Imagine the result. Screeningsnota. RUP Dienstencampus. Houthalen Helchteren Afdeling Ruimtelijke planning

Imagine the result

Screeningsnota RUP Dienstencampus Houthalen – Helchteren Afdeling Ruimtelijke planning Projectnummer – 04/006361 | Versie H | oktober 2009

2/46

INITIATIEFNEMER RUP

04/006361

Gemeente Houthalen-Helchteren

PROJECTOMSCHRIJVING Het RUP Dienstencampus wordt opgemaakt zodat de gemeentediensten van Houthalen gebundeld kunnen worden op een dienstencampus. Voorliggende nota screent dit RUP naar de milieueffecten die het zou kunnen veroorzaken. Het doel van deze nota is het bepalen of het RUP al dan niet plan-MER-plichtig is.

OPDRACHTNEMER

ARCADIS Belgium nv Clara Snellingsstraat 27 2100 Deurne BTW BE 0426.682.709 RPR ANTWERPEN ING 320-0687053-72 IBAN BE 38 3200 6870 5372 BIC BBRUBEBB

Contactpersoon

Linde Vertriest

Telefoon

+32 9 241 77 67

Telefax

+32 9 242 44 45

E-mail

[email protected]

Website

www.arcadisbelgium.be

T:\Projecten\6361_Centrum_Houthalen\Rapportage\Rapporten\6361_rap_024g_SN_AC.doc

3/46

04/006361

Revisie Versie

Datum

Opmerking

F

Juni 2009

Eerste uitgaande versie

H

Oktober 2009

Afstemming titel RUP

Afdeling/discipline

Functie

Naam

IRV

Projectmedewerker

Linde Vertriest

Afdeling

Functie

Naam

IRV

MER-coördinator

Stijn De Coutere

Opgesteld Handtekening

Datum

Handtekening

Datum

Handtekening

Datum

Geverifieerd

Goedgekeurd door klant Afdeling

Functie

Naam


4/46

04/006361

INHOUDSOPGAVE RUP dienstencampus.......................................................................................................................................................... 6 DEEL 1

Algemene inleiding............................................................................................................................................. 6

DEEL 2

Toelichting van het RUP .................................................................................................................................... 7

1

Inleiding ........................................................................................................................................................................ 7

1.1

Doelstelling: aanleiding en verantwoording voor het plan.......................................................................................... 7

1.2

Typering van het RUP ............................................................................................................................................... 7

1.3

Procesplanning.......................................................................................................................................................... 7

1.3.1

Bevoegdheid .......................................................................................................................................................... 7

1.3.2

Beleidskader........................................................................................................................................................... 7

1.3.3

Procesplanning..................................................................................................................................................... 11

2

Reikwijdte: Situering van het RUP.............................................................................................................................. 12

3

Detailleringsgraad ...................................................................................................................................................... 13

3.1

Beschrijving van het RUP........................................................................................................................................ 13

3.2

Niet weerhouden alternatieven................................................................................................................................ 14

4

Bestaande feitelijke en juridische toestand van het plangebied ................................................................................. 15

4.1

Bestaande feitelijke toestand................................................................................................................................... 15

4.2

Referentiesituatie vanuit milieu................................................................................................................................ 15

4.2.1

Water.................................................................................................................................................................... 15

4.2.2

Bodem .................................................................................................................................................................. 16

4.2.3

Geluid ................................................................................................................................................................... 18

4.2.4

Lucht en klimaat ................................................................................................................................................... 18

4.2.5

Fauna en flora ...................................................................................................................................................... 19

4.2.6

Landschap............................................................................................................................................................ 21

4.2.7

Mens..................................................................................................................................................................... 23

4.3

Juridisch en beleidsmatig kader .............................................................................................................................. 23

4.3.1

Planologie (bron: GRS Houthalen-Helchteren)..................................................................................................... 23

4.3.2

Bestaande juridische toestand ............................................................................................................................. 26

DEEL 3

Onderzoek tot milieueffectrapportage .............................................................................................................. 28

1

Inleiding ...................................................................................................................................................................... 28

2

Stap 1: Valt het plan onder het toepassingsgebied van het decreet DABM? ............................................................. 30

2.1

Toelichting decreet .................................................................................................................................................. 30

2.2

Toetsing aan het decreet DABM.............................................................................................................................. 30

3

Stap 2: is het plan van rechtswege plan-MER-plichtig?.............................................................................................. 31

3.1

Bepaling van de plan-MER-plicht van rechtswege .................................................................................................. 31

3.2

Toetsing aan de categorie A.................................................................................................................................... 31

3.2.1

Heeft het plan betrekking op een van de sectoren genoemd in het decreet?....................................................... 31

3.2.2

Vormt het plan een kader voor project-mer-plichtige projecten? .......................................................................... 31

3.2.3

Betreft het plangebied geen klein gebied op lokaal niveau of een kleine wijziging van een bestaand plan?........ 32

3.3

Toetsing aan de categorie B.................................................................................................................................... 32


5/46

3.4 4

04/006361

Conclusie over de plan-MER-plicht van rechtswege ............................................................................................... 33 Stap 3: veroorzaakt het voorgenomen plan belangrijke milieueffecten?..................................................................... 34

4.1

Inleiding ................................................................................................................................................................... 34

4.1.1

Screeningsplicht ................................................................................................................................................... 34

4.1.2

Screeningscriteria plan-MER-decreet................................................................................................................... 34

4.2

Milieueffectbeoordeling volgens receptoren ............................................................................................................ 37

4.2.1

Fauna en flora ...................................................................................................................................................... 37

4.2.2

Landschap, onroerend erfgoed en archeologie .................................................................................................... 38

4.2.3

Mens..................................................................................................................................................................... 40

5

Grensoverschrijdende effecten................................................................................................................................... 44

6

Conclusie.................................................................................................................................................................... 45

LIJST DER FIGUREN Figuur 1: situering van de verschillende deelprojecten ....................................................................................................... 8 Figuur 2: Structuurschets met o.a. het Administratief Centrum, het oude mijngebouw,de Cleantechcampus ................. 11 Figuur 3: Situering plangebied, macroniveau .................................................................................................................... 12 Figuur 4: Mijnsteenophoging ............................................................................................................................................. 16 Figuur 5: Aanduiding perceel ‘Bielen’................................................................................................................................ 17 Figuur 6: Biologische waarderingskaart ............................................................................................................................ 19 Figuur 7: Het mijnverleden van het plangebied. ................................................................................................................ 21 Figuur 8: Stappen in het onderzoek tot milieueffectrapportage ......................................................................................... 28

LIJST DER KAARTEN Kaart 1: situering van het projectgebied in de gemeente .................................................................................................. 12 Kaart 2: situering op topokaart en orthofoto ...................................................................................................................... 12 Kaart 3: watertoetskaart .................................................................................................................................................... 15 Kaart 4: bodemkaart.......................................................................................................................................................... 16 Kaart 5: landschapsatlas en onroerend erfgoed................................................................................................................ 21 Kaart 6: gewestplan, BPA's en RUP’s en verkavelingen................................................................................................... 23 Kaart 7: Rooilijnen en voet- en buurtwegen ...................................................................................................................... 27


6/46

04/006361

RUP DIENSTENCAMPUS DEEL 1

Algemene inleiding Deze screeningsnota werd opgesteld voor een voorgenomen plan voor de wijziging van de bestemming van een deel van het industrieterrein naar een zone voor openbare diensten en in beperkte mate ook voor wonen en handel.

De nota bestaat uit twee onderdelen:

Een eerste deel bevat een toelichting van het voorgenomen plan. Dit deel bestaat grotendeels uit de planologische onderbouwing en beschrijving van het plan. In de toelichting van het voorgenomen plan wordt het plangebied gesitueerd en wordt aangegeven hoe dit kadert binnen de geldende structuurplannen. Tevens worden de huidige juridische planologische toestand en structuur beschreven. Er wordt een korte toelichting gegeven van het voorgenomen plan. De detailleringgraad is in overeenstemming met de huidige fase van het planproces.

Een tweede deel bevat het onderzoek tot milieueffectrapportage. Dit deel gaat na of het voorgenomen plan plan-MER-plichtig is volgens het plan-mer-decreet dat op 1 december 2007 in werking trad. In een eerste stap wordt nagegaan of het plan onder het toepassingsgebied van het DABM valt, vervolgens in een tweede stap of het plan van rechtswege plan-MER-plichtig is. Indien dit niet het geval is wordt in een derde stap onderzocht of het plan kan leiden tot belangrijke negatieve milieueffecten en daardoor plan-MER-plichtig is.


7/46

DEEL 2

Toelichting van het RUP

1

Inleiding

1.1

Doelstelling: aanleiding en verantwoording voor het plan

04/006361

De gemeenschapsvoorzieningen in Houthalen-Helchteren bevinden zich op verschillende locaties, verspreid in de gemeente. Dit is niet gewenst en belemmert een optimale dienstverlening. Een aantal van deze functies zijn op dit ogenblik buiten het centrum van Houthalen gelegen. Het voormalig mijnterrein vormt op dit ogenblik een braakliggend stuk land dat geen bijzondere betekenis heeft voor het centrum ondanks zijn zeer goede ligging. De gemeente wil met dit RUP deze twee ‘problemen’ omzetten naar een verhaal van ontwikkeling en centrumversterking. Het doel is dan ook om de verschillende, reeds in de gemeente gelokaliseerde diensten samen te brengen op deze site en een administratief centrum te ontwikkelen dat het centrum versterkt, de dienstverlening en integratie van diensten vereenvoudigt en de hun bereikbaarheid optimaliseert. Het administratief centrum zal gebouwd worden volgens Cleantech- principes. “Cleantech” is een verzamelnaam van producten, diensten en processen op basis van technologieën die het gebruik van natuurlijke hulpbronnen optimaliseren en de milieu-impact minimaliseren. Belangrijk hierbij is het uitzicht op economische toegevoegde waarde in combinatie met milieuwinst. Daarbij is het gebruik van hernieuwbare materialen en energiebronnen van belang. Het RUP moet dus de herlokalisatie en bundeling van voornamelijk lokale diensten mogelijk maken. Deze publieke diensten worden aangevuld met enkele lokale private dienstverlenende bedrijven. De bouw van een grootschalig monofunctioneel kantorencomplex valt niet binnen de geest van het te screenen RUP.

1.2

Typering van het RUP Het RUP wordt opgemaakt als een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP).

1.3

Procesplanning

1.3.1

Bevoegdheid In de beslissing van de Deputatie van 9 oktober 2003 geeft zij haar akkoord aan het gemeentebestuur van Houthalen-Helchteren om deze zone van het mijnterrein om te zetten in een strategische stedelijke ontwikkelingszone en draagt zij haar bevoegdheid om hiervoor het ruimtelijk ordeningsplan op te stellen over aan de gemeente.

1.3.2

Beleidskader1 Dit RUP kadert in de ontwikkeling en herstructurering van de zone ten zuiden van het centrum van Houthalen. Dit wordt ook wel het ‘Centurion’-project genoemd. Het project Centurion – Groene Baan bestaat uit een reeks deelprojecten die samen uitvoering geven aan de versterking van het stedelijk netwerk ‘Limburgs Mijngebied’ zoals aangeduid in het RSV. Het project kan een voorbeeld worden van hoe het concept “Stedelijk netwerk op Vlaams niveau” kan uitgewerkt worden op lokaal niveau. De recente beslissing van de Vlaamse Regering

1

Voor een bespreking van het planologisch kader wordt verwezen naar hoofdstuk 4.3


8/46

04/006361

om de N74 om te leiden maakt het mogelijk om reeds uitgewerkte visies er op af te stemmen en tot uitvoering te brengen. Het project behelst enerzijds de ontwikkeling van het voormalige mijnterrein te Houthalen als kernversterkende, toekomstgerichte, duurzame multifunctionele scharnierzone tussen het huidige dorpscentrum en het huidige bedrijventerrein Centrum Zuid. Anderzijds vormt de opwaardering van het huidige handelscentrum het noodzakelijke tegengewicht. De kernversterking van Houthalen, o.a. door een hoger aantal woningen te realiseren, heeft als effect dat andere gebieden ontlast worden, groener blijven, en het handelscentrum versterkt wordt. De realisatie van de nieuwe Noord-Zuidverbinding betekent een unieke opportuniteit om de huidige Grote Baan om te vormen tot een aangename, groene en leefbare lokale weg. Deze Groene Baan bindt de deelprojecten binnen het project Centurion.

Figuur 1: situering van de verschillende deelprojecten


9/46

1.3.2.1

04/006361

Masterplan HH 2007-2020 Er werd een visie opgesteld voor de deelprojecten van het Masterplan die deel uitmaken van deze aanvraag. Deze worden hieronder afzonderlijk besproken.

1.3.2.1.1

Kernvernieuwing en versterking van Houthalen-centrum: Cuppensplein en gebied Delhaize: In deze cruciale centrumzone zal een woon-winkelproject via een PPS-traject gerealiseerd worden. Bovendien zal hier op maat van de gemeente een aantrekkelijk openbaar domein met parkeerfaciliteiten en correct bereikbaarheidsprofiel betracht worden.

Vernieuwing openbaar domein handelscentrum Het huidige handelscentrum krijgt een face-lift door een hernieuwing van het openbaar domein. Tegelijkertijd zal via een volledige doorlichting van parkeren en circulatie een oplossing op maat van het centrum geïmplementeerd worden.

Renovatie van de pastorij De geklasseerde pastorij zal haar schakelpositie tussen het bestaande Centrum en het mijnterrein versterken aan de hand van een renovatie met de eventuele huisvesting van het vredegerecht. Dit project kan dan in samenwerking met de Regie der Gebouwen van de Vlaamse Gemeenschap verlopen.

Grootveld Het Grootveld is een particulier woningbouwproject waarbij in het Centrum van Houthalen, gefaseerd en gedifferentieerd, 200 woongelegenheden gerealiseerd zullen worden in een groene omgeving.

1.3.2.1.2

Nieuw centrum Het administratief centrum van de toekomst (centrumversterking) Het nieuw administratief centrum van de toekomst vormt een brug tussen het Centrum van Houthalen en het clean-tech park. Door de locatie in het centrum op de overgang met het mijnterrein betekent dit project een belangrijke versterking voor het huidige centrum. Het administratief centrum zal alle gemeentelijke overheidsdiensten, OCMW en politie huisvesten, samen met andere in het huidige Centrum gevestigde overheidsdiensten en/of nieuwe diensten (bvb kinderopvang, ...). Met deze centralisatie beoogt het gemeentebestuur een maximale integratie van de verschillende overheidsdiensten, met als doel een betere dienstverlening en optimalere organisatiestructuur. De campus biedt tevens ruimte voor specifieke handel en/of horeca of zelfs wonen. Het wordt gebouwd vanuit de Clean-Tech principes, zal fungeren als belangrijkste trekker voor de centrumontwikkelingen in het centrum en op het mijnterrein.

Het clean-tech woonproject (eco-village) In functie van de noodzakelijk in te vullen woningbehoefte en anderzijds de ondersteuning van de centrumfunctie door de kernversterkende ligging op het mijnterrein, wordt een woningproject met ongeveer 200 woningen op gedifferentieerde wijze gerealiseerd. Dit woonproject wordt in fases gerealiseerd. Het is een betrachting om tevens via dit woonproject een beeld te geven van de


10/46

04/006361

mogelijkheden van integratie van cleantech principes in de woningbouw in een gevarieerde architectuur en vertrekkend vanuit het gebruik en de functie van de woning.

1.3.2.1.3

Groene Baan: De realisatie van de nieuwe Noord-Zuidverbinding betekent een unieke opportuniteit om de huidige Grote Baan om te vormen tot een aangename, groene en leefbare lokale weg. De nieuwe Groene Baan, dient in alle gevallen een “groene” uitstraling te geven en het “centrumeffect” te benadrukken van Houthalen en Helchteren. Er wordt hierbij gedacht aan verkeersveilige doortochten en in het bijzonder aandacht voor de zwakke weggebruiker, het groene accent en groeninrichting. De Grote Baan is een gewestweg. De gemeente wil een duidelijke voorzet geven voor wat betreft de gewenste toekomstige inrichting. Deze nieuwe Groene Baan zal een zeer belangrijke link zijn tussen de verschillende deelprojecten binnen het Centurion-project.

1.3.2.1.4

Relevante projecten naast het Centurion-project en de Groene Baan De volgende twee projecten maken geen deel uit van het strategisch project Centurion-Groene baan. Zij worden hier aangehaald vanwege de inhoudelijke en procesmatige interactie met het Centurion-project.

Clean-tech campus In en rond het voormalige mijngebouw zal gestart worden met de installatie van een Clean-tech Centrum met volgende activiteiten: bezoekerscentrum (onthaal, educatie, begeleiding, ...), congres/catering, netwerkuitbouw in de bedrijfswereld, jong bedrijvencentrum, creatieve site bieden, consultancy. Er wordt tevens gemikt op de locatie van een aantal toonaangevende instellingen in de campuszone. TIKB krijgt een bijkomende educatieve rol door de uitwerking van clean-tech gerelateerde onderwijspakketten. De oprichting van dit clean-tech centrum gebeurt via een vennootschap van de gemeente met LRM en andere private en/of overheidspartners (onderzoeksinstelling).

Herstructurering van Centrum-Zuid tot clean-tech bedrijvenpark: Op het bedrijventerrein Centrum-Zuid wordt naast een heroriëntering van de bedrijvigheid tevens gemikt op de installatie van een verzameling van installaties voor hernieuwbare energie. Het energiepark wordt gerealiseerd vanuit een vennootschap van de gemeente met LRM en andere belanghebbende bedrijven. In haar meest enge realisatievorm zullen een aantal windmolens op het terrein gerealiseerd worden. In functie van een mogelijke samenwerking met andere partners kan dit energiepark een bredere inhoud krijgen.


11/46

Figuur 2: Structuurschets met o.a. het

04/006361

Administratief Centrum, het oude mijngebouw,de

Cleantechcampus, LET-Zuid en de Grote Baan

1.3.3

Procesplanning Er is een RUP in opmaak voor het faciliteren van de ontwikkeling van het administratief centrum van de toekomst. Deze nota gaat de plan-MER-plicht na van dit RUP. Uit de beschrijving van het volledige ‘Centurion’- project blijkt dat dit RUP nog maar een eerste stap is in de ontwikkeling van het volledige mijngebied. Op dit ogenblik zijn de definitie, reikwijdte en invulling van de andere nabije projecten echter nog niet concreet genoeg om deze projecten samen met de ontwikkeling van de dienstencampus te bekijken. Om niet te moeten wachten op de uitwerking van de andere projecten wordt dus nu reeds een RUP opgemaakt voor het administratief centrum. De overige projecten lijken bij een eerste snelle toets ook screenings-gerechtigd te zijn. Ze zullen, zoals ze nu geformuleerd werden, geen aanleiding geven tot bijlage I of bijlage II projecten. Bij het opmaken van de RUP’s die deze ontwikkelingen mogelijk moeten maken zal onderzocht worden of de projecten plan-Mer-plichtig zijn. Bovendien zullen de cumulatieve effecten op dat ogenblik onderzocht worden. De projecten zullen op dat moment duidelijker gedefinieerd zijn, waardoor een meer correcte en realistische inschatting gemaakt zal kunnen worden. Op die wijze kan een beter inzicht verkregen worden om doeltreffender te kunnen omgaan met milderende maatregelen (bijv. met betrekking tot mobiliteit) Het onderzoek in het kader van het RUP voor het Administratief Centrum en voorliggende screening laat toe om de draagkracht van de omgeving reeds in te schatten en op deze wijze ook input te leveren aan de projectdefinities van de overige projecten. De gevoeligheden van het projectgebied en omgeving worden op deze wijze reeds verkend.


12/46

2

04/006361

Reikwijdte: Situering van het RUP Kaart 1: situering van het projectgebied in de gemeente Kaart 2: situering op topokaart en orthofoto

De gemeente Houthalen-Helchteren bevindt zich in het centrum van Limburg (zie Figuur 3). Ten zuiden ligt het regionaal stedelijk gebied Hasselt-Genk. Ten noorden van de gemeente is de E314 gelegen die Brussel en Aachen verbindt. Een andere belangrijke verkeersas, de N74 HasseltEindhoven, loopt op dit ogenblik nog door Houthalen. Ten behoeve van doorgaand verkeer zal een omleidingsweg aangelegd worden in de vallei ten westen van Houthalen-Helchteren. Ook de E313 is vlot bereikbaar. Er zijn geen spoorwegen voor goederen- of personenvervoer aanwezig. Het Albertkanaal

en

de

spoorlijn

Hasselt-

Beringen-

Mol

vormen

belangrijke

bovenlokale

verkeersverbindingen. De kern van Houthalen is in het zuidwesten van de gemeente Houthalen-Helchteren gelegen. Het RUP omvat het gebied dat aansluit bij de kern van Houthalen en is tussen die kern en het oude mijngebouw gelegen. Het plangebied kan dan ook een belangrijke schakel vormen tussen de geplande nieuwe activiteiten op het oude mijnterrein en een versterkte kern.

Figuur 3: Situering plangebied, macroniveau


13/46

3

Detailleringsgraad

3.1

Beschrijving van het RUP

04/006361

Het RUP zal de bestemming van het gebied, nu ‘industrie’, wijzigen naar de bestemming ‘zone voor gemeenschapsvoorziening en openbaar nut’. De bestemmingswijziging is gebaseerd op onderstaand programma.

Voorlopig programma Administratief Centrum en bijhorende inschatting van oppervlakten en parkeerplaatsen:

Huisvesting voor de gemeentelijke diensten, de administratieve diensten (incl. sociaal huis) van het OCMW, de politie, de bibliotheek, het kinderdagverblijf met beperkte buitenschoolse opvang van het OCMW.

Huisvesting voor andere overheidsdiensten zoals bvb belastingen/kadaster

Huisvesting voor andere private, lokale dienstverleners (bvb interim-kantoor)

Horeca (beperkt)

Woongelegenheid (beperkt)

Ruwe inschatting van de hiermee overeenkomstige oppervlakten:

Kantoorfunctie: 500p x 15m²/p -> 7500m² + 90pp

Creche: 100p x 5m²/p -> 500m² + vooral afhaalparkeerplaatsen

Bib: 1000m² + 10pp

Diensten: 1500m² + 18pp

Horeca: 500m² + 10pp

Wonen: 10app 100m² -> 1000m² + 15pp

Bij de realisatie van dit programma zullen cleantech principes toegepast worden. Dit houdt in dat specifiek zal gewerkt worden rond volgende thema’s: 1.

Sanering en energieproductie

2.

CO2-opslag en energieproductie

3.

Slimme energieproductie en -vraag

4.

Energie + (ge)bouwen

5.

Materialen, afval & recyclage

6.

Duurzaam transport en logistiek

Gezien de beperkte detailleringgraad van het RUP in deze fase van het proces, zal in de screening een onderzoek gebeuren naar de effecten die de bestemmingswijziging kan veroorzaken. De onzekerheden in het RUP, moeten toelaten dat de ontwerper de kwaliteit van de inrichting op een coherente wijze kan bepalen in relatie tot de omgeving. De kwaliteitscontrole ligt in zekere zin vervat in de grote ambitie van de gemeente. In de effectbespreking zal hier op teruggekomen worden.


14/46

04/006361

Het is dan ook belangrijk nogmaals te benadrukken dat de voornaamste doelstelling van het plan de bundeling is van de huidige, verspreide diensten door herlokalisatie. Het programma is op schaal van de gemeente uitgezet en het is dan ook niet erg realistisch om een veel groter programma voorop te stellen. Voor de screening wordt een inschatting gedaan op basis van het huidige voorgestelde programma.

3.2

Niet weerhouden alternatieven Het RUP betreft een bestemmingswijziging, zonder inrichtingsplan. Er zijn dan ook geen inrichtingsalternatieven. Er zijn wel alternatieve bestemmingsmogelijkheden in overweging genomen. Indien de bestemming niet gewijzigd wordt, blijft het gebied een industriezone. Dit ‘nulalternatief’ is in de beoordeling van de milieueffecten meegenomen. De invulling met industrie ter hoogte van dit gebied zou zowel op vlak van milieueffecten als naar ruimtelijke ervaring een negatieve impact kunnen hebben op het centrum van Houthalen. De relatie tussen het huidige centrum en de oude mijngebouwen zou geen betekenis krijgen. Het gebied volledig omzetten tot woonzone is niet gewenst vanwege de nabijheid tot het HSstation. Bovendien wordt dan geen oplossing geboden voor de centralisatie van de diensten in Houthalen.


15/46

04/006361

4

Bestaande feitelijke en juridische toestand van plangebied

4.1

Bestaande feitelijke toestand

het

Kaart 2: situering op topokaart en orthofoto

Het terrein maakt deel uit van de voormalige mijnsite en ligt er op dit ogenblik wat verwaarloosd bij. Het gaat om braakliggende percelen waar op dit ogenblik geen gebruik van gemaakt wordt. Ten noorden van de site zijn woningen gelegen die zich op het plateau bevinden. De site is lager gelegen dan de kern van Houthalen. Op het plateau bevindt zich tevens een HStransformatiestation. Dit station zal op korte termijn op deze plek blijven. Omwille van zijn ligging in het centrum van Houthalen is de gemeente in gesprek met ELIA om de transformatorpost te herlokaliseren. In de Pastorijstraat bevinden zich een aantal woningen aansluitend bij de kern. Naar het westen toe neemt het hoogteverschil af. Door de ophoging van het industrieterrein met de mijnsteen van de voormalige terril, ligt het industrieterrein ten westen van het plangebied hoger dan de woningen. Ten westen van het plangebied is het oude mijnterrein als industrieterrein in gebruik. Op de industriezone Centrum-Zuid zijn verschillende bedrijfstakken aanwezig. Er zijn een aantal grote afvalbedrijven en aannemers, handelszaken, … Er is een masterplan in opmaak voor de Cleantech-campus die zich situeert rond het oude miijngebouw. Deze campus zal ten zuiden van het administratieve centrum gelegen zijn. Parallel aan deze studie wordt ook een visie voor het industrieterrein Centrum-Zuid opgesteld. Centrum – Zuid zal gereorganiseerd worden tot een Limburgs Environmental Technology park (LET-Zuid). Het LET-park zal zich ten westen en ten zuiden van het Administratief Centrum bevinden.

De gemeente heeft de ambitie om voor deze verschillende plannen een hoge graad van duurzaamheid te bereiken.

4.2

Referentiesituatie vanuit milieu Voor de beschrijving van de referentiesituatie vanuit milieu wordt een beschrijving opgesteld volgens de verschillende disciplines.

4.2.1

Water Kaart 3: watertoetskaart

Het plangebied is niet overstromingsgevoelig, maar grenst wel aan een smalle zone die mogelijks overstromingsgevoelig is. Dit is wellicht te wijten aan het reliëf. Door de hoogteverschillen kan men hier afstroom verwachten naar de lager gelegen delen. In het oosten is dit naar het mijterrein toe, in het westen is dit naar de bestaande woningen toe. De overstromingskaarten tonen immers aan dat het ruime studiegebied niet recent overstroomd is en niet behoord tot overstromingsgevoelige gebieden.


16/46

04/006361

De bodem is infiltratiegevoelig. Dit is te relatieveren voor het zuidwestelijke deel van het oude mijnterrein waar mijnsteen uitgespreid werd. Binnen het plangebied is echter weinig of geen mijnsteen gelegen. Het gebied is matig gevoelig voor grondwaterstroming (type 2). Er zijn geen waterlopen gelegen binnen het studiegebied.

4.2.2

Bodem Kaart 4: bodemkaart

De bespreking van deze discipline is gebaseerd op het rapport van NV Mijnen. Er werden twee soorten

verontreiniging

geconstateerd

op

de

terreinen:

spotbezoedelingen

en

mijnsteenophogingen. Voor de eerste soort werd als streefwaarde de bodemsaneringsnorm horende bij een bestemmingstype III (wonen) gehanteerd. Voor de tweede soort werd geconcludeerd dat voor de mijnterreinen (niet voor de platgeduwde terril) geldt dat wonen geen ernstig risico inhoudt en is toegelaten mits beperkingen voor het bodemgebruik worden opgelegd. Ten gevolge van het uitspreiden van de mijnterril, is bijna overal op het terrein mijnsteen gelegen. De dikte van deze laag is afhankelijk van de locatie (zie Figuur 4).

Plangebied

Figuur 4: Mijnsteenophoging

Voor wat het plangebied betreft is enkel aan de zuidwestelijke rand mijnsteen aanwezig. Er wordt geen mijnsteen van het oud mijnterrein verplaatst naar buiten het terrein. Voor eventuele afgravingen is, met akkoord van OVAM, een opslaglocatie ingericht op het bedrijventerrein. Er wordt op dit ogenblik zo weinig mogelijk mijnsteen afgegraven en/ of verplaatst. De volledige bodem is antropogeen. Gezien de ligging had het plangebied oorspronkelijk wellicht een zandbodem.


17/46

04/006361

2

Aan de zuidelijke rand van het plangebied is een perceel gelegen met bodemvervuiling. In 1999 heeft de bodemkundige dienst van België een beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd op dit perceel (zie Figuur 5). Uit het onderzoek bleek dat er in de bodem een verontreiniging met trichlooretheen aanwezig is. De exacte opmeting van de vervuiling moet nog gebeuren. Het beschrijvend bodemonderzoek is bij de OVAM nooit officieel behandeld, waardoor het nu niet meer geldig is. Het college van burgemeester en schepenen heeft in zitting van 15.06.09 de opdracht uitgeschreven om een oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek uit te laten voeren.

Figuur 5: Aanduiding verontreiniging ‘Bielen’

Figuur 6: Schematische aanduiding van de vervuiling ten opzichte van het plangebied.

2

Bodemonderzoek Mijnterrein; Gemeente Houthalen-Helchteren; Joke Vandebeek en Jo Deckers, 16 juni 2009


18/46

4.2.3

04/006361

Geluid Het huidige geluidsklimaat wordt voornamelijk bepaald door verkeer en in mindere mate ook door de industrie op Centrum- Zuid. Er zijn geluidsgegevens van omgevingsmetingen beschikbaar uit het plan-MER N74 die representatief zijn voor het noordelijke deel van het industrieterrein. “Op basis van de uitgebreide immissiemeetcampagne kan gesteld worden dat de kwaliteit van het omgevingsgeluid langsheen het bestaande doortochttracé (N74/N715) slecht tot zeer slecht scoort in vergelijking met de Vlarem-milieukwaliteitsnormen. Het omgevingsgeluid wordt gedomineerd door het verkeersgeluid van de N74/N715 en belangrijke lokale wegen die aansluiten op de N715. Het verkeersgeluid ligt hier dan ook boven de voorgestelde richtwaarden voor Lden en Lnight en op verscheidene locaties zelfs boven de maximale waarden. Op grotere afstand (250m) van de N715 worden de richtwaarden wel gehaald.” Het plangebied ligt op 250m van de Grote Baan. Er is weinig of geen hinder ten gevolge van de geluidsbelasting op of in de omgeving van het plangebied. Bovendien kan men verwachten dat ten gevolge van het omleggen van de N74, de geluidskwaliteit ter hoogte van de Grote Baan significant zal verbeteren. Dit zal een positieve invloed hebben op de geluidskwaliteit binnen het plangebied.

4.2.4

Lucht en klimaat De geïnterpoleerde meetgegevens van VMM (Anoniem, 2008) tonen jaargemiddelde concentraties van SO2, NO2 en PM10 voor elke roostercel (4 x 4 km) in Vlaanderen. Ter hoogte van het bedrijventerrein LET Zuid worden de jaargemiddelde concentraties, zoals aangegeven in Tabel 4.2.1 gerapporteerd voor 2007. In deze Tabel worden ook de geldende luchtkwaliteitsnormen weergegeven. Het verschil tussen de luchtkwaliteitsnorm en de huidige luchtkwaliteit levert de milieugebruiksruimte per polluent.

Tabel 4.2.1: Overzicht van de jaargemiddelde concentratie, de geldende en toekomstige luchtkwaliteitsnorm en de milieugebruiksruimte voor SOX, NOX en PM10 Polluent

Luchtkwaliteit 2007 (µg/m³)

in

3

Milieugebruiksruimte

Huidige

[toekomstige]

norm

(µg/m³)

(VLAREM II) (µg/m³) SO2

7-9

20

11-13

NO2

21-25

46 [40]

21-25 [15-19]

PM10

26-30

40

10-14

Uit Tabel 4.2.1 kan besloten worden dat ter hoogte van het bedrijventerrein LET Zuid zowel voor SO2, NO2 als PM10 de huidige en toekomstige luchtkwaliteitsnormen ruim worden gerespecteerd. De milieugebruiksruimte voor SO2, NO2 en PM10 is bijgevolg nog niet uitgeput. Het plan-MER voor de N74 (ten behoeve van de realisatie van de Noordzuidverbinding te Houthalen-Helchteren), geeft wel aan dat in de onmiddellijke omgeving (<20 m van de weg-as) van

3

De luchtkwaliteitsnorm geldend voor 2007 (= het jaar van de luchtkwaliteitsdata)


19/46

de

wegen

in

het

studiegebied,

waaronder

04/006361

ook

het

bedrijventerrein

LET

Zuid

de

milieugebruiksruimte onder druk zou kunnen komen te staan in de toekomst. Het plangebied ligt niet binnen deze zone. Afhankelijk van de windrichting is er soms geurhinder op het terrein. Wat energie betreft zijn vervoer, industrie, gebouwverwarming en verlichting de grootste verbruikers. Er is een potentiële leverancier van warmte en/of elektriciteit in het zuidwesten van het plangebied gelegen.

4.2.5

Fauna en flora Er zijn geen SBZ-gebieden in de directe omgeving van het plangebied. Op het gewestplan is een bufferzone als groengebied aangeduid.

Legende

4

Figuur 7: Biologische waarderingskaart

Zoals op Figuur 7 te zien is, heeft het plangebied echter wel een aantal niet onbelangrijke waarden. Het gaat voornamelijk om ruigten, struweel (waardevol met zeer waardevolle elementen) en graslanden (waardevol). De meest waardevolle percelen zijn in het noorden gelegen, ter hoogte van het reliëfverschil. Bij de ontwikkeling van het RUP is het mogelijk dat deze waarden minstens tijdelijk verdwijnen door werkzaamheden. Bovendien is niet gekend waar het toekomstige Administratieve Centrum zich exact zal bevinden op het terrein. De terreinen die beoordeeld zijn als waardevol met zeer waardevolle elementen maken een noord-zuid beweging en lopen tot tegen de helling. Deze types zijn op zich vrij maakbaar. Door de terreinen braak te laten liggen, hebben de natuurwaarden zich spontaan ontwikkeld. Gezien de onderbrekingen in de groene structuur en de ligging tegen de kern, hebben deze zones geen netwerkfunctie binnen het natuurlijke systeem in Houthalen-Helchteren. Mogelijks neemt het gebied wel een stapsteenfunctie op. De centrale ligging zorgt er evenwel voor dat deze potentiële stapsteen niet duidelijk naar een waardevol gebied leidt. De waardering van het gebied volgt

4

Deze biologische waarderingskaart werd opgemaakt in het kader van het plan-MER voor de N74:

Arcadis Belgium nv, 2008│ planMER N74: Projectstudies (incl. MER, GRUP, RVR, ontwerp) ten behoeve van de realisatie van de Noordzuidverbinding te Houthalen-Helchteren │TV ASTA i.o.v. Agentschap Wegen en Verkeer Limburg


20/46

04/006361

voornamelijk uit de biologische waarde van deze zones en niet zozeer in het belang ervan in een groter kader. Het braakliggend terrein vormt een gefragmenteerde groenbuffer naar de kern toe.


21/46

4.2.6

04/006361

Landschap Kaart 5: landschapsatlas en onroerend erfgoed

De site is gelegen in het traditioneel landschap ‘Mijngebied van Genk- Waterschei’. De structuurdragende matrix wordt beschreven als een vlakke tot golvende topografie versneden door valleien, uitgestrekte compartimenten van heide, bos, bewoning en industrie. De open bebouwing is zowel ruimtestructurerend als begrenzend voor open ruimte relicten. Infrastructuren in het algemeen zijn er ruimtebegrenzende elementen. Industrieel-archeologisch relevante elementen zijn eveneens ruimtebepalend. De steenkoolwinning bracht een totale ommekeer in de gemeente. De inwerkingstelling van de mijn Helchteren-Zolder (1930) en van die van Houthalen (1939) veranderde op korte tijd het uitzicht van deze landelijke gemeenten. Zo deed de sterke bevolkingstoename (van ca 3000 begin 20e eeuw tot 30.000 op dit ogenblik) en de ermee gepaard gaande oprichting van cités het agrarisch karakter van deze dorpen nagenoeg volledig verdwijnen.

5

Figuur 8: Het mijnverleden van het plangebied. In 1964 fusioneerde de mijn van Houthalen met deze van Zolder en werd het aantal werkplaatsen sterk ingekrompen. Ter compensatie werden industrieterreinen opgericht waarop een aantal vrij grote bedrijven gevestigd zijn. Momenteel is Houthalen-Helchteren geëvolueerd tot een semi-stedelijke kern met een handelscentrum en talrijke scholen en met een sterk toeristisch aanbod, vooral dankzij de uitgestrekte natuurgebieden en de vakantiedomeinen. De oude mijngebouwen en koeltorens zijn uit het plangebied verdwenen. Er zijn geen beschermde monumenten, dorpsgezichten of landschappen binnen het plangebied gelegen. Aan de rand van het plangebied bevindt zich het beschermd stadsgezicht ‘omgeving van de pastorie’. De pastorie St- Martinus zelf is beschermd als monument. Iets verder van het plangebied staan de oude

5

Bron: Geschied- en Heemkundige kring Houthalen-Helchteren


22/46

04/006361

schachtbokken. Deze zijn eveneens beschermd als monument en zijn belangrijke bakens op het terrein. In de Pastorijstraat zijn twee andere gebouwen opgenomen in de inventaris voor bouwkundig erfgoed. Het gaat om de voormalige drukkerij, nu de academie voor beeldende kunsten, en de mijnwerkerschool waar op dit moment maatschappelijke diensten gehuisvest zijn.

Nr. 13. Pastorie, in Maasstijl gebouwd in 1739 i.o.v. de norbertijnerabdij van Floreffe (fig. 62). De bouwrekeningen bleven bewaard in het Rijksarchief Hasselt. Men veronderstelt dat de nieuwe pastorie moest gebouwd worden, omdat de oude van ca. 1630 in verval geraakte tijdens en na de Spaanse Successieoorlog, toen Marlborough er een tijd zijn hoofdkwartier had voor de aanval op Venlo. Op 16 juni 1739 arriveerden de werklieden van Floreffe: meester Jean en zeven knechten, een meester-metselaar en meester-steenkapper Louis Devluez de Wansvulle. Ook smid Jan Diliën en kuiper Houb Papenkeels van Houthalen waren aan de pastorie werkzaam. Op 19 juli staat genoteerd: den mey verteert oft drinckgelt van den eersten steen. In 1938-39, grondige opknapbeurt. In 1989 kwam een einde aan de jongste restauratie. In 1997 werd de berging tot garage omgevormd, n.o.v. G. Peters. In september 1999 werd het buitenschrijnwerk witbeschilderd. Merkwaardig genoeg wordt de van 1739 daterende pastorie niet aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) en evenmin in de Atlas van de Buurtwegen (1845). Het is een z.g. “verkeerde pastorie”: de voorkant is naar de tuin gekeerd en de achterkant naar de kerk, die ten N.O. ervan ligt. Ruime tuin ten Z. met ligustrumhaag aan straatzijde en recent inrijhek. Ten N., parking van betonklinkers met leilinden aan straatzijde. Breedhuis met dubbelhuisopstand; vijf trav. en twee bouwl. onder wolfsdak (n ⊥ straat, leien) met ten Z. en ten N. telkens drie dakkapellen onder zadeldakjes met dakschild vooraan. Baksteenbouw op gecementeerde plint; gebruik van Naamse kalksteen voor de omlijstingen met negblokken in regelmatig verband, die in de deurtrav. achteraan doorlopen over beide bouwl., voor de tussendorpel van de rechth. voor- en achterdeur en voor de geprofileerde treden van de aangepaste trappen; krul- en gewone ankers met gekrulde spie; vernieuwd houtwerk. Aflijnende dubbele overhoekse muizentand. Eertijds beluikte kruiskozijnen vooraan en kloosterkozijnen achteraan (112), cf. sponningbeloop en duimen. Blinde zijgevels met vlechtingen, S-vormige ankers, analoge muizentanden en mogelijk latere lagere W.- en O.-aanbouw, e.g. met duidelijke bouwnaad ten Z., onder lessenaarsdaken tussen aandaken met vlechtingen, waarbij eertijds ten N.

twee

haakse

aanbouwsels

aansloten,

cf.

sporen.

W.-aanbouw

met

aangepaste

muuropeningen ten W. en een korfboogpoort van een dubbele rollaag en een platte laag ten Z., heden garage. O.-aanbouw met twee Z.-oculi, een eertijds beluikt Z.-venster in een laatclassicistische vlakke kalkstenen XIX A (?)-omlijsting met sponningbeloop, duimen en geprofileerde druiplijst, een analoog betralied venster ten O. zonder druiplijst en aldaar een veel latere aanbouw uit XX B onder plat dak. Interieur opgevat zoals in de overige witherenpastorieën. Gelijkvloers met middengang met trap naar verd. Werkkamer van de pastoor met aansluitende kamer, bereikbaar via een vleugeldeur, beide vertrekken met fraai XVIIIstucwerk. Twee overige kamers functioneerden oorspronkelijk als eetplaats en keuken. Op de pastorie bevindt zich een klok van 1752 met het wapen van prior Matthias Vranken van het kruisherenklooster van Kolen (Kerniel), die net als de St.-Odiliaklok van de St.-Martinuskerk afkomstig is van genoemd klooster.

Bron: http://inventaris.vioe.be/dibe/relict/80554


23/46

4.2.7

04/006361

Mens Het noorden van de site sluit aan op de kern van Houthalen. Via de pastorijstraat wordt de link gemaakt tussen het oude centrum met de kerk, het toekomstig administratief centrum en het oude mijngebouw. De verschillende gemeentediensten zitten op dit ogenblik verspreid over de gemeente Houthalen. Het gebied ligt op wandelafstand van het commerciële en culturele centrum van Houthalen. Aangezien er geen spoorverbinding is naar Houthalen, is het verkeer er in grote mate autogericht. Op dit ogenblik is de hoofdstraat een belangrijke noord-zuidverbinding tussen Hasselt en Eindhoven. Met het Spartacus-plan wil de provincie Limburg haar openbare vervoersnet drastisch aanpakken. In de toekomst moet een light-rail verbinding de bereikbaarheid van onder andere HouthalenHelchteren verbeteren. Op dit ogenblik is het tracé voor deze verbinding nog niet vastgelegd. Mogelijks zal het tracé over de Grote Baan lopen. Tussen het stadscentrum en de site zijn enkele woningen gelegen in de Stationsstraat. Het gebied maakt deel uit van de oude mijnsite, maar heeft op dit ogenblik geen waardevolle functie voor de gemeente en haar bevolking, ondanks de onmiddellijke nabijheid van het centrum.

4.3

Juridisch en beleidsmatig kader

4.3.1

Planologie (bron: GRS Houthalen-Helchteren6) Kaart 6: gewestplan, BPA's en RUP’s en verkavelingen

Volgens het gewestplan is het volledige plangebied industriegebied. In het zuiden is een bufferzone aangeduid als groengebied. Een kleine zone, waar een HS- transformatiepost staat, is aangeduid als zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut.

4.3.1.1

Uitvoering van het RSV In het RSV is Houthalen –Helchteren gesitueerd in het buitengebied. In het buitengebied is het beleid gericht op behoud, herstel, verder ontwikkelen en verweven van de belangrijke structurerende elementen zoals landbouw en natuur.

4.3.1.1.1

Nederzettingenstructuur In het buitengebied wordt gestreefd naar een woondichtheid van 15 woningen per hectare. Bovendien moet de behoefte aan bijkomende woningen opgevangen worden in de daartoe best uitgeruste kernen. Conform het principe van de gedeconcentreerde bundeling kan een verdere groei van linten en een toename van verspreide bebouwing niet aanvaard worden. De woonfunctie in de kernen moet attractief zijn, er moet worden gestreefd naar een gedifferentieerde samenstelling van de woningvoorraad. Het verweven van functies en activiteiten moet voorop staan in de kernen van het buitengebied. Dienstverlening, kleinhandel en lokale economie worden in het hoofddorp gesitueerd en dit op niveau van het hoofddorp.

4.3.1.1.2

Landschappelijke structuur Houthalen-Helchteren is gelegen op de overgang tussen de traditionele landschappen, het Kempisch Mijngebied en het Demerland. Het Kempisch Mijngebied is de versneden zuidwestelijke

6

Gemeentelijk Ruimtelijk structuurplan Houthalen-Helchteren, mei 2009, plannings- en beleidscontext


24/46

04/006361

en zuidelijke rand van het Kempens Plateau. Het wordt gekenmerkt door terreinen van vroegere steenkoolontginningen met uitgestrekte verstedelijkte gemeenten en nieuwe industrieterreinen. Het is een jong landschap met industrieel- archeologische waarde.

4.3.1.1.3

Houthalen-Helchteren gelegen in het Limburgs Mijngebied In het Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen is Houthalen-Helchteren gelegen in het Limburgs Mijngebied, een stedelijk netwerk op Vlaams niveau. De rol van dit gebied ligt vooral in de versterking van een stedelijke en economische structuur op Vlaams niveau.

4.3.1.1.4

Infrastructuur Op grondgebied van de gemeente Houthalen-Helchteren is de E314 geselecteerd als hoofdweg en de N74 als primaire weg type I.

4.3.1.2

Provinciaal Structuurplan Limburg De provincie Limburg wordt gekenmerkt door een grensoverschrijdende ruimtelijke context. Voor Houthalen-Helchteren is de relatie met het Drielandenpark belangrijk en vormen natuurontwikkeling en toerisme belangrijke grensoverschrijdende thema’s. De steilrand wordt beschouwd als een te vrijwaren landschapselement. Hoogdynamische ontwikkelingen moeten worden tegengegaan. Het mijnpatrimonium is een waardevol cultureel en architecturaal gegeven binnen de provincie. Het is zeer divers en bevat zowel industriële bebouwing en cités als terrils en spoorinfrastructuur. De provincie wenst dit patrimonium in te schakelen in de toeristisch-recreatieve structuur (nl. toeristisch-recreatief netwerk Mijnstreek) en complementariteit te zoeken met andere toeristischrecreatieve elementen. De gemeente is geselecteerd als toeristisch-recreatief knooppunt type I. In deze gemeente kunnen een aantal voorzieningen en initiatieven die momenteel nog niet van provinciaal niveau zijn of niet als type II geselecteerd zijn, doorgroeien tot toeristischrecreatieve voorzieningen van provinciaal niveau.

Bakens zijn visuele blikvangers en fungeren als oriënteringspunten in het landschap. Zij verhogen de leesbaarheid en de structuur van de open ruimte. Het ruimtelijk beleid richt zich op het behoud en de versterking van de zichtbaarheid en de (mentale) beeldwaarde ervan. Op grondgebied van Houthalen-Helchteren zijn de schachtbokken geselecteerd als onderdeel van een west-oost georiënteerde bakenreeks van mijnterrils en mijnschachten.

De gemeente Houthalen-Helchteren is gelegen in de hoofdruimte Netwerk Midden-Limburg: het oost-west gericht centraal en verstedelijkt deel van de provincie. Deze hoofdruimte is de motor van de verstedelijking van de provincie. Voor de meest hoogwaardige functies moet hier een plaats worden gecreëerd. Dat geldt o.a. voor het wonen, bedrijvigheid, dienstverlening, grootschalige voorzieningen, distributie, verkeer, verkeer, enz. De hoofdruimte positioneert zich op Vlaams niveau. De gemeente werd geselecteerd als structuurondersteunend hoofddorp. Het is tevens opgenomen als specifiek economisch knooppunt buiten het netwerk.

De ontwikkelingsperspectieven van kleinhandelconcentraties worden gekenmerkt door bundeling, kwalitatieve

inrichting

en

kerngericht

beleid.

In

kleinhandelconcentraties van provinciaal niveau gesitueerd.


Houthalen-Helchteren

zijn

geen

25/46

4.3.1.3

04/006361

Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Houthalen-Helchteren (ontwerpversie- mei 2009) Het plangebied maakt deel uit van de deelruimte Centrum Houthalen. Deze ruimte wil men ontwikkelen tot het echte centrum van de gemeente. Het ruimtelijk beleid is gericht op het aanbieden van voorzieningen gericht op de gehele gemeente en het creëren van een dynamisch hedendaags centrum. Grootschalige dynamische ruimtelijke ontwikkelingen worden geconcentreerd omheen het handelscentrum en op het mijnterrein. Het centrum wordt bepaald door de ruimten van het dorpsplein, het Kerkplein, de pastorij en het Hoofdgebouw. Dit gebied moet als één sterk en herkenbaar geheel opgebouwd worden en functioneren.

Figuur 9: GRS: Gewenste Ruimteliike Structuur

Het voorliggende RUP moet deze ontwikkelingen mee faciliteren.


26/46

4.3.2

04/006361

Bestaande juridische toestand Tabel 2: Overzicht van de relevante juridische elementen Type Plan

Binnen het plangebied

Aangrenzend aan het plangebied

Gewestplan(nen)

Gewestplan Hasselt-Genk

Gewestplan Hasselt-Genk

Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen.

Geen.

Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen.

Geen.

Algemene plannen van aanleg

Geen.

Geen.

Bijzondere plannen van aanleg

Geen.

BPA nr.3 Centrum

Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen.

Geen.

Verkavelingen

Pm

pm

Bouwvergunningen Vastgestelde bouwovertredingen

Pm

pm

Milieuvergunningen

Pm

Pm

Bodemvervuiling

Zie bespreking discipline ‘bodem’

Zie bespreking discipline ‘bodem’

RUIMTELIJK

+ sanering ‘Bielen’ lopende

SECTORAAL Natuur Ramsargebieden

Geen.

Geen.

Vogelrichtlijngebieden

Geen.

Geen.

Habitatrichtlijngebieden

Geen.

Geen.

Gebieden van het duinendecreet

Geen.

Geen.

Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), decreet Natuurbehoud

Geen.

Geen.

Vlaamse of erkende natuurreservaten

Geen.

Geen.

Bosreservaten

Geen.

Geen.

Natuurinrichting

Geen

Geen.

Gebieden met recht van voorkoop vanuit natuur

Geen.

Geen.

Biologische waarderingskaart

Geen

Geen

Beschermingszones grondwaterwinningen

Geen.

Geen.

Bevaarbare waterlopen

Geen.

Geen.

Onbevaarbare waterlopen (Klasse)

Geen.

Geen.

Overstromingsgevoelige gebieden

Geen.

Zie discipline ‘Water’

Infiltratiegevoelige gebieden



Water


27/46

Type Plan

Binnen het plangebied

04/006361

Aangrenzend aan het plangebied

Grondwaterstromingsgevoel Zie discipline ‘Water’ ige gebieden


Erosiegevoelige gebieden



Hellingenkaart



Winterbedkaart

Geen.

Geen.

Risicozones overstromingen Geen.

Geen.

Recent overstroomd gebied (ROG)

Geen.

Geen.

Van nature overstroombaar gebied (NOG)

Geen.

Geen.

Ruilverkaveling

Geen.

Geen.

Gebieden met recht van voorkoop vanuit natuur

Geen.

Geen.

Geen.

Pastorij Sint-Martinus

Landbouw

Landschap Beschermde monumenten

Schachtbokken nr. 1 en 2 Beschermde dorpsgezichten

Geen.

Omgeving van de Pastorij

Beschermde landschappen

Geen.

Geen.

Beschermde stadsgezichten Geen.

Geen.

Erfgoedlandschappen

Geen

Geen

Landinrichting

Geen

Geen

Landschapsatlas Vlaanderen Ankerplaatsen – Relictzones – Lijnrelicten Puntrelicten

Geen.

Geen.

Niet van toepassing

Niet van toepassing

Rooilijnen

pm

pm

Buurt- en voetwegen

Buurtweg nr. 85

Buurtweg nr .28 ( Pastorijstraat)

Recreatie/toerisme Toeristische vergunning

Verkeer

Buurtweg nr. 3 (Stationsstraat) Buurtweg nr. 15 Buurtweg nr. 13 ( Meerstraat) Voetweg nr. 90 Leidingen (Hoogspanningsleidingen, gasleidingen…)

Geen

transformatorpost

Laagdrempelige inrichting

Geen

Geen

Hoogdrempelige inrichting

Geen

Geen

Seveso-bedrijven

Kaart 7: Rooilijnen en voet- en buurtwegen


28/46

DEEL 3

Onderzoek tot milieueffectrapportage

1

Inleiding

04/006361

Dit rapport onderzoekt of het RUP Administratief Centrum te Houthalen plan-MER-plichtig is volgens het plan-mer-decreet dat op 1 december 2007 in werking getreden is. 7

Het plan-mer-decreet beschrijft de stappen die doorlopen dienen te worden om de plan-MER-plicht na te gaan. Deze stappen zijn:

Stap 1: Nagaan of het plan onder het toepassingsgebied valt Stap 2: Voor plannen die onder het toepassingsgebied vallen: nagaan of het plan “van rechtswege” plan-MER-plichtig is

Stap 3: Voor plannen die onder het toepassingsgebied vallen én niet “van rechtswege” planMER-plichtig zijn: nagaan of het plan aanzienlijke milieueffecten kan hebben. Deze laatste stap wordt ook wel screening genoemd en is in strikte zin het “onderzoek tot milieueffectrapportage”.

In onderstaande figuur wordt dit stappenplan schematisch voorgesteld:

Figuur 10: Stappen in het onderzoek tot milieueffectrapportage

7

Decreet van 27 april 2007 houdende wijziging van titel IV van DABM en van art. 36ter decreet natuurbehoud (B.S. 20/06/2007)


29/46

04/006361

Deze nota doorloopt deze verschillende stappen en toont aan dat het voorliggende plan niet van rechtswege plan-MER-plichtig is; noch omwille van het voorkomen van aanzienlijke milieueffecten plan-MER-plichtig is.


30/46

04/006361

2

Stap 1: Valt het plan onder het toepassingsgebied van het decreet DABM?

2.1

Toelichting decreet 8

De artikels 4.1.1 en 4.2.2 van het gewijzigde decreet DABM bepalen het toepassingsgebied voor het decreet. De definitie van plan of programma bevat volgens het decreet drie voorwaarden die tegelijkertijd moeten vervuld worden. Het betreft volgende drie voorwaarden: 1.

decretale of bestuursrechtelijke bepalingen moeten voorschrijven dat een plan of programma wordt opgesteld en/of vastgesteld;

2.

het moet gaan om een plan of programma dat door een instantie op regionaal, provinciaal of lokaal niveau is opgesteld;

3.

het plan of programma moet via een wetgevingsprocedure door het parlement of de regering worden vastgesteld of door een instantie (regionaal, provinciaal of lokaal niveau) worden vastgesteld.

Volgende plannen en programma’s vallen anderzijds niet onder het toepassingsgebied van het decreet en zijn derhalve ook niet MER-plichtig (uitzonderingsregels):

plannen of programma’s die uitsluitend bestemd zijn voor nationale defensie;

financiële of begrotingsplannen en –programma’s;

plannen

of

programma’s

die

worden

medegefinancieerd

in

het

kader

van

de

programmeringsperiode 2000-2006 betreffende EG-Verordening nr. 1260/1999 van de Raad van 21 juni 1999 houdende algemene bepalingen inzake de Structuurfondsen en de programmeringsperiode 2000-2006 en 2000-20007 van EG-Verordening nr. 1257/1999 van de Raad van 17 mei 1999 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Oriëntatieen Garantiefonds voor de landbouw.

2.2

Toetsing aan het decreet DABM Het voorgenomen plan waarvoor deze nota opgesteld wordt is een gemeentelijk RUP. Dit plan valt onder het toepassingsgebied want er is voldaan aan de drie voornoemde voorwaarden: 1.

Het decreet houdende de organisatie van ruimtelijke ordening schrijft de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor

2.

De opsteller van het plan is een instantie, i.e. de gemeente Houthalen-Helchteren

3.

Het plan wordt vastgesteld door een instantie, i.e. de provincie Limburg

Het plan valt bovendien niet onder de specifieke uitzonderingsregels.

8

Decreet van 27 april 2007 houdende wijziging van titel IV van DABM en van art. 36ter decreet natuurbehoud (B.S. 20/06/2007)


31/46

04/006361

3

Stap 2: is het plan van rechtswege plan-MER-plichtig?

3.1

Bepaling van de plan-MER-plicht van rechtswege Onder de plannen en programma’s die onder het toepassingsgebied van het decreet DABM vallen, onderscheidt men twee groepen van plannen en programma’s die ‘van rechtswege’ onderworpen zijn aan de plan-MER-plicht:

Categorie A plannen en programma’s, of de wijziging ervan, die tegelijkertijd :

1.

betrekking hebben op landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer, afvalstoffenbeheer, waterbeheer, telecommunicatie, toerisme en ruimtelijke ordening of grondgebruik (artikel 4.2.3, §2, 1° D.A.B.M.); én

2.

een kader vormen voor de toekenning van een vergunning voor de in bijlagen I en II van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 opgesomde projecten én

3.

niet het gebruik regelen van een klein gebied op lokaal niveau, noch een kleine wijziging inhouden

Categorie B plannen en programma’s of de wijziging ervan waarvoor, gelet op de mogelijke betekenisvolle effecten op speciale beschermingszones, een passende beoordeling vereist is (artikel 4.2.1, tweede lid D.A.B.M.).

Hieronder wordt bekeken of het plan van rechtswege plan-MER-plichtig is, door na te gaan of het voldoet aan alle voorwaarden voor plannen van categorie A of valt onder de plannen van categorie B.

3.2

Toetsing aan de categorie A

3.2.1

Heeft het plan betrekking op een van de sectoren genoemd in het decreet? Voorliggend plan is een RUP en heeft bijgevolg betrekking op de ruimtelijke ordening. Aan deze voorwaarde is voldaan.

3.2.2

Vormt het plan een kader voor project-mer-plichtige projecten? Het plan geeft aanleiding tot de omzetting van industriegebied naar een zone voor openbaar nut en gemeenschapsdiensten. Deze ontwikkeling zal in beperkte mate een aantal aanvullende functies met zich meebrengen zoals een horeca/ handel, een creche, etc. Dit omvat een aantal ingrepen die aanleiding kunnen geven tot project-mer-plicht. Deze vallen mogelijks onder categorie 10b van bijlage II van het project-mer-besluit:


32/46

04/006361

Stadsontwikkelingsprojecten, met inbegrip van de bouw van winkelcentra en parkeerterreinen, met betrekking tot de bouw van 1000 of meer woongelegenheden, of 2

met een brutovloeroppervlakte van 5.000m handelsruimte of meer, of met een verkeersgenererende werking van pieken van 1000 of meer personenautoequivalenten per tijdsblok van 2 uur.

De bijkomende functies zullen eerder beperkt zijn. Het vooropgestelde programma (zie hoofdstuk 3) geeft een grootteorde van de toekomstige ontwikkelingen weer. Hieruit blijkt dat er een 10-tal woningen op de site zouden komen. Er wordt geen specifieke bestemming handel voorzien. Bovendien blijkt dat het aantal verkeersbewegingen gedurende 2 uur in de spits, berekent naar het voorgestelde programma en op basis van kengetallen van C.R.O.W., rond 200 ligt. Dit is ruim onder de grens voor de MER-plicht van rechtswege. Zelfs indien men rekening houdt met een overschrijding van het vooropgestelde programma bij de actuele ontwikkeling, kan men stellen dat er geen risico is op een dergelijke verkeerstoename. In het plan zal de nadruk gelegd worden op de ‘dienst’-functie. Het plangebied ligt in de directe nabijheid van het stadscentrum en vanuit een duurzame invalshoek vraagt dit terrein dan ook een zekere dynamiek. Er zal dan ook aandacht zijn voor het voorzien van een functiemix, waar zowel wonen en werken in aanbod komt. Het doel is zeker niet om een grootschalig monofunctioneel kantorencomplex te voorzien. De effecten van verkeersgeneratie zullen besproken worden bij de effecten op de receptor mens.

3.2.3

Betreft het plangebied geen klein gebied op lokaal niveau of een kleine wijziging van een bestaand plan? Het totale plangebied heeft een oppervlakte van bijna 4 ha. Omwille van deze beperkte oppervlakte kan het plangebied beschouwd worden als een klein gebied op lokaal niveau. Deze stelling wordt mede onderbouwd door het onderzoek naar mogelijke aanzienlijke milieueffecten (cf. infra).

3.3

Toetsing aan de categorie B Een tweede toetsing betreft de noodzaak tot het opstellen van een passende beoordeling conform de vigerende bepalingen van het decreet Natuurbehoud (art. 36ter §3 eerste lid). De bepalingen van de Europese plan-MER richtlijn en de omzetting hiervan in het Decreet DABM (cf. supra), voorzien immers een koppeling van milieueffectrapportage voor plannen met de passende beoordeling (i.k.v. Habitatrichtlijn). In concreto moet nagegaan worden of het plan een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone (SBZ) kan veroorzaken. Indien blijkt dat een passende beoordeling voor het voorgenomen plan noodzakelijk is uit hoofde van art.36ter §3 eerste lid van decreet Natuurbehoud, dan is het plan van rechtswege plan-MER plichtig. De SBZ- gebieden liggen op minimum 1km van het plangebied. Gezien de afstand tussen de SBZgebieden en het plangebied, de barrièrewerking van de tussenliggende bewoning en indusrie én de aard van het plan, kunnen er geen significante nadelige effecten op de SBZ’s optreden. Een passende beoordeling dient dan ook niet opgemaakt te worden.


33/46

3.4

04/006361

Conclusie over de plan-MER-plicht van rechtswege Een toetsing aan de drie voorwaarden van categorie A heeft aangetoond dat het voorgenomen plan niet aan de drie voorwaarden voor plan-MER-plicht voldoet en er bovendien geen passende beoordeling moet opgemaakt worden, waardoor het plan niet plan-MER-plichtig is van rechtswege. Er kan dus geconcludeerd worden dat het voorgenomen plan niet plan-MER-plichtig is van rechtswege en dat overgegaan kan worden tot een screening om na te gaan of het voorgenomen plan belangrijke milieueffecten kan veroorzaken.


34/46

04/006361

4

Stap 3: veroorzaakt het voorgenomen plan belangrijke milieueffecten?

4.1

Inleiding

4.1.1

Screeningsplicht Voor plannen die het kader vormen voor een vergunning, doch niet vallen onder de plannen die van rechtwege plan-MER-plichtig zijn, dient een onderzoek uitgevoerd te worden naar het mogelijke voorkomen van aanzienlijke milieueffecten, i.e. een screening. Indien uit dit onderzoek als besluit volgt dat aanzienlijke negatieve effecten kunnen optreden, dient de initiatiefnemer alsnog een planMER op te (laten) stellen. Een uitzondering vormen de plannen of programma’s die uitsluitend bestemd zijn voor noodsituaties. Deze zijn niet onderworpen aan de MER-plicht. Deze plannen en programma's vallen in beginsel wel onder het toepassingsgebied, maar niet onder de plan-MER-plicht. Het plan dat in deze nota beschouwd wordt, is geen plan voor een noodsituatie.

4.1.2

Screeningscriteria plan-MER-decreet

Dit onderzoek naar het mogelijke voorkomen van aanzienlijke milieueffecten is noodzakelijk gezien uit het stappenschema blijkt dat het plan onder het toepassinggebied valt, maar niet plan-MERplichtig is van rechtswege. Dit gebeurt

aan de hand van een lijst van selectiecriteria, opgenomen in bijlage I van het plan-MER decreet, teneinde te oordelen over het al dan niet MER-plichtig zijn van plannen en programma’s die niet van rechtswege MER-plichtig zijn. Deze criteria hebben enerzijds betrekking op de kenmerken van het plan en anderzijds op de kenmerken van de effecten en van de gebieden die kunnen worden beïnvloed.

Via een bespreking van de mogelijk relevante effecten, cfr de gebruikelijke mer-praktijk.

Tabel 3: Bespreking screeningscriteria plan-MER-decreet


35/46

criteria

04/006361

Bespreking

1.

kenmerken van het voorgenomen plan

a.

de mate waarin het plan een kader vormt voor

Het voorgenomen plan vormt het kader voor de wijziging van een klein deel van het

projecten en andere activiteiten met betrekking

industriegebied naar een zone voor gemeenschapsdiensten en openbaar nut.

tot

De voorschriften in het voorgenomen plan bepalen de ontwikkelingsmogelijkheden van het

de

ligging,

aard,

omvang

en

gebruiksvoorwaarden, alsmede wat betreft de

gebied.

toewijzing van hulpbronnen b.

c.

de mate waarin het plan andere plannen en

Link met plannen die nog in opmaak zijn, zoals het Centurionproject, de studie voor de

programma's, met inbegrip van die welke deel

herinrichting van Centrum-Zuid tot LET-Zuid, de CleanTech campus, het oud mijngebouw

zijn van een hiërarchisch geheel, beïnvloedt;

en het centrum van Houthalen.

de relevantie van het plan voor de integratie van

Het plan geeft aanleiding tot de ontwikkeling van een lokaal dienstencentrum in de kern

milieuoverwegingen, vooral met het oog op de

van Houthalen. Er is een beperkte toename van functies mogelijk. Het gaat voornamelijk

bevordering van duurzame ontwikkeling;

over de herlokalisatie van diensten die nu elders in de gemeente gevestigd zijn. Op dit ogenblik is nog niet gekend wat met de oude gebouwen/ op de locaties zal gebeuren. De centralisatie van de diensten en de ontwikkeling van het gebied volgens cleantechprincipes passen binnen het kader van duurzame ontwikkeling. Er wordt voor deze ontwikkeling geen open ruimte aangesneden. Op dit ogenblik is de site een braakliggend terrein in de kern van de gemeente.

d.

milieuproblemen die relevant zijn voor het plan;

In de directe omgeving van het plangebied zijn er terreinophogingen uitgevoerd met mijnsteen. Deze problematiek zal behandeld worden in de effectbespreking. Ook mogelijke effecten van occasionele geurhinder zullen behandeld worden in de effectbespreking

e.

de relevantie van het plan voor de toepassing

Dit criterium is niet relevant.

van de milieuwetgeving van de Europese Gemeenschap (bijv. plannen in verband met afvalstoffenbeheer of waterbescherming); 2.

kenmerken van de effecten en van de gebieden die kunnen worden beïnvloed

a.

de waarschijnlijkheid, duur, frequentie en

De ontwikkeling van het gebied wordt als een zekere, permanente situatie beschouwd met

omkeerbaarheid van de effecten;

onomkeerbare effecten. Voor de effecten zelf wordt verwezen naar de milieubeoordeling in deze nota.

b.

de cumulatieve aard van de effecten;

De bijkomende ontwikkeling van het plangebied zal cumuleren met de toekomstige geplande ontwikkelingen die nu nog in een vroeger planningsstadium zitten. Voor die toekomstige ontwikkelingen zal opnieuw onderzocht moeten worden of een screening opgemaakt moet worden. De cumulatieve effecten van de verschillende ontwikkelingen zullen dan bestudeerd worden. Op dit ogenblik kan hiervan nog geen inschatting gemaakt, worden gezien het gebrek aan informatie over de toekomstige plannen. Er zijn geen cummulatieve effecten mogelijk met geplande/ gerealiseerde ontwikkelingen buiten het Centurion-project.

c.

de grensoverschrijdende aard van de effecten

De mogelijke grensoverschrijdende effecten zullen onderzocht worden in deze nota.

d.

de risico's voor de menselijke veiligheid of

Het plan leidt niet tot de ontwikkeling van milieugevaarlijke activiteiten.

gezondheid of voor het milieu (bijvoorbeeld door


36/46

04/006361

ongevallen) e.

de orde van grootte en het ruimtelijk bereik van

Door de beperkte omvang van het plangebied, het type van ontwikkeling en het beperkt

de effecten (geografisch gebied en omvang van

aantal functies dat gerealiseerd kan worden, zullen de effecten beperkt zijn in zowel

de bevolking die getroffen kan worden)

grootte als qua ruimtelijke spreiding. Voor de bespreking van de effecten wordt verwezen naar een verder deel in deze nota.

f.

g.

de waarde en kwetsbaarheid van het gebied dat

De ontwikkelingen zullen georganiseerd worden op een locatie waar zich biologisch

kan worden beïnvloed gelet op:

waardevolle zones bevinden. Aan de andere zijde van de Pastorijstraat bevindt zich de

bijzondere natuurlijke kenmerken of cultureel

beschermde omgeving van de Pastorij. Ten zuiden van het plangebied zijn de

erfgoed;

de

schachtbokken gelegen. Deze zijn beschermd als monument. Voor de bespreking van de

milieukwaliteitsnormen of van grenswaarden;

mogelijke effecten op fauna en flora of op het stadszicht wordt verwezen naar een verder

intensief grondgebruik;

deel in deze nota.

de

overschrijding

van

de effecten op gebieden en landschappen die

Het gebied is geen beschermd gebied.

door

De dichtstbijzijnde SBZ-H, SBZ-V en VEN-gebieden zijn op meer dan 1 km van het

een

lidstaat,

Gemeenschap,

dan

door wel

de in

Europese

internationaal

plangebied gelegen en worden ervan gescheiden door bewoning en industrie.

verband als beschermd gebied zijn erkend.


37/46

4.2

04/006361

Milieueffectbeoordeling volgens receptoren Voor de effectevaluatie van het project wordt geopteerd voor een thematische benadering, waarbij gewerkt wordt met een beoordeling van receptorgerichte effecten. Via deze benaderingswijze worden de effecten op abiotische disciplines en de gevolgen ervan voor de receptoren ‘fauna en flora’, ‘landschap’ en ‘mens’ in samenhang bestudeerd.

Er wordt steeds gebruik gemaakt van een dubbele referentiesituatie. Dit betekent dat de effecten afzonderlijk beschreven worden t.o.v. deze twee referentiekaders. De eerste referentiesituatie valt samen met de huidige situatie zoals ze zich in de realiteit voordoet. Het autonoom ontwikkelingsscenario is de tweede referentiesituatie. De autonome ontwikkeling wordt bepaald door de huidige geplande toestand in combinatie met de wijzigingen die zich ook zullen voordoen indien het voorliggende plan niet goedgekeurd wordt. Dit is een situatie waarin de huidige geplande toestand dus daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Voor het plangebied betekent dit dat zich bijkomende bedrijven vestigen op de site, zoals voorzien volgens de gewestplanbestemming van de site. Dit heeft tot gevolg dat de verkeersintensiteit zonder planaanpassingen nog in belangrijke mate kan stijgen. Industrie en verkeer kunnen in dit scenario verstoring met zich meebrengen van klimaat, lucht- en geluidskwaliteit. Ook de verkeersveiligheid kan door de (vracht)verkeerstoename beïnvloed worden.

De dubbele referentiesituatie laat toe om de effecten ook af te wegen t.o.v. een mogelijke ontwikkeling in de toekomst en laat zien in welke mate het plan een positieve of negatieve invloed kan hebben op de toekomstige situatie.

4.2.1

Fauna en flora

4.2.1.1

Beoordeling t.o.v. de huidige situatie Zoals beschreven in de referentiesituatie bevinden zich een biologisch waardevolle zones in het plangebied. Bij de ontwikkeling van het RUP is het mogelijk dat deze waarden minstens tijdelijk verdwijnen door werkzaamheden. Bovendien is niet gekend waar het toekomstige Administratief Centrum zich exact zal bevinden op het terrein. Een deel van de natuurwaarden zal niet hersteld kunnen worden. Bovendien kan men verwachten dat de waarden die hersteld kunnen worden of behouden blijven in belangrijke mate verstoord zullen worden. Op dit ogenblik kent het gebied immers zo goed als geen betreding. Zelfs met het voorzien van een groenzone op de actueel meest waardevolle zones, blijft de bijkomende verstoring een negatief effect hebben. Het plan heeft immers tot doel om deze verdoken hoek in het centrum nieuw leven in te blazen en opnieuw deel te laten uitmaken van het openbare domein van Houthalen-Helchteren. Aangezien de ontwikkeling gericht is op centrum functies zal er een belangrijke mate van verstoring zijn, waardoor kansen voor hoogwaardige natuurontwikkeling in combinatie met de voorziene bestemming beperkt zullen zijn.

Er zijn echter een aantal redenen die het verlies van waarden op deze locatie temperen. Vooreerst is het plangebied gelegen in het centrum van Houthalen. Het terrein is gunstig gelegen voor ontsluiting en traag verkeer en kan de kern versterken. Het is dan ook niet wenselijk dat voor het gewenste project andere (ook waardevolle) buitengebieden aangesneden zouden worden

Er zijn geen wijzigingen in het netwerk van fauna en flora te verwachten.


38/46

04/006361

Doorwerking naar het plan: In het plan kan een samenhangende groenstructuur voorzien worden. Omdat in het RUP nog geen zonering opgenomen is, kan men stellen dat bij het verlenen van de vergunning een bijkomend inrichtingsplan gevraagd moet worden. In dit inrichtingsplan wordt dan een kwalitatieve groenstructuur opgenomen. Het spreekt voor zich dat de huidige natuurwaarden hierbij een belangrijke input leveren. Bovendien kan men door deze structuur te laten samen gaan met andere functies zoals trage wegen, park, e.a. het groen planologisch veilig stellen en de site een meerwaarde toekennen voor de stadsecologie. Er is een kans om hier in te zetten op ecologische bermen die ten goede komen aan het Wekkertje, de soort die Houthalen-Helchteren adopteerde. Ook groendaken zijn een uitgelezen kans om het habitat van kleine diersoorten en vogels uit te breiden. Zo werd op het nabijgelegen mijnterrein de Kleine Plevier gespot. Dit is een vogelsoort waarvan gekend is dat ze groendaken gebruikt als habitat. Het inrichtingsplan laat dus toe om het ontwerp waarvoor een vergunning gevraagd wordt, af te toetsen met betrekking tot fauna en flora. Dit zal opgenomen worden in het RUP.

Conclusie: Het effect is matig negatief maar er zijn geen significante effecten te verwachten voor fauna en flora.

4.2.1.2

Beoordeling t.o.v. het autonoom ontwikkelingscenario Industrie kent een minder grote betreding wat als gevolg heeft dat verstoringeffecten mogelijks kleiner zijn. Er is echter wel een grotere kans op vervuiling van bodem en water. Bovendien kan het volledige plangebied ontwikkeld worden, zonder dat rekening gehouden wordt met de impact op ecologie.

Conclusie: De opmaak van een inrichtingsplan waarin de groenstructuur bekeken moet worden, geeft een grotere garantie voor het behoud of de ontwikkeling van fauna en flora. Hierdoor heeft het RUP een positief effect ten opzichte van het autonoom ontwikkelingsscenario.

4.2.2

Landschap, onroerend erfgoed en archeologie

4.2.2.1

Beoordeling t.o.v. de huidige situatie Landschapsatlas en cultuurhistorie Het plangebied is dan wel gelegen in het traditioneel landschap ‘Mijngebied van Genk- Waterschei’ maar is niet gelegen in een open ruimtestructuur. De site ligt tussen het centrum en de oude mijngebouwen. Er staat nog een enkel industrieel gebouw binnen het plangebied. Dit is een gebouw zonder belangrijke erfgoedwaarde. Er zijn ook geen andere industrieel-archeologische erfgoedwaarden aanwezig binnen het plangebied. De typische kenmerken van dit traditioneel landschap zijn vanwege de beslotenheid van het plangebied slechts in beperkte mate merkbaar vanuit het plangebied. Zo is de stijlrand een structurerend element en bepalen de oude schachtbokken mee het uitzicht. De site heeft echter geen wezenlijke bijdrage aan de kwaliteiten van het landschap. Integendeel, deze braakliggende gronden in de directe nabijheid van het centrum van Houthalen worden op dit ogenblik gemeden. Het grote reliëf op de site is karakteristiek en moet dus opgenomen worden in het ontwerp. De reliëfrand moet als volwaardig element behandeld worden, d.w.z. dat het reliëf als ontwerpelement


39/46

04/006361

ingezet wordt en niet behandeld wordt als ‘onbruikbare’ achterkant. Dit kan zich bijvoorbeeld vertalen in een gebouw dat het reliëf overbrugt en opneemt.

Erfgoedwaarden Het beschermde stadsgezicht ‘omgeving van de pastorie’ is tegenover het plangebied gelegen, aan de andere zijde van de Pastorijstraat. De aanwezigheid van dit stadsgezicht betekent een meerwaarde om op deze plek een zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut te ontwikkelen. Het laadt de plek op met een extra betekenis en geeft ze mee een extra eigenheid. Dit betekent echter ook dat de kans om de plek te versterken gegrepen moet worden en bij de ontwikkeling van het administratief centrum rekening gehouden moet worden met de omgeving van de Pastorij. Zo mogen nieuwe ontwikkelingen de Pastorij niet a.h.w. ‘wegduwen’. Het administratief centrum moet een volwaardige tegenspeler worden. Zoniet wordt de waarde van het stadszicht aangetast. De bouw van het nieuw administratief centrum kan echter een meerwaarde voor de pastorij betekenen. De stedelijke ruimte waarin beide gebouwen zullen liggen moet worden heringericht zodat ook de pastorij een betere positionering krijgt (vb. aan een plein) dan in de huidige vorm aan de Pastorijstraat. Een gelijkaardige redenering gaat op voor de schachtbokken. Deze vormen belangrijke bakens in het landschap. Ook hier is het belangrijk dat het administratief centrum de autonomie van deze bakens niet aantast. Bij de inpassing van de projecten kan bovendien rekening gehouden worden met de verschillende relicten in de omgeving van het plangebied. Zo kan men zichtrelaties ontwikkelen tussen de nieuwe ontwikkelingen enerzijds en kerk, pastorij en het oude mijngebouw en de schachtbokken anderzijds.

Archeologie De kans op archeologisch erfgoed is zo goed als onbestaande gezien het mijnverleden van de site.

Doorwerking naar het plan Zoals hierboven beschreven moet het kenmerkende reliëf van de site opgenomen worden in de ontwikkelingen. Er zijn geen directe effecten op waardevol erfgoed. Wel moet erover gewaakt worden dat de nieuwe ontwikkelingen rekening houden met de schaal van de Pastorij. Aan de hand van het inrichtingsplan dat bij de bouwvergunning wordt toegevoegd, kan afgetoets worden of het ontwerp voldoende rekening houdt met de erfgoedwaarden en ze een meerwaarde betekenen voor de omgeving van de Pastorij enerzijds en voor het oude mijngebouw en de schachtbokken anderzijds. Er is op dit ogenblik ontwerpend onderzoek in opmaak voor het plangebied en de ruime omgeving om de relaties tussen de verschillende zones, zoals het oude mijngebouw, de mijnterreinen en het centrum van Houthalen, op elkaar af te stemmen en de kwaliteit van de openbare ruimte in Houthalen te optimaliseren. Een mogelijke ontwikkeling zou zijn om in de Pastorijstraat een koppeling te maken tussen de omgeving van de Pastorij en de nieuwe ontwikkelingen door middel van een plein. Dit laatste maakt echter geen deel uit van het RUP ‘administratief centrum’ en is dan ook geen onderwerp van voorliggende screening.

Conclusie: Er zullen geen significant negatieve effecten optreden op het landschap.


40/46

4.2.2.2

04/006361

Beoordeling t.o.v. het autonoom ontwikkelingscenario Door de ontwikkeling van industrie op de site is een minder goede ruimtelijke afstemming met de Pastorij mogelijk.

Conclusie: Er zijn geen significante effecten t.o.v. het autonoom ontwikkelingsscenario

4.2.3

Mens

4.2.3.1

Beoordeling t.o.v. de huidige situatie Effectbespreking Direct ruimteverlies Er is geen effect ten gevolge van direct ruimteverlies op de mens aangezien de terreinen op dit ogenblik braak liggen. Er is dus wel een belangrijke toename aan functies op de plek zelf. De ontwikkeling van het plan staat ook ten dienste van de receptor mens. Tengevolge van de herlokalisatie van de diensten zal er mogelijks tijdelijke leegstand zijn. De oude sites zullen een nieuwe invulling krijgen. De gebouwen zelf kunnen, afhankelijk van hun bouwfysische staat en indeling, hergebruikt worden. Een positief effect is dat deze verhuis aanleiding geeft om een deel van het oude patrimonium te renoveren en hierdoor ook de energieprestatie van deze gebouwen te verbeteren.

Hinder •

Bodem: Er werden twee soorten verontreiniging geconstateerd op de terreinen: spotbezoedelingen en mijnsteenophogingen. Voor de eerste soort werd als streefwaarde de bodemsaneringsnorm horende bij een bestemmingstype III (wonen) gehanteerd. Voor de tweede soort werd geconcludeerd dat voor het mijnterrein (niet voor de platgeduwde terril) geldt dat wonen geen ernstig risico inhoudt en is toegelaten mits beperkingen voor het bodemgebruik worden opgelegd. Zo dient het gebruik van grondwater voor menselijke consumptie en het kweken van groenten te worden afgeraden. Gezien de strikte naleving van dergelijke beperkingen moeilijk te controleren is, wordt het wonen op niet afgedekte mijnsteen afgeraden. Het kan enkel worden toegelaten na het aanbrengen van een leeflaag minstens bestaande uit een 1m dikke laag zuiver bodemmateriaal. Afgaande op het bodemsaneringsproject voor de mijnterreinen is er geen enkel risico voor wonen indien er een leeflaag van 1m aangebracht wordt. Met betrekking tot de bodemsanering ‘Bielen’ biedt de wetgeving (Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO) voldoende waarborg voor de kwaliteit van de bodem. De resultaten van de onderzoeken zijn nog niet gekend. Er is dan ook nog geen informatie beschikbaar rond een eventuele sanering. Uit vroeger onderzoek bleek het echter om een geleide

verontreiniging te gaan (via rioleringsstelsel) met een beperkte verspreiding. •

HS-station: Er zijn mogelijks effecten van electro-smog op deze site. Er lopen dan ook een aantal hoogspanningslijnen in de omgeving van het plangebied. Ten noorden van het plangebied is immers een HS-station gesitueerd. Om effecten op de volksgezondheid te vermijden wordt uit voorzorg aangeraden om binnen een afstand van 20m van het HSstation geen wonen te organiseren. Buiten deze 20m-zone wordt het normale


41/46

elektromagnetisch

veld

niet

04/006361

meer

verhoogd

door

de

aanwezigheid

van

het

hoogspanningsstation. Luchtkwaliteit: De belangrijkste emissies ten gevolge van de nieuwe ontwikkelingen zullen afkomstig zijn van gebouwverwarming en verkeer. Er zijn geen activiteiten te verwachten op de site met grote emissies. Gezien de huidige luchtkwaliteit ter hoogte van de site, zoals besproken in de referentiesituatie, zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten met betrekking tot de luchtkwaliteit. Het industrieterrein Centrum-Zuid grenst op dit ogenblik ook tegen het woongebied. De nodige maatregelen werden reeds genomen in de bestaande milieuvergunningen om geurhinder te vermijden. Men kan stellen dat de bouw en de ingebruikname van een administratief centrum wellicht geen geurhinder zal veroorzaken. Aangezien de milieuvergunningen van de omringende bedrijven afgestemd zijn op het omringende woongebied, kan men ook stellen dat op het terrein van het nieuwe administratieve centrum geen significante effecten van geurhinder te verwachten zijn. De nabijheid van het industrieterrein enerzijds en de woonwijken anderzijds zou best ingezet worden om op intelligente manieren met warmte en koeling om te gaan. Kantoren hebben vaak een overschot aan warmte. Deze warmte kan vb. in een aanpalende woonwijk gerecupereerd worden. Dit aspect maakt echter geen deel uit van het RUP en kan dan ook niet beoordeeld worden in de screening. Via ontwerpend onderzoek in het kader van het RUP werd onderzocht of de locatie van het HS-station de ontwikkeling van het administratief centrum en verbinding ervan met de kern van Houthalen niet hypothekeerde. Er kan een kwalitatieve verbindingszone (vb. groene parkzone) ontworpen worden in het verlengde van de Gulden Sporenlaan. •

Geluidskwaliteit: Het geluidsklimaat wordt in belangrijke mate bepaald door verkeer. Er zijn weinig geluidsbelastende activiteiten op het industrieterrein. De ontwikkeling van het terrein betekent voornamelijk in de Pastorijstraat een toename aan verkeer waar omwonenden hinder van kunnen ondervinden. Om een stijging van het geluidsklimaat met 3dB(A) te veroorzaken zou de intensiteit van het wegverkeer moeten verdubbelen. Het is duidelijk dat de stijging van de verkeersintensiteit in de Pastorijstraat niet van die aard zal zijn

dat

een

dergelijke

toename

zou

plaatsvinden.

Een

zone

voor

gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut zal bovendien voornamelijk overdag verkeer aantrekken. Men kan dan ook verwachten dat het geluidsklimaat goed zal blijven. •

Aangezien het gebied niet gevoelig is voor overstromingen; kan men verwachten dat zich geen problemen zullen voordoen op het terrein. Er zal bijkomende verharding zijn op het terrein waardoor er een versnelde afvoer van hemelwater zal zijn. Om dit tegen te gaan kan men maatregelen nemen om infiltratie en buffering van regenwater te stimuleren. Een eerste en belangrijke stap in het integraal waterbeheer is echter hergebruik van water. Daar waar zich geen mijnsteen bevindt, kan men vervolgens best inzetten op infiltratie van hemelwater. Met betrekking tot regenwaterinfiltratie en buffering moet minstens de gewestelijke hemelwaterverordening gevolgd worden. Indien deze regelgeving gevolgd wordt, zullen geen aanzienlijke effecten optreden. Aangezien de ontwikkelingen volgens de cleantech principes ontworpen zullen worden, kan men verwachten dat gewerkt zal wordt met de best beschikbare technieken en dus ook op gebied van integraal waterbeheer geen negatieve effecten zullen optreden. Het gebied is gevoelig voor grondwaterstroming- type2. Dit houdt in dat bij de ontwikkeling van ondergrondse constructies met een diepte groter dan 5m en een lengte groter dan 100m, advies gevraagd moet worden bij de bevoegde instanties.


42/46

04/006361

Netwerkeffecten Volgens de atlas der buurtwegen loopt er een weg over het plangebied. Het gaat hier om buurtweg nr. 15. Deze weg stopt in de huidige toestand aan de terreinen van het HS-station. Er is dan ook geen effect. Vanuit de beoordeling van milieueffecten is wel aan te raden om deze buurtweg te vervangen door een nieuwe trage verbinding tussen de kerk, over het plangebied, naar het huidige industrieterrein. Zoals reeds vermeld bij het onderzoeken van de MER-plicht van rechtswege, zal het ontwikkelen van de zone voor diensten en openbaar nut een verkeersgenererende werking hebben. Een ruwe berekening op basis van het programma doet een verkeerstoename van 200 wagens per tijdsblok van 2 uur verwachten. De Pastorijstraat is een lokale weg (2x1) met een breed wegprofiel. De weg heeft op dit ogenblik vrij lage intensiteiten. Men kan verwachten dat een verhoging van de verkeersintensiteiten met ongeveer 50 verkeersbewegingen per uur in elke rijrichting, geen problemen zal opleveren voor de verkeersleefbaarheid ter hoogte van deze weg. Zowel naar oversteekbaarheid, verkeersveiligheid als doorstroming kan de weg deze bijkomende verkeersgeneratie aan. Het plan- MER voor de omleiding van de N74 werd reeds goedgekeurd. De plenaire vergadering van het RUP dat dit tracé uittekent is eveneens reeds voorbij. De huidige N74 (Grote Baan) zal heringericht worden als lokale weg. Het spreekt voor zich dat in verdere plannen voor deze weg rekening gehouden moet worden met de ontwikkelingen op het oude mijnterrein, zoals de bestemmingswijziging die in het RUP Administratief Centrum wordt voorgesteld. De bijkomende verkeersgeneratie door de ontwikkeling van het administratief centrum is niet van die aard dat ze de intensiteit op de Grote Baan of op de toekomstige Noord-Zuid verbinding op significante wijze zou verhogen. Op dit ogenblik wordt het mobiliteitsplan van de Gemeente Houthalen-Helchteren geactualiseerd aan de hand van een verbreding en verdieping van de studie. Deze voorgestelde ontwikkelingen zullen ook meegenomen worden in dit plan. Met betrekking tot het administratief centrum kan het verkeer via de Pastorijstraat afgewikkeld worden naar de Grote Baan en de toekomstige NoordZuid verbinding. Het centrum wordt hierdoor niet extra belast. Bovendien is het te verwachten aantal verkeersbewegingen kleiner gezien de ligging van het plangebied aan de rand van het centrum van Houthalen. De verkeersbewegingen naar het administratief centrum zullen minstens gedeeltelijk gecombineerd worden met de huidige verkeersstroom naar het stadscentrum en de ‘netto’ bijkomende verkeersgeneratie zal dan ook kleiner zijn deze volgens de berekening.

Doorwerking naar het plan: Hinder •

Bodem: afgaande op het bodemsaneringsproject voor de mijnterreinen is er geen enkel risico voor wonen indien er een leeflaag van 1m aangebracht wordt.

•

9

HS-station: Men houdt wonen en verblijfsfuncties voor kinderen best buiten een zone van 20m van het HS-station. Het is aan te raden om het electro-magnetische veld door Elia te laten bepalen en geen bewoning te organiseren binnen de zone waar de advieswaarde van 0.2 µT overschreden wordt. Tussen het HS-transformatorstation en het administratief centrum kan een groene buffer aangelegd worden die ook een eventuele visuele impact mildert.

9

Bodemsaneringsproject; dossier 2142.003, Mijnen N.V., Mijnzetel Houthalen, oktober 2006


43/46

•

04/006361

Lucht: Via groenaanplantingen, groendaken en gevelbegroeiing kan de luchtkwaliteit verbeterd worden. Het gebouw zal tevens uitgevoerd worden volgens de cleantechprincipes.

•

Water: Er moet minstens aan de gewestelijke hemelwaterverordening voldaan worden. Bovendien is het belangrijk om in de projecten zelf in te zetten op het hergebruik van regenwater. In kantoren kan regenwater o.a. gebruikt worden voor het spoelen van toiletten. Groendaken kunnen een oplossing bieden om voldoende buffercapaciteit te voorzien. Het gebouw zal tevens uitgevoerd worden volgens de cleantech-principes.

Netwerkeffecten Er dient in het kader van het onderzoek naar de mobiliteitseffecten van het RUP een circulatieplan en parkeerstudie opgemaakt worden. Zoals hierboven beschreven is een belangrijk aspect het feit dat door trage vervoersmodi te stimuleren het autoverkeer naar het plangebied in belangrijke mate verder kan afnemen. Milderende maatregelen zijn dan ook maatregelen die de trage vervoersmodi en het gebruik van openbaar vervoer stimuleren. Hiertoe kan men o.a. bijzondere aandacht schenken aan het onderhoud van trage wegen, een uitgebreid netwerk voorzien waardoor fietsers en voetgangers zich op efficiënte wijze kunnen verplaatsen, voldoende fietsstallingen en voetgangersinfrastructuur voorzien (bankjes, vuilnisbakken langs de paden, …). Belangrijk is ook dat deze infrastructuur van bij het begin van het in gebruik nemen van de nieuwe zone voorhanden is.

Conclusie: Er zijn geen significante effecten te verwachten

4.2.3.2

Beoordeling t.o.v. het autonoom ontwikkelingscenario Met de ontwikkeling van industrie is het mogelijk dat een gelijkaardige of zelfs veel aanzienlijkere verkeersgeneratie veroorzaakt wordt. Het aandeel van zwaar verkeer kan immers veel groter zijn.

Conclusie: Er zijn geen significante effecten t.o.v. het autonoom ontwikkelingsscenario


44/46

5

04/006361

Grensoverschrijdende effecten Het verdrag inzake milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband werd op 25 februari 1991 aangenomen te Espoo (Finland) en ondertekend door de Europese Gemeenschap. De doelstellingen van het verdrag van Espoo zijn dezelfde als van milieueffectrapportage in het algemeen, zij het dat vooral de nadruk wordt gelegd op de voorkoming, beperking en beheersing van belangrijke nadelige grensoverschrijdende milieueffecten van voorgenomen activiteiten. Op 9 juni 1999 (B.S. 31/12/1999) heeft België via de ‘wet houdende instemming met het Verdrag inzake milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband, gedaan te Espoo op 25/02/1991’ het verdrag bekrachtigd. Verder kan er inzake gewestgrensoverschrijdende milieueffecten ook verwezen worden naar het samenwerkingsakkoord van 4 juli 1994 tussen het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en de Europese richtlijn van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (85/337EEG), gewijzigd door de richtlijn 97/11/EG van de Raad van 3 maart 1997. Conform art. 4; §2, 2° van het zogenaamde plan-MER besluit d.d. 12 oktober 200710 dient het verzoek tot raadpleging in voorkomend geval een beoordeling te bevatten of het voorgenomen plan of programma grens- of gewestgrensoverschrijdende aanzienlijke milieueffecten kan hebben. Het plangebied is volledig op Vlaams grondgebied gelegen en bevindt zich op ca. 26 km van de dichtste grens met Nederland. Gezien de aard, context en omvang van het plan, kan gesteld worden

dat

in

onderhavig

geval

het

voorgenomen

plan

geen

aanzienlijke

(gewest)grensoverschrijdende milieueffecten kan hebben.

10

Besluit Vlaamse Regering d.d. 12 oktober 2007 betreffende de milieueffectrapportage over plannen en programma’s (B.S. 07/11/2007)


45/46

6

04/006361

Conclusie Voorgaande effectbespreking heeft bovendien aangetoond dat de effecten die zich op de diverse milieuaspecten voordoen beperkt te noemen zijn. Bijgevolg kan geconcludeerd worden dat het voorliggende RUP niet plan-MER-plichtig is.


46/46

04/006361

Kantoren ARCADIS Belgium Kantoren ARCADIS Engineering & Consulting

www.arcadisbelgium.be

Deurne-Antwerpen

Berchem-Antwerpen

Kortrijk

Clara Snellingsstraat 27

Roderveldlaan 3

Sint-Jorisstraat 21

B-2100 Deurne-Antwerpen

B-2600 Berchem

B-8500 Kortrijk

T +32 3 360 83 00

T +32 3 328 62 86

T +32 56 24 99 20

F +32 3 360 83 01

F +32 3 328 62 87

F +32 56 24 99 21

Gent

Haaltert

Leuven

Kortrijksesteenweg 302

Bruulstraat 35

Vaartkom 31/8

B-9000 Gent

B-9450 Haaltert

B-3000 Leuven

T +32 9 242 44 44

T. +32 53 83 04 80

T +32 16 63 95 00

F +32 9 242 44 45

F.+32 53 83 59 54

F +32 16 63 95 01

Hasselt

Oostende

Bruxelles

Eurostraat 1 bus 1

Archimedesstraat 7

Avenue Louise 500

B-3500 Hasselt

B-8400 Oostende

B-1050 Bruxelles

T +32 11 28 88 00

T +32 59 27 38 00

T +32 4 349 56 00

F +32 11 28 88 01

F +32 59 27 39 00

F +32 4 349 56 10

Charleroi

Bastogne

Rue des Guillemins 26, 2 verd.

119, Avenue de Philippeville

Rue Thier De Luzéry 6

B-4000 Luik

B_6001 CHARLEROI

B-6600 Bastogne

T +32 4 349 56 00

T.. +32 71 298 900

T +32 61 21 38 85

F +32 4 349 56 10

F. +32 71 298 901

F +32 61 21 52 28

Luik e

Iso gecertificeerd voor: Adviesverlening, studie en ontwerp van gebouwen, infrastructuur, milieu en ruimtelijke ordening


Imagine the result. Screeningsnota. RUP Dienstencampus. Houthalen Helchteren Afdeling Ruimtelijke planning

Recommend Documents