In timideren d hip en hoopgeve nd verdraag zaam S E N N E : Libanon is niet mijn eerste kennismaking met de Arabische wereld. Eerder was ik al in Marokko en Palestina. Maar Majd had gelijk: Libanon – of toch zeker Beiroet – beantwoordt totaal niet aan mijn verwachtingen op basis van die enkele ervaringen en de westerse berichtgeving over het land. Op onze eerste verkenningsdag word ik onmiddellijk getroffen en gecharmeerd door de openheid van het land. Ik voel me er meteen thuis. Ik had Libanon veel exotischer verwacht, maar ik moet echt op zoek gaan naar elementen die mij eraan herinneren dat ik in een Arabisch land ben. Dat ik in een mediastore de film Bullhead (Rundskop) in de rekken zie liggen en dat Stromae door de luidsprekers klinkt, zal me misschien wat beïnvloeden. En de aanwezigheid van alle internationale horeca- en winkelketens – Starbucks, McDonald’s, Zara, H&M … – speelt zeker ook een rol. Maar ondanks die westerse elementen van eenheidsworst ademt de hoofdstad een jonge, eclectische en alternatieve sfeer uit, inclusief creatieve en originele graffiti. Vooral de mensen, en hoe ze gekleed gaan, maken indruk op mij. Hip en trendy, dat zijn de ordewoorden. En met hip bedoel ik dus ‘internationaal hip’. Ik zie in Beiroet dezelfde soort mensen als in Antwerpen, Londen of zelfs New York. Ik voel me zowaar geïntimideerd en vraag me als westerling in een Arabische stad af of ík er wel cool genoeg bij loop. (Het antwoord is ongetwijfeld ‘nee’.) De cultuurshock is veel minder groot dan ik had verwacht en dat is eigenlijk de grootste shock.
‘Ik vraag me als westerling in een Arabische stad af of ík er wel cool genoeg bij loop.’ 12 | Libanon
UVH103_ArabischeLiefde.indb 12
10/06/14 12:18
M A J D : Veelzeggend is dat Senne en ik ons eigenlijk maar aan één ding storen: het oneindige getoeter van de taxi’s. Het verkeer in Beiroet is sowieso een hel – één lange file – maar de voortdurende kakofonie verpest soms de sfeer, zelfs voor wie níét in een auto zit. Normaal roep je zelf om een taxi, maar in Beiroet gebeurt het omgekeerde. Daar toetert de chauffeur naar elke voetganger, waarna hij je ‘Taxi?’ toeschreeuwt. En als je weigert, toetert hij nog eens: ‘Sure? No taxi?’
S E N N E : Toen ik op voorhand nadacht over de mogelijkheid om verliefd te worden op iemand van een andere cultuur, kon ik me vrij gemakkelijk inbeelden dat ik een Afrikaans of Aziatisch meisje sexy zou vinden. ‘Arabische meisjes’ waren minder mijn type, dacht ik. Na één dag Libanon is dat beeld al volledig ontkracht. Heel veel Libanese meisjes zijn mijn type! Mijn hormonen worden op de eerste dag al danig op de proef gesteld. Meer dan in België zelfs. De meisjes zelf zijn ongelooflijk mooi, maar het moet gezegd worden: ze werken intensief aan hun verpakking. Als Majd aan een meisje vraagt wat de ultieme hobby van de Libanese vrouwen is, antwoordt ze zonder een seconde van twijfel: ‘Shoppen.’ En dat zie je wel. Spannende leggings, Uggs of sexy laarsjes zijn alomtegenwoordig. Het prachtige weer (het is eind oktober en er zwemmen nog mensen in de zee) draagt wellicht zijn steentje bij tot de gedurfde kledij van veel vrouwen. Niet alleen christelijke vrouwen maar ook moslima’s, trouwens. Dat alles betekent echter niet dat Beiroet verworden is tot een pseudo-Europese stad. De grootste charme schuilt in het feit dat de Arabische cultuur niet verloochend wordt. Zoals Majd op voorhand had gezegd: Beiroet zou het typevoorbeeld zijn van ‘een goede mix’. Maar zelfs hij is nog verrast door de openheid en vrijheid in Libanon.
M A J D : Meisjes met korte rok en meisjes die van kop tot teen in het zwart gekleed zijn, lopen in Beiroet zusterlijk naast elkaar. Sommigen combineren zelfs een strakke, sexy jeansbroek met een hoofddoek. Wat mij zo mogelijk een nog beter gevoel geeft, is om moeder en dochter samen te zien shoppen; de moeder met hoofddoek en de dochter zonder. Het doet me plezier te zien dat de jonge generatie stilaan meer afstand neemt van de plichten en beperkingen die de traditie en cultuur opleggen, zonder daarom die cultuur af te zweren. In Saudi-Arabië moeten vrouwen in het geniep een sigaretje opsteken of een waterpijp roken. In Beiroet bestaat dat taboe niet. Toen we de eerste avond door de uitgaansbuurt rond Gemmayzeh Street kuierden, zagen we meisjes zonder schroom alcohol drinken. Ook niet overal vanzelfsprekend, maar in Beiroet wel: jongens en meisjes die zonder problemen samen dansen.
Libanon | 13
UVH103_ArabischeLiefde.indb 13
10/06/14 12:19
Senne is dan weer verrast door wat hij in de supermarkt ziet. In het rek bij de kassa, waar in België snoep, kauwgum en tijdschriften liggen, vind je in Beiroet condooms en glijmiddel. In België zijn mensen eerder beschroomd om die dingen openlijk in hun karretje te leggen, in Beiroet kun je niet anders. Er wordt weleens gezegd dat als de hele Arabische wereld één land zou zijn, Beiroet dan de uitgaansbuurt zou zijn. Voor veel Arabieren uit conservatieve landen is Libanon inderdaad het Beloofde Land. Saudi-Arabiërs, Koeweiti’s en veel andere mannen uit de Golfstaten komen soms voor enkele dagen naar Libanon, om eindelijk van de vrijheid te proeven: uitgaan, dansen, drinken, flirten, en met een beetje geluk vrijen … Seculier is Libanon niet, want er is geen scheiding van Kerk en Staat. Maar in de praktijk is Libanon – of beter: Libranon – the place to be. S E N N E : Wie een cv moet opstellen van Libanon, komt al snel uit bij de woorden ‘oorlog’, ‘religieuze en politieke conflicten’ en ‘bloedbaden’. Iemand van onze crew zei een maand voor ons vertrek dan ook af, want hij vond Beiroet te gevaarlijk. Er gebeuren inderdaad nog altijd bomaanslagen, maar na één dag Beiroet voelen wij toch vooral gezelligheid, schoonheid, plezier, levenslust en vrijheid. Geen moment doet de stad gevaarlijk aan. Ja, het Libanese leger is op sommige plaatsen prominent aanwezig, maar gezien de explosieve situatie in buurland Syrië (en dus in de hele regio) is dat niet onlogisch. De invloed van religie op de politiek is groot, maar naar ons gevoel zouden veel jongeren dat systeem graag naar de geschiedenisboeken verwijzen. Evengoed zijn er ook jongeren die door hun religieuze en politieke leiders gemanipuleerd worden. Zo ronselt Hezbollah Libanese jongeren om in Syrië te gaan vechten. Maar doorgaans shoppen christenen en moslims samen, studeren ze samen, gaan ze samen uit. Toch durf ik mezelf niet zomaar in het uitgaansleven te storten. Mijn talent als flirter is namelijk onbestaande. Ik durf bijvoorbeeld geen complimentjes te geven, uit schrik dat de tenen van mijn
‘prooi’ gaan krullen. Bovendien stralen de Libanese vrouwen één en al zelfvertrouwen uit, wat van mij niet bepaald gezegd kan worden. Gelukkig heb ik Majd om me erbovenop te helpen … Een impressie van zijn ‘peptalk’. S E N N E : Majd, zeg het maar: waar moet ik aan werken? M A J D : De Arabische mensen zijn heel open en spontaan, dus ook jij moet opener zijn. Je moet hen sneller durven aan te spreken. Door terughoudend te zijn, zal je niets bereiken. S E N N E : Zou het kunnen dat Arabische mannen sneller dan een Europeaan een meisje durven aan te spreken? Ik heb zo’n schrik dat mijn oppervlakkige complimentjes door die geëmancipeerde Libanese vrouwen doorprikt zullen worden! M A J D : Senne, ik zie geen grote verschillen tussen Vlaamse of Libanese meisjes. Ze zijn allebei heel sterk en zelfbewust. Meer dan Vlaamse meisjes zijn Libanese meisjes het gewoon door vreemdelingen aangesproken te worden. Bovendien gaan de mensen hier vaak in groep uit. Zo hoef je niet per se face to face een meisje aan te spreken. Senne, als het hier niet lukt, in een land als Libanon, dan zou het weleens kunnen dat het aan jou ligt.
‘Mijn hormonen worden op de eerste dag al danig op de proef gesteld. Meer dan in België zelfs.’
14 | Libanon
UVH103_ArabischeLiefde.indb 14
10/06/14 12:19
Ope n , maar m et bepaalde g re nz en S E N N E : Mijn smoesjes vallen bij Majd duidelijk in dovemansoren. Ik moet me vermannen, meer lef tonen. Toch beseft ook Majd dat het niet evident is om in een vreemd land, en dan nog in korte tijd, de liefde te vinden. Dus roept
Kat
hij de hulp in van de 22-jarige Katia, een Libanese masterstudente Arabische literatuur, met wie hij via een Belgisch-Marokkaanse vriend contact heeft opgenomen. Zij zal mij introduceren in de Libanese datinggewoontes en ook wat achtergrondinformatie geven over de (liefdes-)cultuur in haar land. Een tiental minuutjes later dan afgesproken – die hatelijke files! – verschijnt Katia op de afspraak. Ze is een vrij grote verschijning, met donkerbruin haar en grote donkere ogen. Ze is een volbloed maronitische christen en draagt dus geen hoofddoek. Ik kan meteen zien dat ook zij een geëmancipeerde, onafhankelijke vrouw is: rood bloesje zonder mouwen, strakke broek, make-up (gelukkig niet te opzichtig), knalrode nagellak en witte bloemetjes als oorbellen. Wanneer ik haar vertel dat ik verrast ben door het bruisende uitgaansleven, gaat ze daar met veel plezier op in.
ia
atia Ervaringsdes kun dig e K over lief de in Libanon UITGAANSLEVEN? Moslim of christen, rijk of arm, in Beiroet gaat iedereen uit, enkel en alleen om zich te amuseren. Na de dagelijkse stress, op het werk en in het verkeer, wil iedereen ’s avonds relaxen en chillen. Het gebeurt zelfs dat iemand overdag getuige is van een bomaanslag en vijf doden ziet, en ’s avonds gewoon iets wil gaan drinken met zijn vrienden. Dat is het leven dat iedereen hier leidt, zeker sinds het begin van de jaren 2000. Libanezen staan in de Arabische wereld bekend voor hun sociale manier van uitgaan, hun levensdrift, wars van plichten en wetten. Ze leven voluit. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat de Fransen hier zo lang verbleven hebben.
ISL AMITISCH L AND? Mensen linken Arabische landen automatisch aan de islam. De islam heeft nogal wat strenge gedragsregels. Maar Libanon is geen islamitisch land: hier leven moslims, christenen en leken door elkaar. Daardoor is de bevolking (christenen en moslims) hier gematigder. Vele moslimvrouwen dragen soms wel een sluier, maar kleden zich tegelijk sexy. Door die religieuze mix word je vanzelf ook verdraagzamer. Zelf ben ik een maronitische christen, dus ik heb de Bijbel gelezen. Maar nu bestudeer ik de Koran. In Libanon leer je alle mentaliteiten kennen en neem je er geen aanstoot aan als een vrouw je geen hand geeft omwille van religieuze redenen of niet wil meedrinken. Wij staan voor alles open. Libanon | 15
UVH103_ArabischeLiefde.indb 15
10/06/14 12:19
G E M E N G D E R E L AT I E S ? Je moet goed weten dat Libanon op dat vlak nog vrij traditioneel is, zeker de generatie van onze ouders. Je kunt als christen en moslim perfect bevriend zijn. Als het echter serieuzer wordt, kan het problematisch worden. Dat hangt af van de familie. Is die modern en open-minded, dan zal er niet veel aan de hand zijn. Maar leeft de familie in de voorsteden en gaat ze nog heel plichtsbewust elke week naar de moskee of naar de kerk, dan zal ze liever hebben dat de dochter des huizes een relatie begint met iemand van dezelfde strekking. GEMENGDE HUWELIJKEN? Vroeger bestonden er alleen religieuze huwelijken, dus moest een van beide partners zich bekeren. Dat gebeurde toen ook. Daarna omzeilden koppels dat door in Cyprus burgerlijk te trouwen, waarna ze zich in Libanon lieten registreren. Maar de laatste tijd beweegt er wel wat. Zo vond onlangs het eerste burgerlijke huwelijk plaats. De rechter die zo’n huwelijk goedkeurde, voert momenteel een grootse campagne om aan te tonen dat gemengde huwelijken aanvaardbaar en normaal zijn in een smeltkroes als Libanon. De sociale aanvaarding neemt toe, maar momenteel is het toch vooral bewonderenswaardig als je als gemengd koppel aan de druk van familie en omgeving kunt weerstaan. Want families kunnen best wel agressief zijn. Er is nog wat tijd nodig – de oorlog ligt ook nog niet zo ver achter ons. We moeten onze geesten nog wat openen voor elkaars denkwijze. Beiroet is ook niet te vergelijken met het traditionele, christelijke noorden van Libanon, waar de mensen geen moslims ontmoeten. In het zuiden, waar vooral moslims wonen, worden christelijke partners dan weer niet gemakkelijk aanvaard. Maar als het koppel sterk is en zijn kansen wil grijpen, moet het mogelijk worden.
SAMENWONEN? Samenwonen zonder te trouwen wordt hier niet echt geaccepteerd. Maar volgens mij gebeurt het wel hier en daar, zeker in de progressieve wijken van Beiroet. Als het meisje door de buren herkend wordt, kan het echter slecht zijn voor haar reputatie. Sowieso moeten de partners voorgesteld worden aan de ouders, ook als het om ‘gewone’ vriendjes zonder trouwplannen gaat. Pas als het echt serieus wordt, moeten bepaalde formele stappen gevolgd worden. Dan komen de ouders samen en wordt het huwelijk officieel aangekondigd. Bij de verloving krijgt het meisje een dure ring, een halsketting en oorbellen. Er is ook een verlovingsfeest, soms groots opgezet voor alle vrienden en familie, soms in meer beperkte privékring. R E L AT I E M E T N I E T- L I B A N E E S ? Ik zeg zeker geen ‘nee’ tegen iemand uit een ander land of met een andere cultuur. Voor mij is het vooral belangrijk dat een man gestudeerd heeft en dat hij open-minded en flexibel is. En daar wringt het schoentje nog vaak bij veel Libanese mannen. Ze hebben wel een moderne gsm en een indrukwekkende auto, maar als je dieper graaft, bots je toch nog steeds op die oude traditionele mentaliteit. Ze zouden bijvoorbeeld niet uitgaan met meisjes die al meerdere relaties hebben gehad. Zij zijn niet klaar om uit hun cocon te komen. Dat geldt niet voor mannen die gestudeerd hebben, die al wat gereisd hebben of die tijdens de week in Dubai werken en alleen tijdens het weekend terugkomen naar Libanon. Dat zijn meer mannen van de wereld.
16 | Libanon
UVH103_ArabischeLiefde.indb 16
10/06/14 12:19
D AT E N ? Weinig dingen zijn hier makkelijker dan daten! Je kunt met een man ontbijten, met een andere man lunchen en met nog een andere man dineren. Hier zijn de scholen gemengd, is de horeca gemengd, is het uitgaansleven gemengd. In Beiroet groei je op met het idee dat je niet anders bent, dat er geen verschillen zijn. De overheid legt ook geen scheiding der seksen op, integendeel. Libanon haalt heel veel inkomsten uit toerisme, dus moeten alle publieke plaatsen gemengd zijn. Iedereen krijgt hier op heel jonge leeftijd een telefoon, dus de meeste meisjes van 13-14 jaar beginnen al te daten, zij het nog heel onschuldig, via sms’jes en chat. Fysieke liefde daarentegen ligt hier dan weer moeilijker dan in het Westen. Je kunt mensen wel hand in hand zien lopen, of zien knuffelen of kussen. Maar het moet wel binnen de grenzen van het fatsoen blijven. Vooraleer we nog een stap verder zetten, moet het al echt serieus zijn. Voor het overige zie ik weinig verschillen: het daten, de puberale verliefdheid, de dramatiek, de trauma’s. Het is universeel.
W H AT S A P P O F A R A B I S C H E P O Ë Z I E ? Romantische poëzie was in de oude Arabische literatuur van voor de oprichting van de islam erg belangrijk. De poëten deden niets liever dan vrouwen beschrijven en hun effect op hen. Het is zelfs zo dat poëten genoemd werden naar hun muze. Zoals Dante en Beatrice, of de Franse dichter Aragon en zijn vrouw Elsa. In het Arabisch heb je een heel beroemde poëet die verliefd was op Leyla, maar zij wilde hem niet, dus werd hij gek en begon hij haar te volgen. Door religieuze geleerden en de conservatieve tradities is dat soort poëzie wat op de achtergrond geraakt, maar tegenwoordig worden in Libanon regelmatig literatuur- of poëzieavonden georganiseerd. Vrouwen schrijven er erotische gedichten en mannen beschrijven vrijuit het vrouwelijke lichaam. Maar dat betekent nog niet dat je van in het begin kan scoren met een gedicht. Tegenwoordig blijft het bij WhatsApp. Poëzie heeft plaatsgemaakt voor sms’jes.
Katia’s versiertips 1 Maak het verschil, want vrouwen gaan met heel veel ver-
schillende mannen om.
2 Speel hard to get, maar op een subtie le manier. Zoals het
Franse spreekwoord zegt: ‘Suis-la, elle te fuit. Fuis-la, elle te suit.’ Volg haar en ze zal van je weglopen. Loop van haar weg, en ze zal je volgen. Wees dus niet wanh opig, maar stel je moeil ijk berei kbaar op.
3 Knoop een gesprek aan in het Frans of het Engels. Wie in
het Arabisch opent, komt niet bepaald gecul tiveerd over. Het Arabisch is pas van nut als het eerste geflir t al succesvol is gebleken.
Libanon | 17
UVH103_ArabischeLiefde.indb 17
10/06/14 12:19
