IN DIT NUMMER. Begeleide bezoeken Uit de praktijk Kunst na 45 Alternatieve route Expeditie Kunstwerk[t] Kunstletter[s]

erkenningsnummer : P209149

IN DIT NUMMER Begeleide bezoeken Uit de praktijk Kunst na ‘45 Alternatieve route Expeditie Kunstwerk[t]

Brody Neuenschwander Letters in steen Kunst verovert de ruimte Luk Lambrecht René Magritte in Brussel

Kunstletter[s] Tijdschrift | Verschijnt 5x per jaar in jan-mrt–jun–sep-nov | Afgiftekantoor 9000 Gent X | Jaargang 5 | januari 2007

Jaargang 5 | januari 2007

KUNSTLETTER[s] Inhoud

Begeleide bezoeken Brody Neuenschwander Beleid 2007-2011 Actualiteit Bastart Blikvangers Blikvangers Extra Goden, een handleiding Favoriet Vorming Schetsen van een dansbeweging & Letters in steen Expeditie KUNSTWERK[t] René Magritte in Brussel Projecten Uit de praktijk Letters in steen Actualiteit WAK Alternatieve Route Luk Lambrecht Vorming E-atelier Kunst na ‘45 Kunst verovert de ruimte Op het web IBKNET.be Agenda Zoekertjes

03 04 05 06 08 11 12 13 16 19 22 23 25 26 29 29 31

Wie is wie

Algemeen beleid: Bea Vansteelandt 09/235.22.77 / [email protected] Projecten, expocircuit, lessenpakketten: Annemie Vingerhoets 09/235.22.73 / [email protected] Tentoonstellingsaanbod, documentatiecentrum: Chantal Steenhaut 09/235.22.71 / [email protected] Vorming: Petja Gekiere 09/235.22.74 / [email protected] Administratie: Katrien Boogaerts 09/235.22.75 / [email protected] Redactie: Ward Desloovere 09/235.22.72 / [email protected] Raad van Beheer Hilde De Leeuw, Luc Verbeke, Roger De Moerloose, Marcel Quintijn, Alain Delmotte, Peggy Saey, Philippe Vanderschaeghe, Raf Suetens, Marleen D’Joos, Bob Vanden Eynde, Stefaan Gunst, Sophie Martens.

LID WORDEN

We werken met een systeem van lidmaatschap voor groepen (€ 30 per jaar) en individuele kunstenaars (€ 10 per jaar). Meer info: KUNSTWERK[t], tel. 09/235.2270 / [email protected] of op www.kunstwerkt.be Ons rekeningnummer: 001-3538770-92

Beeld cover: lessenpakket etsen, Blankenbergs Kunstcollectief, november 2006. Begeleiding: Tom De Visscher.

02

KUNSTWERK[t] is de organisatie ter ondersteuning van de beeldende kunsten, erkend op het decreet amateurkunsten (22 december 2000). KUNSTLETTER[s] is een uitgave van KUNSTWERK[t] vzw, organisatie voor beeldende kunsten in Vlaanderen. Redactiesecretariaat KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent. e-mail: [email protected] Werkten mee aan dit nummer André De Nys, Willem Elias, Jos Geusens, Petja Gekiere, Annemie Vingerhoets, Bea Vansteelandt, Ward Desloovere. Vormgeving [email protected] Oplage 3700 ex. Periodiciteit verschijnt 5 maal per jaar Verantwoordelijke uitgever Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent. Met de steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Volksontwikkeling en Bibliotheekwerk

BEGELEIDE BEZOEKEN BEZOEK AAN HET ATELIER VAN BRODY NEUENSCHWANDER

Brody Neuenschwander, The Big Yellow, 150 x 74 cm, 2006.

Brugge, zaterdag 10 maart 2007

Brody Neuenschwander is een zeer veelzijdig kunstenaar en zijn oeuvre is zonder meer imponerend. Het vormt eigenlijk een dialoog tussen kalligrafie, conceptuele kunst en vakmanschap. Kalligrafie laten evolueren naar het niveau van de beeldende kunst, dat is waar Brody Neuenschwander naar streeft. Hij werkte onder andere mee aan de films “Prospero’s Books” en “The Pillow Book” van Peter Greenaway. Met zijn oeuvre verkent hij een onbekend gebied, waar alles drager kan zijn van taal en teken: monumentale gevelwanden, witgekalkte lagen papier, beeldschermen, naakte huid. Brody Neuenschwander zal tijdens dit bezoek een korte inleiding geven in de geschiedenis van kalligrafie in Europa, de Arabische wereld en het Verre Oosten. Nadien licht hij uitgebreid zijn werk toe als kalligraaf, zijn werk in de hedendaagse kunst met tekst en zijn werk voor Peter Greenaway, met projectie van filmclips. Bovendien is de locatie op zich erg de moeite waard. In zijn huis uit 1347 bevinden zich muurschilderingen vervaardigd in 1381, inclusief kalligrafie, wat enig is in België. Zopas verscheen het boek “Textasy” over het werk van de meester-schrijver Brody Neuenschwander. Met essays van Peter Greenaway, Sieglinde Vanhaezebrouck, Karine Bouchy en Barbara Baert, en een interview door Jan Middendorp. “Textasy” is verschenen in november 2006 bij uitgeverij Imschoot (Gent) en kost € 70. Meer info over deze kunstenaar en zijn werk vind je op www.bnart.be Duur van het bezoek: 3 uur Prijs: € 8 leden / € 10 niet-leden Afspraak: zaterdag 10 maart 2007 van 14 tot 17u te Brugge. Interesse voor dit bezoek? Inschrijven vooraf is noodzakelijk. Neem contact op met KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7C, 9000 Gent, tel 09/235.22.73 of mail naar [email protected]

We organiseren op 23, 24 en 25 februari 2007 een workshop “Letters in steen”. Meer info vind je op blz. 19

03

beleid 2007-2011 Een nieuwe beleidsperiode voor KUNSTWERK[t] KUNSTWERK[t] gaat een nieuwe beleidsperiode in en heeft op basis van het ingediende beleidsplan erkenning gekregen om ook de komende 5 jaar weer heel wat acties en activiteiten voor u op touw te zetten. Binnen de lange geschiedenis die de amateurkunstensector kent, was er voor 2000 geen enkele vereniging die de beeldende kunsten vertegenwoordigde. Onze organisatie was dus een nieuweling binnen deze sector. De voorbije jaren zijn we dan ook vooral actief bezig geweest de organisatie uit te bouwen en KUNSTWERK[t] een eigen identiteit en plaats te geven binnen het amateurkunstenlandschap. Daar zullen we de komende jaren ook aan verder werken. Een nieuwe beleidsperiode betekent uiteraard ook nieuwe uitdagingen en keuzes maken. Na veel overleg, onze ervaringen van de voorbije jaren en een bevraging van de leden hebben we een nieuwe route uitgestippeld voor de komende jaren. In onze missie hebben we die als volgt omschreven: “KUNSTWERK[t] wil uitgroeien tot een aanspreekpunt voor iedere geïnteresseerde in de beeldende kunsten. Via acties, activiteiten en samenwerking willen we kansen bieden, optimale voorwaarden creëren en een positief klimaat scheppen voor de actieve kunstbeoefenaars in Vlaanderen. We willen hen stimuleren, informeren, ondersteunen en samenbrengen met als doel de kunstbeleving en kunstpraktijk verder te ontplooien.” We zullen dit doen door de komende jaren uit te groeien tot een informatieknooppunt met betrekking tot de beeldende kunsten, dit zowel op artistiek, technisch, zakelijk, juridisch, methodisch als organisatorisch vlak. Door de discipline te promoten en zichtbaar te maken en een omkaderend en dienstverlenend aanbod uit te bouwen. Door tentoonstellingskansen te geven, vorming aan te bieden, en projecten, evenementen en wedstrijden op te zetten. We hopen dat u samen met ons deze uitdaging aangaat en dat binnen ons aanbod voor ieder wat wils terug te vinden is. Om nog beter aan uw noden te voldoen mag u binnenkort ook een enquête in uw brievenbus of mailbox verwachten waarvan we hopen dat u daar massaal op zal reageren. Hoe meer we van u horen, hoe beter we aan uw verwachtingen kunnen voldoen. Laat dus zeker van u horen, we zijn er immers voor u! [Bea Vansteelandt]

04

ACTUALITEIT BASTART Bastart, een initiatief van cultuurwerkplaats Villa Basta, is een nieuw tentoonstellingsplatform voor jonge kunstenaars. Zegt het je wel iets om het kunstenlandschap onveilig te maken als culturele nomade onder het Bastart-label? Twijfel niet en grijp je kans!

“Bastart wil een springplank zijn voor jonge kunstenaars tussen 18 en 35 jaar”, legt Patrick Ceyssens van Villa Basta uit. “De bedoeling is hen zin te geven om verder te gaan, om op zoek te gaan naar andere mogelijkheden, nieuwe concepten en technieken.” De website www.bastart.be speelt daarbij een belangrijke rol. “We hebben op deze website onder meer een kunstenaarsdatabase aangelegd onder het Bastart-label”, aldus Patrick. “Je kan via deze database gerekruteerd worden door culturele organisaties. De website is bovendien een krachtig middel voor de kunstenaars die opgenomen worden in een prospectiebestand en hun werk op de site voorstellen.” Maar Bastart is niet alleen een virtueel project. Er worden ook exposities georganiseerd.

“Er komen exposities in de permanente Bastart-galerij van Villa Basta, in het oude mijngebouw van HouthalenHelchteren”, vertelt Patrick. “En daarnaast organiseren we ook reizende tentoonstellingen doorheen het Belgische culturele landschap. Dit doen we in samenwerking met verschillende partners, o.a. KUNSTWERK[t].” En Villa Basta heeft nog wel meer plannen met hun Bastart-label. De uitbouw van enkele atelierruimtes, bijvoorbeeld. ”Hier kunnen jonge kunstenaars in alle vrijheid aan een productieopdracht of eigen producten werken. Die zullen dan eventueel later te bekijken zijn in de permanente galerij of bij partners. En na de eerste jaargang brengen we een tentoonstellingscatalogus uit om het werk van onze Bastart-kunstenaars verder zichtbaar te maken en te promoten.”

Bastart zoekt je! Vind jij je terug in het profiel van ‘jongekunsthond’? Op www.bastart.be vind je het inschrijvingsformulier. Bezorg het terug aan Villa Basta vóór 2 maart ‘07 samen met je portfolio en CV. Voeg er zeker drie analoge of liefst digitale foto’s van je werk bij. Villa Basta vzw, Centrum Zuid 1111, 3530 Houthalen-Helchteren, T: 011/ 72.77.77, W: www.villabasta.be

05

BLIKVANGERS WILLEM DE KOONING De Kooning (1904 - 1997) is tweeëntwintig als hij Nederland verlaat om zich definitief te vestigen in de Verenigde Staten. Bij gebrek aan ambitie start zijn succesverhaal echter pas meer dan twintig jaar later, met een eerste solotentoonstelling. Uiteindelijk wordt hij het boegbeeld van een schildersgeneratie die de Amerikaanse kunst voor het eerst een eigen gezicht gaf. Intensiteit is een sleutelwoord voor zijn schilderijen, die het midden houden tussen abstract en figuratief. Elk tableau is een explosie van energie, een wisselwerking tussen de vitaliteit van de kunstenaar en zijn concentratie tijdens het schildersproces.

INDIANEN IN BRUSSEL. DE WERELDTENTOONSTELLING VAN 1935 Tijdens de wereldtentoonstelling van Brussel in 1935 werd een groep Sioux-indianen uit hun natuurlijke habitat in Zuid Dakota overgebracht naar een gereconstrueerd dorp met tipi’s op de Heizel. In hun traditionele klederdracht moesten ze ceinturen, mocassins en andere voorwerpen maken, die dan konden verkocht worden aan de bezoekers van de Expo. In het Jubelpark worden vandaag 130 objecten uit dit evenement van toen getoond: teruggevonden kralenborduurwerk, ceremoniële vedertooien, de typische klederdrachten, foto’s en films uit die tijd, enz. De prairieindianen maken gelukkig geen deel meer uit van de tentoonstelling, maar hun verhaal van toen is nog te lezen, her en der uitgestrooid tussen de voorwerpen. Het museum organiseert ook een hele rits bezoeken, voordrachten en workshops (ook voor kinderen en gezinnen) n.a.v. deze expositie.

JOHAN TAHON De sfeer van het werkatelier van Johan Tahon in Oudenaarde werd overgebracht naar de grote zaal van het Museum Beelden aan Zee in Scheveningen. Tahon toont er werk van de afgelopen tien jaar, een zoektocht naar de essentie van ons bestaan. Een verbeelding van de onvolmaaktheid en de onvermijdelijke eenzaamheid van het menselijk individu. Beelden aan Zee Harteveldstraat 1 - Scheveningen - NL Tot 11 februari 2007 Dinsdag tot zondag: 11 - 17u www.beeldenaanzee.nl

Johan Tahon, Panasonic. De Pont Wilhelminapark 1 – Tilburg - NL Tot 28 januari 2007 Dinsdag tot zondag: 11- 17u www.depont.nl

Joshua Spotted Owl en Charly Little Boy poseren voor een van de tipi’s op de Wereldtentoonstelling van 1935. Kon. Museum Kunst & Geschiedenis Jubelpark 10 - Brussel Tot 29 april 2007 Dinsdag tot zondag: 10 - 17u www.kmkg.be

06

ISTANBUL: DE STAD EN DE SULTAN De Ottomaanse dynastie, die van de 14e tot begin 20e eeuw duurde, drukte een grote stempel op Istanbul en liet prachtige paleizen, moskeeën en verzamelingen na. Zo’n driehonderd schatten van de sultans uit het wereldberoemde Topkapi en andere musea, komen deze winter naar Amsterdam. Je wordt getrakteerd op talrijke hoogtepunten van de Ottomaanse kunst zoals portretten en kaftans van de sultans, miniaturen, tapijten, sieraden, religieuze relikwieën, hoogtepunten uit de literatuur, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen, muziekinstrumenten, enz.

Kaftan met goudgalon van Saliha, dochter van sultan Abdülhamid I, Ottomaans, einde 18de eeuw, wol, lengte 72 cm, Topkapi Paleis Museum

DE TOETS

SFINX

Iedere schilder heeft zo zijn eigen manier van werken, zijn eigen “toets“. Kunstenaars geven al eeuwenlang hun toets een grote verscheidenheid, van het uitbundig pasteuze tot het ingetogen transparante. De tentoonstelling in het Raveelmuseum wil deze veelheid in kaart brengen met werk van Robert Devriendt, Vincent Geyskens, Gerhard Richter, Dan Van Severen. Dat alles natuurlijk in confrontatie met de schilderijen van Roger Raveel.

De sfinx verscheen voor het eerst in het Oude Egypte omstreeks 2600 BC. Met het lichaam van een leeuw en het hoofd van een mens, belichaamt dit hybride wezen de macht van de farao. Nu eens ligt hij vredig neer, dan weer staat hij trots overeind en vertrappelt hij zijn vijanden. Aan de hand van tweehonderd stukken uit vele oudheidkundige musea neemt deze tentoonstelling je mee voor een reis door de tijd, een exploratie naar de oorsprong van dit fabelachtige wezen. Sculpturen, sarcofagen, juwelen en gebruiksvoorwerpen uit de Egyptische Oudheid verduidelijken de betekenissen die er schuilgaan achter dit mysterieuze creatuur. Je kan ook kennismaken met een reeks geheimzinnige vrouwelijke sfinxen en andere intrigerende dieren met mensenhoofd.

Roger Raveelmuseum Gildestraat 2 - Machelen a/d Leie (Zulte) Tot 4 maart 2007 Woensdag tot zondag: 11- 17u www.rogerraveelmuseum.be

Sfinx - De wachters van Egypte. ING cultuurcentrum Koningsplein 6 – Brussel Tot 25 februari 2007 Alle dagen: 10 u – 18 u www.ing.be Roger Raveel, Maartse magie, 1962.

De Nieuwe Kerk Dam - Amsterdam - NL Tot 15 april 2007 Alle dagen: 10 - 18u (donderdag tot 22u) www.nieuwekerk.nl Beeldje dat Toetoe voorstelt: kalksteen. Herkomst: Sakkara; voorheen in de verzameling Abbott. Romeinse Tijd, New York, Brooklyn Museum.

[André De Nys]

07

BLIKVANGERS EXTRA GODEN, EEN HANDLEIDING

Als we er van uitgaan dat er oncontroleerbare krachten bestaan die de menselijke kennis overstijgen, die de loop van ons leven bepalen en er zin aan geven, dan spreekt men over goddelijke dimensies. Het geloof in Goden is zo oud als de mensheid zelf. In het verleden waren geloofsovertuigingen sterk plaatsgebonden. Zieltjes winnen in vreemde regio’s gebeurde enkel via missionering of met het zwaard. Vandaag hebben de massamedia zoals televisie en internet deze taak overgenomen. De grenzeloze informatiestroom heeft wereldwijde migraties in de hand gewerkt. Alle godsdiensten zijn nu overal te vinden. En daarover wil de tentoonstelling “Goden, een handleiding” in Brussel je graag meer vertellen.

08

Niettegenstaande religies sterk verweven zijn met het dagelijks leven, zijn er opmerkelijk weinig contacten tussen de verschillende religieuze tradities. Meer nog, de meeste mensen in de Westerse landen hebben de neiging om in de religieuze beleving enkel de schandelijke aspecten te zien. En dan spreken we zowel over onze eigen christelijke traditie als over die van andersdenkenden. Theologische traktaten en historische overzichten komen in de tentoonstelling niet aan bod. Verwacht ook geen sacrale sfeerscheppingen en geen pronkstukken die de kerkelijke macht symboliseren. De nadruk ligt op godsdienst als sociaal bindmiddel. Aan de hand van anekdotes wordt de bezoeker ervan overtuigd dat de mens, waar ook ter wereld, behoefte heeft aan rituelen en vaste waarden: een plechtige communie, een bedevaart naar Mekka, de bar mitzwa, het suikerfeest, een wekelijks kerk- of tempelbezoek … enz. De installatie “Stemmen“ brengt een mix van veertig muziekfragmenten uit verschillende culturen. Een koraal van Bach vloeit moeiteloos over in een korangezang en even later verzeilen we haast ongemerkt in een Shinto-gebed. Indrukwekkend

is ook de videomontage van Gary Hill. Hij trok een tijdlang naar de Yanomami indianen in het Amazonewoud en ondervond daar aan den lijve wat sjamanisme betekent. In hun samenleving wonen de geesten van de overleden voorouders samen met de levenden in het woud. Er is geen sprake van verleden, heden en toekomst, alles draait om hier en nu. Hierbij waken de goede geesten over de levenden en de kwade geesten maken hen het leven zuur. De sjamaan is de enige die de geesten kan oproepen en in een seance rond Gary Hill werd getracht om in contact te komen met de geesten van de voorouders van de blanke kunstenaar. De installatie in Brussel wil je laten ervaren wat Hill in ZuidAmerika heeft meegemaakt. Sommige godsdiensten kennen strikte regels met betrekking tot hun eetcultuur. Zo mogen de brahmanen in het Hindoeïsme niet zomaar met iedereen aan één tafel. De kasjroet, het geheel van de Joodse spijswetten, is niet in de eerste plaats ontstaan uit hygiënische overwegingen, maar het is een zuiver religieuze gegeven. Het gaat immers om een streven naar heiligheid door afzondering van het profane.

foto linksboven: Pelgrimssouvenir uit Guadalupe. © Tamara Goldstein / Museum van Europa kleine foto: Pelgrimssouvenir uit Mekka. © Giuseppe Montalbano / Museum van Europa foto rechtsonder: Pelgrims baden in de Ganges. © Peter de Mulder

09

In Indië zijn de goden omnipresent. Elk huis in Indië heeft een klein altaar waar het familiehoofd vaak offers brengt. © Giuseppe Montalbano / Museum van Europa Hindoevrouwen geven offers aan de Ganges. © Peter de Mulder De kippa, de tallith (sjaal) en de teffilin worden gedragen door de joden wanneer ze bidden. © Giuseppe Montalbano / Museum van Europa Indrukken van Afrika. Artistieke interventie van Gary Hill in de ruimte ‘voorsprekers’. © Vincent Vincke / Tempora Buste van Elvis Presley. © Giuseppe Montalbano Museum van Europa

Interactief kan je in Brussel ook zelf aanschuiven aan een gastentafel, samen met leden van andere geloofsgemeenschappen. Daarna wordt je gevraagd om een feestmaaltijd samen te stellen, die bruikbaar is voor alle tafelgenoten. Je leert dat Hindoes geen eieren eten, dat mormonen geen wijn drinken, enz. Het religieuze fundamentalisme wordt in beeld gebracht via een minitheatervoorstelling, waarin men op zoek gaat naar de visie van de daders van terrorisme en ook naar die van de slachtoffers. De performance wil aantonen dat religieus fanatisme van alle tijden is. Eén van de vele bedenkingen die na een bezoek aan dit multi-mediaproject blijft hangen is ongetwijfeld dat door scheiding van kerk en politiek veel extremistisch geweld kan worden vermeden. Goden, een handleiding Tour & Taxis – Havenlaan 86 - Brussel Tot 25 maart 2007 Maandag tot vrijdag: 9 - 18u Weekend en feestdagen: 10 - 19u www.expo-goden.be

10

Kunstwerken hebben het vermogen ons diep te raken, ons arsenaal aan ideeën over hoe de wereld in elkaar zit door elkaar te schudden of ons een niet te evenaren artistiek genot te schenken. In deze nieuwe reeks polsen we bij KUNSTWERK[t]-leden naar hún geliefkoosd beeldend werk. Schilderijen, sculpturen of andere kunstwerken die hen inspireren, uitdagen, uitbundig of stil maken.

FAVORIET Peke

Marth Wouters

woonplaats

woonplaats

Ekeren

Opglabbeek

artistieke creaties

artistieke creaties

Beeldhouwen, tekenen en schilderen.

Werken met olieverf en acryl naargelang het onderwerp.

Wat wil je creatief nog presteren

Wat wil je creatief nog presteren

Ik hoop nog lang te mogen werken om nog ongekende mogelijkheden en/of beperkingen van de mens in beeld te brengen door figuratieve elementen met andere vormen in het lege samen te voegen.

Nieuwe technieken creëren in warme gevoelige werken. Levensmotto

Laat je niet afschrikken door een wit leeg doek.

Levensmotto

In een wereld waar slechts weinig is wat lijkt, teken, schilder en beeldhouw ik.

CARAVAGGIO

Voor mij gaat kunst om veel meer dan vormgeving, het dient inhoudelijk iets betekenen, het moet me beroeren, ik moet iets voelen. Ik ga graag op zoek naar de ziel, naar de gevoelswereld van de maker. Eén uitgesproken favoriet heb ik niet, maar we kunnen misschien aan de hand van het schilderij “David met het hoofd van Goliath” van Caravaggio wat meer duidelijkheid scheppen. Caravaggio (1573 - 1610) was een scharnierpunt in de kunstgeschiedenis. Voor hem was alles waardevol om er een kunstwerk van te maken, het thema speelde eigenlijk geen rol. Hij deed zijn ding wars van de toenmalige aanvaarde normen. Naast de technische perfectie, de boeiende compositie en de uiterst persoonlijke schriftuur heeft het schilderij iets dat van bij de eerste oogopslag overweldigt. Zelfs als men niet weet dat het afgehakte hoofd het zelfportret is van de schilder, ook dan voelt men in de gelaatsuitdrukking een langdurig innerlijk lijden en een drukkende gewetenswroeging. De kunstenaar toont ons zijn eigen gekwelde en rusteloze geest. De doodstraf, die Caravaggio in de werkelijkheid kon ontlopen, werd in dit doek al schilderend voltrokken. Het beeld overstijgt de getoonde kwetsbare mens die overgeleverd is aan krachten los van hemzelf. (Hij stuurde dit werk op naar de hofhouding van de paus in de hoop terug naar Rome te mogen komen.) Kunst dient voor mij die vierde dimensie in beeld te brengen. Ook in mijn eigen sculpturen staat de mens centraal. Elk beeld tracht ik een vorm van inhoudelijkheid (sacraliteit) mee te geven, waarbij ik tracht de essentie vatten. Diezelfde beroering vind ik naast Caravaggio uiteraard nog bij talrijke andere kunstenaars, zoals Donatello, Lehmbruck, Archipenko, Schiele, Goya, Rodin of Rothko. Voor een tentoonstelling van dergelijke kunstenaars wil ik wel eens een paar honderd kilometer omrijden!

WILLIAM TURNER

Ik ben bij wijze van spreken geboren in de verfwinkel. Naast de verkoop van verfproducten werden er bij ons thuis ook schilderlessen gegeven, waar ik stiekem rond snuisterde. Toen ik later zelf ging schilderen, raakte ik gefascineerd door de impressionisten. Op de Academie leerde ik het werk van Joseph Mallord William Turner (1775 - 1851) kennen. Hij schilderde vooral landschappen en met name zeegezichten die me meteen erg boeiden. Vooral wat hij met licht en kleur aanvangt, spreekt me enorm aan. In mijn eigen werk spiegelde ik me aan zijn impressies en ik zocht verder, want stilstaan is een beetje dood gaan. De latere werken van Turner vertonen steeds meer een aquarelachtig vervloeiing van de vormen. Turner wordt daarmee gezien als één van de vroege voorlopers van het impressionisme. Mij fascineert dit latere werk des te meer, omdat hij de fantasie van de toeschouwer het laatste werk laat doen. De versmelting van kleur leidde tot bijna abstracte werken. Abstracte werken waar ik zo van hou, met licht als belangrijke speler. Turner zal steeds mijn voorbeeld blijven.

William Turner, Snowstorm, 1842, olie op doek, 91.5 x 122 cm. Tate Gallery, London

WIE IS UW FAVORIET? Wil je de lezers van KUNSTLETTER[s] laten kennismaken met jouw lievelingskunstwerk? Laat het ons weten! Neem contact op met KUNSTWERK[t], redactie KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Nog gemakkelijker: bel Caravaggio, David met het hoofd van Goliath, olieverf op paneel (91 × 116 cm), 1606/07. Kunsthistorisches Museum, Wenen

09/235.22.72 of mail [email protected]

11

VORMING

VORMING

Workshop Schetsen van een dansbeweging

INITIATIECURSUS LETTERS IN STEEN

14, 15 en 16 april 2007

Een driedaagse workshop rond schetsen. Maar dan met een tikje meer. Deze workshop wil het schetsen van een model een andere (nieuwe) invalshoek geven, namelijk het weergeven van beweging. We werken samen met een hedendaagse danseres, Sylvie Van Hulle, die ons inspireert met een waaier aan dansbewegingen. In een eerste fase sta je stil bij het schetsen van een stilstaand model. Je leert waar de klemtoon van een bevroren beweging ligt en hoe je die kan weergeven. Je leert vooral op een andere manier kijken. Door tal van oefeningen kom je in de volgende fases tot het vastleggen van dansbewegingen op papier. Je experimenteert met lijnen, vlakken, negatief in diverse snelle media (houtskool, inkt,...). Sylvie Duhamel begeleidt het tekenproces met ondersteunend advies en bekijkt eveneens de mogelijkheden om met de gemaakte schetsen verder te gaan in schilderijen. Deze cursus richt zich tot mensen met notie van modeltekenen, die deze unieke samenwerking tussen dans en beeldende expressie niet willen missen! Lesgever: Sylvie Duhamel Danseres: Sylvie Van Hulle Waar: CC Westrand, Dilbeek Wanneer: op 14, 15 en 16 april van 10 tot 17u Prijs: € 70 voor leden/ € 75 voor niet-leden Cursisten brengen eigen materiaal mee (potlood, houtskool, inkt, bister, ecoline en papier). Let op: Inschrijven via CC Westrand: www.westrand.be of 02/466.20.30

23, 24 en 25 februari 2007

In de loop der eeuwen is het letterkappen geëvolueerd van een ambacht dat dienst deed als vorm van berichtgeving op grafstenen of naamplaten tot een eigentijdse kunstvorm. Stéphanie Busard, letterkunstenares, leert ons kennismaken met het letterontwerpen en de techniek van het kappen van letters in steen. De eerste 2 dagen leren we de techniek aan terwijl we kappen op een zachte witsteen (Sahara). Het letterontwerpen is een belangrijk aspect van het kappen. Het uittekenen gebeurt met veel zorg. We moeten een letter door en door kennen vooraleer we hem kunnen kappen. Uitgangspunt hierbij is het Romeinse kapitaal, een universeel lettertype met veel draagkracht, dat we in een hedendaags kleedje stoppen. Het uiteindelijke ontwerp wordt gekapt uit een kei uit Picardië. Het harde werk wordt ook even onderbroken om een kort bezoek te brengen aan het atelier van Pieter Boudens, toonaangevend letterkapper. Lesgever: Stéphanie Busard Waar: Vormingplus te Brugge Wanneer: 23, 24 en 25 februari (telkens van 9u30 tot 16u30) Prijs: € 75 voor leden/ € 85 voor niet-leden (huur hamer en beitel /witsteen / kei inbegrepen) Hoe inschrijven? De inschrijvingen gebeuren via KUNSTWERK[t]. We bevestigen uw inschrijving per brief met bijhorend overschrijvingsformulier. Tien dagen voor aanvang van de cursus ontvang je een brief van ons waarin alle praktische gegevens vermeld staan: adres met routebeschrijving, materialen [indien nodig) mee te brengen. Je kan inschrijven: via e-mail: [email protected] / telefonisch: 09/235.22.70 / per post: KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Voor praktische of inhoudelijke vragen omtrent vorming kan je terecht bij Petja: 09/235.22.74

Meer informatie over letterkappen vind je in de rubriek

12

“Uit de praktijk” op blz. 19.

Een magische plek in een museum, een kunstenaarsatelier dat uitzonderlijk wordt opengesteld of een parel van een renovatie? Onze KUNSTWERK[t]-speurneus trekt er op uit en legt verborgen schatten bloot. Aan u om op ontdekking te gaan.

EXPEDITIE KUNSTWERK[t] RENÉ MAGRITTE IN BRUSSEL Een Van Gogh museum in Amsterdam, een Miro museum in Barcelona en in het voorjaar 2007: een nieuw Magritte museum in Brussel! Als locatie werd geopteerd voor vier verdiepingen aan het Koningsplein, naast de hoofdingang van het Koninklijk Museum Schone Kunsten. Deze instelling bezit de grootste collectie werken van Magritte ter wereld: zeventig schilderijen, meer dan honderd tekeningen, talrijke sculpturen, gouaches en reclameontwerpen,… Het nieuwe museum wordt ongetwijfeld “the place to be” in de omgeving van de Kunstberg. Men verwacht meer dan zeshonderdduizend bezoekers per jaar. Hou je zo lang je nieuwsgierigheid niet meer onder controle, dan kan je nu al een bezoek brengen aan het woonhuis/atelier van Magritte in Jette, dat sinds 1999 als museum kan bezocht worden. Niettegenstaande zijn roots in Henegouwen liggen, verbleef Magritte het grootste deel van zijn leven in Brussel. Hij woonde er op niet minder dan 7 verschillende adressen, waarvan de Esseghemstraat 135 in Jette een periode van 24 jaar overspant. Na drie jaar Parijs keerden de kunstenaar en zijn vrouw Georgette in juli 1930 terug naar Brussel. Ze gingen op zoek naar een gelijkvloersappartement, omdat ze persé een tuin voor de hond wilden. Het werd de Esseghemstraat. Magritte was toen 31 jaar en als kunstenaar werd hij op dat moment slechts door enkele zeldzame ingewijden gewaardeerd en gesteund. De woning werd enkele jaren geleden grondig gerenoveerd en is sinds 1999 als museum te bezoeken. Het huis vertelt over de leefwereld van Magritte, over zijn inspiratiebronnen en over het surrealisme in ‘t algemeen. Als je het oeuvre van

de kunstenaar kent, dan wordt dit bezoek ongetwijfeld een boeiende ervaring. Het verhaal begint al op het voetpad vóór het huis waar we de intussen wereldberoemde lantaarnpaal terugvinden die centraal staat in het schilderij “Het rijk der lichten“. Op de deurbel lezen we “René Magritte“. ’t Lijkt wel alsof de meester zelf ons verwacht. Binnen valt meteen op dat elke kamer geschilderd is in een andere kleur. Soms zelfs uiterst opvallend, zoals bijvoorbeeld het “elektrisch” blauw in de belle pièce, de voorplaats die toentertijd enkel mocht gebruikt worden om belangrijk bezoek te ontvangen. De kleurzettingen moeten in de jaren dertig wel uiterst revolutionair zijn overgekomen. Zelfs vandaag nog schrikt men van al die kleurenkrachtpatserij. Het meubilair in de woonkamer mag eerder als klassiek bestempeld worden. De piano en de ronde tafel had echtgenote Georgette van haar familie uit Char-

13

leroi meegekregen bij hun huwelijk. Slechts tijdens de renovaties, enkele jaren geleden, begon men zich meer en meer te realiseren hoeveel details uit zijn onmiddellijke omgeving Magritte gebruikte in zijn schilderijen. Het is boeiend om die details te ontdekken als men door het museum/huis wandelt. We staan oog in oog met de schoorsteen waarin de locomotief uit “La durée poignardée” verschijnt. We vinden ook de wereldbekende dubbele glazen deur terug, de deurkrukken en slotplaatjes, enz. De slaapkamer is groen geschilderd en de meubels zijn een vreemd allegaartje van kleuren en stijlen. Dit komt omdat Magritte vóór zijn surrealistische periode (1920 - 1925) een tijdje abstract heeft gewerkt. Parallel daarmee maakte hij zelf ontwerpen voor een niet alledaags meubilair. Restanten hiervan zijn de twee rode kasten die gemaakt werden voor zijn slaapkamer. Als Magritte na enkele jaren het geometrische artistieke pad verlaat en zich enthousiast in het surrealisme stort, dan is er in zijn interieur een heleboel dat niet meer echt klikt met zijn gedachtewereld. Het tamelijk klassiek bed bleef staan omdat zelf een surrealistisch bed ontwerpen

14

blijkbaar niet zo evident was. Op het zwarte voorzetscherm naast het bed werden nonchalant enkele bretellen achtergelaten. Door de mix van stijlen krijgt de slaapkamer een bizarre, vervreemdende sfeer. De eetkamer achteraan wordt al snel na de verhuis ook het schildersatelier, alhoewel deze kamer niet al te groot is. In de winter is het er echter lekker warm en zijn lieve Georgette loopt er constant over en weer. De ezel in de hoek verwijst onmiskenbaar naar een schilder die zijn leven lang de voorkeur gaf aan het kleinburgerlijke huiselijk comfort, boven het bohémien leven van menig ander artiest. Magritte maakte zo’n 1100 schilderijen en pakweg 500 gouaches. Meer dan de helft van dit oeuvre ontstond hier naast de kolenkachel. Het is haast ondenkbaar dat in dit kleine kamertje ook grote opdrachten, zoals de muurschilderingen van het casino van Knokke, vorm kregen. Het grote atelier met veel meer daglicht, achter in de tuin, diende enkel als stockeerruimte en om grote publiciteitswerken te realiseren. De trap naar de eerste verdieping leidt, in de schilderijen van Magritte, vaak naar een blinde doodlopende muur. Vandaag brengt diezelfde typische jaren dertig-trap ons naar het docu-

mentaire gedeelte van het Magritte museum. Verdeeld over twee verdiepingen (waar vroeger andere families woonden) toont men nu meer dan 400 curiosa die aansluiten bij het werk van de meester. Je ziet er de paardenbellen, het balvangertje, een schedel, de bolhoed en de pijp en andere attributen die model stonden voor de schilderijen en die in de vitrinekasten rondgestrooid werden tussen de vele publicitaire pamfletten, telegrammen, brieven, foto’s en tekeningen. Ondanks het documentaire karakter, wordt ook hier de typische mysterieuze sfeer die het werk van Magritte kenmerkt, goed behouden. De mens die altijd alles wil verklaard zien, de mens die rationeel wil begrijpen waar het bij Magritte om draait, die bezoeker blijft ook hier voor een deel op zijn honger zitten. Voor Magritte was kunst louter poëtische verbeelding en mysterie. ”Hoe minder er echt verklaard wordt, hoe intrigerender de kunst“, aldus de meester. Magritte was een alchimist die het onmogelijke mogelijk maakte. Zelfs de natuurwetten met betrekking tot zwaartekracht komen op de helling te staan. Als kunstenaar was hij ervan overtuigd dat de wereld zich in

één groot mysterie bevond. Hij was niet geïnteresseerd in het verleden of in de toekomst. Hij leefde van dag tot dag. Geld en geloof interesseerden hem niet en familie betekende weinig of niets voor hem. Als anarchist verafschuwde hij banaliteiten en gangbare wereldwijsheden. De bezoeker mag meelezen in de belangrijke correspondentie van de kunstenaar met de Amerikaanse galerijhouders. Jammer dat in deze omgeving de typische imposante olieverfschilderijen ontbreken. Op een gegraveerde koperplaat aan de muur lezen we echter dat het museum openstaat voor schenkingen en uitleningen. Maar voor de echte schatkamer van het Belgisch surrealisme kunnen we binnenkort het minder bescheiden museumproject aan de Kunstberg bezoeken.

Gelukkig worden we in Jette al getrakteerd op enkele minder gekende facetten uit het Magritte-oeuvre. Er zijn enkele gedurfde en pikante erotische aquarellen, die zeker niet moeten onderdoen voor het ondeugende werk van Félicien Rops. Erotische zijsprongetjes, carnavaleske uitspattingen en andere subversieve activiteiten worden op een subtiele manier gesuggereerd in de vitrinekasten. Het wordt de bezoeker al snel duidelijk dat er een oneerbaar en pervers ideeëngoed schuilgaat achter dat kleinburgerlijke uiterlijke schijnvertoon waarmee men beneden in de woonvertrekken wordt geconfronteerd. Ergens lezen we een uitspraak van Magritte: “Vóór de oorlog drukten mijn schilderijen angst uit. Maar de ervaringen van de oorlog hebben mij geleerd dat het er in de kunst op aan komt, betovering uit te drukken. Ik bevind mij in een zeer onaangename wereld en mijn werk is bedoeld als een tegengewicht.” In de vitrinekasten vinden we ook talrijke affiches, waarmee de jonge Magritte zijn boterham verdiende. Naast meesterlijk gestileerde ontwerpen voor musicals, zien we ondermeer ook de tekeningen voor de duif die later het Sabena logo zou worden. In de Esseghemstraat 135 was ook het hoofdkwartier van de Belgische surrealisten gevestigd. De vrienden rond de schilder kwamen er wekelijks bijeen en organiseerden er allerlei happenings. Het museum maakte daarom ook een volledige kamer vrij voor de vaak bizarre kunstwerken van de vrienden-surrealisten zoals Marcel Mariën, Paul Delvaux, Rachel Baes, Graverol en Mesens. Ons bezoek loopt ten einde op de zolderkamer, volledig geschilderd

in pausenpaars. Het was de logeerkamer voor de vrienden des huizes en tegelijkertijd ook de opslagplaats voor schildersdoeken en kaders van de kunstschilder. Behalve het feit dat een inkomticket schandalig duur is ( €7 pp.), is een verplaatsing naar Jette een aanrader, al was het alleen maar om je fantasie nog eens te trakteren op een verfrissende acupunctuurbehandeling.

René Magritte Museum Esseghemstraat 135 1090 Jette – Brussel Open van woensdag tot en met zondag. Telkens van 10 u tot 18 u. ( aanbellen is de boodschap ) www.magrittemuseum.be [André De Nys]

Tot 31 maart 2007 kan je in het Magrittehuis als extraatje een gelegenheidstentoonstelling bekijken met werk van E.L.T. Mesens (1903-1971), surrealist en lid van de groep rond Magritte. In 1934 realiseert hij één van de grootste kunstaankopen van de eeuw door 200 (tweehonderd) doeken van Magritte aan te kopen. Hij organiseert in hetzelfde jaar in het Paleis voor Schone Kunsten de eerste grote internationale tentoonstelling gewijd aan het surrealisme.

15

projecten JE PROJECT INDIENEN OP DE KUNSTWERK[t]-PROJECTENPOT ? Zoals je wellicht weet, kan je bij KUNSTWERK[t] terecht voor het ondersteunen van je projecten. Dus, loop je al een tijdje met een goed idee rond, een idee voor een project met of rond beeldende kunst? Misschien kan je bij ons terecht voor financiële ondersteuning. Vraag je je af of je project in aanmerking komt voor ondersteuning via de KUNSTWERK[t]-projectenpot? Je projectaanvraag wordt grondig doorgenomen en beoordeeld door een onafhankelijke projectcommissie. Waar legt die de klemtonen bij de beoordeling? We zetten een paar zaken op een rijtje aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. Misschien helpen je deze suggesties je om een volgende keer (opnieuw) een projectaanvraag in te dienen. Zowel individuele leden als ateliers kunnen een projectaanvraag indienen!

Als rode draad volgen we het ‘model projectaanvraag’ (dat vind je op de website, of je kan het aanvragen op nummer 09/2352273 of via [email protected]). Dit model is het aanvraagformulier waarmee je een project indient. Het is uiteraard belangrijk om de DOELGROEP te bepalen. Zo kan een project mikken op één bepaalde doelgroep of op verschillende doelgroepen samen. Vaak dient er een onderscheid gemaakt te worden tussen de ‘actieve’ doelgroep (deelnemers aan het project) en de ‘passieve’ doelgroep (bv. bezoekers van de tentoonstelling met de projectresultaten). Enkele voorbeelden: • Gemengde doelgroep (zowel actieve als passieve doelgroep) Alle inwoners uit de streek in en rond Aalbeke worden uitgenodigd om deel te nemen aan het project ‘Veldoven Aalbeke’. Zowel volwassenen (o.a. leden van verenigingen) als kinderen worden bij dit project betrokken. Er worden workshops keramiek georganiseerd voor volwassenen en kinderen en tijdens een feestelijk ‘Veldovenweekend’ wordt iedereen aangemoedigd een handje toe te steken. Als slot volgt een tentoonstelling in het cultuurcentrum van Aalbeke. (project ingediend door Raf Lepers, 2003) • Mensen met een visuele en mentale handicap (actieve doelgroep), bezoekers aan het centrum (passieve doelgroep) Mensen met een visuele en mentale handicap van het activiteitencentrum De Markgrave ontwerpen en realiseren samen met hun begeleiders een organische zitbank voor de tuin, uitgevoerd in mozaïek. De bank vormt een originele en functionele blikvanger voor het activiteitencentrum. (project ingediend door De Markgrave, activiteitencentrum, 2004) Ook de DOELSTELLING moet duidelijk omschreven worden. Wat wens je juist te bereiken met je project? Waar wil je naartoe? Enkele voorbeelden: • de stigmatisering van kinderen en jongeren uit het type3- onderwijs doorbreken. Motivatie: kinderen uit het type3-onderwijs worden vaak beoordeeld op hun anders-zijn, i.p.v. op hun kwaliteiten. Dit project wil de kwaliteiten van deze kinderen in de verf zetten. Uitvoering: Aan de hand van een aantal workshops rond beeldende kunst worden de kinderen gestimuleerd om los te komen in het creatieve proces. Deze workshops resulteren in een tentoonstelling en de uitgave van een boek, waardoor de doelstellingen ook na het project levendig blijven. Het boek omvat o.a. getuigenissen van de kinderen. (project “operatie 003”, Internaat MPIGO De Oase, 2006)

16

“Buurt in Zicht”, Rocsa, Gent. 2006.

Project “Keith Haring” in Jeugdclub Ten Goudberghe, 2005.

• de traditionele kennis rond het stoken met een houtoven niet verloren laten gaan. Motivatie: Er is zeer weinig informatie in het Nederlands beschikbaar over deze materie. Het zou jammer zijn dat de kennis over deze manier traditionele techniek verloren gaat. Uitvoering: Er wordt een documentaire (DVD) gemaakt over de bouw van een houtoven. Allerlei recepten voor glazuren zijn bijgevoegd. De DVD is een aanmoediging om zelf een houtoven te bouwen en aan het werk te gaan. Voor zowel startende als gevorderde keramisten. (project “De Vuurmeester”, Het Laatste Huis, 2005) Een project kan moeilijk zonder een of andere vorm van SAMENWERKINGSVERBANDEN tot stand komen. Een samenwerking opzetten met een instantie of met een of meerdere personen kan een belangrijk doel zijn van een project. Maar ook voor de praktische organisatie en uitvoering wordt vaak al van bij de start met allerlei personen of organisaties contact gelegd, waaruit samenwerkingsverbanden groeien. Enkele voorbeelden: • In het project “Dorpsgezichten” komen verschillende disciplines samen: beeldende kunst, dans en muziek. Het project wordt ingediend door VALK (Vereniging Aalbeekse Liefhebbers Kunstenaars), in samenwerking met vzw Koninklijke Harmonie Eendracht Kortrijk-Aalbeke en Ontmoetingscentrum Aalbeke. Voor het beeldend luik vormt het thema “maskers” de leidraad. Hiervoor wordt samengewerkt met: - het ontmoetingscentrum waar een reeks educatieve ateliers worden opgezet: - twee professionele kunstenaars die een aantal workshops geven rond het maken van maskers. - de Volkshogeschool van Kortrijk die een cursus inricht rond de invloed van Afrikaanse maskers op Westerse Kunst. Een docent van Amarant begeleidt deze cursus. - de Kortrijkse Schouwburg waar een totaalspektakel (met muziek, dans en beeldende kunst) plaatsvindt. (project ingediend door VALK, 2006)

Een project kan je onderverdelen in verschillende FASEN: de voorbereidingsfase, de uitvoeringsfase en de fase van evaluatie. Wanneer je een projectaanvraag indient bij KUNSTWERK[t] mag de concrete uitvoering van het project nog niet gestart zijn, dit wil zeggen dat je project zich nog niet in de uitvoeringsfase bevindt. Het project dient wel reeds vorm te hebben, het is niet voldoende om een algemeen idee voor een project voor te stellen. Het moet bvb. duidelijk zijn met wie je gaat samenwerken, op welke locatie(s) je project zal plaatsvinden, enz. Een project is steeds duidelijk afgebakend in tijd. Voorbereidingsfase: • bepalen van de doelstelling en doelgroep en het uitwerken van een concept • keuze van de partners • bepalen van de locatie • werving van de deelnemers (Het is belangrijk dat deze aspecten in de projectaanvraag duidelijk omschreven worden.) Uitvoeringsfase: • uitvoering van het project Evaluatie: • door bevraging van de deelnemers (kan ook tijdens uitvoeringsfase) en reacties van het publiek. • evaluatie van het ganse project (onderverdeeld in verschillende fasen) door initiatiefnemer van het project, de verschillende partners en de deelnemers na afloop. Verder is de KOSTENRAMING belangrijk. Hier worden zowel de voorziene uitgaven als de voorziene inkomsten op een rijtje gezet. Uitgaven kunnen zijn: infrastructuur; verplaatsingsonkosten; catering; vergoedingen; auteursrechten; promotie: affiches, flyers, uitnodigingen; onvoorziene kosten, …) Inkomsten kunnen zijn: subsidies van gemeente/provincie/Vlaamse Gemeenschap; sponsoring (financieel of in natura) en andere bronnen van inkomsten (ticketverkoop, catering, verkoop programmaboekje, enz.)



17

“Een mo(nu)ment van zorg” door Dienstencentrum Mozaïek, 2005.



Alle inkomsten en uitgaven worden in de kostenraming opgenomen, ook diegene die niet in aanmerking komen voor subsidiëring. Komen in aanmerking voor subsidie: • vergoeding voor begeleiding • vergoeding van beeldende materialen • exposities en lezingen kunnen alleen ondersteund worden wanneer zij een geïntegreerd onderdeel vormen van het totale project, niet als op zichzelf staande activiteit. Let wel: er wordt verwacht dat de organisator van het project ook eigen middelen genereert voor het project.

INHOUDELIJK Projecten die een vernieuwend of verbredend doel beogen, hebben een streepje voor bij KUNSTWERK[t]. Dit kan bij voorbeeld onder de vorm van: • het aangaan van samenwerkingsverbanden. • een nieuw doelpubliek bij het project te betrekken. Bv. mensen die zelden met beeldende kunst in aanraking komen werken mee aan het project. • door een multidisciplinaire aanpak. • het feit dat het project iets bijbrengt aan de betrokken discipline, bv. een productiemethode die bijzonder is. • een interessante wijze van werken.

PRAKTISCH Hoe Een project wordt ingediend aan de hand van het aanvraagformulier voor projecten. Dit vind je op de website, of kan je aanvragen op nummer 09/2352273 of via [email protected]). Wanneer De concrete uitvoering van het project mag nog niet gestart zijn. Bij voorkeur wordt het project ingediend vóór de voorbereidingsfase, zeker vóór de uitvoeringsfase. Het project heeft wel reeds vorm gekregen. Er zijn jaarlijks 3 momenten waarop een projectaanvraag kan indienen. Deze rondes sluiten af op: 28 februari / 31 mei / 31 oktober. In de loop van de daaropvolgende maand ontvang je bericht over de evaluatie door de projectcommissie. Zit je met een plan en overweeg je om een projectaanvraag in te dienen? Aarzel zeker niet om contact op te nemen. Een afspraak maken kan uiteraard ook. Contact: 09/235.22.73 of [email protected] [Annemie Vingerhoets]

Wat komt niet in aanmerking: • professioneel gerichte activiteiten. • commercieel gerichte activiteiten. • persoonlijke uitgaven als catalogi e.d. • op zichzelf staande tentoonstellingen, lezingen e.d. • een nieuw thema of nieuwe techniek binnen de atelierwerking. Daarvoor verwijzen we naar het aanbod ‘lessenpakket’ voor aangesloten ateliers. Een organische zitbank in mozaïek”, activiteitencentrum De Markgrave, 2005.

18

UIT DE PRAKTIJK LETTERS IN STEEN Naarmate de boodschap belangrijker wordt, besteden we meer aandacht aan de vorm waarin we die aan papier, steen of neon toevertrouwen. In het verleden werden gespecialiseerde vaklui aangesproken om verheven teksten te schrijven of in steen te kappen. De technologische vooruitgang maakte letterkappen ogenschijnlijk overbodig. Maar het ambachtelijke werk verdween nooit. Kunstambachten worden immers gezien als tegengewicht voor het onpersoonlijke. Bovendien geven hedendaagse letterkappers een heel nieuwe, eigentijdse invulling aan hun métier.

Letterkappen? Kalligrafie op steen? Het is niet (helemaal) correct, net als de misvatting dat letters in steen ‘uitgekapte drukletters’ zijn. Wat is dan het verschil tussen een kalligraaf, een typograaf en een letterkapper? Een kalligraaf schrijft de letters in één pennen- (of penseel)trek op papier. De schrijfhoek van de pen bepaalt het dik-dun contrast in de verschillende stroken van een letter. De kalligraaf kan met pendruk en variaties van de schrijfhoek allerlei nuances aanbrengen in de manier waarop hij zijn letters vormt. Een typograaf ontwerpt lettertypes voor de drukpers. Het belangrijkste verschil met de kalligraaf is dat zijn letters niet ontstaan in één handbeweging, maar dat ze opgebouwd worden en getekend. Hij kan vrijelijk allerlei elementen toevoegen die met pen of penseel niet mogelijk zijn: soorten voetjes, het verloop van dik-dun contrast...) Van dit ontwerp wordt dan het

zetsel gemaakt dat verder door de gebruiker ervan niet meer kan veranderd worden. Letterkappers eten van twee walletjes: zij tekenen hun letters, maar hebben de vrijheid van de kalligraaf om allerlei nuances in hun lettervormen aan te brengen die eigen zijn aan het ‘handwerk’. Ze werken dus niet met vooraf vastgelegde sjablonen. Een letterontwerp ontstaat op een organische manier. Letters in steen hebben bovendien een eigen dynamiek, al is het maar omdat ze driedimensionaal zijn, in tegenstelling tot de tweedimensionale drukletters.

19

hoe prachtig een colablikje wel is, het vernuft om het te maken zoals het is, de energie en de grondstoffen die het kost. Juist omdat het zo massaal aanwezig is, verliest het zijn waarde. Kwantiteit werkt afstompend.

Pompeï De manier waarop mensen door de geschiedenis heen met lettertekens zijn omgegaan, is nauwelijks veranderd. Afhankelijk van de omstandigheden kribbelen we snel een kattebelletje of maken uitgebreid schrijfwerk van onze eerste liefdesbrief. Dat was vroeger niet anders dan nu. Op de achtermuurtjes van Pompeï stonden scabreuze boodschappen gegrift die even weinig aan de verbeelding overlieten als de eigentijdse WC-grafitti. Naarmate de boodschap belangrijker wordt, besteden we meer aandacht aan de vorm waarin we die aan papier, steen of neon toevertrouwen. In het verleden werden gespecialiseerde vaklui aangesproken om verheven teksten te schrijven of in steen te kappen. De technologische vooruitgang betekende voor het letterkappen dat het handwerk uit de markt werd geprijsd en ogenschijnlijk overbodig werd. Ondanks alles verdween het ambachtelijke werk eigenlijk nooit. Steeds weer zien we in de geschiedenis van de typografie en kalligrafie dezelfde golfbeweging. Op de ogenblikken dat de goede smaak in belettering en drukwerk dreigt te verzuipen in massaal en met weinig inzicht ontworpen letters, duiken er weer mensen op die zich bewust zijn van de bronnen: de met de hand geschreven of getekende letter.

In deze context van een maatschappij die zich steeds scherper oriënteert op het snel bevredigen van steeds nieuwe behoeften, zijn er duidelijk verschuivingen waar te nemen van hebben naar zijn als zingeving aan het leven. De toenemende interesse voor de kunstambachten vormt een tegengewicht voor het massale, het onpersoonlijke en de uniformiteit van de industrieel vervaardigde producten. Een kunstambachtelijk vervaardigd artefact is uniek, vaak speciaal voor een klant gemaakt én het draagt de stempel van zijn maker. Letterkappers zijn geen wereldvreemde nostalgici die zich verlustigen in het beoefenen van een hopeloos verouderd vak. Op veel vlakken staan ze mijlenver verwijderd van hun historische voorgangers omdat ze een nieuwe, eigentijdse invulling geven aan hun metier. De nadruk ligt nu duidelijk op de artistieke eigenheid van de maker dan wel op het artisanale. Zoals een acteur met zijn stem en lichaam een tekst tot leven wekt en er zijn eigen accenten in legt, zo geeft een letterkunstenaar door de vormgeving van de letters, de lay-out, de kleur en textuur van het materiaal waarin hij werkt, niet alleen de sfeer aan van een tekst maar voegt er een nieuwe (derde) dimensie aan toe. Hoe boeiend de techniek van het beitelen ook is, ik voel mij in de eerste plaats iemand die met taal en betekenis bezig is. Als ik door het vormgeven van (letter)tekens iets kan toevoegen aan de betekenis van een tekst, dan is de cirkel rond. [Jos Geusens]

We leven in een wereld die in toenemende mate beheerst wordt door de technologie. De voorwerpen waar we ons mee omringen zijn bijna zonder uitzondering machinaal en massaal geproduceerd. Een colablikje ziet er overal ter wereld eender uit en het smaakt ook zo. Dat geeft ons het veilige gevoel dat de wereld ons dorp is geworden. Alleen, in een dorp kende je vroeger ook de man of vrouw die je kleren naaide, je meubels maakte. De moderne productiemethoden vervreemden ons niet alleen van de maker, maar hebben ook als gevolg dat we achtelozer met de dingen omspringen. We staan er niet meer bij stil Jos Geusens, Gewaai (windwijzer)

20

(Jos Geusens is letterkapper in Zoutleeuw. Voor een groot deel bestaat zijn werk uit opdrachten: grafmonumenten, huisnummers, naamkeien, zonnewijzers, naamplaten, eerste stenen voor gebouwen, poëtische inscripties. Daarbij werkt hij de laatste tijd vaak samen met dichter Herman Rohaert, zodat de teksten voor een klant of locatie ook werkelijk uniek zijn. Geïnteresseerden kunnen bij hem een cursus of zomerworkshop volgen van 1 tot 4 augustus 2007. Inlichtingen via [email protected])

Jos Geusens, Ampersand

Project WOR(L)DS Het is natuurlijk niet verwonderlijk noch uitzonderlijk dat het tot samenwerking komt tussen kalligrafen en letterkappers. Er beweegt heel wat op dit vlak. Zo staat er in de zomer van 2008 een groots project op stapel, waarvoor de voorbereidingen nu al volop gestart zijn. We houden u zeker op de hoogte van het evenement. Maar kunnen nu alvast verklappen dat het gaat om een uitwisselingsproject tussen Zuid-Afrikaanse kalligrafen en Belgische letterkappers. Er komt in elk geval een stenen wandel- en fietsparcours waarvan de stenen na afloop geveild worden voor een goed doel, en in Zeebrugge komt er een project rond zandkalligrafie (i.s.m. Brugge Plus vzw.)

We organiseren in februari een cursus “Letters in steen”. Meer info vind je op blz. 12.

Jos Geusens, Er was eens een man (tekst: Herman de Coninck)

Jos Geusens, Labyrint

21

Actualiteit WEEK VAN DE AMATEURKUNSTEN Van 27 april tot en met 6 mei 2007 worden Vlaanderen en Brussel overdonderd door talent en creativiteit. Dan vindt de Week van de Amateurkunsten (WAK) plaats. Een mooi moment om je beeldend werk in de schijnwerper te plaatsen. Iedereen die zich aangesproken voelt, krijgt de kans om zich voor te stellen aan het grote publiek. Je wordt ondersteund door je gemeente en je activiteit wordt opgenomen in een nationale promotiecampagne. Inschrijven Ben je geïnteresseerd en wil je deelnemen aan de WAK? Je kan je inschrijven via www.wak.be, de nagelnieuwe website van de Week van de Amateurkunsten. Na inschrijving ontvang je de gegevens van je gemeentelijke WAK-coördinator en hij/zij die van jou. De gemeentelijke coördinator zal je zo snel mogelijk contacteren omtrent je deelname. Indien dit niet gebeurt, kan je zelf rechtstreeks contact opnemen. Op de website vind je de volledige lijst van de gemeentelijke WAK-coördinatoren. Promotie Het Forum voor Amateurkunsten voorziet voor alle deelnemers een promotiepakket. Binnenkort kan je op de site het aanbod bekijken en een bestelformulier downloaden. Dit formulier vul je zo snel mogelijk in met de gewenste materialen en aantallen en bezorg je aan je gemeentelijke WAK-coördinator. Deze zal je dan meedelen waar en wanneer je dit materiaal kan afhalen. Zoekertjes Ook interessant zijn de zoekertjes die je op www.wak.be kunt plaatsen of lezen. Je wil iets doen tijdens de WAK maar bent nog op zoek naar een concept? Je wil iets organiseren samen met anderen en dus op zoek naar partners? Je wil buiten je eigen gemeentelijke grenzen treden? Plaats een zoekertje. Misschien wordt het gelezen door een collega-kunstenaar of door een gemeente. Programmagegevens Vul het programmaformulier duidelijk en correct in. Dit formulier bezorg je vervolgens aan je gemeentelijke WAK-coördinator die ze ingeeft in de databank. Je activiteit wordt gepubliceerd op www.wak.be en op www.cultuurweb.be. Succes ermee! Alle info: www.wak.be

22

Campagnewedstrijd voor kunstenaars Het Forum voor Amateurkunsten lanceert ‘cartistic’, de campagnewedstrijd voor amateurkunstenaars en -verenigingen. Geïnteresseerden laten zich inspireren door het campagnebeeld van de WAK 2007 en produceren een kunstzinnige creatie. De inzendingen worden tentoongesteld op de website. Het Forum biedt de tien laureaten extra promotie en de winnaar wint een communicatiepakket ter waarde van € 2500! 1. Laat je inspireren door het WAK-campagnebeeld 2. Creëer met een duidelijke verwijzing naar het campagnebeeld (persiflage, aanvulling, …) 3. Schrijf je in voor de wedstrijd via www.wak.be en voeg een weergave van je kunstzinnige productie toe met een korte omschrijving. Dit doe je vóór 21 februari 2007. De creaties worden op de website geplaatst en kunnen bekeken worden door het publiek. Uit het totale aanbod van de inzendingen worden tien laureaten geselecteerd en bekendgemaakt. Vervolgens kiest een tweede jury uit de geselecteerden een winnaar.

De gekende paden verlaten, geijkte formules laten voor wat ze zijn en naar andere mogelijkheden op zoek gaan: in deze reeks portretteren we mensen die benieuwd zijn naar nieuwe tentoonstellingssituaties, locaties en concepten. En daarmee een ander spoor volgen, een alternatieve route.

ALTERNATIEVE ROUTE LUK LAMBRECHT Sinds vorig jaar organiseren de cultuurcentra Strombeek en Mechelen onder de noemer “bkSM” projecten beeldende kunst. Na enkele exposities met werk van Belgische kunstenaars gaat in februari “Commitment” van start, het eerste internationale project. Luk Lambrecht, kunstcriticus en sterkhouder van het project, organiseert al jaren exposities hedendaagse kunst, onder andere in het Cultureel Centrum van Strombeek-Bever. “Het komt er voor mij op aan het bevattingsvermogen een klein barstje te geven, waardoor de bezoeker misschien anders gaat kijken en er verwondering opduikt”. Met welk doel is bkSM opgestart? Zowat twee jaar geleden vonden Koen Leemans van het Cultureel Centrum van Mechelen en ik dat het een meerwaarde kon betekenen om de handen in elkaar te slaan en zo tot een schaalvergroting te komen. Want op het vlak van beeldende kunsten valt er in de regio tussen Mechelen en de noordrand van Vlaams-Brabant een grote leemte op te vullen. Samenwerken betekent: meer middelen om iets krachtigs op poten te zetten én een uitbreiding van het potentieel publiek. Omdat we opereren vanuit een cultureel centrum nemen we een bijzondere positie in en willen we beeldende kunst meer bespreekbaar maken. Bijvoorbeeld door lezingen, symposia en filmvoorstellingen. We hebben dit samenwerkingsverband op een drafje gesmeed en zijn voor 2006-2007 als kunstenorganisatie erkend op het Kunstendecreet. Waaruit bestaat het “Commitment” of engagement uit de titel van het tentoonstellingsproject? We stellen de vraag wat engagement nu nog kan betekenen voor kunstenaars, musea en kunstinstituten. Er wordt gesproken over kunst en cultuur als buffer tegen de verzuring van onze samenleving. We schotelen dat gegeven voor aan 20 internationale kunstenaars die via hun kunst een antwoord proberen te bieden. Bij Commitment hoort ook een publicatie en een symposium over engagement. Een paar namen uit het deelnemersveld: Jimmie Durham, Atelier Van Lieshout, Thomas Schütte, Carl André en Hans Haacke.

Joris Ghekiere, Lucie Renneboog, Steve Van den Bosch: “Cakewalk” (19/11-18/12/2005)

Op welke basis nodig je kunstenaars uit om te exposeren in je tentoonstellingen? Ik kies niet voor schilders, videomakers of beeldhouwers, maar voor kunstenaars. De discipline is m.a.w. van geen belang, wel de visie. Mijn oog valt op kunstenaars. Belangrijk vind ik hoe ze zich positioneren ten aanzien van kunst en de wereld. En hoe dit tot uitdrukking komt. Beeldende kunst is één van de weinige expressievormen waarbij allerlei invloeden samenstollen. Invloeden van andere disciplines, maatschappijkritiek, catalogussen, noem maar op. Daardoor ontwikkelt zich vanuit de beeldende kunst een eigen kritiek op de wereld. En dat wil ik tonen. Verandert het publieke karakter van een cultureel centrum iets aan het opzet van de exposities die je hier toont? De tentoonstellingsruimte is de meest publieke ruimte van het cultureel centrum. Hier komen honderden mensen langs en die kunnen zich uitspreken over wat ze hier te zien of horen krijgen. Wat ze ook regelmatig doen. Bezoekers hebben ook absoluut het recht om wat ze hier zien te negeren. Andere Everlyn Nicodemus: “Crossing the void” (19/11-19/12/2004).

23

24

Hermann Maier Neustadt, Mark Verstockt, Daniel Dewaele, Kamiel Vanhole: “Over een culturele ruimte” (7/8-4/9/2005).

Philippe Van Snick: “ Undisclosed recipients” (6/10-17/12/2006)

disciplines, zoals theater, spelen zich veel meer achter betalende muren af. Mensen die een theatervoorstelling bijwonen, hebben bovendien het engagement genomen om af te zakken naar een zaal en te betalen voor de ervaring die ze zullen krijgen. De intentie is dus anders. Het is een fictie te denken dat iedereen zich moet interesseren voor beeldende kunst. Maar wie wel interesse toont, wordt zeker niet aan zijn lot overgelaten. Een cultureel centrum mag dan eerstelijns werken, dat betekent niet dat het de bedoeling kan zijn dat we ons nivelleren naar de behoefte van een bepaalde smaak. Dat vind ik denigrerend voor het publiek. Het moet als curator je opzet zijn om te proberen de interessantste kunstenaars over de vloer te krijgen en het beste te tonen. Oók in de context van een cultureel centrum. Je ziet er natuurlijk op toe dat je je project vertaalt naar een breder publiek dat open staat voor beeldende kunst.

daarvoor met een alternerend systeem, waarbij het ene jaar de ateliers een selectie van hun werk tonen en het andere jaar beeldende amateurkunstenaars uit de streek de kans krijgen te exposeren. En dat in de best professionele omstandigheden. Met dezelfde zorg die aan de exposities van professionele kunst wordt besteed. Nog iets anders zijn de initiatieven die we naar aanleiding van de tentoonstellingen van professionele kunst organiseren. Zo gaf Philippe Van Snick een toelichting over zijn werk aan de mensen uit de ateliers en gaf ze een opdracht mee. Ze gingen aan de slag rond zijn werk en keken daardoor op een andere manier naar zijn tentoonstelling. Dat is ook een meerwaarde die het organiseren van exposities in een cultureel centrum kan bieden. [WDS]

Hoe pak je dat aan? We sleutelen aan allerlei manieren om de interactie met het publiek van het centrum zo optimaal mogelijk te maken. Dat doen we onder andere door beeldende kunst te ontsluiten via omwegen. Een voorbeeld: Philippe Van Snick, die hier in december exposeerde, is gefascineerd door de kleuren en de ruimte in de films van Antonioni. Naar aanleiding daarvan werd hier in het C.C. zijn film “Zabriskie Point” vertoond, met een lezing vooraf. We voorzien heel wat informatie, een woord uitleg door de kunstenaar zelf, enz. Het komt er daarbij voor mij op aan het bevattingsvermogen een klein barstje te geven, waardoor de bezoeker misschien anders gaat kijken en er verwondering opduikt.

Commitment

Het cultureel centrum heeft een heel levendige atelierwerking. Vind je het belangrijk dat hun werk wordt getoond? Het cultureel centrum heeft een uitgebreid vormingsaanbod beeldende kunsten, dat uniek is in de streek. Ik bestempel wat er geproduceerd wordt wel niet als kunst, omdat er niet “intentioneel” kunst wordt gemaakt. Amateuristische kunstbeoefening wordt gemaakt om zich uit te drukken of iets te ontdekken, maar niet met de intentie om wat men creëert kunst te laten worden. Wat niet betekent dat het niet waardevol kan zijn. Daarom organiseren we elk jaar in juni ook een tentoonstelling met werk van beeldende amateurkunstenaars. We werken

Carlos Garaicoa, Hans Haacke, Martin Kippenberger,

Van 24 februari tot 1 april 2007 Do – zon, 11 tot 18u. De Garage, ruimte voor actuele kunst te Mechelen C.C. Strombeek, Gemeenteplein te Grimbergen Gratis Deelnemende kunstenaars zijn Francis Alÿs, Carl André, Atelier Van Lieshout (AVL), Ricardo Brey, Marcel Broodthaers, Edith Dekyndt, Geert De Mot, Simona Denicolai & Ivo Provoost, Jimmie Durham, Mario Garcia Torres, John Knight, Ives Maes, Adrian Paci, Anri Sala, Thomas Schütte, Pascale Marthine Tayou, Sislej Xhafa Vernissage op vrijdag 23 februari in CC Strombeek vanaf 20u met the Ectoplasmic Two feat. Mauro Pawlowski. Internationaal symposium over Commitment met referaten van Prof. Hans Dewolf, Diedrich Diedrichsen, John Knight. Op zaterdag 17 maart 2007, CC Mechelen

From:“Liesbet” To: Carine Subject: Carine

VORMING

Dag Carine, Goed gewerkt aan je handen. Stop niet te snel - zoek de kleine details in nuances en kleur op om een extra uitgewerkt beeld te verkrijgen. Intussen kan je al es denken over de stemming, sfeer die deze schilderwerken oproepen.

E-atelier

Tot dra, Liesbet

Het E-atelier is dit jaar aan zijn tweede editie toe en is een samenwerking tussen Wisper en KUNSTWERK[t]. Na het succes van vorig jaar zijn in oktober 2006 10 nieuwe deelnemers met deze intensieve training gestart. Liesbet Verschueren leidt de praktische oefensessies in Leuven. Tijdens een atelierbezoek bij een kunstenaar, tentoonstellingsbezoeken maken de deelnemers kennis met het professionele milieu. Uiteindelijk moet elke deelnemer een eigen project vinden dat hij thuis uitwerkt. Uniek hierbij is dat feedback van de docente, commentaar van de andere cursisten gegeven wordt via mail. Het E-atelier is daarmee een uniek systeem van coaching, dat uitmondt in een groepstentoonstelling in mei 2007. Het gesprek tussen de leden van het E-atelier is ook te volgen op http://groups.google.com/group/e-atelier. [Petja Gekiere]

From:“Anne” To: Hanna Subject: Discussie op anne Wat ik nog vragen wilde: Vorige bespreking werd gezegd dat het lijkt alsof mijn oefeningen zeer snel geschilderd zijn. Wat bedoelen jullie hiermee? Geven ze de indruk slordig te zijn, zich er vlug vanaf maken? Ik kijk uit naar jullie antwoorden, ze zijn erg belangrijk voor me!

From:“Hanna” To: Anne Subject: Re: Discussie op anne Ik weet dat ik ook erg verbaasd was toen jij vertelde hoeveel tijd er in je werk gekropen was. Het boeit me nog steeds als ik eraan terugdenk hoe je die snelheid en spontaniteit, die beweging kan uitdrukken terwijl je niet ‘snel’ werkt. Toen ik naar je verhaal luisterde en dan vervolgens terug je werk aanschouwde, kreeg dat zelfs iets meditatiefs voor mij. Erg mooi, Hanna.

Een werk van Ilse Jansoone

Een tekening van Chris Hoerée

25

Hedendaagse kunst is gemakkelijk. Niet om te maken, maar om te begrijpen. Met deze verrassende stelling pakt Willem Elias (hoogleraar Agogiek aan de V.U.B.) uit in zijn boek “Aspecten van de Belgische Kunst na 1945”, dat vorig jaar verscheen en inmiddels aan zijn tweede druk toe is. Vijf samengevatte afleveringen uit het boek stellen we u in deze jaargang van KUNSTLETTER[s] aan u voor.

KUNST NA ’45 Kunst verovert de ruimte. De invloed van kubisme en constructivisme op de na-oorlogse vernieuwing.

1.

De tijd heeft een grote invloed op het succes van een kunstenaar. De generatie die in de jaren dertig geboren is, heeft het niet makkelijk gehad. Niet zozeer omdat ze in trieste jaren verwekt is, maar vooral omdat ze te jong was om na WO II te kunnen profiteren van iets waarmee eigenlijk geen profijt zou mogen gemoeid zijn, nl. voordeel halen uit de vrijheidsvreugde na de bevrijding. De generatie die in de vrolijke jaren twintig geboren werd, had een al te braakliggend land voor zich liggen waarop ze een kunst van de vrijheid kon laten bloeien. Haar opgeklopte energie kreeg na 1945 de vrije loop. Echter zonder veel oriëntatie. Vrijheid was het abstracte begrip dat als motto diende. Wat ermee te doen was niet evident. Het verhaal van de Jeune Peinture Belge is hiervan een goed voorbeeld. De kunstenaars uit deze groep hadden het moeilijk om de klepel te vinden. Toch lieten ze klokken luiden. Wie een vijftal jaar later geboren was, moest na WOII, eerst nog naar de kunstschool. Misschien had dit te laat zijn ook zijn voordelen, nl. het hebben van tijd om de invulling van die naoorlogse

26

artistieke vrijheid te oriënteren naar een gestructureerd experiment. En niet zo maar zot te doen zoals kinderen en geesteszieken, de wijze waarop Cobra-leden de vrijheid begrepen hadden. Experimenteren kan gebeuren vanuit twee tegengestelde wereldbeelden, namelijk het subjectivisme, als een groter geloof in de beleving van de wereld rondom ons naarmate ze individueler wordt, versus het objectivisme, als een groter geloof in de kennis van de dingen naarmate ze collectiever gedeeld wordt. Van het eerste is het impressionisme een wel zeer mooi voorbeeld, van het tweede, het constructivisme. De menswetenschappen hebben veel opgelost door het begrip “objectiviteit” te vervangen door “intersubjectiviteit”, de gedachte dat ervaren kennis interessanter wordt, naarmate ze door meerderen kan gedeeld worden. Het is de bedoeling in te gaan op het soort kunst dat de werkelijkheid voorstelt of maakt op basis van het weten en de kennis die men over de werkelijkheid heeft. Een kunst dus die nauw wil aansluiten bij de wetenschap en de technologie. Haar beoefenaars zoeken geen toeschouwers met wie ze de gemoedstoestand kunnen uitwisselen. Ze willen een bijdrage leveren aan de verbetering van de ruimte als basis voor een beter leven. De esthetische ervaring wordt hier gelijkgeschakeld aan de ethiek. In tegenstelling tot het impressionisme, dat een bepaalde ruimte toont op een bepaald tijdstip, zoals het waargenomen wordt door het oog van een bepaalde kunstenaar, toont het kubisme ons wat het weet over een object en dit in één beeld samengebracht. Maar dit was nog maar het begin. Deze rationele benadering is de voedingsbodem voor een aantal stromingen van het eerste uur van de avant-garde, met name het kubisme en het constructivisme. Het wordt de bron voor vele kunstenaars die vernieuwing zochten binnen de tweede avant-garde

golf na WO II. De principes van een experimentele kunst die door en door blijft vragen naar wat ze eigenlijk is, is nog vóór WO I vastgelegd, maar ze kreeg de tijd niet om maatschappelijk te infiltreren. Deze zoektocht mondt overigens uit in de conceptuele kunst. Het kubisme Het kubisme is misschien wel de belangrijkste avant-gardestroming, omdat het radicaal breekt met de klassieke wijze van kijken en tevens omdat het zo vroeg kwam in de geschiedenis van de kunstomwenteling. Daarenboven is het lang van kracht geweest, wanneer men ziet hoe vernieuwend het nog was en welke invloed het nog speelde na WO II bij de jonge generatie. Bij het ontstaan van het kubisme (1907) was Henri Bergson de meest populaire filosoof van Europa. Zijn colleges werden bijgewoond door een groot deel van de Parijse elite. Doorgaans wordt het kubisme in verband gebracht met zijn denken over tijd. De tijd van de natuurkundigen is niet reëel. Het is een abstract brouwsel dat we om praktische redenen nodig hebben. Fysische vergelijkingen zouden geenszins veranderen indien het geheel van de werkelijkheid in één enkel beeld getoond zou worden. De reële tijd, door Bergson “durée” genoemd, is noch homogeen, noch deelbaar. Het is geen eigenschap die we van de beweging kunnen loskoppelen, maar het is in feite wat ieder van ons is: we weten het intuïtief, uit directe ervaring. De reële tijd is, volgens Bergson, alleen mogelijk dankzij het geheugen, waarin het verleden in zijn volheid ligt opgestapeld. In de feitelijke durée gaat niets verloren, maar evenmin is iets omkeerbaar: elk ogenblik draagt in zich de hele stroom van het verleden en elk moment is nieuw en onherhaalbaar. De verwantschap tussen Bergson en het kubisme is duidelijk. Toch mag men hier ook Nietzsche niet vergeten die een perspectivistische filosofie ontwikkelde.

1.

Georges Braque, De Portugese, 1911-1912, Öffentliche Kunstsammlung, Kunst-

3.

Kazimir Malevitch, Zwart kruis, Museum van de Russische Staat, Sint-Peters-

1. Salvador Dali, De duurzaamheid van London. de herkenning, museum Basel. © ADAGP, Paris / DACS, 1931. 2. Kazimir Malevitch, Architectone Gota, 1923, 85,6 x 56 x 52,5cm, Museum van de The Museum of Modern Art, New York. Anonieme Russische Staat, Sint-Petersburg. schenking. burg. Het menselijk tekort (La Condition Humai2. Magritte, ne),1933.4. Vladimir Tatlin, Monument voor de IIIe Internationale, 1919-1920, 550 x 300 cm. National Gallery of Art, Washington, geschonken door het Collectors Committee.

2.

3.

4.

Het waarheidsbegrip verving hij door een veelheid van invalshoeken die vele interpretaties mogelijk maken in de plaats van feiten vast te stellen. Het kubisme is een uitbeelding van dit perspectivisme. Deze nietzscheaanse visie komt pas tot bloei na WO II via de Franse structuralisten om haar hoogtepunt te beleven in het postmodernisme. De bereidheid om met de eenduidigheid van de ruimtebepaling te breken en de dubbelzinnigheid van het kunstwerk als regel te stellen is belangrijk als men leest hoe moeilijk een van de grootste kunstwetenschappers van de twintigste eeuw, Gombrich, het in zijn “Art and illusion” (1959) nog heeft met het kubisme. Hij legt weliswaar voortdurend de nadruk op de meervoudigheid van de interpretaties. Maar hij wijst op de onmogelijkheid om er tegelijkertijd twee strijdige zienswijzen op na te houden, wat het kubisme precies doet. Gombrich zegt dan ook dat hij gelooft dat het kubisme de meest radicale poging is om de dubbelzinnigheid uit te roeien en één enkele lezing van het beeld af te dwingen, nl. een door een mens gemaakte constructie. Braque bijvoorbeeld, gebruikt het perspectief, de textuur en de schaduwwerking niet om harmonisch samen te werken, maar om met elkaar te laten botsen. Door de onderlinge verhoudingen op hun kop te zetten, maakt Braque duidelijk dat het hem te doen is om een oefening in het schilderen en niet in het oproepen van een illusie. Het kubisme wordt doorgaans opgedeeld in analytisch en synthetisch. Het baanbrekende werk van Picasso “Les Demoiselles d’Avignon” (1907) moet als een voorloper bekeken worden, eerder dan als het eerste kubistische werk. Men kan zelfs stellen dat Picasso de verdere evolutie van het kubisme heeft moeten doorlopen vooraleer hij de pionierswaarde van zijn werk met scheve neuzen kon inzien. Zo gesteld komt het dan ook Braque toe om de eerste kubist te worden genoemd. Het vloeide voort uit zijn grondige studie vanaf 1908 van het oeuvre van Cézanne. Deze was zelf reeds begaan met de derde dimensie in zijn werk

op te roepen en tegelijk meerdere gezichtspunten weer te geven. Hoe dan ook is het kubisme het resultaat van de samenwerking tussen Braque en Picasso, vanaf 1909 tot 1914. Tot 1911 werd het zogenaamde “analytische kubisme” ontwikkeld. Dit is het kubisme dat experimenteel onderzoekt in hoeverre de realiteit herleidbaar is tot geometrische vlakken. Meestal vertrekkende van stillevens. Hier komt het kubisme dicht bij de abstractie. Maar die stap wordt slechts door Mondriaan en Malevitsj gezet. De abstrahering wordt nog benadrukt door weinig kleurvariaties, vaak enkel bruin- of grijstonen. In facetten vloeien vlakken door elkaar. De ruimte is zo georganiseerd dat ze onverwacht breekt met de wijze waarop in de schilderkunst gewoonlijk de diepte voorgesteld wordt. Uit de geanalyseerde fragmenten moet de toeschouwer een beeld heropbouwen. Vanaf 1911 wordt door beide kunstenaars het “synthetisch kubisme” ontwikkeld. Dit staat minder dicht bij de abstractie. Voorwerpen staan centraal en krijgen door die aandacht een symbolische betekenis. In plaats van de werkelijkheid te herleiden (analyse) tot geometrische vlakken, worden voorwerpen opgebouwd (synthese) uit abstracte fragmenten volgens een wirwar ritme. De kleur is teruggekeerd. Het kubisme kan als een knooppunt bekeken worden voor tal van stromingen in de vernieuwingsbeweging die vóór WOI aan de gang was. Het is dan ook niet te verwonderen dat in de nieuwe start van de moderne kunst na WOII het door die jonge generatie, die zich zelf in het modernisme wilde vinden, aangegrepen werd als inspiratiebron. Het constructivisme Een uitloper van het kubisme is het constructivisme dat een zeer belangrijk aspect van de Russische avant-garde uitmaakt, samen met het suprematisme van Malevitsj. Het constructivisme is vrij duidelijk afgeleid van het woord “constructie” dat nieuw was in de kunst en een uitdaging vormde voor de wijze waarop de traditionele figuratieve beeldhouw-

27

5.

Vladimir Tatlin,Reliëf, 1916, 100 x 64,5 cm, Nationale Galerij Tretiakov, Moskou.

6.

Walter Gropius, Bauhaus gebouw, 1925. © Albert Renger-Patzsch-Archiv/Ann und Jürgen Wilde, Köln/VG-Bild-Kunst, Bonn/ DACS, London/

7.

Piet Mondriaan, Lijncompositie, 1917. Kröller-Müller Museum, Otterlo. © Mondriaan/Holtzman Trust.

kunst gemaakt werd. Er werd gebroken met de gewoonte van de klassieke beeldhouwers om alle aandacht te geven aan de verschijningsvormen van het menselijk lichaam. Vandaar dat de term “constructie” verkozen werd boven “compositie”. Industriële materialen en zelfs commerciële producten werden verkend om artistieke constructies te maken. Het mechanische verving de subjectieve impact. Dit was niet alleen nieuw in de kunst, het was ook de uitdrukking van een nieuwe tijd, de moderne. Ideologisch sloot het aan bij de opbouw van een communistische sociale realiteit die in 1917 per definitie nog veel belovend was. Vladimir Tatlin (1885-1953) was overtuigd dat nieuwe materialen, volumes en constructies de basis moesten zijn voor een nieuwe sociale realiteit. Het hoofdkenmerk van het constructivisme is dat de materialen de vorm dicteren en niet omgekeerd. Hout, metaal en glas leggen verschillende constructies op. Tatlin ging zelfs zo ver te spreken over de “waarheid van materialen”. Volledig in de geest van het modernisme wil het constructivisme uitgaan van een noodzakelijkheid om via materialen vormen te construeren. Tatlin sprak na 1914 in dat verband van “tegenreliëfs”, noch beeldhouwwerk, noch schilderij, noch architectuur. De constructies ontsnappen aan die drie categorieën. Er werd veel geëxperimenteerd en de woord “laboratorium” werd uit het wetenschappelijke jargon overgenomen. Het Bauhaus Die beeldspraak is passend voor wat het Bauhaus op gang gezet heeft, nl. een programma om vormen en kleuren experimenteel te onderzoeken door werken te maken die meer geleken op stalen dan op eindproducten, eerder de beschrijving van processen dan te komen tot resultaten. Vergeten we niet dat het gedachtegoed van het Bauhaus in de Belgische kunsthogescholen pas doorsijpelde vanaf de jaren zestig. Dit niettegenstaande dat deze meest vermaarde kunstschool van de twintigste eeuw, gesticht werd in 1919 te Weimar in Duitsland met als eerste directeur Walter Gropius (1883-1969). Het werd in 1933 door de nazi’s gesloten. Hiermee is tevens ook de ideologische band duidelijk. De nazi’s aanvaardden de geest van maatschappelijke verandering, die tot de doelstelling van het Bauhaus behoorde, niet. Sommige leden toonden zelfs hun communistische sympathieën openlijk.

28

Omgekeerd werd door de negatieve reactie van de nazi’s de Bauhaus visie, die de kern van het modernisme uitmaakt, onlosmakelijk verbonden met het vrijheidsstreven van de twintigste eeuw. Precies door de sluiting had het na WO II een postuum bestaan, verspreid over Europa tot in Amerika. Het basisprincipe van het Bauhaus was het onderbrengen van de combinatie van theoretische reflectie met de praktische activiteit van een kunst- en kunstambachtschool in een begrijpbaar systeem. De Schone en de toegepaste kunsten moesten hand in hand in een totaalkunstwerk de wereld beter maken. Een van de lesgevers van het eerste uur was de Zwitserse kunstenaar Johannes Itten (1888-1956). In zijn algemene voorbereidende cursus voor alle inkomende studenten besteedde hij veel aandacht aan kleur waarover hij een eigen theorie ontwikkelde, die nog steeds gebruikt wordt. Arts and Crafts Een van de wortels van het Bauhaus is de “Arts and Crafts” beweging. Deze startte in de tweede helft van de negentiende eeuw in Engeland met twee stuwende krachten William Morris (1834-1896) en de bekende kunstcriticus John Ruskin (1819-1900). Als socialist stelde Morris dat hij niet wou dat kunst enkel voor rijken gemaakt werd. Het was ook een reactie tegen de industrialisering die tot gevolg had dat de hoeveelheid aan voorwerpen belangrijker werd dan de kwaliteit ervan. Om de heerschappij tegen te gaan van wat als de twee hoofdvormen van de kunst bekeken werd, nl. schilderen beeldhouwkunst, wou men dat alles wat functioneel was ook mooi zou zijn. Het is zo wat de bakermat van de design. Tevens een eerherstel van het ambachtelijke, de vormgever naast de kunstenaar als evenwaardige beroepen. Het breidde uit over Europa en de VS. Zo werd er een speciale school voor opgericht in Weimar (1904) waaruit het Bauhaus zich zou ontwikkelen. Aan het hoofd stond de Belgische Art Nouveau kunstenaar en architect, Henry van de Velde (1863-1957). De Art Nouveau deelde met de Arts and Crafts overigens de opvatting dat het onderscheid tussen de Schone Kunsten en de toegepaste moest verdwijnen. De naam komt van de galerij van Siegfried Bing die in 1895 “La Maison de l’Art Nouveau” in Parijs opende. Het werd het etiquette om dat soort kunst, dat de nieuwe geest uitademde, in onder te brengen, zo o.a. de Jugendstil. Het esthetische

5.

6.

7.

principe van de Art Nouveau zijn de vormmogelijkheden van de lijn. Zo waren Klee en Kandinsky er ook lesgevers. De definitie van Klee van wat een tekening is, nl. “een lijn die wandelen gaat”, is hier toepasselijk. Vooral het boek van Kandinsky “Over het spirituele in de kunst” had veel invloed, ook nog na 1945. Hierin wordt kunst gezien als een autobiografisch proces van de geest van de kunstenaar waardoor de toeschouwers aangezet worden hun eigen spirituele leven te ontwikkelen. [Willem Elias, ingekort door red.] (Het volledige artikel en de reeks waar het deel van uitmaakt, verschijnt in AAA (ArtsAntiques-Auctions), een maandblad voor de kunstliefhebber met informatie over kunst- en antiekbeurzen, tentoonstellingen en veilingresultaten. Meer info vindt u op www.aaauctions.be)

OP HET WEB AGENDA www.ibknet.be Het Initiatief Beeldende Kunsten (IBK) pakt uit met een nagelnieuwe website. De opmaak van www.ibknet. be werd grondig herbekeken en vooral de structuur werd ingrijpend veranderd. Zo is de nieuwe site veel gebruiksvriendelijker en is het navigeren tussen de verschillende onderdelen er een stuk gemakkelijker op geworden. Helemaal nieuw en erg interessant is de databank beeldende kunsten. Die databank is opgedeeld in personen (kunstenaars, curatoren, critici, etc.) en organisaties (kunstorganisaties, overheid, onderzoek, etc.). Bij de organisaties staan contactgegevens en vaak korte tekstjes over de werking en doelstellingen. Naast kunstorganisaties (zoals galeries, beurzen, festivals en artotheken) tref je er ook informatie over overheidsinstellingen, kenniscentra en een uitgebreid mediaoverzicht aan. Maar ook tal van bibliotheken, archieven en opleidingen worden er voorgesteld. De kunstenaars staan netjes ingedeeld per discipline. Ze hebben elk een afzonderlijke pagina met een korte introductie op hun kunstenaarspraktijk, contactgegevens, cv, reflectieteksten, en veel beeldmateriaal. De databank bevat ook gegevens van journalisten, curatoren en critici. Een schat aan informatie, dus. www.ibknet.be

EXPOSITIES / EVENEMENTEN ANTWERPEN Tentoonstelling met werk van Hongaarse kunstenaars in de Lakenhal en kasteel Le Paige te Herentals. Open t.e.m. 28 januari 2007 (van 14 tot 17 u (ma gesloten) - weekends van 14 tot 18 u. Meer info: 014/28 50 50 • E: [email protected] Schildersatelier Alla Prima, vereniging van kunstschilders uit Turnhout en omgeving, exposeert schilderijen in De Warande te Turnhout van 10.02 t/m 25 02 2007. Openingstijden: di.t/m za.van 14.00 - 18.00 uur en zo. van 10.00 - 18.00 uur. (maandags gesloten) De Roep: expositie van schilderijen (aquarel, pastel, acryl, olieverf) van Patrick Barbé. Van 17 februari t.e.m. 11 maart 2007 in Kasteel Le Paige (Nederrij 135) te Herentals. Meer info : 014/22.58.57 • W: www.loepa.be Lezingen op zondag in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) 4 februari 2007: Egyptomanie: Alexandre Cabanel, Cleopatra en het oude Egypte (Dr. Peter De Smet (Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Gent)) 4 maart 2007: Diptieken van Vlaamse primitieven (Dr. Ron Spronk, Conservator Harvard University Art Museums, Cambridge USA) 11 maart 2007: Diptychs in context: Function and Iconography (Jessica Buskirk, Doctoranda University of California, Berkeley USA) Telkens om 11u in het auditorium van het KMSKA, Leopold De Waelplaats, Antwerpen. Prijs: € 2,5 per lezing. Meer info: KMSKA, afdeling publiekswerking, tel. 03/242 04 16, [email protected]

LIMBURG Tentoonstelling in Cultuurcentrum Maaseik (Van Eycklaan 72): Hélène Hellofs, Leopold Janssen en Jos Solberg. Van 1 februari tot en met 17 maart 2007, di t.e.m. zat (11 tot 23u). Meer info: 089/569956 • E: [email protected] Expo sjs-art t.e.m. 2 maart 2007 exposeert Stijn in de kantoren van Delta Lloyd bank, Kapelstraat 32/2 3500 Diepenbeek. Opening: 11 december om 17u. De expo is geopend tijdens de kantooruren. Openingsuren en alle info: www.sjs-art.be

OOST-VLAANDEREN Wonderland - Fluxus en het Spel: Absurd, speels, ongrijpbaar, onzinnig, irrationeel, ongecompliceerd, ... In ‘Wonderland’ komt Fluxus tot leven met performances, films, documenten, lezingen, kunstwerken en concerten. In de Zebrastraat 32 te Gent. T.e.m. 18/02/07 (open van woe-zo tussen 14 en 18u). Meer info: 0473/37.27.29 • E: [email protected]

29

KONDIG UW ACTIVITEITEN TIJDIG AAN!!!

Een tentoonstelling, kunstenroute of ander evenement gepland? We kondigen het graag aan in KUNSTLETTER[s] en op onze website www.kunstwerkt.be. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTER[s]: 16 februari 2007.

Een permanente expositie van encausting schilderijen en fotopoëzie is te bezichtigen bij Zara: Contact: Hilde Vlyminck, Ninovestraat 47 (naast Esperanza) te Erembodegem (Terjoden). Enkel op afspraak : 0485 860 999

VLAAMS-BRABANT / BRUSSEL Fred Van Gestel stelt zijn schilderijen tentoon van 27 januari tot 11 februari in CC Het Gasthuis, Gasthuisstraat 22 te Aarschot. Open: di tot vrij van 13 tot 21u, zat en zon van 14 tot 18u, ma gesloten. Meer info: 016/620233 • E: [email protected] “Ontmoetingen”: Uitgebreide tentoonstelling van de magische olieverfschilderijen van Bob van Damme. Tot 9 maart 2007 (dagelijks open van 10 tot 19u). In Het Zonnig Huis, A.Demaeghtlaan 36 te Halle. Meer info: 02/378 17 60 • E: [email protected]

WEST-VLAANDEREN Claude Verlinde stelt tentoon in het UZ Gasthuisberg te Leuven. T.e.m. 9 februari 2007. Elke dag te bezichtigen. Meer info: [email protected] • 0497/76 50 22 Lettersteen en verf kleuren het leven: Trees Pintelon stelt aquarellen ten toon. Lily Viaene stelt stenen tentoon waarin teksten (kaligrafie) zijn gekapt. In Sedia, Stationsstraat 41 te Oostkamp. Tot 25 januari 2007. Meer info: 050/351621 • E: [email protected]

NEDERLAND Expositie van schilderijen van Gilbert Swiggers. Tot en met 28 januari in Galerie Het Oude Raadhuis (Ring 6) te Burgh-Haamstede (NL). Open op don, vrij en zat van 13 tot 17u en elke laatste zondag van de maand van 12 tot 17u. Meer info: www.galeriehetouderaadhuis.nl

WORKSHOPS / CURSUSSEN Museumatelier voor volwassenen in het KMSKA 2-luiken: n.a.v. de tentoonstelling “Vlaamse primitieven, de mooiste tweeluiken”. Vanaf de late middeleeuwen halen gelovigen religieuze afbeeldingen in huis. Tweeluikjes spelen in die privé-devotie een belangrijke rol. In deze workshop maken we een eigentijdse versie van een diptiekje. Begeleiding: Tin Jacobs. Op za 17 & zo 18 maart 2007 van 10 tot 16u30 / za 24 & zo 25 maart 2007 van 10 tot 16u30. Voorkennis van tekenen of schilderen is niet nodig. Prijs: € 50 (inclusief toegang en materialen). Meer info: KMSKA, afdeling publiekswerking, tel. 03/242 04 16, [email protected]

30

Textielkunst - art quilts Het nieuwe programma 2007 van Crossroads o.l.v. Monique Gilbert kan aangevraagd worden via [email protected]. Het thema is “het gebruik van andere materialen, werktuigen, hulpmiddelen in Art Quilts”. In de Bretoense Hoeve, Tiensesteenweg 342 te Leuven. Op do van 10 tot 16 u. Workshop olieverfschilderen Na een dagworkshop met olieverf (nat op nat-techniek) bij Christiane De Clercq neem je een schilderij mee naar huis. Meer info: 0329715 79 • 0486 67 34 43 Initiatie beeldhouwen (Antwerpen) Op 1 dag met een afgewerkt stuk, middelzachte steensoort, naar huis. Basiskennis niet noodzakelijk. Steen is uit te kiezen. Persoonlijke begeleiding. Max 4 deelnemers. Prijs cursus: € 35 (incl. lunch). Steen: +/- € 20. Locatie: centrum Antwerpen. Op vrij en zat 26 en 27 januari (10 – 17u). Meer info: 0477/320116 • E: www.waltercelis.be Artworkshop in Gozo (Malta), 16 maart tot 25 maart 2007 of/en 11 mei tot 20 mei 2007: 10 dagen verblijf (9 nachten) bij een Belgisch-Maltees koppel in een geklasseerd herenhuis. 8 dagen cursus. De workshops worden gegeven aan een groep van max. 8 personen (vanaf 21 jaar). De hoofdbasis is intuïtieve abstracte expressie. Schilderen, keramiek, juweelontwerpen, ironworks worden aangeleerd door professionele kunstenaars. Prijskaartje: € 1100/pp. Meer info? E: [email protected] (tav Tanja Van Poucke) W: www.artboxgozo.com Scriptores zomerstage 2007 Van 29 juli t.e.m. 4 augustus 2007 wordt in Torhout weer de Scriptores Zomerstage gehouden. Docenten zijn Lieve Cornil (B) en Nancy Culmone(USA). Kosten voor verblijf en cursus zijn € 375 voor leden (niet-leden € 425). Meer info: Maria Vennekens, Oude Oostrumseweg 42, 5802 CD Venray NL. E: [email protected] Cultuurcentrum Strombeek-Bever organiseert lezingen en workshops rond hedendaagse schilderkunst (P. Van Snick en G. Van Bossche) en keramiek (G. Steegmans en R. Delrue): Rik Delrue: lezing 16/3/07 om 19.30u Guy Van Bossche: lezing 2/5/07, workshop 9/5/07, telkens om 20u. Info en inschrijvingen: www.ccstrombeek.be of telefonisch 02/2630343. Voor specifieke vragen: Hugo Meert (mob. 0486 693012) of Evi Van Humbeeck (02 2630348). Workshops vilten voor beginners, kinderen, vrij atelier (Brugge) Vilten is de oudste textieltechniek. In de workshops leer je aan de hand van de basistechnieken op een creatieve manier een eigentijdse vilten sjaal te maken. Het lente- en zomerprogramma vindt u terug op mijn website. Meer info: 050/390020 • W: www.elledee.be

ZOEKERTJES GEZOCHT: KUNSTENAARS VOOR EXPO VZW CHILDSOLDIERS Ten voordele van vzw Childsoldiers (Els De Termmerman, Jef Vermassen) organiseren 8 studenten van de economische hogeschool een tentoonstelling. Hiervoor zijn wij op zoek naar nog enkele kunstenaars (schilders beeldhouwers fotografen dichters..). Reeds bevestigde kunstenaars zijn oa. Roger Raveel, Sofie Muller en Filip Van Isacker. Contact: 0474/672889 | E: [email protected] GEZOCHT: KUNSTENAARS VOOR ‘KUNST OP HET GROOT BEGIJNHOF’ (Mechelen) Bedoeling is dat diverse stijlen, technieken, toepassingen tentoongesteld worden op zo’n 25 locaties in het Begijnhof (o.a. in de kerk en bij particulieren) te Mechelen. Interesse: graag representatief fotomateriaal doorsturen. Meer info: Jaap Boelens: [email protected] GEZOCHT: RUIMTE VOOR EEN KERAMIEKOVEN (Oostende) Ik zoek in Oostende of dichte omgeving een ruimte om mijn keramiekoven 65 l - 220V - 16 A (70cm/80cm/H130cm) te gebruiken. Toestel is volledig veilig en werkt op gewone stroom, is computergestuurd. Ik zou een verbruiksteller plaatsen tussen het toestel en de electriciteitskast. Contact: Rita Bracke : 0486/30 59 06 | E: [email protected] GEZOCHT: ALLOCHTONE KUNSTENAARS (Lebbeke) Het kunstenaarscollectief De Geus uit Lebbeke zoekt voor haar project Diversiteit Kunst en KennisAnders, allochtone plastische kunstenaars. Het project wil allochtone en autochtone kunstenaars uit dezelfde omgeving samen brengen in een rondreizende tentoonstelling, voor een evenzeer verschillend publiek. Een speurtocht naar andere en nieuwe ideeën, nieuwe vormen, vreemde mensen en zoveel meer. Meer info: 0495/43 88 50 | E: [email protected] KUNSTENAARS GEZOCHT (Antwerpen) Station Antwerp is een beurs die fashion, muziek, design, media en kunst mixt. De exposanten kunnen een jonge kunstenaar uitkiezen die hun stand extra karakter geeft (graffiti, schilderkunst, tekenkunst, fotografie...). De wanden fungeren dus als canvas. Op 25 en 26 januari kunnen de kunstenaars de standwanden bewerken. Zowel afgestudeerde als schoolgaande kunstenaars maken een

nieuw werk voor toonaangevende denim-, urban-, fashion- of lifestylemerk en geven er zo een persoonlijke touch aan. Op dinsdag 30 januari worden de werken openbaar geveild. Op de website worden de artiesten en hun werk voorgesteld. Interesse? Contacteer Debby via 03/216.16.19 of E: [email protected] Meer info: www.stationantwerp.be GEZOCHT: HERSTELLER GLAZEN WIJNKARAF Wie kan mijn kapottte glazen “wijnkaraf” (vorm eend) in tin herstellen en/of herblazen? Contact: Moniek Vanobber: 0496/50.21.30 | E: [email protected] GEZOCHT: MIDDELEEUWSE AMBACHTSLUI Op zondag 29 april 2007 zal te Middelburg (Maldegem) het Bladelinfeest doorgaan. Die dag keren we terug in de tijd naar de late middeleeuwen, naar de periode waarin Pieter Bladelin zijn Middelburg-in-Vlaanderen en bijhorend kasteel stichtte. We zijn nog op zoek naar vaardige ambachtslui die kunnen tonen en uitleggen hoe hun ambacht reeds in de middeleeuwen uitgeoefend werd. Indien het kan, zagen we dit liefst verduidelijkt met een foto in volle actie! Meer info: Cultuurdienst Maldegem: 050 /72.89.71 | E: [email protected] GEZOCHT: ZEEFDRUKATELIER (Provincie Antwerpen) Ik zou graag gedurende een periode van 3 weken gebruik willen maken van een zeefdrukatelier. Machine met aanzuiging + een droogrek. Geen belichtingsinstallatie nodig. Contact: Clara Janssens: 014/512657 | E: [email protected] TE HUUR: TENTOONSTELLINGSPANELEN Mooie witte tentoonstellingspanelen,die bovendien licht, stevig en gemakkelijk te monteren zijn. Ze zijn te gebruiken met schilderijhaken,en kunnen wel wat gewicht dragen. We hebben er 30 in aantal, afm.2,10x 1,24 m., met 30 witte spots, 1 grote sokkel en enkele bijzettafeltjes. Dit alles heb ik gerealiseerd voor mijn eigen schildersvereniging. Indien ik een andere vereniging van dienst kan zijn (voor een zacht huurprijsje, aangepast aan een klein budget)... Meer info: 0486/720076 | E: [email protected] GEZOCHT: DEELNEMERS VOOR GOODART (KNESSELARE) De 6e editie van tentoonstelling “Kunst op en

rond Het Drongengoed vindt plaats op en rond de abdijhoeve te Knesselare/Ursel van 12 tot en met 28 mei 2007. De organisatoren kijken uit naar kunstenaars die hun werk willen confronteren met het werk van kunstenaars met een verstandelijke beperking en psychiatrische patiënten (Outsider Art). Het wordt een behoedzaam aftasten van spanningsrelaties tussen de wereld van de kunstenaar met en de kunstenaar zonder handicap. Contact: [email protected] | 0486/188843 GEZOCHT: TINGIETERIJ “Ik ben voor mijn bedrijf Art of Feelings (www. artoffeelings.nl ) in Noord-Brabant (Nederland) op zoek naar een tingieterij, die ook in staat is om de sculptuur te verbronsen. Contact: 0031/(0)40-2845986 | E: [email protected] GEZOCHT: OUD BEELDHOUWMATERIAAL (STEEN) / SCHILDERSDOEK AAN DE METER ° Heeft er iemand beeldhouwmaterialen die niet meer worden gebruikt voor een kreatief atelier te Kapellen. ° Waar vind ik, in het Antwerpse, schildersdoek aan de meter? Om zelf mijn kaders te maken. Contact: 03/665 09 20 | E: [email protected] GEZOCHT: RECORDJAGERS (Brussel) “Altijd al in het Guinness Book of Records willen verschijnen met de langste gitaarsolo op je naam? De allerallergrootste fingerpainting maken of alles geven op een freestyle poëziemarathon? Maak je de kortste kortfilm ooit? Op 2, 3 en 4 maart 2007 geeft de Brusselse Beursschouwburg onder de noemer “House of Records” 3 dagen lang alle durvers en mensen met een uniek talent de kans om het beste van zichzelf te geven. Begin alvast te trainen en mobiliseer je supporters, wij bellen de gerechtsdeurwaarder!” Meer info: 02/550 03 50 | E: [email protected] TE HUUR: WORKSHOPS-ATELIERRUIMTE (Houtave) Voor workshops en of individueel, oud schooltje in het schilderachtige polderdorp Houtave. Overnachting mogelijk voor circa 16 pers. Verblijf en atelier op basis van B&B of in afspraak op volpension basis. Meer info: www.jennyverplanke.be | T: 050/820228

31

I I I I I I

Bijlokekaai 7C B-9000 GENT T +32 [0]9 235 22 70 F +32 [0]9 233 07 09 www.kunstwerkt.be [email protected]

24