In de kijker. Bijna een eeuw geleden: de Grote Oorlog. woord vooraf

Nr48 Augustus 2011

woord vooraf “Het Museum leeft”: deze slagzin staat op onze kalender en is ook onze lijfspreuk voor het hele jaar 2011. Het Museum leeft en groeit. De horizonten worden verlegd. Na een overeenkomst met Luxemburg werd ook een samenwerkingsakkoord met het Oorlogsmuseum in Seoel getekend voor onze tentoonstelling “Belgians can do too!”. We moeten trouwens de aanwezigheid van de president van Zuid-Korea Lee Myungbaken van Prins Filip voor de vernissage vermelden. En enkele maanden later was het de beurt aan Polen, voor een partnerschap met het toekomstige Museum van de 2de Wereldoorlog in Gdansk en de verwelkoming van “Enigma, de overwinning ontcijferd”, een tentoonstelling die door het Poolse Wielkopolska werd gerealiseerd. Het KLM is ook in andere regio’s aanwezig. Na de bunker van Kemmel uit de Koude Oorlog hebben we nu ook een interpretatiecentrum over de Tweede Wereldoorlog in Bastenaken geopend. De site van de Dodengang in Diksmuide, overblijfsel uit de Eerste Wereldoorlog, zal dan weer worden uitgebreid dankzij de integratie van de Duitse bunker. En het Jubelpark leeft als nooit tevoren, met een opeenvolging van tijdelijke tentoonstellingen. Nu het eeuwfeest van de 1ste Wereldoorlog nadert, bereiden we een tentoonstellingcyclus over de Grote Oorlog voor. Op de volgende bladzijden stellen we u graag nog enkele andere evenementen voor.

Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

Bijna een eeuw geleden: de Grote Oorlog Een tentoonstellingencyclus die ook een herdenking is In 2014 zal het precies een eeuw geleden zijn dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het Koninklijk Legermuseum start daarom nu een reeks tijdelijke tentoonstellingen op: “Bespiegelingen over de Grote Oorlog”. Deze tentoonstellingen nodigen de bezoeker uit om het eerste wereldconflict aan de hand van welomschreven thema’s te (her)ontdekken. Door het werk van hedendaagse kunstenaars die hun visie op en hun interpretatie van de geschiedenis geven, is de bezoeker geen eenvoudige toeschouwer meer. Hij wordt acteur van zijn bezoek. De oorlog van 14-18 wordt door de aangesneden thema’s, de tentoongestelde objecten en de voorgestelde scenografie in al zijn facetten belicht en eigenlijk komen op die wijze alle conflicten aan bod. De cyclus wordt op gang getrokken met War & Game(s), evenement dat tot 16 oktober 2011 loopt. Er wordt de bezoeker een confrontatie tussen de fotografische werken van Virginie Cornet en speelgoed uit de Grote Oorlog voorgesteld.

In deze scenografie voeren hedendaagse creaties een dialoog met de collectiestukken. De tentoonstelling toont hoe kinderen tijdens het eerste wereldconflict door propaganda werden overspoeld en er ook een rol in gingen spelen. Er rijzen dan uiteraard vragen over het verband tussen fictie en werkelijkheid. De vraag is nog steeds brandend actueel...

l

1914 1918 BEsPiEgELing(En) OvER dE gROtE OORLOg

EXPO WaR&gamE(s) een juxtapositie van fotografische werken van Virginie Cornet en speelgoed uit de grote oorlog

Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

Jubelpark 3 1000 Brussel [email protected] www.legermuseum.be Vrije toegang

8.04. 16.10

▲

Dominique HANSON Algemeen Directeur

In de kijker…

2011

Verantwoordelijke uitgever: D. Hanson Jubelpark, 3 - 1OOO Brussel

Magazine van het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

l

De fotografische werken van Virginie Cornet Tijdens een bezoek aan het Historial de la Grande Guerre in Péronne wordt de aandacht van Virginie Cornet door een hoop obushulzen getrokken. De auteur van Oorlogs(ge)zichten (tentoonstelling die in 2009 in het Koninklijk Legermuseum liep en die door de superpositie van soldatenportretten en gasmaskers de visie van de kunstenares op het leed tijdens de Eerste Wereldoorlog gaf) stelt vast dat haar werk over de Grote Oorlog nog niet is voltooid. Ze besluit munitie als basis voor fotografisch werk te gebruiken. En wanneer haar zoontje van 8 plots door deze objecten wordt aangetrokken, gaat de mama zich vragen stellen. Waarom wordt het kind onweerstaanbaar door dat oorlogszuchtige universum aangetrokken? Enige tijd later stoot de kunstenares op een speelgoedsoldaatje dat haar zoontje ergens heeft achtergelaten. Het verband tussen de twee objecten dringt zich plots op. Een nieuwe dialoog komt tot stand: tussen het soldaatje en de obus, tussen het spel en de oorlog. Virginie Cornet realiseert dan ook een tweede reeks fotografische composities zonder digitale bewerking, waarin ze de imaginaire wereld van het kind met de vernietigende wapens confronteert.

1945-2002 Belgische soldaten in Duitsland Tussen 1945 en 2002 bevindt het grootste deel van het Belgische leger zich in Duitsland, aanvankelijk als bezettingsleger, nadien onder NAVO-bevel. Honderdduizenden soldaten vormen de Belgische Strijdkrachten in Duitsland (BSD), bijgenaamd ‘de tiende provincie’. Aan de hand van zeldzame collectiestukken en foto’s krijgt de bezoeker een beeld van de manschappen die een bladzijde van onze geschiedenis hebben geschreven. Tot 16 oktober 2011 loopt in het Koninklijk Legermuseum een tentoonstelling van de Duitse ambassade: “1945 – 2002. Belgische soldaten in Duitsland”, ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de hervatting

van de diplomatieke betrekkingen tussen de Bondsrepubliek Duitsland en het Koninkrijk België. Voor de Bondsrepubliek Duitsland ging het toen om de eerste diplomatieke erkenning door een Europese staat sinds de Tweede Wereldoorlog. De Belgische en Duitse strijdkrachten hebben op die wijze nauwe banden gesmeed. De tentoonstelling werd op 3 mei om 18 uur in het Koninklijk Legermuseum ingehuldigd, in aanwezigheid van de minister van Defensie, de heer Pieter De Crem, de chef Defensie, generaal Charles-Henri Delcour en de opperbevelhebber van de Bundeswehr, generaal Volker Wieker.

De tentoonstelling wordt door een catalogus vervolledigd.

60 jaar diplomatieke betrekkingen tussen het Koninkrijk België en de Bondsrepubliek Duitsland

Het KLM leeft Spelenderwijs leren in het Legermuseum! • Hoe trekt een ridder zijn harnas aan? • Wie zit er in de 19e eeuw in het leger? • Hoeveel weegt een tank uit de Eerste Wereldoorlog? • Waar moet een Zeppelin voor uitkijken?

Aldo, onze sympathieke adelaar, geeft kinderen tussen 7 en 11 jaar (en de volwassenen) de antwoorden op deze – en nog vele andere – vragen. Vijftien gloednieuwe en kleurrijke modules staan nu in de zalen van het Legermuseum opgesteld. Vijftien verschillende spelletjes, in de stijl van de zaal, verschaffen informatie en staan ook borg voor heel wat plezier.

Banners met Aldo in vol ornaat geven aan waar elke module zich juist bevindt. De modules zijn voor iedereen vrij toegankelijk. Kom snel uw kennis en handigheid testen! Aldo, de mascotte van de jonge vrienden van het Koninklijk Legermuseum

Opening van een Interpretatiecentrum

voor de Tweede Wereldoorlog in Bastenaken : Bastogne Barracks Op 11 en 12 december 2010 huldigde het Koninklijk Legermuseum een nieuwe museumsite in: het “Interpretatiecentrum Tweede Wereldoorlog” in het Kwartier-Heintz in Bastenaken. Deze historische site huisvest eveneens het oude hoofdkwartier van generaal Mac Auliffe, de toenmalige bevelhebber van het 101 Airborne. De nieuwe site werd officieel op zaterdag 11 december om 11u30 op het oude paradeplein van het kwartier ingehuldigd. Een afvaardiging van het Amerikaanse leger, onder leiding van generaal-majoor Mark F. Ramsay, adjunct hoofdbevelhebber van de Divisie Operaties

bij SHAPE, was daarvoor speciaal naar Bastenaken gekomen. De aanwezigheid van drie afstammelingen van de twee generaals die een hoofdrol in de Slag om de Ardennen hebben gespeeld, kan ook worden vermeld: de kleinkinderen Helen en George Patton Jr en de kleinneef Ken McAuliff. Het KLM presenteerde een mooie verzameling pantservoertuigen en tanks, Amerikaans transmissiematerieel, wapens en medische uitrusting. Grote foto’s toonden het kwartier “Gisteren en Vandaag”. Er vond ook een ruilbeurs plaats. Op zondag 12 december reed een smaldeel tanks en pantservoertuigen door het centrum van Bastenaken en

Generaal-majoor Mark F. Ramsay en de Heer Dominique Hanson, algemeen directeur van het Koninklijk Legermuseum, huldigen de site in.

om 14u30 was er een grote parade in de hoofdstraat van de stad. Naast de Mac Auliffe-Kelder omvat de satelliet van het Koninklijk Legermuseum in Bastogne een tentoonstellingsparcours over de Tweede Wereldoorlog en ook een restauratiecentrum voor pantservoertuigen. Deze voertuigen werden voordien al in de reserves van Vissenaken (Sint-Truiden) en Kapellen (Antwerpen) onder handen genomen. Het personeel van het 1e Regiment Artillerie dat in de het kwartier-Heintz gekazerneerd blijft, werkt heel actief samen met de vrijwilligers van Tank Museum (een vzw van het Koninklijk Legermuseum) om de voertuigen verder te onderhouden of te restaureren.

l Generaal Mac Auliffe

l

In ‘t kort De Slag om de Ardennen: de militaire operaties die tijdens de winter 1944-45 in de Belgische Ardennen en het noorden van het Groothertogdom Luxemburg plaatsvonden. De slag begon op 16 december 1944 met een Duitse verrassingsaanval: het “von Rundstedtoffensief”. De Slag om de Ardennen eindigde in januari 1945, toen de Duitsers werden teruggedrongen. De Angelsaksische landen hebben het over “the Battle of the Bulge” - de slag in de uitstulping - omdat de frontlijn door het oprukken van de Duitse troepen een vreemde kronkel maakte.

Het publiek kan in het Interpretatie centrum terecht van dinsdag tot vrijdag van 9 tot 16 uur en in het weekend na afspraak. De toegang is gratis.

Nuts!: Beroemde uitroep van generaal Mac Auliffe die het bevel over de omcirkelde eenheden voerde. Wanneer de Duitsers op 22 december 1944 de capitulatie eisen, geeft de Amerikaan een kort maar niet mis te verstaan antwoord.

Adres: KLM Bastogne Barracks
 Kwartier Olt Heintz
 Rue de La Roche 40
 6600 Bastenaken Reservaties: 061/214 273 - 061/214 730 [email protected]

Enthousiaste mecaniciens van het Vehicle Restoration Center aan het werk

Canadese studenten aan het werk Op zaterdag 9 oktober kwamen achttien Canadese studenten van de School voor Luchtvaarttechnieken samen met twee professoren naar het Museum om vier toestellen grondig schoon te maken. Ze hadden uiteraard vliegtuigen uitgekozen die nauw met de Canadese luchtvaartgeschiedenis waren verbonden. De Bollingbroke bommenwerper, de éénmotorige Otter van de poolexpedities, het Harvard opleidingsvliegtuig en de Canuck straaljager werden eens goed onder handen genomen. Hartelijk dank dus aan onze Canadese vrienden die we ongetwijfeld bij volgende gelegenheden zullen terugzien. Eveneens dank aan adjudanten Karl De Volder en David Piron die de hele activiteit in goede banen leidden.

Nieuwe publicaties Eerste Wereldoorlog in België Radiologie in “Trench Coat” Auteur: René Van Tiggelen en zijn medewerkers. Uitgegeven door het Belgisch Museum voor Radiologie. Het boek overloopt de markante feiten van de militaire radiologie tijdens de Grote Oorlog. Met een voorwoord van de heer Dominique Hanson, Algemeen Directeur van het Koninklijk Legermuseum > 19 euro Bestelling: NL FR

BE LG IA N S ! CA N D O TO O

xxxxxx

Per post: t.a.v. de heer P. Van Nieuwenborgh, Jubelpark 3, 1000 Brussel

17

ZigZag

Nr N°

1

19 50 -19 55

AU-DELÀ DES VITRINES VOORBIJ DE VITRINES

Museum in Metamorfose

i

Van architectuur tot presenta tie

AU-DELÀ DES VITRINES Un voyage à travers dix siècles d’aventures militaires, illustré par les fabuleuses collections d’armes, d’uniformes et d’engins du Musée royal de l’Armée. La visite des coulisses de l’institution dévoile nos trésors les plus secrets.

VOORBIJ DE VITRINES Tien eeuwen militaire geschiedenis, geïllustreerd doorheen de ongelooflijke verzameling wapens, uniformen allerhande van het Koninklijk en tuigen Legermuseum. Een bezoek achter de schermen onvermoede schatten ontdekken.laat

Museum in Musée en

s ELÀ DES AU-D lux emB urg VITRI Het Belgis cHe en MétaNES A Musé morphose KO rEVOOR BIJ DE VITRINES Batalj on IN

BEYOND THE SHOWCASES

Belgo- lux emB le Batail lon EN A journey through ten centuries of military history, illustrated by the amazing collection of weapons, uniforms and martial paraphernalia at the Royal Military Museum. A backstage visit reveals treasures galore.

our geo is

Per fax: + 32 (0)2 737 78 02

CO ré E

Monté en 2009, pressé en janvier 2011 Samengesteld in 2009, druk in januari 2011 Belgian Defence Audiovisual & Multimedia

Meer info op www.klm-mra.be

All rights on video productions reserved. Every form of distribution among a public copying, renting, lending, selling or use of this DVD or upon TV is prohibited. for Responsible publisher: Parc du Cinquantenaire Dominique HANSON 3, 1000 Brussels - 02/737 78 00

i Musée royal de l’Armée et d’Histoire militaire

Per e-mail: [email protected]

De l’architecture aux mises AN DIE VITRINEN en scène

VORBEI g uxe mB our BEYO ND THE SHOWCASES tHe Belgia n-l KO rE A Bat tal ion IN

AN DIE VITRINEN VORBEI

Zehn Jahrhunderte von Militärgeschichte, illustriert von einer unglaublichen Sammlung von Waffen, Uniformen und Gegenständen des Königlichen allerhand Armeemuseum. Ein Besuch hinter den Kulissen bringt unverhoffte Schätze ans Licht.

AN DIE VITRINEN VORBEI BEYOND THE SHOWCASE S

Belgians can do too ! Het BelgischLuxemburgs bataljon in Korea Zestig jaar geleden brak in Korea een oorlog tussen het communistische noorden en het Westers gezinde zuiden uit, één van de warmste momenten van de Koude Oorlog. Wist u dat Belgische vrijwilligers zich naar Korea begaven om daar onder VN-bevel aan de strijd deel te nemen? Samen met een Luxemburgs detachement vormden ze een gerespecteerd bataljon. Ontdek de catalogus van onze tentoonstelling. > 25 euro

DVD: Voorbij de vitrines Tien eeuwen militaire geschiedenis, geïllustreerd door de ongelooflijke verzameling wapens, uniformen en tuigen allerhande van het Koninklijk Legermuseum. Een bezoek achter de schermen laat onvermoede schatten ontdekken. Duur: 56 minuten > 10 euro

Reeks Série

Museum in metamorfose Van architectuur tot presentatie Nieuwe serie – Museum in zigzag nr. 1 Ontdek ter gelegenheid van het eeuwfeest van onze instelling de soms onverwachte evolutie van onze tentoonstellingszalen. Verrassende foto’s tonen een onvermoed museum ! > 2 euro

Monté en 2009, pressé en janvier 2011 Samengesteld in 2009, druk in januari 2011 Belgian Defence Audiovisual & Multimedia.

Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

Königliches Museum Royal Museum of the der Armee und der Armed Forces and of Kriegsgeschichte Military History

Musée royal de l’Armée et d’Histoire militaire

Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

Königliches Museum der Armee und der Kriegsgeschichte

Royal Museum of the Armed Forces and of Military History

NOCTURNE 13 Oktober 17.00 > 22.00 Het Koninklijk Legermuseum biedt u een wereldreis aan! Verken de continenten aan de hand van de internationale collecties vliegtuigen, tanks en uniformen. Breng ook een bezoek aan de ateliers en de tijdelijke tentoonstellingen. Met muziek en activiteiten voor de hele familie!

• Achter de schermen / Reis rond de wereld FR NL EN Afwisselend elke 30 min. • Tentoonstellling / War & Game(s) FR NL EN 18.00 + 20.00 • Spel: Inpakken en wegwezen Reis rond de wereld in tien tussenstops en in minder dan twee uur! 17.00 > 19.30 Voor families met kinderen vanaf 7 tot 12 jaar.

Eeuwfeest-special Eerbetoon aan onze eerste hoofdconservator, Louis Leconte In 2011 viert het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis zijn honderdste verjaardag. De instelling ziet per Koninklijk Besluit het licht op 28 februari 2011. De Vereniging van de Vrienden van het Legermuseum wordt op dat ogenblik gesticht en neemt deel aan de activiteiten van het museumbestuur.

Genese van het Museum

Zijn dynamisme werkt aanstekelijk en hij maakt het nochtans gesloten wereldje van de verzamelaars warm voor een tentoonstelling met prestigieuze en representatieve objecten. Bij de opening van deze tentoonstelling, op 26 mei 1910, sieren 904 voorwerpen de vitrines. Drie kwart ervan komen uit privécollecties en het zijn ook precies deze verzamelaars die de “Vereniging van de Vrienden van het Koninklijk Legermuseum” oprichten.

Bij het begin van de 20e eeuw hangt het idee van een permanent legermuseum in de lucht, want de militaire afdelingen van talloze nationale en internationale tentoonstellingen kennen bij het publiek een groot succes. Ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1910 wordt dan ook een sectie over het militaire verleden van België voorzien. Louis Leconte wordt als secretaris van het organisatiecomité verkozen. Deze jonge officier van de karabiniers stamt uit een familie die in de textielindustrie zit. Van zodra hij de Militaire School verlaat, gaat hij wapens, uniformen en portretten verzamelen. Het militaire milieu voedt zijn passie voor geschiedkundig onderzoek.

De tijdelijke tentoonstelling van 1910 wordt tot een permanent museum omgevormd en vindt een onderkomen in de abdij van Ter Kameren. In de jaren voor de Eerste Wereldoorlog werkt Leconte zich uit de naad. Na de oorlog draagt hij de graad van kapiteincommandant en wordt hij meteen ook de permanente conservator van de instelling. Zijn benoeming verschijnt in een koninklijk besluit van 19 november 1919. Dankzij de medewerking van zijn directeur, generaal Jamblinne de Meux, bewerkstelligt hij heel vlug de overheveling van de bestaande collectie naar het Jubelpark waar meer ruimte beschikbaar is en voegt daarbij de objecten die hij na de Grote Oorlog van de Belgische overheid en sommige

geallieerde regeringen heeft verkregen. De aanzienlijke uitbreiding van de verzameling en het internationale perspectief van de instelling verlenen aan het geheel een groot pedagogisch belang dat de Europese bezoekers naar waarde weten te schatten. Om zijn onafhankelijkheid te garanderen, neemt Louis Leconte in 1920 ontslag uit het leger. Hij wil immers zijn eigen ideeën uitwerken en op 1 januari 1923 krijgt hij een officieel mandaat als hoofdconservator. Hij voert deze opdracht tot oktober 1947 uit. Daarna (en tot in 1969) wisselt hij zijn titel van hoofdconservator voor de functie van attaché in. Hij overlijdt op 27 mei 1970, in zijn woning in Etterbeek.

De stichter van de Vereniging van de Vrienden van het Legermuseum Zijn opmerkelijke professionele parcours wordt aangevuld met een al even doeltreffende activiteit binnen de Koninklijke Vereniging van de Vrienden van het Legermuseum en dit van bij de oprichting in 1911. In 1925 is hij één van de stichtende leden van de vzw en neemt hij de functie van algemeen secretaris voor zijn rekening. Permanent beheerder (1930), vice-voorzitter (1936)...: de man is onvermoeibaar en dankzij zijn sterke persoonlijkheid weet hij zijn dubbele functie perfect in te vullen. Hij brengt talloze enthousiastelingen samen die allen voor “zijn” museum ijveren. Hij jaagt verschillende doelstellingen na: hij wil het voorgestelde erfgoed uitbreiden, een centrum voor militaire archieven opzetten en door middel van tijdelijke tentoonstellingen en de publicatie van referentiewerken de erkenning van het wetenschappelijke werk van het Museum afdwingen. De KVVL brengt fondsen, objecten en een tijdschrift aan. Hij werkt zelf onvermoeibaar aan deze “Carnet de la Fourragère” mee en zogoed als alle nummers bevatten een artikel van Leconte... De hulp van de KVVL is van onschatbare waarde en zal in 1976 determinerend blijken voor het bekomen van het wetenschappelijke statuut van de instelling.

Inhuldiging van de buste van Louis Leconte (1880-1970) op 7 mei 2011

Op 26 maart 1948 wordt in aanwezigheid van kolonel De Fraiteur, Minister van Landsverdediging, diverse militaire en burgeroverheden en talrijke vrienden de bronzen buste van Louis Leconte onthuld, een werk van beeldhouwer G. Vandevoorde. Het beeld huldigt de erehoofdconservator voor zijn volledige loopbaan. Ter gelegenheid van het eeuwfeest van de instelling en van de Koninklijke Vereniging van de Vrienden van het Museum (KVVL) wenst de vereniging nogmaals haar erkentelijkheid tegenover de stichter van de instelling te benadrukken. Dat is gebeurd met een plechtigheid die de blijk van genegenheid van de KVVL aan de grondlegger van de instelling opnieuw voor het voetlicht haalt.

Het KLM was er... De Grote Oorlog: Namen weet het nog... De stad Namen en de Universitaire Faculteiten hebben, met de steun van het Koninklijk Legermuseum, drie belangrijke evenementen rond de Grote Oorlog opgezet.

1. « Namur à l’Heure allemande »:

tentoonstelling die van 10 september tot 27 november 2010 in de universitaire bibliotheek Moretus Plantin liep. Aan de hand van talrijke (dikwijls onuitgegeven) documenten en objecten uit de periode konden de bezoekers zich een beeld van de sombere dagen van de Grote Oorlog in Namen vormen. Het Koninklijk Legermuseum bracht talrijke stukken aan die zowel het militaire als het burgerleven illustreerden. De tentoonstelling sprak een breed publiek aan: scholen én families kwamen de bewogen bezettingsdagen ­herbeleven.

De tentoonstelling wordt vervolledigd door de publicatie Namur à l’Heure ­allemande 1914-1918 au quotidien, uitgegeven door de Presses ­universitaire namuroises.

2. « Objectif: Namur »:

fotografische getuigenissen van de periode 1900-2010. Openluchttentoonstelling op de Place d’Armes, van 21 augustus tot 12 september 2010

De studenten van IATA (Institut d’enseignement des Arts, Techniques, Sciences et Artisanats) hebben foto’s uit het begin van de 20e eeuw met hedendaags werk geconfronteerd. De realisatie bewerkstelligde een interessante bespiegeling over de ontwikkeling van de stad, de leefwijzen en de fotografische technieken.

3. Colloquium « Poor little Belgium ». La petite Belgique dans la Grande Guerre: une icône, des images, van 25 tot 27 november 2010

In 1914-1918 is België een soort geprivilegieerde plek waar propagandabeelden allerhande geconfronteerd worden. Fotograferen, filmen en (karikaturen) tekenen worden daden van verzet. Woog de context – bezetting en verzet – door op de inhoud van de

Reserveofficier bij de veldartillerie van het koninkrijk Wurtemberg. Portret gerealiseerd door de Naamse fotograaf Fernand Gilles-Ledoux

voorstellingen? Was België een laboratorium voor de productie en de verspreiding van dit nieuwe soort iconografische documenten? Dat waren de thema’s van het bijzonder interessante colloquium waaraan ons Museum actief heeft deelgenomen. De Algemeen Directeur, de heer Dominique Hanson, zat een zitting voor. Verschillende van onze wetenschappers hielden een lezing: • de heer Pierre Lierneux (lid van het organisatiecomité): L’uniforme et la photographie de la Grande Guerre à Namur • mevrouw Ilse Bogaerts: De uniformcollectie van het KLM vergeleken met de officiële uniformreglementen en met fotografische krijgsbeelden van het Belgische leger van 1914-1918 • de heer Piet Veldeman: L’uniforme coloré de 1914 comme élément de l’imagerie relative à Brave Little Belgium • mevrouw Natasja Peeters en mevrouw Sandrine Smets: La guerre en 360°: le Panorama de la bataille de l’Yser d’Alfred Bastien au Musée royal de l’Histoire militaire à Bruxelles Het colloquium werd ingeleid door Axel Tixhon, professor Geschiedenis aan de Facultés universitaires in Namen en coauteur van het uitstekende en zopas verschenen “De Geschiedenis van België voor Dummies”.

Napoleons zwanenzang Wist u dat het lot van Napoleon reeds vóór de slag bij Waterloo bezegeld was? De campagnes in Spanje en Portugal, tussen 1807 en 1814, zijn weinig bekend bij het grote publiek, maar waren wel doorslaggevend. Het Wellington Museum, in nauwe samenwerking met het Koninklijk Legermuseum en het Comité de Waterloo, heeft een tentoonstelling aan deze strategische periode gewijd: “Spanje en Portugal: 1807-1814 Wellington verschijnt ten tonele” (16/02/2011 – 31/05/2011).

Spanje en Portugal - Spain and Portugal

Wellington 1807-1814

verschijnt ten tonele

Wapens, portretten, uniformen, medailles en andere uitzonderlijke stukken (onder andere uit onze collecties) illustreerden de oorsprong en het verloop van de oorlog die het Iberische schiereiland in vuur en vlam zette. De gevolgen van de politieke omwentelingen die dat conflict veroorzaakte, zouden tot in de 20e eeuw nazinderen.

Expo Wellington Museum

Waterloo 18/02/2011 - 31/05/2011 alle dagen van 10u tot 17u en vanaf 01/04/2011, van 9u30 tot 18u Toegang: enkel expo: 3 € (andere tarieven – combo expo + museum, jongeren, groepen,... op aanvraag). Geleide bezoeken na afspraak. Verdere inlichtingen zijn te verkrijgen in het Wellington Museum, Chaussée de Bruxelles 147 in 1410 Waterloo.

www.museewellington.be - Tel 02/357 28 60 [email protected]

Breng alvast een bezoek aan onze prestigieuze Napoleontische collecties in de Arcadezaal, alvorens van op het terras van het unieke panorama over de Europese hoofdstad te genieten.

360°

takes office

In samenwerking met het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel In collaboration with the Royal Museum of the Army and Military History, Brussels

ERLOO WAT

Echevenat de la Culture

every day from 10 am till 5 pm and from 01/04/2011, from 9.30 am till 6 pm Entrance: exhibition only: 3 €

(other fees – combination exhibition + museum, youngsters, groups,… on demand).

Guides tours upon reservation. For all information: Wellington Museum, Chaussée de Bruxelles 147 in 1410 Waterloo.

Schatten van het KLM

Nieuwe objecten om de hedendaagse conflicten te illustreren

Op 7 december 2010 kreeg het Koninklijk Legermuseum het uniform van de Duitse legergeneraal Egon Ramms, de voormalige bevelhebber van de Joint Forces Command Headquarters van de NAVO in Brunssum (NL) aangeboden. Deze plechtigheid werd bijgewoond door generaal o.r. Jean-Pierre Bovy, kolonel Jackie Pira, commandant Wagemans en hun echtgenotes. Het waardevolle uniform zal een plaats in onze tentoonstelling over de hedendaagse conflicten vinden. Enkele weken na deze schenking vernamen we met droefheid het overlijden op 61-jarige leeftijd van generaal o.r. Jean-Pierre Bovy op 9 januari 2011. In 1997 was hij ereadjudant van de koning geworden en in 2001 werd hij tot luitenant-generaal bevorderd. In die bevoegdheid voerde hij in 2005 het bevel over het hoofdkwartier van de NAVO in Brunssum en in 2009 vertegenwoordigde hij België bij het militaire comité van de NAVO. Het Koninklijk Legermuseum biedt zijn familie zijn innige deelneming aan.

Brunssum in Nederland is één van de drie generale staven van het JFC (Allied Joint Force Command) bij de NAVO; de andere twee zijn JFC Napels in Italië en JFC Lissabon in Portugal. JFC Brunssum is het hoofdkwartier van de internationale hulp- en veiligheidstroepen in Afghanistan (FIAS). JFC Brunssum verzorgt de operationele noodplanning in het kader van artikel 5 van het Noord-Atlantische Verdrag. Het kwartier staat ook in voor de luchtpolitie boven de Baltische staten en verzekert de militaire coöperatie, evenals het korps voor snelle interventie.

Zeldzame onderscheiding Op 14 februari 2011 waren het niet alleen de verliefde koppeltjes die cadeautjes kregen. Het Museum mocht ook een geschenk in ontvangst nemen en wel in de vorm van een opmerkelijk collectiestuk: het “Distinguished Service Cross” van kapitein op de lange omvaart Henri Teugels. Van 6 oktober 1942 tot 5 juni 1947 stond hij aan het roer van de “Thysville”, een schip van de Belgische Maritieme Compagnie. Teugels heeft een bladzijde in de geschiedenis van de Belgische koopvaardij geschreven. Op 1 april 1948 kreeg hij immers de Britse onderscheiding voor diensten bewezen tijdens de operaties in Normandië. Deze derde hoogste militaire onderscheiding werd verleend aan het personeel van de Royal Navy, als blijk van erkentelijkheid voor hun “...moed tijdens actieve operaties tegen de vijand”.

We moeten eraan herinneren dat onze koopvaardij 78 schepen en 855 bemanningsleden verloor. Het Museum wenst de familie Teugels van harte te bedanken voor dit unieke stuk dat onze collecties over de landing in Normandië zal vervolledigen.

75 jaar geleden zag een mythisch vliegtuig, de Dakota, het licht! Wist u dat het Koninklijk Legermuseum één van de laatste exemplaren ter wereld bewaart? De DC-3 maakte zijn eerste vlucht op 17 december 1935, precies 32 jaar na de historische vlucht van de gebroeders Wright. Het toestel werd reeds het volgende jaar voor commerciële dienst ingezet en bewees snel zijn superioriteit ten opzichte van de concurrentie. Toen de oorlog in Europa uitbrak, had de DC-3 al een wereldwijde reputatie opgebouwd, tot in Japan en de SovjetUnie toe. Het Amerikaanse leger bestelde grote aantallen DC-3’s en gebruikte ze onder de benaming C-47. En het was de Royal Air Force die de bekende benaming Dakota meegaf.

De Dakota bij de Luchtmacht Na de oorlog werden talloze toestellen door de burgerluchtvaart benut om er naar alle uithoeken van de wereld mee te vliegen. Ondanks het ietwat oudere concept kan de DC-3 dus een unieke plaats in de luchtvaartgeschiedenis opeisen. Meer dan 13.000 exemplaren werden vervaardigd en 300 daarvan vliegen vandaag nog steeds. Vliegtuig voor de burgerluchtvaart, onmiskenbare acteur van de geallieerde overwinning in 1944-1945, lijnvliegtuig met een onverwoestbare reputatie, toestel dat onvermijdelijk opduikt in alle avonturenfilms die naam waardig: de DC-3 blijft voor vele luchtvaartfanaten het mooiste vliegtuig ter wereld!

De Belgen die tijdens de oorlogsjaren bij de RAF dienden, maakten op dat ogenblik voor het eerst met de Dakota kennis. Na het conflict werden bepaalde eenheden naar Evere overgebracht. Daar werd immers, onder andere met dat toestel, de 169e Transportwing gevormd. De 15e Transport- en Communicatiewing werd in januari 1948 gesticht en zou uiteindelijk 41 C-47’s “Dakota” inzetten. Onze vliegeniers gebruikten het vliegtuig niet enkel voor transportmissies allerhande, maar eveneens voor langeafstandsvluchten naar onze Congolese kolonie, voor fotografische en topografische verkenning, voor droppings, evenals voor talloze opleidingsvluchten. Hoewel de Dakota’s stap voor stap door modernere en efficiëntere machines werden vervangen, traden ze opnieuw voor het voetlicht tijdens de Afrikaanse operaties in de zomer van 1960. De laatste vlucht vond in januari 1976 plaats, ter gelegenheid van een officiële plechtigheid die de loopbaan van het vliegtuig bij de Luchtmacht afsloot. De K-16 werd in januari 1973 in het Koninklijk Legermuseum opgesteld. Het toestel is in perfecte staat en telt slechts 6.800 vluchturen.

LONCIN 1914

1914 1918

Versterkte vesting LUIK

Kalender • Activiteiten in het museum

17 en 18 september: Openmonumentendagen. Ontdek de stappen in de restauratie van twee van onze mooiste zalen: de Grote Hal en de Bordiauhal

• Externe activiteiten 27 en 28 augustus: Tanks in Town in Bergen 10 september: studiereis naar Parijs met een bezoek aan het Musée des Cosaques in Courbevoie en het Musée de la Légion d’Honneur (KVVL)

Info: KLM: Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis Jubelpark 3 B-1000 Brussel T: 02/737 78 11 http://www.legermuseum.be Toegang: gratis Wereldwijd gekend voor zijn verzameling wapens, uniformen, pantsers en vliegtuigen. Recente oorlogen worden op dynamische wijze in beeld gebracht. Tijdelijke tentoonstellingen en animaties voor groot en klein. Panorama Audiogidsen met speciale kinderparcours - Shop - Air Café. Een noodzakelijke stap naar een beter begrip van onze geschiedenis.

13 oktober: Nocturne van 17 u tot 22 u Het Koninklijk Legermuseum biedt u een wereldreis aan!

• Tentoonstellingen Tot 16 oktober: • War&Game(s). Confrontatie tussen ­fotografische werken van ­Virginie ­Cornet en speelgoed uit de ­Grote ­Oorlog • 15 jaar Admiraal ­BeNELux door de ­Marineschilders • 1945 – 2002. ­Belgische soldaten in Duitsland

Open: van dinsdag t.e.m. zondag van 9u tot 12u en van 13u tot 16u45 De Grote Hal en de cafeteria blijven open van 12 tot 13 uur. Gesloten: Elke maandag, 1 januari, 1 mei, 1 november, 25 december, verkiezingsdagen. Onthaal / Info: T: 02/737 78 33 - F: 02/737 78 02 [email protected] Educatieve dienst: Christine Van Everbroeck T: 02/737 79 07 - F: 02/737 78 02 [email protected] Documentatiecentrum: Anne Godfroid T: 02/737 78 79 - F: 02/737 78 02 [email protected]

Prestigieuze hoofddeksels van het Duitse leger TENTOONSTELLING IN HET :

16.08

Fort van Loncin rue des Héros 15 bis 4431 Loncin

Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis

www.fortdeloncin.be

www.klm-mra.be

2011

30.10

2011

Verantwoordelijke uitgever: D. Hanson, Jubelpark 3, 1000 Brussel

1 oktober: Geleide bezoeken aan het Fort IV type Brialmont bij Antwerpen en het Museum van de Artillerie in de nieuwe installaties van Brasschaat (KVVL)

▲

25 augustus : Middagrondleiding Broodje Brussel (in het NL) in het Documentatiecentrum KLM (12u-12u50) : “1861: De Risorgimento en de Romeinse kwestie: De Zoeaven zijn daar !” IInschrijven verplicht via 02 737 79 30 ou [email protected] (max. 15 pers) Meer info: www.klm-mra.be

Tot 30 september: in het Documentatie­centrum “1861: De Risorgimento en de Romeinse kwestie: De Zoeaven zijn daar !” Van 16 augustus tot 30 oktober 2011: LONCIN 1914 - Versterkte vesting Luik - Prestigieuze hoofddeksels van het Duitse leger in het Fort van Loncin *Contact KVVL: 02/ 737 78 90 (dinsdag of donderdag, van 9u30 tot 15u30) [email protected] Contact Marine: 02/737 79 56 [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: Dominique Hanson - Algemeen Directeur T: 02/737 78 00 - F: 02/737 78 02 [email protected] Redactiesecretaris: Marie-Hélène Billwatsch Communicatieverantwoordelijke T: 02/737 78 27 - F: 02/737 78 02 [email protected] Vertaling: Diane Vanthemsche T: 02/737 78 09 [email protected]

ISSN 1373-8453