In de bres voor het Brabants trekpaard. Startmoment erfgoedzorgtraject
Chantal Bisschop & Yves Segers Centrum Agrarische Geschiedenis Asse, 6 februari 2016
Programma
13:00
Ontvangst
13:30
Welkom door Tom Dehaene, gedeputeerde Erfgoed provincie Vlaams-Brabant
13:45
Presentatie door Yves Segers & Chantal Bisschop, CAG • • • •
Het Brabants trekpaard en immaterieel erfgoed Onderzoek en traject Doelstellingen, acties en timing Oproep
15:45
Vragenronde
16:15
Afsluitende receptie
Welkom Tom Dehaene
gedeputeerde Erfgoed Provincie Vlaams-Brabant
Het Brabants trekpaard en immaterieel erfgoed CAG – Centrum Agrarische Geschiedenis Immaterieel Cultureel Erfgoed (ICE)? Het Brabants trekpaard en ICE
CAG - Centrum Agrarische Geschiedenis
www.HetVirtueleLand.be
Tweemaandelijkse nieuwsbrief
CAG - Centrum Agrarische Geschiedenis
www.HetVirtueleLand.be
Tweemaandelijkse nieuwsbrief
Immaterieel Cultureel Erfgoed?
Niet-tastbaar Tradities, gewoonten, technieken, praktijken, gebruiken, … Wel verbonden met het tastbare (objecten, werktuigen, foto’s, …)
Immaterieel Cultureel Erfgoed?
Verbonden aan mensen: erfgoedgemeenschap Maakt deel uit van identiteit, cultuur
Immaterieel Cultureel Erfgoed?
Waardevol, koesteren Doorgeven aan volgende generaties Dynamisch Vroeger – vandaag – morgen
verleden
nu Tradities
toekomst
UNESCO conventie voor het Werelderfgoed (1972)
UNESCO conventie voor het Immaterieel Erfgoed (2003)
UNESCO conventie voor het Immaterieel Erfgoed (2003)
• Niet-tastbaar erfgoed is ook waardevol • Erfgoedgemeenschap centraal • Safeguarding
5 Domeinen = Deelverzamelingen van ICE 1.
Orale tradities en uitingen, met inbegrip van taal als drager van ICE
2.
Podiumkunsten
3.
Sociale gebruiken, rituelen en feesten
4.
Kennis en praktijken over natuur & universum
5.
Ambachten …
6.
ICE in Vlaanderen
www.immaterieelerfgoed.be
Erfgoedzorg? Hoe draag je zorg voor iets wat niet tastbaar is en leeft?
Erfgoedzorg is BORGEN
Het Brabants trekpaard & ICE
Niet-tastbaar Tradities, gewoonten, technieken, praktijken, gebruiken, … Wel verbonden met het tastbare (objecten, werktuigen, foto’s, …)
Het Brabants trekpaard & ICE
Verbonden aan mensen: Erfgoedgemeenschap Maakt deel uit van identiteit, cultuur
Erfgoedgemeenschap trekpaard? “Al wie met elkaar verbonden is door de gemeenschappelijke erkenning, waardering en zorg voor een bepaald soort erfgoed”
DUS: Iedereen die dit erfgoed, deze cultuur en de tradities van en rond het trekpaard koestert Eigenaar, menner, fokker, gepassioneerde, fotograaf, landbouwer, boomsleper, museumverantwoordelijke, verzamelaar, dierenarts, …
Erfgoedgemeenschap trekpaard?
Erfgoedgemeenschap centraal
Brede gedragenheid! Richting inventaris Vlaanderen = ! Reden startmoment
Het Brabants trekpaard & ICE
Waardevol, koesteren Doorgeven aan volgende generaties Dynamisch Vroeger – vandaag – morgen
Het Brabants trekpaard & ICE
Foktechnieken, optuigen, mennen, werken met trekpaarden, wedstrijden, demonstraties, opleiden, verhalen, processies en stoeten, garnaalvissen…
verleden
nu Tradities Levend houden Doorgeven aan volgende generaties
toekomst
BORGEN van trekpaarderfgoed?
5 types “borgingsmaatregelen” In kaart brengen Onderzoeken Bekendmaken Actief doorgeven Herlanceren
Borgingsmaatregelen
In kaart brengen
Waaruit bestaat het erfgoed van het Brabants trekpaard?
Tradities & technieken Maar ook objecten en materieel erfgoed
Benoemen en beschrijven Documenteren
Documentatie verzamelen Audiovisueel documenteren
Onderzoeken
Historisch onderzoek
Evolutie! Dynamische karakter! Lange voorgeschiedenis Archief, documentatie Mondelinge geschiedenis
Richting toekomst: om ICE levend te houden en toekomst te geven
Wetenschappelijk onderzoek Marktonderzoek & Leefbaarheidstudies Noden- en behoeftenonderzoek ICE en toerisme
Bekendmaken
Communicatie en sensibilisering
Respect verzekeren Belang in de kijker zetten Waardering verhogen Sensibilisering en educatie voor jongeren!
Overdracht Actief doorgeven! Cursussen, leren, …
Herlanceren?
Niet zomaar folklore of nostalgie Niet heropwekken van ‘uitgestorven’ elementen Wel ondersteunen en versterken van ICE-praktijken die ernstig bedreigd zijn, nieuwe toepassingen
Programma
13:00
Ontvangst
13:30
Welkom door Tom Dehaene, gedeputeerde Erfgoed provincie Vlaams-Brabant
13:45
Presentatie door Yves Segers & Chantal Bisschop, CAG • • • •
Het Brabants trekpaard en immaterieel erfgoed Onderzoek en traject Doelstellingen, acties en timing Oproep
15:45
Vragenronde
16:15
Afsluitende receptie
Onderzoek en traject
1.
Basisonderzoek
2.
Participatief documenteren
Erfgoedzorgtraject
1. Basisonderzoek - 2016 = In kaart brengen en ontsluiten
Wat?
Literatuur, foto’s, postkaarten, schilderijen en ander illustratiemateriaal, filmmateriaal, stamboeken, affiches en allerlei objecten (medailles en diploma’s van prijskampen, smidsgerief, paardengetuig, zadels, …)
1. Basisonderzoek - 2016 = In kaart brengen en ontsluiten
Hoe?
Collectiebezoeken Oproep
Ontsluiting?
www.erfgoedplus.be en www.HetVirtueleLand.be
1. Basisonderzoek - 2016 = In kaart brengen en ontsluiten
Hoe?
Collectiebezoeken Oproep
Onstluiting?
www.erfgoedplus.be en www.HetVirtueleLand.be
1. Basisonderzoek
Wat? Ook ICE gebruiken, tradities en technieken
Foktechnieken, optuigen, mennen, werken met trekpaarden, wedstrijden, demonstraties, opleiden, verhalen, processies en stoeten, garnaalvissen… #Ikschrijfgeschiedenis – www.ikschrijfgeschiedenis.be www.immaterieelerfgoed.be en www.HetVirtueleLand.be
Wie?
Erfgoedgemeenschap, welke spelers, actoren, ….
1. Basisonderzoek - 2016 => eindrapport
Ook beknopte geschiedenis • Welke tradities, wijzigingen, evoluties, …
Ideeën voor toeristische en publieksontsluiting
Onderzoek en traject In kaart brengen, ontsluiten en eindrapport, 2016
1.
Basisonderzoek
2.
Participatief documenteren
Erfgoedzorgtraject
2. Participatief documenteren ‘levende technieken’ - 2017
ICE zit in handen en hoofd van mensen: hoe documenteren?
Mét en door die erfgoedgemeenschap (participatief)
Audiovisueel – documentairefilm , foto’s, schematische tekeningen
Overdracht van kennis en technieken, bv. optuigen en met ketting-eg weide verluchten
Onderzoek en traject In kaart brengen, ontsluiten en eindrapport, 2016
1.
Basisonderzoek
2.
Participatief documenteren
Documentaire film, 2017
Erfgoedzorgtraject
Erfgoedzorgtraject
Intensieve begeleiding, ondersteuning & sensibilisering van gemeenschap
Erfgoedreflex: zorg voor erfgoed en tradities Bewustwording Netwerk samenbrengen Uitwisseling van informatie en technieken
Erfgoedzorgtraject
Doel?
= Levend houden van immaterieel erfgoed van Brabants trekpaard
Inventaris Vlaanderen ≠ eindpunt
Engagement tot erfgoedzorg op lange termijn Borgen staat centraal Kwaliteit van erfgoedzorg! (niet kwaliteit van het erfgoed) Geen bescherming voor niet-legale praktijken! (blokstaarten)
November 2017: aanvraag?
Timing Tijdspad
Erfgoedgemeenschap
Februari 2016
Startmoment = verzameling brede erfgoedgemeenschap
Voorjaar 2016
° Raad van het Brabants trekpaard
CAG
Start basisonderzoek
Raad van het Brabants Trekpaard?
Wie?
Traditiedragers die het ICE van het trekpaard een warm hart toedragen Zo divers mogelijke groep Representatie van brede erfgoedgemeenschap
Wat?
= klankbordgroep Het opvolgen, begeleiden, coördineren en inspireren van borging
Timing Tijdspad
Erfgoedgemeenschap
Februari 2016
Startmoment = verzameling brede erfgoedgemeenschap
Voorjaar 2016
° Raad van het Brabants trekpaard Identificatie wie, wat, hoe SWOT-analyse Noden-en behoeftenonderzoek
Eind 2016
CAG
Start basisonderzoek
Noden- en behoeftenonderzoek? Waar zitten de knelpunten voor de toekomst? Wat werkt goed, wat kan beter? Waar kunnen traditiedragers elkaar helpen? Waar is er nood aan?
Timing Tijdspad
Erfgoedgemeenschap
Februari 2016
Startmoment = verzameling brede erfgoedgemeenschap
Voorjaar 2016
° Raad van het Brabants trekpaard Identificatie wie, wat, hoe SWOT-analyse
CAG
Start basisonderzoek
Ondersteuning, begeleiding
Noden-en behoeftenonderzoek Eind 2016
Redactie tussentijds rapport
Timing Tijdspad 2017
Erfgoedgemeenschap Opstellen Erfgoedzorgplan
Specifieke aandacht voor dierenwelzijn Uitwerking borgingsmaatregelen
CAG
Module participatief documenteren Ondersteuning, begeleiding
Erfgoedzorgplan Plan Op basis van noden- en behoeften Bestaande acties Nieuwe acties
Kern van aanvraagdossier
Timing Tijdspad 2017
Erfgoedgemeenschap Opstellen Erfgoedzorgplan
Specifieke aandacht voor dierenwelzijn Uitwerking borgingsmaatregelen
CAG
Module participatief documenteren Ondersteuning, begeleiding
Draagvlak aftoetsen erkenningsaanvraag
Erkenningsdossier opstellen Nov. 2017
Aanvraag?
Redactie eindrapport
Timing Tijdspad Begin 2018
Erfgoedgemeenschap Plaats op Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed?
Dit is het begin!
• Borgingsmaatregelen blijven opvolgen, actualiseren, aanpassen • Geregelde bijeenkomsten Raad van het Brabants Trekpaard
toekomst
CAG
• Jaarlijkse rapportering op www.immaterieelerfgoed.be
Ondersteuning, begeleiding
Oproep 1. Geschiedenis en erfgoed van trekpaarden (i.f.v. basisonderzoek)
Waar zit waardevol materiaal? Wie heeft er thuis nog erfgoedobjecten, archief, …? Welke gebruiken en technieken bestaan er (ICE)? Welke verhalen en anekdotes?
Oproep 2. Raad van het Brabants Trekpaard
Wie wil deelnemen aan deze klankbordgroep? Wie wil zich actief inzetten daarvoor?
• Vul formulier in mapje in • Of stuur een mailtje
Vragenronde
Programma
13:00
Ontvangst
13:30
Welkom door Tom Dehaene, gedeputeerde Erfgoed provincie Vlaams-Brabant
13:45
Presentatie door Yves Segers & Chantal Bisschop, CAG • • • •
Het Brabants trekpaard en immaterieel erfgoed Onderzoek en traject Doelstellingen, acties en timing Oproep
15:45
Vragenronde
16:15
Afsluitende receptie
www.HetVirtueleLand.be
[email protected] 016/32.35.73