In 3 stappen naar een energievriendelijk huis Samen kunnen we dit realiseren.
Energievriendelijk huis 30 oktober > Stap 1 Zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk energie (warmte) verloren gaat
Isoleren waar mogelijk Ventilatie optimaliseren Inzichtelijk maken door een warmtescan
Energievriendelijk huis 18 november > Stap 2 Zorg ervoor dat de benodigde energie zo efficiënt mogelijk opgewekt en gebruikt wordt.
Apparaten met hoog rendement gebruiken voor verwarming en tapwater (HR ketel, Warmtepomp) Alternatieve verwarming
Energievriendelijk huis 9 december > Stap 3 Om een energieneutraal huis te realiseren is het mogelijk om zelf energie op te wekken. Zonnepanelen Zonneboiler Micro-wkk WKO (Warmte Koude Opslag) Energie besparingen doorvoeren. (Led lampen, energiezuinige apparaten enz.)
Agenda 19:30 - 19:40 19:40 - 20:05 20:05 - 20:30
Opening avond Zonnepanelen + HRE-Ketels Zonneboiler + Brandstofcel
20:30 - 20:45
Pauze
20:45 - 21:10 21:10 - 21:45 21:45 - 22:00 22:00 - 22:30
Warmte koude opslag W.K.O. Besparingen op elektra en gas Spouwisolatie en Warmtescan Napraten en info uitwisselen
Hans van der Heiden Wim Ploem Hans van der Heiden
Jan de Jong Jaap van Rumpt Hans van der Heiden
Zonnepanelen & H.R.E. ketel Wim Ploem
Zonnepanelen Werking Soorten Mono Poly HR/Folie
Omvormer Aansluiting meterkast Salderen/slimme meter
Zonnepanelen Salderen/slimme meter Geen subsidie maar wel BTW teruggave Exclusieve actie voor DEH Eco local Fuel ( CO2 compensatie) Waar op te letten bij aanschaf Meerprijzen (plat dak, extra lengte, extra groep) Opbrengstgarantie
Micro WKK of HRE ketel • Stirling motor om Elektriciteit op te wekken • Warmte vraag stuurt E productie (lineair) • Max 1 kW E = 5 kW thermisch • Extra gasbrander voor hogere warmtevraag
Micro WKK Micro elektriciteit centrale met kleine verliezen Meerprijs ca 3000-3500 € t.o.v. HR ketel Besparing op Elektriciteit ca 300-500€/jaar Kinderziekten: pas een paar duizend geïnstalleerd !!! Jaarlijks onderhoud
Zonneboiler Brandstofcel Hans van der Heiden
Basis principe zonneboiler
A Water inlaat B Buffervat C Collector D Zonnestralen E Warm water
Zonneboilers types Terugloop systeem (Remeha) Druk systeem (HR Solar) & Nefit/Bosch Terugloop systeem met warmtewisselaar (Itho/Daaldrop) Platte plaat collector Vacuüm buizen met heatpipes collector
Leegloop systeem Vloeistof loopt terug uit collector. Voorwaarde: collector moet hoger liggen dan boiler
Druk systeem Volledig vol Expansievat Pomp Manometer Collector Buffervat
Combinatie systeem van terugloop met warmtewisselaar Extra klein vat Extra pomp En warmtewisselaar Systeem Itho Voordeel: collector kan lager liggen
Werking verschil vlakke plaat & heatpipe collector Vlakke plaat
Heatpipes
Esthetische verschil vlakke plaat en heatpipes collector Vlakke plaat
Heatpipes
Prijzen en terugverdientijden Een redelijk betaalbare zonneboiler voor een 3 of 4 persoonshuishouden kost c.a. € 3.500 – € 4.000 Terugverdientijd hierbij c.a. 14 jaar
Wat is een brandstofcel en hoe werkt die ? Elektrochemisch toestel Geen thermischmechanische energie Hoog elektrisch rendement Batterij of accu met continue toevoer brandstof
Hoe werkt een brandstofcel
Geschiedenis brandstofcel 1838 Christian friedrich Schonbein 1843 Sir William Grove, galvanische batterij Capaciteitsprobleem Nasa
Typen brandstofcellen Naam materiaal electrolyt Groepen naar temperatuur 200 C.
Brandstofcel en energieneutraal huis Geen effect op energieneutraal huis Even hoog rendement als HR ketel Verdienste hoog e-rendement, 60 %. Potentiele moneymachine. ( zie berekening ).
Berekening Kosten 1 m3 aardgas = euro 0,62 1 m3 aardgas = 10 kWatthr. Kosten 1 kWhrel = euro 0,22. Je kan met de brandstof cel nu van iedere m3 gas, dus van iedere 10 kwhr, 5 kwhr elektra maken plus 4 kwhr thermisch. Dus van euro 0,62 ct maak je euro 1,10 elektra en 0,25 warmte. Rendement immers 50 % el en 40 % th. Virtuele winst euro 0,73, bij huidige saldering
Ervaringen en aanbevelingen Er zijn diverse projecten lopende Voorlopig geen aanrader, wel voor het milieu. De combinatie zoals vermeld met omgekeerde electrolyse is de toekomst. Waterstof is een energiedrager. Dus zonne energie maakt waterstof en weer omgekeerd, dus buffermogelijkheden.
Korte Pauze 15 minuten
Warmte Koude Opslag – WKO Aardwarmte – Geothermie Warmtepomp
Jan de Jong
Warmtepomp > Aardwarmte > WKO
Aardwarmte WKO
Voor individuele woning alleen deze vorm van Aardwarmte interessant
Duurzame Energie = Kernfusie en kernsplijting ZON
Per jaar: 1000 kWh/m2
“Eindeloze” energiebron: Zon = Kernfusie reactor Zonne-energie Wind Waterkracht Biomassa
Aard oppervlak Nederland Per jaar: 0,6 kWh/m2
AARDE
(Zelfs fossiele energie)
“Eindeloze” warmtebron: Aarde = Kernenergie reactor (ca. 50%) + oerwarmte-opslag (ca. 50%) • 99 % massa aarde: > 1000 C • 99,9% massa aarde: >100 C Aarde isoleert erg goed: • Warmtestroom ca. 0,07 W/m2 (ofwel 0,6 kWh/m2 ) • Temperatuurstijging in aardkorst: ca.3 C per 100 m
Soorten aardwarmte
Warmtepomp nodig Ondiep Diep
80 C
Toenemende: Investering Noodzakelijke omvang/ capaciteit project Afstand bron en injectie punt • • •
Zeer diep 140 C Ultradiep
Ontwerplevensduur/ “kortsluiting” : 30 jaar Beslag op ondergrond Strijd om concessies / onderlinge beïnvloeding
Bijvangst Noodzaak vergroten permeabiliteit: “fraccen”
210 C Stijgende temperatuur
Elektr.productie Max 20% rend. (Veel warmte over)
Overzicht geothermie Bodemwarmtewisselaars
WKO
Diepe geothermie
Zeer/ Ultra diepe geothermie
Toepassing
Warmtepomp: Verwarmen/koelen
Warmtepomp: Verwarmen/koelen
Verwarmen
(Industriële ) warmte, elektriciteit
Sectoren
Woningbouw, utiliteitsbouw (klein)
Woningbouw, utiliteitsbouw . Glastuinbouw
Woningbouw, utiliteitsbouw . Glastuinbouw
Cascade: elektriciteit, Industrie, glastuinbouw, woningbouw
Minimale schaal
1 woning
50 woningen, 2000 m2
2500 woningen, > 2 mln m3 aardgas
> 1 Mwe / > 5 mln m3 aardgas
Diepte in bodem
Tot 150 m
30 – 150 m
1500 – 3000 m
> 4000 m
Vergunning
Meldingsplicht / >70 kW Vergunning
Grondwaterwet, Wet Milieubeheer
Mijnbouwwet
Mijnbouwwet
Gerealiseerde projecten
Ca. 20.000
Ca. 2000
Ca. 10
-
Warmte-Koude-Opslag (WKO)
Aandachtspunten •
Actieve monitoring – –
•
Actief beheer – –
•
Op basis van monitoring signalering van problemen Noodzaak om tijdig bron en put te regeneren
Economie: –
•
Beheersstrategie Op basis van monitoring
Onderhoud – –
•
Jaarlijkse rapportageplicht waterdebieten, energiebalans en onttrekkings- en injectietemperatuur Maar ook noodzakelijk als input voor beheer
zie hiernaast (voorbeeld uit wkotool.nl)
Wkotool.nl: – –
Info over vergunningsituatie Voorbeeldprojecten/referenties
www.wkotool.nl
Zo kan het ook, maar niet hier
Dank voor uw aandacht. Heeft u nog vragen ?
Besparingen op Elektra en Gas Jaap van Rumpt
Verdeling energieverbruik
Gasverbruik
Verwarming (80%) Warm water (18%) Koken (2%)
Isoleren van woning Dak isolatie Muur isolatie Vloer isolatie Glas HR++(+) Verse lucht
Beste ketels (consumenten bond) Atag E325EC CW5 €1200 tot €2350 Remeha Tzerre M 39c plus CW5 €1025 tot 1877
Rendement 98% Test oordeel 8.1 Rendement 96% Test oordeel 7,7
Zonneboiler Collector Buffervat Combiketel Zon
Mijn plan van aanpak voor elektra Meterstanden elke maand opnemen of via slimme meter vast leggen Ik heb een lijst van verbruikspunten gemaakt. Ik heb een schatting gemaakt van het verbruik van ieder verbruikspunt per jaar. Gemiddeld aantal uren/dag x 365 x Vermogen in kW = Verbruik per jaar in kWh Bij elk verbruikspunt de mogelijke actie(s) aangegeven ter verbetering. Plan gemaakt welke acties wanneer uit te voeren.
Jaar kWh
Verbruiksgeschiedenis
2008 9789
7000
2009 6877 6000
2010 5148 5000
2011 706 Verbruik [KWH] of [M³]
4000
3000
Electra H
Electra L Gas
2000
1000
0 Jaar -1000
-2000
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Verbruik per element Sb = stand by sb
Schatting verbruiken
aan
Watt Watt
sb
aan
Uren/dag
sb
aan Dagen
kWh/dag
Jaar
/Jaar
kWh
Huiskamer Verlichting Voor
4x 60Watt
240
0
4,50
0,00
1,08
344
372
Achter 1x 60Watt
60
0
4,50
0,00
0,27
344
93
Apparatuur TV
0,5
100
19
5,00
0,01
0,50
344
172
Geluidsset
0,5
32
19
5,00
0,01
0,16
344
58
Hard disc recorder
3
20
23
0,50
0,07
0,01
344
27
Digitale TV kastje
11
11
22
2,00
0,24
0,02
344
91
DVD speler
4
24
24
0,01
0,10
0,00
344
34
Computer systeem
4
60
22
3,00
0,09
0,18
344
92
Radio installatie huiskamer
40
5
1,00
0,20
0,04
344
83
Telefoon
4
12 12,00 0,05
0,05
344
33
Acties Nieuw Verbruik
Besparing
investering Opmerking Terug verdientijd
aan
Jaar
Jaar
in jaren
Watt
kWh
kWh
Euro
Vervangen door LED
32
49,53
322
70,00
€
40,00 4x8 watt
0,56
Vervangen door LED
8
12,38
83,6
18,00
€
10,00 1x8 watt
0,56
TV Standby killer
171,5
6,9
1,50
€
24,00
15,8
Geluidsset
54,5
Euro
[aantal jaren]
Huiskamer Verlichting
1x 1x
Extra schakelaar
3
23,7
5,21
€
3,50
0,14
Extra schakelaar
8
83,2
18,30
€
3,50
0,18
Extra schakelaar
0
33,0
7,26
€
3,50
0,46
PC Standby killer
62
30,3
6,60
€
30,00
4,31
Behaalde bezuinigingen Elektrische bijverwarmingen verminderd Resultaat 2954 kWh/jaar minder = 650€/jaar Alle lampen vervangen door LED lampen Resultaat 1664 kWh/jaar minder = 366€/jaar Vijverpompen alleen aan als het echt moet. Resultaat 362 kWh/jaar minder = 80€/jaar Instelling vloerverwarming badkamer Resultaat 40kWh/jaar minder = 9€/jaar Diversen: Resultaat 37 kWh/jaar = 8€/jaar
Totaal bezuinigingen = 5057 kWh/jaar
Totaal resultaten Verbruik in 2008 was =+9789 kWh Totaal bezuinigingen 2008 tot 2011 =-5057 kWh In 2011 leveren de zonnepanelen =-3934 kWh -------+ In 2011 verbruikt 703 kWh Te betalen 703 x 0,22€ - 365 X 1€ = -210 €
Kosten vergelijk Electra - Gas
1m³ aardgas levert 31,65 MJ en kost 0,63 € 1Kwh elektra levert 3,6 MJ en kost 0,22 € Aardgas 1MJ kost 0,63/31,65=0,02 € → 0,028 Elektra 1MJ kost 0,22/3,6 =0,07 € Als we koken op elektra is dat ≈ 2,5 x zo duur. Elektrisch verwarmen is dus ≈ 2,5x zo duur.
Thermische elektriciteitscentrale
Gas, olie, kolen, bio massa. Verlies centrale ± 50%. (zonder warmtenet) Verlies transport elektriciteit ± 4,5%. Kosten centrale en netwerk
Winst maken.
Elektrische verwarmingen/Koelen Bijverwarming.
Elektrische vloerverwarming.
Buitenverwarming.
Airco
De nieuwe taal van licht Niet in Watt denken maar in: Lumen : totale licht-uitstraling
Lux
: lumen per m²
en
Kelvin
: lichtkleur
Flame Warm wit Koel Wit
= 2200 Kelvin = 2700 Kelvin = 4000 tot 5500 Kelvin
Soorten verlichting Gloeilamp Halogeenlamp Spaarlamp Led lamp TL lampen* TL5 lampen*
600 lumen 600 lumen 600 lumen 600 lumen 600 lumen 600 lumen
Besparing 50 Watt 0% 30 Watt 40 % 11 Watt 78 % 6-12 Watt 76-90 % 8 Watt 84 % 6,4 Watt 87 %
Vuistregel Aantal lumen : 10 = Hoeveelheid Watt gloeilamp * Bedrijfsverlichting
Kosten aanschaf lampen Gloeilamp
600 lumen
60 Watt € 1,20
Halogeenlamp
600 lumen
42 Watt € 3,00
Spaarlamp
600 lumen
11 Watt € 5,95
Led lamp LQ
600 lumen
10 Watt € 5,99
Led lamp LQ dimbaar
600 lumen
10 Watt € 9,99
Led lamp HQ dimbaar
600 lumen
12 Watt € 20,00
Levensduur lampen
1000 Branduren Gloeilamp 1 Halogeenlamp 2 Spaarlamp 10 Led lamp LQ 15 Led lamp HQ * 25
Prijs per 1000 branduren € 1,20 : 1 = € 1,20 € 3,00 : 2 = € 1,50 € 5,95 : 10 = € 0,60 € 5,99 : 15 = € 0,40 € 20,00 : 25 = € 0,80
* Zekerheid levensduur is bij HQ Led lampen hoger dan bij LQ.
Verbruik: 600 lumen Led lamp per jaar Stel: gemiddeld 3 uur per dag = 365 x 3 u. = 1.095u./jaar, kWh prijs € 0,21 Watt kWh/jaar €/jaar + lamp/j.
Gloeilamp Halogeenlamp Spaarlamp Led lamp LQ Led lamp HQ
50 30 11 10 12
54,8 32,8 12 11 13,1
= = = = =
€ 11,80 + € 6,90 + € 2,50 + € 2,30 + € 2,7 0 +
€ 1,20 € 1,50 € 0,60 € 0,40 € 0,80
Tot./j.
= € 13,00 = € 8,40 = € 3,10 = € 2,70 = € 3,50
Kosten gloeilamp t.o.v. Led lamp LQ bij 3 uur gebruik per dag zijn: € 13 : € 2,70 = 4,8 keer hoger
Voordelen Led verlichting
Geen comfortverlies (kleur en hoeveelheid licht) Direct vol licht Goed bestand tegen veel schakelen Goed bestand tegen vrieskou Betaalbaar en kostenbesparend Goed bestand tegen schokken Geen kwik (milieu vriendelijk) Geschikt voor hergebruik
Verbruik verminderen: verlichting Voorbeeld: lampen die 3 uur per dag branden. Berekening kWh per jaar: vermogen in kWh x uur per dag x 365
Halogeen Verlichting: Verbruik : Verbruik: Euro’s:
LED 10 spots van 35 W 0,35 kW x 3u. x 365 383,25 kWh per jaar 383,25 x € 0,21 = € 80,48
Besparing per jaar: Aanschaf kosten LED’s:
Verlichting: Verbruik : Verbruik: Euro’s:
10 spots van 4 W 0,04 kW x 3u. x 365 43,8 kWh per jaar 43,8 x € 0,21 = € 9,20
€ 80,48 – € 9,2 = € 71,28 10 x € 11,48 = € 114,80
In 1,6 jaar terug verdiend. In vervolg jaren besparing van € 71,28 per jaar !!
Overzicht fittingen
Diversiteit LED lampen
Belangrijke weetjes Vuistregel lumen: Aantal Watt gloeilamp x 10 = hoeveelheid lumen (lm) Warmwit is 2700 Kelvin (⁰K) Let bij spot-lampen op: spanning, lengte lampen, koeling, lichthoek: vergelijk ze met de gegevens van uw halogeenlamp. Wat is het doel van uw lamp, in welke richting wilt u licht?
horizontaal
rondom
recht vooruit
sierlamp rondom
Belangrijke weetjes • Niet alle Led lampen zijn dimbaar (kijk op verpakking of vraag na) • Niet alle dimbare lampen zijn met alle dimmers te gebruiken. Vraag na of er een speciale dimmer nodig is. • Bewaar de aankoopbon en vraag na wat de garantietijd is. Deze is zeker korter dan de levensduur. • 12 Volt spot-lampjes G4 35 mm en G4 50mm: soms moet de voeding ook vervangen worden Rond 50
Rond 32
Bijzondere LED lampen • Lampen die in kleur kunnen veranderen
• LED strips
• Afstand bedieningen
• Speciale armaturen met ingebouwde LEDS
Aanschaffen Led verlichting • • • • •
Ikea : goedkoop Bouwmarkten: Hornbach, Gamma, Praxis, Karwei, enz. Elektra winkels Internet : heel veel mogelijkheden en verschillende prijzen Action : goedkoop (kwaliteit ?)
• Top merken: – Philips, Megaman, Osram, Pharox – Langere levensduur en betrouwbaarder, echter wel duurder en soms minder efficiënt (lager aantal Lumen per Watt)
Zonnepanelen PV systeem
Isolatie (Herhaling) Hans van der Heide
Warmteverliezen
Spouwmuur na-isoleren Isolatie materialen: HR-Thermoparels Biofoamparels (uit plantaardig materiaal)
Aan welke isolatie verdien ik het meeste? Besparing gasverbruik (m3/jaar)
Isolatiekosten
Terugverdientijd (jaar)
Gevel
160
750
5
Dak
190
2000
11
Glas
85
900
11
Vloer
50
1500
30
Thermografie warmtecamera Wat is thermografie? Wat doet het? Visualisatie Lage temperatuur > donker, hoge temperatuur > licht Picture in picture.
Infrarood foto
Mogelijkheden Controle werkingsgraad huidige isolatie Kosten € 45 per infrarood foto, plus vrijblijvend advies Alleen voor leden DEH Na plaatsing isolatie, kosteloos ter controle een tweede infrarood foto
Gezamenlijke opdracht Voordelen gezamenlijk aanvraag De aanmeldingsmogelijkheid voor gezamenlijk isoleren bestaat nog steeds. De warmtescan is nog steeds mogelijk Bij belangstelling, hier graag inschrijven; of aanmelden op de website.
Bedankt voor uw aandacht! U kunt zich nu bij ons aanmelden voor een gezamenlijke aanvraag van spouw isolatie.
Uitdelen Bezuinigingskaart
