Ik wil vrijgepleit worden. Voormalig Van der Noordt-directeur Karl van der Wel: Twentevisie Jaargang 18 Nummer 1 januari 2006

M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

| Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 1 | januari 2006 |

Voormalig Van der Noordt-directeur Karl van der Wel:

“Ik wil vrijgepleit worden”

| Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 1 | januari 2006 |

colofon

| inhoud

commentaar | jan medendorp

Arno Peels 4

Karl van der Wel wil rehabilitatie

7

Hans Prakkes liefde voor ‘de Kneet’

8

Jan Westerhof over journalistiek

10

2005 was uitstekend beursjaar

13

Column Financieel Accent

14

Univé vertrouwt op naamsbekendheid

17

De man van één miljard

20

Beeldverslag Memphis

23

Column Personeelsmarketing

24

Moniek Kleinsman verdedigt Twentse eer op OS

29

Coop overleeft prijzenoorlog

33

Nieuws en Feiten

35

Column Online Strategie

37

Column Vastgoed

39

Onroerend Goed Transacties

41

IKTelgids

4 Van der Wel, sans rancune

Karl van der Wel wil leven en dood bij payroll-bedrijf Van der Noordt achter zich laten. Naar zijn zeggen is er geen strijd geweest om de aandelen. Verder verwijst hij naar Wim van der Noordt als naar de conflicten wordt gevraagd. Nu wil hij eerst rehabilitatie en dan verder met zijn nieuwe bedrijf Human XS, dat naar eigen zeggen geen payroll-bedrijf is.

14 Univé, geen zorgen

Het nieuwe zorgstelsel zorgt voor beroering, er wordt door de zorgverzekeraars gestreden om leven en dood. Maar Univé houdt vele reclame-euro’s in de zak, vertrouwend op de grote naamsbekendheid. Vice-voorzitter Jan Hennekam claimt de op ene goedkoopste te zijn en toch geld over te houden voor sponsoring van Heerenveen. En FC Twente? “Misschien, maar dan moeten ze wel meer bereiken.”

24 Turijn, weinig Twente

50

De levensloopregeling

52

Informal investors

54

Oost NV is optimistisch

56

Twente strijdt voor internationale school

57

De nieuwe bibliotheek in Hengelo

59

Scope en IKT-nieuws

60

Twente Agenda

WERVING & SELECTIE VAN OFFICE PROFESSIONALS

www.eqib.nl

50 Levensloopregeling

Prof. Gerry Dietvorst gaf voor IKT een college ‘levenslooop’, de vervanger van VUT en prepensioen. Volgens hem is dit voor de werknemer bijna altijd gunstiger dan de spaarloonregeling. Voor DGA’s is er niet veel te halen.

Van Twente naar Turijn: de droom van veel Overijsselse en in het bijzonder Twentse (winter)sporters. Het was ook de droom van Manfred Kamphuis, coördinator van het Olympisch Steunpunt. Maar de droom mondde uit in een lichte kater, want per saldo gaat uit Twente alleen schaatster Moniek Kleinsman naar Italië met Overijsselse aanvulling door Erben Wennemars en Greta Smit.

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen

In juni vorig jaar stond in Twentevisie een artikel over de naderende ondergang van Thales in Hengelo. Dat leverde een hoop commotie op. Erg boze reacties van de top van Thales die direct over zwarte lijsten begon te praten waarop dit periodiek zou worden geplaatst. Maar inmiddels blijkt de waarheid nauwelijks af te wijken van die publicatie. Eind vorig jaar maakte Thales namelijk bekend twee afdelingen waar in totaal 400 mensen werken te willen verzelfstandigen (of te verkopen) en begin van het nieuwe jaar werd het personeel ‘verblijd’ met de reorganisatie waarbij 330 banen worden geschrapt (met 250 gedwongen ontslagen). Cynisch, nee, maar dat word je wel van het lezen van het voorwoord in het personeelsblaadje Login to Thales van januari. Daarin kondigt directievoorzitter Peels de reorganisatie min of meer aan. Dat doet hij met de bekende teksten als dat Thales keuzes moet maken en dat de markt lagere prijzen vraagt. ‘Terwijl het met het bedrijf op zichzelf goed gaat’, schrijft Peels letterlijk, ‘daalt de belading van onze organisatie’. Hij bedoelt dus te veel mensen voor te weinig werk. Arno Peels is nooit populair geweest bij Thales in Hengelo. Te afstandelijk, weet eigenlijk veel te weinig van de materie, van zijn eigen producten, is de kritiek. Dat blijkt ook wel uit zijn taalgebruik in zijn vaste commentaar in zijn eigen blaadje. Wat ook meteen bijna het enige is wat de mensen van Peels in het bedrijf zien. Ook in het directieteam ligt Peels niet goed. De vroegere Philips-man die altijd erg met zijn uiterlijk bezig is, laat zich graag fotograferen tijdens bezoekjes van hoogwaardigheidsbekleders aan het bedrijf. De werknemers zijn Peels meer dan zat, maar ze zijn inmiddels murw gebeukt: ‘ach we hebben al zoveel reorganisaties meegemaakt’, verzuchten ze. Nog geen 20 jaar geleden werkten er 4600 mensen bij het trotse bedrijf. Dat zullen er in de loop van dit jaar nog iets meer dan duizend zijn. Iemand moet het doen. Maar op deze manier? Met ogenschijnlijk zo weinig gevoel?

NIEUW IN OOST-NEDERLAND!

van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’ dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente. Uitgever MediaSales Nederland bv., Anninksweg 50, Hengelo, Postbus 702, 7550 AS Hengelo, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074 - 250 35 13, E-mail: [email protected], Website:

COMMERCIEEL

www.twentevisie.nl Directie Clemens van den Biggelaar Bladmanagers Anno Oude Engberink, Marion Kosterink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur), Martin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie),

KLANTGERICHTHEID

Jaap Baart (fotografie columns) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baar t (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49

LEIDINGGEVEN

980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Adver tentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Jeroen Achterberg, Aleid Kluivers, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074

COMMUNICATIE

- 250 35 13, E-mail: [email protected] Adver tentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv., Postbus 702, 7550 AS Hengelo Acquisitie IKTelgids Lidy Busscher Privé-abonnementen Kosten: € 35 per jaar (10 nummers). Opgave: alleen per fax 074 - 250 35 13 of E-mail: [email protected] Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Druk Roelofs, Enschede

Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze open trainingen en kijk op www.XL10.nl

Cover foto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 6.500 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Ar tikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © MediaSales Nederland bv

2

Twentevisie 01/2006

Twentevisie 01/2006

JOBO5012 AD 50x40mm 1

06-01-2006 12:27:00

3

Financieel directeur Karl van der Wel reageert op zijn ontslag op staande voet bij Van der Noordt

‘Ik wil alsnog decharge van (door Jan Medendorp) Het waren ooit vrienden voor het leven: Wim van der Noordt en Karl van der Wel. De creatieve ondernemer en de zakelijke boekhouder bij Van der Noordt Payrolling. Maar de creatieve ondernemer deed erg gekke dingen en de zakelijke boekhouder wilde het bedrijf overnemen. Dat strandde. En Van der Wel was direct van de één op de andere dag exit. Wim van der Noordt heeft zijn verhaal al eerder gedaan, onder meer in het programma Ochtendhumeur van Radio Oost (elke zaterdagochtend tussen 9 en 10 uur). Rond Karl van der Wel bleef het stil. Hij is beschadigd, zijn integriteit is aangetast. En hij is bezig met een nieuw bedrijf. Het interview begint met de flauwe vraag met welke auto hij is gekomen. Want in de afgelopen maanden werd de Ferrari van Van der Wel regelmatig gebruikt als voorbeeld van de geldsmijterij van Van der Wel. “Deze auto schijnt iedereen nogal te intigreren wat mij weer mateloos irriteert. Voor mij is het vanaf mijn 14e jaar een droom geweest, die ik heb kunnen vervullen. De auto is van mijzelf.” Van uzelf? We hebben toch echt van Van der Noordt begrepen dat u een leaseregeling had afgesloten op kosten van het bedrijf. “Ik ben degene die u precies kan vertellen hoe het in elkaar zit: de Ferrari is van mijzelf, meer wil ik er niet over zeggen.”

Reggeborgh

Karl van der Wel wil vrijgepleit worden. Een verklaring van de accountant, van Asito, waarin hem alsnog decharge van beleid wordt verleend in de periode tot zijn ontslag op staande voet. En waarin openlijk wordt gezegd dat de Ferrari een beloning was van Van der Noordt.

4

Van der Wel en Van der Noordt kennen elkaar langer. Van der Noordt had al in 1981 uitzendbedrijf VDN opgezet, dat later overgenomen werd door investeringsmaatschappij Reggeborgh (van de familie Wessels). Van der Noordt werd daar met hommeles in 1998 uitgekocht. Op dat moment was Karl van der Wel werkzaam bij Reggeborgh. “Reggeborgh en Van der Noordt zijn wegens verschil van inzicht op een keurige manier uit elkaar gegaan. Ik ben natuurlijk toen wel betrokken geweest bij feitelijkheden, maar ik was niet betrokken bij de exit-regeling van Van der Noordt.” In 2003 stapt Van der Wel over (als algemeen directeur) naar het nieuwe bedrijf van Wim van der Noordt dat gespecialiseerd is in payrolling (werknemers van een bedrijf volledig overnemen en detacheren bij het oorspronkelijke bedrijf waardoor de feitelijke werkgever verschoond blijft van in die kringen zo verafschuwde zaken Twentevisie 01/2006

interview | karl van der wel

beleid, ik ben geen fraudeur’ als ziekte en ontslag, dat komt dan te liggen bij Van der Noordt Payrolling). Toch vreemd dat Van der Wel geen enkel beletsel zag om over te stappen van Reggeborgh naar Van der Noordt. “Ik heb absoluut geen onenigheid gehad met Van der Noordt als persoon en toen wij twee jaar later in 2003 weer met elkaar in contact kwamen, heb ik een simpele afweging gemaakt over hoe het bedrijf ervoor stond en de mogelijkheden die het bedrijf bood”

Overnamegesprekken In september 2004 waren Wim van der Noordt en Karl van der Wel te gast bij het economisch café Memphis dat Radio Oost tien keer per jaar organiseert. In Twentevisie van die maand is te lezen hoe de heren enthousiast zijn over elkaar met teksten als ‘wij vullen elkaar naadloos aan’. Maar ook zei Van der Wel over zijn broodheer ‘hij is een beetje gek’. Een welhaast profetische uitspraak of zat Van der Wel op dat moment al in zijn maag met de onberekenbare ondernemer die na de verkiezingen op 7 maart namens de PvdA in de Enschedese gemeenteraad zal komen. Van der Wel wil er niet veel over zeggen. “We hebben samen twee mooie jaren gehad.”

‘Jullie praten maar steeds over geld. Dit gaat over integriteit, over wat je hebt gepresteerd bij een bedrijf en wat je ontnomen is’ Volgens Van der Noordt wilde Van der Wel het bedrijf overnemen en dat wilde hij (Van der Noordt dus) niet. Sterker nog, Van der Noordt wilde geen directeur die aandeelhouder wil worden. Van der Wel heeft een andere versie: “Van der Noordt gaf te kennen dat hij andere activiteiten wilde ondernemen en vroeg mij of ik interesse had om het bedrijf over te nemen. Met één aandeelhouder (Robert Beunk) was ik er snel uit en met de tweede, Van der Noordt zelf, zat ik op dat moment midden in de onderhandelingen. Van meet af aan wilde Van der Noordt het bedrijf verkopen.” Toen kreeg hij te horen dat hij niet meer welkom was in het bedrijf, dat er potige mensen voor het pand stonden om hem desnoods met geweld de toegang te ontzeggen. Volgens Van der Noordt was dat nodig om dat hij bang was (zo zei hij in het radio-interview) dat er spullen (papieren) zouden verdwijnen. Twentevisie 01/2006

Forensisch onderzoek Van der Noordt ging tijdens dat radio-interview nog een stap verder en kondigde een forensisch onderzoek aan naar de financiële handel en wandel van de toenmalige directeur Van der Wel. “Dat heeft mij zo verschrikkelijk veel pijn gedaan.” De beschuldiging van fraude blijkt de achilleshiel te zijn van Van der Wel die tot dan korte, zakelijk, bijna formele antwoorden geeft. “Ik ben natuurlijk wel in kennis gesteld van dat onderzoek. De accountant heeft mij bericht daarover. Ik heb daar tot nu toe niets meer van vernomen, en ik zal u ook zeggen dat ik daar ook helemaal niets van verwacht. Dat is ook de reden dat ik hier (in het ondernemerscafé Memphis, JM) zit. Mijn integriteit is aangetast, maar ik heb niets te verbergen.” Volgens (oud)werknemers van Van der Noordt was er wel degelijk ruzie. Van der Noordt had een salaris van pakweg twee ton, maar ‘leende’ van zijn eigen bedrijf voor zijn uitbundige levensstijl en voor activiteiten van zijn vrouw tonnen zo niet miljoenen. En bovendien liet Van der Noordt zijn gezicht nog maar zelden zien bij het bedrijf. Met lede ogen zag Van der Wel hoe het bedrijf naar de verdommenis ging en wilde het overnemen. Met een strak gezicht reageert Van der Wel: “Wij hadden een verschil van inzicht van hoe wij qua beloning met het bedrijf moesten omgaan, daar wil ik het bij laten.”

Asito Van der Noordt heeft Van der Wel beschuldigd van fraude, van geen maat houden met een Ferrari als lease-auto. “Ik ga daar niets meer over zeggen, daarvoor moet je bij Wim zijn. Ik ken zijn beweegredenen niet om dat soort dingen te zeggen. Tot september zag het er naar uit dat ik er met hem zou uitkomen.” Van der Wel is er zo ziek van. “Wij waren een heel mooi bedrijf aan het opbouwen. Daar waren wij 70, 80 uur in de week mee bezig en dat is ineens weg.” Wij, zegt u? “Ik heb niet gezegd dat ‘we’ Wim van der Noordt en ik waren. Maar ik had wel een managementteam om me heen verzameld en gemotiveerd personeel.” Een paar maanden nadat Van der Wel eruit gemikt was, werd Van der Noordt Payrolling overgenomen door Asito. Dus in plaats van met Van der Noordt (of zijn advocaat) praten over de ontslagvergoeding, moest Van der Wel nu om tafel met de overnemende partij. Hoeveel heeft hij precies tegoed? Er zou naast de ontslagver-

goeding ook nog een winstbonus moeten worden betaald plus dat er wat financiële dwarsverbanden zouden zijn tussen Van der Noordt en Van der Wel. “Jullie praten maar steeds over geld.” Het gaat toch over uw genoegdoening? “Dit gaat over integriteit, over wat je hebt gepresteerd bij een bedrijf en wat je ontnomen is.” Van der Wel is wel blij dat hij nu met Asito praat. “Ja, dan wordt het allemaal wat makkelijker, een stabiele, betrouwbare partner...”

Human XS Van der Wel wil het allerliefste dat hij vrijgepleit wordt. Een verklaring van de accountant, van Asito, waarin hem alsnog decharge van beleid wordt verleend in de periode tot zijn ontslag op staande voet. “Ik ben geen fraudeur.” En waarin openlijk wordt gezegd dat de Ferrari een beloning was van Van der Noordt. Het allerliefste een excuus van Van der Noordt en dan kan hij door met nieuwe dingen, met zijn volgende leven. En dan ziet u af van het geld (naar schatting ruim een miljoen euro) die u tegoed heeft van het bedrijf? “Nou heb je het weer over bedragen, die zijn niet relevant.” We geloven er helemaal niets van. “Dan geloof je het niet.”

‘Met mijn nieuwe bedrijf Human XS maak ik de ondernemer wijzer’ Van der Wel wil door met (eindelijk) een eigen bedrijf onder de naam Human XS. Het is opvallend genoeg geen payrolling bedrijf, hoewel hij zegt geen concurrentiebeding te hebben. Opvallend ook, want payrolling was (lezen we terug in het interview van Twentevisie in september 2004) toch zijn lust en zijn leven met ongekende toekomstmogelijkheden; hij wilde een branchevereniging oprichten en ‘vocht’ met de vakbond. “Wat ik ga doen met Human XS is administratieve dienstverlening in het kader van salarisverwerking. Financiële dienstverlening online. Wij kunnen de ondernemer wijzer maken. Vooral in het midden- en kleinbedrijf maken ze veelal pas in oktober de balans op. Wat wij gaan doen is dat je van te voren met het bedrijf gaat kijken hoe de begroting eruit ziet, hoe gaan we ondersteunen? We willen de ondernemer ondersteunen in het bedrijfsproces in het bedrijf.” ■

5

Hans Prakke maakt herinnering (boek en CD) blijvend

boekbespreking | wielrennen

‘Er waren twee Knetemannen’ (door Martin Steenbeeke) De Zwolse journalist Hans Prakke heeft een respectabele staat van dienst opgebouwd bij onder meer de NOS en de Sociaal Economische Raad. Voor één keer liet hij zijn onpartijdige blik vallen en schreef hij een boek over de overleden wielrenner Gerrie Knetemann. “Het is geschreven uit liefde voor de Kneet.” Het was een herdenkingsbijeenkomst in het Alkmaarse sportpaleis die Hans Prakke het idee gaf om een boek over Gerrie Knetemann te schrijven. Verschillende sprekers stonden daar met anekdotes en persoonlijke herinneringen stil bij de voormalig Amsterdamse stratenmaker, die op 2 november 2004 overleed. Prakke: “Ik kreeg er de koude rillingen van, moest erom huilen.” Zijn plan om de herinneringen over Gerrie Knetemann te vergaren en te bundelen kreeg het fiat van weduwe Gré Knetemann waarmee het boek geboren was. Na een jaar hard werken, vooral in de avond- en nachtelijke uren, mag het resultaat er zijn. Een dik boekwerk met bijdrages en interviews van familieleden, ex-renners en ploegleiders, geeft een veelzijdig beeld van Knetemann, die bij het grote publiek toch vooral bekend stond als lolbroek op de fiets. “Grote mond, klein hartje,” nuanceert Prakke. Knetemann blijkt ook een serieuze kant te hebben, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn e-mails over bijbelteksten met CDA-kamerlid Joop Atsma. Het beeld van de clown die er moeite mee heeft dat van hem, waar en wanneer hij ook verschijnt, grapjes worden verwacht, wordt ook geschetst door Hennie Kuiper. Die meldt dat er twee Gerrie Knetemannen waren: die van de Kneet-story met zijn ‘gigantische uitspraken’ en de Knetemann die thuis in zichzelf gekeerd was en weinig zei.

Gladiolen Wat opvalt is dat het boek hoofdzakelijk positief is. Het kan niet anders, zegt Prakke. “Ik ben fan, heb van die man gehouden en heb daardoor veel te weinig afstand.” Hans Prakke is onlosmakelijk verbonden met Knetemann via de Kneetstory; een radiocolumn die het licht zag tijdens de Tour de France van 1977. Prakke werd door Joost den Draaijer gevraagd het verhaal van Kneet na elke etappe op te tekenen. Uitdrukkingen als ‘de dood of de gladiolen’ en ‘uit het hol fietsen’ werden door Twentevisie 01/2006

“De opbrengst van het boek komt ten goede aan het Kinder Kankerfonds. ‘Zelfs een dode Kneet levert nog geld op’, zou Knetemann gezegd hebben,” aldus auteur Hans Prakke uit Zwolle.

Kneet bedacht of bekendheid gegeven. Bij het boek zit een CD met 20 Kneetstory’s. Prakke heeft ze met hulp van een vriend bij wielerliefhebbers in het land kunnen achterhalen; in Hilversum waren op 7 na bijna alle 180 opnames gewist. De opbrengst van het boek komt ten goede aan het Kinder Kankerfonds. ‘Zelfs een dode Kneet levert nog geld op’, zou Knetemann gezegd hebben,” aldus Prakke.

Achter de schermen Het verslag doen van de Tour de France was een bijbaan voor Prakke. Hij werkte als parlementair journalist bij de AVRO en de NOS. In 1994 maakte hij de niet zo gebruikelijk overstap, door voorlichter te worden van de PvdA-fractie. “Wat me dreef, was nieuwsgierigheid. Hoe gaat het achter de schermen in de politiek.” Het levert aardige anekdotes op, zoals over Ruud Vreeman die na zijn overstap van de vakbeweging naar de politiek vertwijfeld naar Prakke toe kwam. “Als ik met werkgevers een cao afsluit kan ik het via de rechter afdwingen, maar hier hebben we een regeerakkoord waar niemand zich aan houdt.” Of premier Kok die in zijn wittebroodsweken als premier in het bijzijn van Prakke doelloos voor

zich uit zat te staren. Hij vroeg mij, ‘wat moet ik doen’? ‘Ik weet het ook niet, ben nog nooit minister-president geweest’, antwoordde ik.”

Circus Politiek Den Haag is volgens Prakke vaak net zo’n ongeorganiseerd circus als een finish in de Tour. “Het is allebei een dorp. Af en toe is het ook meer geluk dan wijsheid. Als Kok iets riep en vervolgens Wallage, dan kreeg je wel eens de complimenten dat het goed geregisseerd was maar vaak verliepen dat soort zaken spontaan. Wist je zelf ook niet wat er gebeurde.” Prakke was door fractievoorzitter Wallage en partijvoorzitter Rottenberg gevraagd, maar stapte op toen er in de boezem onenigheid ontstond. “Ik wilde altijd geloofwaardig zijn en geen halve politicus worden zoals mijn voorgangers. Toen Wallage toch een privé oorlogje voerde met Rottenberg ben ik met ruzie weggegaan.” Tegenwoordig is Prakke hoofd voorlichting van de Sociaal Economische Raad en verricht hij in Den Haag advieswerkzaamheden, onder meer voor het Enschedese bedrijf Raedthuys. “Ik noem het geen lobbyen, maar meer de mensen laten snappen hoe iets werkt.” ■

7

Zendercoördinator Jan Westerhof vecht tegen politiek en commerciëlen

interview | media

Journalistiek (door Jan Medendorp) De publieke omroep is in beweging. Letterlijk kwamen zelfs bekende Hilversumse programmamakers in beweging om te protesteren tegen de plannen van staatssecretaris Medy van der Laan die vooral inhouden dat er flink bezuinigd zal worden, in totaal zo’n 100 miljoen euro (op een begroting van 700 miljoen). Er verdwijnen 140 banen, de NPS zou zelfs opgeheven worden. Voor de radioprogramma’s betekent het een korting van 13 miljoen (15% budgetvermindering). Jan Westerhof (51) stond er in Den Haag tussen. Maar hij is als zendercoördinator van Radio 1 en Radio 747 (het voormalige Radio 5) en tegenwoordig ook coördinator van de digitale themakanalen nadrukkelijk betrokken bij de uitvoering van al die plannen. Iemand moet het doen. Een zendercoördinator is vooral een functie die in het Nederlandse bestel (met al die omroepen, hun achterban en hun levensvisie) er voor moet zorgen dat op een bepaalde zender wordt samengewerkt. Het Radio 1 Journaal (waarin alle radiojournalisten van de omroepen samenwerken op één nieuwsredactie) is daar een voorbeeld van. Westerhof is begonnen als ‘echte’ journalist in het oosten des lands. Hij werkte in de jaren tachtig als redacteur/verslaggever bij Radio Oost. “Ik heb alle Overijsselse gemeentehuizen van binnen gezien. Ik behoorde tot het soort van journalist die het leuk vond om vergaderingen van gemeenteraden en provinciale staten bij te wonen. Maar ik schuw de sensatie ook niet, dus op sommige momenten had ik drie piepers in een tijd dat er nog geen mobiele telefoon bestond.” Daarna werd hij chef-redacteur bij omroep Gelderland, werkte vervolgens een aantal jaren voor de Volkskrant om eind jaren tachtig terug te keren bij Omroep Gelderland als hoofdredacteur, waar hij naar verluidt niet heel plezierig vertrok in 1999 om zendercoördinator te worden.

Zuilen ”Radio is voor mij vooral gesproken woord. Voor de luisteraar is het vooral muziek, dat is Jan Westerhof, zendercoördinator van Radio 1 en Radio 747 wat weer Radio 5 wordt met muziek “die nergens te horen is, zoals chansons.”

8

Twentevisie 01/2006

achter de decoder de realiteit. Muziekzenders hebben bij elkaar 80% van de luisteraars, dan krijg je een paar gesproken-woordzenders en dan zenders waar een mix is tussen gesproken woord en muziek. Bij voorbeeld Radio 2, en de regionale omroepen.” De opkomst en het succes van de regionale omroepen (met zo’n 15% marktaandeel verreweg de best beluisterde omroep van Nederland) is te danken aan de laksheid en arrogantie van ‘Hilversum’. “Het is een ongelooflijke blunder geweest hoe ze daar in Hilversum mee zijn omgegaan.” In een tijd dat Westerhof zelf hard meewerkte om de regionale omroep groot te maken... Overigens heeft Hilversum nog steeds weinig oog voor de regio. De commerciële televisiestations zijn wel met allerlei regionale programma’s ingesprongen op de wens van de kijker om te weten wat er om de hoek gebeurt. “Dat heeft nog steeds te maken met de zuilen van ons bestel, vrees ik. De omroepen zijn opgericht vanuit een levensbeschouwing. En die cultuur is er nog steeds. Het verandert wel, maar het is soms ‘too little too late’. Het gaat allemaal heel langzaam.”

Radio 747 Als zendercoördinator is het verslaan van een brand vervangen door het schrijven van een rapport. Eén van de plannen om de bezuiniging op te vangen is het ombouwen van de (dure en slechtbeluisterde) documentairezender Radio 747 naar een muziekzender waarvan veel kenners zeiden om met de vroegere Radio 5 maar helemaal te stoppen of om de kwaliteit van Radio 747 veel beter onder de aandacht te brengen want het zijn mooie dingen die daar gedaan worden. “Wij hebben bedacht, laten we nou niet heel armoedig gaan snijden. De publieke omroep heeft al eens eerder geconstateerd dat we het slecht doen bij jongeren en allochtonen. En we weten dat we bepaalde muziekgenres laten liggen. Chansons kom je nergens meer tegen, licht klassieke muziek hoor je bij sommige regionale omroepen op zondagochtend. Bepaalde Nederlandstalige muziek zit ook in de regio. Het zijn oudere luisteraars die je daar mee bedient. Dat is niet interessant voor de adverteerders.” Maar om Radio 747 op zijn kop te zetten, is ook niet zo een heel groot risico want het marktaandeel is hooguit 1%. De journaTwentevisie 01/2006

list Jan Westerhof zou diep in zijn hart het allerliefste mooie journalistieke programma’s laten maken. “Er luisteren veel te weinig mensen, ik heb me er vanaf dag 1 dat ik in Hilversum werk hard voor gemaakt om het marktaandeel te vergroten.” Wat dus niet gelukt is.

Radio 1 Dat betekent overigens niet dat er over zijn andere klus, Radio 1, alleen maar hallelujaverhalen te vertellen zijn. De gemiddelde leeftijd van de luisteraar van Radio 1 is 62 jaar. Dat is hoog. “Ouderen hebben overdag meer tijd om te luisteren. Voor de regionale omroep is de gemiddelde leeftijd zelfs nog hoger en de luisteraar van Radio is gemiddeld 52 jaar.” Radio sterft wellicht uit. Ook

’De kabelmaatschappijen hebben behoefte aan kwalitatief goede kanalen. En de publieke omroep beschikt over inhoud waar niemand anders over beschikt, namelijk over heel veel goede journalisten’ al omdat televisie en internet steeds meer naar elkaar toegroeien. En de techniek het mogelijk maakt dat je niet meer thuis hoeft te blijven om het te zien en te ontvangen. “Ik ben niet van de sentimentele soort dat radio als zijn absolute liefde verklaart. De journalistiek is voor mij belangrijk, ik vind kunst en cultuur belangrijk, goed amusement is belangrijk en mij maakt het niet zoveel uit of ik het lees, of ik het in de schouwburg zie, of ik het op de radio hoor of dat ik het op televisie zie. Ik ben niet van de stoomradio.” Het naar elkaar toegroeien van radio, televisie en internet is ook in Hilversum doorgedrongen. En er wordt zelfs op geanticipeerd. Hans Laroes is tegenwoordig hoofdredacteur van alle nieuwsvoorziening van de NOS. De oplettende luisteraar zal zijn opgevallen dat de radionieuwslezer het NOS Journaal aankondigt in plaats van het Radio Nieuws.

Multimediale journalisten Consumenten lopen tegenwoordig met apparatuur waarover vroeger alleen de

omroep kon beschikken, elk mobieltje heeft een camera, de prijzen dalen spectaculair en in de angst om alles te missen proberen ook de kranten hun journalisten op te leiden tot zogenaamde camjo’ers, journalisten die ook filmen. “Kranten hebben een slechte reputatie als het gaat om het gebruik van elektronische media. Ze hebben bijvoorbeeld de kabelkrant 20 jaar lang heel slecht behandeld omdat ze hun eigen krant niet gevaar wilden toebrengen. Ze hebben het nog een poosje geprobeerd met regionale televisie, wat ze ook niet is gelukt. Met de internethype zijn ze er flink ingestapt.” Over camjo’s bij de omroep die het nieuws volledig verslaan is Westerhof kwalitatief niet erg enthousiast. “Ik behoor niet tot het dogmatische soort, dus pas die techniek toe daar waar hij iets bijdraagt aan de inhoud, daar waar het gaat om snelheid of om een bepaald soort sfeer die je ermee wilt scheppen.”

Themakanalen Vorig jaar is Westerhof ook zendercoördinator Themakanalen geworden. Beetje laat lijkt het, want de omroepen hebben niet meer het alleenrecht op uitzending, via internet kan iedereen tekst, foto’s en filmpjes uitzenden. Iedereen, elk bedrijf ventileert zijn eigen waarheid. ”Voorlopig zijn we alleen via internet te zien. We zijn met de kabelmaatschappijen in gesprek die de themakanalen moeten gaan doorgeven.” Veel kabelmaatschappijen brengen zelf ook eigen kastjes en digitale televisie op de markt (zoals @home van Essent). “Het gaat allang niet meer om de hoeveelheid kanalen. Maar de kabelmaatschappijen hebben behoefte aan kwalitatief goede kanalen. En wij, de publieke omroep, beschikken over een bijzondere soort inhoud waar niemand anders over beschikt namelijk over heel veel goede journalisten. Ook hebben we veel expertise over kunst, cultuur en amusement.” In kunst en cultuur zijn de commerciële concurrenten niet echt geïnteresseerd, in amusement des te meer wat ze ook nog eens goed kunnen vermarkten. “Ik heb inderdaad met open mond zitten kijken naar programma’s als Big Brother en Idols. Als je ziet wat er dan gebeurt. Dan zijn de commerciëlen innovatiever in dan wij.” ■

9

Tips, achtergronden en nieuws

achtergrond | beurs

Eindelijk weer een beursjaar

met weinig verliezers onderneming in de AEX was Vedior met een klein verlies.

Oostelijke fondsen Bij de oostelijke fondsen was Centric KSI de absolute uitblinker in 2005, met een stijging van 163%. Elders op deze pagina’s treft u het volledige overzicht van de oostelijke fondsen aan. “We kunnen niet anders dan concluderen dat de oostelijke fondsen het uitstekend hebben gedaan.” De gemiddelde gewogen stijging van de oostelijke fondsen (OAX) was 33%. Dit jaar zal in het vergelijkingsoverzicht ook de AscX (van de small-caps dus) ook standaard worden meegenomen. Steenkamp is optimistisch voor dit beursjaar en verwacht een stijging van ongeveer 10%. “Ik adviseer fondsen in de energiesector, farmacie, industrie en IT. Kansrijke ondernemingen zijn in mijn ogen Royal Dutch Shell, SBM Offshore, Arcelor, Rio Tinto,Novartis, Glaxo Smithkline, Isotis, Hagemeijer, Buhrmann, Heijmans, Getronics, ASML, Hewlett Packard en IBM. Bij de small-caps heb ik verwachtingen van Beter Bed, Samas en McGregor. En ik blijf de Japanse aandelenmarkt interessant vinden.” Ondanks de forse stijging van Centric KSI blijft Steenkamp terughoudend over een voorspelling in 2006. “Ik ben benieuwd naar de omsmelting in Oranjewoud. Het blijft evenwel erg lastig om een goede waardering af te geven. Wij onthouden ons van een advies.” Maandelijks spelen we het Rabo-beleggingsspel tijdens het radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via internet www.twentevisie.nl. Hoe hoog zal de AEX staan bij het volgende café op 31 januari in het Arke Stadion in Enschede? In de maand januari won H. Sellink. Met 439,5 zat hij er het dichtste bij. Hij was zelf niet in de gelegenheid het kistje wijn op te halen, dat deed zijn collega Jolande Bonzet voor hem.

(door Jan Medendorp) December heeft wederom haar reputatie waargemaakt als beste beleggingsmaand van het jaar. De AEX boekte een winst van 4,5%. Als we het hele jaar overzien, blijkt 2005 het beste beursjaar te zijn sinds 1998. “Bijna achteloos werd de 400-puntengrens gepasseerd. Toch opvallend in een jaar waarin de olieprijs tot recordhoogte steeg en de Amerikaanse monetaire beleidsmakers de renteteugels genadeloos aantrokken. Er waren in 2005 veel winnaars en slechts weinig verliezers,” lacht Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Midden-Twente.

10

Internationaal gezien presteerden de beurzen in het Midden-Oosten het beste. De CSE Case30index van Egypte steeg 182%, op de voet gevolgd door de beurs van Dubai met 180% winst. In de top 10 zien we verder Rusland met een stijging van meer dan 100%. Ook de Turkse beurs presteerde uitstekend met een winst van ruim 70%. Japan kon ook sterk herstellen en boekte de sterkste stijging sinds 1999. 2005 was ook het jaar waarin de Amsterdam Small Cap Index, een index voor de kleinere fondsen, werd geïntroduceerd. “Hiermee wil de Amsterdamse beurs de zichtbaarheid van de deelnemende fondsen vergroten en de liquiditeit bevorderen van kleine fondsen.” De index

bestaat uit de 25 meest verhandelbare smallcaps. Deze index boekte in 2005 al meteen een stijging van 33% en deed het hiermee beter dan de AEX (stijging van 25%) en de vroeger Midkap AMX (+27%). Grootste stijgers in de AscX waren Boskalis (122%), USG People (108%) en Pharming (103%). Koninklijke Ten Cate eindigde binnen deze index op de 7e plek met een stijging van 60%. Hekkensluiters waren Sopheon, Sligro en Antonov. Het paradepaardje van de AEX was Buhrmann met een stijging van ruim 80%. DSM was net als in 2004 in de top 5 te vinden met een winst van 47%. De minst presterende

Twentevisie 01/2006

2006 Welke keuzes maakt Stork uiteindelijk en zal het JSF-project daadwerkelijk doorgaan vinden? (Publicatie jaarcijfers op 1 februari.) Analisten van Delta Lloyd en ABN AMRO hebben na de recente koersstijging tot circa 36 euro de adviezen teruggebracht naar houden. Iris heeft het aandeel op houden staan. De verwachte koers/winst verhouding voor 2006 is circa 11, het dividendrendement is 3%. Gaat Koninklijke Ten Cate de aandelen splitsen? De raad van bestuur zal tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering (maart 2006) de aandeelhouders het splitsingsvoorstel voorleggen. “Ik ga uit van vier nieuwe aandelen voor een bestaand aandeel. Dat zal de verhandelbaarheid en de aantrekkelijkheid van het aandeel Ten Cate verder vergroten. De koersdoelen liggen tussen 95 en 110 euro. Verwachte koers/winstverhouding 12 bij een dividendrendement van 2,7%.”

Twentevisie 01/2006

Zal Nedap wederom teleurstellen? De hooggespannen verwachting voor 2005 werd niet waargemaakt. De koers heeft vorig jaar nagenoeg niets gedaan. “Gelet op de waardering van het aandeel (koers/winst 19) is het aandeel niet interessant. Wel blijft het dividendrendement van circa 4% aanlokkelijk.” Wegener heeft een bewogen jaar achter de rug. De aandelenkoers pluste circa 5%. “Wel kende de koers een uitermate grillig verloop met een hoogste koers op 11,60 (naar aanleiding van de overnamespeculatie, een laagste koers op 8,82). “Ik blijf nieuwsgierig naar de keuzes van het mediabedrijf en of de overnamegeruchten op feiten zijn gebaseerd. Met een koers/winst van 18 en een mager dividendrendement van 1,3% laten wij het aandeel links liggen.” (Publicatie jaarcijfers op 28 februari.)

geven dat Grolsch de op negen na belangrijkste toeleverancier is. Als Grolsch niet bijgestaan zal worden door meer leveranciers, is de verwachting groot dat Grolsch het onderspit delft. En dat kan heel vergaande consequenties hebben voor het bedrijf en voor bestuursvoorzitter Pasman. Zal Grolsch David kunnen worden? De veilingsfondsen Reesink en Blijdenstijn Willink hebben in 2005 positief verrast met significante koerswinsten. “Ook hier is het lastig om het aandeel te waarderen. Als iemand deze aandelen wil kopen, zou ik adviseren een kooplimiet mee te geven.” Kortom, voor 2006 zijn de verwachtingen weer hooggespannen. “Maar bedenk hierbij: ‘vaak stellen verwachtingen teleur, en vooral wanneer er veel werd beloofd’, zei William Shakespeare al.” ■

’We kunnen niet anders dan concluderen dat de oostelijke fondsen het uitstekend hebben gedaan’ “Ik ben zeer positief over TKH Group (voorheen Twentsche Kabel Holding). De onderneming is gezond en heeft zich de laatste jaren getransformeerd van een kabelaar tot een sterke industriële onderneming. Met een verwachte waardering van 11 keer de winst en het dividendrendement van ruim 3,5% zien wij volop kansen voor dit aandeel.” (Publicatie jaarcijfers op 9 maart.)

Grolsch Grolsch is de grijze muis gebleken onder de regionale ondernemingen, vindt Steenkamp. “Beleggers wachten al jaren op de overnamepremie (taxatie circa 10 euro). Maar is dit wel gerechtvaardigd en uiteindelijk zinvol. Het wachten wordt karig beloond met een dividend-rendement van 2,4%, minder dan op een spaarrekening. Het aandeel is te duur met een koers/winst van 17. De hamvraag is of CEO Pasman kan zorgen voor een omslag.” (Publicatie jaarcijfers op 2 maart.) En dan is er nog het nieuws dat Grolsch de strijd heeft aangebonden met Albert Heijn. Dat is heel dapper, de sympathie ligt ook bij Grolsch, maar het is afwachten hoe het afloopt. Albert Heijn is met een afname van 10-12% van de omzet één van de grootste klanten van Grolsch. Omgekeerd heeft Albert Heijn aange-

11

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | financieel accent

Het is weer zover… De kerstdagen zijn voorbij en de oliebollen zijn alweer op. Maar staat u met beide benen in de fiscale wereld van 2006? Om u enigszins houvast te bieden in het woud van nieuwe en gewijzigde regelgeving, belichten wij kort een aantal zaken.

Belastingplan 2006 Op dinsdag 13 december 2005 heeft de Eerste Kamer ingestemd met het belastingplan 2006. Daaruit blijkt onder andere dat de tarieven in 2006 iets lager liggen dan in 2005 en dat de heffingskortingen naar boven zijn afgerond. De levensloopkorting en de ouderschapsverlofkorting zijn nieuw in 2006. Beide heffingskortingen hebben te maken met de nieuwe levensloopregeling; een regeling waar al veel over is geschreven. Ongetwijfeld bent u op de hoogte van de ins en outs van deze regeling. Zo ook dat u als directeur-grootaandeelhouder kunt deelnemen aan deze regeling, maar bijvoorbeeld ook dat uw werknemers die in 2006 deelnemen aan de spaarloonregeling tot 1 juli 2006 de gelegenheid hebben om alsnog te kiezen voor de levensloopregeling. Staatssecretaris Wijn heeft nu ook besloten dat u als werkgever de eindheffing (25%) die u bent verschuldigd over het bedrag dat uw werknemer spaart in de spaarloonregeling kunt terugkrijgen, als uw werknemer in de loop van 2006 overstapt van spaarloon naar levensloop. Pas op met de ouderschapsverlofkorting. Deze bedraagt niet meer dan de terugval in het belastbare loon in 2006 ten opzichte van 2005. De gemengde kostenregeling ziet er in 2006 anders uit. Belastingplichtigen die werknemers in dienst hebben, krijgen een aftrekbeperking voor deze werknemers. Het forfait dat bijgeteld dient te worden in verband met het privé-element in de gemengde kosten wordt gesteld op 0,4% van het belastbare loon van alle werknemers samen, met een minimum van € 4.000,-. Om bedrijven met relatief weinig gemengde kosten enigszins tegemoet te komen, bestaat de mogelijkheid om te kiezen voor een bijtelling van 25% van de werkelijk gemaakte gemengde kosten.

Verklaring Pensioenen 2006 In de maand december hebben alle werkgevers van de belastingdienst een verklaring pensioenen 2006 ontvangen. Met deze verklaring dient Twentevisie 01/2006

u als werkgever aan te geven of de pensioenregeling van uw werknemers voldoet aan de gewijzigde fiscale regelgeving die op 1 januari 2006 is ingegaan. Het uitgangspunt van de gewijzigde regelgeving is dat een werknemer pas op 65-jarige leeftijd stopt met werken. Eerder met pensioen gaan is desondanks nog steeds mogelijk, maar dan wel met een actuariële herrekening van het pensioen en aldus ontvangt de werknemer een lagere pensioenuitkering. Heeft u als werkgever de pensioenregeling per 1 januari 2006 nog niet aangepast, dan valt u in 2006 onder een overgangsregeling. Als werkgever kunt u dan een eindheffing van 52% verschuldigd zijn over het verschil tussen de premie die u op dat moment betaalt en de premie die u zou moeten betalen als de pensioenregeling wel was aangepast.

Loonaangifte 2006 De loonaangifte 2006 is een feit. De nieuwe aangifte loonheffingen is een gecombineerde aangifte voor de premies werknemersverzekeringen, de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet en de loonbelasting/premie volksverzekeringen. Een nieuw onderdeel in de loonaangifte is de auto van de zaak. Denkt u eraan dat u uw voorlopige teruggaaf 2006 goed controleert. De auto van de zaak dient hier niet meer in voor te komen. Echter voor de ondernemer en de resultaatgenieter dient de bijtelling voor het privé-gebruik van de auto van de zaak nog steeds in de inkomstenbelasting te worden meegenomen.

u inderdaad recht heeft op zorgtoeslag. Vult u geen aanvraagformulier zorgtoeslag in en blijkt na 1 april 2007 dat u wel recht had gehad op de zorgtoeslag dan heeft u pech en ontvangt u geen zorgtoeslag.

Beleving telt Misschien wordt het op loonbelastinggebied toch nog leuker voor u. Binnen het ministerie is namelijk een interdepartementale projectgroep ingesteld die in een rapport ‘Beleving telt’ met concrete voorstellen is gekomen voor vermindering van irritatiepunten van werkgevers op loonbelastinggebied. Deze voorstellen hebben onder andere betrekking op de vereenvoudiging van de feestdagenregeling, de fiscale maaltijdenregeling, de regeling personeelsfeesten, de reiskostenvergoeding en de onbelaste vergoeding voor telefoon- en internetkosten. Welke voorstellen daadwerkelijk worden omgezet in wetgeving, is nog even afwachten. De verwachting is dat staatssecretaris Wijn in het voorjaar van 2006 een wetsvoorstel gaat indienen. Wij houden u in de media op de hoogte van de ontwikkelingen. Uiteraard kunt u ook contact opnemen met uw belastingadviseur. ■

Waar legt u de basis? U kunt uw huidige zorgverzekering tot 1 maart 2006 opzeggen en u kunt zich vervolgens tot 1 mei 2006 bij een andere zorgverzekeraar aanmelden. Kijk en vergelijk, en sluit niet zomaar een zorgverzekering af. U kunt van de belastingdienst onder voorwaarden een tegemoetkoming krijgen in de kosten van uw zorgverzekering. Tot 1 april 2007 kunt u een aanvraagformulier zorgtoeslag indienen met betrekking tot het jaar 2006. Voor ondernemers die niet goed weten hoe hun winst er in 2006 uitziet, is het verstandig wel een aanvraag zorgtoeslag in te dienen. Als u het formulier zo invult dat u recht heeft op een minimale zorgtoeslag, bekijkt de belastingdienst aan de hand van uw aangifte inkomstenbelasting 2006 of

Mevrouw mr. Anke C.F. Kienhuis De auteur is als belastingadviseur verbonden aan Ten Kate & Huizinga te Enschede (www.tkhabc.com).

13

Univé vertrouwt op naamsbekendheid in strijd om zorgverzekerde

interview | univé

‘Vijf miljoen mensen op drift’

(door Martin Steenbeeke) Niemand kan er aan ontkomen. Niet aan de nieuwe zorgverzekering, en niet aan het publicitaire geweld dat de zorgverzekeraars uitstorten. Alhoewel, er is minimaal één maatschappij die zegt dat ze in de strijd om zoveel mogelijk verzekerden bewust veel minder geld uitgeeft aan marketing en reclame: Univé Verzekeringen uit Zwolle. Doe maar gewoon dan doe je gek genoeg, is het credo van de coöperatieve verzekeraar.

14

Univé wil een no-nonsense verzekeraar zijn. Met 1.3 miljoen verzekerden is het een middelgrote verzekeringsmaatschappij maar wel één die zich probeert te onderscheiden van andere. “Commerciële verzekeraars moeten een deel van de winst afstaan aan de aandeelhouders. Dat hoeft bij ons niet. Als wij een overwinst hebben gehaald, krijgen leden dat terug via een restitutie of een lagere premie,” zegt vice-voorzitter Jan Hennekam van de Raad van Bestuur van Univé. De coöperatieve gedachte is volgens Hennekam zichtbaar in de prijs van de basisverzekering. Univé claimt, op de internetverzekeraar Ander Zorg (Menzis) na, de goedkoopste basisverzekering aan te bieden. “Dat kunnen we doen omdat we in 2004 en 2005 goede jaren hebben gekend.” De strijd om de nieuwe zorgverzekerden wordt intens gevoerd. Zorgverzekeraars hebben hun marketing-budget in de eerste drie kwartalen van 2005 zo ongeveer vervijfvoudigd. Menzis gaf bijvoorbeeld 7,6 miljoen euro aan reclame uit, terwijl het belangrijke vierde kwartaal - waarin iedere Nederlander een nieuwe aanbieding in de bus kreeg - nog moest komen. Univé wil niet zeggen hoeveel geld het uitgetrokken heeft; wel dat het beduidend minder is. Hennekam: “Het is natuurlijk zo dat Menzis een heel nieuw merk in de markt moest zetten. Wij maken gebruik van de naamsbekendheid die we al hebben. Onze naam bestaat al veertien jaar, in de polls komen we steeds als derde uit de bus qua naamsbekendheid.” De shirtsponsoring van voetbalclub Heerenveen heeft hier aan bijgedragen. “Heerenveen past qua sfeer en uitstraling erg goed bij ons bedrijf. Een regionale club met landelijke uitstraling, nooit vervelende toestanden en uitstekende prestaties. Het contract loopt in juli 2007 af. Als FC Twente hetzelfde gaat bereiken als Heerenveen komen we hier wellicht wel een keer om tafel, maar afgaande op de jongste resultaten van FC Twente zie ik dat nog niet zo snel gebeuren,” zegt Hennekam met een brede glimlach.

Collectief

Jan Hennekam, vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Univé in de slag om de verzekerden.

Twentevisie 01/2006

De vraag is of al het adverteren en marketinggeweld nut heeft. In een enquête van TNSNipo heeft elf procent van de verzekerden aangegeven naar een andere zorgverzekeraar over te stappen. Dat valt Hennekam niet tegen. “Dat is nog altijd 1,7 miljoen mensen, voor een verzekeraar heel interessant. Daarnaast heeft 24 procent aangeTwentevisie 01/2006

geven te overwegen over te stappen. Als je dat meeneemt, raken vijf, zes miljoen mensen op drift, een hele grote operatie.” Univé verwerkt sinds half december vijf- tot tienduizend telefoontjes per dag op de callcentra in Alkmaar, Heerlen en Assen. Via internet zijn in een paar weken 7.000 nieuwe verzekeringen afgesloten en het aantal vertrekkers is “gering”. “Het ziet er goed voor ons uit,” zegt Hennekam. Of de zorgportefeuille van Univé flink gaat groeien door het nieuwe zorgstelsel wordt voor een groot deel bepaald door de collectieve verzekeringen. Univé stelt dat door het coöperatieve karakter de individuele leden niet benadeeld moeten worden, maar beseft tegelijk dat het de grote collectieve contracten nodig heeft om zo goedkoop mogelijk zorg te kunnen inkopen voor alle verzekerden. Univé heeft al een aantal grote contracten afgesloten, onder meer met Zorgzaam (de personeelsorganisatie van Defensie), goed voor 130.000 verzekerden. Menzis heeft met de vakbond FNV een nog grotere partner binnengehaald. De vakbond zegt dit te hebben gedaan na prijs en kwaliteit van zeven grote verzekeraars met elkaar te hebben vergeleken. Hennekam stelt fijntjes dat de FNV een niet zo slimme keuze heeft gemaakt voor haar leden. “Ze vragen een premie van 996 euro. Onze individuele premie is 995 euro, dus die mensen die zich collectief via de FNV verzekeren doen zich in elk geval al één euro tekort.”

‘Als FC Twente hetzelfde gaat bereiken als Heerenveen komen we hier wellicht wel een keer om tafel’ Hoe lang zullen de zorgverzekeraars elkaar nog op euro’s proberen af te troeven? De verwachting is dat de verzekerden nu een lage premie betalen, maar als ze éénmaal ‘binnen’ zijn, geconfronteerd zullen worden met forse premiestijgingen. “Natuurlijk komt er een slag, maar veel zorgverzekeraars hebben een behoorlijke reserve opgebouwd. Wij denken dat we minstens tot en met 2007 op een soortgelijk niveau kunnen blijven,” zegt Hennekam.

Te ruime voet Hennekam is sinds 1995 in dienst bij Univé; daarvoor was hij werkzaam bij Verenigde Spaarbank, FBTO, Avéro en KPN. Sinds 2004 vormt Hennekam samen met Edwin Velzel de Raad van Bestuur van

Univé. Hennekam legt zich vooral toe op de interne gang van zaken. In 2003 is er fors georganiseerd in onder meer het personeelsbestand. Op de kantoren in Zwolle, Assen en Alkmaar verdwenen zo’n honderd arbeidsplaatsen. In totaal werd er op een kostentotaal van 160 miljoen euro structureel 40 miljoen bezuinigd. “Er is een poosje bij ons op te ruime voet geleefd,” blikt Hennekam terug. 2004 was het jaar waarin financieel geoogst werd; het aantal polissen steeg, de schadelast ontwikkelde zich gunstig terwijl het effect van de reorganisatie merkbaar was bij de kosten. De brutowinst over 2004 steeg met bijna negentig procent naar 151 miljoen euro. De cijfers over 2005 zijn nog niet bekend, maar Hennekam durft te stellen dat het wederom een uitstekend jaar zal zijn. “Het tekent zich gunstig af.” De producten van Univé stoelen op drie poten; zorg, schade en brand. “We hebben lange tijd zorgen gehad over de zorg, maar de rendementen zijn ook daar verbeterd. Het is niet zo dat de ene tak de andere moet subsidiëren.” Univé biedt ook levensverzekeringen aan maar die zijn bij de reorganisatie van 2003 ondergebracht bij SNS/REAAL, omdat Univé zichzelf op deze markt een te kleine speler acht. “Als je zoiets constateert moet je reëel zijn en dat uitbesteden.”

Kantoren Univé bestaat uit een centrale organisatie. Het heeft drie hoofdkantoren en 34 zelfstandige Onderlingen en 150 kantoren verspreid over het land. Deze vormen eigenlijk de basis van het ontstaan van Univé dat is ontstaan door bundeling van krachten van regionale ‘onderlinge’ brandverzekeringsmaatschappijen. Naast een eigen brandporteleuille distribueren ze het hele scala van verzekeringsproducten van Univé. De coöperatieve verzekeraar heeft plannen om het aantal kantoren in het zuiden van het land uit te breiden, ondanks de opkomst van internet. “Wij halen een belangrijk deel van onze provisie binnen via internet maar wat wij niet willen is dat het alleen via internet gaat. Dat is toch onpersoonlijk, terwijl het kenmerk van Univé juist dichtbij en persoonlijk is.” Univé brengt de nieuwe verzekeringen die via internet worden afgesloten onder bij de ‘onderlinge’ bedrijven in het land met het verzoek om die relatie uit te bouwen met bijvoorbeeld levensverzekeringen, pensioenen, financiële planning; in ieder geval producten waarbij enig advies op zijn plaats is, zodat de fysieke band tussen Univé en de verzekerde in stand blijft. ■

15

Ben Koopman was jarenlang de grote man achter de provinciale schermen interview | ambtenaar

De man van één miljard

Ben Koopman werkte veertien jaar bij de provincie Overijssel en vierde onlangs zijn eerste lustrum als directeur/partner van zijn eigen bureau Lysias. Hij is per 1 januari programmadirecteur geworden van het Kennispark Twente.

(door Jan Medendorp) Hij is grof uitgerekend goed geweest voor een miljard of wat voor Twente. Geen topbestuurder, geen doorgewinterde politicus, geen lobbyist, maar een gewone ambtenaar. Ben Koopman (49) was als het aan de vroegere Commissaris van de Koningin Jan Hendriks had gelegen nog steeds een topmanager geweest van de provincie Overijssel. Maar Koopman wil ook buiten de overheid laten zien dat hij wat in zijn mars heeft. Vijf jaar geleden richtte hij met een vriend adviesbureau Lysias op. Vrij naar de reclameslogan van Trouw is Lysias inmiddels misschien wel het beste bureau van Nederland. Twentevisie 01/2006

Assurantiekantoor Koopman in Albergen bestaat nog steeds. Omdat Ben de wijde wereld in wilde, wordt het tegenwoordig gerund door zijn broer en zwager. Ben Koopman ging studeren in Groningen (Geografie en Planologie, en Bestuurskunde) en werkte daarna drie jaar bij de vroegere ombudsman Marten Oosting. En daarna werkte hij veertien jaar bij de overheid, het allergrootste deel bij de provincie Overijssel, maar hij was ook een jaar interim-directeur bij de gemeente Kampen waar hij de fusie met IJsselmuiden mee voorbereidde. Koopman groeide uit tot de grote man achter de schermen bij de provincie die diverse gedeputeerden adviseerde. Over de kwaliteit van de

Lannings, Dijkema’s, Oosterhofjes en de andere reeks die hij voorbij zag komen, wil hij nog steeds weinig zeggen. “Voor ambtenaren is het belangrijk dat de bestuurder een soort gedrevenheid heeft. Je moet voor hem of haar willen werken en de bestuurder moet het beste uit de mensen naar boven kunnen halen. Ik als ambtenaar kan niet onderhandelen met de staatssecretaris. De bestuurder moet weten wat hij moet zeggen. En wanneer hij zijn mond moet houden.”

Miljard Zijn eerste (economische) klus was een project over toelevering en uitbesteding, ergens eind ›

17

interview | ambtenaar

bouwcorporaties. “Vooral overheidsgerelateerd. We zijn gespecialiseerd in beleid, strategie en organisatie.” En directe concurrent dus van het bekendere Berenschot, ook een Tukker. “Wij willen het beste bureau van Nederland worden.” Een dagje Koopman over de vloer kost 1600 euro.

Regio Twente

jaren tachtig. “De provincie had die bijeenkomst georganiseerd en ik herinner me nog dat die kerels niets wilden. Toen begon ik in het Twents te praten. De lucht klaarde meteen op.” Koopman was vanaf dat moment vrijwel bij alle projecten betrokken om Twente in de vaart der volkeren op te stuwen, om het textielverleden definitief af te schudden. “In die periode kreeg Twente hooguit een paar miljoen voor ondersteuning van het rijk en de Europese Unie. In de jaren daarna groeide dat uit tot vijftig, zestig miljoen.” Grof berekend heeft Twente zeker een miljard aan ontwikkelingshulp gehad.” Eind jaren negentig had Koopman het eigenlijk al gezien op het provinciehuis, hij was tussentijds al een jaar uitgeleend aan Kampen en wilde voor zichzelf beginnen. Maar de provincie wilde hem nog niet kwijt, die stond aan het begin van de grote reorganisatie waarbij vooral de chefjes en leidinggevenden werden weggesaneerd. Ook het externe bureau dat de provincie had aangetrokken voor de reorganisatie adviseerde Koopman weg te gaan voordat hij de rest van zijn leven achter een Zwols bureautje zou wegkwijnen.

Lysias Per 1 januari 2000 is Koopman met zijn vriend Henk de Jong met zijn eigen bureau Lysias begonnen. Lysias was een adviseur van de Griekse democratie. Natuurlijk (zo werkt het in die kringen) kon Koopman werk meekrijgen van de provincie Overijssel, want zijn hypotheek moest tenslotte ook betaald worden en waar haal je zo snel klanten vandaan. “Ik heb dat geweiTwentevisie 01/2006

gerd, ik heb de eerste drie jaar nauwelijks iets gedaan in Overijssel.” Maar hoe komt een ambtenaar die vroeger onder meer platgebeld werd door wethouders omdat ze iets van hem wilden, aan werk? “Je moet jezelf bij mogelijke klanten gaan presenteren, brieven schrijven en er op af gaan.” Bij veel overheden lopen externe adviseurs in en uit. Door ambtenaren worden adviseurs behoorlijk verafschuwd. Koopman deelt die mening niet. “Er wordt door de volksvertegenwoordiging en media vaak hypocriet gedaan over de inhuur van adviseurs. Het gaat er om dat de overheid effectief is en presteert. Dat kan met eigen mensen en soms met mensen van buiten.

‘Bij de regio Twente is al jarenlang veel beweging en weinig vooruitgang’ Dat hoeft per saldo niet altijd meer geld te kosten. Kritisch zijn op externe inhuur en goed opdrachtgeverschap horen er ook bij. Maar dat geldt net zo goed voor de inzet en prestaties van de eigen mensen. Daar moet je ook op durven sturen”. Ook Koopman heeft ze in zijn tijd ingehuurd voor opdrachten waarvoor expertise en inzet nodig was die niet in huis was of omdat er meer snelheid nodig was in handelen. Lysias vierde onlangs het eerste lustrum, met inmiddels meer dan dertig mensen en een omzet van een kleine vier miljoen euro. En met een trackrecord waar menig bureau van droomt: gemeentes, provincies, ministeries, woning-

“Een gemeente heeft niet alle expertise in huis en moet dat dus soms van elders halen. Soms kunnen wij in één dag een doorbraak ergens forceren die misschien wel tien- of twintigduizend euro waard is. Dat zijn dingen die ze zelf niet zien of waar ze niet aan gedacht hebben.” Dan zit Koopman op een gouden plek, want het lijkt er minimaal op (in zijn algemeenheid) dat de kwaliteit van de gemiddelde bestuurder en de gemiddelde ambtenaar er de aflopen jaren in elk geval niet op vooruit is gegaan. “Dat ben ik wel met je eens. De democratie bepaalt wat je krijgt aan bestuurders. En de ambtelijke kwaliteit kan hier en daar ook wel beter.” Koopman is onlangs programmadirecteur van het Kennispark Twente geworden. Eerder was Lysias onder meer betrokken bij de opstelling van het regionaal economisch ontwikkelingsprogramma, het Nieuw perspectief Twente en Hart van Zuid in Hengelo. Ook in Enschede was en is hij geen onbekende. Hij heeft het college begeleid. En meegeholpen aan een strategiesessie voor de toekomst. Lysias is ook betrokken bij de Regio Twente om de samenwerking van de gemeenten binnen de regio en samenwerking met de provincie te verbeteren. “Daar is al jarenlang veel beweging en weinig vooruitgang.”

Complex Is het eigenlijk niet beschamend dat de overheid voor een groot deel afhankelijk is van externe bureaus. Koopman ontkent (natuurlijk), maar zijn antwoord houdt toch een soort van bevestiging in: “In Nijmegen kreeg burgemeester Guusje ter Horst het bij de ambtelijke organisatie niet voor elkaar om in een periode van drie, vier weken laat ik zeggen de thermometer erin te steken om de vraag te beantwoorden: waar staan we als gemeente? Wat hebben we als college gedaan en wat moeten we nog doen?” Alle criticasters van de overheid zouden eigenlijk eens een jaartje bij de overheid moeten werken, vindt Koopman. “Het is vaak hartstikke complex, omdat de samenleving nou eenmaal ingewikkeld is geworden.” Maar ook omdat het rijk het zelf ingewikkeld maakt, waardoor lagere overheden in de stress schieten. Een voorbeeld daarvan is in het afgelopen jaar het ministerie van Landbouw dat geen zin meer heeft om zelf ongeveer vijftig regels uit te voeren en dat bij de twaalf provincies neerlegt die daar dan 700 miljoen euro voor krijgen. Lysias heeft voor de provincies een onderhandelingsstuk geschreven over wat ze precies moeten doen, voor hoeveel geld en wat ze moeten bereiken. ■

19

Nou, reken maar van yes.

”Leuker kunnen we het niet maken.”

Als fiscalist weten we alles, maar dan ook echt alles van de ingewikkelde en over en weer vliegende belastingwetgeving. En dat levert geheid hele leuke resultaten op.

M.H.Tromplaan 8, Enschede. Telefoon 053-4316161. www.bakxrombouts.nl

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | personeelsmarketing

Hoeveel kansen laat u liggen?! Wat is er toch aan de hand in klantgericht en commercieel Nederland? Hoeveel verkoopkansen laten we liggen? Hoeveel aanvragen gaan aan onze neus voorbij? En hoe vaak verkleinen we onze eigen scoringskansen doordat we onvoldoende in kaart hebben op basis van welke criteria de klant uiteindelijk beslist?

Jammer, jammer, jammer. De verkoper verlaat opgewekt het pand terwijl hij essentiële informatie mist om tot zaken te komen. Welke informatie hij mist? ‘Op basis van welke criteria gaan we beslissen? Wat zou voor ons een reden zijn om van leverancier te wisselen? Wat hebben we afgesproken over het vervolgtraject met de andere aanbieders?

De volgende voorbeelden illustreren de ernst van deze situatie. Vlak voor kerst bezocht ik een speciaalzaak in foto- en videoapparatuur. Voor mij stond een buitengewoon vriendelijke verkoper een echtpaar te woord. Onderwerp van gesprek was een storing aan een spiegelreflexcamera. ‘Ik ga uw camera opsturen en als de kosten lager zijn dan 60 euro laten we hem repareren, zijn ze hoger dan bel ik u om even te overleggen’ hoor ik de verkoper zeggen. ‘Dat is goed’ zegt mevrouw en richt zich tot haar man en zegt ‘Of is dit een goed moment om eens naar zo’n digitale camera te kijken?’. Ik spits mijn oren, nieuwsgierig als ik ben naar de reactie van de verkoper. Heeft hij de verkoopkans gesignaleerd? Reageert hij adequaat of juist niet? Helaas, de verkoper blijkt te druk met het invullen van zijn bon en helpt de verkoopkans onbewust om zeep: ‘Hier heeft u de kopie van de reparatieaanvraag, en ik bel u als de reparatiekosten hoger uitvallen of op het moment dat de camera weer binnen is.’

Oorzaken

Een andere situatie. December vorig jaar besloten wij om onze server en een aantal werkstations te vervangen. Dat werd immers hoog tijd. Zo gezegd zo gedaan. Er volgden een aantal gesprekken met verkopers van verschillende leveranciers. In de eindfase van een eerste gesprek stelt de desbetreffende verkoper - nadat we uitgebreid gesproken hebben over de nieuwe server, de werkstations en de bijbehorende backup-systemen - de volgende vraag: ‘Prima, ik ga mijn huiswerk doen, u heeft mij verteld dat u meerdere partijen heeft uitgenodigd, hoe groot is de kans dat wij tot zaken komen?’ Mijn collega reageerde als volgt ‘Nou, wij hebben inderdaad ook met twee andere leveranciers gesproken en in de basis hebben wij een voorkeur om met onze huidige leverancier in zee te gaan, die heeft ons immers nog nooit in de steek gelaten, maar natuurlijk krijgt u een eerlijke kans’. ‘Prima’ reageerde de verkoper ‘Daar ben ik blij om. Ik ga een voorstel uitwerken.’ Twentevisie 01/2006

Herkenbaar? Vast wel! Ook u bent immers dagelijks klant. De praktijk bewijst dat goed luisteren en diep en breed doorvragen vaardigheden zijn die we van nature in zeer bescheiden hoeveelheid meekrijgen. Wie deze vaardigheden wel beheerst heeft meer en diepgaander inzicht in hetgeen de klant daadwerkelijk beweegt. Daarnaast wekt grondig en dieper doorvragen vertrouwen in de oplossing die u uiteindelijk aanbiedt. En beide aspecten samen vergroten direct uw verkoopkansen. Maar waarom is dat luisteren en doorvragen dan zo lastig, denkt u? De oorzaak ligt op een aantal fronten. In de eerste plaats zijn we in de waanzin van de dag sterk geneigd ‘het verhaal’ van de klant te vergelijken met een soortgelijke situatie die we bij een andere klant eerder zijn tegengekomen. Dit leidt tot ‘aannames’ die lang niet altijd blijken te kloppen. Ook de ‘ervaringsvalkuil’ speelt hierin een rol: ‘Als ik de parkeerplaats op rijd, weet ik het al wel’, vertrouwde een senior accountmanager mij laatst eens toe. Over aannames gesproken! Daarnaast zijn velen van ons terwijl de klant praat te druk met het formuleren van ons eigen aanbod en ons ‘verkoopverhaal’. Hierdoor zijn we niet meer gefocust op dat wat de klant ons te vertellen heeft en missen we essentiële informatie.

keurspositie te creëren? Waarom gaat de klant uiteindelijk voor ons kiezen? Kunnen we deze deal wel winnen? Op basis waarvan dan? Bouw trainingsmomenten in tijdens teamvergaderingen. Laat uw medewerkers een aantal rollenspellen doen en evalueer deze kort op luisteren, vragen en doorvragen. Ruud van Nistelrooy traint ook iedere dag. Houd dus vol en zorg voor herhaling. Luister mee en coach! Schaf een meeluisterset aan voor telefoongesprekken en ga met uw buitendienst mee op bezoek. Geef na afloop feedback en zorg dat uw medewerkers het gevoel houden dat u dit doet om ze beter te maken en niet om ze te controleren Ik wens u veel succes en ben erg nieuwsgierig naar uw doorvragen op het bovenstaande! ■

Resultaten verbeteren Hoe kunt u deze vaardigheden nu bij uw eigen medewerkers verbeteren? Daag uw medewerkers voortdurend uit! Stel ze na afloop van een klantcontact de vragen waarvan u wilt dat zij die aan uw klant of prospect stellen. Wat gaat er bij de klant in 2006 veranderen? Waar liggen zijn prioriteiten in 2006? Op basis van welke criteria gaat de klant beslissen? Wat moet er na de aanschaf van een nieuw systeem beter gaan? En wat nog meer? Wanneer heeft de klant een vervolggesprek met de concurrentie? Wat heeft de concurrent aangeboden? Wat moeten wij doen om een voor-

Arjan Bloemendaal Directeur Jobo Training & Advies

23

Alleen Moniek Kleinsman maakt sprong van Twente naar Turijn

achtergrond | olympische spelen

Van Olympia in een kleine twee minuten. “Dit is een drama,” stamelde Tuitert na afloop. “Alles is voor niets geweest, ongelooflijk. Ik had in Turijn zo graag willen afrekenen met die klote-Amerikanen, en nu dit. Ik zet het nu maar op een zuipen, daarna zie ik het wel. Misschien ga ik de rest van het seizoen wel skeeleren, ik weet het ook niet.”

Olde Heuvel De mooie, rauwe emotie van een verliezend sportman straalde ook af op Remco Olde Heuvel. Op grond van zijn prachtige Wereldbekerzege in Inzell dichtte hij zichzelf een topklassering toe op de 1000 meter, maar de man uit Losser ging al na 20 seconden onderuit. “Ik wilde versnellen in de bocht om in de slipstream van mijn directe tegenstander Beorn Nijenhuis te komen, maar kwam op een blokje terecht en viel harder dan ik ooit ben gevallen.” Hij wist gelijk hoe laat het was: één minuut over twaalf. “Ontzettend jammer,” reageerde hij, “en ontzettend zuur, want ik voelde me erg sterk. Dat had ik al laten zien met een goed voorseizoen. En met één klap is het dan voorbij. Tsjonge, wat een tegenvaller. Ik was er graag bij geweest op de Spelen.”

Moniek Kleinsman uit Bentelo verdedigt op de Olympische Spelen de Twentse eer op de 3000 meter. (Foto: NOC*NSF.)

(door Eddy van der Ley) Van Twente naar Turijn. Een mooie alliteratie, een nog mooier perspectief, maar uiteindelijk slechts voor één Twentse schaatser weggelegd: Moniek Kleinsman uit Bentelo. Gelukkig levert Overijssel als provincie twee extra azen voor Olympisch eremetaal af: Erben Wennemars uit Zwolle en Gretha Smit uit Rouveen. “Maar per saldo leef ik met een lichte kater naar de Olympische Winterspelen toe,” zegt Manfred Kamphuis, coördinator van het Olympisch Steunpunt in Enschede. Het had zo mooi kunnen zijn: een Olympische afvaardiging van Nederlandschen bloede, voorzien van een sterk Twents accent. Met Mark Tuitert uit Holten als vaandeldrager, Remco Olde Heuvel uit Losser als kroonprins en Moniek Kleinsman uit Bentelo als hofdame. Een drietal dat op grond van vorm en prognostieken ook stevig op koers lag voor een Olympisch start-

24

bewijs. Op het Olympisch Kwalificatie Toernooi in Heerenveen leek het hooguit nog een kwestie van bekrachtigen en consolideren, maar zekerheden bestaan niet, niet in de sport en niet in het echte leven, en dus pakte het anders uit. Op de 1500 meter geraakte Mark Tuitert al in de eerste bocht aan het wankelen en het glibberen, maar hij had niet de tegenwoordigheid

‘Tuitert had zich natuurlijk moeten laten vallen om nog een skate-off te kunnen rijden’ van geest zich te laten vallen en een skate-off uit het vuur te slepen. Nee, de Holtenaar die in Turijn tot de kanshebbers op eremetaal zou hebben behoord, schaatste door en liet de 6de tijd noteren. Weg was de droom, weg de zoete hunkering naar Olympisch succes. Vervlogen in het grauwe niets. Van Olympia naar Utopia

De Twentse eer werd gered door Moniek Kleinsman. De nuchtere Bentelose knalde op de 3000 meter naar een derde tijd, goed voor een Olympisch startbewijs, maar had in Turijn ook graag de 5000 meter gereden. De van een slepende blessure herstelde Gretha Smit uit Rouveen bleef haar echter 0,36 seconden voor en kaapte het ticket voor haar neus weg. “Dat is jammer, maar ik ben blij dat ik überhaupt van de partij ben op de Olympische Spelen. Daar doe je het als sporter toch allemaal voor, iets hogers is er niet,” zei Kleinsman, die in Turijn - met alle respect niet tot de medaillekandidaten gerekend mag worden.

Wennemars Dat geldt wel voor Erben Wennemars. De in Dalfsen geboren en in Zwolle woonachtige sprinter plaatste zich niet zonder moeite voor de 500, 1000 en 1500 meter, maar hij gaat in Turijn zeker voor vuurwerk zorgen. Op de 500 meter zal hij daar hopeloos verdrinken tussen de Kato’s, Lee’s en Wotherspoons van deze wereld, maar op de 1000 meter is hij dé kanshebber voor goud, met in zijn kielzog mannen als Joey Cheek, Shauni Davis en Jan Bos. Zelfs op de 1500 meter is een medaillekans voor Wennemars niet uitgesloten, Twentevisie 01/2006

naar Utopia maar naar verwachting zal met name Davis over de langere adem beschikken. Hoe dan ook, dankzij Wennemars, en toch ook Smit en Kleinsman, spreekt de regio een woordje mee op de meest prestigieuze schaatswedstrijd ter wereld. Dat is mooi, zegt Manfred Kamphuis van het Olympisch Steunpunt Twente, maar in zijn stem klinkt toch ook een spoortje van teleurstelling door. Als begeleider en pleitbezorger van Twents talent met Olympische potentie en pretentie had hij graag méér Tukkers op de mondiale bühne zien staan. “Dit doet pijn, ook bij mij,” erkent hij. “Ik had zeker op Mark Tuitert gerekend, maar ook op Remco Olde Heuvel. Ontzettend jammer dat het niet gelukt is. Tuitert had zich natuurlijk moeten laten vallen om nog een skate-off te kunnen rijden, maar dat zit niet in zijn aard. Het is misschien wel typisch Twents. Jammer.”

Wak Volgens Kamphuis zijn Tuitert en Olde Heuvel door de uitschakeling in een peilloos diep mentaal wak terecht gekomen. “Zij hebben juist in deze periode op alle fronten begeleiding nodig, vooral ook in psychologisch opzicht. Ze maken echter deel uit van commerciële ploegen met een professionele aanpak, dus ik neem aan dat het wel goed komt. Ik besef dat een mentale trainer in de sportwereld nog steeds een taboe is, maar echt, zo’n figuur kan in dit soort omstandigheden belangrijk zijn.” Commerciële ploegen, goed betalende sponsors, mentale begeleiders: Kamphuis spreekt de woorden met enige jaloezie uit. Voor hem, als coördinator van het Olympisch Steunpunt Twente, is het de ver-van-mijn-bed-show. “Graag zou ik zoiets ook in Twente willen zien,” zegt hij. “Wij begeleiden de talenten met alle plezier en laten ze ook graag doorstromen naar zo’n ploeg, maar wat zou het mooi zijn wanneer we ze hier konden houden, bij een grote Twentse schaatsequipe. Alleen, dan zou er wel een grote sponsor moeten opstaan. Een bedrijf als Oad bijvoorbeeld. Of een grote gemeente.” Voorlopig kunnen de regionale talenten niet anders dan uitwijken naar commerciële ploegen buiten de regio. De huidige verdeling: Moniek Kleinsman en Jenita Hulzebosch-Smit rijden voor de DSB Bank, Erben Wennemars en Mark Tuitert voor de Nationale Postcode Loterij, Remco Twentevisie 01/2006

Olde Heuvel en Gretha Smit voor Team Telfort. Verder rijdt Enschedeër Tom Prinsen samen met onder meer Olympisch kampioen Gerard van Velde (Heerde) voor TVM Verzekeringen. Van de aanstormende jeugd zitten Wouter Olde Heuvel (Losser), Jan Smeekens (Zwolle) en Freddy Wennemars (Dalfsen) bij de Jong Oranje-selectie van de KNVB en maakt Jorien Voorhuis (Hengelo) uit Hengelo deel uit van de VPZ schaatssploeg.

Financiën

Dat is prachtig, maar hoe zit het met de financiën? Kamphuis verzucht: “In plaats van dat er structureel voldoende financiering is, is het ieder jaar weer afwachten. Het bestuur is hard bezig deze structuur te veranderen. De provincie Overijssel kent geen (top)sportnota en het sportbeleid zou meer aandacht moeten krijgen, voor zover het er al is. Binnen de Netwerkstad lagen er kansen voor een Sportservicepunt, maar dit is binnen de strategische visie van de Netwerkstad niet doorgegaan. Onvoorstelbaar. Financiële steun komt er nu vanuit NOC*NSF, op de voet gevolgd door de gemeente Enschede. Andere gemeenten zouden ook moeten gaan bijdragen, door bijvoorbeeld per inwoner een bedrag beschikbaar te stellen.”

Voordat schaatsers, maar ook shorttrackers en bobsleeërs, de stap naar professionaliteit zetten, ressorteren ze onder de vleugels van het Olympisch Steunpunt. “Wij proberen obstakels uit de weg te ruimen die de topsporter hinderen op hun weg naar de top,” zegt Kamphuis namens het Twentse dependance. “Wij onderhouden goede contacten binnen het Olympisch Netwerk en NOC*NSF, tevens op het sportieve, maatschappelijke, medische, technische, financiële en juridische vlak. Daarnaast heeft het steunpunt een zeer sterke band met de onderwijsinstellingen en met de Sportraad Overijssel en de Euregio.”

Kamphuis hoopt ook vurig op bijdragen uit het Twentse bedrijfsleven. “Ik durf het zelfs noodzakelijk te noemen. Zij kunnen ons de middelen verschaffen talenten op te leiden tot topsporters. Belangrijk hierbij is dat topsporters de verplichting hebben om projecten vanuit het bedrijfsleven te ondersteunen. Hier profiteren de bedrijven ook van.” En, verwijzend naar een mogelijk goudomrande toekomst: “Bij de volgende Olympische Spelen, in Vancouver, hopen we een grotere Twentse inbreng te hebben. Maar eerst duimen we voor Moniek Kleinsman.” ■

‘Twentse gemeenten zouden een bedrag per inwoner beschikbaar moeten stellen’

Erben Wennemars is ook een van de Overijsselse azen voor Olympisch eremetaal.

25

Tingen met supermarkt ondernemer van 2005

bedrijfsreportage | coop

Plussen tegen de stroom in het gaat. Tijdens hun zogenoemde ‘matsweken’ gaan producten met een verlies van 103% de deur uit. Inkoop kost een fles cola 86 cent. Die wordt normaal al verkocht voor 83 cent, maar tijdens die actieweken krijg je er een tweede fles gratis bij. Dat verlies moet worden opgehoest door de ondernemer. Dat houdt toch niemand lang vol. Maar kennelijk zijn er maar weinig die zich er druk om maken. Want ook al zijn er landelijk 34.000 banen verloren gegaan, de strijd gaat door.” Moedermaatschappij Coop doet alleen verse producten in de aanbieding. Tingen is er blij mee, want het geeft hem de lucht die hij nodig heeft om te overleven. “Van de omzet die ik haal, zit 50% in de verse producten zoals vlees, groente en brood. Daar boek ik de winst op. Van alle andere producten schrijf ik rode cijfers. Ik heb bijvoorbeeld een schap van vier meter met koffie, thee en suiker waar ik wekelijks een verlies van 14% schrijf. Als ik geen verse producten zou hebben, kon ik morgen de tent dichtdoen.” Egbert en Greet Tingen runnen samen de COÖP-supermarkt in Luttenberg

(door Mario van Santen) Een afdeling ‘Food’ kennen ze niet. Wel kruidenierswaren. Toch is de Coop Compact Tingen-supermarkt van Egbert en Greet Tingen in Luttenberg geen ouderwetse zaak. Integendeel, de supermarkt is net zo modern als alle anderen en presteert het om tegen de stroom van de prijzenslag in te plussen. Een prestatie die hem in de gemeente Raalte de titel ‘Ondernemer van het jaar 2005’ opleverde. Na jaren als bedrijfsleider voor de Coop-organisatie te hebben gewerkt, wilde Egbert Tingen doorgroeien. Daarom liet hij zijn baas weten in te zijn voor een eigen zaak. Toen zich de kans in Luttenberg voordeed, keek hij naar de mogelijkheden en kwam tot de conclusie dat hij het Drentse Odoorn moest verruilen voor het Sallandse dorp waar 2200 monden te voeden zijn. Hij verspijkerde voor een half miljoen euro en begon.

Albert Heijn Een jaar nadat Tingen de winkel in Luttenberg overnam, begon Albert Heijn met zijn prijzenslag. “Dat was een flinke tegenvaller, want waar vroeger marges van rond de 23 procent Twentevisie 01/2006

Stiefkinderen

werden gehaald, zijn we nu al tevreden met 18 of 19 procent. Het is bepaald geen vetpot, maar omdat mijn omzet nog steeds stijgt, ben ik tevreden. Natuurlijk is het lekker als je dichtstbijzijnde concurrent op 8 kilometer rijden zit, maar je houdt altijd mensen die voor een liter melk in de auto naar Raalte springen, omdat het daar tien cent goedkoper is. Qua prijsstelling durf ik rustig te zeggen dat we op het niveau van Albert Heijn zitten. Met een aantal artikelen goedkoper, met een aantal anderen net even iets duurder. Je hoeft daarom niet het dorp uit, omdat je elders zoveel goedkoper uit bent.”

Maar zover zal het niet gauw komen, want de mensen in Luttenberg hebben de winkel omarmd. Het zal er ook wel mee te maken hebben dat Tingen zo’n beetje alle verenigingen financieel ondersteunt. Bij de overname kreeg hij ook een paar sponsorcontracten mee. Een bordje langs het veld of wat broodjes voor de manege, niemand klopt bij Tingen tevergeefs aan. “Ik vind dat je geen stiefkinderen kunt maken. Dat heeft overigens wel tot gevolg dat er jaarlijks al gauw zo’n 4.000 euro aan sponsorgeld de deur uitgaat. Dat is niet erg, want het verstevigt de band met je klanten.”

Prijzenoorlog

De titel ‘Ondernemer van het jaar 2005’ kreeg Tingen voor het lef tegen de stroom in te zwemmen. Nu wil hij de beste winkel binnen de Coop-formule in Nederland worden om uiteindelijk een gooi te doen naar de titel ‘Beste supermarkt van Nederland’. “Het houdt mij en mijn personeel scherp door altijd te kijken naar nieuwe ontwikkelingen. Zo opende bijvoorbeeld de Rabobank in december nog het eerste zogeheten instore-filiaal in Overijssel in onze winkel. Ik wil zoveel mogelijk mensen in mijn zaak hebben en als dit soort noviteiten daaraan kunnen bijdragen, vind ik dat prima.” ■

Tingen verbaast zich over de prijzenoorlog in de supermarktwereld: “Het is werkelijk belachelijk wat er nu gebeurt. Schuitema heeft

‘Als ik geen verse producten zou hebben, kon ik morgen de tent dichtdoen’ zijn winst met iets van 7 miljoen euro zien stijgen, terwijl de ondernemers in de C1000formule creperen om het hoofd boven water te houden. Het is toch ook niet normaal zoals

29

actueel | nieuws & feiten

Ondernemersnieuws Uit de Enquête regionale bedrijfsontwikkeling (ERBO), een onderzoek van de kamers van koophandel, blijkt onder andere dat het Twentse bedrijfsleven in 2005 een goed omzetresultaat heeft geboekt en met 2,1% boven het landelijk gemiddelde van 1% ligt; de stijging in de bouwnijverheid bedraagt zelfs 4,3%. De exportpositie in de industrie is echter teruggelopen, met name bij de grote bedrijven in de metaalindustrie. Ook minder goed ging het met de investeringen: in 2004 investeerde nog ruim 65% van de Twentse ondernemers, vorig jaar slechts 55% (gemiddeld in Nederland 61%). De winstgevendheid in de regio is toegenomen en ook de rendementspositie is verbeterd. In alle sectoren is verder sprake van een verbetering van het bedrijfsresultaat; het aandeel bedrijven met winst neemt toe tot 84%. De Twentse ondernemer ziet volgends de ERBO 2006 met vertrouwen tegemoet: de exportpositie zal verbeteren; van de exporterende bedrijven geeft 50% aan, dat de omzet op de buitenlandse markt zal toenemen; ruim 40% van de industriële bedrijven verwacht een toename van de omzet. De bereidheid om te investeren zal in de regio ook iets toenemen tot bijna 60%. De Arbeidsplaatsenpremieregeling Kleinere Bedrijven, kortweg APR-Klein, de subsidieregeling van de Provincie Overijssel bedoeld om vooral de kleinere bedrijvigheid te stimuleren, is eind 2005 geëindigd. In totaal is € 2.050.000,uitgekeerd aan 60 diverse bedrijven, variërend van een stratenmakersbedrijf tot een hoogwaardig ICT-bedrijf en van een medisch contact center tot een machinefabriek. De subsidiebedragen varieerden van € 20.000,- tot € 100.000,- per bedrijf. Oost NV begeleidde de bedrijven bij hun aanvraag en bracht advies uit aan de Provincie. De APR-Klein zal door de provincie in 2006 beperkt worden voortgezet, meer gericht op specifieke doelgroepen. Jongbloed Fiscaal Juristen heeft zich per 1 januari 2006 als zelfstandig belastingadvieskantoor gevestigd aan de Marthalaan 5 in Enschede. Het kantoor richt zich op de zakelijke markt, internationale structuren en (vermogende) particulieren.

Het kantoor van Jongbloed Fiscaal Juristen aan de Marthalaan in Enschede.

Twentevisie 01/2006

Op de website www.project21.nl kon vanaf eind december worden geboden op een origineel script van de succesvolle regiosoap Van Jonge Leu en Oale Groond met de handtekeningen van Johan Nijenhuis en Herman Finkers en de acteurs. Het bedrag dat met de veiling binnen wordt gehaald, wordt geschonken aan Stichting Kans voor een Kind. De website www. project21.nl is een initiatief van de Stichting Project 21. Bekende sporters en artiesten bieden artikelen aan voor een goed doel, in dit geval dus Stichting Kans voor een Kind. Zij krijgt 90 procent van de opbrengst; 10 procent gaat naar Stichting Project 21, die deze opbrengst één keer per jaar aan een zelf gekozen goed doel doneert. Overigens houdt Kans voor een Kind op 20 maart weer een eigen veiling tijdens het Twentevisie Event. Op 30 november jl. is G.J. Bekman beëdigd tot gerechtsdeurwaarder met als vestigingsplaats Almelo. Bekman is sinds 1993 werkzaam bij Tijhuis Gerechtsdeurwaarders in Almelo, dat vestigingen heeft in Almelo, Arnhem en Winterswijk en deel uitmaakt van de Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN), waarvan zij tevens mede oprichter is. TSM Business School en de Stichting Wetenschappelijke Opleidingen Twente (SWOT) zijn met ingang van 1 januari 2006 samen gegaan in de Stichting Twente School of Management (STSM). Ivo Matser, directeur van beide aan de Universiteit Twente verbonden opleidingsinstituten, verwacht met deze samenwerking een kwaliteitsslag te maken en het aanbod in het post-initiële managementonderwijs te verduidelijken. Doel is het tegengaan van de vertroebeling vanwege de veelheid aan managementopleiders en het creëren van transparantie. Van Asten Autohifi, gevestigd aan de Oonksweg 28 in Borne, vierde afgelopen maand zijn vijftienjarig bestaan. In 1990 hield Van Asten zich alleen bezig met autoradio’s, tegenwoordig met alle mogelijke vormen van inbouwapparatuur, waaronder navigatie en mobiele telefonie. Oost NV onderzoekt in opdracht van de provincies Overijssel en Gelderland op welke wijze de herontwikkeling van verouderde bedrijventerreinen kan worden vormgegeven. Door de herontwikkeling ontstaat nieuw uitgeefbare ruimte voor vestiging en uitbreiding van bedrijven. Op deze manier hoeven er minder nieuwe bedrijventerreinen ontwikkeld te worden. Uit de analyse blijkt dat een herontwikkelingsfonds het meest geschikte instrument hiervoor is omdat het stimulerend werkt op zowel gemeenten als private partijen om gezamenlijk dit complexe probleem aan te pakken. Ook de Universiteit Twente en Hogeschool Saxion participeren op verzoek van Oost NV in dit traject.

De Rossumse vierspanrijder Mark Weusthof heeft een nieuwe hoofdsponsor, Isovlas, een Brabants bedrijf dat gespecialiseerd is in milieuvriendelijke isolatie en geleid wordt door Kees van Opstal. De sponsorovereenkomst betekent voor Weusthof de eerste stap op weg naar de wereldruiterspelen van 2006 in Aken. Eigenaar Kees van Opstal van het in het Brabantse Moergestel gevestigde bedrijf Isovlas, gespecialiseerd in milieuvriendelijke isolatie, tekende afgelopen week een contract met de menner uit Rossum en de Stichting Twents Vierspan Theo Weusthof voor de duur van een jaar met een optie van nog eens twee seizoenen.

Mark Weusthof en Kees van Opstal tekenen het sponsorcontract.

Een greep uit de faillissementen in de periode 12 november tot en met 16 december die de Rechtbank aan de Kamer van Koophandel heeft doorgegeven. Let wel, tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, tel. 0900-1234567. Almelo: R.H.J. Kol, geb. 16-4-1957 hodn K-Er-Sys; Enschede: Administratiekantoor A. Wijering B.V., Becking B.V., Betra Int. Expeditiebedrijf B.V., M.R. van Beek Eco Products B.V., Aannemer Witbreuk B.V., Aannemingsbedrijf Kleinbruinink B.V., Kaspers Project Management B.V., Road Commerce B.V.; Goor: Haasewinkel Plastics B.V. - Haasekamp B.V., Haasewinkel Beheer B.V.; Haaksbergen: Rustenburg Beheer B.V.; Hengelo: ’t Neutje B.V., Sub Hengelo B.V., M.J. Peters, geb. 17-31972 hodn Peters Serrebouw; Holten: Udema Vlees B.V., Metalu-Holten B.V.; Nijverdal: De Meulenbelt Groep B.V., J.W. Middag geb. 9-41965 en J.H. Middag geb. 6-11-1972 beiden vennoot van Kami V.O.F.; Oldenzaal: Kaweka B.V., Herman Kühlkamp Holding B.V., Inter Trade Network Corporation B.V., HK-Plastics B.V.; Vroomshoop: ALCOMbouw B.V. ■

Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi. Eventueel per post: MediaSales Nederland B.V., Postbus 702, 7550 AH Hengelo.

33

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | online strategie

Omgaan met risico’s Ondernemen heeft alles te maken met bewust risico’s nemen en ik ken toch een paar zeer succesvolle ondernemers die daardoor groot zijn geworden. Geluk speelt vaak een belangrijke rol en het afgelopen decennium mochten aardig wat ondernemers dat geluk proeven. Aan de andere kant speelt dat element van bewust omgaan met de genoemde risico’s een rol waarmee het element van de geluksfactor wat buiten spel kan worden gezet. In dit artikel wil ik dat bewust omgaan met risico’s aan de orde stellen en met name de rol die een onafhankelijke en onpartijdige adviseur hierin kan vervullen.

Verzekeren Op mijn bureau ligt een stapeltje offertes voor de nieuwe zorgverzekering. Slechts een paar dekkingen zijn direct voor mij van toepassing en dan is het toch lastig om een kritische vergelijking te maken. Goed kijken welke tandarts voor mij geschikt is en welke huisarts mij het meest aanspreekt is dan veel tastbaarder. In Nederland zijn we echter gewend om ons zo goed mogelijk te verzekeren en gelooft u mij, ook ik voel me daar wel zo prettig bij. Boze tongen geven echter toch steeds aan dat het teveel is, dat zaken elkaar overlappen en dat heel veel dekkingen voor de individuele verzekerde onnodig zijn. Juist met de overgang naar het nieuwe zorgstelsel hebben mensen blijkbaar de neiging om meer risico’s af te dekken dan oorspronkelijk het geval was.

Vertrouwen Internationaal gezien komt in het bedrijfsleven steeds meer de nadruk op assurance te liggen. Assurance heeft alles te maken met vertrouwen. Vertrouwen dat alles volgens plan zal blijven verlopen en dat de in te calculeren risico’s redelijk zijn. Bij wijze van spreken de dokter die aangeeft welke dekkingen in uw situatie al dan niet nodig zijn. Bij mijn tandarts heb ik daar trouwens inderdaad ook even navraag naar gedaan. Zijn snelle ‘risicoanalyse’ scheelt me een fiks bedrag aan, op grond van kansberekening en kosten/batenanalyse, zinloos verzekerd bedrag. Deze assurance was voor mij voldoende, ik verzeker niet alles.

Twentevisie 01/2006

IT audit Op het gebied van hardware en software is ook een heel scala aan verzekeringen mogelijk. In mijn dagelijkse praktijk als IT-auditor zie ik legio onderhoudscontracten, hardwareverzekeringen enzovoorts. De zekerheid dat snel iemand ter plaatse is als zaken fout gaan en dat hardware snel wordt hersteld of vervangen willen de meeste ondernemers gewoon hebben. Hopelijk is hier wel enige risicoanalyse en kosten/batenanalyse aan vooraf gegaan, maar verder is daar niets mis mee. Als IT auditor geef ik daar in het kader van mijn betrokkenheid bij de jaarrekeningcontrole in elk geval een pluim voor. Uw accountant moet nu eenmaal toch echt iets zeggen over de betrouwbaarheid en de continuïteit van uw IT-omgeving.

Bezinning Ik zal de laatste zijn om u te vertellen dat verzekeringen tegen onvoorziene kosten en schade onnodig zijn. Als auditor, in mijn geval specifiek op het gebied van informatietechnologie, ben ik echter de eerste die u wil wijzen op het belang van een onpartijdig en onafhankelijk oordeel over de stand van zaken binnen uw organisatie. Een oordeel waardoor u in staat wordt gesteld om bewust om te gaan met de risico’s. Een audit van componenten van uw ITomgeving kan u een beeld geven van de kwaliteit van wat binnen uw organisatie op dat gebied is gerealiseerd. Doet uw systeemhuis goed werk: - komen zij de afspraken na; - worden de juiste technieken toegepast; - maken zij de voor u optimale keuzes qua kosten en meerwaarde? Zijn er nog verbeteringen mogelijk op het gebied van beheer: - probleembehandeling; - gebruikersrechten; - internet- en emailprotocol? En zijn bijvoorbeeld de parameters binnen besturingssystemen, applicaties en databases juist ingesteld? Om maar een paar voorbeelden te geven van waarover uw IT-auditor u zou kunnen adviseren en assurance zou kunnen verschaffen.

Wanneer u een IT-auditor naar uw organisatie laat kijken mag u een rapportage verwachten waarin de nodige feiten en bevindingen staan opgenomen. Daaruit voortvloeiend zal worden aangegeven waar voor u de risico’s maar ook waar steunpunten binnen uw IT-omgeving zijn gelegen. Hierdoor weet u waarop uw managementactiviteiten gericht moeten worden en, beter nog, van welke zaken u zeker bent dat deze naar wens verlopen.

Tot slot Op IT-gebied staan wij in de regio Twente bepaald niet stil. Natuurlijk is niet elk initiatief succesvol, maar jaar na jaar zijn er weer mooie voorbeelden van hoe het ook kan. Om teleurstellingen te voorkomen is goed advies onontbeerlijk en dat kost geld. Foute beslissingen uit het verleden blijven je aan de andere kant achtervolgen en zij kosten vaak kapitalen. Samen met uw IT-adviseur kunt u, veelal kosteloos, bepalen waar dit advies al dan niet wenselijk zou zijn. Ik wens u een gezond en voorspoedig 2006.

■

Jeroen Renard RE RA IT auditor bij Ten Kate & Huizinga te Enschede

35

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | vastgoed

Marktcijfers 2005 in perspectief De markt voor commercieel onroerend goed in Nederland kent momenteel twee gezichten. Aan de ene kant zien we dat gebruikers weer in beweging komen en een toenemende vraag naar - vaak kwalitatief goede - ruimte uitoefenen. Hierdoor neemt de marktdynamiek weer enigszins toe. Een aantal regio’s laat zelfs een zeer substantiële opnamestijging zien. Aan de andere kant vertonen de meeste Nederlandse gemeenten toenemende of gelijkblijvende (hoge) leegstandspercentages en tevens een negatieve netto absorptie. Mede ingegeven door een aantrekkende economie verwachten wij voor 2006 een toenemende vraag naar commerciële ruimte. De komende jaren zal echter wel sprake blijven van een (zeer) ruime markt. Het aanbod is anno 2005 dermate omvangrijk dat het niet binnen enkele jaren tot een gewone stand kan worden teruggebracht. Vooral de oudere panden zullen nog een aantal zware jaren te wachten staan. Het bovenstaande landelijke beeld herkennen wij ook in Twente. Onderstaand treft u de karakteristieken van de markt in de Twentse stedenband van 2005 aan.

Kantorenmarkt Opname Het afgelopen jaar is in Almelo, Enschede en Hengelo circa 35.000 m² kantoorruimte van gebruiker gewisseld, een stijging van 10.000 m² ten opzichte van de jaaropname in 2004. De opname concentreerde zich voornamelijk in Enschede (80%) en werd grotendeels ingegeven door enkele grootschalige transacties. Door het incidentele karakter van de opname blijft de kantorenmarkt in de drie Twentse steden kwetsbaar. De omvangrijkste transacties van het afgelopen jaar vonden plaats in Enschede. Het Ministerie van Defensie tekende voor circa 8.300 m² op Business & Science Park en begin 2006 neemt de Gemeente Enschede/CWI (5.000 m²) haar intrede in het gerenoveerde voormalige V&D-warenhuis. Daarnaast hebben Damsté Advocaten (2.800 m²), Saxion Hogescholen (2.300 m²) en Xtrasource (2.000 m²) kantoorruimte opgenomen. Twentevisie 01/2006

In Almelo heeft de Gemeente Almelo circa 2.500 m² aangehuurd. De terugval van de opname in Hengelo tekent het moeizame karakter van de kantorenmarkt in deze stad aangezien zich hier geen transacties van enige betekenis hebben voorgedaan. Aanbod Het aanbodniveau in de drie Twentse steden bedroeg ultimo 2005 circa 128.000 m² en is daarmee nagenoeg gelijk gebleven aan het niveau eind 2004. Naar verwachting is het dieptepunt in de regionale kantorenmarkt gepasseerd, temeer daar er geen ontwikkelingen op risico plaatsvinden. Vooralsnog blijft er voornamelijk sprake van een vervangingsmarkt aangezien het aanbodniveau niet significant is gedaald. Wel durven bedrijven vanwege de eerste tekenen van een licht herstellende economie, weer vooruit te kijken. Dit laat onverlet dat het aanbod een substantieel aandeel verouderde, deels incourante kantoren behelst. Huurprijzen De huurprijzen voor eersteklas kantoorruimte in de drie Twentse steden laten in 2005 verschillende ontwikkelingen zien. In Almelo is deze vanwege een kwalitatieve schaarste gestegen naar € 130,-. Het eerste halfjaar daalde de eersteklas huurprijs in Enschede. Deze ontwikkeling heeft zich niet doorgezet, waardoor de huurprijs ultimo 2005 is gestabiliseerd op circa € 135,-. In Hengelo heeft de daling zich echter wel voortgezet, zodat het huurprijsniveau ten opzichte van 2004 met 7,5% is gedaald naar circa € 125,-.

Bedrijfsruimtemarkt

2.500 m² opgenomen, beiden op Marssteden. Daarnaast betrok Bambolino Toys circa 2.800 m² in De Haven. Op bedrijfslocatie Twentekanaal te Hengelo hebben PSM (4.000 m²) en Letteboer (3.300 m²) bedrijfsruimte aangehuurd. Het merendeel van de transacties vindt plaats in de grootteklasse 300 tot 1.000 m², waarbij vooral de units tot 500 m² in bedrijfsverzamelgebouwen geliefd zijn. Het voorzichtig optimisme vertaalt zich dan ook voornamelijk in een aantrekkende markt voor het kleinschaliger segment. Aanbod Het aanbodniveau is licht gedaald naar circa 245.000 m², maar is nog altijd substantieel. Enerzijds doordat er nog steeds sprake is van een vervangingsvraag, waarbij de netto absorptie gering is. Anderzijds is er zowel in grootteklasse als in kwaliteit sprake van een mismatch tussen het aanbod en de vraag. Inmiddels zijn enkele initiatieven in voorbereiding om grootschalige, gedateerde bedrijfscomplexen om te bouwen tot flexibele bedrijfsverzamelgebouwen. Huurprijzen Aangezien het dieptepunt in de bedrijfsruimtemarkt is gepasseerd en er zelfs weer sprake is van voorzichtig optimisme, heeft de daling van de huurprijzen voor eersteklas bedrijfsruimte zich het afgelopen jaar niet doorgezet. Ultimo 2005 ligt deze in Almelo op € 40,- en in Hengelo en Enschede op € 42,-. Naar verwachting zullen de eersteklas huurprijzen in 2006 op eenzelfde niveau liggen. Indien u geïnteresseerd bent in het gehele rapport dan kunt u deze opvragen via ons kantoor. ■

Opname In Almelo, Enschede en Hengelo is in 2005 in totaal circa 50.000 m² bedrijfsruimte opgenomen. Deze lichte stijging ten opzichte van 2004 komt overeen met het voorzichtig optimisme dat waarneembaar is op de bedrijfsruimtemarkt. Wel moet worden opgemerkt dat de opname mede werd ingegeven door enkele grootschalige transacties. In Enschede tekende SupportPlus Europe BV voor circa 9.300 m² en heeft DOHMEN circa

Edwin H. Mulder MRICS RT Directeur/partner DTZ Zadelhoff

37

IKT Visie op…

Het jaar van de waarheid

De nieuwe bibliotheek 57 in Hengelo

2006 moet het jaar van de waarheid worden. Het kabinet heeft 1 januari van dit jaar gekozen voor de invoeringsdag van de grootste operatie in de sociale zorg: een ander stelsel van ziektekostenverzekeringen, andere regels voor de WAO én het omvormen van VUT en prepensioen in een levensloopregeling. Al deze wijzigingen moeten de welvaartsstaat betaalbaar houden en overzichtelijk maken én ervoor zorgen dat we ook in de toekomst voldoende arbeidskrachten houden om de groeiende stoom 65plussers te laten genieten van een goede oude dag. Deze stelselwijzigingen - en de verandering in de belastingwetgeving rond de auto van de zaak - zorgen voor een enorme - tijdelijke - verzwaring van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Ik denk dat we dat er maar voor over moeten hebben in de verwachting dat het bedrijfsleven er op termijn alleen maar profijt van zal hebben. Voor 2006 staat ons in ieder geval nog meer goed nieuws te wachten. Het kabinet wil ernst maken met de vereenvoudiging van vergunningverlening en de gemeenten hebben toegezegd er aan mee te werken om dit ook te realiseren. De Twentse gemeenten lopen daarbij voorop. De vergunningwijzer die is ontwikkeld, zal het ondernemers mogelijk maken om plannen gemakkelijker en sneller te realiseren. Ook komt er een goede afstemming tussen de verschillende gemeenten en wordt er gewerkt aan een éénloket-systeem en aan accountmanagers per bedrijfsproject. Ik ben er van overtuigd dat Twente ook op dit vlak voorop zal blijven lopen. Deze versimpeling van de regels en procedures kan een extra impuls geven aan de te verwachten groei van de economie, omdat hiermee sneller kan worden ingespeeld op nieuwe kansen in de markt.

Scope en IKT-nieuws 59

Ik hoop dat 2006 ons allemaal dat brengt dat we ervan verwachten

De levensloopregeling 50 Informal investors 52 Oost NV is optimistisch 54 Twente strijdt 56 voor internationale school

Twente Agenda 60

Geert de Raad Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985 www.ikt.nl

| Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 1 | Januari 2006 |

P r o f . Dr. Gerry Dietvorst geeft college

Levensloop is bijna altijd

voordeliger Sociaal akkoord De nieuwe regeling is het directe gevolg van het sociaal akkoord en de daaraan voorafgaande massademonstraties. “Men wilde de mogelijkheid houden om eerder met werken te stoppen. En die heeft men gekregen, alleen moet nu de werknemer de regie zelf in handen nemen. De jongeren die nu op de arbeidsmarkt komen, zullen tot hun 65e of 68e moeten doorwerken tenzij ze zelf in actie gaan komen en nu gaan sparen voor een eerder pensioen.” VUT en prepensioen verdwijnen; de officiële pensioenleeftijd blijft voorlopig nog 65 jaar, maar men kan eerder stoppen. Zonder daarvoor te sparen, is dat in feite niet meer te doen. Stoppen met zestig betekent vijf jaar korter premie betalen en vijf jaar langer ontvangen De uitkering is dan echter gereduceerd tot 50%! En de AOW komt uiteraard pas vijf jaar later. De nieuwe levensloopregeling maakt het mogelijk om te sparen voor maximaal drie jaar vervroegd pensioen. Het maximaal gespaarde bedrag mag niet meer zijn dan 210% van het laatste jaarsalaris en dat is exact 3 jaar uitkering van 70% van het salaris. Daarvoor kan de jaarlijkse pensioenopbouw opgehoogd worden van 1,75 naar 2.05%. De eerder opgebouwde prepensioengelden kunnen gebruikt worden om via de levensloopregeling eerder te stoppen. “We hebben dus in feite het VUT en prepensioen niet afgeschaft, maar alleen gerepareerd, waarbij de kosten (en de beslissing) meer bij de werknemer zijn komen te liggen. De levensloopregeling is niet meer en niet minder dan de mogelijkheid om een stuk van het salaris uit te stellen.”

50

De werkgever

Prof Dietvorst: “Denk aan een levensloopreglement.”

Op 1 januari verandert in feite het hele sociale stelsel. Naast de AOW en de ziektenkostenverzekering gaan ook de VUT, het prepensioen en de spaarloonregeling op de schop. Het keuzemoment is - onder druk van de Tweede Kamer - weliswaar uitgesteld. Kiezen moet men toch. En als het aan prof. Gerry Dietvorst ligt, kiest men massaal voor de nieuwe levensloopregeling. “Het is het meest flexibele en - uit kostenoverwegingen - het meest aantrekkelijke systeem.” De hoogleraar toekomstvoorzieningen in Tilburg en prominent adviseur van Interpolis verwacht dat de spaarloonregeling zijn langste tijd gehad heeft. “Het gespaarde geld werd eerst vrijgegeven. De logische volgende stap is het stoppen van de indexering en vervolgens het wegnemen van de fiscale voordelen. Die zitten immers allemaal in de nieuwe levensloopregeling.” (door Niko W ind)

Dat een ingreep in de - door de overheid via de belasting gesubsidieerde - VUT- en prepensioenregelingen noodzakelijk was, staat volgens prof. Dietvorst vast. “De babyboom pensioneert tussen 2010 en 2015 en de groeiende stroom 65-plussers vraagt om meer zorg. De arbeidsparticipatie van de ouderen is laag en we gaan eerder én door de hoge levensverwachting - langer met pensioen.” Het pensioen is bij de meesten echter vage toekomst. Men begint pas ‘bij de eerste leesbril’ na te denken over de hoogte van de uitkering. Daarbij merken veel mensen dat ze te maken hebben met een pensioengat door wisselingen in de dienstbetrekking, werken in het buitenland of echtscheiding. “Het ergste, wat je kan overkomen is dat je echtgenote op de dag voor je pensionering aankondigt te willen gaan scheiden.” Hoewel die dingen niet te voorkomen zijn, is het met de nieuwe levensloopregeling ook voor startende werknemers noodzakelijk om nu al aan het pensioen te gaan denken.

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

Hoewel de werknemer de vrijheid krijgt om flexibel te sparen voor vrije tijd of eerder stoppen, komt er veel druk te liggen op de werkgever. Als een werknemer voor de sluitingsdatum (dat wordt 1 januari 2007) geen keuze heeft gemaakt tussen spaarloon en levensloop, zal de werkgever over een deel van de pensioenopbouw belasting moeten betalen. Iemand die parttime bij twee bedrijven werkt, mag niet bij het andere bedrijf aan de spaarloonregeling deelnemen.” Een werknemer mag wel van jaar tot jaar bepalen hoeveel hij stort en hij mag zelfs weer overstappen naar de spaarloonregeling.”Allemaal extra administratieve lasten voor de werkgever. Ze hadden die spaarloonregeling in één keer af moeten schaffen. Dat was voor iedereen veel eenvoudiger geweest. Maar in de politiek spaart men zo graag de kool en de geit, zeker als de kosten daarvoor door anderen gedragen moeten worden.”

De DGA Volgens prof Dietvorst heeft de directeur grootaandeelhouder weinig ruimte om zijn pensioenregeling te optimaliseren. Hij heeft doorgaans immers de fiscale grenzen

www.ikt.nl

van ‘Witteveen’ al opgezocht en bouwt dan per jaar al 2,25% pensioen op. Voor mensen tussen de 50 en 56 jaar is er echter een bijzondere regeling. Voor hen geldt de 12%-grens niet, zij mogen onbeperkt storten. Een DGA van die leeftijd kan bijvoorbeeld gedurende twee jaar zijn totale salaris in de levensloopregeling storten. Als hij het derde jaar wél een volledig salaris neemt, mag hij dat inkomen over die jaren uitsmeren en valt hij in een veel lager belastingtarief. “Met dat middelen is dus leuk geld te verdienen.” Ook voor werknemers zijn er trucs om op kosten van de fiscus leuke dingen te doen. Er geldt namelijk een extra bonus bij opname voor verlof: een heffingskorting van 183 euro per deelnemersjaar. “Als een werknemer dus negen jaar lang steeds één euro stort en in het tiende jaar een maximale storting doet - en vervolgens verlof neemt - krijgt hij op die ene euro een dusdanig hoog rendement dat hij bijna op kosten van de fiscus op vakantie kan gaan.”

Wettelijk recht Alle werknemers in Nederland hebben per 1 januari 2006 het wettelijke recht om deel te nemen aan de levensloopregeling en kunnen hun werkgever opdracht geven om maximaal 12% van het salaris op een levensloopregeling te storten bij een bank of een verzekeringsmaatschappij. Dat kan als spaarrekening of als belegging, via de werkgever of bij een eigen uitvoerder. De werkgever heeft echter de verantwoordelijkheid om het - door de werknemer opgedragen - bedrag of percentage van het loon op de juiste rekening te storten. En hij moet controleren of het maximum van 210% niet wordt overschreden. “Een eigen regeling voor het bedrijf is - administratief gezien - voor de werkgever het slimste. Bij het veranderen van werkgever moet de rekening echter mee, waardoor een collectieve regeling nooit echt collectief kan zijn. De werkgever mag geen enkele voorwaarde stellen aan deelname, maar hij mag wél een bijdrage leveren aan de leversloopregeling. Iets dat steeds meer grote bedrijven gaan doen. Voor Shell was dit de mogelijkheid om de officiële pensioenleeftijd naar 65 jaar te brengen. “Hét probleem is echter dat de werkgever een gelijk bedrag aan loon moet geven aan mensen die geen gebruik maken van de levensloopregeling.” Tegenover het wettelijk recht op deelname aan de spaarloonregeling staat geen wettelijk recht op verlof. Dat moet worden geregeld in overleg tussen werknemer en werkgever. In grotere bedrijven worden daarvoor levensloopreglementen opgesteld. “Maar ook voor kleinere is dat noodzakelijk. Wat doet u als werkgever als al uw medewerkers tegelijk een half jaar verlof willen gaan opnemen? Leg dus zaken vast; ook als u maar twee man personeel hebt!” ■

51

D i r e cteur Toon van Asseldonk (Oost NV) is optimistisch

Twente is voor ‘Den Haag’

en ‘Brussel’ een top-regio! medewerkers het daar soms moeilijk mee hebben, laat Van Asseldonk steeds graag de eer aan anderen. “Als een wethouder kan scoren met een bedrijf dat we hebben binnengehaald, dan mag hij dat. Wij zijn ondersteunend en werken vaak op de achtergrond.”

52

Kennis en innovatie

Toon van Asseldonk laat succes graag aan anderen over.

Directeur Toon van Asseldonk is uiterst bescheiden en vergelijkt zijn medewerkers graag met de zeven dwergen uit het sprookje van Sneeuwwitje. Tijdens zijn presentaties laat hij hen, compleet met bijbehorende muziek, over het scherm marcheren: zeven goedgemutste dwergen, die haast onzichtbaar, maar met enorme inzet werken voor het algemeen belang. Voor Oost NV (voluit Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland) is dat algemeen belang de economische ontwikkeling van de provincies Gelderland en Overijssel. Want na de fusie van de OOM en de GOM moet de aandacht worden gespreid over twee provincies en in het bijzonder over de twee innoverende regio’s Arnhem-Nijmegen en Twente. Van Asseldonk, te gast bij IKT-West Twente, liet zien dat door synergie in de activiteiten er nauwelijks sprake is van concurrentie, maar eerder van 1 + 1 = 3.

(door Niko W ind)

Van Asseldonk had zijn presentatie de titel ‘Niet zielig, maar kansrijk’ meegegeven; een kreet die voor hem niet sloeg op de ontwikkelingsmaatschappij maar op de regio

waarvoor deze werkt. “Alle ontwikkelingsmaatschappijen er zijn er nu nog vier - zijn opgericht om ‘zielige’ regio’s een steuntje in de rug te geven. Het omgekeerde is nu - zeker voor Twente en Arnhem-Nijmegen - waar. Het zijn terecht topregio’s in het economisch beleid van het huidige kabinet en van Brussel. En die positie wordt steeds sterker.”

Op de achtergrond Oost NV is vooral bekend als ondersteuner, coördinator en initiator van projecten en programma’s om de regionale economie te versterken. “Dat we daarbij aan anderen meestal de eer laten, is een logische politiek. Het bedrijfsleven en de andere actoren zullen er zelf voor moeten gaan zorgen dat het beter gaat. Wij kunnen hen daar alleen bij helpen.” De projecten waar Oost NV bij betrokken is, zijn in het algemeen erg concreet en dat varieert van aardappelen en eiwitten tot breedband en microtechnologie. “We zijn betrokken bij de problematiek rond de maakindustrie, het transport over de weg en over water en bij de plannen voor een doorstart van de luchthaven. Kortom met alles wat met de industrie en de zakelijke dienstverlening te maken heeft. En we kunnen ook financieel wat betekenen voor die projecten.” In al die projecten en programma’s werkt Oost NV samen met andere partijen: overheden, intermediaire organisaties, bedrijven en kennisinstellingen. Hoewel zijn eigen

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

Kernbegrippen in de huidige economische ontwikkelingen zijn kennis en innovatie, maar ook creatie in de zin van het creëren van nieuwe werkgelegenheid én in de echte creativiteit om met iets nieuws te komen.“Wij zijn in al die activiteiten niet de organisatie die bepaalt wat er moet gaan gebeuren, hoe het economisch beleid in Oost-Nederland eruit moet zien of wat de speerpunten daarin moeten zijn. Wij zijn slechts adviseur en uitvoerder. Om een andere beeldspraak te gebruiken: wij zijn niet de regisseur van de film, maar zorgen wel dat deze gaat draaien. Zeg maar de producent.” Eén van de vier taken van Oost NV - en waar ook de meeste menskracht in wordt gestoken - is ‘ontwikkeling en innovatie’. “Ons doel is business te creëren, niet voor onszelf, maar voor de bedrijven. Wij doen uiteraard zelf niet aan onderzoek en ontwikkeling, maar proberen partijen in netwerken bij elkaar te brengen. Het gaat daarbij om kennisinstellingen en bedrijven binnen, maar als dat gunstig is, ook buiten de regio.” Eén van de voorbeelden is de breedband infrastructuur, die vanuit Twente over Oost-Nederland wordt uitgerold. Maar Oost NV is ook bezig met het ontwikkelen van een eiwitcorridor langs de A1 en actief in de nanotechnologie. “Soms is het frustrerend voor mijn medewerkers, dat wij alleen bezig zijn met het initiëren en aanzwengelen van ontwikkelingen. Als iets echt gaat lopen, moet de markt het overnemen en trekken wij ons terug.” Oost NV neemt in een aantal gevallen ook zelf het initiatief. “Wij proberen het bedrijfsleven te prikkelen om met voorstellen te komen. Als deze passen in het Kennisbeleid Oost, dan zijn wij bereid om deze te steunen.” Toon van Asseldonk bracht deze boodschap enige tijd geleden tijdens een bijeenkomst in de Achterhoek en kreeg kort daarop acht concrete projecten voorgelegd, waarvan er inmiddels twee worden uitgevoerd. “Zo moet het gaan: laat de regio maar met ideeën komen. Wij helpen als wij kunnen.” Oost NV profileert zich daarom niet als organisatie die zich richt op individuele ondernemingen, maar vooral op clusters en bedrijfstakken. “Wij willen niet op de stoel van de Kamer van Koophandel en Syntens gaan zitten. Samenwerken doen we graag en veelvuldig. Maar zij hebben een eigen taak die we niet willen overnemen.”

Investeringsbevordering De OOM en de GOM zetten zich in het verleden sterk in op - wat toen heette - de acquisitie van bedrijven van buiten de regio en van buiten Nederland. Deze activiteit heeft zich toegespitst op het creëren van een gunstig onderne-

www.ikt.nl

mersklimaat en het fungeren van een centraal accountmanagement, zodat men niet met allerlei verschillende gemeenten en instanties te maken krijgt. “Het is voor ons niet belangrijk of een bedrijf zich in Hengelo, Almelo of Enschede vestigt. Wij proberen dus van de ondernemers te weten te komen wat ze exact willen en kijken van daaruit hoe we hen kunnen helpen.” De kreet ‘acquisitie’ is steeds minder op zijn plaats omdat Oost NV zich in toenemende mate richt op bedrijven die al in de regio aanwezig zijn en willen uitbreiden. “Dat betekent groei van bestaande werkgelegenheid. Om dezelfde reden wil Van Asseldonk zich meer en meer gaan richten op het verankeren van buitenlandse bedrijven die zich al in Oost-Nederland hebben gevestigd. “Als ze hier in netwerken opereren, hier hun toeleveranciers hebben en samenwerken met regionale kennisinstellingen zullen ze minder snel weer vertrekken.” Hetzelfde geldt voor bedrijven die hun productie willen overplaatsen naar landen met lagere loonkosten. Daar is het, volgens Van Asseldonk, belangrijk om het interessante, hoogwaardige gedeelte in de regio te houden. “We kunnen hen niet vasthouden, maar wél proberen om het kennisintensieve deel hier te houden.” Belangrijk daarbij is, dat er ook bedrijfsterreinen aanwezig zijn. Oost NV ontwikkelt - in tegenstelling tot bijvoorbeeld het LIOF in Limburg - zelf geen terreinen, maar is ondersteunend bij het maken van plannen en het ontwikkelen van een integrale regionale visie. “Wij helpen gemeenten ook bij het opzetten van duurzame bedrijventerreinen. Belangrijk is dat de gemeenteambtenaren geholpen worden om samen met de doelgroep (de aan te trekken bedrijven) na te denken over de invulling en realisatie van een terrein. Wij hebben daarover veel kennis in huis en willen die graag beschikbaar stellen.” Hetzelfde geldt uiteraard ook voor logistieke concepten zoals containerterminals.

Participatie Een belangrijke taak van ontwikkelingsmaatschappijen is met risicokapitaal participeren in bedrijven. “Na de fusie tussen de OOM en de GOM is deze activiteit in een aparte vennootschap ondergebracht, waarin Oost NV 93% van de aandelen heeft en verder de Universiteit Twente en de Saxion Hogeschool participeren. Participatiemaatschappij Oost (PPM Oost) investeert momenteel in ruim zestig bedrijven met bedragen tussen 100.000 en 2.000.000 euro. “Daarmee wordt direct onze rol duidelijk. Grote participatiemaatschappijen zijn niet geïnteresseerd in deze relatief kleine bedragen en wij vinden het wél belangrijk om bedrijven deze zetjes in de rug te geven.” Voor nog kleinere bedragen, met vaak een hoger risico wordt met toenemend succes een beroep gedaan op vermogende particulieren. Oost NV speelt hierin vooral een rol als voorlichter en koppelaar. ■

53

Vooral innovatieve en snelgroeiende bedrijven profiteren van informal investing

Particulieren investeren

in bedrijven Oost NV presenteerde daar het project ‘Meesters van de Toekomst’, dat al in 1996 door de GOM (die later met de OOM fuseerde) was opgezet. Daar bleek deze aanpak zijn vruchten af te werpen en in Arnhem en Wageningen waren net weer nieuwe bijeenkomsten geweest. Ook bij de voorlichtingsbijeenkomst in Twente was de belangstelling groot, al was de ‘echte’ doelgroep, de kleine kennisintensieve bedrijven, niet massaal opgekomen. Reijtenbagh verwacht echter dat de mogelijkheden die informal investing biedt, snel hun weg zullen vinden. “In Twente is het netwerk hecht. De Technologie Kring Twente speelt daarin - als het gaat om kennisintensief ondernemerschap - een belangrijke rol.

54

Die steun is in het vervolgtraject - waarin NeBIB al jaren opereert - onontbeerlijk. “Zonder professionele adviseur kun je als ondernemer volledig worden weggevaagd.” Willem van den Berg benadrukte vanuit zijn positie als ‘verenging van informal investors’ dat het bij investeerders gaat om de persoon van de ondernemer, het businessplan en vooral de markt. “Maak een checklist waaruit uw unique selling position blijkt, met daarin onder meer de concurrenten, de markt en de verwachte groei en de distributiekanalen.” Van den Berg kwam ook met checklists over het product en de managementkwaliteiten en de business als geheel, die hij had opgehaald van www.newventure.nl. “Alleen als je goed beslagen ten ijs komt, heb je kans van slagen.”

Geld én kennis

René Reijtenbagh koppelt kapitaal aan goede plannen.

Twente is bij uitstek de regio van de startende kennisintensieve bedrijven: pasafgestudeerden en medewerkers van vooral de Universiteit Twente trokken de stoute schoenen aan om - met hulp van de regeling Tijdelijke Ondernemers Plaatsen - hun kennis om te zetten in tastbare (én verkoopbare) nieuwe producten of technologieën. Maar anders dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten blijven bijna al deze bedrijven klein en is er in feite geen één uitgegroeid tot een belangrijke speler op de wereldmarkt. Het gebrek aan ondernemersattitude onder deze starters is één van de oorzaken. Maar als zij - vaak met steun van een niet-techneut - willen doorgroeien, dan ontbreekt het vrijwel altijd aan financiële middelen. Voor de grote participatiemaatschappijen is de investering te klein om interessant te zijn en banken eisen meer zekerheid dan de ondernemer kan bieden. Informal investing lijkt dé ideale manier om deze vicieuze cirkel te doorbreken.

(Door Niko W ind)

Informal investing, dus het investeren van vermogende particulieren in kleinere bedrijven, begint in Nederland langzaam van de grond te komen. Ook in Oost-Nederland, waar Oost NV samen met een aantal banken en accountants het netwerk ‘Meesters van de Toekomst’ heeft opgezet. Deze samenwerking omvat momenteel zo’n 300 informal investors. Daarnaast is er het landelijke netwerk The Informal Investor Nederland (TIN), waarvan de oud-directeur van het Innofonds, Willem van den Berg, dat de belangen behartigt van zo’n 500 vermogende particulieren. TIN doet echt aan belangenbehartiging, terwijl Meesters van de Toekomst zich beperkt tot het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. In Twente is het verschijnsel informal investing echter nog veel minder bekend dan in andere delen van het land. Dat geldt niet alleen voor de Randstad, maar ook het gebied rond Arnhem en Nijmegen. De mensen met geld kennen het fenomeen niet, maar ook de ondernemers die om geld verlegen zitten weten niet hoe ze informal investors moeten interesseren voor hun bedrijf. Reden dus voor een voorlichtingsbijeenkomst in het Enschedese Ondernemingshuis. René Reijtenbagh, projectmanager bij

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

Informal investing is voor snel groeiende bedrijven niet alleen de ideale - en vaak enige - manier om aan voldoende kapitaal te komen; de investeerders brengen óók veel kennis mee én vaak een enorm netwerk. Het zijn immers bijna altijd oud-ondernemers die hun bedrijf hebben verkocht of goed hebben verdiend door topsalarissen en bonussen. Hoewel zij nooit op de stoel van de ondernemer zullen gaan zitten, kunnen zij hem wel een spiegel voorhouden en van een afstand bijsturen. De investeerder wil uiteraard een goed rendement, maar verlangt niet de extreme zekerheden die een bank vraagt. Er moet markt zijn en de ondernemer moet ook een echte ondernemer zijn. René Reijtenbagh: “In de Verenigde Staten wordt daarom vaak als eis gesteld dat de directie wordt uitgebreid met een verkoopgeoriënteerde manager. Het manco van bijna alle techneutenbedrijven is immers dat er wél perfecte producten worden ontwikkeld, maar dat de verkoop niet echt op gang komt.”

Meesters van de toekomst René Reijtenbagh beperkt, binnen het project Meesters van de Toekomst, zijn dienstverlening tot het bij elkaar brengen van de beide partijen. De ondernemers kunnen zich ten overstaan van een groep mogelijk geïnteresseerden presenteren. Als een informal investor werkelijk belangstelling heeft, komt er na afloop van deze gemeenschappelijke sessie een echt kennismakingsgesprek. Ben Lacor van NeBIB BV maakte de ondernemers op de informatiemiddag in het Ondernemingshuis duidelijk dat tijdens die korte presentatie de eerste klik tot stand moet komen. “De ondernemers moeten beseffen, dat ze in concurrentie met anderen naar de gunst van een geldschieter moeten dingen. De informal investor zoekt naar de pareltjes! Het plan moet dus goed doortimmerd zijn en de presentatie moet boeien. Investeerders kijken namelijk zowel naar het plan als naar de ondernemer die daar achter staat. Bereid je dus goed voor en vraag ook al bij het schrijven van het plan en het maken van de presentatie hulp van anderen.”

www.ikt.nl

Geld genoeg De feitelijke onderhandelingen - waarbij een ondernemer niet zonder professionele ondersteuning kan - duurt vaak vele maanden. Ben Lacor: “Ondernemers worden tijdens dat proces gemakkelijk geïmponeerd doordat de gesprekspartner vaak hoog in de Quote 500 staat. Ze moeten echter beseffen dat het hier niet gaat om liefdadigheid, maar om het behalen van een goed rendement op het verstrekte kapitaal.” In de meeste gevallen zal een deel van het geld in aandelen en een deel als lening worden verstrekt. “De ondernemers moeten er voor zorgen dat zij - in ieder geval bij de eerste kapitaalinjectie - de zeggenschap over het bedrijf houden. Bij een mogelijk tweede ronde kan dat veranderen, maar dan is het noodzakelijk dat de aandelen over meerdere partijen zijn verdeeld.” Een van de grote problemen is, volgens Lacor, dat bedrijven vaak te weinig geld vragen, waardoor ze om echt te groeien, nog een keer terug moeten. Als dat om echt twee verschillende fases in de ontwikkeling gaat- dus ontwikkeling en verkoop - is dat niet altijd een bezwaar omdat het hier ook om twee verschillende, elkaar opvolgende businessplannen gaat. Dat er voldoende geld is om alle veelbelovende bedrijven ook een gouden toekomst te geven, bleek uit de getallen die over tafel gingen. In Gelderland en Overijssel besteden informal investors ruim 100 miljoen euro. Het totale potentieel is echter veel en veel groter en wordt geschat op ruim 1,5 miljard euro. René Reijtenbagh probeert met de voorlichtingsbijeenkomsten een deel van dat geld los te weken en Willem van den Berg heeft gemerkt dat informal investers elkaar enthousiast maken. “Het is ook voor hen een mogelijkheid om hun geld én hun kennis aan te wenden voor de groei van de nationale economie. Investeren in kennisintensieve of snel groeiende bedrijven is voor hen een heel serieuze aangelegenheid.” Meer informatie: www.meestersvandetoekomst.nl ■

55

Z u i dkamp is de ideale l ocatie voor internationale school

Twente strijdt om UWC 56

Het militaire Zuidkamp kent ook trapgeveltjes.

De regio Twente bevat een felle concurrentieslag gewikkeld met Maastricht over het binnenhalen van de Nederlandse vestiging van het prestigieuze United World College. De locatie die Twente te bieden heeft is uniek en kan in feite zo in gebruik worden genomen. Na de sluiting de vliegbasis Twente komt ook Zuidkamp leeg te staan: Een schitterend park met daarin gebouwen voor huisvesting, onderwijs, ontspanning en sport. De ‘campus’ Zuidkamp wint het zeker van de mogelijkheden in Maastricht en ook het internationale (onderwijs-)karakter van Enschede speelt mee. Het bidboek is eind november 2005 ingediend. Drie weken later trok een bestuurlijke delegatie naar Rotterdam om de kandidatuur van Twente te verdedigen.

meer kroonprins Willem-Alexander een deel van zijn opleiding genoot.”

Massieve lobby De lobby vanuit Twente is massief én eensgezind: Oost NV, de gemeenten Enschede en Hengelo, de Kamer van Koophandel, de drie grote onderwijsinstellingen en uiteraard de Industriële Kring Twente, die vooral ‘winst’ ziet in nieuwe internationale contacten voor regionale bedrijven. Met de komst van deze topopleiding komt Twente letterlijk nog beter op de internationale kaart te staan. Een opvallende naam op het lijstje van initiatiefnemers is Frits van Wezel, die als oud-student aan het UWC in Wales bijzonder goede herinneringen heeft aan deze periode.

50 hectare (door Niko Wind)

Voor Twente zal de komst van het UWC de kroon zijn op de internationalisering van de regio. Coördinator Ton Beune: “We hebben al een volledig op het buitenland gericht ITC met studenten uit alle delen van de wereld. De Saxion Hogeschool haalt - naast de fysiotherapeuten uit Noorwegen - steeds meer studenten uit Duitsland en in veel vakgroepen binnen de Universiteit Twente is het aandeel buitenlandse studenten zo groot dat de voertaal Engels is. Een internationale middelbare school zou dat internationale karakter alleen maar versterken. Zeker met een topinstituut als het UWC, de school waar onder

Wat Twente te bieden heeft is niet mis: het 50 hectare grote terrein van Zuidkamp herbergt niet alleen alle faciliteiten voor een opleiding op niveau; het is ook een landschappelijk fraai gebied. In het bidboek en de bijbehorende DVD worden de bijzondere aspecten van Zuidkamp en Twente breed uitgelicht. Welke plek heeft letterlijk op een steenworpafstand een luchthaven én een 27-holes golfbaan; één van de mooisten van het land. De internationale treinverbindingen en de ligging aan de autoweg van de Randstad naar Berlijn en Scandinavië lijken zeker op te wegen tegen de geografische ligging van Maastricht. Naast het terrein met zijn prachtige faciliteiten zal echter vooral de bestuurlijke lobby de doorslag moeten geven. ■

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

IKT nog voor de opening op bezoek in nieuwe bibliotheek ‘Beursplein’

Informatieparadijs 57

Friedus Jonkman overhandigt Marion Mertens ‘virtu-

Directeur Marion Mertens spreekt van een ‘intelligent library building’, maar voor de inwoners van Hengelo zal het wel altijd ‘de nieuwe bibliotheek’ blijven. Maar waar is waar, haar gebouw lijkt amper meer op wat we onder een openbare bibliotheek verstaan. Natuurlijk staan er boeken die men kan lenen, maar voor de rest heeft het gebouw - en vooral de inrichting - zowel een gezellige als een high-tech uitstraling. IKT-Hengelo & Omstreken had de eer om als allereerste en ruim vóór de ingebruikname dit bijzondere gebouw te mogen bezoeken. De IKT-ers kregen een inspirerende uitleg over de functie van ‘het Beursplein’ en de architectuur én een prima stamppotbuffet in het Grand Café dat een integraal onderdeel uitmaakt van deze moderne bibliotheek.

( d oor Niko W ind)

Voor Marion Mertens was het een droom die uitkwam. Na jaren van voorbereiding en een intensieve samenwerking met architect Rob Beerkens en binnenhuisarchitect Ingrid Overkamp (MAS Architectuur) is er een omgeving gecreeerd, waarin het vergaren van informatie en gezelligheid hand in hand gaan. Van buiten veel glas en van binnen sobere ‘industrie-achtige’ plafonds in combinatie met veel kleur op de wanden en de vloeren. Intieme hoekjes op de kinderafdeling en een vide die de drie verdiepingen verbindt, waardoor het daglicht overal kan doordringen.

www.ikt.nl

De sfeer wordt bepaald door een Grand Café, dat formeel los staat van de eigenlijke bibliotheek. Tijdens het bezoek van de IKT-ers bewees deze ruimte haar functie als ontmoetingsruimte én als plek om informatie en ontspanning te halen uit de 500 verschillende kranten en tijdschriften die op een immens boekenrek langs één van de wanden staat uitgestald. Ook Twentevisie, want Marion voelt zich zo ondernemend dat zij zich met haar bibliotheek heeft aangemeld als IKT-deelnemer.

Hightech Ondanks de bijzondere architectuur en inrichting - er is in het Grand Café zelfs een podium waar artiesten en politici zich kunnen profileren - en de technologische snufjes is men erin geslaagd om binnen het budget van 9 miljoen euro te blijven. Marion gebruikt de techniek om de medewerkers de ruimte te geven om de servicegraad te maximaliseren. Zowel de uitleen als de teruggave van de geleende boeken en digitale informatiebronnen zijn volledig geautomatiseerd. IKT Hengelo completeerde de hightech informatievoorziening door een kiosk aan te bieden: een installatie waarop bezoekers fragmenten van muziek CD’s en DVD’s kunnen beluisteren en bekijken. Want ‘digitaal’ is voor Marion de toekomst, al zal ‘papier’ volgens haar nooit verdwijnen. Dat het Grand Café een ideale plek is voor cabaret in de Hengelose bibliotheek bewees het duo ‘Volle Venten’, dat al improviserend de Hengelose politiek én IKT op de hak nam. ■

eel’ het cadeau van IKT.