In 2010 Alle adressen voor werk, inkomen en budget Nieuw Peter van Straaten

In 2010 Alle adressen voor werk, inkomen en budget Nieuw Peter van Straaten

MUG haalt het vuil op 10 Vanachter het loket 11 Cor Jaring: Fotografie is geen kunst 15 Dossier: Het Granieten Bestand 20

Huurrecht Woonruimte Advocatuur GRATIS EERSTE HUURADVIES - Voor alle problemen over het huren van woonruimte - Gematigde vaste tarieven - Ook pro-deo zaken

Mr. Patrick Worp

www.prworp.nl | [email protected] | 020 - 320 70 22

Gratis Rechtshulp voor minima

020 - 627 37 95 Uitkeringen, Arbeidsrecht en Strafrecht

Willering Advocaten Singel 190 Amsterdam - www.willering-advocaten.nl

Heeft u problemen met uw uitkering? Walker & Wittensleger advocaten tel. 020-6730055

Zie advertentie pagina 18

de maand MUG

Inhoud

MUG begint de nieuwe maand met een overzicht van de vorige. Welke gebeurtenissen, wetswijzigingen of politieke ideetjes raakten uw portemonnee? Wie kwam voor uw belangen op? Waar werd u wijzer van? Wat hielp u aan werk of zorgde ervoor dat u het straks wat beter hebt? MUG maakt de balans op.

5

• Ruilhandelkring Noppes •

8

• Opvanghuis voor dementerenden • Staatssecretatis Klijnsma pleit voor gesubsidieerd werk •

12

• De stand van zaken op armoedegebied •

31

• Klerenzooi en Koopwijzer • 2/3 De Maand MUG 9 Achtergrond: Fibu budgetbeheer | 11 Kunst & Cultuur: interview Peter van Straaten | 27 Sport: Marathonschaatsster Kimberly Muusse | Rubrieken: 3 Kafka | 5 Hoe kom je de maand door met weinig geld | 5 De Ombudsman | 9 Werken met DWI |14 Ramsj | 28 Jacques Peeters | foto voorpagina: John Melskens model: Fay

parttimers. Ook stelde het kabinet grote bezuinigingen uit. Maar de belangrijkste oorzaak voor de meevallende werkloosheid lijkt dat vooral ZZP-ers (freelancers, zelfstandigen zonder personeel) de klappen hebben opgevangen. Die komen niet in de werkloosheidsstatistieken voor, zolang ze nog wat spaargeld hebben en niet om bijstand aankloppen.

Re-integratie gaat nog steeds moeizaam Gemeentelijke Ombudsman Ulco van de Pol stelt vast dat de re-in-

Schuldeisers niet automatisch in de wacht Het is niet altijd verstandig om mensen uitstel te verlenen bij het aflossen van problematische schulden, stelt de NVVK, de belangenvereniging van gemeentelijke kredietbanken, publieke instellingen en bedrijven die mensen met schulden helpen. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil een moratorium voor mensen met schulden. Zo'n moratorium komt erop neer dat schuldeisers langer moeten wachten voordat ze de deurwaarder op iemand afsturen. Dat zou mensen met schuld én schuldhulpinstanties tijd geven om problemen op te lossen. Maar volgens de NVVK hebben mensen met schulden een stok achter de deur hard nodig. 'Sommigen steken hun kop in het zand', zegt NVVK-voorzitter Ger Jaarsma in dagblad Trouw. Een moratorium zou bovendien oneerlijk zijn jegens schuldeisers, vaak gewone middenstanders. Overigens is de NVVK niet in alle situaties tegen een moratorium. In uitzonderlijke gevallen zouden schuldeisers in de wacht moeten worden gezet. Stroom samen inkopen voorkomt afsluiting Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam onderzoeken of ze als gemeentes collectief energie kunnen inkopen voor mensen met een minimuminkomen. Door gas en stroom collectief in te kopen, kunnen gunstigere contracten met bedrijven als Nuon worden afgesloten. Zo willen de vier grote gemeentes minima helpen om op hun energienota te besparen. De gemeenten zijn nog aan het uitzoeken wat de mogelijkheden zijn. Carmen Westra van DWI: ,,We

$



 

 ### %
 

 #
!

januar i

Werkloosheid valt mee dankzij ZZP-ers Is de crisis op z'n retour? Er is alweer enige economische groei, dankzij de export naar Azië en de VS. Ook is er minder werkloos-

heid dan verwacht. Het Centraal Planbureau (CPB) gokt dat in het nieuwe jaar 510 duizend Nederlanders zonder werk zullen zitten. Het CPB had met veel meer rekening gehouden, met de jaren tachtig als doemscenario. Toen stonden zo'n 640 duizend mensen aan de kant, terwijl Nederland twintig jaar geleden twee miljoen minder inwoners telde. Voor het minder rap stijgen van de werkloosheid dan bij het begin van de crisis werd verwacht, zijn tal van verklaringen: Door de arbeidskrapte werd vóór de crisis massaal overgewerkt; tijdens de crisis werd dat als eerste geschrapt. Uit angst na de crisis zonder personeel te zitten, gingen bedrijven niet zo makkelijk tot ontslag over als in voorgaande periodes van recessie. Oost-Europese werknemers bleven thuis, de deeltijd-WW droeg een steentje bij en - niet onbelangrijk - Nederland telt veel

Peter van StraAten

 !

" # !
"
!#! 

2 Ac t ueel

 Bijstandsuitkeringen deze maand omhoog De bijstand voor gehuwden en ongehuwd samenwonenden wordt €1299,04 netto per maand. De bijstand voor alleenstaanden wordt €649,52 netto per maand. Alleenstaande ouders krijgen €909,33 per maand. De bijstand wordt doorgaans aangevuld met een vergoeding voor de woonkosten. Die is €259,81 per maand. De bijstandsuitkering voor jongeren tot 27 jaar is met ingang van 1 oktober 2009 afgeschaft. Jongeren moeten werken of studeren. Indien zij niet voldoende verdienen, krijgen zij een aanvulling op het loon.

tegratie van werklozen moeizaam verloopt. Werkzoekenden komen voor re-integratie in aanmerking als ze zelf geen werk kunnen vinden. Re-integratietrajecten zijn gericht op het verkrijgen van werkervaring of het weer opbouwen van een werkritme. De Ombudsman onderzocht de wijze waarop de Amsterdamse Dienst Werk en Inkomen (DWI) de re-integratie uitvoert. Hij signaleert problemen met de trajectkeuze en gebrekkige communicatie. Voor zijn onderzoek interviewde de Ombudsman ruim zeventig klanten, DWI-klantmanagers en trajectbegeleiders van re-integratiebedrijven. Uit de interviews kwam naar voren dat er een tekort is aan trajecten voor klanten met een kleine afstand tot de arbeidsmarkt en voor specifieke doelgroepen. Klantmanagers kiezen vaak een bepaald traject omdat ze dat traject nu eenmaal kennen, zonder zich af te vragen of dat ook de beste keus is. Van de Pol adviseert het aanbod overzichtelijker te maken, de communicatie tussen alle partijen en de verslaglegging te verbeteren en duidelijke afspraken over klachtbehandeling te maken. Wethouder Werk en Inkomen Freek Ossel, verantwoordelijk voor DWI, moet zich nog over het rapport buigen; zijn reactie wordt eind januari verwacht.

2010

m ug m aga zine

redactioneel

Eindelijk experiment met gratis OV?

In het Belgische Hasselt doen ze het al jaren: gratis openbaar vervoer als alternatief voor de auto. Het schijnt te werken. In Amsterdam wordt onbedoeld ook met gratis OV geëxperimenteerd. De Stop/Go-busjes in het centrum - voorheen De Opstapper - zijn niet voorzien van een OV-kaartlezer maar het GVB belooft op zijn website: 'Voor slecht €1, - kunt u een uur lang reizen met de Stop/Go. Eén eurokaartje (alleen geldig in de Stop/Go) zijn te koop bij de bestuurder. U kunt ook met een strippenkaart of ieder ander geldig vervoerbewijs reizen.' Pragmatisch en behulpzaam als de meeste Amsterdamse GVB-ers zijn, nemen Stop/Go-bestuurders er vaak genoegen mee dat een passagier zijn OV-chipkaart toont. We hebben het getest, het werkt echt. Omdat er geen kaartlezer aan boord is, wordt er niets van de pas afgeschreven. Gratis van de Jordaan naar de Stopera. MUG vindt dat het zo hoort, nu de andere bussen en trams nog. Foto: Ingrid de Groot

kunnen nog niet zeggen hoeveel geld het gaat schelen. Eind januari weten we meer. Nuon komt al langs bij klanten met betalingsproblemen, om afsluiting te voorkomen.”

Ook bij psychische nood naar de intensive care Er moet een intensive care voor psychiatrische patiënten komen, vinden de initiatiefnemers van de op 17 december gehouden conferentie Intensive Care in de Geestelijke Gezondheidszorg. Patiënten met acute psychiatrische problemen worden te vaak aan hun lot overgelaten. Werkers in de psychiatrie vinden dat psychiatrische ziekenhuizen een intensive care moeten krijgen, zoals die in gewone ziekenhuizen aanwezig is. 'Bij een hartaanval is het ondenkbaar dat je in het ziekenhuis een verpleegkundige krijgt die alleen een basisopleiding heeft gehad', zegt initiatiefnemer Berno van Meijel in de Volkskrant. Van Meijel, lector GGZ verpleegkunde: 'Maar in de acute psychiatrie gebeurt dat wel.' Wie op straat leeft, sterft 25 jaar vroeger Mensen die lange tijd dakloos zijn, worden niet oud. Promotieonderzoek van GGD-arts Igor van Leare toont aan dat de meeste langdurig daklozen in Amsterdam niet ouder worden dan vijftig jaar. Ze leven zo'n 25 jaar korter dan de gemiddelde Nederlander als m u g m aga zine

gevolg van verslaving en van psychische en lichamelijke problemen. Uit het onderzoek blijkt dat vooral laagopgeleide, alleenstaande Nederlandse, Surinaamse en Antilliaanse mannen tussen de 25 en vijftig jaar een relatief groot risico lopen om dakloos te worden. Daklozendokter en GGD-arts Van

We zijn rijk! Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft berekend hoe rijk we zijn. En rijk zijn we! Althans op papier. Iedere Nederlander, in de bijstand of de Quote Top 100, is goed voor ruim twee euroton. Alle Nederlandse bezittingen tezamen vertegenwoordigden in 2008 een waarde van 3.500 miljard euro. In nullen: 3.500.000.000.000 euro. Nederland was in 2008, vóór het uitbreken van de financiële crisis, twee keer zo rijk als tien jaar geleden. De bezittingen die het CBS heeft opgeteld zijn onder meer bedrijfsgebouwen, woningen, wegen, dijken, machines en voorraden. Bezit elke Nederlander twee ton? Volgens de armoedecijfers leeft één op de tien Nederlanders op bijstandsniveau. In Amsterdam zelfs één op de zes, dat is het Europese gemiddelde. De Europese Unie heeft daarom het Jaar van de Bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting bedacht. De EU belooft voor 2010: stimuleren van politieke betrokkenheid om armoede en sociale uitsluiting tegen te gaan; burgers inspireren om de strijd aan te gaan; aandacht voor slachtoffers van armoede en sociale uitsluiting; betrokkenheid bij niet-gouvernementele organisaties die armoede en sociale uitsluiting bestrijden; stereotypen en stigmatisering van armoede en sociale uitsluiting tegengaan; promoten van welzijn en gelijke kansen voor iedereen; solidariteit tussen generaties en duurzame ontwikkeling.

Laere pleit voor het eerder opsporen en beter begeleiden van kwetsbare burgers. Woningcorporaties, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk, reclassering en medische zorg zouden daarbij moeten samenwerken. Bieb blijft gratis voor stadspashouder Stadspashouders mogen ook dit jaar gratis naar de bibliotheek. Een voorstel van de PvdA, tijdens de begrotingsbehandeling in de gemeenteraad op 17 december, werd aangenomen. De raad trekt er €125.000 voor uit. De gratis OB-pas geldt alleen voor de leeftijdsgroep tot 65 jaar. 65-Plussers betalen met ingang van dit jaar €10 voor hun abonnement.Ook stelde de raad, op voorstel van de PvdA, €200.000 beschikbaar voor muziekonderwijs op scholen en €20.000 voor de straatkrant Z.

Besluit NZ-lijn was dom Het besluit om de Noord-Zuidlijn aan te leggen, was ondoordacht. Dit oordeelt de enquêtecommissie van de gemeenteraad, die medio december haar rapport presenteerde. VVD-wethouder Geert Dales gaf de raad onvoldoende informatie om tot een weloverwogen besluit te kunnen komen. De Noord-Zuidlijn zou 1,5 miljard gaan kosten; acht jaar later en nog zeven jaar vóór de geplande oplevering, staat de teller al op ruim drie miljard.

Alle MUG-lezers een geweldig 2010 toegewenst! Dat het nieuwe jaar u maar veel plezier mag brengen, zonder financiële zorgen. Want laten we eerlijk zijn, een chronisch tekort aan pecunia kan je plezier in het leven behoorlijk vergallen. MUG gaat u een handje helpen, met een zogeheten sociale kaart. In deze MUG-Wijzer, die met ingang van het nieuwe jaar elke maand in MUG wordt opgenomen, kunt u lezen bij wie u moet zijn om iets aan uw financiële situatie te doen. Werkzoekend? Financiële ondersteuning nodig? Moeite met het huishoudboekje? Gek van alle bureaucratie? In de MUG-Wijzer staan alle belangrijke adressen, van arbeidsbureau tot sociale dienst, van hulpinstanties tot particuliere initiatieven om u te helpen. U vindt er ook handige tips. De MUGWijzer is nog in ontwikkeling; we passen hem maandelijks aan en garanderen dat we elk loket elke maand controleren op juistheid en bereikbaarheid. U kunt ons daarbij helpen door uw ervaringen met loketten met ons te delen. Bel of mail de redactie. MUG bedankt de Delta Lloyd Foundation voor het mogelijk maken van de MUG-Wijzer. Ook nieuw in 2010 is Peter van Straaten. De medewerking van een van 's lands beste cartoonisten is iets om apetrots op te zijn. Vanaf nu dus niet alleen in Het Parool (en de overige GPDbladen) en Vrij Nederland maar ook maandelijks in MUG Magazine. Lees ook het interview met Peter van Straaten op pagina 11. Een goede start van het nieuwe jaar kan niet zonder terugblik. DWI heeft de Dienst Onderzoek en Statistiek (O+S) een lezersonderzoek laten uitvoeren. Volgens het conceptrapport doet MUG het niet slecht. Van onze lezers hoort ruim de helft tot de minima. Acht op de tien lezers beoordeelt MUG als 'duidelijk' en 'nuttig'. Negen op de tien lezers vindt het blad 'informatief'. Eenderde leest MUG maandelijks en nog eens eenderde geeft het blad door aan familieleden, vrienden of kennissen. Ook de vormgeving krijgt een dikke voldoende; maar liefst eenderde vindt de huidige, kleurrijke layout beter dan de vorige. MUG redactie, ga zo door! Joop Lahaise januar i

2010 Ac t ueel 3

ombudsman

achter het nieuws

rondkomen

Met Noppes koop je spullen en diensten zonder euro's op zak Gemeentelijk ombudsman Ulco van de Pol behandelt klachten van burgers. Onlangs publiceerde ik mijn rapport 'Re-integratie: een moeizaam traject'. Aanleiding voor het onderzoek waren aanhoudende signalen dat zowel DWI als de reintegratiebureaus te weinig rekening houden met de mogelijkheden en wensen van klanten. Bijvoorbeeld in het geval van een vrouw die vanwege fysieke klachten geen zwaar lichamelijk werk kon verrichten, maar op een tuinderij potten moest verslepen. Of de bioloog wiens uitkering werd stopgezet toen hij –met instemming van zijn re-integratiebedrijfstage wilde lopen op Groenland. Tijdens het onderzoek werden zo’n 100 dossiers bekeken en ruim 70 betrokkenen geïnterviewd. Hoewel een trajectplan op de persoon toegesneden zou moeten zijn, gaf de helft van de klanten aan hier ontevreden over te zijn. Klantmanagers bleken onvoldoende inzicht te hebben in het grote aantal mogelijke trajecten en waren om verschillende redenen niet in staat het re-integratietraject van hun klanten te volgen. Voor de klant is vaak niet duidelijk welk doel een traject heeft, hoe lang de opleiding duurt, en wat het arbeidsperspectief is. Ook is er vaak geen aanspreekpunt voor de klant, persoonlijke vorderingen worden niet besproken en wanneer het traject is doorlopen vindt geen evaluatie plaats. Ook is vaak niet duidelijk bij wie een klant met klachten over het traject terecht kan: bij het re-integratiebedrijf of DWI. Wanneer het re-integratiebedrijf constateert dat iemand niet op de juiste plek zit, kan het vele maanden duren voordat hij door DWI opnieuw geplaatst wordt. De vele citaten van betrokkenen in mijn rapport illustreren dat re-integratie momenteel een moeizaam traject is. Ik heb dan ook een groot aantal aanbevelingen tot verbetering van het proces aan mijn rapport verbonden. Wethouder Ossel heeft inmiddels laten weten dat er een bijeenkomst met alle betrokken partijen zal worden georganiseerd om het re-integratieproces te verbeteren. Ik ben zeer benieuwd naar de uitkomst. In de tussentijd kunt u klachten over re-integratietrajecten aan mij melden. www.gemeentelijkeombudsman.nl m u g m aga zine

Charles braam In ruilhandelkringen betaal je niet met euro's maar met Bartjes in Drenthe, Eco’s in Groningen en met Noppes in Amsterdam. Je doet er ook contacten op. Noppes is geen echt geld maar wel evenveel waard als een euro en je kunt er van alles voor ‘kopen’ en dan vooral zaken die je niet bij de Hema of Aldi vindt. Een eigen gebakken taart, hulp voor je vastgelopen computer, zelfs een vakantie in het Italiaanse Toscane. De enige voorwaarde is dat je zelf ook iets aanbiedt om te ruilen en dat is vaak gemakkelijker dan je denkt. Iedereen kan of heeft wel iets, wat een ander lid toevallig kan gebruiken: oppassen op kinderen, een stoel repareren maar ook spullen, die jezelf niet meer nodig hebt zoals kleding, speelgoed of de decoupeerzaag die je nooit meer gebruikt. En geen angst: zolang je per jaar niet meer dan 3.000 Noppen omzet, knijpt de belastingdienst een oogje dicht. Aan de wand van het Noppeskantoor hangen ingelijste foto’s van landschappen. Ze zijn gemaakt door Ingrid Schütt en Fred van Heerwaarden op hun rondreizen door verschillende landen. De foto's zijn te koop voor 100 Noppen per stuk, plus €12,- voor de lijst. Rooibosthee wordt er geserveerd in een mok met het opschrift: ’Rijk met Noppen’. Arjuna, Ingrids Nopper-naam, is ooit bij Noppes begonnen als baliemedewerkster en werd na een paar jaar gevraagd om voorzitter te worden. Officieel staan daar vier uur per week voor, maar vaak is ze meer dan twaalf uur voor de vereniging in de weer. Dat vindt ze geen enkel punt. Ze doet het graag. Soms geeft ze zelf ook workshops, zoals vandaag. ,,Dè Nopper bestaat niet,” volgens Ingrid, ,,we hebben leden uit allerlei sociale milieus. De één doet mee uit een vorm van idealisme, de ander om economische redenen. Maar Noppes is meer dan een ruilhandelclub, het is voornamelijk een sociaal netwerk.” Zo is er een eetclub, die één keer per maand een maaltijd verzorgt in de Noppes-ruimte ,,Drie jaar geleden zijn we begonnen met vier, vijf mensen, nu hebben we zo’n twintig trouwe bezoekers.” Daarnaast zijn er zelfs Noppers die, na een oefenperiode in het Noppes-circuit, ‘uitstromen’ naar de reguliere arbeidsmarkt, veelal als kleine zelfstandige (ZZP’er).

Deze vorm van ruilhandel staat bekend als Local Exchange and Trade System, in het Nederlands: Lokaal Economisch Transactie Systeem (LETS). Het Amsterdamse Noppes was in 1993 het eerste ‘letssysteem’ in Nederland, opgericht door een groep idealisten, die een meer duurzame economie nastreefden. Tegenwoordig is het Noppeskantoor, tevens verenigingsgebouw, gevestigd op het voormalige WGterrein, achter de Overtoom. Er is één vaste kracht in dienst, met een gesubsidieerde arbeidsplaats. Al het andere werk wordt gedaan door vrijwilligers, al dan niet betaald met Noppes. In 2003 veranderde de organisatie van een stichting in een vereniging. Hierdoor kregen de leden meer inspraakmogelijkheden. Met een ledental van zo’n 560 zit Noppes, na een periode van verminderde belangstelling, weer in de lift. Huidige Noppesvoorzitter en actieve Nopper, Ingrid Schütt, handelend onder de naam Arjuna, is sinds 2004 lid en nog steeds enthousiast: ,,Momenteel zijn er in Nederland zo’n 100 ruilkringen, veelal gestart en gerund door vrijwilligers en variërend in grootte van zo’n 20 tot 560 leden. Over de gehele wereld zijn er nu zo’n 2500 van dergelijke netwerken actief." Een direct verband tussen de toegenomen belangstelling en

de huidige economische crisis ziet ze niet. ,,Voor de meeste mensen, die werkloos zijn geworden, moet de grote armoedeval nog komen, bijvoorbeeld als hun WW-uitkering stopt”, denkt Ingrid. Naast het ruilen biedt Noppes mogelijkheden je sociale netwerk uit te breiden. Onder de naam ‘Noppes Culinair’ is er een maandelijkse eetclub en ieder lid kan de clubruimte gebruiken om zelf een activiteit op te zetten. De huur wordt natuurlijk in Noppes verrekend. Het Barter-systeem, zoals LETS in Amerika heet, is tijdens de grote economische crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw ontstaan. In die tijd van grote armoede en enorme inflatie konden kleine dorpsgemeenschappen zich economisch handhaven door deze vorm van ruilhandel nieuw leven in te blazen. In de tijd vóór onze geldeconomie, en trouwens nu nog steeds bij uitheemse volken, was deze vorm van samenwerking heel gewoon. Bovendien zijn er binnen een LETSsysteem dingen mogelijk, die in de echte economie niet kunnen. Met de januari-cheque van de Stadspas krijg je 50 procent korting; voor maar €12,50 ben je dan lid. www.noppes.nl Vereniging Noppes, M. van Bouwdijk Bastiaansestraat 60 di t/m vr 13:00 - 17:00 uur

‘Een leuke middag hebben en ook nog iets nuttigs doen’

Niet doorsnee maar ook geen hippie. Foto: Michel Hobbij

Ewout Smits komt binnen. Hij is lid sinds 2006 en na zijn e-mails gecheckt te hebben – ook dat kan bij Noppes – schuift hij aan. Ewout is 34 jaar en werkt als kelner in Villa Zeezicht. Een vriend had hem Noppes aangeraden. Ewout is op zoek naar gezelligheid en leuke ontmoetingen: ,,Een band plakken, een kast in elkaar zetten. Dat soort dingen. Samen aan de slag. Een leuke middag hebben en ook nog iets nuttigs doen, dat is wat ik zoek. Noppes verrijkt je leven. Het idealistische spreekt me aan.” Als de term ‘geitenwollen sokken’

valt, reageert Ewout als door een wesp gestoken. ,,Noppes-leden zijn over het algemeen geen doorsnee mensen, maar zeker ook geen overjarige hippies!" ,,Cultural creatives is de moderne term,” vult Arjuna aan, ,,maar het moet gezegd, de consumptie van rooibosthee ligt hier ver boven het landelijk gemiddelde.” Ewouts enthousiasme en gedrevenheid hebben aanstekelijk gewerkt. Als ik de koude winteravond inloop, denk ik: ,,Mmm, misschien toch maar eens gaan kijken bij die eetclub.”

Lezers vertellen hoe zij de maand doorkomen met weinig geld. Tamara Smit (28) gaat na de geboorte van haar zoon Sebastiaan (2) in januari weer werken. Tamara: ,,Toen ik zo’n drie weken geleden gevraagd werd voor dit interview, heb ik al mijn geldzaken op papier gezet. Wat kan ik de MUG-lezer nou voor handige tips meegeven? Aan een vriendin vertelde ik over dit interview. Wij kletsen heel wat af, maar over onze geldzaken hebben we het nog nooit gehad. Beetje bij beetje vertelde ik haar over mijn uitgaven. En over mijn schuld van 15.000 euro. Ik los per maand 188 euro af, maar omdat ik nooit geld over hou, haal ik er weer 88 euro vanaf. Dat is het flexibel krediet van de ABN-AMRO, handig toch? Het drong meteen tot mijn vriendin door dat ik op deze manier nooit in staat zou zijn om van mijn schulden af te komen. Ik hield ze zo alleen maar in stand. Ze begon onmiddellijk op mij in te praten. Ik moest me maar snel gaan aanmelden bij de schuldhulpverlening. Ach het valt wel mee, ik heb geen incassobureaus achter me aan zitten en betaal op tijd mijn vaste lasten van mijn WIA-uitkering. Als een struisvogel heb ik dit heel wat jaren volgehouden. Ze gaf me een telefoonnummer van schuldhulpbureau Doras en waarschuwde me: ,,Tamara, als je eenmaal bent aangemeld, zul je drie jaar op je blaren moeten zitten. Je mag geen nieuwe schulden meer maken.” Het is een lange rit, maar met dat ene zinnetje: 'Een schone lei', viel pas het kwartje bij mij. De zelfde dag heb ik met Doras gebeld. Vrijdag 11 december had ik mijn eerste afspraak.Ik weet nu wel wat voor handige tip ik de lezers van de MUG wil meegeven. Zet al je geldzaken eens goed op een rijtje. Een simpel voorbeeld, waar ik niet achter zou zijn gekomen als ik dat niet had gedaan, is dat ik voor 140 euro per maand wegrook aan shag en sigaretten. Kun je het je voorstellen 140 euro? Ik zal mijn rookgedrag en leefstijl drastisch moeten veranderen." 2010 begint in ieder geval goed. Ik begin met een nieuwe parttime baan, en als het me lukt ben ik over drie jaar schuldvrij." Lea Nortan januar i

2010 Ac t ueel 5

Wegwijs de boer op

wijkaanpak

Teksten: Marcel Schor, Jos Verdonk

Basisscholen zijn het hart van de buurt, zeker in de probleeemwijken Een bezoekster voedert de duiven. Foto's John Melskens

Leerwerkproject op kinderboerderij Kinderboerderij Gliphoeve in Amsterdam Zuidoost heeft een doorstart gemaakt. Sinds begin december zijn boer Dirk en boerin Jessica verantwoordelijk voor de dagelijkse beslommeringen en wordt de collectie dieren weer langzaam uitgebreid. Stichting WegWijs verzorgt op de stadsboerderij opleidingen en re-integratietrajecten voor jongeren. Volgens de overlevering begon boer Floor zijn agrarische loopbaan in 1976 met slechts één kip, in een garagebox. Zijn ideaal was om stadskinderen die nog nooit een beest van dichtbij hadden gezien vertrouwd te maken met de natuur. Boer Floor timmerde op het braakliggend terrein voor zijn flat wat hokken en een schuurtje. Floor werd een moderne Noach met een gestaag groeiende veestapel, zonder dat daar ook maar één vergunning aan te pas kwam. ,,Officieel heeft kinderboerderij Gliphoeve nooit bestaan”, vertelt Maureen van der Pligt, projectleider van Stichting WegWijs. ,,De bebouwing is nooit ingetekend in het kadaster en de boerderij heeft pas sinds kort een eigen huisnummer .” Van der Pligt doet bij WegWijs de intakegesprekken voor de leerwerktrajecten op de kinderboerderij. Deze trajecten zijn bedoeld voor jongeren die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Ze worden doorgestuurd door het speciaal onderwijs, het jongerenloket, welzijnsorganisatie Cordaan en het UWV. Er

zitten veel Wajongers bij. Op het terrein van de boerderij staat een werkplaats waar de jongeren onder leiding van een vakdocent houten boten bouwen. In het buurthuisachtige hoofdgebouw verzorgen straks leerlingen eenvoudige lunches voor de buurtbewoners. ,,Het zijn niet de makkelijkste jongeren die hier komen”, vervolgt Van der Pligt. ,,Maar ze hebben hier de ruimte. Als het even niet gaat, kunnen ze naar buiten om te schreeuwen. En de dieren hebben een rustgevende uitwerking. Je ziet iemand met een konijn knuffelen en dan is het weer helemaal goed. Vanuit het potje van de wijkaanpak krijgen we waarschijnlijk binnenkort geld om achterstallig onderhoud uit te voeren." Boer Dirk werkte 37 jaar in de grafische sector, toen hij besloot zijn hart te volgen: de voormalige hobbyboer is nu stadsboer. ,,Omdat een wandelpad dwars door de kinderboerderij loopt, is dit de drukstbezochte kinderboerderij van Nederland", grapt Dirk. ,,Laatst liep hier een Ghanese mevrouw. Ze stuitte toen op ons varkentje Henkie, en liet van schrik haar boodschappentassen uit haar handen vallen. Terwijl onze Henkie toch echt niet groot is. Het is goed om de buurtbewoners te laten zien dat een dier niet alleen iets is waarop je kunt jagen”, vertelt Dirk ,,Het is een geluk bij een ongeluk dat er nog veel achterstallig onderhoud is”, vult Van der Pligt aan, ,,zodat er de komende jaren voor de jongens nog heel veel te klussen valt.”

'Een dier is niet alleen maar iets om op te jagen'.

6 ach t ergro nd

januar i

2010

Stadssociologe Ineke Teijmant in haar werkkamer in het Spinhuis van de UvA. Foto: Michel Hobbij

Jos Verdonk Ineke Teijmant is als stadssocioloog verbonden aan de UvA. Ze bekijkt de problemen in de kracht- of prachtwijken vanuit wetenschappelijk perspectief.

S

ociologie is de wetenschap die de menselijke samenleving in al haar vormen bestudeert. Stadssociologen doen dat volgens Teijmant in 'de gecomprimeerde sociale setting van de stedelijke omgeving', waarin je zaken wat makkelijker kunt onderzoeken. Teijmant bestudeert hoe mensen omgaan met de stedelijke omgeving en doet dat door middel van kwalitatief en kwantitatief wetenschappelijk onderzoek, maar ook door gewoon met haar studenten door de stad te fietsen. Eenmaal in gesprek met spraakwaterval Teijmant vallen al gauw de begrippen ‘stenen’ en ‘plinten’. Met ‘stenen’ bedoelt zij de bebouwing van de stad; een rij aaneengesloten winkels in een straat is een ‘plint’, en de woningen daarboven weer ‘stenen’. ,,Het is heel belangrijk om bestaande plinten te koesteren. De Javastraat bestaat al honderd jaar en de ondernemers daar zitten allemaal in een andere economische fase, waardoor het geen ramp is als er eentje failliet gaat. In dergelijke straten kun je dan een leegstaand winkelpand tijdelijk aan een kunstenaar verhuren. Dat is het idee van de broedplaatsen. Bij nieuw aangelegde winkelstraten ligt dat heel anders. Zo’n straat moet in een keer functioneren en als er

dan in een vroeg stadium winkelpanden leeg komen te staan, is dat vaak al funest.” Teijmant is auteur van de boeken De Kolenkitbuurt 1951–2008 (2008) en Geuzenveld (2009). De Kolenkitbuurt in Bos en Lommer is volgens de lijst van ex-minister Vogelaar de slechtste buurt van Nederland, maar de bewoners ervaren dat heel anders. Teijmant: ,,Dat heeft onder andere te maken met de indicatoren (criteria) waarmee deze lijst is samengesteld. Zo scoort de Kolenkitbuurt wat betreft de indicator ‘voorzieningen’ zeer laag. De Kolenkitbuurt is maar een heel klein wijkje met zo’n tweeduizend woningen en nauwelijks winkels. Als je zo’n klein gebied als uitgangspunt neemt, kom je automatisch slecht uit, want de voorzieningen worden niet tot de buurt gerekend, terwijl ze wel op loopafstand liggen. Zo ontstaat dus een scheef beeld.” Een cijfermatige benadering kan dus de werkelijkheid geweld aan doen. Teijmant: ,,Ik leid wel eens mensen rond in Kolenkitbuurt. Je wilt niet weten wat je dan allemaal ziet: fraaie waterpartijen, tuinen, overvliegende reigers, steenformaties. Er is ook een heleboel wèl, maar dat kun je bijna niet in harde cijfers tot uitdrukking brengen.” Teijmant ziet bij het aanpakken van de probleemwijken een centrale rol weggelegd voor de basisscholen. ,,Ik vind dat daar absoluut te weinig accent op ligt, want daar liggen de meeste kansen. Op de basisscholen vindt de eerste vermenging plaats tussen bevolkingsgroepen. Tegenwoordig hebben vrijwel alle basisscholen wel een koffieuurtje voor moeders. Dan verwacht je dat daar vier of vijf moeders op afkomen, maar zo is het niet. Tijdens zo’n uurtje komen er dertig, veertig moeders voor een kopje koffie en een

koekje. Die vrouwen raken zo vertrouwd met hun omgeving en dat is dan het moment om bijvoorbeeld opvoedingsondersteuning, taal- en computeronderwijs aan te bieden. Vergeet niet dat een gezin met enkele kinderen gemiddeld zo’n tien, twaalf jaar aan een basisschool verbonden is. Door de sociale ligging van de basisscholen en de betrokkenheid van de ouders kun je sociale achterstanden goed aanpakken. Als gevolg van de stadsvernieuwing lopen veel wijken tijdelijk een beetje leeg, dus waarom niet van de nood een deugd maken? Verbeter het onderwijs en zet voor die iets kleinere klassen de beste leraren!” Teijmant is een optimistisch mens. Zelfs in de economische crisis ziet ze bepaalde voordelen. ,,Door de crisis gaat het allemaal wat langzamer. De snelheid van de stadsvernieuwing in Nieuw-West was te hoog. Al die mensen moeten ook allemaal geherhuisvest worden en dat is heel ingrijpend. Daardoor worden de wachtlijsten voor sociale woningbouw weer langer. Om die reden is het niet zo heel erg als het door de crisis allemaal wat langzamer gaat.” Teijmant groeide zelf op in Bos en Lommer, op een steenworp afstand van de Kolenkitbuurt. ,,Als kind heb ik mij er altijd enorm over verbaasd dat ik vanuit ons huis op de was van de buren uitkeek. Dat vond ik niet kunnen. Om de was aan het gezicht te onttrekken moesten architecten oplossingen bedenken, zoals droogzolders en gemeenschappelijke wasruimtes, maar dat is nergens gelukt. Tegenwoordig wappert de schone was nog steeds overal, maar inmiddels vind ik het wel gezellig staan. Wellicht ben ik door die vraag als kind te stellen uiteindelijk stadssocioloog geworden. Misschien was dat wel de kiem.” m ug m aga zine

Raad stemt vóór sloop 'Voor mensen met een laag inkomen is er alleen nog Almere'

Kort Leefbaarometer vertoont stijgende lijn Volgens de ‘Leefbaar-o-meter’ zijn vrijwel alle buurten in Amsterdam er de laatste tien jaar op vooruitgegaan. In 1998 woonden 1 op de 4 Amsterdammers in een buurt met een leefbaarometerscore negatief tot zeer negatief; in 2008 gold dat nog maar voor 1 op de 10 hoofdstedelingen. De waardering van de Indische Buurt nam het meest toe. Slechts het oostelijk deel van de wijk Frankendael scoorde lager dan tien jaar terug. De Leefbaarometer is in opdracht van VROM ontwikkeld door onafhankelijke adviesbureaus.

De Louis Couperusstraat is een van de straten die in de toekomst zal worden gesloopt. Foto: fotonova.nl

Marcel Schor De deelraad van Geuzenveld-Slotermeer heeft onder luid protest groen licht gegeven voor grootschalige sloop in Slotermeer. GroenLinks: 'PvdA jaagt Amsterdammers de stad uit.'

H

et stadsdeelkantoor aan Plein '40 - '45 zat bomvol verontruste en boze buurtbewoners uit Slotermeer-Noord, de Couperusbuurt en de wijk Noordoever. Strijdbaar volgden ze de discussie over hun buurten: wel of niet slopen? Door de grote toeloop moest het stadsdeel in allerijl extra zalen gereed maken, waar bewoners via een videoverbinding de vergadering konden volgen. Applaus was er voor de fractievoorzitters van GroenLinks en Leefbaar Slotermeer Geuzenveld (LSG) die grootschalige sloop afwezen. Toen al snel bleek dat de PvdA-fractie vóór sloop bleef, steeg de spanning op de tribune. Fractievoorzitter Robby Rijssel kreeg er flink van langs: ,,De PvdA-fractie is voor sloop omdat ze zelf niet in die buurten wonen'', klonk het bitter vanaf de tribune, en: ,,Rijssel geeft meer om bomen dan om mensen." Rijssel: ,,Ik begrijp de emoties,

m ug m aga zine

maar Amsterdam wil een sociale mix. Dat betekent minder sociale huurwoningen in Geuzenveld-Slotermeer. Als PvdA-fractie willen we woningen voor jong en oud, gezinnen en alleenstaanden. Nu bestaat 70 procent uit sociale huurwoningen. Als de stadsvernieuwing klaar is, moet dat rond de 45 procent liggen. Een deel van de bewoners zal daardoor naar andere stadsdelen vertrekken." De grote finale was pas om elf uur. Uitslag van de stemming: PvdA, VVD en CDA vóór sloop, Groen Links en LSG tegen. GroenLinks-fractievoorzitter Gülseren Eksik trok snel haar jas aan en verliet de raadszaal. Haar reactie: ,,Heel triest voor de bewoners dat ze gaan slopen. De grote vraag is waar die mensen straks terecht komen. Bouwen we voor de buurtbewoners of voor mensen met geld? Door de stadsvernieuwing zijn er straks te weinig sociale huurwoningen. Mensen zullen buiten de stad op zoek moeten naar een betaalbare huurwoning. De PvdA jaagt Amsterdammers de stad uit." Toch was de uitslag voor Eksik geen reden om met de coalitie te breken. Geuzenveld-Slotermeer wordt sinds 2006 bestuurd door PvdA en GroenLinks. Stadsdeelvoorzitter Robin de Bood (PvdA): ,,Ik ben blij dat er nog vóór de gemeenteraadsverkiezingen een besluit is genomen. Als dagelijks bestuur vinden we het belangrijk om in Geuzenveld-Slotermeer gevarieerd te bouwen. Ik vind dat woningbouwcorporaties een terugkeergarantie moeten bieden.

Overigens blijkt in de praktijk dat zo'n 30 procent van de bewoners niet eens terug naar de oude buurt wil." Voorzitter Arnold Paalvast van Bewonersplatform GeuzenveldSlotermeer vindt het sloopbesluit een ´treurige vertoning´. ,,Het Dagelijks Bestuur heeft nooit rechtstreeks op onze vragen gereageerd. Al vanaf het begin van de plannen, twee jaar geleden, willen het bestuur en de corporaties niet met de bewoners om tafel. Het lijkt alsof we tegen stoelpoten praten. Enkele bewonersorganisaties zijn, in overleg met huurrechtadvocaten acties aan het voorbereiden." Voorzitter Frans Ligtvoet van de Huurdersvereniging Amsterdam steekt zijn verontwaardiging over de gang van zaken niet onder stoelen of banken. ,,Het is allemaal te gek voor woorden. Willens en wetens zijn die politici bezig om mensen met een sociale huurwoning de stad uit te donderen. We horen in Noord dezelfde geluiden. Jongeren krijgen daar te verstaan dat als ze sneller een woning willen, ze hun heil buiten Amsterdam moeten zoeken. De PvdA is bezig om haar traditionele achterban de stad uit te jagen. Ik begrijp dat Amsterdam gemengd wil bouwen om bijvoorbeeld voorzieningen te behouden, maar dat betekent niet dat we alles moeten slopen.” Ligtvoet legt uit waarom nieuwbouw voor het stadsdeel voordelig is: ,,Het levert een hogere grondopbrengst op. Wellicht denken ze daarnaast dat minder sociale huurwoningen minder kosten voor de

openbare ruimte betekent. Ze denken dat kopers de openbare ruimte netter houden.” Over de inspraakmogelijkheden van de bewoners in Slotermeer is Ligtvoet niet te spreken. ,,Toen wij werden benaderd door het Bewonersplatform GeuzenveldSlotermeer bleek dat het stadsdeel en de corporaties de inspraak niet serieus namen. Zo was de inspraak op het laatste moment en tijdens de vakantieperiode. Geef bewoners de ruimte voor inspraak, dan zullen ze meedoen en voor hun wijk opkomen. Wij zijn het bewonersplatform te hulp geschoten, de plannen zijn iets in de goede richting veranderd.” Ligtvoet ziet ruimte voor verdere aanpassing van de plannen. ,,De beslissing voor sloop is gevallen, maar we blijven de bewoners ondersteunen. De plannen vertragen door de crisis waardoor er ruimte ontstaat. De komende gemeenteraadsverkiezingen bieden ook mogelijkheden.” Over de toekomst van de sociale huursector is Ligtvoet niet vrolijk gestemd. ,,In Amsterdam verdwijnen steeds meer betaalbare huurwoningen. We zien steeds meer 'stadsvernieuwingsnomaden' op zoek naar betaalbare woningen. Het zijn mensen die van slooppand naar slooppand trekken. Een nieuw probleem is dat de huren in de regio inmiddels vergelijkbaar zijn met die in Amsterdam. En die gemeentes staan niet te springen om Amsterdammers op te nemen. Voor mensen met een laag inkomen is Almere nog de enige mogelijkheid.”

Participatiecentrum Zuidoost geopend Het centrum voor werkzoekenden en inburgeraars, Participatiecentrum Zuidoost gevestigd in het CEC-gebouw aan de Bijlmerdreef, werd op 8 december jl. feestelijk geopend. Het centrum verzorgt taalcursussen, opleidingen, stageplekken en bemiddelt naar een werkplek. Er zijn programma’s voor analfabeten en voor mensen zonder voldoende opleiding. Leerwerkplekken zijn er onder andere bij Schiphol en het Havencollege. De helft van het aantal werkzoekenden in Zuidoost (ongeveer 3220) heeft onvoldoende opleiding en bestaat voor 80 procent uit niet-westerse allochtonen. Verbetering betrokkenheid De bewoners van de Amsterdamse Vogelaarwijken zijn dit jaar meer betrokken bij het opknappen van hun buurt. De meeste vooruitgang werd geboekt in De Baarsjes en de Transvaalbuurt. De verbeteringen in stadsdeel Osdorp blijven iets achter, omdat daar de wijkaanpak meer het initiatief is van professionals. Vorig jaar kreeg de participatie van de bewoners nog veruit de slechtste beoordeling. Dit blijkt uit een onderzoek van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA). Ganzenhoef wint prijs Het gebied rond Ganzenhoef in stadsdeel Zuidoost is onderscheiden met de eerste Metropoolprijs van de regio Amsterdam. De prijs is bedoeld voor het project Vernieuwing Ganzenhoef en werd uitgereikt aan de gemeente Amsterdam, stadsdeel Zuidoost en woningbouwcorporatie Rochdale. Het project bestond onder andere uit het verlagen van de Bijlmerdreef en de vernieuwing van metrostation Ganzenhoef. januar i

2010 ach t ergro nd 7

Dementerenden kunnen nog van alles Thea Golverdingen Naar Skandinavisch voorbeeld werd op het Olympiaplein het eerste ontmoetingsen informatiecentrum voor mensen met dementie geopend: het Odensehuis.

Nooit ontmoet ik eens een leuke dame.

H

et initiatief om een ontmoetingscentrum te beginnen voor dementerenden werd een aantal jaar geleden genomen door hulpverleners uit de zorg en het welzijnswerk. Ook artsen en verpleegkundigen van het AMC en de VU en een aantal Amsterdamse politici leverden een belangrijke bijdrage om het Odensehuis van de grond te krijgen. De naam dankt het huis aan de plaats Odense in Denemarken, waar al langer een inloopcentrum voor mensen met dementie bestaat. „Wij willen af van het taboe dat op dementie ligt”, zegt coördinator Bep van Oostrom. „Meestal worden dementerenden gezien als mensen die oud en in de war zijn en zelf niets meer kunnen. Maar er zijn steeds meer jongeren die deze ziekte krijgen. En ook zij hebben in hun leven een perspectief nodig. Daarom willen wij juist de nadruk leggen op wat mensen nog wel kunnen. Wij noemen onze bezoekers daarom geen cliënt of patiënt maar participant. Iedereen die hier komt draagt iets bij om het huis draaiende te houden. Of dit nu gaat om boodschappen doen of

En al zou ik er een ontmoeten, wat zou ik er dan mee aanvangen?

Ik heb geen geld om haar mee uit eten te nemen, naar de bioscoop te gaan of een bloemetje te geven...

G

aan de verguisde Melkertbanen een glorieuze rentree maken? Gelet op het debat in de Tweede Kamer vorige maand, is die conclusie bijna te trekken. Na jaren van afbouw zou dat een ommekeer zijn in het beleid. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA) ziet er veel in: een vorm van loonkostensubsidie voor mensen die vanwege een lichamelijke of geestelijke handicap niet in staat zijn om het minimumloon te verdienen. Om die reden zullen ze bij een werkgever normaliter geen kans maken. Iemand die niet genoeg produceert, kan zijn loon immers niet terugverdienen. Klijnsma

...of naar de hoeren te gaan!

januar i

een cursus organiseren, het maakt niet uit. Het belangrijkste is dat ze geactiveerd worden.” Het Odensehuis heeft niet alleen een functie voor de dementerenden, maar heeft ook een missie te vervullen. We laten zien dat mensen met dementie nog van alles kunnen en willen en hopen dat daardoor een positiever beeld over deze ziekte in de samenleving ontstaat. Daarnaast is het doel van dit centrum om informatie te verschaffen aan iedereen die te maken krijgt met dementie. We hopen ook een bijdrage te kunnen leveren aan het opzetten van centra in andere delen van het land." Eén van de participanten van het centrum is de 58-jarige Gerrit van

Kalkeren. Bij hem werd ongeveer een jaar geleden de diagnose dementie vastgesteld. „Ik vond het vooral moeilijk om het aan mijn dochter te vertellen”, zegt van Kalkeren. „Zij is pas 14 jaar en zit volop in de puberteit. Maar toen ik het haar vertelde zei ze: ’Dat dacht ik al’. Ze is wel begripvol. Maar soms wordt ze ook boos op me als ik iets verkeerd doe, of iets vergeet." In het Odensehuis heeft Van Kalkeren de taak om nieuwkomers wegwijs te maken. ,, Als ik ze ontvang, schept dat vertrouwen. Mensen voelen zich dan sneller op hun gemak". Bij Jaap van Stalenhoef is de diagnose al wat langer geleden gesteld. Hij is 70 jaar en heeft als gevolg van zijn ziekte moeite met

formuleren. Zijn vrouw Trees helpt hem met het vertellen van zijn verhaal. „We hebben vorige week ons koor opgezegd, waar we jarenlang lid van zijn geweest", zegt Trees van Stalenhoef. „Dat is wel droevig, dat je zulke dingen niet meer kunt doen. Ik zorg nu voor hem want hij heeft met veel dingen hulp nodig. Alleen de deur uitgaan kan hij niet meer, dan verdwaalt hij. En soms is hij ook een beetje bang. Dan ziet hij iets op televisie wat hij eng vindt. Laatst zaten we naar Het Journaal te kijken, en toen zei hij: 'Miesgassers!' Dat is Amsterdams voor een stelletje engerds. Dan moet ik hem troosten." Meer informatie: www.Odensehuis.nl

Jetta-job vervangt misschien Melkert-baan Martin Brandwagt Staatssecretaris Klijnsma pleit voor herinvoering van gesubsidieerd werk. Het kabinet aarzelt nog. Melkert wordt Jetta?

8 ach t ergro nd

Participanten in het Odensehuis. Foto: John Melskens

2010

tijdens de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer: ,,Ik vind oprecht dat alle mensen ruggensteun moeten krijgen. Wij moeten mensen die dat nog kunnen, door laten stromen naar de arbeidsmarkt. Als dat niet kan, dan moet je met ondersteuning tot aan je pensioen een plek kunnen krijgen.'' Een werknemer met een vlekje kan in theorie terecht bij de sociale werkvoorziening. Die regeling is echter overvol. Daarnaast zijn veel werknemers gewoon 'te gezond'. Te groot voor het servet, te klein voor het tafellaken. Voor zulke werknemers werd de Melkert-baan uitgevonden, genoemd naar de toenmalige minister van Sociale Zaken Ad Melkert. Banenpool, I/D-baan, WIW-baan; het fenomeen werd binnen enkele jaren een veelkoppig monster met tienduizenden werknemers. Het zat met name de VVD niet lekker. 'Lekker aanrommelen' voor 120 procent van het minimumloon, heel leuk als je ambities niet zo ver reiken, maar dat doe je dan maar bij een gewone werkgever en niet over de rug van de belastingbetaler, vond de VVD. In de jaren 2002-2008 werd de

Melkertbaan snel afgebouwd. Desondanks zijn er in Nederland nog altijd ruim 14.000 gesubsidieerde banen over. Ze kosten de overheid dit jaar 375 miljoen euro. Daar krijgt de samenleving veel voor terug. Veel sociaal-cultureel werk zou niet kunnen bestaan zonder gesubsidieerde werkkrachten. Nu het economisch slecht gaat, zullen minder productieve werknemers zeker geen kans maken, tenzij ze een steuntje in de rug krijgen. Voor hen wil Klijnsma een nieuwe regeling in het leven roepen. Werknemers met een handicap zouden met loondispensatie bij een werkgever aan het werk kunnen. Die hoeft dan alleen uit te betalen over het productieve gedeelte. De rest krijgt de werknemer aangevuld met een uitkering. GroenLinks-afgevaardigde Ine ke van Gent vroeg zich af of er nu 'Jetta-jobs' gaan komen. Van Gent: ,,De sociale bevlogenheid komt bij deze staatssecretaris uit de tenen. Dat waardeer ik ook, de staatssecretaris heeft iets gezegd over die gesubsidieerde banen. Wij mogen dat geen Melkert-banen meer noemen, dus ik noem ze Jetta-jobs.”

Jetta Klijnsma.

Voorlopig wil de regering eerst de uitkomst van een aantal experimenten afwachten. Klijnsma: ,,Ik wil een heel goed inzicht krijgen in de wijze waarop je deze mensen kunt helpen om mee te blijven doen. Als iemand misschien even helemaal niks kan, dan moeten wij ervoor zorgen dat hij een goede dagbesteding krijgt of vrijwilligerswerk als dat nog een beetje gaat. Als iemand weer wat kan, dan zullen wij hem helpen om dat verder te ontwikkelen.” m ug m aga zine

werken met dwi

De Dienst Werk en Inkomen (DWI) verstrekt uitkeringen én helpt mensen aan werk, opleiding of dagbesteding. MUG noteert elke maand hun ervaringen. Deze maand: Douwe wordt energieadviseur voor Nuon.

Het Fibu-kantoor op het besneeuwde IJsbaanpad. 'Fibu staat voor Flexibel, Inventief, Begeleiding op maat en Uniek.' Foto: Michel Hobbij

Daklozen leren met geld omgaan Michiel wetzer Wie geen eigen adres of bankrekening heeft en tóch een uitkering aanvraagt, moet zijn inkomen laten beheren door Fibu (Financiële dienstverlening en budgetbeheer). Grofweg 2.400 klanten, die niet voor zichzelf kunnen zorgen, doen eraan mee.

D

e schijnbare onverschilligheid waarmee de thuisloze man - we noemen hem voor het gemak Bert - zijn dossier van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) toont, is schokkend. Het decimeterdikke pak papier, honderden documenten met de voor het CJIB kenmerkende, paarsroze linkerkant, vertegenwoordigd ettelijke duizenden euro’s aan boete.. Allemaal gevolgen van Berts thuisloze bestaan: uitgereikt vanwege wildplassen, het overtreden van een samenscholingsverbod, openbare dronkenschap, in de buitenlucht slapen en ga zo maar door. Bert is inmiddels ‘tien winters’ thuisloos. Hij voelt zich in de steek gelaten. ,,Instanties zijn parasieten”, zegt hij. ,,Ze verdienen hun geld over de rug van de burger. Een paar problemen stapelen zich op en je staat zó op straat. Je verwacht dat je in een welvarend land als Nederland wel opgevangen wordt. Maar je bent gewoon asielzoeker - in je eigen land!”

m ug m aga zine

Bert wordt steeds gefrustreerder. Met steeds grotere regelmaat zet hij de fles witte wijn aan zijn lippen en zijn verhaal begint al snel onsamenhangend te worden. De oorzaak van zijn thuisloosheid en zijn vele schulden, wordt niet duidelijk. Vind daar maar eens een oplossing voor. Bert is, vanwege zijn thuisloosheid, bij DWI klant van de Bijzondere Doelgroepen. Het inkomen van deze cliënten wordt beheerd door de budgetbeheerders van het Fibu-team. Om voor deze hulp in aanmerking te komen hanteert Fibu drie criteria. Cliënten moeten deel uitmaken van de ‘Bijzondere Doelgroepen’, ze moeten dak- of thuisloos zijn, schulden hebben en intensieve begeleiding nodig hebben. Het FIBU betaalt de vaste lasten van zijn cliënten en keert, van wat er overblijft, wekelijks geld uit om van te leven. Een deel van het inkomen wordt opgespaard. Voor onvoorziene uitgaven, of bijvoorbeeld voor de eerste kosten van de inrichting van een woning. Ook inventariseert Fibu schulden en maakt een eerste aanzet tot aflossing. ,,Fibu staat voor Flexibel, Inventief, Begeleiding op maat en Uniek”, somt Fibu-teammanager Adriaanse op. ,,Het is een goede voorziening, niet alleen stabiliseren we de financiële situatie van de mensen, maar we voeden ze ook een beetje op; we leren ze hun eigen financiën te beheren. Onze consulenten hebben allemaal een training gehad in de omgang met psychiatrische patiënten. Vooral mensen die zowel psychische als drugsproblemen hebben, zijn vaak hun hele leven op begeleiding aangewezen. De meesten die bij ons terechtkomen kunnen niet voor zichzelf zorgen. Ons uiteindelijke doel is juist de zelfredzaamheid van de klant. Mensen moeten een huis hebben, uit de

schulden zijn en een normaal leven kunnen leiden. Een deel van het werk van onze budgetconsulenten is om in te schatten of iemand die een woning betrekt zich ook verder kan redden. We zetten daarbij vaak het maatschappelijk werk in. Bovendien kan iemand nazorg krijgen, in principe nog een jaar nadat het dossier is afgesloten.” Wat de resultaten zijn, kan Adriaanse niet vertellen. ,,We zijn een jonge afdeling die pas sinds 2003 bestaat. Helaas hebben we nu nog een systeem waaruit, met betrekking tot de uitstroom, weinig cijfers zijn te halen. We rekenen op vijf procent die ‘hopeloos’ is, waarvan we alleen kunnen proberen de situatie te stabiliseren. De rest kunnen we goed helpen, wat overigens ook niet altijd garant staat voor een positieve afronding van het dossier. En soms komen mensen opnieuw in de problemen en weer bij ons terug.” Momenteel beheert Fibu de inkomens van grofweg 2400 klanten. Er komen per maand globaal 55 aanvragen bij. Die worden aangemeld via een team van DWI, via maatschappelijk werk of via de maatschappelijke opvang. ,,Mensen die zichzelf aanmelden, zijn eigenlijk een uitzondering. En dan nog gebeurt dat onder een zekere dwang van een hulpverlener - of van DWI zelf.” Maar het kán dus wel. Willemijn Los, directeur van de junkiebelangenbond MDHG, vindt het desgevraagd ‘lastig’ een mening te geven. ,,Natuurlijk is het hartstikke goed dat Fibu er is. Er zijn mensen die nu eenmaal niet voor zichzelf kunnen zorgen. Ook is er een aantal dat om de een of andere reden geen bankrekening kan openen. Die mensen verdienen hulp. Bij heel veel mensen verloopt dat goed. Maar als het misgaat, zijn de gevolgen groot. Klanten zijn af-

hankelijk van Fibu; afhankelijkheid is niet prettig. En dan met name omdat er wel eens geklaagd wordt over de bereikbaarheid van het team, of de manier waarop klanten te woord worden gestaan. Er wordt gemopperd op bepaalde regelingen die Fibu voor de klanten treft waar ze zelf niet achter staan. Of dat er verplicht wordt gespaard, dat is ook niet altijd leuk. Ik begrijp het wel, maar het blijft tóch geld van de cliënt, dat hij niet mag opnemen. Ook is er in het verleden geklaagd over het overzicht van de betalingen door Fibu, dat bleek wel eens moeilijk te achterhalen. Inmiddels is er een website waar de cliënten hun eigen overzicht op kunnen bekijken. Als ze tenminste over internet beschikken”. Teammanager Adriaanse is er eerlijk over. ,,Het kan altijd beter. Maar we zijn in ieder geval uit de steigers en op weg naar verbetering. Een goed voorbeeld dat we recentelijk hebben doorgevoerd, is de ‘prepaid’-bankpas die onze klanten krijgen na hun intake. Ze hoeven hun geld niet meer bij een kas op te halen en kunnen gewoon zelf, tot hun limiet, pinnen. Maar er valt inderdaad nog veel te winnen, bijvoorbeeld in de samenwerking tussen DWI en andere hulpverleningsorganisaties. Dat kan beter, sneller. En vooral bij de aanpak van schulden geldt: hoe eerder je actie onderneemt, hoe meer kans van slagen je hebt.” Uit piëteit met de betrokkene is de naam ‘Bert’ gefingeerd. Zijn werkelijke gegevens zijn bij de redactie bekend. Meer weten? Team Fibu is elke werkdag, met uitzondering van woensdag, bereikbaar tussen 9:00 en 11:00 uur op telefoonnummer 020 - 346 3664.

Douwe (28) heeft een moeilijke periode achter de rug. ,,Mijn partner en ik zijn al een poosje uit elkaar en nu ben ik alleenstaande vader. Mijn zoontje van vier begint zich nu met van alles te bemoeien. Dat is hartstikke leuk maar wel heel intensief. Toen halverwege 2008 mijn vader overleed, had ik daar goed last van. Daarna brak ook nog eens de crisis uit waardoor ik geen werk meer kon vinden.” Begin vorig jaar meldde Douwe zich bij DWI. ,,Ik werd ingedeeld in de zogenoemde ‘trede vijf ’, wat wil zeggen dat je meteen aan het werk kan. Zelf was ik er klaar voor en ook DWI had er zin in. Mijn werkcoach had meteen een traject voor me.” Dat eerste traject bleek echter niet geschikt. ,,Jammer, want ik was daarin al wel met een opleiding begonnen en die wilde ik afmaken. Ik vind het belangrijk dat een traject ook op langere termijn serieuze mogelijkheden biedt. Omdat ik een zoon heb, denk ik heel toekomstgericht.” Terug in het eerste traject kon hij niet meer. Zijn oude werkgever wist wel een alternatief traject, bij Nuon. Onder de noemer Step2Save worden jongeren daar opgeleid tot energieadviseur waarna ze minimahuishoudens gaan adviseren. Ook mogen ze een ‘energiebox’ uitdelen, waarin onder andere spaarlampen zitten. Het voortraject heeft Douwe inmiddels afgerond. ,,De theorie begon heel breed en werd steeds specifieker. We hebben agressietraining gehad, theorie over elektra en energie, over gas en water... Nu ben ik klaar om aan de slag te gaan. Het werk past ook goed bij me. Ik praat makkelijk en je helpt mensen besparen. Dat is dankbaar werk.”Voor het geld doet Douwe het niet. ,,Ik verdien net iets meer dan bijstandsniveau. Maar ik investeer in mijn toekomst, want ik volg een erkende vervolgopleiding op MBO-II niveau. En een afgeronde opleiding opent altijd meer mogelijkheden op de arbeidsmarkt.” Michiel Wetzer januar i

2010 ach t ergro nd 9

Dennis (links) en Don aan het werk op de Prinsengracht voor het Anne Frankhuis. Foto John Melskens

Vuilnis ophalen is écht zwaar werk

Doorwerken tot je 67e zit er voor vuilnisophalers echt niet in, lang hou je dit niet vol Marcel Schor Vuilnisman valt ongetwijfeld in de categorie zware beroepen. MUG ging een rondje mee en ondervond aan den lijve hoe zwaar het werk is. 'Alleen bikkels zijn geschikt voor dit werk.'

O

m half acht in de ochtend vertrekt een colonne blikken reuzen op weg naar de Piet Heinkade, letterlijk vanonder de redactiekantoren van de Volkskrant en Het Parool aan de Jacob Bontiusplaats. Het zijn de vijfenzestig huisvuilinzamelaars met hun vuilniswagens die zes dagen per week in stadsdeel Centrum naar de verschillende buurten uitwaaieren. Alleen in het Centrum en OudZuid haalt de reinigingsdienst het afval nog met de hand op. In de overige stadsdelen gaat het huisvuil in ondergrondse containers. MUG rijdt op een donderdagochtend in december mee met de vuilnismannen Don (28) en Barry (33). Het is donker en de regen valt op onze oranje pakken als de dag in de Jordaan begint. De eerste ronde 10 ach t ergro nd

januar i

voert naar de Egelantiersgracht, Nieuwe Leliestraat, Bloemgracht, Bloemstraat en de tussenliggende zijstraten. Barry rijdt, Don en uw verslaggever halen het vuil op. ,,Het Rembrandt- en Leidseplein zijn mooie plekken om naar meisjes te kijken, maar zwaar om te werken. In een woonbuurt als de Jordaan zijn de zakken lichter”, vertelt Don. Na een rondje Egelantiersgracht wordt al snel duidelijk dat sommige Jordanezen het met de regels niet zo nauw nemen. Vuilniszakken gevuld met puin en kilo’s kattenbakafval staan op ons te wachten, terwijl maximaal acht kilo per zak is toegestaan. Enkele ondeugdelijke zakken vallen bij het optillen uit elkaar, net als door de regen nat geworden kartonnen dozen. We proberen zo veel mogelijk etensresten op te rapen, de rest is voer voor de

2010

veegploeg die later op de dag komt. Niet al het afval staat keurig langs de weg. Verdwaalde zakken plukken we achter fietsen en grof afval vandaan. In het vuilnis treffen we veel glas aan, vooral lege flessen wijn en bier; ‘Bij Ons in de Jordaan’, waar ooit de lepel in de brijpot stond, is het tegenwoordig kennelijk vrolijk toeven. Het is verboden om glas bij het huisvuil te stoppen en overtreders kunnen een boete krijgen. Het werk is niet zonder gevaar. Don: ,,Ik heb me een keer gesneden aan glas en daar een litteken op mijn been aan overgehouden. Soms vinden we ook grote naalden die makkelijk door je werkkleding kunnen prikken. Als dat gebeurt heb je misschien het hiv-virus opgelopen. Drie maanden zit je dan in onzekerheid.” Jordanezen lijken nog altijd een

Huisvuilinzameling stadsdeel Centrum in cijfers • aantal inzamelaars: 65, waaronder een vrouw; leeftijd: van 18 tot 40 jaar (vanwege lichamelijke belasting tot maximaal 40 jaar) • aantal vuilniswagens: 16 • volume per wagen: 8 ton • hoeveelheid opgehaald huisvuil per inzamelaar per dag: maximaal 6 ½ ton (circa 1.000 zakken) • totale hoeveelheid opgehaald

afval per dag (maandag tot en met zaterdag van 07:00 tot 23:30 uur): 180 ton Salaris en vacatures • aanvangssalaris: circa 1.600 euro • eisen: rijbewijs C, verklaring goed gedrag, LBO • openstaande vactures: 2 (per december 2009)

proper volkje want als we langs komen, rennen ze hun huizen uit om het afval aan te bieden. Een jonge dame op blote voeten en in korte broek zet er tientallen meters de spurt in om van haar halfgevulde zak af te komen. Niet alle bewoners lijken blij met de stadsreiniging. Barry: ,,Ze klagen over het afval, maar als je de straat moet blokkeren om het weg te halen hebben ze niet het geduld om twintig seconden te wachten.” Een fietser maakt het die ochtend wel erg bont door onder de suizende vuilniszakken door te rijden. Bij het vuilnis ophalen draait alles om techniek en snelheid. De kunst is om zoveel mogelijk afval, zonder te lopen, in een keer in de achterbak van de wagen te werpen. Een volleerd vuilnisman is in staat om zakken vanaf zeven, acht meter ver in de bak te werpen. Dat is soms hard nodig omdat de wagens niet altijd vlak bij het afval kunnen komen. Gooien, in plaats van naar de achterbak lopen, ging uw verslaggever niet al te best af. Het is zwaar werk. Verschillende keren spatten de zakken op de rand van de achterbak uiteen of vielen voor de vuilniswagen op straat. Don weet nog goed hoe zíjn eerste dag op de vuilniswagen verliep. ,,Ik kwam thuis met tintelende vingertoppen en ben als een blok in slaap gevallen.” Uw verslaggever boft door aan

zijn kant van de vuilniswagen minder afval dan aan de andere zijde aan te treffen. Na twee en een half uur hard doorwerken is de vuilniswagen vol. Dat is een half uur langer dan normaal. We hebben ruim acht ton opgehaald. Al het Amsterdamse afval gaat naar de afvalverbrandingsinstallatie in het westelijk havengebied. Don: ,,Het kost ongeveer drie kwartier om op en neer te rijden. Dat is jammer want mijn spieren zijn nu nog warm. Liever ga ik door met gooien.” De hele dag rijden vuilniswagens af en aan naar het stortbordes, waar een zoete, weeë lucht hangt. Het afval wordt in een reusachtig grote stortbak gedumpt. Grijpers pakken tonnen afval per keer uit die bak en brengen het naar de verbrandingsovens. Tijdens het storten is het voor de vuilnismannen opletten geblazen, want een paar jaar geleden is door onoplettendheid een complete vuilniswagen in het stortgat beland. Met pijnlijke rug, nek, benen en armen wordt uw verslaggever door Dennis (27) afgelost. De drie mannen hebben die dag nog twee rondes te gaan. Van dit werk krijg je flinke spieren, maar je moet niet bang zijn om naar vuilnis te gaan ruiken. Een goede douche aan het einde van de dag is dan ook geen overbodige luxe. Don: ,,Alleen bikkels zijn geschikt voor dit werk.” m ug m aga zine

Peter van Straaten: ‘Het moet een beetje schuren' Jos Verdonk Peter van Straaten (1935) is cartoonist, striptekenaar, illustrator en schrijver. Vanaf dit jaar tekent Van Straaten ook elke maand voor deze krant. MUG ging bij hem langs.

V

oor een felle discussie over de WAO ben je in de prachtige dubbele flat met uitzicht op het IJ aan het verkeerde adres. Peter van Straaten en zijn vrouw Els Timmerman, schilderes en schrijfster werken nog vrijwel elke dag vanuit hun atelier aan huis. Van Straaten vergaarde roem met de strip Vader en Zoon, die vanaf 1970 in Het Parool verscheen en eind jaren tachtig werd opgevolgd door de serie Dagelijks Leven. Van 1984 tot 2000 schreef hij wekelijks voor Vrij Nederland het feuilleton Agnes, dat ging over het ‘slordige leven’ van een alleenstaande moeder met haar opgroeiende zoon. Heeft u tijden gekend dat u krap bij kas zat? ,,Tsja. In het begin vulde ik het ene gat met het andere. Vroeger zat ik veel bij de telefoon op

een opdracht te wachten. Maar toen ik met Vader & Zoon begon, had ik een geregeld inkomen en dat is sindsdien niet meer veranderd. Echte armoede heb ik nooit gekend.” Waarom tekent u oude vrouwen altijd zo lelijk? ,,Ik ben me van geen kwaad bewust. Er zit geen gedachte achter. Maar mensen worden toch lelijker naarmate ze ouder worden?” Hoe zit het met Agnes? Komt zij ooit nog eens terug? ,,Nee, ik ben bang van niet. Op een gegeven moment was ze te gelukkig. Ze had samen met Arthur dat huis in Italië en toen ging het niet meer. Ik ging het echt maken alsof het huiswerk was, een verplichting. Ik dacht: nu moet ik er echt mee ophouden.” Was u zelf een beetje Agnes? ,,Ik ben met Agnes meegegroeid. Voor mij was ze heel echt. En in die tijd dronk ik ook vrij veel witte wijn, ja. Natuurlijk denk ik nog wel eens aan haar. Ik vond het ook zo leuk om over de verhouding met haar zoon te schrijven. Ik was zelfs een beetje verliefd op Agnes.” Hoe komt u aan ideëen voor uw tekeningen? ,,Ik ga zitten en dan moet het komen. Het komt ook altijd wel. Het zijn ook niet echt grappen, maar meer waarnemingen. Echte dijenkletsers maken kan ik

Van Straaten: 'Tekenaars hebben het ontzettend moeilijk op het ogenblik'. Foto: Patricia Wolf

niet. Het moet altijd een beetje schuren. Ik heb ook nooit een notitieblokje bij me. Ik wil als ik buiten de deur ben geen last van mijn werk hebben. Vroeger maakte ik wel eens aantekeningen op bierviltjes, maar dat doe ik niet meer. Een enkele keer bedenk ik iets als ik in bed lig. Dat schrijf ik dan niet op. Als het een goed idee is, onthoud ik het wel, en als ik het niet onthoud is het kennelijk een slecht idee geweest.”

Uw broer werd bekend als illustrator van de Kameleon-reeks en uw neef is ook illustrator. Komt u uit een artistiek nest? ,,Dat blijkt wel. Al mijn broers hebben getekend. Mijn vader was architect, dus er waren altijd genoeg potloden in huis.” Is er de afgelopen jaren veel veranderd in de krantenwereld? ,,Het gaat steeds slechter. Tekenaars hebben het ontzettend moeilijk op het ogenblik. Toen ik net begon, kon

ik overal terecht. Tegenwoordig is fotografie veel belangrijker, maar het is ook een kwestie van geld. Bij Het Parool is mijn collega Joep Bertrams ontslagen. Die mag vanaf 1 maart niet meer voor die krant tekenen. Ik heb daar nadrukkelijk tegen geprotesteerd. De hoofdredacteur beweert dat het geen bezuiniging is, maar dat ze eens iets anders willen. Maar er is nog geen opvolger voor hem. Ik begrijp niet waarom Bertrams weg moet.”

de andere kant van het loket

Schuldhulpverleenster: 'Het vereist veel discipline' Stichting Raster is er voor mensen die schuldhulpverlening nodig hebben. Medewerkster Aisha Gilhuys heeft inmiddels honderden mensen uit de problemen geholpen. Schuldhulpverleenster Aisha Gilhuys (27) komt in haar praktijk in het dienstencentrum van Bos en Lommer nogal eens een houding tegen van: ,,Los het maar op”. Maar zo werkt het niet. ,,Schuldhulpverlening vergt ook heel veel inzet van de cliënt. Sommigen denken dat het in een week is opgelost, maar het duurt vaak maanden voor het inkomen op orde is. Mensen hebben bijvoorbeeld nagelaten huursubsidie aan te vragen. Dat moet dan eerst gebeuren voor we verder kunnen.” Gilhuys werkt al drie jaar bij Stichting Raster en heeft honderden mensen van hun schulden afgeholpen. ,,De bedoeling is om een totaaloplossing te vinden voor alle schulden. Dat gaat het makkelijkst met een saneringskrediet van de gemeentelijke Kredietbank. In dat geval betalen de klanten drie jaar lang alles wat ze boven de bijstandsnorm aan inkomen hebben. Zitten ze al op bijstandsniveau dan moeten ze toch nog tien procent afdragen. Dat is tussen de veertig m ug m aga zine

en vijftig euro per maand. Het vereist veel financiële discipline maar dan kunnen ze na drie jaar weer met een schone lei beginnen. Het is belangrijk dat de klanten gemotiveerd zijn en dat ze goed begrijpen hoe de vork financieel in de steel zit. Ik ga heel geduldig met ze rekenen: je hebt zoveel inkomen, zoveel vaste lasten, dus heb je zoveel om van te leven. Ze worden met hun neus op de feiten gedrukt en dan accepteren ze het gewoonlijk ook. Sommigen lukt het echt niet om verstandig met hun geld om te gaan. Dan stellen we inkomensbeheer in; een derde instantie ontvangt het inkomen, betaalt de vaste lasten en keert een weekgeld uit, zeg vijftig euro per week. Helaas gebeurt dat maar al te vaak. Een enkeling wordt kwaad en gaat niet akkoord met de voorwaarden. Dan houdt het voor ons op. Als er een crisis is en er dreigt afsluiting van elektra en gas of zelfs ontruiming, dan zeggen ze op alles 'ja'. Het aantal ontruimingen valt dankzij onze bemiddeling wel mee, maar als ontruiming eenmaal voorkomen is, dan haken mensen soms toch weer af. Sowieso is de uitval groot. Een percentage durf ik niet te noemen. Raster heeft een speciaal ‘Team Uitval’ ingesteld dat mensen benadert die niet meer reageren. Het gaat niet alleen om

Gilhuys: 'Schuldhulpverleners moeten alert zijn op de achterliggende problematiek'.

financieel inzicht. Schuldhulpverleners moeten ook alert zijn op de achterliggende problematiek. Wij hadden een mevrouw die al jaren bij ons komt en steeds weer afhaakt. Nu is het eindelijk gelukt om haar ervan te overtuigen hulp te zoeken bij Mentrum en kunnen we echt stappen zetten. Als een jonge

alleenstaande moeder bij ons komt dan willen we ook weten of ze het thuis wel allemaal redt. Tegenover de uitval staat het feit dat we veel mensen echt uit de problemen helpen. Het is soms een enorme opluchting voor ze als ze hun verhaal bij ons kwijt kunnen. Mensen wachten uit schaamte vaak veel te

lang voor ze hulp inroepen. Jaren achtereen vullen ze het ene gat met het andere. Dan is onze hulp een bevrijding voor ze.” Stichting Raster wordt vanaf 1 januari 2010 na een fusie met Stichting Blankenberg 'Centrum'. tekst: Toine Graus foto: John Melskens

januar i

2010 ach t ergro nd 11

240.000 burgers leiden een bestaan onder de armoedegrens. Foto: Michel Hobbij

2010, Europees jaar van de Armoede

FNV-bestuurder Leo Hartveld: 'Vroeger was één inkomen genoeg voor een heel gezin' Martin Brandwagt Het jaar 2010 is door de Europese Unie uitgeroepen tot het jaar van de Bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting. Amsterdam wil de schuldhulpverlening verbeteren.

W

as dat even schrikken, afgelopen november. Dachten we dat sociale uitsluiting en armoede in Nederland niet meer bestonden, op een handvol daklozen, illegalen en voedselbankklanten na, ging de publieke omroep een tv-film van bijna twee uur uitzenden over de zogenaamde 'Onrendabelen'. Ondanks het pamflettisme van Van Dam en zijn co-regisseur Heijnen maakte deze documentaire duidelijk dat er in Nederland een aanzienlijke onderklasse bestaat. Een groep burgers die niet volwaardig kan deelnemen aan het sociale verkeer en die geen ander vooruitzicht heeft dan een lang leven in het laagste inkomensgebouw. Dat zou je armoede kunnen noemen, al blijft het relatief. De situatie van een bijstandsgerechtigde in een etagewoning op drie hoog is uiteraard niet 12 ach t ergro nd

januar i

te vergelijken met die van mensen in vluchtelingenkampen of sloppenwijken. Europa is een rijk werelddeel vergeleken met andere continenten. Toch zijn er volgens de Europese Commissie in de Unie 17 miljoen burgers die zo weinig middelen van bestaan hebben dat ze niet aan de basisbehoeften (woning, voedsel, schoon drinkwater, zorgverzekering, middelen van vervoer) kunnen voldoen. Volgens de laatste cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau staat de teller in Nederland op 240.000. Uitkeringen, toeslagen, kinderbijslag, gemeentelijke voorzieningen als bijzondere bijstand en gratis computers; het blijkt niet voldoende om mensen in Nederland voor een bestaan onder de armoedegrens te behoeden. Armoede in Nederland heeft, volgens bestuurder Leo Hartveld van de vakcentrale FNV, veel oorzaken. Hij kan ze haarfijn opnoemen. ,,Vroeger was één volledig inkomen genoeg om een heel gezin te onderhouden. Toen waren de armoedegroepen mensen met enkel AOW of bijstandsmoeders. Nu zijn er veel meer groepen, waaronder steeds meer werkenden. Het achterblijven van de laatste cao-lonen bij de gemiddelde loonstijging is een oorzaak. De flexibilisering van de arbeidsmarkt is nog veel erger. Veel meer werk wordt gedaan in tijdelijke banen, ZZP-construc-

2010

ties of deeltijdbaantjes. We zien verder dat de eisen in de sociale zekerheid strenger worden. Denk aan de keuring voor de WIA.” Wellicht de beste illustratie van hoe kwetsbaar ook de werkenden tegenwoordig zijn, is de situatie bij TNT Post. Hier gaan waarschijnlijk duizenden ontslagen vallen. Veel van de banen die overblijven worden omgezet in deeltijdbanen, waarmee een werknemer maar net boven de bijstandsnorm uitkomt. Het fenomeen van de werkende arme, dat in West-Europa tot eind vorige eeuw vrijwel niet meer voorkwam, begint nu weer gewoon te worden. Voeg daarbij een zich terugtrekkende overheid en het gevaar om in armoede te vervallen wordt alleen maar groter. Als de overheid dit laat liggen, moeten de burgers het dan zelf maar weer oppakken? Directeur Lodewijk de Waal van vereniging Humanitas denkt van wel. ,,Dit jaar hebben we grote bezuinigingen gezien in de AWBZ. Dat betekent een verschuiving naar het vrijwilligerswerk. Eén op de acht kinderen in Nederland groeit op in armoede. Dat zijn 400.000 kinderen. Stel je eens voor: dat zijn acht voetbalstadions vol.” De Waal noemt een simpel voorbeeld hoe je met een klein gebaar veel kan bereiken. ,,We hadden dit jaar een actie met de Nederlandse jeugdherbergen, een speciaal weekeinde voor mensen

die normaal nooit op vakantie gaan. Dat betekent heel veel voor die mensen en voor kinderen nog veel meer.” In Amsterdam werd in 2008 een commissie opgericht onder leiding van Rutger Koopmans, die opdracht kreeg voorstellen te doen om de armoede in de stad te verminderen. Eind 2008 kwam het eindrapport op tafel. Amsterdam is nog hard bezig om de aanbevelingen van deze commissie in daden om te zetten. De 'Olympische doelstelling' om de armoede in de stad in de komende vijf jaar te halveren, zoals deze door de Commissie Koopmans werd geformuleerd, daar wil het gemeentebestuur zich niet op vastleggen. Veel inkomensbeleid wordt bepaald in Den Haag, de gemeente kan daar amper invloed op uitoefenen. De hoogte van de bijstandsuitkering bijvoorbeeld, daar heeft de gemeente niets over te zeggen. Wethouder Freek Ossel van Werk en Inkomen ziet twee belangrijke doelstellingen voor 2010: schuldhulpverlening uitbreiden en het bereik van armoedevoorzieningen vergroten. Ossel: ,,De armoedemiddelen bereiken nu zeventig procent van de doelgroep. Het geld gaat op, daar maak ik me geen zorgen over. Maar er moeten meer mensen gebruik van gaan maken. Vijf procent meer in 2010, uiteindelijk moet het negentig procent worden. Waar ik

me heel erg voor wil inzetten is de reconstructie van de schuldhulpverlening. We moeten meer verschillende trajecten kunnen inzetten, die beter aansluiten bij de individuele problematiek. Ik hoop dat de Tweede Kamer haast gaat maken met de nieuwe wetgeving inzake consumptief krediet. Als Wehkamp een afbetaling regelt met een klant, dan moet er eerst een krediettoets plaatsvinden. Het bedrijf is dan bij betalingsproblemen zelf verantwoordelijk als iemand niet kredietwaardig blijkt.” De situatie is niet hopeloos, denkt Leo Hartveld van de FNV. ,,De minimumlonen moeten omhoog en ook de minimumtarieven voor zelfstandigen. Marktwerking mag alleen onder goede randvoorwaarden. Dus geen gedwongen zelfstandigheid, zoals in de thuiszorg is gebeurd. We moeten de alleenstaande ouders beter ondersteunen. Daar vallen de grootste klappen. En ik hoop dat de gemeenten in hun beleid meer gaan kijken naar de werkende armen. Armoedevoorzieningen moeten ook voor hen bereikbaar zijn.” Het Europese jaar van de Bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting begint in Nederland met een grote conferentie te Rotterdam. Amsterdam zal in februari 2010 de eerste activiteiten organiseren. Meer informatie hierover in de MUG van volgende maand. m ug m aga zine

The Amsterdam Dungeon biedt acteurs een leuke bijverdienste en de kans om ervaring op te doen. Niet bang zijn voor het donker, of voor toeristen. De Middeleeuwen herleven op het Rokin.

Acteurs Ramon Schipper en Tilly Herwijnen lokken toeristen naar de 'kerkers' van middeleeuws Amsterdam. Foto: John Melskens

Leren acteren als piraat in The Amsterdam Dungeon Kirsten Dorrestijn

D

e piraat wijst een voorbijganger op de ingang van The Amsterdam Dungeon op het Rokin: ,,U ziet er dapper uit, u durft vast wel mee naar binnen.'' ,,Durven wel'', zegt de man, ,,maar ik heb nu geen tijd.'' ,,U bent bang!'', reageert de piraat plagerig. De man keert om en koopt een kaartje. We staan voor de Dungeon, herkenbaar aan de zwarte luifel met bloederige rode letters. Binnen maakt de bezoeker een reis door de tijd naar een grimmig middeleeuws Amsterdam, waar de pest

heerst, heksen worden vervolgd en ketters worden opgehangen. Acteurs nemen het publiek mee op een 'interactieve' toer. Gegil, geblaf van honden, bewegende vloeren, donkere ruimtes en bloedige lijken: wie daar geen klamme handen van krijgt, is pas echt dapper. De bezoeker stapt van de ene ruimte in de andere: van een schip met kanonnen in een geselkamer, en via een steegje vol ratten in een zestiende eeuwse kroeg. De Dungeon is een kermisattractie of overdekt pretpark, met als thema de gruwelijkheden van de Amsterdamse geschiedenis. In een

Last Minute Ticketshop

Toneel is niet duur, met een Last Minute-Ticket. Foto: John Melskens

Uitdagend kledingproject

Zwerfjongeren ontwerpen hun eigen kledingstijl.

m ug m aga zine

toer van tachtig minuten worden veertien showtjes opgevoerd. Om een indruk te geven wat zich binnen afspeelt, staan er van elf uur 's ochtends tot vijf uur 's middags acteurs op de stoep. De piraat is in werkelijkheid de negentienjarige Ramon Schipper. Hij volgt op het ROC een theateropleiding en is negen maanden geleden bij de Dungeon komen werken. ,,Toen ik hier een keer op schoolreis was, wist ik meteen dat ik hier ooit wilde werken. Op een dag ben ik binnengestapt en een paar dagen later mocht ik auditie doen.'' Een andere acteur is theaterma-

ker Tilly van Herwijnen (27). Voor haar rol heeft ze een fikse snee in haar wang en donkere wallen geschminkt. Er zitten bloedvlekken op haar schort. ,,Sinds afgelopen zomer staan wij op straat om de aandacht op Dungeon te vestigen. Je moet goed kunnen improviseren. Humor werkt meestal wel. Als er op het Rokin een groepje mensen staat te praten, ga ik er bij staan en vraag bijvoorbeeld: 'Had u het soms over mij?" De Dungeon trekt behalve toeristen en Nederlandse dagjesmensen ook schoolgroepen en bedrijfsuitjes. De shows zijn gedeeltelijk in

het Nederlands en gedeeltelijk in het Engels. De acteurs werken drie tot vier dagen per week. De meesten doen daarnaast een opleiding of hebben nog een ander baantje. ,,Je zit de hele dag in het donker'', zegt Tilly. ,,Na een paar dagen ben je moe. Bovendien voer je zo'n twintig keer per dag dezelfde show op. Ik probeer naast dit werk schnabbels te doen op theatergebied.'' Dungeon heeft verschillende vestigingen in Europese steden. Ramon is van plan zijn opleiding te vervolgen in Londen. ,,Misschien ga ik dan daar bij Dungeon werken.''

Gertjan Wijberg

Boven het loket hangt een scherm met aanbiedingen. Snel nog naar de film? Het theater? Een concert? Kan allemaal. En het leuke is dat je hier wordt beloond voor je laat zijn: 50% korting! Onhollands eigenlijk. Sommige voorstellingen zijn al uitverkocht. Maar wat maakt het uit, jouw avond kan iet meer stuk. Je pakt nog even de hand van je partner vast. ,,Wat gaat het worden, schat?” Kiezen is moeilijk. Je krijgt het gevoel dat je echt uitgaat: het is de verrassing van het op de bonnefooi gaan. Een minuut geleden wist je nog niet wat de avond voor je in petto had. Zorgeloos heet dat. En dat is ook

wel eens lekker. Houd je het dichtbij vanavond en kies je voor Boom Chicago, middenop het Leidseplein, voor een tientje. Of ga je toch maar liever naar een voorstelling in een van de Nestheaters? Dan wordt het haasten. Je hebt nog twintig minuten om bij die zijstraat van het Rokin te komen. Je moet wel een beetje avontuurlijk aangelegd zijn om je kaartjes op deze manier te kopen. Maar zeg nou zelf: die Last Minute Ticket Shop is helemaal zo gek nog niet. Tickets kunnen ook via het internet worden besteld (www.lastminuteticketshopnl). Op de website staat een overzichtslijst met aanbiedingen.

waarbij we jongeren aansporen om hun creativiteit om te zetten in een echt product, namelijk in hun eigen modemerk Rambler, wat in het Engels zwerver betekend. Het is natuurlijk wel een uitdaging om deze jongeren bij een project te betrekken, en daarom werken we samen met hulpverlenende instanties die zich voor deze groep inzetten", aldus Dekker. In Amsterdam loopt dit project nu anderhalf jaar. Een tiental jongeren hebben hier aan de eerste collectie gewerkt. Maar ook jongeren uit Ghana, Londen en Sao Paulo hebben voor Rambler kleding gemaakt. Dekker: ,,Het gaat niet alleen om het uitbrengen van

een nieuw kledingmerk, het gaat erom dat deze jongeren weer een perspectief krijgen in hun leven. Dit project draagt eraan bij ze weer uitzicht te geven op een betere toekomst. Bovendien krijgen ze zo de kans om iets te doen met hun talent en creativiteit". Zowel in Amsterdam als in Sao Paulo wordt nu een studio opgezet voor deze jongeren. Het is de bedoeling dat er een plek wordt gecreërd waar ze in en uit kunnen lopen en kleding kunnen ontwerpen. Afgelopen zomer is de eerste collectie van Rambler gepresenteerd in Berlijn en dat was een groot succes.

Stel je voor: je loopt op een koude winteravond met je partner over het Leidseplein. Geen zin om naar huis te gaan, geen zin in het café. Vanavond moet een romantisch avondje uit worden. Je wilt naar een leuke voorstelling, maar je hebt overdag geen tijd gehad om kaartjes te kopen. Je hebt zelfs geen flauw idee wat er speelt. Wat moet je doen? Loop even door naar de Last Minute Ticket Shop, aan de rechterkant van de Stadsschouwburg op het Leidseplein. Je treedt binnen met je partner en voelt de warmte als je de automatische deuren bent gepasseerd.

Thea Golverdingen Het idee om dak- en thuisloze jongeren kleding te laten ontwerpen is voortgekomen uit een fotoreportage die industrieel ontwerper en fotografe Carmen van der Vecht in Ghana maakte. Daar kwam zij in contact met zwerfjongeren die opvielen door hun originele en individuele kledingstijl. „Ook zwerfjongeren willen zich onderscheiden van de rest en opvallen door hun manier van kleden”, zegt Tim Dekker, die samenwerkt met Van der Vecht. „Omdat ze weinig middelen tot hun beschikking hebben zijn ze enorm creatief en vindingrijk. We zijn een project gestart

januar i

Meer informatie www.ideal-co.nl 2010 kuns t & cult uur 13

Ramsj

Servettenpoëzie Op de enige echte verjaardag van Sinterklaas werd in Paradiso voor de 32ste keer de Beurs van Kleine Uitgevers gehouden, jaarlijks vaste prik op de eerste zondag van december. Zet het alvast in uw nieuwe agenda. De toegangsprijs is al even klein als de uitgevers: twee euro. Geen geld! Zowel in de grote als in de kleine zaal van Paradiso staat het bomvol boeken. Uitgevers, grafici, schrijvers en dichters hebben zich achter de schragentafels opgesteld. In de kelder van de voormalige kerk wordt voorgedragen. Er is hier voor elk wat wils. Van scherp geprijsd tot vrijwel onbetaalbaar. Zo zijn er handvervaardigde, bibliofiele kunstwerkjes in zeer beperkte oplages. Marja Scholtens heeft een gedicht van Jacques Prévert in een houten kistje met vilten bekleding verpakt. De tweetalige editie van het gedicht ‘Pour toi mon amour’ kost inclusief vier prenten 250 euro. Niet echt ramsj dus, maar de oplage van dit hebbekistje bestaat slechts uit tien exemplaren (uitgeverij De Klaproos). Voor dat bedrag kun je ook 25 nergens eerder gepubliceerde gedichten kopen, die per stuk zijn afgedrukt op een groot vel met de hand geschept papier (uitgeverij Demodokos). Ze zijn van bekende dichters en bovendien genummerd en gesigneerd. Ook leuk: een pakje servetten met gedichten voor zes euro. ,,Nee, die moet je niet bewaren, maar gewoon tijdens het kerstdiner gebruiken”, verklaart Scholtens nuchter. Poëzie om je vingers mee af te vegen dus. Maar echte ramsj is er ook. Kleine uitgevers kampen ook wel eens met overschotten en licht beschadigde waar. Deze boekjes staan in houten kistjes of – heel ordinair – in kartonnen dozen tussen de nieuwe titels uit de diverse fondslijstjes. Enkele dichters hebben het zelfs tot op het podium geschopt. Kees Godefrooij leest ongevraagd een sonnet voor uit zijn bundel Zwarte romantiek (uitgeverij Spleen). Een ode: [..] ‘ik zou me aan je blik kunnen verhangen/ mezelf verliezen in de goorste drek/ want jij, je lokkenvracht houdt me gevangen/ Laura, als ik versterf aan ons gebrek.’ Iets over vijven is het plotsklaps afgelopen, want vanavond staat hier gewoon weer een bandje. Jos Verdonk 14 kuns t & cult uur

januar i

Boekbinden is precisiewerk en vergt concentratie. Foto Ingrid de Groot

Werken in de Boekbindwinkel De Boekbindwinkel is een leerwerkbedrijf van de Stichting Nieuwe Werkvormen Amsterdam. Daar kunnen mensen op een rustige manier wennen aan werk.

Toine Graus

J

an laat de restanten zien van een leerboek over meubelmaken. ,,Ik heb het gesloopt”, zegt hij. Dat klinkt erger dan het is. Slopen is een vakterm in de boekbindbranche, het betekent het boekblok uit de band halen. ,,Het is een genaaid boek”, vervolgt Jan. ,,De draden zitten er nog. Die ga ik verstevigen met lijm. De vooren achterpagina zijn beschadigd. Die ga ik kopiëren, dan plak ik ze op nieuw papier en snij ze precies op maat. De rug verstevig ik met gaas en dan is het boekblok weer helemaal in orde en kan ik het in een nieuwe band hangen.” Jan gaat weer aan het werk. Dan is hij liever alleen. Boekbinden is precisiewerk en vergt concentratie. De Boekbindwinkel is daarvoor een prima plek. Vier mensen zijn dinsdagochtend in de weer met boeken. Hoewel de radio zacht aanstaat is het stil. Er wordt nauwelijks gepraat. Anneke de Soete, de werkbegeleidster, is zelf bezig met karton terwijl ze alles in de gaten houdt. De winkel zit in een klein winkelpand op de hoek van een laagbouwstraatje in stadsdeel Watergraafsmeer. De begane grond van het woonhuis ernaast is erbij getrokken waardoor een klein doolhofje is ontstaan. Van alle kan-

2010

ten valt er licht binnen. Het maakt een knusse indruk. In de tuin staan tuinstoelen klaar voor de rokers. In de zomer is dat de lunchplek. ,,Er zijn acht werkplekken maar die zijn zelden allemaal bezet”, vertelt de Soete. Ze geeft een rondleiding en legt de functie uit van de machines zoals de ‘bordschaar’, een enorme snijtafel die middenin de winkel staat. Er staat een hele rij stapelpersen waar de boeken ingaan die nieuw zijn ingehangen. Er is een machine met ouderwetse loden letters. Die worden verhit en daarmee kan gekleurde folie in de omslag van een boek worden gesmolten. Het levert mooie gouden of zilveren opdrukken op. Heel mooi zijn speciale boekjes waarvan de omslag een passepartout vormt met daarin verzonken een illustratie. ,,Dat zijn gedenkboekjes voor de nabestaanden van een overledene”, zegt de Soete. ,,We hebben vaak speciale opdrachten. Nu werkt een deelnemer aan een serie promotieboeken van Amnesty International. Tien exemplaren, dat is het maximum. We zijn geen productiebedrijf. We repareren ook oude tijdschriften en soms zelfs antieke boeken. Echt restauratiewerk doen we niet. Dat is heel gespecialiseerd werk. De mensen die hier komen hebben gewoonlijk geen opleiding in dit vak gehad. Sommigen hebben een burn out of een depressie doorgemaakt en dan is het prettig om met je handen bezig te zijn. Soms is er sprake van een combinatie van problemen als verslaving, psychose of een ziekte als MS of reuma. Ik leer ze boekbinden en begeleid ze op hun ‘werkpunten’, dingen waar ze extra aandacht voor nodig hebben, zoals communiceren met collega’s en klanten of simpele dingen als op tijd op je werk komen. In een rustige sfeer tussen andere mensen werken kan op zich

al genezend zijn, een lichtpunt in het leven.” Jan is een goed voorbeeld. ,,Zeker, dit is prettig werk, de sfeer is goed en ik ben blij dat ik zo nu en dan mijn huis uit ben. Het is fijn om aan het eind van de dag een mooi resultaat in handen te hebben en als de klant het mooi vindt, geeft dat een lekker gevoel.” Jan (50) heeft in zijn leven ‘alle plagen van Egypte’ meegemaakt. Hij was leerlingverpleger maar moest dat werk opgeven door een burn out. Hij raakte zijn vrouw kwijt, werd beroofd en zwaar mishandeld in de metro en raakte als toppunt van ellende zijn huis in de Bijlmer kwijt omdat hij door het mislopen van de huursubsidie de huur niet meer kon betalen. ,,Ik kon toentertijd de administratie niet doen.” Nu heeft hij weer een huis en een baan waar-

De Stichting Nieuwe Werkvormen Amsterdam werd twintig jaar geleden opgericht om mensen met psychische, psychiatrische of psychosociale problemen te ondersteunen bij hun terugkeer in de maatschappij. De deelnemers hebben geen intensieve zorg meer nodig maar zijn niet in staat zelfstandig een plek in de maatschappij te verwerven. Als opstap naar werk, vrijwillig, gesubsidieerd of regulier, heeft de SNWA tien kleinschalige bedrijven waar de mensen kunnen wennen aan dagritme, omgang met collega’s, milde werkdruk en het nakomen van afspraken. Het zijn echte bedrijven met opdrachten van buiten en geleid door bedrijfsleiders.

in hij heel geleidelijk moet groeien. ,,Ik zit nu op vier dagdelen in de week. De bedoeling is zes. Alleen als ik me goed voel lukt het om een heel dagdeel achter elkaar aan het werk te blijven. Soms is de concentratie al na een uur helemaal weg, dan moet ik naar buiten om een luchtje te scheppen. Fouten maken vind ik heel frustrerend. Ik ben een perfectionist.” De toekomst ziet hij nog niet zonnig tegemoet. ,,Ik geloof niet dat boekbinden voor mij een opstap naar een reguliere baan zal zijn. Dit is een participatietraject en dat is gebonden aan tijd. Ik vrees dat ik straks weer iets anders moet doen. Er is geen continuïteit.” Hamied (47) snijdt een minuscuul stukje karton bij op de grote bordschaar. Hij is pas drie weken aan het boekbinden en hij ervaart het als een bevrijding: ,,Als ik na een dag werken naar huis ga, besef ik dat ik die hele dag aan niets anders heb gedacht dan aan het boek waar ik mee bezig ben. Hoe is het mogelijk! We zitten hier niet voor niets, er is veel gebeurd. Mijn klantmanager van de DWI heeft mij dit werk aangeraden. Ik begin heel rustig en na een tijdje kan ik zelf inschatten hoeveel ik aankan, op welke punten ik sterk ben en bij welke ik nog moet leren. In dit werk vind ik mijn rust terug. Boekbinden is mooi. Het werk motiveert zichzelf. Ik wil het zo goed mogelijk doen. Je gaat anders tegen boeken aankijken. Als kind heb ik ooit een droom gehad over hoe boeken worden gemaakt.” Hamied was vroeger manager met een fulltime baan. Dat hoeft voor hem niet meer. ,,Als het goed gaat en ik weer in een normaal arbeidspatroon kom, wil ik een opleiding doen voor sociaal pedagogisch werker. Daar wil ik naar toe. De Boekbindwinkel is voor mij een opstap.” m ug m aga zine

'Toen ik helemaal geen geld meer had, ben ik naar de sociale dienst gegaan, dat was voor mij echt de reis naar het einde van de nacht'. Foto: Ingrid de Groot

Fotografie is voor Cor Jaring geen kunst Al meer dan vijftig jaar fotografeert Cor Jaring het Amsterdamse stadsleven. Fotograferen is wat hem betreft kijken, kijken en nog eens kijken.

Jos Verdonk

C

or Jaring: ,,Als de schooljuffrouw of de catechisatiemeester aan mij vroeg een poppetje te tekenen, dan tekende ik een koe. Maar dan was het wel een mooie koe. ‘Corrie, je moet maar kunstenaar worden’, kreeg ik vaak te horen. Ik had al snel kapsones. Ik vond toen echt die Rembrandt, dat slaat als een tang op een varken: dat ken ik veel beter. Ik was een jongetje van negen, tien jaar oud die serieus dacht dat ie beter was dan Van Gogh en Rembrandt bij elkaar. Ik was een anti-leerling. Ik kon wel leren, maar was recalcitrant. Wist ik veel wat dat betekende? Recalsi.. Recansi.. Betekent dat dat je veel kansen hebt? Ik heb nooit een opleiding genoten. In de hongerwinter ben ik van school gegaan. Toen kregen we onze papieren: loffelijk ontslag. Ik was toen negen. De oorlog is mijn academie geweest: de oorlog en mijn vader. We hebben ons die hongerwinter doorgeworsteld, tot de vrede uitbrak. Maar voor mij bleef het oorlog, ook al was het dan een persoonlijke oorlog. Misschien had ik net als mijn vriendjes de goede m ug m aga zine

kant op moeten gaan, rechtsaf. Maar waarom moet ik dan altijd linksaf? Tja, recalcitrant hè. Of je hier mag roken? Ja, graag zelfs. Je schrijft voor Mug toch? Ik haat de mug. Er is maar een beest dat ik haat en dat is de mosquito, het enige beest ter wereld waar ik mij kapot aan erger. Toen ik twaalf was stierf mijn moeder in het kraambed. Die vader van me was aan een oog blind en aan het andere scheel. Na de dood van mijn moeder heeft hij een winkeltje gekocht op de gracht. Hij keek me toen zo aan met dat schele oog van hem en zei: ‘Corrie, we gaan in zaken. Ik laat jou niet los en jij laat mij niet los.’ We zijn toen gaan groenteboeren, maar dat werkte niet. Die ouwe van mij was een beetje gek, maar hij wilde graag geld verdienen. Ik lijk echt op mijn vader. En hij was sociaal voelend. Als hij een tientje had verdiend, gaf hij de helft weg. Zo ben ik ook. Ik geef alles weg, tot mijn onderbroek aan toe. Rare tic is dat... Ik lijk echt op mijn vader, maar die lievigheid en aardigheid heb ik van mijn moeder. Ik was een dwingelandje in die tijd hoor, maar met overtuigingskracht. Ik kon echt iets! Schieten bijvoorbeeld. Dat kon ik goed zeg! Na dat mislukte groenteboeren gingen we met de familie de hele zomer naar de Betuwe om kersen, pruimen, peren en appelen te plukken. Daar ben ik begonnen met spreeuwen af te knallen. Geen wonder dat ik later scherpschutter ben geworden. Dan nam een vriendje een doosje lucifers, zo’n zwaluwstaartje, in zijn mond en dan schoot ik dat op twintig, dertig meter tussen zijn lippen vandaan.

Mijn vriendjes schrokken zich dan wild. Ik kon schieten en opschieten met iedereen. Dat is een gave, dat heb je of dat heb je niet. Ik groeide op voor galg en rad, zei mijn opoe. Mijn opa zei niets. Die vond het prachtig. Met fotografie kwam ik in aanraking toen ik in dienst moest. Ik werd legerfotograaf en ontwikkelde in de doka fotootjes voor de jongens. Na mijn diensttijd ben ik doorgegaan. Als gelegenheidsfotograaf ging ik met zo’n boksie langs de huizen. Maar toen ik getrouwd was en kinderen had moest er geld op tafel komen. Dan ging ik ’s nachts werken, tankers classificeren. Dat betaalde goed en dan kon ik overdag fotograferen. Ik kon allesbehalve goed en scherp fotograferen. Maar als ik ze maar groot afdrukte zag het er mooi uit. Een scherpe, grove korrel. Dat was toendertijd mode door die malle Ed van der Elsken, in de

Cor Jaring (18 december 1936) Sociaal fotograaf. Als bootwerker leerde hij de Amsterdamse havens kennen. Hij werd bekend met zijn foto’s van de havens en de provobeweging en zijn vele wereldreizen. Hij won diverse prijzen, waaronder de Frans Banninck Cocq penning (2002) wegens zijn grote verdiensten voor de fotografie in Amsterdam. Eind vorig jaar kwam zijn fotoboek ‘Jaring’ uit ter gelegenheid van zijn vijftigjarig jubileum als fotograaf.

goede zin des woords hoor. Dat was kunst! Daar won ik de ene fotoprijs na de andere mee, maar ik kòn gewoon niet beter fotograferen. Je had toen de pleiners en de dijkers. Dijkers hadden bebophaar, smalle pijpen, hoge zomen, stropdassies. Die vielen meisjes met petticoats lastig op de Nieuwendijk en de Dam. Aardige jongens, verder hoor! En de pleiners zaten op het Leidseplein. Dat waren de kunstenaars en kunstenmakers; jongens met baarden, pijpen, sandalen en geitenharensokken. Boekie onder hun arm van Nietzsche of Baudelaire. Ze lazen een beetje, de goeie kranten. Niet De Telegraaf natuurlijk, want die was fout geweest in de oorlog. Een mooie tijd was dat. Je kon gewoon je auto neerpleuren waar je wilde, want er waren nog geen parkeermeters. En ome agent was je beste vriend. Die ouwe van mij verhuurde pandjes op de Oostelijke eilanden en zo kwam ik in aanraking met kunstenaars en mensen als Jasper Grootveld en Kees Hoekert. Jasper werd mijn persoonlijke goeroe. Ik mocht hem Robbie noemen, dat mochten alleen zijn beste vrienden. Alles wat Robbie had, gaf hij weg. Hij ging altijd zachter praten als hij iets belangrijks zei. Daardoor ging je juist beter naar hem luisteren, in ieder geval beter dan naar mijn catechisatiemeester. Hij was een echte magiër. De jongens van provo vroegen aan Robbie of ze pamfletjes uit mochten delen. Midden in de provotijd kreeg ik grote ruzie met mijn vrouw. Die zei: ‘Ik kan niet langer met je omgaan. Dag en nacht ben je pleite met je provo’. In die tijd was ik altijd weg, of dronken. Elke middag januar i

ging ik een biljartje leggen en dan om een uur of zes naar café Eijlders. Ik wilde erbij horen. Hans en Grietje was ons stamcafé. Daar kon een blind paard geen kwaad doen en er kwamen journalisten, schrijvers, beeldhouwers, fotografen, noem maar op. Dus ik ook. Toen ik helemaal geen geld meer had ben ik met een vriend naar de sociale dienst gegaan. Dat was voor mij echt de reis naar het einde van de nacht. Dieper kon ik niet zinken en ik heb me nog nooit van mijn leven zo geschaamd. Uiteindelijk kreeg ik zestig gulden mee en wilde toen gelijk de helft aan die vriend geven, maar die zei: ‘Doe dat nou niet, het is van jou.’ Tegenwoordig wordt fotografie als hoge kunst beschouwd en dat vind ik onzin. Voor mij is fotografie pure registratie, het bewijsstuk dat je geleefd hebt. Als je ergens een ouwe foto van je overgrootmoe vindt, is dat prachtig, een tijdsdocument. Maar het is geen kunst, sodemieter op zeg! Het is pure tijdgeest. Of ik nog tips heb voor jonge fotografen? Fotografie is kijken, kijken en heel hard werken. Je moet niet met je eigen twee ogen kijken, maar met het oog van de mensheid. Let op de achtergrond van je foto’s. Een mooie Persil-reclame of zo, zodat er een mooi tijdsbeeld ontstaat. Kijk uit je doppen! Besef dat je voor het nageslacht fotografeert, en niet voor je eigen geiligheid. En dan heb ik nog een tip: je moet gewoon veel fout doen, want dan leer je het meest. Veel misdrukken maken. Digitaal of analoog. Dat maakt geen moer uit. Bij mij is het altijd mis of raak: nooit er tussenin.” 2010 kuns t & cult uur 15

agenda cultuur Donderdag 7 januari Cabaret met Eric Sauers `Ridder` van Eric Sauers is de dappere strijd van de eenling in een hem onbekende wereld. Een wereld die hij met open vizier en onverschrokken te lijf zal gaan. Om u en het vaderland te dienen. Druipend van de edelheid en eenzaamheid zal hij uw huidige kijk op het leven doorklieven en u meenemen in een wereld die zowel bruut als ontroerend kan zijn. Zullen de vrouwen van hem houden, zullen de mannen hem bewonderen? Waarschijnlijk wel, maar zeker is het niet. Want de ridder heeft geen andere keuze dan zijn eigen weg te gaan. Locatie Bijlmer Parktheater, Anton de Komplein 240 info 020 311 3939 www. bijlmerparktheater.nl aanvang 20:30 toegang  €15 CJP €12,50  

1

2

1

Boven: boekomslag van 'About That' door Vladimir Mayakovski, 1923 © A. Rodchenko V. Stepanova Archive Moscow House of Photography Museum

16 kuns t & cult uur

januar i

2010

T/m woensdag 17 maart Revolution in Photography Een uniek overzicht van het werk van de wereldberoemde Russische avant-gardist Alexander Rodchenko. De tentoonstelling omvat meer dan 200 vintage afdrukken waarvan sommige nooit eerder in het Westen zijn getoond. Rodchenko (1891 – 1956) behoort tot de grote vernieuwers binnen de avant-garde kunst aan het begin van de twintigste eeuw. Hij ontwikkelde een geheel nieuwe beeldtaal met uitgesproken camerastandpunten, extreme perspectieflijnen en close-ups van verrassende details. Nieuw was ook dat hij grafisch ontwerp als integraal onderdeel van de fotografie zag. Locatie Foam Fotografiemusem Amsterdam, Keizersgracht 609 info 020 551 6500 www.foam.nl open 10:00 - 18:00 do/vr 10:00 tot 21:00 toegang €8     Wo 13 t/m za 23 januari Hong Kong filmparade Ook dit jaar presenteert het Filmmuseum weer een selectie van een aantal interessante Hongkong-films van het afgelopen jaar. Speciale aandacht voor regisseur Tsui Hark. Verder Johnny To  met de jazzy misdaadfilm 'Sparrow', een mix van film noir, musical en melodrama. Chi-kin-Kwok met de urbane misdaadthriller over corruptie 'The Moss'; Lawrence Lau met 'City Without Baseball', over het wel en wee van een baseballteam in een stad waar niemand zich hiervoor interesseert; Heiward Mark met' High Noon', de belevenissen van een groepje teenagers en van Angie Chen 'This Darling Life' over Hongkongse honden en hun eigenaars. In Herman Yau’s lichtvoetige tragikomedie 'True Women For Sale' proberen twee prostituees het hoofd boven water te houden in de wijk Sham Shiu Po, Hongkongs eigen Sin City. Locatie Filmmuseum, Vondelpark 3 info 020 589 1400 www.filmmuseum.nl aanvang 21:30 toegang €7,80 Stadspas €6,50

Do 14 t/m za 16 januari Performance UUUHH UUUHH is een voorstelling en een geluidsgebeurtenis; een stuk over geluiden, betekenissen en representaties daarvan. Er wordt een geluidsverhaal gecreëerd dat is geïnspireerd op het horror filmgenre. Doordat de geluiden de leidraad vormen voor de performance, ontstaan er nieuwe beelden en betekenissen; er verschijnt een constructie van horrorscenes. Het is alsof je naar twee verschillende voorstellingen kijkt: één theatraal en de ander auditief. Locatie Melkweg theater, Lijnbaansgracht 234a info 053 188 88  www.melkweg.nl aanvang 20:30 toegang

€7/€6 studenten €5,00

    Zondag 17 januari Handtheater De Verliefde Wolk Turks sprookje in sprekende gebaren. Praten met je handen, iedereen doet het wel eens, maar het Handtheater maakt er een echt spektakel van, zodat mooie verhalen nog levendiger worden en te volgen zijn voor doven én horenden. Dit sprookje gaat over een meisje dat een hele mooie tuin heeft, maar bedreigd wordt door haar boze buurman. Een verliefd wolkje lost alles op. Adviesleeftijd 8+. Locatie Tropentheater Kleine Zaal, Linnaeusstraat 2 info 020 568 8200 www.tropenmuseum.nl aanvang 14:00 toegang t/m 13 jaar €5 14+  €9     Zondag 17 januari Monalisa toneel ‘In het zomerhuis’ van Jane Bowles (1917 – 1973) door Monalisa Toneel. Gevoelig, absurd, zinderend drama gespeeld door acht prominente vrouwen uit  de wereld van de muziek, media, kunsten, kynologie en hardware: Francis Wijsmuller, Patricia Werner Leanse, Glenn Robles, Yo de Boer, Andrea van Pol, Alexandra van Raab van Canstein, Celine Kroon, Monique van Miltenburg, Ebeline Brethouwer (techniek), IJm Bosma (regie). Locatie Theater de Cameleon, Derde Kostverlorenkade 35 info 020 489 4656 www.decameleon.nl aanvang 16:30 toegang

€12,50

Vr 22 en Za 23 januari Lod&Zeven/Inne Goris Nachtevening 'Nachtevening' vormt het tweede stuk in Inne Goris’ onderzoek naar de theaterklassieker Medea. Medea vermoordde haar kinderen uit wraak op haar man, Jason. De ‘nachtevening’, of de equinox, vindt twee keer per jaar plaats, het is het ogenblik waarop de dag precies even langs is als de nacht. Daar speelt deze voorstelling zich af.
 'Nachtevening' is een zintuiglijke voorstelling waarin de tekst van Inne Goris en Pieter De Buysser en de muziek van Eavesdropper elkaars gelijken zijn. Een zoektocht waarin twee mensen het strijdperk betreden, voortgestuwd door een live koor dat hen dwingt af en toe stil te staan. Locatie Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond, Nes 45 info 020 622 9014 www.brakkegrond.nl aanvang 20:00 toegang €15 Stadspas €11,50 
   Zaterdag 23 januari Rialto laat: trance met dj Ishtar Speciaal voor Rialto Laat ontwikkelde gastprogrammeur dj Ishtar deze keer een avond die in het teken staat van trance. Op het programma staan een film over dans en de live soefidansperformance 'Shedervish'. Daarna kun je dansen op de exotische beats van dj Ishtar. Deze nacht geen gewone clubavond, maar een eigentijdse en spirituele ceremonie, die je in staat stelt de diepere lagen van je eigen bewustzijn te verkennen. Het wordt weer laat … Locatie Rialto Ceintuurbaan 338 info 020 676 8700 (vanaf 13:00) www. rialtofilm.nl aanvang 23:00 toegang €9     T/m donderdag 28 januari Schaatsen op de Jaap Edenbaan Op de Jaap Eden IJsbanen kan weer volop geschaatst worden. Zoals op de 400 meter buitenbaan of in de overdekte ijshal. Geen eigen schaatsen? Voor een prijs tussen de €5,50 en €11,00 kunt u schaatsen huren. Locatie Jaap Eden IJsbanen, Radioweg 64 info www.jaapeden.nl 0900 724 2287 open zie website 10-rittenkaart €44 met december/januaribon €23 €25,50 met december/januari- of kidsbon €2,60 volwassenen

jeugd t/m 14 jaar

 

2

Vrijdag 22 januari Hassan’s Angels ‘Hoop, Gezeik en Liefde’ van cabaretduo Hassan’s Angels dat bestaat uit de dames Inci Lulu Pamuk en Elvan Akyildiz. In de voorstelling vertellen zij het verhaal over twee jonge vrouwen die hun draai niet kunnen vinden in het leven. Het stuk vertelt hun pogingen om enige richting daarin te vinden. Regie Shireen Strooker. Locatie Podium Mozaiëk, Bos en Lommerweg 191 info 020 330 9400 www.podiummozaiek.nl aanvang 21:00 toegang €18 in voorverkoop €16 Stadspas €14 

  T/m zondag 31 januari IJspret met Avercamp Als eerste Nederlandse kunstenaar specialiseerde Hendrick Avercamp (17e eeuw) zich in het schilderen van winterlandschappen met ijspret. Ons beeld van het leven in de strenge winters van de Gouden Eeuw wordt nog altijd bepaald door Avercamps ijsgezichten. Locatie Rijksmuseum, Jan Luykenstraat 1 info www.rijksmuseum.nl 020  674 7000 open 09:00 – 18:00 toegang €11 stadspas

€5,50 met december/januaribon gratis

m ug m aga zine

agenda politiek Donderdag 7 januari Arnold Heertje De bekende econoom vraagt zich aan het begin van het nieuwe jaar openlijk af: hoe ziet onze toekomst er uit? Over de kredietcrisis en de wel of niet noodzakelijke bezuinigingen. Locatie Openbare Bibliotheek Buitenveldert, Willem van Weldammelaan 5 Informatie en reserveren 642 21 00 Aanvang 11:00 Toegang €1,50

Zondag 17 januari Het Aardappeloproer van 1917 In de zomer van het jaar 1917 liep in Amsterdam een situatie uit de hand die al enige tijd spande. Het ging om de voedselvoorziening, die ernstig haperde. Een groep Jordanese vrouwen zag de situatie niet langer zitten en plunderde schuiten met aardappelen die aangemeerd lagen aan de Prinsengracht. Onbedoeld gaven ze daarmee het sein tot een oproer van niet alleen maar vrouwen. De beroering sloeg over naar andere delen van de stad. Het stadsbestuur stuurde er de politie en het leger op af en er vielen enige doden. Amsterdam had toen een socialistisch bestuur met de beroemde Wibaut als wethouder van Levensmiddelen. Hadden B&W de situatie kunnen voorkomen? Anne Petterson studeerde er op af en geeft de lezing. Locatie Buurthuis Straat & Dijk, Haarlemmerstraat 132-136 informatie 613 88 15 Aanvang 13:30 Toegang gratis

Maandag 18 januari Lezing over de Gouden Reaal De Westelijke Eilanden vormen van oudsher een havengebied, ontstaan begin zeventiende eeuw. Het Westerdokseiland, onderdeel van deze buurt, werd aangelegd in de tweede helft van de negentiende eeuw als werkeiland van de Nederlandse Spoorwegen. Het eiland is inmiddels ingrijpend veranderd. Eerst kwamen de krakers er kunstzinnig broeden, recentelijk trokken nieuwe bewoners in nieuwgebouwde luxueuze appartementsgebouwen. Eline Brilleman geeft de lezing schreef er een boek over. Locatie Openbare Bibliotheek Spaarndammerbuurt, Spaarndammerstraat 490 Informatie en reserveren 681 63 43 Aanvang 20:00 Toegang €5

Dinsdag 19 januari Helden en schurken in WO II Duidelijk was wie goed of fout waren. Maar wat betekende ‘grijs’ eigenlijk? Televisiemaker Ad van Liempt, Parooljournalist Bart Middelburg en officier van justitie Paul Brilman over de echte schurken in het Nederland van 1940-1945 Locatie Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61 Informatie en reserveren 620 25 35 Aanvang 15:30 Toegang €7,50 m ug m aga zine

Is ook te zien in de Openbare Bibliotheek (OBA) op het Oosterdokseiland, op de vijfde etage bij het hobbyplein.

Empty your Pocket Joe van der Klugt Fotoproject MUG-fotograaf George Maas | www.fotonova.nl Joe van der Klugt was tien jaar toen de foto werd gemaakt. ,,Ik keek naar skatewedstrijden op het Museumplein. Zelf skate ik ook graag maar ik deed niet mee aan de wedstrijd. Ik durf nog niet van de halfpipe. Eén sleutel is van mijn voordeur. Een paar van de andere zijn van fietssloten. Ik heb twee fietsen: een crossfiets en een opoefiets. Met die crossfiets oefen ik óók regelmatig op de skatebaan. Maar als het regent is het vaak te glad.

Omdat ik bijna altijd wijde skatebroeken draag met grote zakken, vallen mijn sleutels wel eens uit mijn zak. Maar ik ben mijn sleutelbos nog nooit kwijtgeraakt. We hebben thuis meer sloten dan fietsen. Ook wisselen we wel eens fietsen of sloten uit, dus ik heb ook steeds andere sleutels aan mijn bos. Voor mijn verjaardag heb ik een nieuwe fiets gekregen. De ‘oude’ fiets staat nu bij opa, die sleutel heb ik niet meer.

Een andere sleutel is van een slot dat mijn moeder nu gebruikt, dus die heb ik nu ook niet meer. Verder hangen aan de bos ook sleutels waarvan ik geen idee meer heb waarvan ze zijn. Van wie ik dat gelukspoppetje heb gekregen, weet ik niet meer. Ik ben hem verloren maar voel me nog steeds gelukkig. Die tijger aan de bos heb ik van een vriendinnetje van mijn jongere zusjes gehad. Nee, ze is niet verliefd op januar i

me. Ze heeft gewoon een kast vol knuffels. Die tijger heb ik ook niet meer; zijn hoofd viel eraf en toen ben ik hem kwijtgeraakt. Het laatste dat je ziet, is een Ajax-munt. Ik ben voor Ajax. Die munt heb ik van mijn vader gekregen, toen ik voor het eerst mee mocht naar een wedstrijd. Ik vond het gaaf. Jammer alleen dat Ajax verloor van NAC Breda.” Michiel Wetzer 2010 kuns t & cult uur 17

jong en slim

Hebben studenten nog idealen? 'Studenten knutselen nu persoonlijke idealen in elkaar'

Kort Veel studenten krijgen geld van ouders Meer dan tachtig procent van de studenten krijgt geld van zijn ouders. Studentenweekbladen Folia en Havana hielden in december een peiling onder driehonderd studenten. Ruim 47 procent van de studenten krijgt een financiële ondersteuning van hun ouders bij het betalen van huur, collegegeld of boeken en een kwart krijgt zakgeld. De IB-groep vindt dat volstrekt normaal. De staat betaalt met de studiebeurs een deel van de kosten. De hoogte van het bedrag houdt rekening met bijverdiensten van studenten en meebetalende ouders.

Van links naar rechts Marijn de Wit, Annika van Oostveen, Suzanne Linssen en Bart van Heerikhuizen. Foto John Melskens

Drie studenten en een docent discussiëren met elkaar over idealen. Studenten van nu zetten zich weer in voor een betere wereld. In de jaren zestig en zeventig stonden studenten bekend als linkse actievoerders die om de haverklap demonstreerden tegen het onrecht in de wereld. Met leuzen als Make Love not War trokken zij de straten door om tegen oorlog en geweld te protesteren. Ze schopten tegen de gevestigde orde en waren ervan overtuigd dat zij het waren die voor een betere wereld konden zorgen. Die idealen zijn niet uitgekomen. Hoe kijken studenten van nu daar tegenaan? In december discussieerden drie studenten en een docent sociologie van de UvA over hun idealen. Suzanne Linssen (22) is derdejaars student psychologie en lid van Milieudefensie. ,,Mijn ideale manier van samenleven is in transition towns”, zegt zij. Dit zijn zelfvoorzienende lokale gemeenschappen die niet van vervuilende energiebronnen afhankelijk zijn. ,,We moeten op een respectvolle manier met de aarde omgaan. Ik wil daarom in een gemeenschap wonen die zelfvoorzienend is op het gebied van water en energie. Het spreekt me ook aan om in een kleine gemeenschap te wonen, dat je elkaar kent en niet langs elkaar heen leeft. Soms vind ik het wel ontmoedigend dat veel mensen er helemaal niet bij stilstaan dat ze vervuilend bezig zijn. Dan denk ik, het is toch niet zo moeilijk om bewuster te leven?” m ug m aga zine

Bart van Heerikhuizen (61) geeft colleges aan eerste- en tweedejaars studenten. Rond 1970 was hij zelf student. ,,Het valt me op dat de studenten van nu erg betrokken zijn bij het milieu. Ze worden niet gegrepen door grote ideologieën. Je was in mijn studententijd pacifist, socialist, anti-kapitalist of anarchist. Iedereen knutselt nu persoonlijke idealen in elkaar." Suzanne erkent dat: ,,Ik heb geen enkele behoefte om mijn idealen uit te dragen.” Van Heerikhuizen: ,,In mijn studententijd waren we in de greep van grote idealen. Ik heb nog meegelopen in de Vietnamdemonstraties. Behalve dat we tegen oorlog en geweld protesteerden, verzetten we ons ook tegen de consumptiemaatschappij waarin iedereen een auto, televisie en doorzonwoning wilde hebben. We keken ontzettend op het ‘klootjesvolk’ neer. Er werden in die tijd verhitte discussies gevoerd waarin mensen die vóór iets waren, schreeuwden naar mensen die tegen iets waren. Tegenwoordig zie je dat studenten veel meer respect voor elkaars mening hebben.” Suzanne is het daarmee eens: ,,Ik vind het ook belangrijk dat mensen aardig zijn voor elkaar”, zegt ze. ,,We moeten respect voor elkaar hebben en nadenken hoe we het beste met elkaar kunnen omgaan.” Studenten lijken dus niet meer door grote ideologieën gedreven te worden. Annika van Oostveen (22) studeert culturele antropologie en is derdejaars. ,,Mijn ideaal is om zo bewust mogelijk te leven. Ik vind het goed dat mensen nadenken

over de herkomst van het voedsel dat ze kopen. Ik eet zelf geen vlees en alleen biologische producten. Al die overvloed in onze consumptiemaatschappij draagt niet per se bij aan ons levensgeluk.” Marijn de Wit (22) is net afgestudeerd aan de Filmacademie en ergert zich vooral aan de massacultuur die we door de media krijgen voorgeschoteld. „Idealen? Ik vind het een moeilijk onderwerp en pieker me er suf over”, zegt hij. ,,Waar ik me enorm aan erger is dat de breuk tussen Jolanthe en Jan Smit zelfs door de minister-president werd genoemd. En dat Patricia Paay opeens wereldnieuws is omdat ze in de Playboy staat. Ik word daar wel verdrietig van. De media zouden idealen moeten uitdragen, maar dat doen ze niet. We leven in een tijdperk waarin de massa aan de macht is, dat zie je terug in

Ben jij student dan nodigen we je uit om mee te werken aan deze pagina. Heb je een mening over studeren, bijbaantjes, wonen in Amsterdam of andere zaken? Mail ons onder vermelding van 'jong en slim': [email protected]

programma’s van de TROS, SBS6 en RTL. Dit terwijl nieuws over de toename van honger in de wereld nauwelijks aandacht krijgt. Het geeft me het gevoel dat het einde der tijden nabij is.” Van Heerikhuizen kent de zorgen over het einde van de wereld uit zijn eigen studietijd. ,,Mijn generatie is opgegroeid in de schaduw van de Tweede Wereldoorlog. Bij mijn geboorte was de eerste gedachte van mijn moeder: ‘Ojee het is een jongen, dan moet hij in dienst'. Ik kom uit een pacifistisch milieu. Voor ons en ook voor de Pacifistisch Socialistische Partij was het niet óf de atoombom zou vallen maar wanneer. Veel studenten hadden een krankzinnige angst voor atoomwapens. Die vrees verklaart wellicht waarom we tegen oorlog en geweld waren.” Annika strijdt ook tegen geweld in de wereld en wil daar haar steentje aan bijdragen. ,,Ik ben actief als vrijwilliger bij Amnesty International. Momenteel protesteren we tegen seksueel geweld bij vrouwen in de Congo.” Voordat zij ging studeren werkte Annika een jaar in Afrika. „Ik ben er wel iets cynischer door geworden. Ik werkte in een weeshuis, dan draag je wel iets bij, maar echt iets veranderen kun je niet. Terug in Amsterdam zit je weer met een cappuccino in de kroeg. Lekkere luxe, maar de problemen in Afrika, die zijn er nog steeds. Dat voelt soms wel eens tegenstrijdig en frustrerend.” tekst: Marcel Schor, Thea Golverdingen januar i

Ruzie over hervormingen UvA Studenten en medewerkers van de faculteit der geesteswetenschappen van de UvA demonstreerden op 11 december tegen veranderingen die de leiding van de universiteit wil doorvoeren. De UvA wil in de hele universiteit een aantal zaken veranderen. Een van de maatregelen is dat de indeling van het studiejaar bij alle opleidingen hetzelfde wordt. Het bestuur overweegt ook om het aantal herkansingen te beperken. Een woordvoerder van de UvA legt uit dat de veranderingen het gevolg zijn van landelijke afspraken, met het doel de hoge uitval en studievertraging onder studenten te verminderen. Volgens de woordvoerder hebben deze maatregelen bij andere universiteiten tot verbeteringen geleid. (Bron: ANP) Bouw nieuwe studentenwoningen Amsterdam heeft met een stimuleringsbijdrage het groene licht voor de bouw van ruim 2000 studentenwoningen gegeven. Er komen 625 studentenwoningen in het Science Park (Oost/Watergraafsmeer), 120 woningen op het Zeeburgereiland, circa 900 woningen in Slotervaart en 300 woningen in Bos en Lommer. De start van de bouw is vóór 1 januari 2011 gepland. Studenten laten geld liggen Tienduizenden werkstudenten laten elk jaar veel geld liggen door geen of verkeerd belastingaangifte te doen meldt dagblad De Pers. Volgens de belastingdienst lopen studenten daardoor twee tot driehonderd euro per persoon per jaar mis. Per jaar lopen circa 258.000 werkende studenten geld mis. Het bespaart de overheid 52 tot 78 mln per jaar. 2010 ach t ergro nd 19

Dossier Teksten: Martin Brandwagt, Marcel Schor

Het Granieten bestand Onbemiddelbaar, grote afstand tot de arbeidsmarkt, zorgtraject, trede 1, fase 4; in de loop der jaren zijn er verschillende omschrijvingen gegeven aan klanten van de sociale dienst die er niet zo best aan toe zijn. De mooiste is wellicht het Granieten Bestand. Deze groep heeft zoveel psychosociale problemen dat zelfs vrijwilligerswerk onhaalbaar lijkt, laat staan een regulier betaalde baan. Heeft re-integratie voor deze groep wel zin, zeker nu het economisch slechter gaat?

1

Tijdgeest is veranderd In de wereld van de sociale zekerheid is de laatste tien jaar het motto: ‘iedereen kan wat’. Vóór die tijd werden onbemiddelbare cliënten door de sociale dienst met rust gelaten. Een ongeschoolde huisvrouw van middelbare leeftijd die ging scheiden van haar werkende man kreeg zonder lastige vragen een bijstandsuitkering, niemand kraaide over re-integratie. Die stond nog in de kinderschoenen. De tijdgeest is veranderd: De Sociale Dienst werd in Amsterdam de Dienst Werk en Inkomen (DWI). Dat ‘werk’ voor ‘inkomen’ staat is geen toeval. De term ‘granieten bestand’ , waarmee een groep bijstandsgerechtigden wordt aangeduid die zoveel psychische en/of lichamelijke problemen heeft dat ze nooit meer aan een betaalde baan zal geraken, is eveneens aan erosie onderhevig. Graniet suggereert onwrikbaar en ondoordringbaar. De suggestie dat een deel van de bijstandsklanten moet worden afgeschreven, is politiek onverkoopbaar. DWI wil de term dan ook niet langer gebruiken.

2

Graniet of niet graniet

Het granieten bestand bestaat doorgaans uit mensen die drie jaar of langer in de bijstand zitten, met weinig werkervaring en weinig diploma’s. Het zijn mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. In Amsterdam behoort ongeveer 33 procent tot het granieten bestand (zie tabel). Beleidsmakers en uitvoerenden van de sociale zekerheid huiveren bij de term granieten bestand. Voorzitter René Paas van Divosa, de vereniging van directeuren van sociale diensten in Nederland: ,,Het bestaat niet, ook al is het een ingeburgerd begrip. Het suggereert dat er in deze groep geen beweging zit, terwijl dat wel het geval is. Uit ons jaarlijkse onderzoek blijkt dat vier van de tien cliënten nauwelijks meedoet. De helft van die groep heeft geen sociale contacten. Het zijn veelal mensen met depressieve klachten, lichamelijke problemen, er alleen voorstaan bij de opvoeding van kinderen en met een verouderde opleiding. Ze hebben geen ervaring met een achturige werkdag. Wij moeten bij deze mensen uitgaan van wat ze wél kunnen. We 20 ach t ergro nd

januar i

hebben voor deze groep trainingen, vrijwilligerswerk en begeleiding in de aanbieding, die zijn verplicht. Je hebt jezelf ermee als je niet werkt. Ik ben een voorstander van gesubsidieerde arbeid voor mensen die door een beperking anders te duur zijn.” Volgens Paas is het granieten bestand te breken. ,,Van graniet zijn prachtige dingen te maken, zoals een aanrecht. Dat geldt ook voor mensen. Zwakkeren laten zitten is asociaal. Mensen niet laten zakken betekent ook eisen stellen. Dit is een grote omslag in het denken bij sociale diensten.” Voor Paas is betaald werk niet de enige maatstaf. ,,We moeten af van het idee dat alles om werk draait. Het is belangrijk dat mensen bezig zijn, zodat ze niet wegzakken. Je krijgt een uitkering als je er iets voor doet.”

3

DWI kent geen graniet

DWI heeft haar cliënten in vijf groepen ingedeeld. De eerste groep mensen (trede 1) heeft eerst zorg en hulpverlening nodig voor ze op weg naar werk kunnen. Dit is het granieten bestand. Groep twee (trede 2) volgt trainingen en cursussen. Van de mensen in groep drie (trede 3) verwacht de DWI dat ze iets terugdoen voor de uitkering: vrijwilligerswerk, of een combinatie van leren en werken. Mensen in groep vier (trede 4) leren beroepsvaardigheden om de kans op werk te vergroten. Groep vijf (trede 5) is voor mensen die naar verwachting binnen een half jaar een reguliere baan kunnen vinden. Als het nodig is helpt DWI de werkgever met subsidies. Woordvoerder Carmen Westra van DWI: ,,De gemeente Amsterdam praat niet over een granieten bestand. Wij hebben daar dus ook geen definitie voor en kunnen daarom geen cijfers leveren. Alle mensen met een uitkering hebben perspectief, voor de ene duurt het wat langer dan voor de andere.”

4

Ervaringsdeskundige

Thomas (44), bijstandsgerechtigde sinds twaalf jaar.  Denk je ooit aan het werk te komen? ,,Nee. Ik ben daar geestelijk niet toe in staat. Ik raak van slag als ik met vreemde mensen in contact

2010

kom. Zeker in situaties waar wat van me verwacht wordt. Boodschappen doen gaat nog wel. Maar het moet niet veel meer worden. Anders ben ik dagen uit m'n doen.”  Stel dat je gedwongen wordt om te gaan werken. Wat dan? ,,Dat weet ik niet. Ik ben vaak genoeg met cursussen begonnen, maar dat is nooit iets geworden. Het is geen onwil maar onmacht.”  Wat moet er veranderen zodat je kunt gaan werken? ,,Het is maar wat je onder werk verstaat. Ik doe vrijwilligerswerk en dat gaat prima. Dat komt omdat het een vertrouwde omgeving is waar ik alles in mijn eigen tempo uitvoer.”  Wat vind je ervan dat je tot het granieten bestand behoort? ,,Treurig. Mijn psychische gesteldheid is nu eenmaal een handicap waar ik niet onder uit kan, of ik nu wil of niet. Ik heb ook een geschiedenis van jarenlange verslaving en financiële ellende. Ik ben allang blij dat alles inmiddels in rustiger vaarwater is terecht gekomen. Ik leef van dag tot dag, daar heb ik het al moeilijk genoeg mee.” De naam Thomas is gefingeerd.

5

Tof Thissen Voorzitter Tof Thissen van de vereniging van directeuren van sociale diensten DIVOSA gooide in 2006 de knuppel in het hoenderhok, met zijn stelling dat een deel van de bijstandsgerechtigden zo ver van betaald werk afstaat, dat voor hen een aparte regeling moet worden opgezet. Voor hen is de bestaande re-integratiepraktijk zinloos. Tegen MUG zei Thissen in juni 2006: ,,Essentieel is dat de arbeidsmarkt zich ook eens aanpast aan de werkzoekende, niet altijd andersom zoals het nu is. Maak voor de mensen die het tempo van de arbeidsmarkt niet aankunnen permanent gesubsidieerde banen of schep banen met een cao in de private en publieke sector. Er ligt zoveel kans voor sociaal productief werk. Het zijn talentrijke mensen, waar de maatschappij veel aan kan hebben. Tel je zegeningen! En reken het maatschappelijk rendement maar eens uit. Uiteindelijk houd je een kleine groep mensen over die wel in de Wet Werk en Bijstand (WWB) zitten, maar die zoveel medische en

andere beperkingen hebben dat ze niet via de WWB aan het werk kunnen komen. Deze wet met toeleiding naar de reguliere arbeidsmarkt als dominant principe werkt niet voor mensen die arbeidsongeschikt zijn.’’

6

De ladder en de zin van re-integratie Re-integratie heeft

weinig zin als je alleen kijkt naar het aantal mensen dat aan een betaalde baan geraakt. Zover is de politiek inmiddels. De resultaten van onderzoeken van ondermeer de Algemene Rekenkamer, het onderzoeksbureau voor de gemeenten NICIS en de hoofdstedelijke Rekenkamer wijzen allen één richting uit: wie re-integratie vertaalt naar het plaatsen van een werkzoekende naar regulier betaald werk, die kan alleen maar teleurgesteld worden. Elf procent van de mensen in trede 3 en 4 krijgen door re-integratie een regulier betaalde baan, zo valt te lezen in het rapport van de Amsterdamse Rekenkamer van januari 2007. Dat zijn de mensen die het dichtst bij de arbeidsmarkt staan. ,,Weggegooid geld?”, zo vraagt het Tweede Kamerlid Atzo Nicolai van de VVD zich af tijdens een speciale hoorzitting over de re-integratiebranche in 2007. Nee, roepen de bewindslieden op Sociale Zaken steevast, door re-integratie kan een persoon hoger op de reintegratieladder komen, waardoor hij na enige tijd wel de sprong naar betaald werk kan maken. Klinkt mooi, zo’n ladder waar je treetje voor treetje richting het hoofddoel klimt: betaald werk. Het vervelende van ladders is dat je ook omlaag kunt. Om te bepalen of een bepaald re-integratietraject voor de klant zinvol is, moet een uitkeringsinstantie bijhouden welke vorderingen de klant maakt. Gaat hij blijvend een treetje hoger, is er een terugval, en zoja, wat is de oorzaak? Of dit ook gebeurt? Volgens het rapport van de Amsterdamse Rekenkamer van juni 2009 schort er nogal wat aan de manier waarop klanten van de DWI gevolgd worden. Klantmanagers hebben zoveel klanten dat ze onmogelijk kunnen bijhouden welke trajecten ze allemaal volgen. Dit blijkt ook uit een onderzoek van de Amsterdamse Ombudsman uit december 2009. De bijna komische fraude met de ESF(Europees Sociaal Fonds)subsidies, de vele aangiften bij de

Sociale Inichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD), alsmede de zaak Workstar geven bovendien aan dat re-integratie van werkzoekenden zeer fraudegevoelig is. Bij vergaderingen in het Amsterdamse stadhuis over dit onderwerp kun je op de publieke tribune dikwijls de verzuchting horen: ,,Is het niet veel makkelijker om weer gewoon een bos aan te leggen?”

7

 

God zegene de greep Vallen de resultaten van re-integratie op kwantitatief gebied tegen, ook op kwalitatief gebied is de praktijk voor verbetering vatbaar. Dat blijkt niet alleen uit de honderden klachten die jaarlijks binnenkomen op de klachtenwebsite www.reintegratieklachten.nl. Op 3 december bracht de Amsterdamse Ombudsman Ur van der Pol een rapport uit onder de titel ‘Re-integratie, een moeizaam traject’. Van der Pol: ,,Veel trajecten lopen de mist in omdat de keuze gemaakt wordt op basis van weinig gegevens en in een te korte periode. Er is te weinig communicatie tussen klantmanager en trajectbegeleiders. De klachtenbehandeling schiet tekort, omdat de klant niet goed wordt geïnformeerd. De nazorg ontbreekt.” De opgave van de politiek aan de Dienst Werk en Inkomen is ook ambitieus, zegt Van der Pol. ,,Het lijkt wel of het meer om het traject gaat dan om de inhoud.” Voorbeelden uit het rapport van de Ombudsman: Klanten:  ,,Mijn klantmanager heeft geen vragen aan mij gesteld, maar ik werd klakkeloos voor een cursus in de beveiliging aangemeld, terwijl ik de papieren hiervoor al binnen heb.”  ,,Hoewel ik had benadrukt dat ik schouderklachten heb, werd ik toch aangemeld voor een traject richting productie- en inpakwerk, zonder voorafgaande keuring.” Klantmanagers:

 ,,Je kiest doorgaans trajecten die

je al kent.”

 ,,Het is volkomen onmogelijk

om uit alle trajecten het goede te kiezen; het heeft een hoog God zegene de greep -gehalte.”  ,,Soms kies ik maar eens een ander, onbekend traject om te voorkomen dat er scheve gezichten ontstaan.” m ug m aga zine

heidsprojecten. In 2000 komt een grootschalige fraude aan het licht. Private bedrijven hebben miljoenen guldens aan subsidies opgestreken voor nietbestaande cursisten. Augustus 2001: Rapport Koning Onderzoekscommissie Koning concludeert: geen grootschalige fraude met ESF-subsidies, wel is slordig omgesprongen met Europees geld. Het rapport pleit de destijds verantwoordelijke minister en gedoodverfde nieuwe premier Ad Melkert vrij. Wel moet Nederland een half miljard gulden terugbetalen aan de EU. November 2001-oktober 2002: Amsterdamse Megabanenmarkt Het spektakel in de Havens-West moet minimaal vijfduizend klanten van de Amsterdamse Sociale Dienst aan het werk krijgen. Dat lukt niet, de MBM wordt vooral een megatrajectenmarkt. Wel wordt er voor het eerst een aanpak bedacht voor het granieten bestand. Illustratie: Péjo

8

DWI-klanten op de reintegratieladder per juni 2009 (in personen) Mensen op trede 1

staan het verst van de arbeidsmarkt. Ze zijn vrijgesteld van sollicitatieplicht en zijn niet beschikbaar voor re-integratieactiviteiten.

9

Beknopt historisch over- ten. Amsterdam zet twintigduizicht re-integratie in Neder- zend werklozen in bij de aanleg van het Amsterdamse bos. land 1934-1940: Werkverschaffing Tienduizenden werkloze Nederlanders gaan verplicht aan het werk in werkverschaffingsprojec-

1994-1999: ESF Nederland ontvangt miljarden guldens uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) voor werkgelegen-

nog niet ingedeeld (371) trede 5: naar betaald werk (635)

trede 3: arbeidsactivering (7.788) trede 2: maatschappelijke participatie (11.189) trede 1: zorg (10.364)

m ug m aga zine

2001-2007: Kritische rapporten Reeds in december 2001 is de Algemene Rekenkamer uiterst kritisch over de re-integratie van arbeidsongeschikten. Het effect is mager en blijkt amper meetbaar. Vele rapporten volgen, waaronder in januari 2007 een geruchtmakend rapport van de Rekenkamer Amsterdam. Hoofdconclusie: re-integratie leidt amper tot betaald werk. Zomer 2008: Workstar De gemeente Amsterdam zegt de samenwerking op met reintegratiebedrijf Workstar. Het bedrijf blijkt zichzelf ruimschoots beloond te hebben. Voor één bemiddeling wordt drie keer gedeclareerd. De gemeente besluit de re-integratie meer zelf ter hand te nemen.

trede 4: arbeidstoeleiding (1.362)

Totaal: 31.790 personen

2002: Kavels Met de intrede van wet Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI) gaat de hele uitvoering van de sociale zekerheid op de schop. WAO-ers worden met honderden tegelijk aanbesteed als ‘kavels’ bij re-integratiebedrijven.

(Bron: Factsheets Werk en Inkomen eerste halfjaar 2009, DWI, 2009)

2009: Trajectencircus DWI Amsterdam heeft meer dan driehonderd trajecten lopen bij tientallen aanbieders. Een gedeelte doet de DWI zelf, vaak in samenwerking met het gemeentelijke re-integratiebedrijf Pantar. januar i

2010 ach t ergro nd 21

Je zoekt werk

mugwijzer

Solliciteren kun je leren: het CV

Tineke Faber. Foto: John Melskens

O Werk Tineke Faber is werkcoach bij het UWV. Ze weet alles van solliciteren. Het begint allemaal met een goed cv. Cv staat voor curriculum vitae en betekent ‘levensloop’. Het is een overzicht van je gegevens, werkervaring en opleiding. Een goed cv is je visitekaartje bij sollicitaties en netwerken. Het maken

kolommen met links de jaartallen. Daarmee vestig je de aandacht op de jaartallen, terwijl de inhoud belangrijker is. Volgens Faber kun je de layout beter zo maken dat de lezer niet als eerste jaartallen ziet. Dan valt een gat in een cv ook minder op. Ze raadt aan om bij werkervaring taken en verantwoordelijkheden te noemen en ervoor te zorgen dat functienamen eruit springen. In een persoonlijk profiel staan iemands kwaliteiten. ,,Dat is handig bij open sollicitaties en netwerken. Gebruik voorbeelden, anders zijn het loze kreten.” Op het meesturen van een foto en het noeis een hele klus, volgens is en zet die op een opval- men van hobby’s wordt verTineke Faber. ,,Omdat er niet lende plek. In één oogopslag schillend gereageerd. ,,Wees één soort cv bestaat. Het is moet de werkgever zien wat je bewust van het beeld dat je nooit klaar.” Dat komt omdat je te bieden hebt. In veel cv's oproept.” je niet één cv voor al je sol- staan recente werkervaring Ben je in het nadeel als je oulicitaties kunt gebruiken. ,,Ik en opleiding bovenaan. Fa- der bent of een buitenlandse raad iedereen aan een basis- ber: ,,Welke van de twee je achternaam hebt? Faber: ,,Je cv te maken. Daarin zet je bovenaan zet, verschilt per kunt proberen negatieve disuitgebreid alle gegevens. Per sollicitatie. Stel jezelf de vraag criminatie te vermijden door keer maak je dan een cv dat welke gegevens het beste je je brief en cv persoonlijk af te bij de vacature aansluit.” vaardigheden en kwaliteiten geven en vooraf te bellen. Ik Bedenk in welke gegevens weergeven.” weet niet of het weglaten van de werkgever geïnteresseerd De meeste cv's bestaan uit je geboortedatum zin heeft.”

2 2 ser v ice

januar i

2010

alleen vaktaal als je denkt dat die door de werkgever wordt begrepen. Tip 7 Laat je cv altijd door iemand lezen, voordat je hem verstuurt. Tip 8 Bewaar je cv liefst op je computer of maak een kopie voordat je hem verstuurt. Tip 9 Mag maar hoeft niet: Foto, hobby's vermelden, nationaliteit en burgerlijke staat noemen, referenties opgeven. Tip 10 Bij open sollicitaties: Voeg een profietschets toe. Ten slotte: Iedereen die een cv wil schrijven, ook wie geen uitkering heeft, kan op de Werkpleinen (zie MUGwijzer hiernaast) terecht voor gratis hulp. Werkzoekenden die staan ingeschreven bij het UWV kunnen deelnemen aan de workshop 'In drie stappen op weg naar werk'. Meer informatie en sollicitatietips: www.werk.nl.

UWV Werkbedrijf Waar: Werkplein Centrum en Oost Weesperstraat 117 Tel: 020-751 5640 Waar: Werkplein Noord Buikslotermeerplein 161 Tel: 020-751 5600 Waar: Werkplein Nieuw-West Jan van Galenstraat 323-329 Tel: 020-751 5530 Waar: Werkplein Zuidoost Flierbosdreef 2-12 Tel: 020-751 5820 (ook voor Diemen en Duivendrecht) Waar: Werkplein Amstelland Laan Nieuwer Amstel 1 Tel: 023-751 5880 Waar: Werkplein Haarlemmermeer Dik Tromplein 8 Tel: 023-751 3370 De balies van het UWV-Werkbedrijf zijn geopend van maandag tot en met vrijdag, van 9.00 tot 17.00 uur. Meenemen: paspoort, identiteitskaart, verblijfsdocument Website: www.werk.nl Wat: DWI-Jongerenloket Jongeren tot 27 jaar krijgen in principe geen uitkering maar worden geacht te werken en/of een opleiding te volgen. De DWIJongerenloketten kunnen je helpen bij het zoeken naar een baan of opleiding. Meld je bij een van de Werkpleinen hierboven. Meenemen: paspoort, identiteitskaart of verblijfsdocument en bewijs van inschrijving bij het UWV-Werkbedrijf. Website: www.jongerenloket.amsterdam.nl Wat: Dress for Success is een particulier initiatief dat gratis nieuwe of bijna nieuwe kleding ter beschikking stelt aan sollicitanten met een smalle beurs. Neem je uitnodiging voor de sollicitatie mee! Waar: Burgemeester de Vlugtlaan 200-204 Geopend: eerste en derde ma van de maand, di en do van 13.00-16.00 uur en vrij van 10.00-14.00 uur. Liefst even bellen vooraf voor een afspraak. Tel: 020-615 7370 Website: www.dressforsuccess.nl

Hoe maak je een CV? Tip 1 Maak een zo volledig mogelijk basis-cv met je persoonlijke gegevens, werkervaring en opleidingen. Tip 2 Bestudeer de website van het bedrijf waar je wilt solliciteren en bedenk goed wat voor kwaliteiten, opleiding en werkervaring worden gevraagd. Tip 3 Pas je cv aan de vacature aan. Wat zijn je meest relevante kwaliteiten en ervaringen? Laat minder belangrijke dingen weg of maak ze minder prominent. Tip 4 Maak een cv op basis van inhoud en niet op basis van jaartallen; vermeld bij werkervaring en opleiding alleen hele jaartallen (geen data). Tip 5 Zorg voor een nette en overzichtelijke lay-out. Tip 6 Beschrijf de werk- zaamheden die je hebt ver richt, als die relevant zijn voor de vacature. Gebruik daarbij

Ontslagen? Schoolverlater? Werkzoekend? Ga naar een van de Werkpleinen. DWI en UWV-Werkbedrijf zitten daar onder één dak. UWV-Werkbedrijf is de nieuwe naam voor het vroegere arbeidsbureau, waar iedere werkzoekende zich kan inschrijven. Let op: zonder inschrijving geen uitkering!

Vrijwilligerscentrale Amsterdam Niet direct uitzicht op betaald werk? Soms kan vrijwilligerswerk je een eind op weg helpen. Doe iets nuttigs en doe ervaring op. Vaak kun je voor vrijwilligerswerk een vergoeding ontvangen, soms bovenop je uitkering. Let op: bespreek een en ander wel eerst met je klantmanager bij DWI. Voor vrijwilligerswerk in combinatie met een uitkering gelden strenge regels. Voor meer informatie kijk ook op de website van VCA: www.vca.nu Wat: VCA Hoofdkantoor Waar: Hartenstraat 16 Inloop: op dinsdag 13.00 - 17.00 en op woensdag t/m vrijdag: 9.00 - 17.00 uur Telefonisch spreekuur: ma t/m vrij van 9.00 - 17.00 uur Tel: 020-530 1220

Illustratie: Péjo

Wat: VCA Nieuw-West (Slotervaart, Geuzenveld, Osdorp) Telefonisch spreekuur: ma t/m do: 9.00 - 17.00 uur; vr: 9.00 - 13.00 uur. Tel: 020-408 1040(06-340 30720) m ug m aga zine

Wat: VCA Noord Waar: Hagedoornplein 1-B  Geopend (inloop en telefonisch): op maandag van 13.00 - 17.00 uur; dinsdag van 9.00 - 13.00 uur; woensdag van 9.00 - 13.00 uur Tel: 636 5228; bij geen gehoor: 530 1220 Wat: VCA Zuidoost Tel: 020-495 2070 Bereikbaar: ma t/m do van 9.00 - 17.00 uur. Wat: VCA Zuideramstel Tel: 020-301 2727 (Buitenveldert) en 020-540 0980 (Oud-Zuid) Bereikbaar: ma t/m vrij van 9.00 - 17.00 uur

Extra hulp nodig? Is werk vinden niet je enige probleem? Steek dan eens je licht op bij een van onderstaande projecten, onder meer voor (ex-)psychiatrische patiënten, exgedetineerden, dak- en thuislozen. Wat: Woon/werk Project Voor: terug in de maatschappij via wonen en werk. Vereisten: géén verslaving; wel uitkering via DWI. Tel: 020-520 3035 (06-511 71721) Geopend: ma t/m vrij van 9.00 - 17.00 uur; eerst bellen voor een afspraak. Website: www.pantaramsterdam.nl Wat: Stichting Nieuwe Werkvormen Voor: mensen met een psychiatrische achtergrond; met behoud van uitkering werken (administratie, fietswinkel, boekbinderij, groenbedrijf, houtwerkplaats, keramiek, kwekerij, naai-atelier, restaurant, drukwerk). Waar: Derde Schinkelstraat 9 Geopend: do van 16.00 - 17.00 uur (voorlichting, intake alleen telefonisch) Tel: 020-665 5801 Website: www.snwa.nl Wat: Gouden Handjes Voor: vrijwilligerswerk voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Verschillende activiteiten op verschillende vestigingen. Activiteit: werken in de administratieve sector Waar: Jacob van Lennepkade 400 Tel: 020-494 9616 Activiteit: werken in een klussenbedrijf Waar: Wingerdweg 4 Tel: 020-494 9616 Geopend: alle vestigingen van Gouden Handjes zijn telefonisch bereikbaar op ma t/m vrij van 9.00-13.00 uur; vraag naar een ‘medewerker dagbesteding’ voor een intake-gesprek Website: www.cordaan.nl Wat: Jellinek biedt hulp bij verslaving. Tel: 020-590 5000 (centraal nummer) of 020-590 4444 (aanmelden) Bereikbaar: ma t/m vrij van 8.30-17.30 uur Website: www.jellinek.nl Wat: Alcoholics Anonymous AA helpt je in twaalf stappen van je alcohol-, drugs-, eet- of seksverslaving af? De AA is op diverse plekken te bereiken. Website: www. twaalfstappen.nl Wat: Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bepaalt of je recht hebt op medische hulpmiddelen en zorg uit de AWBZ. Waar: Overschiestraat 55 Tel: 088-789 4901 of 088-789 1300 Website: www.ciz.nl Wat: Centraal Informatiepunt AWBZzorg geeft informatie over ziektekosten. Tel: 0900-1404 (lokaal tarief) Bereikbaar: ma t/m vrij van 8.30-17.00 uur

Uitkering nodig? Voor een werkloosheidsuitkering na ontslag ga je naar het UWV-Werkbedrijf. m ug m aga zine

Het UWV bepaalt of je in aanmerking komt voor een WW-uitkering. Het UWV regelt ook uitkeringen bij (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. In de volgende MUG-Wijzer meer over UWV-uitkeringen. Kijk ook op www.werk.nl. Geen recht op een UWV-uitkering, vraag dan bijstand aan: In Amsterdam wordt de bijstandswet uitgevoerd door de Dienst Werk en Inkomen (DWI). Vroeger heette dat de sociale dienst. DWI en het UWV-Werkbedrijf zitten tegenwoordig onder één dak op de Werkpleinen. Je kunt er een bijstandsuitkering aanvragen. Daarnaast helpt DWI mensen aan werk, opleiding of dagbesteding.

werk inkomen  budget

Ook CV’s gaan met hun tijd mee

Waar: Werkplein Centrum/Oost Weesperstraat 117 Waar: Werkplein West Jan van Galenstraat 323 Waar: Werkplein Zuidoost Flierbosdreef 2 Waar: Werkplein Noord Buikslotermeerplein 161 (let op: oude klanten DWI en klantten voor de Formulierenbrigade: Klaprozenweg 91) Waar: Werkplein Zuid/Oud-West Banstraat 5 De DWI-loketten op de Werkpleinen zijn geopend van maandag t/m vrijdag van 9.00 - 17.00 uur Tel: 020-346 3636 Meenemen: paspoort, identiteitskaart of verblijfsdocument en bewijs van inschrijving bij het UWV-Werkbedrijf Website: www.dwi.amsterdam.nl

Jong en oud Studenten hebben recht op studiefinanciering; ouders van schoolgaande kinderen kunnen - afhankelijk van het inkomen - aanspraak maken op tegemoetkomingen. Beide worden geregeld door de Dienst Uitvoering Onderwijs (voorheen Informatie Beheer Groep). Ouders hebben ook recht op kinderbijslag. Die wordt geregeld door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). De SVB keert ook de AOW uit, aan mensen van 65 jaar en ouder. Wat: Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Per 1 januari is de IB-groep opgegaan in DUO. Deze dienst verstrekt onder meer studiefinanciering en tegemoetkomingen. Tel: 050-559 7755 Website: www.ib-groep.nl Om in te loggen op deze website is een DigiD-code vereist. Deze is aan te vragen op www.digid.nl Wat: Sociale Verzekeringsbank (SVB) De uitvoerder van volksverzekeringen in Nederland. De SVB is verantwoordelijk voor kinderbijslag, AOW-pensioen, aanvulling AOW-pensioen, voor de nabestaandenuitkering en het persoonsgebonden budget. Per regeling kunt u naar een andere vestiging worden verwezen. Tel: 075-655 1000 Website: www.svb.nl Om in te loggen op deze website is een DigiD-code vereist. Deze is aan te vragen op www.digid.nl

Vul je inkomen aan

Annete Muis. Foto: Ingrid de Groot

O Werk Annette Muis volgde een sollicitatietraining bij het UWV-Werkbedrijf. Ze leerde dat een cv er tegenwoordig heel anders uitziet dan vroeger. Na 23 jaar trouwe dienst was het in september einde oefening voor Annette Muis (46). Jarenlang werkte ze als ict-medewerker bij een dagblad. ,,Door bezuinigingen moest ik daar weg.” Muis schreef zich in bij het UWV. In december startte ze met de sollicitatie-workshop ‘In drie stappen op weg naar werk’. In drie middagen werd haar kennis over solliciteren op peil gebracht. Omdat Muis haar laatste cv alweer jaren

geleden had gemaakt, was ze meteen enthousiast. ,,Schrijf mij maar in”, was haar reactie. Achteraf zegt ze: ,,Zo’n cursus is voor iedereen nuttig. Er worden tegenwoordig heel andere eisen aan een cv gesteld dan vroeger.’’ De gemêleerde groep, van kok tot jurist, bestond uit zeven deelnemers en werd begeleid door twee werkcoaches van het UWV. De tweede middag stond het cv op het programma. Muis: ,,Het was voor mij nieuw dat je nationaliteit, burgerlijke staat en leeftijd niet meer hoeft te vermelden. Ook nieuw was het profiel op de eerste pagina. Daarin beschrijf je jezelf in een korte alinea. Denk aan dingen als: stressbestendig-

heid en flexibiliteit. Dat je dat soort kwaliteiten óók nog een keer verderop puntsgewijs in je cv noemt, wist ik niet. De opbouw is niet meer chronologisch, je begint met je meest recente werkervaring en opleiding. Eigenlijk wel logisch.’’ Om een goede voorbeeldcv voor alle deelnemers te krijgen, maakt het UWV gebruik van het Groningse bedrijf Briefopbestelling.nl. Dat bedrijf maakt cv’s en sollicitatiebrieven op bestelling. De deelnemers vullen een uitgebreid vragenformulier in op de website en sturen dat op. Voor een brief en cv betaalt de klant ongeveer zeventig euro, maar het is gratis voor deelnemers van de workshop. Met zo’n prefab-cv ben je er nog niet, want bij elke sollicitatie moet het aan de vacature worden aangepast. Briefopbestelling.nl levert niet meer dan een voorbeeld, dat als basis-cv gebruikt kan worden. Muis is tevreden met het eindresultaat. ,,Allemaal erg nuttig als je net als ik zo lang geen cv hebt gemaakt.” Of de UWV-workshop Annette Muis echt verder heeft geholpen, moet de tijd leren.

Uitgelicht de Formulierenbrigade Veel mensen vinden het ongelooflijk moeilijk om uit te zoeken waar ze recht op hebben en vervolgens de hele papierwinkel in te vullen, die nodig is om iets te voor elkaar te krijgen. De overheid erkent dat en heeft iets bedacht: de Formulierenbrigade. Een team van slimme en vooral behulpzame DWI-medewerkers helpt met het uitzoeken waar zij recht op hebben. De Formulierenbrigade helpt ook met het invullen van ingewikkelde formulieren. Ze houden spreekuur op verschillende plekken in de stad, meestal op een van de Werk-

pleinen (zie MUG-wijzer onder DWI). Soms heeft de Formulierenbrigade een inloopspreekuur, soms moet u eerst bellen. Waar u ook woont, bel eerst met 020346 3636 voor een afspraak. Via dit nummer hoort u ook waar u moet zijn. Geen Werkplein in de buurt? U kunt ook hulp vragen bij de Sociaal Raadslieden of de wijkposten. De adressen daarvan vindt u in de MUG-wijzer. De Formulierenbrigade komt zo nodig ook bij u thuis. En het mooiste moet nog komen... de Formulierenbrigade is helemaal gratis!

Iedere Nederlander heeft recht op toeslagen, afhankelijk van je inkomen: voor thuiswonenden kinderen, zorgtoeslag, januar i

2010 ser v ice 23

mugwijzer

huurtoeslag. Voor toeslagen moet je bij de Belastingdienst zijn. Wat: Belastingdienst Toeslagen Huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget kunnen worden aangevraagd bij de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst. Op de website kun je zelf berekenen waarop je recht hebt of zelf je gegevens wijzigen. Te veel ontvangen? Je kunt via de site een verzoek voor een betalingsregeling indienen. Je kunt ook terecht bij de Belastingtelefoon. Tel: 0800-0543 Bereikbaar: ma-do van 8.00-20.00 uur en vrijdag van 8.00-17.00 uur. Website: www.toeslagen.nl Wat: Stichting Belastingwinkel Amsterdam helpt mensen met een laag inkomen met het oplossen van problemen met belastingen en toeslagen. Waar: Oudemanhuispoort 2-3 Tel: 020-624 7003 Bereikbaar: ma, di, do en vrij van 10.00-11.00 uur voor het maken van een afspraak. De belastingwinkel werkt alleen op afspraak. Kijk goed op de website wat je mee moet nemen voor een afspraak, of bel vooraf. Website: www. belastingwinkelamsterdam.nl Extra: de belastingwinkel doet geen administratieve werkzaamheden. Schoenendozen met bonnetjes gaan ongeopend mee terug.

Rondkomen Illustratie: Péjo

BKR is watching you Bijna heel Nederland staat bij het BKR geregistreerd. Een minnetje achter je naam kan je achtervolgen. Het Bureau Krediet Registratie (BKR) in Tiel houdt niet alleen schuldenaars in de gaten. Het Centraal Krediet Informatiesysteem, de database van het BKR, bevat gegevens van 10,8 miljoen consumenten. Die hebben echt niet allemaal schulden. Sterker: ruim 94 procent van alle BKR-geregistreerden komt zonder problemen zijn betalingsverplichtingen na. Er bestaan veel misvattingen over het BKR. Lang niet alle schulden worden geregistreerd. Huur- of belastingschuld wordt niet door het BKR bijgehouden, evenmin als onbetaalde rekeningen bij het energiebedrijf. ,,Een hypotheek wordt pas geregistreerd na een achterstand van 120 dagen”, zegt een BKRwoordvoerder. Ook financiële gegevens als inkomen of studiefinanciering zijn niet bij BKR bekend. Overigens zijn er meer bedrijven die schulden registreren. Het BKR houdt de gege2 4 ser v ice

januar i

2010

vens bij van iedereen die een krediet aanvraagt of een mobiele telefoon neemt. Je verschijnt in de archieven van het BKR als je een lening van minimaal €500 afsluit voor tenminste drie maanden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een krediet bij een postorderbedrijf, op een creditcard of een betaalrekening. Ten slotte moet het om een natuurlijke persoon gaan; voor ondernemers gelden andere regels. ,,Behalve als het gaat om een eenmanszaak”, aldus het BKR. Bij 6 procent van de geregistreerden gaat het mis. Zij hebben moeite met (terug-) betalen. Die mensen krijgen een aantekening achter hun naam. Een achterstand in betaling wordt altijd aan het BKR doorgegeven. De organisaties die hun geld niet op tijd ontvangen, zijn verplicht dat te doen. Overigens moeten ze dat wel eerst aan de schuldenaar zelf melden. BKR-gegevens worden vijf jaar bewaard. Ze zijn in te zien door alle bedrijven die bij het BKR zijn aangesloten. Bedrijven hebben zo inzicht in je gegevens, de leningen en

telefooncontracten die je hebt afgesloten. Ook zien ze betalingsproblemen en kunnen de ‘BKR Score’ inzien. Hierop wordt je leeftijd en je leen- en aflossingsgedrag vergeleken met andere geregistreerden. Aan de hand van die score wordt bekeken hoe groot het risico is dat je opnieuw in de problemen komt. ,,Ook die gegevens verdwijnen na vijf jaar uit onze bestanden”, zegt de woordvoerder. Een ‘minnetje’ achter je naam kan ervoor zorgen dat bedrijven geen zaken met je willen doen, of dat je geen lening bij de bank kunt afsluiten. Je kunt zelf je eigen gegevens bij het BKR opvragen. Dat heet het ‘recht van inzage’. Data over familie, partners, werkgevers of -nemers zijn niet in te zien. Je gegevens zijn op te vragen bij elke bank, ook als je daar geen klant bent. Omdat je alleen je eigen gegevens kunt opvragen, zul je je moeten identificeren. De kosten voor het opvragen van je gegevens bedragen €4,50. Als het goed gaat, heb je alle gegevens binnen een week thuis. (MW)

Loon of uitkering geregeld? Toeslagen? Toch moeite om rond te komen? De gemeente en ook andere organisaties bieden hulp. Wat: Dienst Belastingen Amsterdam In sommige gevallen worden veel gemeentebelastingen kwijtgescholden. Hiervoor moet het gezamenlijke inkomen van jou en je eventuele partner niet boven bijstandsniveau komen en mag je geen eigen vermogen bezitten. Kwijtschelding kan via de website worden aangevraagd of door telefonisch een folder te bestellen. Tel: 14 020 Website: www.gemeentebelastingen.nl Wat: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) Het Nibud biedt gratis informatie over geld, besparen of over financiële planning: alle hulp voor het huishoudboekje. Tel: 0800 - 221 2121. Let op: het Nibud heeft verschillende website voor verschillende vragen. Website voor consumenten en professionals: www.nibud.nl Website voor scholieren en jongeren van 12-18 jaar: www.nibudjong.nl Website voor mensen die zelf iets aan hun schulden willen doen: www.zelfjeschuldenregelen.nl Website voor welke regelingen kom je in aanmerking: www.berekenuwrecht.nl Website controleer of je je financiën op een rijtje hebt: www.financielechecklist.nl

Schuld- en andere hulp Schuldhulpverlening wordt in Amsterdam door verschillende organisaties geregeld. Schuldhulpbureaus zijn in veel stadsdelen en gemeentes buiten Amsterdam onderdeel van een stichting voor maatschappelijk werk. Kijk hieronder voor de adressen, per stadsdeel. Ook vind je hier adressen voor maatschappelijke hulp, zoals de loketten Zorg en Samenleving (WMO).

Wat: Stichting Doras is de instelling voor maatschappelijke dienstverlening in Amsterdam-Noord. Je vindt er maatschappelijk werk, welzijn ouderen, sociaal raadslieden en schuldhulpverlening. Hulp is gratis. Stichting Doras is te vinden bij de vier Loketten Zorg en Samenleven in Amsterdam-Noord. Waar: Loket Zorg en Samenleven Tuindorp Oostzaan, Aldebaranplein 2-c Open: ma, di, do en vrij van 9.00-12.00 uur Waar: Loket Zorg en Samenleven Banne Buiksloot, Botterstraat 185-b Open: ma, di, do en vrij van 13.30-16.30 uur Waar: Loket Zorg en Samenleven Nieuwendam, Volendammerweg 51-b Open: ma, di, do en vrij van 9.00-12.00 uur Waar: Loket Zorg en Samenleven Midden Noord, Hagedoornplein 1-b Open: ma, di, do en vrij van 13.30-16.30 uur Alle Doras-vestigingen zijn bereikbaar op: Tel: 020-7510 610 Bereikbaar: ma t/m vrij van 9.00-15.00 uur Website: www.doras.nl De Blankenberg Stichting is de instelling voor maatschappelijke dienstverlening in Amsterdam-Centrum en Westerpark. Je kunt er terecht met problemen op het gebied van wonen, zorg, werk, financiën en welzijn. Hulp is gratis. Om je aan te melden, kun je bellen met het Loket Zorg en Samenleven/ Blankenberg. Alle hieronder genoemde loketten vallen onder de Blankenberg Stichting. Wat: Bureau Schuldhulp Centrum Tel: 020-557 3338 Waar: Borgerstraat 52-b (geen inloopspreekuur, altijd eerst bellen) Wat: Dienstencentrum d’Oude Stadt (maatschappelijk werk, ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: Sint Antoniesbreestraat 32 Geopend: di van 13.00-16.00 uur; woe van 9.00-12.00 uur (inloopspreekuren) Wat: Dienstencentrum Oosterkerk (maatschappelijk werk, ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: Kleine Wittenburgerstraat 1 Geopend: ma en do 9.00-12.00 uur (inloopspreekuur) Wat: Gezondheidscentrum Oostelijke Eilanden (maatschappelijk werk) Waar: Kleine Wittenburgerstraat 72 Geopend: alleen op afspraak. Tel: 020-557 3338 Wat: Dienstencentrum Laurierhof (maatschappelijk werk, ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: 1e Laurierdwarsstraat 6 Geopend: di-do van 9.00-12.00 uur (inloopspreekuur) Wat: Dienstencentrum Straat en Dijk (maatschappelijk werk, ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: Haarlemmerstraat 132 - 136 Geopend: ma van 13.00-16.00 uur; woe 13.00-14.45 uur Wat: Bredeschool Zeeheldenbuurt Waar: Roggeveenstraat 14 Geopend: alleen op afspraak Wat: Buurtcentrum De Horizon (maatschappelijk werk) Waar: Zaandammerplein 50 Geopend: alleen op afspraak Wat: Spaarndammerhout (maatschappelijk werk, ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: Spaarndammerstraat 73-h Geopend: ma van 9.00-12.00 uur; woe 13.00-16.00 uur; vrij 9.00-12.00 uur Wat: Dienstencentrum Koperen Knoop (bureau schuldhulp, maatschappelijk werk, m ug m aga zine

ouderenwerk, sociaal raadslieden) Waar: Van Limburg Stirumstraat 119 Geopend: ma 13.0016.00 uur; di van 9.00- 12.00 uur en do van 13.00-19.00 uur (inloopspreekuur) Wat: Gezondheidscentrum Staatsliedenbuurt (maatschappelijk werk) Waar: Van Hallstraat 200 Geopend: alleen op afspraak Website: www.blankenberg.nl Tel: 020-557 3333 In Zuid, Oost en West verzorgen andere organisaties het maatschappelijk werk, de WMO-loketten en de schuldhulpverlening. Wat: Bureau Schuldhulpverlening Zuid Waar: Banstraat 5 Tel: 020-346 4266 Geopend: ma, di en do van 9.00-12.00 uur (telefonische aanmelding) Voor jongeren tot 23 jaar is er aparte hulp en begeleiding door een schuldhulpverlener. Website: www.puurzuid.nl Wat: SEZO Maatschappelijke Dienstverlening voor inwoners van Osdorp. Bij SEZO is gehuisvest: maatschappelijk werk, ouderenwerk, schuldhulpverlening, sociaal raadslieden, Loket Zorg en Samenleven en Mobiel Zorgloket Osdorp. Waar: Wolbrantskerkweg 84 Inloop: di 9.30 - 10.30 uur (inloop maatschappelijk werk) Tel: 020-667 5100 Bereikbaar: ma t/m vrij 9.00-17.00 uur Wat: Ouderenwerk Osdorp Waar: Dienstencentrum Osdorperhof Inloop: di 9:30 - 11:00 uur Tel: 020-667 5120 Bereikbaar: di t/m vrij 9.00-12.00 uur Wat: Schuldhulpverlening Osdorp Tel: 020667 5115, op ma, di, do en vrij 9.00-11.00 uur (aanmelding en informatie); ma, di en do van 11.00-12.00 uur (lopende zaken) Wat: Sociaal raadslieden Osdorp Tel: 020-667 5100, van ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur Wat: Mobiel Zorgloket Osdorp Tel: 06-513 5 4974 of 06-513 5 4976 of 020-667 5100 op ma, di, do en vrij Wat: Dienstencentrum Bos en Lommer herbergt de volgende diensten: Loket Zorg en Samenleven, maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, ouderenwerk, Taalwijzer, advocatenspreekuur, Meldpunt Zorg en Overlast en sociaal raadslieden. Waar: Bos en Lommerplein 156 Geopend: ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur (dienstencentrum); ma t/m vrij van 9.00-12.00 uur (Taalwijzer) Tel: 020-580 0058 Website: www.dienstencentrum-bosenlommer.nl Wat: Dienstencentrum de Baarsjes heeft de volgende instanties: maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, ouderenwerk en sociaal raadslieden. Waar: Baarsjesweg 224 geopend: ma, woe en vrij 9.00-12.30 uur en 13.30-17.00 uur Tel: 020-589 6900 Website: www. dienstencentrum-bosenlommer.nl Wat: Dienstencentrum Oosterpark biedt de volgende diensten: Loket Zorg en Samenleven, maatschappelijk werk, schuldhulpverlening en sociaal raadslieden. Waar: ‘s Gravesandeplein 19 Geopend: ma t/m vrij van 9.00-12.00 uur (inloopspreekuur Loket Zorg en Samenleven) Tel: 020-462 0300 Bereikbaar: ma t/m vrij van 13.00-16.00 uur Wat: Schuldhulpverlening Oost Tel: 020-462 0380 (aanmelden) Bereikbaar: ma, di en do van 9.30-11.30 uur Wat: Schuldhulp crisisspreekuur Oost Waar: ‘s Gravesandeplein 19 Geopend: ma, di en do van 14.00-15.00 uur; woe en vrij van 9.30-10.30 Tel: 020-4620 370 Website: www.dynamoamsterdam.nl m ug m aga zine

Wat: Dienstencentrum Oud-West voor maatschappelijk werk, schuldhulpverlening en het melden van huiselijk geweld. Waar: Borgerstraat 52-b Geopend: ma, di en vrij van 9.30-11.00 uur; woe van 13.30-15.00 uur Tel: 020-607 1580 Website: www.dienstencentrum-oudwest.nl Impuls maatschappelijke dienstverlening biedt maatschappelijk werk, sociaal raadslieden en schuldhulpverlening in Slotervaart en Geuzenveld-Slotermeer. Website: www. impuls.nl Wat: Impuls Geuzenveld-Slotermeer Tel: 020-307 5200 Bereikbaar: ma t/m do van 9.00-12.00 uur (schuldhulpverlening); woe van 14.00-16.00 uur en vrij van 9.00-11.00 uur (sociaal raadslieden); di 10.00-11.00 uur en vrij 14.00-15.00 uur (maatschappelijk werk) Wat: Impuls Slotervaart Tel: 020-666 1000 Bereikbaar: ma, di, woe en vrij van 9.00-11.00 uur (schuldhulpverlening); di en do van 9.0010.00 uur en van 14.00-15.00 uur; woe 9.0010.00 uur (sociaal raadslieden); ma t/m vrij van 13.00-14.00 uur (maatschappelijk werk) Civic Zeeburg Zorg & Dienstverlening biedt de diensten: Loket Zorg en Samenleven, maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, advies seniorenwerk, ouderenadviseur, mantelzorg, Taalwijzer en sociaal raadslieden. Waar: Obiplein 14-16 Tel: 020-665 8001 Wat: Schuldhulp crisisspreekuur Zeeburg Waar: Obiplein 14-16 Geopend: werkdagen van 9.30-11.30 uur (nieuwe cliënten) Madi Zuidoost en Diemen verzorgt de maatschappelijke dienstverlening in Zuid00st en Diemen. Je vindt er maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, ouderenwerk en sociaal raadslieden. Waar: Karspeldreef 1009 Geopend: ma, di, do en vrij van 9.00-11.00 uur; di en do 14.00-16.00 uur (algemeen); ma, di, do en vrij 13.00-14.00 uur (MaDi Loket); 9.00-16.30 uur (maatschappelijk werk); 10.00-11.00 uur (schuldhulpverlening); 13.00-14.00 uur (ouderenwerk) en 13.00-14.00 uur (maatschappelijk werk) Tel: 020-314 1618 Website: www.madizo.nl Stichting Interculturele Dienstverlening Amsterdam STIDA verzorgt onder meer schuldhulpverlening (waaronder budgettraining) en Nederlandse-taalles en computerles in Zuidoost. Waar: Klieverink 100-b Geopend: ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur (schuldhulpverlening). Ook op afspraak. Tel: 020-695 8645 Website: www.stida.n Wat: Zuidweg & Partners is een particulier bureau dat schuldhulpverlening biedt aan ondernemers. Bemiddeling is niet kosteloos. Je kunt je alleen telefonisch aanmelden. Tel: 035-538 5350 Website: www.zuidwegpartners.nl Wat: Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam (GKA) geeft voorlichting, bemiddelt met schuldeisers en kan helpen schulden te saneren. Daarnaast verstrekt de GKA onder voorwaarden leningen, met name aan minima. Tel: 020-346 3620 Bereikbaar: ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur Website: www. gemeentelijkekredietbankamsterdam.nl Wat: Stadsbank van Lening, in de volksmond ‘de Lommerd’, voor het belenen van waardevolle spullen. Waar: Nes 57 (alleen sieraden), Osdorpplein 516-518 (alleen sieraden), Albert Cuypstraat 181, Gerard Doustraat 156, Bijlmerplein 165 (alleen sieraden) Geopend:

ma t/m vrij van 9.00-16.00 uur Website: www.sbl.nl

Voor raad en advies Geen concrete hulp (soms wél juridische bijstand) maar goede raad en bijstand op het gebied van werk en inkomen vind je bij de volgende organisaties. Wat: Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV), oftewel ‘de vakbond’, biedt hulp bij vragen over arbeidsrecht of bij problemen met je werkgever. FNV geeft ook loopbaanadvies. Lidmaatschap vereist. Tel: 020-581 6300 Website: www.fnv.nl Wat: Christelijke Nederlandse Vakcentrale (CNV) is de christelijke broer van de FNV; helpt onder andere consumenten tegen een geringe vergoeding met het invullen van belastingformulieren en biedt juridische bijstand. Tel: 030-751 1001 Website: www.cnv.nl Wat: Landelijke Studenten Vakbond (LSVB) komt op voor de belangen van studenten. Tel: 030-231 3029 Website: www.lsvb.nl Wat: Algemene Studenten Vereniging Amsterdam (ASVA) is de belangenbehartiger voor studenten aan de UvA en de HvA. Waar: Binnengasthuisstraat 9 Geopend: ma-vrij van 12.30 uur-16.00 uur Tel: 020-525 2926 Website: www.asva.nl Wat: MDHG (Junkie-bond) streeft naar verbetering van de positie van drugsgebruikers. Waar: Jonas Daniël Meijerplein 30 Geopend: ma-vrij van 9.00 uur-17.00 uur Tel: 020-624 4775 Website: www.mdhg.nl Wat: Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen (ANBO) ijvert voor zeggenschap en emancipatie van senioren. Ook niet-leden kunnen er voor vragen terecht. De Anbo heeft diverse vestigingen. Neem contact op met de Anbo-lijn of kijk op de website. Tel: 030-233 0060 Bereikbaar: ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur. Website: www.anbo.nl Wat: Unie KBO is de katholieke ouderenbond, behartigt de belangen van vijftig-plussers Waar: Louis Bouwmeesterstraat 76 Geopend: ma-vrij van 9.00 uur-17.00 uur Tel: 023-525 3952 of 020-617 9690 Website: www.uniekbo.nl of www.kbonoordholland.nl Wat: Protestants-Christelijke Ouderen Bond (PCOB), protestantse broer van Unie KBO Tel: 038-422 5588 Website: www.pcob.nl Wat: Vereniging Bijstandsbond Amsterdam is belangenbehartiger voor mensen met een uitkering én werkenden met een minimaal inkomen. Waar: Da Costacade 162 Geopend: di en do van 11.00-16.00 uur Tel: 020-689 8806 of 06-618 1815 Website: www.bijstandsbond.org Wat: Juridisch Loket helpt iedereen die langskomt met een juridische vraag. Verwijst door wanneer nodig. Waar: Vijzelgracht 21-25 Geopend: ma t/m vrij van 9.00-17.00 uur Tel: 0900-8020 (10 ct p/m) Website: www. juridischloket.nl Wat: Stichting Wetwinkel Amsterdam verleent gratis juridische hulp. Je kunt er terecht voor huur-, arbeids-, consumenten- en bestuursrecht en voor overige civiele zaken. De Wetwinkel doet geen straf-, belasting-, personen-, familie- of erfrecht. Waar: Oudemanhuispoort 2-3 Geopend: di en do van 19.00-21.00 uur Tel: 020-624 7003 Bereikbaar: di en do van 19.00-21.00 uur Website: www. wetwinkelamsterdam.nl

Wat: Wijksteunpunten Wonen Amsterdam geven informatie, advies en ondersteuning over huren en wonen. Hulp is gratis. Elk stadsdeel heeft een Wijksteunpunt Wonen, elk met eigen spreekuren en telefoonnummers. Te veel om hier op te noemen. Kijk op de website of bel het algemene informatienummer. Tel: 020-523 0130 Bereikbaar: ma t/m do van 9.00-17.00 uur, vrij 9.00-13.00 uur Website: www.wswonen.nl

Wat: Stichting CAV ondersteunt mensen die door ziekte, leeftijd of andere bijzondere omstandigheden hun financiële zaken niet meer zelf kunnen regelen. Tel: 088-822 8228 Bereikbaar: ma t/m vrij van 8.30-12.00 uur en 13.00-16.00 uur(inkomensbeheer) en ma t/m vrij van 9.00-12.00 uur (budgetbeheer) Website: www.stichting-cav.nl

Verantwoording Dit is de eerste MUGwijzer, die vanaf nu in elke MUG zal verschijnen. De MUGwijzer is een sociale kaart voor werk, inkomen en budget. U vindt er alle adressen, contactgegevens en andere belangrijke informatie in één oogopslag. Om u te helpen bij het vinden van werk, het regelen van inkomen, bij schuldhulp en vragen over het huishoudboekje. De MUGwijzer is voor iedereen: werkenden, werkzoekenden, uitkeringsgerechtigden, studenten, ouderen, alleenstaande ouders, gezinnen. Wij hopen dat u er iets aan heeft en staan open voor suggesties. MUG heeft geen oplossing voor al uw problemen. Wij zijn journalisten, geen hulpverleners. MUG informeert en signaleert. We doen dat vanuit een opdracht, die ons onderscheidt van andere media. MUG Magazine wil een bijdrage leveren aan het bestrijden van armoede en sociale uitsluiting. Dat maakt onze inzet niet minder journalistiek maar wel betrokken. Medewerkers Michiel Wetzer en Marjan ten Broeke hebben tientallen organisaties gebeld, gemaild, gegoogled en bezocht. Uitgangspunt waren bestaande adressengidsen van onder meer de gemeente (www.socialekaart. amsterdam.nl). Deskundigen zijn om advies gevraagd, zoals Piet van der Lende (Bijstandsbond), Andries de Jong (Fonds Bijzondere Noden), Tjerk Dalhuisen (Wijksteunpunt Wionen), DWI-Amsterdam en UWV. Bij het nalopen van alle

voor deze gids belangrijke adressen, websites en telefoonnummers viel het de redactie op dat veel gegevens van instanties niet kloppen. Dat geldt niet alleen voor instanties met een reputatie als het om slechte bereikbaarheid gaat, of de gewoonte om klanten van het kastje naar de muur te sturen - we zullen geen namen noemen. Ook ‘zelf-organisaties’ blijken hun zaken niet altijd op orde te hebben: foute adressen, onvindbare telefoonnummers, achterhaalde informatie, verkeerde spreekturen. Ondanks onze inspanningen en zorgvuldigheid kan het voorkomen dat enkele gegevens niet kloppen. Wij doen een dringend beroep op de gebruikers van de MUGwijzer ons op de hoogte te brengen van hun ervaringen. Een telefoonnummer onbereikbaar? Meld het. Een adres onvindbaar? Geef het door. Van het kastje naar de muur gestuurd? Laat het ons weten. Ook positieve ervaringen zijn welkom en zullen worden verwerkt. Uw melding is anoniem, tenzij u er juist prijs op stelt uw verhaal in MUG te doen. Ook alle in de wijzer genoemde instanties roepen we op om wijzigingen en onvolkomenheden aan ons kenbaar te maken. Mist u een organisatie of een belangrijk initiatief op het gebied van werk, inkomen en budgetteren, geef ook dat alstublieft door. Wij zijn pas tevreden als de MUGwijzer compleet en kloppend is. Joop Lahaise hoofdredacteur

De MUGwijzer is mogelijk gemaakt door de Delta Lloyd Groep Foundation (www. deltalloydgroepfoundation.nl) januar i

2010 ser v ice 25

Kimberly Muusse: ‘Als ik gedoucht heb, ben ik weer vrouw.’ Foto Hilco Koke

Schaatsster Muusse is geen figurant sport V André Stuyfersant Stralende lach, geëpileerde wenkbrauwen, de nagels strak in de lak en gekleed naar de laatste mode. Gewoon een mooie, goed verzorgde meid. Maar er zijn van die momenten dat het uiterlijk haar niks kan schelen.

m ug m aga zine

oor een duursporter is er maar één credo: pijn is fijn. Alleen de geestelijk allersterksten kunnen dat opbrengen. Neem schaatsster Kimberly Muusse die in een marathonwedstrijd het gevoel heeft drie keer dood te gaan. Om alleen maar het peloton te kunnen volgen, schijnt al veel pijn te doen. Hoewel Muusse, 24 jaar, regelmatig het gevoel had voor de poorten van de hel te glijden, heeft ze nóóit maar dan ook nooit het idee gehad om uit een koers te stappen. ,,Ik laat mijzelf niet naar de kloten gaan”, opent de studente bewegingsleer haar relaas. ,,Ik ben geen masochiste, maar vind het wel fijn om elke keer weer zo diep te gaan dat mijn wereld lijkt in te storten. Ik heb die uitdaging nodig om te leven.” Een leven dat bestaat uit schaatsen en ‘s zomers skeeleren; tussen het trainen door studeert ze aan de VU bewegingswetenschappen. ,,Ik heb eerst psychologie gestudeerd, waar ik mijn bachelor haalde. Deze studie combineer ik nu met bewegingswetenschappen. In mijn vrije tijd doe ik het huishouden van bejaarde mensen. Met het zuur verdiende geld betaal ik mijn sport.” Om iedere dag urenlang je lijf af te beulen daar zit een bepaalde neurose achter. Duursporters staan dan ook bekend om hun dwangneuroses. Voor de start gebeuren in het geheim de meest bizarre rituelen. Kimberly Muusse,

schaatsster maar ook nuchtere psychologe gunt ons een blik in de kleedkamer. ,,Mijn eerste koers reed ik met onder mijn schaatspak een groen-gele string. Ik reed prompt een heel goede wedstrijd. Aan deze string dichtte ik direct magische krachten toe. Iedere week zit die, gewassen, in mijn sporttas. Ook ontdekte ik een keer dat ik heel goede wedstrijden reed als ik s ‘morgens mijn oorbellen indeed. Totdat iemand mij erop wees dat deze bij wedstrijden op natuurijs vast kunnen vriezen. Voor een wedstrijd kan ik al in de war raken als ik de veters van mijn schaatsen in de verkeerde volgorde strik. Het is de psycholoog in mij die zorgt voor dit zelfbewustzijn.” Dat ze ervan houdt om bij trainingen mannen er af te rijden en dat ze bij de gevaarlijke skeelerkoersen als een gek sprint voor een premie van twee euro, daar staan collega psychologen ook begrijpend bij te knikken. Het woord is gevallen: skeeleren, de zomerse variant van het schaatsen. ,,Op wieltjes rij ik ook mijn koersen. Best gevaarlijk hoor. Als je op ijs uitglijdt, is dat jammer maar heeft geen consequenties. Op de weg is dat heel anders. Vooral in de gevaarlijke, maar bij het publiek heel populaire straatrondjes in het oosten van het land. Ik heb daar vaak een glijer gemaakt. Dan stond ik een paar dagen later, in een kort rokje mét opengereten knieën, in een ijssalon een ijsje te kopen. Kinderen wezen

verschrikt op mijn benen. Met afkeurende blikken keken moeders beschaamd weg.” Muusse is in haar sport geen ‘wegwerpartikel’, geen figurant, want in de vele klassen die het marathonschaatsen kent komt ze uit op het hoogste niveau, zeg maar gerust met en tegen de wereldtop. Ga daar maar eens aanstaan met een lengte van 1.63 meter en een gewicht van amper 55 kilootjes. Ze oogt frêle, maar een sportkenner ziet onder haar strakke jeans een paar gespierde benen sluimeren. ,,Ik rij op het hoogste niveau. In een schaatsland als Nederland met zijn overvloed aan rijders is het al moeilijk genoeg daar te komen. Ik kan goed meekomen, rij mijn prijsjes, maar een podiumplek zit er nog niet in. Mijn gewicht speelt mij wel eens parten. Bij een natuurijswedstrijd waaide ik, met wind aan de zijkant, er zo tussenuit. Maar wind op kop heeft zijn voordeel, want ik kan mij goed verschuilen achter de rug van een voorganger.” Het vereist enige fantasie om bij de aanblik van Muusse zo’n stoere bikkel van een schaatsenrijdster te ontdekken. Van die meiden die de indruk wekken met hun tanden een wak in het ijs te bijten. Muusse zien is eerder denken aan een meisjesblad als de Tina, maar ook K3, en je houdt je hart vast hoe dat moet aflopen in de barre natuurijskoersen. Nou, we hoeven ons geen zorgen te maken. ,,Voor een topsportende vrouw

is het heel moeilijk onderscheid te maken tussen vrouwzijn én sportster. Ik heb daar een goede balans in gevonden. Bij het schaatsen ben ik een bikkel en dan maakt uiterlijk mij niks meer uit. Bij de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee rochel ik erop los, laat voor de start scheten en hangt het snot met slierten langs mijn gezicht. Na de koers stap ik onder de douche en ben dan weer vrouw.” Het is onontkoombaar: praten met een schaatsster eindigt, hoe dan ook, met natuurijs. Want wekelijks je kunstjes op een kunstijsbaan doen is aardig, maar niet meer dan dat. Voor de ‘eeuwige roem’ moet je toch zijn op het bevroren water van meren, sloten en plassen. ,,Mijn eerste optreden op een tweehonderd kilometer koers ging direct heel goed , onthult ze. ,,Dat was twee jaar geleden op de Oostenrijkse Weissensee. Ik werd tiende. Maar daarvoor moest ik wel tot het gaatje gaan. Ik had het gevoel helemaal kapot te gaan. Ook bij het nationale kampioenschap, dat vorig jaar voor het eerst in tien jaar weer eens in Nederland gehouden werd, ging het goed. Op die koers, op de Oostvaardersplassen, waren veel supporters afgekomen, waaronder mijn ouders.” Vragen naar Kimberly Muusse’s plannen is een voorzet geven voor open doel. ,,Ik hoop deze winter af te studeren en ga dan met schaatsen er vol tegenaan. Dat laatste heeft toch mijn prioriteit.” januar i

2010 spo r t 27

colofon

jacques peeters

sociaal raadslieden

Nieuwe tegemoetkomingswet Hoofdredactie en directie: Joop Lahaise Redactie: Charles Braam, Martin Brandwagt, Thea Golverdingen, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marcel Schor, Jos Verdonk, Michiel Wetzer, Eindredactie: Martin Ottens, Marlies Scholtens Grafische vormgeving: Eddo Gorter, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs Beeldredactie: John Melskens Fotografie: Michel Hobbij, Ingrid de Groot, Hilco Koke, George Maas Illustraties: Eddo Gorter, Péjo, Peter van Straaten Aan dit nummer werkten mee: Marjan ten Broeke, Kirsten Dorrestijn, Lea Nortan, Masja Oostbroek, Jacques Peeters, André Stuyfersant, Gertjan Wijburg Deadline kopij: Kopij voor het februarinummer dient uiterlijk 18 januari in ons bezit te zijn Telefoon redactie: 020 607 7605 E-mail: [email protected] Secretariaat en distributie: Petra van Bockel, Latifa Azaryouh, Richard Nadort, Tony Strijbosch, Fred van der Zee Telefoon secretariaat: 020 607 7600 Abonnementen: €29 per jaar, met Stadspas €18 per jaar Steunabonnement voor verenigingen en instellingen: €95 (meerdere exemplaren per maand) Adres: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam Redactie Mugweb.nl: Martin Brandwagt Webmaster: Jaap van der Sluijs Advertenties: 020 607 7602 / 020 607 7603 of [email protected] MUG is een uitgave van stichting BBU en wordt gemaakt door een onafhankelijke redactie, bestaande uit vaste medewerkers en vrijwilligers. MUG is gratis verkrijgbaar op 550 distributiepunten: bibliotheken, buurthuizen, DWI’s, medische centra, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage: 32.000 Druk: Dijkman Offset, Diemen

28 Opinie

januar i

2010

Poel des verderfs Jongeren geboren na 1986 zijn van de pot gerukt. Dat is de samenvatting van het boek 'De Grenzeloze Generatie?'. Het boek is een weerslag van tien jaar studie door de onderzoekers Martijn Lampert en Frits Spangenberg. Jongeren lijken alleen nog maar aan zichzelf te denken. Ze geven slechts om uiterlijk en geld uitgeven. Begrippen als solidariteit en betrokkenheid met andere mensen en met natuur en milieu kennen ze niet meer. Dit is geen normale generatiekloof meer, waarbij jongeren zich afzetten tegen hun ouders. Nee, we kunnen gerust van een 'sociale tijdbom' spreken. De oorzaken van dit losbandig gedrag worden gezocht in de moderne opvoeding. Ouders staan teveel naast hun kinderen in plaats van erboven. Het resultaat is dat kinderen niet weten wanneer ze over de schreef gaan. De oplossing moet dan ook gezocht worden in de opvoeding. Ouders en leraren moeten meer de nadruk gaan leggen op regie, autoriteit en gezag. Normen en waarden moeten meer gepropageerd worden. Niet voor niks kreeg premier Balkenende het eerste exemplaar uitgereikt. Nou, het is me wat. Alle problemen afschuiven op een zogenaamde falende opvoeding. Je moet maar durven en dan met geen woord reppen over de manier waarop we onze samenleving hebben ingericht. Een samenleving waarin je geacht wordt voor jezelf op te komen. Daar heb je geen vakbonden en cao's meer voor nodig. Jij bent best in staat om in je eentje jouw eigen arbeidsvoorwaarden te bespreken met je baas. Dat je vervolgens als zzp'er bij een crisis als eerste op straat staat, ach. Een samenleving die het probleem van de werkloosheid heeft teruggebracht tot een individueel probleem. Jij hebt een tekortkoming, hup een trajectplan van een trajectbureautje en voilà je hebt werk. Geloof je het zelf? Een samenleving die kiest voor een basisverzekering. Jij bent best in staat om een bij jou passende basisverzekering voor je ziektekosten uit te zoeken. Dat doen we niet meer samen. Want waarom zou jij betalen voor die dure hartpillen van een patiënt met een aangeboren hartafwijking. Belachelijk toch. Bovenstaande -door egoïsmedoordrenkte denkwijzen om je staande te houden in een moderne economie zijn gemeengoed geworden. Zeker onder het bewind van Balkenende. En vervolgens mensen verwijten dat ze alleen maar aan zichzelf denken. Gekker moet het toch niet worden.

Sinds 1 januari 2009 is de nieuwe Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) van kracht. Deze wet regelt de tegemoetkoming in de meerkosten die mensen hebben i.v.m. gezondheidsproblemen en is daarmee in de plaats gekomen van de fiscale regeling buitengewone uitgaven. Mensen die chronisch ziek of gehandicapt zijn kunnen een toeslag krijgen die uitbetaald wordt door het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Indien u in 2009 recht heeft op een tegemoetkoming dan krijgt u in het najaar van 2010 hier bericht over. U hoeft zelf geen aanvraag te doen. De hoogte van de toeslag kan variëren, het hangt namelijk af van uw persoonlijke situatie. Bent u 65 jaar of ouder dan kan het bedrag €150 of €350 zijn. Indien u jonger bent dan 65 jaar dan is de tegemoetkoming €300 of €500. De toekenning van de tegemoetkoming Wtcg wordt mede bepaald door de mate waarin iemand gebruik maakt van de zorg en deze declareert. Belangrijk is dat u de gemaakte medische kosten tijdig

declareert bij uw zorgverzekeraar. Voor arbeidsongeschikten en ouderen geldt er ook een tegemoetkoming, zij worden gecompenseerd voor de arbeidsongeschiktheidsaftrek en de ouderdomsaftrek die per 1 januari 2009 is komen te vervallen. De tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten wordt aan de hand van de uitkering automatisch toegekend aan de personen die hiervoor in aanmerking komen en wordt uitbetaald in het najaar van 2009 door het UWV. Voor ouderen geldt dat zij een compensatie ontvangen door middel van een verhoging van de ouderenkorting bij de uitbetaling van een AOWuitkering door de SVB. Tevens worden ouderen gecompenseerd doordat de inkomensgrens voor de huurtoeslag wordt verhoogd. Mocht u geen bericht van het CAK ontvangen over deze tegemoetkoming, dan kunt u altijd nog contact opnemen met het CAK. Meer informatie: www.wtcg.info Ter aanvulling op de Wtcg heeft de gemeente Amsterdam de voorziening Atcg. Deze voorziet in een

maandelijkse vergoeding voor acht kostensoorten: Bewassing, dieet, energie, kledingslijtage, maaltijdvergoeding, pedicure/manicure, tele(com-municatie) en wettelijke eigen bijdrages. Een aanvraagformulier kunt u aanvragen bij DWI: 020 346 3636. U hoeft de Atcg maar één keer aan te vragen. DWI controleert elke vijf jaar of uw situatie is gewijzigd. Bij veranderingen in uw situatie dient u wel DWI ongevraagd te informeren. Voor advies betreffende uw aanvraag doet DWI meestal een beroep op de GGD. Sommige speciale zorgkosten kunt u nog steeds opvoeren als aftrekpost via uw aangifte inkomstenbelasting. Bijvoorbeeld de kosten die u maakt voor extra gezinshulp of ziekenhuisbezoek. Wilt u meer weten hierover belt u dan met de belastingdienst: 0800-0543. Voor meer informatie over deze regelingen en voorzieningen kunt u zich uiteraard ook wenden tot de sociaal raadslieden bij u in de wijk. Saba Malik, Stichting MaDi Amsterdam Zuidoost en Diemen

juridisch loket

Twee vormen van garantie Hoe zit het met garantie op een product dat u koopt als consument? Winkeliers schermen vaak met extra garantie die u kunt bijkopen. Waar heeft u volgens de wet recht op? Volgens de wet hebt u altijd recht op een product van goede kwaliteit. In de wet staat dat een product deugdelijk moet zijn. U moet het product een bepaalde tijd op een normale manier kunnen gebruiken. Is het product niet goed? Dan hebt u recht op een gratis reparatie, of een nieuw product. Er zijn twee soorten garantie: wettelijke garantie en fabrieksgarantie -ofwel extra garantie. Soms kunt u ook garantie bijkopen. Als de fabrikant of de verkoper garantie geeft, is dat dus iets extra's. Het is een aanvulling op de rechten die u volgens de wet heeft (vaak een langere termijn). Wettelijke garantie Koopt u een product en gaat het product binnen zes maanden kapot? Of is er iets mis met het product? Dan gaat de wet ervan uit dat het gebrek al bestond op het moment dat u het product kocht. De verkoper moet dan bewijzen dat

Juridisch Loket

tel. 0900-8020 (10ct per minuut) iedere werkdag 9:00 - 17:00 Bezoekadres Vijzelgracht 21-25 website: www.hetjl.nl

dit niet zo is en dat het uw schuld is dat het defect opgetreden is. Kan hij dat niet, dan draait de verkoper op voor de kosten. Gaat het product na zes maanden of langer kapot? Dan moet u zelf bewijzen dat dit niet uw schuld was. Hoe lang u dan nog recht op garantie heeft, hangt af van de omstandigheden van het geval (zie hieronder). In ieder geval mag de verkoper nooit minder garantie geven dan in de wet staat. Extra garantie/fabrieksgarantie De verkoper of de fabrikant kan ook extra garantie geven (langer dan de wettelijke 6 maanden), ook wel fabrieksgarantie genoemd. In de garantievoorwaarden staat wanneer u precies garantie hebt en wat de garantie betekent. Extra garantie kan gegeven worden door zowel de fabrikant als door de verkoper. De verkoper geeft garantie dan voor een bepaalde tijd, bijvoorbeeld een jaar. Deze garantie is dus meestal langer dan de wettelijke garantie. Gaat het product kapot? Dan moet de verkoper bewijzen dat dit uw schuld was. Bij de wettelijke garantie geldt dit alleen voor de eerste

Sociaal Raadslieden

Centrum 1e Laurierdwarsstr. 6 St Antoniebreestr. 32-46 Kleine Wittenburgerstr. 1 Haarlemmerstr. 132/136 tel. 557 33 33 Zuidoost Hoofdvestiging Kempering 100B, tel. 314 16 18

zes maanden. Is uw product kapot en is de extra garantie en de wettelijke garantie voorbij? Dan hebt u nog steeds rechten. U kunt dan dus nog steeds met het product teruggaan naar de winkel. U moet de verkoper wel uitleggen (en mogelijk aantonen) dat u het product normaal hebt gebruikt, en dat het toch kapot is gegaan. U hebt dan recht op een gratis reparatie of een nieuw product, afhankelijk van wat u voor het product betaald heeft en hoe lang het al in uw bezit is. Van een horloge van € 20 kan men immers minder verwachten dan van een horloge dat € 500 gekost heeft. Een en ander is dus afhankelijk van de te verwachten levensduur van het product en zal per zaak verschillen. Let op: Hebt u een product lange tijd zonder problemen kunnen gebruiken voordat het kapot ging? Dan kunt u niet meer al uw geld terug vragen. Dat is dan niet redelijk. Heeft u een vraag op het gebied van consumentenrecht of een ander rechtsgebied dan kunt u contact opnemen met het Juridisch Loket. Hier zijn geen kosten aan verbonden.

Noord Volendammerweg 51B Hagedoornplein 1B Tuindorp Oostzaan Aldebaranplein 2C Banne Buiksloot Botterstraat 185B tel. (cliënten): 435 45 55 website: www.sociaalraadslieden.nl

m ug m aga zine

betoog

ingezonden

nuttige adressen

Stuur uw brief naar redactie@ mugweb.nl of naar MUG, Antwoordnummer 10520,1000 RA Amsterdam. Vermeld als onderwerp ‘ingezonden’. De redactie behoudt zich het recht voor uw brief in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

Amsterdams Centrum Buitenlanders 627 94 60 Kabelweg 37 Amsterdams Steunpunt Wonen 523 01 30 Nieuwezijdsvoorburgwal 32 ANBO voor 50-plussers (ouderenbond) 624 40 67 Plantage Middenlaan14 Belasting- en Wetwinkel 624 70 03 Oudemanhuispoort 2-3 Dienst Gemeentebelasting 652 45 24 Bijlmerplein 395 Bijstandsbond 689 88 06 Da Costakade 162 Cliëntenraad DWI 346 12 34 Jan van Galenstraat 323 Formulierenbrigade 346 36 36 (Algemeen verwijsnummer) Gehandicapten Overleg Amsterdam 577 79 55 Plantage Middenlaan 14-1 Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam 626 66 33 Gemeentelijke Ombudsman 625 99 99 Singel 250 Huurcommissie Amsterdam 0800-4887243 De Ruyterkade 7 Juridisch Loket 0900 8020 Vijzelgracht 21-25 Kinderrechtswinkel 626 00 67 Staalstraat 19 Klachten & Adviesburo politieoptreden 552 35 05 Meldpunt discriminatie Amsterdam 638 55 51 Vijzelstraat 77/1 Ombudswerk voor vrouwen 675 80 91 Praatlijn voor ouderen 627 33 85 Rechtswinkel Amsterdam 673 13 11 Dusartstraat 50/52 Rechtswinkel Bijlmermeer 525 33 17 Kempering 100b Rechtswinkel Migranten 675 05 51 Wilhelminastraat 78 SOS Telefonische Hulpdienst 675 75 75 Steunpunt Werk en Handicap 672 20 05 J.Veltmanstraat 463 Vereniging Basisinkomen Igor Strawinskisingel 50, 3069 MA Rotterdam Vrijwilligerscentrale 530 12 20 Hartenstraat 16 Vrijwilligerscentrale regio Nieuw West 408 10 40 Jan Tooropstraat 6a Werklozen Belangenvereniging 618 18 15 Da Costakade 162 Wooninformatiecentrum 552 79 87 Zuiderkerkhof 72

Komt een minima bij de bieb

In de welvarende Europese Unie is 17 procent arm en buitengesloten. Foto: John Melskens

Accepteren van 'onrendabelen' leidt tot degradatie van de samenleving MUG nodigt maandelijks een opiniemaker uit. MUG-hoofdredacteur Joop Lahaise bijt het spits voor 2010 af.

De EU heeft 2010 uitgeroepen tot Europees Jaar van de Bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting. Hoe kon het zover komen en wat doen we eraan?

W

elkom in het Jaar tegen de Armoede. Het is nu officieel, de Europese Unie erkent dat 17 procent van de eigen bevolking nauwelijks in zijn basisbehoefte kan voorzien. Natuurlijk verschilt de armoede van land tot land. Vergeleken bij arme zigeunergezinnen in pakweg Hongarije is een Nederlandse bijstandsgerechtigde 'in goede doen'. Armoede is een relatief begrip. De EU verklaart: 'Armoede wordt vaak geassocieerd met ontwikkelingslanden waar ondervoeding, sterfte en gebrek aan drinkwater deel uitmaken van het dagelijkse leven. Maar armoede en sociale uitsluiting komen ook in Europa voor. Armoede en uitsluiting van een individu leiden tot degradatie van de samenleving.' Het gaat in Europa om materiële armoede én sociale uitsluiting: geen toegang tot zaken die in de moderne samenleving als vanzelfsprekend, zelfs noodzakelijk worden beschouwd: contacten, werk, activiteiten buitenshuis, scholing, media, telefoon, internet, mobiliteit. Door de modernisering en individualisering van de samenleving is sociale uitsluiting hier een groter probleem dan in de derde wereld. Materiële armoede bestaat volgens sommigen hier niet. Is dat zo? Laten we het even niet over Sinti en Roma in Hongarije of Roemenië m ug m aga zine

hebben maar over onze eigen ‘armen’. Terwijl de rijkdom de afgelopen decennia is toegenomen, is het aantal mensen met problematische schulden gestegen. In Nederland kampen zo'n 230.000 huishoudens met zodanige schulden, dat het betalen van de huur, de energie- en waterrekening een probleem is. Om over de boodschappen nog maar te zwijgen. Aan de gevel van een huurflat zie je niet dat de bewoner schulden heeft. Verborgen armoe is ook armoe. Zelfs ondervoeding komt in Nederland voor. Volgens de Armoedemonitor leeft een op de zes Amsterdamse huishoudens op bijstandsniveau (rond de duizend euro per maand, afhankelijk van de gezinssamenstelling). De Armoedemonitor gaat over 2008. In 2007 was de stad nóg armer: een op de vijf leefde toen op de armoedegrens. De totale armoe mag iets zijn gedaald, de langdurige armoede is toegenomen, van 56.128 huishoudens in 2007 naar 58.150 in 2008. Het aantal minima met schulden groeit gestaag. In 2002 stond 12 procent van de minima langere tijd in het rood, in 2008 is dat aantal verdubbeld, tot 24 procent. Een op de zes armen, dat is een cijfer dat niet van het Europese gemiddelde, inclusief Oost-Europa, afwijkt. Was Nederland niet ooit een welvarend land, met nauwelijks armoede? Oud-politicus Marcel van Dam maakte de documentaire De Onrendabelen. Hij wijst erop dat terwijl de koopkracht van de rijken in 25 jaar met 60 procent is gestegen, Nederlanders met een minimuminkomen sinds 1980 juist 5 procent minder hebben te besteden. Terwijl de economische groei tot in de hemel reikte, nam de armoede in Nederland toe. Een van de verklaringen, die Van Dam inspireerde tot het bedenken van De Onrendabelen, is dat steeds

meer mensen worden afgeschreven. Niet slim of ambitieus genoeg, beperkt, oud. Het gaat deels om mensen voor wie vroeger werk zat was, in fabrieken, werkplaatsen, als stratenmaker, conciërge, conducteur, koffiedame enzovoort. Hun werk is wegbezuinigd, al dan niet door machines vervangen. Onrendabelen zijn zij die meer kosten dan opleveren, voor wie in termen van direct rendement denkt. Is armoede een onvermijdelijk effect van de moderne tijd? Nee, armoede is een keuze, tussen solidariteit en een maatschappij waarin alleen het persoonlijke gewin telt. Armoede is geen natuurramp maar het gevolg van het neo-liberalisme dat Europa de afgelopen decennia in zijn greep hield. Het afschrijven van mensen, omdat ze niet in de rat race mee kunnen, leidt tot armoede en sociale uitsluiting. De term ‘onrendabelen’ is even raak als eng. Hij degradeert mensen tot Untermenschen. Er lijkt een kentering op handen. Jetta Klijnsma, PvdA-staatssecretaris van Sociale Zaken wil de Melkert-baan in ere herstellen. Gesubsidieerd werk kan onrendabelen weer rendabel maken. Nog beter zou zijn om dat onrendabele werk (conciërge, koffiedame, extra handen in het onderwijs, de culturele sector) om te vormen tot rendabel werk. Dat vereist een overheid die weer verantwoordelijkheid durft te nemen. De vraag is of het neoliberale EU dat toestaat. De vraag is evenzeer of we een keus hebben. Een samenleving die het bestaan van onrendabelen accepteert of ze aan de liefdadigheid overlaat, richt zichzelf te gronde. Zoals de EU stelt: ‘Armoede en uitsluiting van een individu leiden tot degradatie van de samenleving.' Joop Lahaise is directeur/ hoofdredacteur van MUG Magazine

Met angst en afschuw heb ik via uw en mijn lijfblad MUG Magazine kennis genomen van het treurige, zo niet tragische nieuws dat Stadspasbezitters opnieuw moeten gaan betalen voor het lidmaatschap van de Openbare Bibliotheek. Een grof schandaal, inderdaad. Om het voorrecht te mogen smaken om vrijuit te kunnen lezen (en lenen) van de 1.600.000 beschikbare boeken, cd’s, dvd’s, video’s moet de onderzijde van de samenleving jaarlijks vijfentwintig euro’s ophoesten. Dat betekent iedere week twee (2) sigaretten minder opsteken, oftewel een (1) keer per maand het nuttigen van een consumptie (pilsje, cappucino, neutje) in een gezellige oudbruine Mokumse tapperij achterwege laten. Toch ga ik lappen. Ook al omdat in alle vestigingen van de bieb het gebruik van internet, juist en vooral met behulp van het eigen laptopje, geheel gratis is. Verder ben ik voornemens om volgend jaar een stapje verder te gaan. Vanaf heden peuter ik iedere week vier muntjes wisselgeld uit mijn portemonnaie. Vier eurostuivers, hup, in het glazen potje dat op de schoorsteenmantel prijkt. Kan ik me volgend jaar verheugen op het bezit van een Adamnet-pas, tientje duurder dan een gewoon abonnement, maar met één groot voordeel. Daarmee heb je namelijk toegang tot ruim een dozijn andere biblitoheken. Van hogescholen en universiteiten, musea en culturele en historische archieven. Toch mooi drie miljoen boekjes, blaadjes en bandjes extra! Overigens ben ik van mening dat uw ruimschootse aandacht voor deze desastreuze bezuiniging mij het verband tussen uw titel en uw logo overduidelijk maakt.  Bernard Zuun, Amsterdam

Allimentatie

Voedselbanken Om in aanmerking te komen voor de Voedselbank is het noodzakelijk om een intakegesprek te voeren. Meer info: www.amsterdam.voedselbank.org of 638 44 77

N.a.v. brief Hans Unger in MUG December 2009, pagina 25 En of ik ooit gehoord heb van een vrouw die haar ex-man alimentatie moest betalen! Een collega van mij met een uitstekende baan ging scheiden en omdat zij kostwinner was (geweest) moest ze dat inderdaad. Wat niet wil zeggen dat ze het ermee eens was… Nettie Roes, Amsterdam januar i

2010 Opinie 29

klerenzooi

Tweedehands kleding scoren als tak van sport In de rubriek ‘Klerenzooi’ wordt elke maand gekeken hoe je je voor weinig geld leuk kunt kleden. Michelle Kranz (39) is eigenaresse van kapsalon ‘Studio Michelle’. ,,Meestal ben ik degene die de modellen kapt en opmaakt voor de foto, dus vind ik het erg leuk dat ik nu een keer het model ben", zegt Michelle Kranz. Ze heeft haar eigen kapsalon en werkt daarnaast als freelancer voor bladen als Linda, Story en Privé. ,,Ja, ik heb heel wat bekende Nederlanders gekapt," zegt Kranz, ,,maar ik mag geen namen noemen. In 2002 heb ik voor het huwelijk van prinses Maxima en prins Willem Alexander zelfs een aantal leden van het koninklijk huis gekapt." Naast haar drukke werkzaamheden in Nederland werkt Kranz regelmatig voor internationale modemagazines zoals Vogue en Numero. Hiervoor reist ze nu en dan naar Parijs. ,,In Parijs werk ik voornamelijk met heel jonge modellen. De gemiddelde leeftijd is 19 jaar. Op dit moment is er veel vraag naar modellen uit Rusland. Als ik een opdracht heb in Parijs neem ik meestal de TGV, de hogesnelheidstrein, want dan

ben ik er in een paar uurtjes. Het leuke van deze opdrachten is dat alles voor je wordt betaald: het hotel, het eten, de reis. De modellen krijgen dit ook vergoed, maar veel meer krijgen ze niet. Het meeste geld gaat naar de castingbureaus en de bladen. Pas als ze naam hebben gemaakt kunnen ze veel geld verdienen. In dit vak ben je al oud als je 27 bent, daarna krijg je als model minder of helemaal geen opdrachten meer. Hoewel Kranz dus niet per se op de kleintjes hoeft te letten vindt ze het wel een sport om koopjes te scoren. Bovendien gaat het haar ook om de originaliteit van een kledingstuk en waar kun je dat beter vinden dan in tweedehands kledingzaken. Een favoriete winkel van Kranz is Zora in Oost. „Als je daar binnenloopt word je meteen hartelijk begroet door de eigenaresse. Toen ze hoorde dat ik een outfit moest kopen voor 50 euro is ze direct mee gaan zoeken naar iets leuks en betaalbaars. Alle kleding hangt op maat en op soort, dus je weet meteen bij welk rek je moet kijken voor bijvoorbeeld een broek in jouw maat. Mijn oog viel al snel op dit prachtige grof gebreide vestje, met de ruimvallende kraag die bezet is met bontjes. Wel nepbont natuurlijk. Toen ik dat had gevonden ben ik verder gaan zoeken in dezelfde kleur, want ik wilde wel alles in dezelfde kleurschakering houden. Ik heb voor

het kanten hemdje gekozen, wel klassiek maar toch een beetje sexy. En het armbandje, de ketting en de oorbellen heb ik in dezelfde winkel voor een paar euro gekocht.” Bij Zora kan iedereen, die kleding om wat voor reden dan ook weg wil doen, terecht. De eigenaresse koopt namelijk ook kleding in van particulieren. Zij bekijkt of de spullen in goede staat verkeren en in het assortiment passen. Pas dan komt het in de winkel te hangen. Eenmaal verkocht krijgt de inbrenger ook een deel van de opbrengst. „De broek komt van het Leger des Heils”, zegt Kranz. „Zij hebben tegenwoordig ook prima gesorteerde winkels, waar alles op kleur hangt. En de laarzen, je zult het niet geloven, maar die zijn op dit moment afgeprijsd van 149 euro naar 25. Ik heb er meteen drie paar gekocht!”  Vest: €17, Zora Linnaeusstraat 56hs  Kanten hemdje: €9, Zora  Laarzen:€25, Shoepoint Dapperplein 45 Broek: €2, Leger des Heils Middenweg 14  Ketting: €1,75, Zora  Armband: €2,75, Zora  Oorbellen:€1,50, Zora tekst: Masja Oosterbroek foto's: fotonova.nl

koopwijzer

Vernieuw tijdig je mobiele telefoonabonnement MUG geeft elke maand consumententips. Oftewel, hoe voorkom je dat je wordt uitgekleed, als je toch al niet veel te besteden hebt. De meeste mobiele telefoonabonnementen worden afgesloten op jaarbasis en automatisch verlengd, hoewel dat laatste wettelijk niet meer mag. Aanbiedingen die golden toe je het abonnement afsloot, komen te vervallen: je beltarieven stijgen. Je gaat dus meer betalen voor dezelfde belbundel. Wees daarom automatische verlenging voor en vernieuw ruim op tijd je abonnement. Want bij automatische afschrijving van je bankrekening dreigt dat er makkelijk bij in te schieten. Sterker nog: je hebt geen idee hoeveel je eigenlijk betaald... Telefoonaanbieders hebben er een handje van om jaarlijks extra kosten door te berekenen. Je kunt met behoud van je nummer je abonnement opzeggen en met onmiddellijke ingang een nieuw abonnement afsluiten zonder overstaptijd. Je moet je telefoonaanbieder dan wel op tijd laten weten dat je afziet van je huidige contract en je graag een nieuw afsluit onder de m ug m aga zine

nieuwste voorwaarden. Want die zijn er altijd: providers proberen met ‘lokkertjes’ klanten aan zich te binden. Je moet voorkomen dat je contract stilzwijgend wordt verlengd. Zoek daarom uit

voor hoe lang je een abonnement hebt afgesloten. Door jaarlijks over te stappen van aanbieding naar aanbieding bel je steeds tegen de laagste tarieven. Ter indicatie: de belbundel die je

afsluit voor €5,- per maand kan vijf jaar later €30,- per maand kosten. Toch houden de meeste consumenten hun abonnement aan. Argeloos maken ze hun geld over en dat is precies waar telefoonaanbieders op

mikken. Ze maken hun klanten er wel subtiel attent op dat het beltarief omhoog gaat. Elk jaar krijg je een sms-je met de tekst: 'Uw offerte staat online.' Maar als consument denk je dat het contract voor onbepaalde tijd is afgesloten. Je laat na de offerte te controleren; je hebt wel wat beters te doen. Die offerte is echter de aankondiging van een hoger beltarief. Telefoonaanbieders weten dat klanten alleen gaan nadenken over hun abonnement als ze schriftelijk benaderd worden. Het is een slimme strategie om offertes online te zetten op internet. Niet zonder reden klagen consumenten steen en been over telefonische wachttijden en slechte service van de callcentra. Je wilt liefst zo min mogelijk contact met je provider. Waarom zou je? Je hebt immers een contract en belt naar tevredenheid. Maar om geld te besparen zul je toch een telefoontje moeten plegen naar je telefoonaanbieder, want tijdig je abonnement omzetten scheelt behoorlijk in je portemonnee. tekst: Gertjan Wijberg Illustratie: MUG januar i

2010 ser v ice 31