Gemeenten in de bres voor een klimaatneutrale provincie Els Cornelis, Energie- en klimaatdag voor lokale besturen, 7 mei 2015
www.vlaamsbrabant.be/klimaatneutraal
Vlaams-Brabant Klimaatneutraal
Aanpak met 3 trajecten Voorbeelden: Beersel en Kampenhout
Vragen?
Vlaams-Brabant Klimaatneutraal Beleidsverklaring 2013 Beslissing deputatie 1/08/2013 Het provinciebestuur stelt dat ze de provincie Vlaams-Brabant klimaatneutraal wil maken. Naast de positieve effecten op het klimaat en ons leefmilieu zal dit de overgang naar schone technologieën versnellen (energie, transport, materialen en gebouwen) en zorgen voor een toekomstgerichte en sterkere regionale economie met specifieke kennisopbouw, energie- en materialenonafhankelijkheid, jobcreatie en gezondere leef- en werkomstandigheden…
Klimaatneutraal? In een klimaatneutrale provincie is de uitstoot aan broeikasgassen in evenwicht met wat de natuur, oceanen en de bodem kunnen opnemen.
Belangrijkste broeikasgassen: CO2, methaan en lachgas
Concrete doelstellingen Klimaatneutraliteit = finale doelstelling Grondgebied provincie Streefdatum: wordt vastgelegd na scenario-analyses/klimaatstudie (juni 2015)
Tussentijdse doelstelling: aansluiten bij EU 20/20/20 - 20% CO2-emissie tegen 2020 via Burgemeestersconvenant met gemeenten
3 trajecten Burgemeestersconvenant, gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Actieplan voor provincie als grondgebied
Provincie samen met gemeenten, kennisinstellingen, bedrijven, middenveld en burgers
Klimaatneutraal als grondgebied
Actieplan eigen werking
Provinciale diensten, domeinen en instellingen als voorbeeld
Klimaatneutrale organisatie
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator * i.s.m. Interleuven
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
4 oktober 2013
Klimaatengagement:
provincie samen met 54+2 gemeenten
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
25 juni 2014 Ondertekeningsmoment Burgemeestersconvenant: 57 + 1 gemeenten gaan voor minstens -20% CO2 tegen 2020
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
CO2- nulmeting Bevat alle gegevens en berekeningen nodig om CO2-nulmeting voor het grondgebied te maken Inventarisatie uitgangssituatie 2011 Opgemaakt door VITO i.o.v. LNE, i.s.m. provincies
Gemeenten verfijnen nulmeting met ‘eigen gegevens’ Meeste gemeenten nulmeting afgerond
CO2- nulmeting: ondersteuning
Opleiding voorjaar 2014 Helpdesk Eigen verbruiksgegevens via Eandis/Infrax Aanleveren gemeentelijke grafieken
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
Draaiboek Draaiboek voor de opmaak en uitvoering van een gemeentelijk klimaatactieplan • “CoM ondertekend. Wat nu?” • Toelichting bij verschillende stappen (projectorganisatie, nulmeting, inventarisatie bestaande werking, participatieproces, schrijven plan, uitvoering, rapportering & monitoring)
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
Inventaris mogelijke klimaatacties Lijst met voorbeeldmaatregelen en –acties Inspiratie voor gemeentelijke SEAPs Structuur: sectoren Burgemeestersconvenant • • • • • •
Mobiliteit Gebouwen, installaties/voorzieningen HE: Elektriciteitsproductie HE: Warmte/Koudeproductie Natuur Landbouw
Sleutelsectoren CoM
www.vlaamsbrabant.be/klimaatneutraal (onder ‘gemeenten’)
Inventaris mogelijke klimaatacties
Sleutelsectoren
Inventaris mogelijke klimaatacties Lokale warmte/koudeproductie
• • • •
Promotie warmte uit zonne-energie Warmtekrachtkoppeling Biomassa Warmtenetten
Natuur
• • •
Acties in de open, niet of beperkt bebouwde ruimte Acties in de bebouwde zone Ruimtelijke planning
• •
Educatie, bewustmaking Duurzame landbouw
Landbouw
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
Participatietraject lokale besturen
Participatie²: Bevraging noden gemeenten burgerparticipatie -> Levuur – Indiville
Uitwisselingsmoment over bevraging (30/01/2015) “Twijfelend maar welwillend” ‘hoe kunnen we dit doen?’ ‘wie kan me helpen’
“Redelijk klassiek qua beeld, aanpak & inzet van instrumentarium”
Pilootproject participatie: Halle en Kampenhout -> BBL – Ecolife
Oud-Heverlee en Zoutleeuw -> Tri.zone
Participatietraject lokale besturen
Inspiratiemoment burgerparticipatie: Praktische tips en handvaten om van start te gaan met burgerparticipatie (9 en 10/02/2015) -> Connect Workshops met tips uit de praktijk
Ondersteuning alle lokale besturen rond participatie: Vanaf mei 2015, Ecolife/BBL Interne en externe participatie Verschillende werkmodellen, lerend netwerk
Andere ondersteunende instrumenten
Communicatiemateriaal
Mindmap Verkeersbordensticker Metrokaarten Banners Spandoeken Gemeentelijk label Website Facebookpagina Alfresco
Andere ondersteunende instrumenten
Klimaatkaart Wordt aangevuld met gemeentelijke gegevens
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment gemeenten * Inventaris 15/06 klimaatacties * Vlaams-Brabantse Klimaattop * Start participatieve 27 & 28/11 aanpak * Subsidiereglement
Subsidiereglement Projectsubsidie voor duurzame milieu- en klimaatprojecten Doelgroepen: Lokale besturen (feitelijke) verenigingen Bedrijven (i.s.m. andere doelgroep)
Samenwerking en kruisbestuiving stimuleren Financieel Subsidie min. 1.000 € - max. 75.000 € Budget: 500.000 €/jaar 2-jarige en 3-jarige projecten
Potentiële projectpartners leren elkaar kennen tijdens speeddates -> netwerking
Subsidiereglement
Succes!
• • • • • •
2014: 52 ingediende projecten - 9 goedgekeurd 2015: 40 ingediende projecten – 12 goedgekeurd ‘Samen energiek’ Beweging.net ‘Kernversterking als recept voor een klimaatneutraal Vlaams-Brabant’ BBL ‘Energieke scholen’ Paddenbroek vzw ‘Beersel Klimaatneutraal’ Gemeente Beersel ‘Wijkrenovatieproject’ Stad Leuven ‘Warme gemeente, Cool kwadrant’ Gemeente Herne
• ‘Project Klimaat & Gidsen’ -
Natuurpunt vzw • ‘Rondreizende demowoning energievriendelijk en gezond (t)huis’ Logo Oost-Brabant
Financiering Deelname aan het Lerend Netwerk rond financiering van lokale klimaatplannen Pilootproject rond financiering lokale klimaatplannen gemeenten (Technum, FLK) Deelname aan werkgroep financiering van het renovatiepact (Vlaanderen)
Financiering via EU Deelname aan Europese projecten BEAST (IEE/Horizon 2020) • • • •
Dienst Energiebegeleiding van Steunpunt DuBo Verkleinen stap implementatie SEAP’s met concrete projecten EPC-coaching traject voor 15 gemeenten Uitwisseling tussen partners van 9 Europese landen
• ARBOR (Interreg IVB) • • • •
Stimuleren & efficiënter maken van productie bio-energie Vlaams-Brabant: ondersteuning gemeentebesturen Organisatie studiedagen, excursie voor lokale besturen Voorstudie pilootprojecten gemeenten
Andere ondersteunende instrumenten
Dienst energiebegeleiding Steunpunt DuBo Voor gemeentelijke gebouwen en gemeenschapsvoorzieningen Focus op EPC • Doorlopen van voorbereidend traject in 4 stappen • 15-tal gemeenten worden concreet begeleid naar EPC-tendering, 5 pilootprojecten • Volgende groep gemeenten in opstartfase
Andere ondersteunende instrumenten
Steunpunt Duurzaam Bouwen • • • • • •
Duurzaam bouwadvies Infoloket duurzaam bouwen Infosessies, Bouwteamcursussen, vorming Advies en begeleiding van grote bouwprojecten Samenaankoop buiten- en spouwmuurisolatie …
Naar scholen (bv. klimaatwedstrijd, Klimaatcasino …)
Andere ondersteunende instrumenten i.s.m. Provincie Vlaams-Brabant
Save@Work in een notendop samen energie winnen • Wedstrijd tussen 20 overheidskantoren (Vlaams-Brabant) • Wedstrijdjaar: maart 2016 - maart 2017 • Doel: energie besparen via gedragsverandering werknemers • Gratis aanbod: tools, campagnemateriaal, ervaringsuitwisseling, advies en ondersteuning • Europese dimensie: 180 kantoren in 9 EU-landen • Aanmelden voor 15/06/15 bij Arbeid&Milieu – vol is vol! • Meer info:
[email protected]
Traject gemeenten
Burgemeestersconvenant Burgemeesterconvenant: gemeentelijke klimaatactieplannen
Provincie coördineert, stimuleert, ondersteunt
Minstens - 20% tegen 2020
Vanaf 2016
2014 2013 * Klimaat-
2012 * Provincie
engagement gemeenten 4/10 * Werving CoM
erkend als * Nulmeting Territoriaal beschikbaar Coördinator
2015 * Opmaak klimaatactieplannen
* Uitvoering
* 2-jaarlijkse rapportering,
evaluatie en bijsturing *Ondertekening * Uitrol participatieve Burgemeestersaanpak convenant 25/6 * Indienen * Opmaak actieplannen bij EU nulmetingen + November 2015 opleiding * Start uitvoering * Draaiboek * Voorstelling klimaatstudie/ Terugkommoment * Inventaris gemeenten/beleidsaanbevelingen klimaatacties 15/06
* Start participatieve * Vlaams-Brabantse Klimaattop aanpak 27 & 28/11 * Subsidiereglement
Vragen?
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/klimaatneutraal