacopo Pontormo. ©1991, by The Art Institute of Chicago

12

Loop je al een tijdje met kunstplannen rond, een idee voor een project met of rond beeldende kunst? Ook volgend werkjaar kun je bij KUNSTWERK[t] terecht voor het ondersteunen van uw projecten.

Projecten

HET <SPOT> PROJECT VAN ATELIER DE VERFPLEK Inspiratie voor het realiseren van je plannen vind je misschien bij het project <SPOT> van Atelier De Verfplek uit Wippelgem. Het hoofddoel van dit project was een ontmoeting te organiseren waarbij 10 kunstenaars met een verstandelijke beperking naast 10 reguliere kunstenaars op gelijkwaardige basis artistiek aan de slag gaan. “Met <SPOT> wilden we nagaan hoe de waarde van kunst door mensen met een verstandelijke beperking zich verhoudt ten opzichte van reguliere en amateurkunsten”, legt Peter Van Hecke van de Verfplek uit. “Centraal in het project stond de groepsdynamiek. Iedereen koos zijn eigen SPOT (plek) in of rond de Drongengoedhoeve om te werken. Op de diverse spots werkte iedere kunstenaar ofwel individueel ofwel samen met een of meerdere kunstenaars in een discipline naar keuze. Een cameraman filmde de verschillende processen en vloog als een bij van bloem naar bloem, van project naar project. Door inspirerende beelden van de processen van de andere kunstenaars aan je te tonen probeerde hij anderen met inspirerende beelden te bevruchten.” Zo werkten tussen 16 en 20 april een diverse groep van 20 kunstenaars, met en zonder handicap, uit verschillende disciplines rond het thema <SPOT>, in de ruimste betekenis van het woord. “Het project is ontstaan uit een verlangen om de resultaten van 5 jaar werken in atelier De Verfplek van Den Dries te bundelen in een tentoonstelling die de evolutie binnen het atelier toont”, vertelt de begeleider. “Maar om een volledig beeld te geven van de werking van het atelier wilden we naast het tonen van de resultaten ook en vooral het proces laten zien, waar toch altijd weer de nadruk van onze projecten ligt.” Hiervoor gingen de organisatoren op zoek naar een goede locatie waar voldoende ruimte was om de tentoonstelling en het creatieproces te realiseren. “We vonden die in de Drongengoedhoeve in Ursel, een tot de verbeelding sprekende omgeving waar we uitgenodigd werden voor een tentoonstelling in mei in samenwerking met Good Art”, aldus Peter. “Op deze tentoonstelling toonden we opnieuw de resultaten van het <SPOT>project, aangevuld met werken van kunstenaars van Goodart en kunstenaars met verstandelijke beperkingen van Wit.h.” Samenwerking is altijd belangrijk in de projecten die KUNSTWERK[t] mee ondersteunt, ook in dit project. “Goodart, een werkgroep van de Knesselaarse Cultuurraad, stelde de accommodatie voor onze <SPOT>-week ter beschikking en bood logistieke ondersteuning. Ook de tentoonstelling werd grotendeels door de mensen van Goodart georganiseerd. Verder wilden we zeker Wit.h vzw bij het hele proces betrekken omdat we er dezelfde visie op na houden en in het verleden reeds meermaals samenwerkten en tentoon stelden met kunstenaars uit kunstateliers uit andere voorzieningen, die ook met Wit.h zijn verbonden. Die organisatie vervulde hier vooral een

adviserende en ondersteunende functie en selecteerde de deelnemende kunstenaars voor de samenwerking met Goodart. Beide organisaties bezorgden het project zeker een bijzondere meerwaarde.” PRAKTISCH Zowel individuele leden als ateliers kunnen een projectaanvraag indienen! Er zijn jaarlijks 3 momenten waarop je een projectaanvraag kan indienen. Deze rondes sluiten af op: 28 februari / 31 mei / 31 oktober. Als rode draad volgen we het ‘model projectaanvraag’ (dit vind je op de website, of je kan het aanvragen op nummer 09/2352273 of via [email protected]). Dit model is het aanvraagformulier waarmee je een project indient. Zit je met een plan en overweeg je om een projectaanvraag in te dienen? Aarzel zeker niet om contact op te nemen. Een afspraak maken kan uiteraard ook. Contact: 09/235.22.73 of [email protected]

13

Een magische plek in een museum, een kunstenaarsatelier dat uitzonderlijk wordt opengesteld of een parel van een renovatie? Onze KUNSTWERK[t]-speurneus trekt er op uit en legt verborgen schatten bloot. Aan u om op ontdekking te gaan.

EXPEDITIE KUNSTWERK[t]

HUIZE LISMONDE

De keuken, de meest authentiek bewaarde kamer in het huis Lismonde.

Het succesverhaal van kunstenaar Lismonde mag zich dan in de jaren vijftig en zestig situeren, zijn artistiek nalatenschap toont ons ook nu nog een beeld van een uiterst veelzijdig kunstenaar. Zijn archief in zijn huis en meer dan 500 kunstwerken werden testamentair toegewezen aan de vzw Huize Lismonde. Mét een missie: een stoffig en statisch museum mocht het zeker niet worden. De kunstbeleving moest er levendig worden gehouden. En dat lukt vandaag best.

14

Een steile oprit brengt je bij het huis van de kunstenaar Lismonde (1908 – 2001) in Linkebeek. In 1956 verhuisde hij met zijn vrouw Titi naar hier, naar zijn eigen “parkdomein”. Hij zou er nooit meer weggaan. De imposante eik voor de villa dwingt elke bezoeker tot nederigheid. Ook Lismonde hield van die boom. Veel ruimte en groen was wat hij het liefst rondom zich had. De tuin is dan ook paradijselijk mooi, en daar zit de kunstenaar zelf ook wel voor iets tussen. Als de bomen en struiken verwilderden kreeg de tuinman de opdracht om te snoeien. Lismonde wees echter zelf aan welke takken er mochten verwijderd worden en welke niet. De kunstenaar “boetseerde” als het ware zijn groene omgeving. Een groot atelier met veel lichtinval is het eerste waar je mee geconfronteerd wordt als je in het huis binnenkomt. Hier werd vooral tijdens de zomermaanden gewerkt. Het authentieke verleden werd in deze ruimte zoveel mogelijk bewaard. Boven is er nog een tweede atelier, maar daar moest de tijd van toen plaats maken voor een haast steriele

witte ruimte waar regelmatig gastkunstenaars een gelegenheidstentoonstelling krijgen. Het belangrijkste hoofdstuk in het artistieke succesverhaal van Lismonde situeert zich in de jaren vijftig en zestig. In 1958 wordt hij laureaat van de Biënnale van Venetië en een jaar later krijgt hij de prijs van de beste buitenlandse tekenaar tijdens de Biënnale van Sao Paulo. Zijn werk was in die tijd ook te zien op de Documenta Kassel en in 1964 op de Biënnale van Tokyo. Boymans-Van Beuningen organiseerde in Rotterdam zijn eerste retrospectieve in 1966. In Brussel volgden er twee belangrijke overzichtstentoonstellingen in 1977 en 1992. Als in de laatste decennia van de twintigste eeuw het lyrisch abstracte meer en meer in een uitrangeerstation geraakt, komen ook Lismonde, Van Lint, Bertrand, Peire en andere tijdgenoten terecht in de marge van het grote kunstgebeuren. Bij zijn dood in 2001 schonk Lismonde zijn huis aan de gemeente, op voorwaarde dat men er permanent

zijn werk zou tonen aan het brede publiek. Zijn archief en meer dan 500 kunstwerken werden testamentair toegewezen aan de vzw Huize Lismonde. Mét een missie: een stoffig en statisch museum mocht het zeker niet worden. De huishoudelijke sfeer moest bewaard blijven en de kunstbeleving moest er levendig worden gehouden. Na een grondige renovatie konden in november 2003 de eerste bezoekers ontvangen worden. Naast tentoonstellingen werd er een atelierwerking uitgebouwd: elke woensdagnamiddag kunnen kinderen tussen 5 tot 10 jaar er terecht. Elke laatste vrijdag van de maand kan je in een ongedwongen sfeer aanschuiven aan een gastentafel. En op zondag kan je regelmatig gaan luisteren naar concerten. En er is uiteraard ook werk van Lismonde zelf te bekijken, voornamelijk representatieve werken voor de verschillende artistieke periodes uit zijn leven. Het vroege werk situeert zich eind jaren twintig. In de keuken hangt een tekening van een molen in het

Tekens

Pajottenland. In die tijd tekende Lismonde heel wat molens. Het wordt hier al duidelijk dat hij gefascineerd werd door licht-donker contrasten. Hij blijft figuratief tekenen tot in de jaren vijftig de vlakverdelingen meer en meer plaats maken voor lijnen en punten. Hier ligt de basis voor wat later zou uitgroeien tot zijn abstracte kunst, waar hij wereldwijd veel succes mee oogstte. Lismonde was in de eerste plaats een tekenaar. Zijn tekeningen, meestal uitgevoerd in houtskool op papier, zou men kunnen omschrijven als lyrisch abstract met een architecturale inspiratie. In een kluwen van rechte lijnen, bogen en punten creëerde hij een ruimte- en dieptewerking. Hij tekende “licht“ en dat werd zijn belangrijkste handelsmerk. Honderd procent wit of zwart bestaat echter niet in het werk van Lismonde. Opmerkelijk in zijn lijnenspel zijn de ontelbare grijsschakeringen. Het lijkt wel alsof hij met zijn houtskoolstaafje

kleuren kan toveren. En dat komt natuurlijk door het feit dat elke lijn met de losse hand werd getekend, nooit in één trek, soms zelfs puntmatig. Een dergelijke manier van werken vraagt uiteraard een sterke concentratie, wat Lismonde ertoe bracht om liefst te werken in totaal isolement. Ongetwijfeld is dit de manier bij uitstek om tijd en plaats achter je te laten. Want dat is wat Lismonde wilde: via de kunst de kern van de dingen beroeren, het ontastbare zichtbaar maken, datgene tonen wat de menselijke begrenzingen overschrijdt. Veelal vond hij zijn inspiratie bij één van zijn andere grote passies: zijn verbondenheid met de muziek van J. S. Bach. Als je zijn werk aandachtig bekijkt, zie je inderdaad dat hij als het ware muzikale ruimten creëert, trillende lijnen en punten die uitmonden in sierlijke bogen en arcaden. Wat bij een eerste vlugge kennismaking met het werk lijkt op architecturale vormgeving, moet bij nader inzien

paradoxaal juist in een niet-materialistische context geplaatst worden. Lismonde tekende het bovenaardse. Omstreeks 1960 maakte hij zijn eerste “tekens“. Het zijn, in tegenstelling tot zijn uitgepuurde houtskooltekeningen, spontane snelle notities geschilderd met penseel in Oost-Indische inkt. Deze schetsen doen denken aan Japanse kalligrafie, maar het zijn niets meer dan ongeremde intuïtieve krabbels, ontspannende rustpunten die ontstaan tussen de exploratietochten van de doordacht geconcipieerde houtskooltekeningen. Wanneer Lismonde later zijn wandtapijten ontwerpt, zullen zijn “tekens“ als vertrekpunt dienen. De tapisserie werd gerealiseerd in de bekende tapijtweverijen De Wit in Mechelen en De Saedeleer in Oudenaarde. Vandaag vinden we in Linkebeek, naast de knalrode piano, zo’n monumentaal wandtapijt aan de muur, geflankeerd door het ontwerpkarton. Alles werd tot in de kleinste details uitgestippeld,

Les espaces concertés, 1979

Rechts aan de muur: een ontwerpkarton voor een tapijt. Links ernaast: de realisatie van het wandtapijt.

Detail van het wandtapijt

15

1) Tafel en balkon, 1953 2) Les equilibres contestés, 1967 3) Boten, 1938

1

Aluchromie van Jules Lismonde 2

ALUCHROMIE

3

kleurschakeringen, wolsoorten … enz. Lismonde was dan ook een perfectionist. In die mate zelfs dat hij tijdens de realisaties regelmatig naar de tapijtenmanufacturen ging om nog kleine correcties aan te brengen. Het huis Lismonde in Linkebeek toont ons dat de kunstenaar uiterst veelzijdig was. We hebben het immers nog niet gehad over zijn droge-naald-etsen en litho’s, de glasramen, de aluchromie en over het monumentale kunstwerk dat hij realiseerde voor het metrostation Pétillon in Brussel. Nergens anders dan in Linkebeek kon houtskool zoveel mysterie toonbaar maken. Niemand anders dan deze meester van het wit zwart, kon in zijn tekeningen meer uitdrukking geven aan de spirituele dimensie van het menselijk bestaan. Hier wordt kunst letterlijk synoniem van het onuitsprekelijke. Huize Lismonde Dwersbos 1 1630 Linkebeek 0474/41.99.88 www.huize-lismonde.be Elke zondag te bezoeken van 14 tot 18u. [André De Nys]

16

Aluchromie is een schildertechniek waarbij een geanodiseerde aluminium plaat als grondvlak wordt gebruikt. De techniek werd ontwikkeld in 1961 door twee Belgische kunstenaars die hun inspiratie zochten in nieuwe technologieën. Puur organische en minerale pigmenten worden opgelost in aceton en/of methylglycol of dimethylformamide. De kleurstof wordt aangebracht met een schildersborstel, een pen of een airbrushpistool, en dit zo snel mogelijk na het anodisatieproces van de plaat. Na de verdamping van het oplosmiddel zetten de pigmenten zich af aan de wand van de uiterst fijne poriën in de anodisatielaag. De kunstenaar moet snel werken omdat het absorberingsvermogen van de plaat al na enkele uren na de anodisatie sterk afneemt. Correcties met zuren en/of basen zijn mogelijk, maar niet aan te raden omdat de resultaten onvoorspelbaar zijn nadat de poriën weer gesloten zijn. Vele Belgische kunstenaar hebben in de jaren zestig met deze nieuwe techniek geëxperimenteerd: Serge Vandercam, Karel Dierckx, Octave Landuyt, Hubert Minnebo, en vele anderen. Ook Lismonde realiseerde talrijke aluchromies. Een ganse reeks hiervan kreeg zijn bestemming als decoratief element in treinwagons van de NMBS. De techniek heeft echter geen noemenswaardige plaats gekregen in de kunstgeschiedenis. Vermoedelijk zijn de technische en financiële aspecten in die mate belastend, dat kunstenaars er vandaag nog zeer weinig gebruik van maken. Toch blijft de aluchromie heel erg boeiend voor realisatie, vooral dan voor toepassingen in open lucht.

VORMING Workshop oude schildertechnieken: FRESCOSCHILDEREN Tweedaagse: 15 en 22 september 2007 in Gent Het Italiaanse woord ‘fresco’ betekent ‘vers’ en in hierin zit de essentie van het frescoschilderen : schilderen in nog verse, zeg maar natte bepleistering. Zin om deze eeuwenoude techniek uit te proberen? In deze workshop leren we stap voor stap hoe we een fresco maken. Je begint met het maken van mortel en zet die op de muur. Hierna wordt het oppervlak mooi glad gemaakt. Een fijnere mortel (plaaster) wordt als toplaag gebruikt. Je vermengt pigmenten met water voor het schilderen. Frescoschilderen is een uitdaging want je kan niet ongelimiteerd doorwerken. Je hebt tot 4 uur de tijd, want daarna is de kalklaag te droog geworden om te schilderen. Geconcentreerd bezig zijn is de boodschap want uitgummen is niet mogelijk. Bij droog weer werken we op een buitenmuur. Elke deelnemer maakt een fresco van 80/80 cm, waarvoor hij/zij een eigen ontwerp meebrengt. Wat je moet meebrengen: zachte penselen, plat of rond met synthetische of minder kwaliteitsvolle haren en een afgedankt bord. Voor wie: iedereen met reeds enige schilderervaring. Lesgever: Johan Vandeneede (restaurateur van schilderijen en muurschilderingen, bladgoud en polychromie) Plaats: Academie Gent Wanneer: zat 15 sept: van 9u30 tot 13u30 / zat 22 sept: van 9u30 tot 16u30 Prijs: € 65 voor leden / € 75 voor niet-leden

Hoe inschrijven? De inschrijvingen gebeuren via KUNSTWERK[t]. We bevestigen uw inschrijving per brief met bijhorend overschrijvingsformulier. Tien dagen voor aanvang van de cursus ontvang je een brief van ons waarin alle praktische gegevens vermeld staan: adres met routebeschrijving, materialen (indien nodig) mee te brengen. Je kan inschrijven: via e-mail: [email protected] / telefonisch: 09/235.22.70 / per post: KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Voor praktische of inhoudelijke vragen omtrent vorming kan je terecht bij Petja: 09/235.22.74

Interesse in Fresco? Op blz. 9 vertelt kunstenares Annet Both over het fresco dat ze maakte in opdracht van Vogelbescherming Vlaanderen.

17

VERSLAG E-ATELIER: SLOT Op 10 mei 2007 stelde de 2e lichting van het E-atelier in de galerij van SD Worx te Antwerpen tijdens de vernissage van de slottentoonstelling het resultaat van hun zoektocht voor. Voor de deelnemers meteen het eindpunt van hun E-atelieravonturen. We wensen ze veel succes in hun verdere artistieke loopbaan. Tijdens zijn toespraak benadrukte Stefaan Wouters, eredirecteur van de Kunstacademie van Borsbeek, nog eens het belang van een initiatief als het E-atelier: “Het is een bekend gegeven: cursisten uit het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) of andere beeldende vorming die na het beëindigen van hun opleiding in een vacuüm belanden. Na jaren in atelierverband onder leiding van een docent te hebben gewerkt, valt plots de uitdaging weg. De stimulansen ontbreken en het comfort van het atelier is er niet meer. Ze missen de feedback van de docent en de medecursisten. Echt verwonderlijk is dat niet. Hetzelfde doet zich min of meer voor bij beeldende kunstenaars die zonder ondersteunende galerie vallen, daardoor geen stimulans meer hebben en geen publiek commentaar meer krijgen. In een van de weinige interviews die Marcel Duchamp heeft weggegeven merkt hij op dat een kunstwerk pas een kunstwerk is als het door een publiek wordt bekeken en erkend. Misschien moet de mogelijkheid om in een project als het E-atelier te stappen uitdrukkelijk worden aangeboden aan wie afstudeert. Dankzij internet en e-mail

is het mogelijk met een gecentraliseerde begeleiding, over het lokale en regionale heen, een groep cursisten te verzamelen met gelijkaardige behoeften en noden. En hen stimulansen en feedback te geven op het gepresteerde en nieuwe uitdagingen aan te bieden. Wisper en KUNSTWERK[t] hebben met dit initiatief niet alleen het probleem onderkent, zij hebben ook een middel aangeboden om het te verhelpen.” In het najaar gaan we van start met een volgende editie van het E-atelier. Interesse om deel te nemen? Meer info vind je op blz. 11

KUNSTWERK[t] organiseerde de afgelopen maanden weer een resem begeleide bezoeken waar u enthousiast op inschreef. Ook de Week van de Amateurkunsten editie 2007, waar beeldende kunsten uitgebreid aan bod kwamen, zit er op. Enkele sfeerbeelden… Bezoek aan het atelier van Brody Neuenschwander, Brugge, 10 maart 2007.

18

Bezoek aan het atelier van Koenraad Tinel, Vollezele, 13 mei 2007. (Koenraad Tinel was te gast in het Radio 1-programma “Titaantjes”. Het interview kun je beluisteren of downloaden op de website van Radio1(klikken bij “Titaantjes”).

Schilderij gemaakt tijdens de WAK in Metteko in Mechelen.

Week van de Amateurkunsten, 27 april tot en met 6 mei 2007.

De gevel van het WAK centrum in de Hanswijkstraat, ontworpen door de Katholieke Hogeschool Mechelen, Afdeling Interieurvormgeving. WAK Mechelen

Bezoek aan het atelier van Jos Devriendt, Gent, 20 mei 2007.

WAK Mechelen Expositie Grenspalen (WAK Hoboken)

Expo Lopend Vuur (WAK Gent)

WAK Mechelen

19

Hedendaagse kunst is gemakkelijk. Niet om te maken, maar om te begrijpen. Met deze verrassende stelling pakt Willem Elias (hoogleraar Agogiek aan de V.U.B.) uit in zijn boek “Aspecten van de Belgische Kunst na 1945”, dat vorig jaar verscheen en inmiddels aan zijn tweede druk toe is. Vijf samengevatte afleveringen uit het boek stellen we in deze jaargang van KUNSTLETTER[s] aan u voor.

KUNST NA ’45 KERAMISCHE SCULPTUREN Kunst kan ook bekeken worden vanuit het medium en de eraan verbonden specificiteit. Ik wil nu even stilstaan bij de keramiek. Als je weet dat Van Dale “pottenbakker” aangeeft als synoniem voor “keramist”, besef je meteen dat het niet per se het geliefkoosde medium is van de avant-garde kunst. Die voorkeursrelatie heeft keramiek daarentegen wel met de amateurkunsten. Iets boetseren in klei en het dan laten bakken geeft immers vlug aanleiding om te dromen van het sluimerend, maar nog onontloken talent van de vrijetijdsbesteder. Toch is het duidelijk dat keramiek een van de vele middelen is gebleken om kunst te maken. Al was het maar uit respect voor Picasso die er vaak mee gewerkt heeft. Hij was hierin niet alleen. Oudste beeldhouwkunst De tijdsafbakening “Kunst na ‘45” is niet meteen een goede aanleiding om te mijmeren over hoe de eerste kunst ontstaan is. Toch denk ik dat zelfs de futuristen in de kunsttheorie het niet kunnen laten even te fantaseren over wanneer de mens in het Oude Steentijdperk zijn wereld is gaan uitbeelden via rotsschilderingen en beeldjes. “Mijmeren” en “fantaseren”, het zijn de werkwoorden met weinig realiteitszekerheid, die we hieromtrent moeten gebruiken bij gebrek aan kennis. Het is duidelijk dat de resten van deze bij uitstek menselijke activiteit niet het begin uitmaken, maar slechts de oudste vondsten zijn. De kwaliteit is te hoog om niet het gevolg te zijn van een evolutie. Het is mooi om in dit verband Marcel Duchamp wat te relativeren door het vermoeden dat de eerste kunstwerken “ready mades” waren: stukken hout of steen waarin men de vorm van een mens of een dier kon herkennen. Deze “objets trouvés” uit de natuur werden dan allicht geleidelijk wat bijgewerkt. Eens ze een religieuze functie verkregen hadden en er misschien te weinig antropo- en zoömorfe vormen gevonden werden, ging men ze volledig zelf maken. Een beetje het omgekeerde proces als bij Kurt Schwitters die de “objets trouvés” aanwendde als vormen van anti-kunst. Voor de surrealisten kregen deze gevonden voorwerpen overigens ook een fetisjkarakter.

20

Het is verleidelijk te vermoeden dat de nabootsing van deze gevonden vormen de oorsprong is van de keramiek. Aarde en bij voorkeur klei laat zich makkelijk boetseren. Wat drogen in de zon en men heeft een beeld. In plaats van door de zon kan men door het vuur de aarde bakken, die geeft dan terra cotta. De geschiedenisboeken tonen ons al een vruchtbaarheidsgodin uit 6000 V.C. Die periode geldt ook voor het vinden van potten in gebakken klei. De dubbelheid van het medium, nl. enerzijds een goed materiaal om functionele voorwerpen te vervaardigen en anderzijds gemakkelijk om sculpturen mee te maken, blijft tot op heden bestaan. Het zou interessant zijn met zekerheid te weten wat het eerst ontstaan is, een kom om soep uit te eten of de uitbeelding van het goddelijke. Pas dan zouden we weten of de uitspraak van Bertold Brecht: “Eerst het eten en dan de moraal” antropologisch gestoeld is dan wel een politieke slogan is. Het medium keramiek Keramiek behoort tot de beeldhouwfamilie. Typisch ervoor is dat er niet massief in klei gecreëerd wordt. Het stookproces waarin klei onomkeerbaar in keramiek omgezet wordt, houdt in dat dit alleen mogelijk is als het werk uit een dunne kleiwand wordt opgebouwd. Dat betekent ook dat het een holle binnenkant heeft, die doorgaans voor de aanschouwer

verborgen ligt. Het droog- en stookproces vergt van de kunstenaar veel fundamentele kennis van materialen en van de keramische processen die zich tijdens het bewerken en bakken voordoen. Aarde of klei vindt men in grote hoeveelheden en in een grote verscheidenheid. Het is een materiaal met veel mogelijkheden, dat goed in de hand ligt. Met water gemengde klei laat zich gemakkelijk vormen naar wat de kunstenaar beoogt. Klei, zoals die in de natuur wordt aangetroffen, is meestal niet zonder meer bruikbaar voor het maken van kunstwerken in keramiek. Daarom moet een kleimassa samengesteld worden, waarbij rekening moet gehouden worden met de verwerkingstechniek die gehanteerd zal worden. Een kleimassa bestaat meestal uit diverse kleisoorten waaraan bepaalde andere grondstoffen worden toegevoegd met het oog op een bepaalde kleur, oppervlaktestructuur of het vergroten van de dimensies van een werk. Mineralogisch gezien is klei een verweringsproduct van bepaalde mineralen die zich vooral in granietgesteente bevinden. Chemisch gezien is het kleimineraal een gehydrateerd aluminiumsilicaat m.a.w. een chemische verbinding tussen aluminium, silicium, zuurstof en een

zuurstof-waterstofverbinding. Het heeft een kristalstructuur. Natuurlijke klei is opgebouwd uit een groot aantal componenten in wisselende hoeveelheden. Ik bespaar u de opsomming. De plasticiteit van klei wordt bepaald door de manier waarop het kleimineraal gebonden is aan water. Keramiek wordt meestal, op grond van enkele algemene kenmerken van de kleimassa en respectievelijke baktemperatuur ingedeeld in drie soorten: aardewerk, steengoed en porselein. Aardewerk heeft een poreuze scherf. Het is niet waterdicht en wordt meestal voorzien van een glazuurlaag om de scherf te beschermen tegen vochtinsijpeling. Het wordt veelal gestookt beneden de 1100 ° C. Aardewerkkleien hebben een hoge plasticiteit en komen in vele variaties en kleuren voor. De kleurschakering van een aardewerkscherf varieert van wit, alle tussentonen van wit en crème, roze tot oranje, rood en donkerbruin. De steengoedscherf heeft een zeer lage poreusheid en een hard voorkomen. Het heeft geen glazuurlaag nodig om waterdicht te zijn en wordt meestal gestookt boven 1150°C. Het kleurengamma van de natuurlijke steengoedscherf ligt tussen

Erna Verlinden, Open cirkel.

1.

Georges Braque, De Portugese, 1911-1912, Öffentliche Kunstsammlung, Kunstmuseum Basel. © ADAGP, Paris / DACS, London.

2.

Kazimir Malevitch, Architectone Gota, 1923, 85,6 x 56 x 52,5cm, Museum van de Russische Staat, Sint-Petersburg.

3.

Kazimir Malevitch, Zwart kruis, Museum van de Russische Staat, Sint-Petersburg.

4.

Vladimir Tatlin, Monument voor de IIIe Internationale, 1919-1920, 550 x 300 cm.

crème, grijs en bruin. Porselein heeft een heel apart karakter omdat het een wit verglaasd en lichtdoorlatend uiterlijk heeft wat bij de andere kleisoorten niet het geval is. De porseleinscherf is dicht gesinterd en niet meer poreus. Er wordt wel onderscheid gemaakt tussen zacht en hard porselein wat in direct verband staat met de toptemperatuur waarop de scherf wordt gestookt (1240°-146O°C). Porselein is de meest delicate vorm van keramiek en neemt dan ook een eminente plaats in binnen de keramiekkunst. Vandaar dat we er wat dieper op ingaan. In het Engels wordt porselein meestal “china” genoemd. Dit refereert aan de plaats van origine. Het eerste porselein werd in China vervaardigd, waarschijnlijk in de achtste eeuw. Porselein onderscheidt zich door zijn specifieke verschijningsvorm als een harde witte, glasachtige, lichtdoorlatende en resonerende scherf met een heel verfijnd en doorschijnend oppervlak. Het is de moeilijkst bewerkbare klei. Doorheen het gehele werkproces blijft porseleinklei een erg fragiel en moeilijk te behandelen materiaal. Zachtporselein, hardporselein en bone china zijn de drie soorten die zich van elkaar onderschei-

den door de samenstelling en stooktemperatuur. Een porseleinmassa voor zacht- en hardporselein bestaat, naast veldspaat en kwarts, hoofdzakelijk uit kaolien, een natuurlijke, primaire kleisoort. Het is de meest zuivere. Door de specifieke eigenheid van kaolien is het mogelijk om dunne fijne witte keramische vormen te realiseren. De erg lage plasticiteit van deze witte zuivere klei maakt echter dat de bewerkbaarheid erg gering is. Hierdoor is het toevoegen van een plastisch materiaal zoals bentoniet of ball clay noodzakelijk. Bentoniet, een kleisoort van vulkanische origine met een heel hoge plasticiteit kan 10 keer zijn gewicht in water absorberen en is een geschikt materiaal om in kleine hoeveelheden te worden toegevoegd om zo de porseleinmassa een plastisch karakter te verschaffen. Het samenstellen van een geschikte en bewerkbare porseleinmassa zonder daarbij de witte kleur aan te tasten, vraagt een hele tijd van intensief empirisch onderzoek. Om die reden werken de meeste keramiekkunstenaars met reeds bereide industriële porseleinmassa’s, zoals bvb. Limoges.

Erna Verlinden, Gotiek in blauw.

21

Carmen Dionyse, Hiram (1985).

Kleitechnieken Keramiek is niet enkel een aangelegenheid van gebakken aarde. Er zijn ook specifieke technieken om de klei te verwerken. Deze verschillen al naargelang men één of meerdere exemplaren van dezelfde vorm wil. De technieken die de uniciteit van het keramiekwerk waarborgen zijn de manuele hol-opbouwtechniek met kleirollen of kleiplaten, de massieve boetseertechniek waarbij het werk in stug-plastische toestand wordt uitgehold en de draaitechniek. Reproductietechnieken worden gehanteerd om een veelvoud van een ontwerp te realiseren. Het indrukken van klei in mallen is de oudste reproductietechniek. Later werd ook het gietprocédé uitgevonden. Met voortdurend nieuw ontwikkelde onderzoeksmethodes om de structuur en plasticiteit van een kleimassa te bepalen, heeft men recent ook de “plemptechniek” ontwikkeld. De technische mogelijkheden werden hierdoor aanzienlijk uitgebreid. Het onderscheid tussen de drie reproductietechnieken wordt bepaald door de kleiconsistentie. Bij de drukmaltechniek wordt de kleimassa met een vast-plastische consistentie die vergelijkbaar is met een boetseermassa in een mal gedrukt. De plemptechniek vraagt een smeerbare kleimassa. Bij de giettechniek wordt een speciaal recept gebruikt om de gietmassa, ook kleislib genoemd, te bereiden. Klei, water en een deflocculant of elektrolyt zijn hier de hoofdingrediënten. Nauwkeurigheid in de verhouding van water en deflocculant is vereist voor het evenwicht en stabiliteit van een kleimassa voor reproductietechniek. Bovendien kan, door het toevoegen van cellulosevezels, vlasvezels of chamotte aan de kleimassa, de verwerkbaarheid vergroot en de droogeigenschappen verbeterd worden. Het bereiden van de gepaste kleimassa is een delicate en arbeidsintensieve bezigheid. Afhankelijk van de kleisoort en de aan te maken hoeveelheid worden verschillende methodes toegepast. Kleine hoeveelheden indrukmassa kunnen met de hand worden ge-

22

kneed. Voor grotere hoeveelheden is een mengmachine aan te raden. Voor het bereiden van grotere hoeveelheden plempmassa en gietslib is een uitgebreidere uitrusting in het keramiekatelier noodzakelijk. Een mengmachine,strengenpers, boormachine met menger, gipsbakken en zeven zijn slechts enkele van de hulpmiddelen om een specifieke kleimassa te bereiden. Bij de reproductietechniek wordt een “moedervorm” gemaakt in klei waarvan een negatieve gipsvorm in één of meerdere delen wordt gegoten die geschikt is als drukmal of als gietmal. In de gipsvorm wordt een kleilaag, hetzij gedrukt hetzij gegoten aangebracht. Zo ontstaat weer een positieve vorm die na het drogen uit de gipsmal wordt gehaald. De verwerkingstechnieken van porselein zijn handopbouw met rollen of platen, reproductietechniek met een gietporseleinmassa in een gietmal en de draaitechniek. Om de bewerkbaarheid van porselein te vergroten zijn er door diverse keramiekkunstenaars oplossingen bedacht. De porseleinmassa met papierpulp, papierporselein, is er één van. Papierpulp geeft een beeld in porselein meer sterkte en zorgt dat het veel minder kwetsbaar is. De papiervezels houden de kleiplaatjes aan elkaar waardoor de verwerkbaarheid aanzienlijk groter wordt en complexe vormen gemakkelijker kunnen worden gerealiseerd. Ook vlasvezels, katoenvezels en zelfs kunststofvezels worden wel eens aan porselein toegevoegd. Expressief vermogen Keramiek leent zich uitstekend om gevoelens uit te drukken verbonden aan het wel en wee van de existentie. Dat aarde niet enkel de oorsprong is van alle leven, maar ook nog een zeer soepele materie om de ervaring van dat leven met de omwereld in uit te beelden, kan de belangrijkheid van keramiek als artistiek medium enkel verhogen. Maar deze waarde van de aarde is ook een adder onder de grasmat van de creativiteit. De bij wijlen negatieve kritiek, geuit in uitspraken over de mate van oubolligheid

Carmen Dionyse, Hood man (1981).

(Het volledige artikel en de reeks waar het deel van uitmaakt, verschijnt in AAA (Arts-Antiques-Auctions), een maandblad voor de kunstliefhebber met informatie over kunst- en antiekbeurzen, tentoonstellingen en veilingresultaten. Meer info vindt u op www.aaauctions.be)

van dit medium, is te wijten aan de onbegrensde expressiviteit. “In der Beschränkung zeigt zich der Meister” geldt zeker voor de keramist. Weinigen slagen erin zich te beperken. Zodat ik al eens gewag durf te maken van “buikpijnkeramiek”. Onbeperkte expressie tuimelt in de categorie van de karikatuur. Een karikatuur die niet als dusdanig bedoeld is, is al te belachelijk. Ik viseer hier het overaanbod aan keramische figuurtjes die, onder het mom van het uitdrukken van het leed van het bestaan, wel een overdosis laxeerpillen lijken geslikt te hebben. Het surrealisme en de Vlaamse fantastiek zijn kunststromingen die een kader vormen voor deze expressievorm. De droomwereld en het onbewuste zetten de deuren open voor onbegrensde expressie. Waar de ziel huist, is onbekend, maar ik vermoed dat het onbewuste niet in het spijsverteringsstelsel te lokaliseren is. Deze kritiek bevestigt enkel dat keramiek veel expressieve mogelijkheden heeft. Er kunnen krachtige beelden gemaakt worden via de zeer beheersbare boetseermogelijkheden, de warmte van het materiaal en de mogelijkheid om kunstmatige patina’s aan te brengen. Deze laatste komen tot stand door middel van glazuren die blank of gekleurd, transparant of dekkend kunnen zijn. Men zou gewag kunnen maken van een synthese tussen schilder- en beeldhouwkunst.

Het oeuvre van Carmen Dionyse is een poëtische uitbeelding van de heidense goddelijkheid van de mens. De mythologieën zijn haar inspiratiebronnen. Ze toont de mens niet in zijn publieke uiterlijkheid, maar in zijn mysterieuze innerlijkheid. Het gelaat verbergt meer dan te tonen, maar is precies daardoor veelzeggender. Zwijgen en stiltes hebben hun eigen betekenis. Lieve De Pelsmaeker (1936-1984) begon begin de jaren zestig als materiekunstenaar die de natuurlijke dimensie van het keramische ten volle liet zien via abstracte vormen. Sculpturen die het organische toonden verwant aan lavastenen. Een vulkaan

Enkele Belgische voorbeelden: Carmen Dionyse (1921) heeft de juiste maat gevonden in het expressief vermogen van de keramische sculptuur. Zij is in België een van de pioniers om dit oude medium in te voegen in de moderne kunst en dit met een internationale uitstraling. Al vroeg (1955) sloot zij aan bij de nieuwe kijk op de beeldhouwkunst zoals die na WOII, vooral vanuit Engeland, ontwikkeld werd. Deze kenmerkt zich door ongewone combinaties van figuratieve en abstracte elementen; kruisingen van artistieke creaties en als natuur vermomde stukken; mengelingen van proeven van ambachtelijkheid en experimentele vrijheden.

Lieve De Pelsmaeker

is immers een natuurlijke oven die met een bijzondere snelle dynamiek nieuw gesteente creëert. Lieve De Pelsmaeker herschiep dit proces in haar oven. Ze was daarin toen vernieuwend maar niet uniek. Dit laatste was ze wel wanneer ze een combi-

natie maakte tussen keramiek en de assemblage-kunst. Ze gebruikte hiervoor afgedankte stukken van de elektriciteitsindustrie: zoals stopcontacten, zekeringen, toppen die draden in de goede richting hielpen leiden enz. Nog experimenteler werd ze toen ze haar keramische muziekinstrumenten maakte. Ze gaf hieraan de naam “sonomobielen”. Het werk van Lieve De Pelsmaeker moet door verschillende zintuigen simultaan worden ervaren, zonder de totaliteit te laten verloren gaan, zoniet wordt het zinloos. Erna Verlinden (1953) houdt van het dubbelkarakter van porselein dat men zou kunnen omschrijven als een combinatie van “absorptie” en “adsorptie”. Het eerste woord verwijst naar de mate waarin stoffen uit de omgeving worden opgenomen en vastgehouden. Adsorptie is een meer technische term en geeft de mogelijkheid aan dat stoffen kunnen kleven aan een grensvlak. Het gaat over de binding van een opgeloste stof aan een vaste stof. Deze dubbelheid maakt ook dat porselein licht opneemt en tegelijk weerkaatst, waardoor er een speling ontstaat. Met dit gegeven maakt Erna Verlinden keramische installaties. Zij exploreert de ruimtelijke effecten van het porselein via combinaties van vlakken en flinterdunne twijgen. Een belangrijk aspect van het gewone keramische proces is het zuiveren van de ontgonnen klei teneinde hem met een minimum aan risico bakbaar te maken. Erna Verlinden doet het omgekeerde. Ze zoekt brokken klei die haar als vorm de moeite waard lijken om bewaard te blijven. Normaal zouden die bij het bakken omwille van de onzuiverheden uit elkaar vallen. Maar ze wendt haar kennis en ruime ervaring als keramiste aan om die brok natuur toch gebakken te krijgen en zo in cultuur om te zetten. [Willem Elias, ingekort door red.]

23

De gekende paden verlaten, geijkte formules laten voor wat ze zijn en naar andere mogelijkheden op zoek gaan: in deze reeks portretteren we mensen die benieuwd zijn naar nieuwe tentoonstellingssituaties, locaties en concepten. En daarmee een ander spoor volgen, een alternatieve route.

ALTERNATIEVE ROUTE

In je atelier stilletjes zitten hopen op de grote doorbraak of gelaten wachten op een eventuele aanbieding van een kunstgalerie? “Niets voor ons”, dachten Francisca Rumbaut en Melanie Sacré. Op zoek naar tentoonstellingsmogelijkheden bouwden ze een caravan om waarmee ze naar pleinen en markten trekken om werk van gelijkgezinde jonge kunstenaars aan een groot publiek te presenteren. Ook deze zomer kun je in en om het Gentse hun mobiele tentoonstelling “Exposée roulée” bezoeken. Gefeliciteerd met “Exposée roulée”. Het ziet er allemaal én heel oranje én prachtig uit. Hoe is het idee van deze mobiele exporuimte ontstaan? Tijdens onze opleiding -we zijn allebei studenten Multimediale Vormgeving 3e bachelor- hebben we gemerkt dat het niet evident is om je creaties aan een groot publiek voor te stellen. We zijn op zoek gegaan naar een gemakkelijke manier om dat te doen en kwamen bij het idee van een caravan uit. Het idee was om kunst de eerste stap te laten zetten en naar het brede publiek te brengen en niet omgekeerd. Met een caravan komen we op plaatsen waar we mensen kunnen bereiken die misschien niet zo vlug een museum binnenstappen. Het idee om kunst aan de man te brengen bracht ons bij de keuze om met de caravan op markten te staan.

24

Welk parcours hebben jullie nu met dit project al afgelegd? We hebben vorig jaar de caravan gekocht en hebben die tijdens de kerstvakantie opgeknapt. Bij de opstart hebben we kunnen rekenen op een projecttoelage via “Alles Kan”, een initiatief van de Gentse jeugddienst om culturele en artistieke projecten in de stad te ondersteunen. Na een oproep en de selectie van de deelnemers hebben we tijdens 3 weekends in de maand mei telkens drie kunstenaars met hun werk voorgesteld. Telkens tussen de marktkramen. Op vrijdag en zaterdag op het Groot Kanonplein aan de Vrijdagsmarkt in Gent en op zondag aan het Dienstencentrum te Ledeberg. Elk weekend hebben we ander werk gepresenteerd. Daar zat heel wat variatie in: we hebben zowel schilderijen, fotoreeksen, grafisch werk als een

kortfilm en modeontwerpen getoond. Door die variatie kreeg onze mobiel telkens een ander uitzicht. Die variatie hield het levendig en maakte dat je bij elk bezoek aan onze caravan hopelijk een nieuwe ervaring kreeg. Jullie willen hiermee in de eerste plaats een podium bieden aan jonge kunstenaars. Hoe heb je een selectie gemaakt van wat je wou tonen? We hebben via een oproep op de radio en via de nieuwsbrief van het IBK (Initiatief Beeldende Kunsten) mensen aangemoedigd om deel te nemen. Belangrijk was natuurlijk dat de kunst letterlijk moest passen binnen de beperkte ruimte die we te bieden hebben. Daarnaast was ook variatie belangrijk. Zo zijn we tot een mix gekomen van creaties die we boeiend vonden om voor te stellen. Omdat we

met zo’n compacte ruimte zitten, hebben we naar mogelijkheden gezocht om extra aandacht te geven aan het werk van de kunstenaars die we voorstellen in dit project. Zo hebben we een catalogus gemaakt waarin het werk van de deelnemende kunstenaars uitgebreider wordt voorgesteld. Ook op onze website (www.exposeeroulee.be) vind je meer informatie over de deelnemers en hun werk en een link naar hun websites.

planten. Voor volgende tentoonstellingen mogen jonge kunstenaars zich trouwens nog steeds melden. Wie zich nog geroepen voelt, moet niet twijfelen om ons te contacteren. www.exposeeroulee.be [WDS]

Met “Exposée roulée” lieten jullie tot nog toe voornamelijk Gentenaars met jonge kunst kennismaken. Hebben jullie plannen om met jullie kunstcaravan ook andere plekken in Vlaanderen te verkennen? Festivals staan ook op ons verlanglijstje, maar daar zijn we nog over aan het onderhandelen. We hopen dat we tijdens de Gentse Feesten ook aanwezig kunnen zijn met “Exposée roulée” en er is ook sprake van enkele festivals in augustus en september. Voorlopig houden we het dus nog Gents, maar we zitten met plannen om ook op andere plaatsen in Vlaanderen onze caravan neer te

25

WEDSTRIJDEN ONTWERPWEDSTRIJD: Geëngageerde kunst en de vredesproblematiek

Internationale politiek, oorlog & vrede zijn thema’s die boeien. Als kunstenaar heb je de kracht om ideeën aanschouwelijk te maken, mensen te informeren, te prikkelen en te bewegen. De wedstrijd richt zich op alle kunstvormen die tweedimensionaal kunnen gepresenteerd worden: van foto’s naar collages, van klassieke politieke cartoons over zeefdruk naar graffiti. Maximale afmetingen voor foto’s en cartoons bedragen 50x60cm. Andere werken mogen een maximale oppervlakte hebben van 2m² en moeten door de artiesten zelf van een ophangsysteem voorzien worden. Prijzen: De geselecteerde werken worden tentoongesteld op ‘Kunstplatform Zebrastraat’ tussen 25 oktober en 4 november. De geselecteerde werken dingen mee naar interessante juryprijzen en een publieksprijs. Het winnende werk ontvangt € 500, het tweede € 200 en het derde € 50. De publiekslieveling zal na de expositie de publieksprijs van 10 T-shirts ontvangen, bedrukt met zijn/haar ontwerp. Inzendingen: het max. aantal inzendingen bedraagt 3 per persoon. Groepen worden als één persoon beschouwd. Selectie: je werk wordt geselecteerd op basis van de reproducties en je geschreven beschrijving van de link met het thema. Deadline: reproductie kunstwerk en dossier vóór vrijdag 7 september 2007. Je kan je inzending bezorgen via mail: [email protected] of per post: Vrede vzw, F. Van Arteveldestraat 35, 9000 Gent. Meer info over de wedstrijd, de expositie en een informatiepakket voor de kunstenaars vind je op www.vrede.be

INPUT / OUTPUT

Het Brugse stadsbestuur organiseert voor de tweede maal “Input / Output”: een wedstrijd en tentoonstelling voor jonge beeldende kunstenaars. Het doel van deze wedstrijd is om beloftevolle jonge artiesten een kans te bieden om met hun creaties naar buiten te treden en zichzelf naar de kunstwereld toe te profileren. Prijs: de maker van het winnende werk krijgt een geldprijs, een eigen tentoonstelling en een op maat gemaakt platform. Iedereen, met uitzondering van de leden van het organisatiecomité, de jury en vroegere winnaars van Input / Output, die is geboren ná 31 december 1972 en vóór 1 januari 1990, kan deelnemen aan deze wedstrijd. Deze deelname is gratis. Deelnemen: bezorg je deelnemingsdossier vóór 6 oktober 2007 in viervoud aan de Dienst Cultuur. De tentoonstelling van de geselecteerde werken vindt plaats van 14 december 2007 tot en met 20 januari 2008 in De Bond, Buiten Smedenvest 1, 8000 Brugge en is dagelijks open van 13 tot 18 u., met uitzondering van 25 december 2007, 26 december 2007, 1 januari 2008 en 2 januari 2008. Meer info, wedstrijdbepalingen en deelnemingsformulier: www.brugge.be (onder de rubriek “Cultuur, sport, jeugd en bib / Dienst Cultuur / vaste activiteiten / Input/Output”).

26

CARTOONWEDSTRIJD BRUGGE

Het Brugse Stadsbestuur organiseert voor de derde maal een cartoonwedstrijd. Iedereen - met uitzondering van de leden van het organisatiecomité en de jury - mag aan deze wedstrijd deelnemen. Het thema is “Kop van Jut” en iedere deelnemer mag maximum 3 cartoons indienen. Dit dient te gebeuren vóór 25 augustus 2007. De cartoons moeten worden ingediend op papier of licht karton en zij mogen het A3-formaat (29,7 x 42 cm) niet overschrijden. De eerste prijs bedraagt € 1.000, de tweede € 300 en de derde € 200. De drie prijswinnende werken worden eigendom van het Brugse Stadsbestuur. De geselecteerde werken worden tentoongesteld in cultuurcafé Biekorf, Naaldenstraat 4, 8000 Brugge van 3 oktober tot en met 4 november 2007. De wedstrijdbepalingen vindt u op de website: www.brugge. be (onder de rubriek “Cultuur, sport, jeugd en bib / Dienst Cultuur / vaste activiteiten / cartoonfestival”).

EEN NIEUWE GEVEL VOOR MU-ZEE-UM

Mu-zee-um, de educatieve dienst van de stedelijke musea Oostende is uitgekeken op de voorgevel en organiseert een creatieve wedstrijd: Kom met je ideeën naar buiten en stop de mu-zee-um gevel in een spliksplinternieuw kleedje! De winnaar ziet zijn ontwerp uitgevoerd en krijgt er nog eens € 1500 bovenop! Deadline: 1 september 2007. Alle info en voorwaarden: mùu-zee-um vzw, Sint-Sebastiaanstraat 16, 8400 Oostende 059/26 90 64 | E: [email protected]

KUNSTPRIJS PIETER VANNESTE (PRIJS VAN BUGGENHOUT)

° De gemeente Buggenhout verleent ook dit jaar een prijs voor de plastische kunst ten bedrage van € 1.000. Daarnaast zal de jury ook een reeks van werken selecteren die in aanmerking komen voor “De Prijs van het Publiek”. Het publiek dat de tentoonstelling bezoekt vóór 28 oktober zal een stem kunnen uitbrengen op één van de geselecteerde werken. • De prijs wordt dit jaar voorbehouden aan schilderkunst. • Alle kunstenaars uit de provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Antwerpen kunnen deelnemen aan de Prijs van Buggenhout – Kunstprijs Pieter Vanneste. • Elke kunstenaar mag maximum 2 werken voorstellen. • De vernissage vindt plaats op vrijdag 5 oktober 2007 om 19.30u. De geselecteerde werken worden tentoongesteld van 5 tot en met 28 oktober 2007. • De werken moeten binnengebracht worden in het ACC (gemeentehuis) op dinsdag 2 oktober 2007 van 10u. tot 12u. en van 14u. tot 19u. Meer info: Mia Moernaut: 052/33 49 86 | E: [email protected] of de Cultuurdienst: 052/33 84 50 | E: [email protected]

AGENDA EXPOSITIES / EVENEMENTEN ANTWERPEN Tentoonstellingen in Galerie Arte Falco: ° Frank De Mulder (collages gemengde technieken), Léon Leenders (collages, gemengde technieken en tekeningen), Kristina Smidts (beelden en glassculptuur). Permanent + 1 juli en 5 augustus van 11 tot 18 u. | ° Olie - en acrylschilderijen, assemblages en tekeningen van Léon Leenders. Permanent. Adres:Falconrui 22 te Antwerpen. Meer info: [email protected] | 0478/92 92 45 Overzichtstentoonstelling August Gillé in GC ’t Blikveld – Bonheiden. T.e.m. 12 augustus 2007. (Open: week 9-16u/ zat: 1722u / zon: 11u30-21u. Gesloten op feestdagen en op 4, 5, 11 en 12 augustus). Meer info: www.august-gille.be | cultuurdienst Bonheiden: 015/50 28 71. SPRINGVIS: keramiste Bie Van Gucht en een 50-tal keramische kunstenaars maakten een 75-tal vissen in klei, gebakken en vrolijk gedecoreerd in het provinciaal domein De Schorre in Boom. Drie zomers lang zullen de ‘vliegende vissen‘ tentoongesteld worden in een wisselend streekmuseum. Tot 30 juni in het Rupelkleimuseum, waar ook leden van Het Laatste Huis exposeren. Het museum is elk weekend open van 14 tot 17u. Meer info: www.hetlaatstehuis.be De cursisten van het vrij atelier keramiek van Atelier Cirkel stellen werk tentoon in de bibliotheek van Zwijndrecht. zij inspireerden zich op al wat een bibliotheek te bieden heeft. “O zit het zO” is te bekijken t.e.m. 30 juni tijdens de openingsuren. Meer info op www.ateliercirkel.be What Happened to Jane? Tentoonstelling van schilderijen, tekeningen, vrije grafiek van Kimie Debrabant. Thema: Afrikaanse maskers en bloemen. In het Oude Badhuis (Stuivenbergplein 38) te Antwerpen. In juli en augustus: elke dag van 10 tot 24u, zon van 12 tot 24u). Meer info: [email protected] Tentoonstelling van Lieve Spruyt (textielkunst en juwelen), Ingrid Visser (abstracte schilderijen) en Rob Spitaels (figuratieve beelden) in kerk Attenhoven, Kerkstraat 125 te Hoevenen op 14 & 15 juli en 21 & 22 juli van 11 tot 17u. Meer info: Rob Spitaels 03/666.29.85/ E: [email protected] Groepstentoonstelling Kunstkring Toreke in de Oude Pastorie (Dorp 68) te Herselt. Op 21, 22, 28, 29 juli en 4, 5, 11, 12 augustus 2007. Meer info: 014 /51 26 57 | E: [email protected]

“Antwerp Art”: op zat 28 juli & 4 augustus zullen een aantal schilders op de Meir-as (van Teniersplaats tot Groenplaats) in Antwerpen hun schilderstalenten demonstreren. De werken worden gefotografeerd en op de website http://www.antwerpen750jaarmeir.be/node/38 geplaatst. Geldprijzen zijn voorzien en een jury zal 3 prijzen toekennen. (zie ook “Zoekertjes”) De Ateliers Beeldende Kunsten van het Cultuurcentrum Strombeek stellen tentoon in ALM Groep, Filip Williotstraat 9 te Berchem: t. e. m. 24/8/2007: Jan Bastiaensen, Wim De Groot en Chris de Nutte (schilderijen) en Anne Hulpiau, Griet Joostens en Erwin Vanhaecke (keramiek). Meer info bij: Hugo Meert 0486/693012 | [email protected] Guy Van Leemput (keramiek) en Hilde Megens (olieverf) stellen samen tentoon in galerie Art-O-Nivo in Geel (Stationsstraat 175). Tot 15 september 2007 (open: ma 14 tot 18u en di-za 9u30 tot 18u.) Meer info: [email protected] KempARt is een kwaliteitsgerichte kunstroute in Turnhout en aanpalende gemeenten. Dit jaar zal KempARt plaatsvinden op zondagen 9 - 16 - 23 september van 10 tot 18u op 32 verschillende locaties, 54 beeldende kunstenaars nemen deel, met 17 verschillende kunstdisciplines. De overzichtstentoonstelling heeft plaats in de Warande te Turnhout. Meer info: www.kempart.be

LIMBURG Julija Spijkers (beelden) en Marjan Visser (schilderijen) in Cultuurcentrum Achterolmen te Maaseik. Tot 8 juli (di t/m vrij van 11 tot 23u). Meer info: [email protected] | www.ace-art.be ° Open beeldentuin met werken in klei van Rita Verhuizen en cursisten. Locatie: Gracht 27 te Genk. Nog op 1 juli tussen 10 en 19u. Meer info: 0476/410821 | E: [email protected] Zesde editie van de Internationale Schildersmarkt met meer dan 60 deelnemers uit binnen- en buitenland. Tentoonstelling + demonstraties. Op 21 juli 2007 van 14-20u. Meer info op www.schildersmarktneeroeteren.be Tentoonstellingen in de Landcommanderij Alden Biesen te Bilzen: ° Quo Vadis: een tentoonstellingsproject over grenzen, over de migratiestromen van mensen en over de reacties die deze teweeg brengen. Werk van Erik van Lies Hout (NL), Frank Herrmann (Karl-Marx-Stadt 1955) en Mark Swyssen uit Hasselt. Van 9 juli tot 14 augustus van 10 tot 18u. ° Panta Rhei: aquarellen met als thema “water”. Van 4 tot 26 augustus van 10 tot 18u. ° Eduardo Chillida (sculpteur) en André Verroken (meubelkunstenaar) stellen beeldhouwwerk, grafiek en meubelcreaties ten toon. Van 7 oktober tot 9 december 2007 van 10 tot 18u. Meer info: 089/51 93 51 | E: [email protected]

27

KONDIG UW ACTIVITEITEN TIJDIG AAN!!!

Een tentoonstelling, kunstenroute of ander evenement gepland? We kondigen het graag aan in KUNSTLETTER[s] en op onze website www.kunstwerkt.be. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTER[s]: 13 augustus 2007.

Keramiektentoonstelling in Galerij Crea Cox, Ordingendorp 23 te St-Truiden. Iedere vrijdag en zaterdag van 10u tot 18u. Meer info: 011/695121 E : [email protected]

OOST-VLAANDEREN 16e Internationale Keramiek-en Pottenbakkersmarkt Op 25 & 26 augustus 2007 in het Provinciaal Domein ‘Puyenbroeck’ te Wachtebeke. Meer info: www.keramiekfestival.be

“Sculptour 2007” (met werk van o.a. Hilde Van de Walle) In Beukenhof – Phoenix Galleries, Ronde van Vlaanderenstraat 9 te Kluisbergen. T/m 16 september 2007 (open op zat, zon- en feestdagen van 14 tot 19u) Meer info: 055/388 387 | www.beukenhof.com Leiefeesten 2007: schildershappening aan en rond ‘t Oud Sashuis (Hellestraat 20) te Astene (bij Deinze). Op 30 juni en 1 juli 2007 (vanaf 10 u) worden schilders uitgenodigd om midden in de natuur het penseel ter hand te nemen in een van de meest schilderachtige omgevingen. Uit alle werken worden er een twintigtal geselecteerd die voor enkele maanden worden tentoongesteld in ‘t Oud Sashuis. Organisator: KVBKB vzw. Meer info: 09 223 60 85 | E: [email protected] Schilderijen van Willy Verhasselt, Olga Gouskova, Klara Reynders, Mia Bruyninckx, Martine Vyvey en 12 beeldhouwers in Galerij ’t Hof te Puttens, Wichelsestraat 20 te Lede. Tot 16 september 2007 (elke zat, zon en feesdag van 12 tot 22u). Meer info: www.hofteputtens.be | 053/80.51.30

WEST-VLAANDEREN Tentoonstelling van olieverfschilderijen door Martine Keirsebilck. In de exporuimte van het SFX ziekenhuis te Brugge. Tot en met 30 juni 2007. Meer info: O50/825610 | E: [email protected]

Bloed, Zweet en Tranen: een tentoonstelling met de werken van ex-drugsverslaafde mannen in het Geuzenhuis (Kantienberg 9) te Gent. Zij vertellen de bezoeker meer over hun verleden, heden en toekomst. Organisatie: Freia Buntinx i.s.m. De Therapeutische Gemeenschap voor Dubbel Diagnose ‘De Sleutel’ en Kunst in het Geuzenhuis vzw. Haar bedoeling is mede het vak Creatieve Therapie in de schijnwerpers te zetten. Van 23 juni t.e.m. 6 juli (tijdens kantooruren + zat en zon.) Meer info: www.bloedzweetentranen.be Geva Deraeck stelt schilderijen (acryl op doek) tentoon tijdens de Gentse Feesten. Van 14 t.e.m. 23 juli 2007 (14-17u / 18u-20u) in het Prinsenhof. Mieke Felix (Kahaani) breng vertellingen (17u20u: kinderen / 20u-21u: volwassenen). Finissage op 23 juli om 14u. Meer info: http://users.telenet.be/kahaani In de landelijke tuin van Galerie Lieve Lambrecht (Oostergemstraat 7A) te Merendree staat beeldhouwwerk van 11 hedendaagse kunstenaars. T.e.m. 19 augustus 2007 (open vrij-za-zo ven 14 tot 18u). (Wandelvoordrachten op 1 juli en 5 augustus telkens om 16u.) Meer info: www.lievelambrecht.be Zomertentoonstelling van Martine Vyvey in Galerij ‘t Hof Te Puttens (Wichelsestraat 20-22) te Lede. Tot en met 16 september (open zat- zon en feestdag van 12 tot 22u) Meer info: www.martinevyvey.be

28

Expositie van sculpturen van Nicole Lefèvre. In Ryckewaertshof (Anton Diez) (Bosduivenstraat 22) te Bredene. T.e.m. 1 juli 2007. Open woe t.e.m. zat: 15 tot 19u / zon: 15 tot 18u. Meer info: 0498/92 75 11 | E: [email protected] Tentoonstelling “Licht verteerbaar”: Jurgen Herman toont werken in restaurant ‘t Scheurvliet te Beauvoorde. Tot en met 1 juli 2007 (dagelijks van 10 tot 22u, behalve do). Meer info: 0496/361428 | E: [email protected] Tentoonstelling met werken van Christine Bioul (schilderkunst) en Claude Verlinde (beeldhouwkunst). In Keunekapel H. Christiaenlaan 40, Sint-Idesbald Koksijde. Van 6 t.e.m.15 juli (open van 15 tot 18u). Meer info: 0497 76 50 22 | E: [email protected] Beeldenroute in Lo-Reninge centrum langs de Noordoverwandelroute. Van 6 juli t.e.m. eind september. Open atelier bij Ingeborg Krause-Behrend (schilderijen, collages, kunstkaarten) van 13 juli t.e.m. 17 augustus 2007 (van 15 tot 18u). Locatie: Kwintestraat 18 te Veurne. Meer info: 058/314656 Acryl en aquarellen van Rita Vandepitte. In Kunsthuis Den Engel (Walram Romboudtstraat, 19) te Lissewege. Van 16 t.e.m 31 juli 2007 (open elke dag van 13u30 tot 19 u). Meer info: 050/54 54 72 | E: [email protected]

“Vreemde vogels en andere”: Chris Missiaen en groep stellen tentoon in Galerij De Halve Maan, Walplein 26 te Brugge. Van 16 juli tot en met 29 juli (11-18u). Meer info: [email protected] Chris Missiaen met keramiek-raku en 70 kunstenaars allerhande aan het werk tijdens kunsthappening “Boulev’art” (Onze Lieve Vrouwekerk) te Nieuwpoort. Op zat 11 augustus 2007 van 9 tot 18u. Meer info: [email protected]

WORKSHOPS / CURSUSSEN ZOMERACADEMIE 2007 Vormingscentrum Destelheide. Van 16 tot 22 juli 2007 Tijdens een intensieve workshopweek kan je in workshops van verschillende disciplines jouw artistieke zoektocht exploreren. Je kan je verwachten aan een geïntegreerde werking, een cross-over in disciplines en een uitwisseling van ideeën en vaardigheden tussen gelijkgestemde creatievelingen. Met tal van workshops, waaronder deze: Beeld en beeldtaal Hoe lezen we beelden? Bestaat er zoiets als een vocabularium en een grammatica van de beeldtaal? Hoe praat en schrijf je over universele beelden? Hoe vertaal je de eigen ideeën en gevoelens in een beklijvend beeld? Tijdens deze workshop zal je snel ondervinden dat het een twijfelachtig huwelijk is tussen beeld en woord, maar tevens ook een onontkoombare relatie. Immers, ze vullen elkaar aan, maar staan mekaar ook vaak in de weg. Woord en beeld in boekvorm Wil je zelf enkele basistechnieken en principes van grafiek leren kennen? Wil je bovendien enkele manieren ontdekken om je eigen woorden en beelden te bundelen en te illustreren? Dan vind je tijdens de Zomeracademie zeker onderdak in deze workshop. Zelf een boek maken met eigen tekst, tekeningen en drukwerk is dan ook het opzet. Meer info: T: 02/3803915 – E: [email protected] | W: www.dharts.be

Zomerworkshops eigentijds vlechtwerk. Vanaf 4 juli 2007 Vanaf 6 september 2007: cursus mandvlechten: een reeks van 10 praktijklessen (één keer per maand) waarbij men stapsgewijze de technieken van het mandvlechten aanleert. Er wordt gewerkt met diverse natuurlijke materialen en er wordt gezocht naar vernieuwde vormgeving en toepassingen. In Art & Flower - Langerei 63 te 8000 Brugge. Meer info: www.annemiegoderis.be Het WISPER-zomeraanbod in eigen land: TEKENEN NAAR WAARNEMING EN VERBEELDING, 24, 25 en 26 augustus in Gent / ABSTRACTIE IN DE SCHILDERKUNST, 23, 24, 25, 26 en 27 juli / ABSTRACTIE IN 3 DIMENSIES, 23, 24 en 25 juli / DRUKEXPERIMENTEN, 26 en 27 juli / KLEIWEEK, 23, 24, 25, 26 en 27 juli / GLAS IN LOOD, 24, 25, 26 en 27 juli / LASATELIER, 19, 20, 21 en 22 augustus / ATERLIER SMEDEN, 19, 20, 21 en 22 augustus / TEKENEN, 12, 13, 14 en 15 augustus / OLIEVERFSCHILDEREN, 28, 29, 30 en 31 juli. Meer info: www.wisper.be Académie Internationale d’Eté de Wallonie Gedurende de maand juli 2007 zullen er voor de 45ste keer in AKDT een 200-tal stages aangeboden worden te Libramont, Neufchâteau en Doornik. Bij het luik “Beeldende kunsten” onder meer: soldeertechnieken - juwelen maken - radio atelier rietvlechten - graveerkunst - viltmode- marionetten - ruimte en volume - lichaam en aarde – reisboek - … Alle info op www.akdt.be Zomerworkshop creativiteit (Zoerle Parwijs) Ontdekken, ontwikkelen en uitdrukken, m.a.w. jezelf en de andere ontmoeten in je creativiteit in een groep van max. 12 pers. In alle rust een week bezig zijn met kleur en klei, met klank en beweging, met kijken en creëren. Van 20 t.e.m. 24 augustus 2007 - residentieel. Begeleiding: Rie Compeers, kunstzinnig hulpverlener en docente aan De Kleine Tiki (Antwerpen). Info: 0478/44 80 68 | E: [email protected]

29

ZOEKERTJES GEZOCHT: JONGE DYNAMISCHE MEDEWERKERS/KUNSTENAARS Vrede vzw is een vredesorganisatie uit Gent en organiseert een ontwerpwedstrijd omtrent geëngageerde kunst en de vredesproblematiek. Tussen 25 okt. en 4 nov. volgt een expositie in de Zebrastraat. Om de wedstrijd en de tentoonstelling mee in goede banen te leiden zijn we op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die graag creatief meedenken in het voorbereidingsproces en de tentoonstelling helpen opbouwen. Interesse? Mail naar [email protected] of surf naar www.vrede.be GEZOCHT: KUNSTENAARS VOOR “MONT MARTRE” (Reet) Voor een supereditie van ‘Mont Martre’ tijdens 50 jaar Lichtfeesten te Reet op 11 en 12 augustus 2007 zoeken wij kunstenaars en beoefenaars van kunstambachten. Deelname aan dit sfeervolle evenement is gratis. Dit jaar is er een geldprijs te winnen voor het beste werk ter plekke gemaakt. Vooraf inschrijven is noodzakelijk. Verdere info: Vera Bekaert: 0498/73 00 21 | E: [email protected] GEZOCHT: TEKENAARS Vormingscentrum Handicum is op zoek naar gemotiveerde tekenaars voor het dansproject ‘Prinses Waarom? : voor de vormgeving zoeken ze ook tekenaars die willen samenwerken met mensen met verstandelijke beperking. Meer info: http://www.handicum.be/prinses-waarom/ GEZOCHT: INFO OVER ZEEFDRUKKEN Ik zoek een korte zeefdrukcursus of iemand die me kan uitleggen hoe ik met de inkten op waterbasis moet omgaan. Ik zoek vooral de technische uitleg, aankoop materialen en gebruik voor het drukken op papier en stoffen. Contact: 0498/33 01 90 | E : [email protected] GEZOCHT: HALFTIME PROJECTMEDEWERKER/FREELANCER Poppunt is het steunpunt voor beginnende en semi-professionele muzikanten en dj’s in Vlaanderen. In het kader van het project Popfolio zoeken we een halftijdse projectmedewerker/freelancer voor één jaar (september 2007 – september 2008). Popfolio (een samenwerking tussen Poppunt, Creatief schrijven, het Centrum voor Beeldexpressie en KUNSTWERK[t]) is een project waar schrijvers, fotografen, filmmakers, vormgevers en beeldende kunstenaars samenwerken rond het maken van een portfolio voor popbands en dj’s. De kunstenaars worden begeleid door topexperts. Stuur vóór vrijdag 29 juni een motivatiebrief en CV naar: Poppunt, Kartuizersstraat 19/7, 1000 Brussel of mail: [email protected] Meer info: www.poppunt.be/vacatures GEZOCHT: KUNSTENAARS (Brusselse Rand) Nederlandstalige en anderstalige amateurkunstenaars, die het Nederlands als voertaal respecteren, om samen tentoon te stellen in de Brusselse Rand. Meer info: [email protected] | 02/3056403 GEZOCHT: LESGEVER/ LESGEEFSTER KALLIGRAFIE (Bredene) Wij zoeken een leraar/lerares gespecialiseerd in kalligrafie om een lessenpakket van 10 lessen te geven (1 les per week) aan

30

beginnelingen. Deze avondcursus loopt in het najaar van 2007. De begindatum staat nog niet vast. De lessen vinden plaats in de Kunstacademie van Bredene. Meer info: 0498/25 47 45 (Barbara Masschaele) | E: [email protected] TE KOOP: GRONDSTOFFEN OM TE GLAZUREN Calcium Baraen 100gr, Zinkoxide 200gr, Ball Clay 950gr, Engobe geel 200gr, Krijt 900gr, Cobaltcarbonaat 150 gr, Flut (kwarts) 350gr, Kaolien 800gr, Nepheline 700gr, kleurstof Blue 100gr, Tonoxyde 150gr, Talk 1000gr, Kaliveldspaat 500gr, Barium Carbonaat 1000gr, poederklei 800gr, sandstein trukis (potteke). Alles samen: € 25. Meer info: 03/475.12.01 | E: [email protected] KARIKATUREN OF PORTRETTEN “Ik maak op bestelling een karikatuur van jou of een portret voor een vriend(-in) in de techniek die je zelf verlangt. Zowel op papier als op doek in olieverf of acryl.” Meer info: Maggy Jacqmin, 0498/12.00.90 | W: www.lerentekenen.be OPROEP: DOEL ALS “KUNSTEVENEMENTENDORP” De Vlaamse regering heeft beslist dat Doel vanaf 31 augustus 2009 volledig zal worden afgebroken. Er is een initiatief gestart om hiertegen te protesteren. De organisatoren vinden de afbraak van dit waardevolle stukje Vlaams patrimonium voorbarig zolang er geen beslissing is over de bouw van het tweede containerdok en vragen de actie om Doel als “KunstEvenementenDorp” te erkennen te ondersteunen. De petitie tekenen kan op: www.kunstdoel.net GEZOCHT: KUNSTENAARS (BEVEREN-WAAS) Voor de 3e maal organiseert JC Togenblik te Beveren(-Waas) een tentoonstelling in de grote zaal. Wij zoeken kunstenaars die vrij willen werken rond het thema ROOK. Op 17, 18 en 19 augustus 2007 hangen dan uw werken tentoon! Bent u geïnteresseerd of wilt u meer informatie: [email protected] MODELTEKENEN (GENT) Zin om model te tekenen wanneer het jou past? Ook overdag op weekdagen of tijdens de schoolvakanties? Dan zit je bij het Vrij Atelier Modeltekenen op de juiste plaats. Een initiatief van enkele enthousiast modellen en tekenaars die sessies organiseren op jouw aanvraag. Meer info: www.everyoneweb.be/vrijatelier07 GEZOCHT: KUNSTENAARS VOOR KUNST- EN AMBACHTENMARKTJE (RETIE) Jeugdklub 2470 organiseert op 15 augustus 2007 haar 34ste Internationaal Folklorefeest en is voor de kunst- en ambachtenmarkt op zoek naar gemotiveerde kunstenaars uit uiteenlopende disciplines. Wij bieden: een kosteloze standplaats en een enthousiast publiek. Wij verwachten: kunstenaars die niet enkel tentoonstellen, maar ook demonstreren hoe hun creaties tot stand komen. Meer info: [email protected] | 0486/ 33 95 71 (na 17 uur)

POËZIEBANNER AANGEBODEN Ik beschik over banners (35 x 110 cm) met eigen poëzie bedrukt. Deze zijn gratis te gebruiken bij kunst en manifestaties. Contact: Frans Claus: 057/46.88.70 (graag na 19u30) GEZOCHT: MEDE-EXPOSANT Rita De Cock stelt haar schilderwerk tentoon van 19 juli tot 30 augustus in het Begijnhof te Lier en zoekt iemand die graag mee exposeert (beeldhouwwerk of keramiek). Meer info: 015/32.03.91 | E: [email protected] MODEL Ik ben een jongeman (32j.) en re-enactor met speciale maten. Graag wil ik de negatieve beeldvorming wegwerken tegenover personen met een handicap door te poseren voor kunstenaars. Ik heb geen ervaring! Contact: 0499/34 27 66 (enkel ernstige reacties) GEZOCHT: EXPOSANTEN Exposanten gezocht voor Galerij De Kapel in Klein Willebroek, gelegen aan een fietsknooppunt, aan de overzet naar Boom, op de kruising tussen Rupel en kanaal. Info: 03/886.37.69 of 0477/73.74.34 GEZOCHT: KUNSTSCHILDERS (Antwerpen) Eén van de activiteiten n.a.v. 750 jaar Meir is “Antwerp Art”: op een of meerdere dagen worden Meir en “Via Sinjoor” omgetoverd tot een paradijs van artistieke expressie, om Barcelona (Ramblas) en Parijs (Place du Tertre) groen van nijd te laten worden. Daarvoor is de organisatie op zoek naar schilders en verenigingen die op zat 28 juli & 4 augustus willen komen schilderen op de Meir. Naast een tentoonstelling van de werken worden ook prijzen uitgereikt. Meer info: (Roland Pauwels): [email protected] | www.Antwerpen750jaarMeir.be | 0477/35 37 39

ATELIERRUIMTES / TENTOONSTELLINGSRUIMTES TENTOONSTELLINGSRUIMTE (MOL) Kunstkring Mols-pierement bezit een tentoonstellingsruimte die iedere maand verhuurd wordt aan kunstenaars die hun werken graag zouden tentoonstellen: wij zoeken nog kandidaten voor 2008. Meer info: [email protected] TIJDELIJKE ATELIERS AANGEBODEN Zeer regelmatig hebben wij (Het KunstBureau), in samenwerking met NAK Leegstandsbeheer, tijdelijke ateliers in kantoorpanden in heel Nederland. Stuur je naw-gegevens + telefoonnummer + emailadres + de wensen mbt het atelier. We houden je dan maandelijks op de hoogte. Contact: [email protected] AANBOD: ATELIERS (KUNST (h) ART vzw / Gent) KUNST (h) ART vzw stelt haar ateliers aan een lage drempel open voor organisaties met een cultureel en sociaal doel: van ma tot zat van 9 tot 12u en van ma tot vrij van 19 tot 22u. De ateliers bestaan uit een keramiek-, ets en schilderlokaal en zijn gelegen aan de Wolterslaan 16 te 9040 Sint-Amandsberg. Meer info: http://kunst-h-art.spaces.live.com | 09/228 70 21 TE HUUR: CHALET VOOR WORKSHOP OF KUNSTZINNIG GEZIN (Auvergne / FR) Prachtig landschap tussen kastelen, meren, bossen en vulkanen. 100% natuur en rust. Meer info: [email protected] | 0472941977

KUNSTMARKT IN MONTMARTRESFEER (29 JUNI 2007) Wil u op vrijdagavond 29 juni 2007 kosteloos deelnemen aan een kunstmarkt in Montmartresfeer op de Heldenplaats te Boom, in het kader het openluchtevenement “Theater aan ‘t Water” langs de Rupel? Contacteer dan de cultuurdienst van Boom: 03/880 19 10 | E: [email protected] TE KOOP: SPIERAMEN Jan Verhulst heeft spieramen in verschillende maten en wil ze graag verkopen voor een overeen te komen prijsje. Meer info: http://users.pandora.be/jave

31

I I I I I I

Bijlokekaai 7C B-9000 GENT T +32 [0]9 235 22 70 F +32 [0]9 233 07 09 www.kunstwerkt.be [email protected]

24