IJZERS IN HET VUUR VOOR CULTUUR

“IJZERS IN HET VUUR VOOR CULTUUR”

25325

Cultuuratelier Deurne 2015

Toen de regering van Winston Churchill geld nodig had om de Tweede Wereldoorlog te financieren, werd hem geadviseerd het geld bij de cultuurbegroting weg te halen. Hij weigerde dit. ‘Maar waar vechten we dan nog voor?’ vroeg de staatsman zich af.

2

Het is donderdag 26 maart 2015 om 21.40 uur als voorzitter Jerom Coppus de derde bijeenkomst van het Cultuuratelier Deurne sluit in het parochiecentrum aan de Visser. Gedurende drie avonden in maart 2015 hebben 18 à 20 mensen uit de gemeente Deurne, die allen nauw bij lokale cultuur betrokken zijn, op creatieve wijze nagedacht, geluisterd naar elkaar en soms ook pittig gediscussieerd over cultuur en cultuurbeleid in de gemeente Deurne.

De volgende drie vragen stonden hierbij centraal: 1 Wat is de betekenis van cultuur voor burgers van de gemeente Deurne? 2 Wat kunnen culturele organisaties/ondernemers uit Deurne doen om die betekenis te vergroten? 3 Wat vragen zij van derden? Het idee van het cultuuratelier ontstond in september 2014. Op initiatief van het bestuur van stichting de Wieger kwamen de volgende organisaties bij elkaar: Stichting Behoud St. Willibrorduskerk in de persoon van Sjaak Obers. Heemkundekring H.N. Ouwerling in de persoon van Rob Berkvens. Stichting De Wieger in de persoon van Ger Schinck. Stichting Holten’s molen in de persoon van Driek Berkers.

3

Wat hen samenbracht was de bezorgdheid over de (dreigende) teloorgang van culturele en erfgoed voorzieningen in de gemeente Deurne. Wat hen verenigde was de overtuiging dat Deurne zowel in het verleden als in het heden een schatkamer is op cultureel gebied. Een schatkamer die nu en in de toekomst voor de Deurnese samenleving veel betekenis en waarde kan hebben. Wat hen verder samenbracht was hun eigen motivatie om deze negatieve spiraal in positieve zin om te buigen.

Forse impuls in waarde voor cultuur Deze eigen motivatie vormde de basis voor het cultuuratelier Deurne 2015. Doel was om samen met een aantal vertegenwoordigers uit de Deurnese gemeenschap te zoeken naar mogelijkheden om een forse impuls te geven aan de waarde van cultuur voor burgers van de gemeente Deurne. We kregen alle medewerking van de gemeente Deurne in de vorm van een budget voor de organisatie en de deelname van cultuurambtenaar Niki Vintcent aan het atelier. Wethouder mevr. Nicole Lemlijn heeft deelgenomen aan de eerste avond en toegezegd de uitkomsten van het atelier op de bestuurlijke agenda te plaatsen De eerste twee bijeenkomsten zijn inhoudelijk begeleid door Patrick Timmermans, directeur Erfgoed Brabant. In Jerom Coppus vonden wij een voortreffelijk gespreksleider en Bert Beulens legde het besprokene op voortreffelijke wijze vast. Hierna doen wij verslag van de atelieravonden. Daarbij zullen we ingaan op de volgende onderwerpen:

• Wat is de betekenis van cultuur voor burgers van Deurne? • Wat kunnen culturele organisaties/ondernemers uit Deurne doen om die betekenis te vergroten? • Wat is de rol van de lokale overheid? • Concrete voorstellen voor de komende drie jaar. • Ten slotte.

4

Wat is de betekenis van cultuur voor de burgers van Deurne? Cultuur heeft een educatieve en sociale waarde en draagt bij aan deelname aan de samenleving, aan gezondheid, onderwijs, en leefbaarheid van de gemeente Deurne in zijn geheel en van de afzonderlijke dorpen en wijken in het bijzonder. Cultuur is noodzakelijk voor de vorming van een eigen identiteit, maakt dat burgers trots zijn op Deurne, draagt bij aan ontplooiing en creativiteit, ‘schuurt’ en houdt een spiegel voor, draagt bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken en zorgt er voor dat mensen deel kunnen nemen aan het maatschappelijk verkeer. Cultuur is bovenal leuk voor alle burgers en bezorgt mensen een plezierig leven. Cultuur heeft verder een fors economisch belang. Deurne is een ‘culturele schatkamer” in de Peel. Hier liggen veel kansen om Deurne te promoten en daarmee bezoekers van buiten kennis te laten maken met die schatten met bijbehorende economische voordelen.

Sociaal Economie Educatie

5

Samenleving

CULTUUR IS IDENTITEIT

Leefbaarheid

Gezondheid

Toerisme

Wat kunnen culturele organisaties/ondernemers uit Deurne doen om die betekenis te vergroten? In het Cultuuratelier zijn in dit kader de volgende zaken aan de orde geweest: • Door alle deelnemers werd het belang van cultuureducatie onderschreven en dan primair voor de doelgroepen kinderen en jeugd. Diverse organisaties zijn op dit terrein actief maar de ‘opbrengst’ hiervan kan duidelijk verbeterd worden door meer samenwerking, planmatiger werken, beter aansluiten bij en samenwerken met het onderwijs en beter de mogelijkheden onderzoeken van (externe) financieringsbronnen. Bovendien leg je met cultuureducatie een fundament voor actieve cultuurbeoefening en voor meer binding met Deurne als jeugd ouder wordt. • Op cultureel gebied gebeurt er in de bestaande situatie veel. Denk aan zangkoren, harmonie/fanfare, theater/toneel, film, erfgoed, monumentenbeleid, exposities enz. Maar ook carnaval en kermis zijn uitingen van onze cultuur. Denk ook aan foto- en filmclubs, bloemschikken, kunstschilderen, beeldhouwen, dansen, muziekbandjes. Een enorm breed palet aan cultuuractiviteiten. Het blijkt dat ruim 10 % van de Deurnese bevolking actief met cultuur bezig is.

NETWERK CULTUUR SMIDSE

6

• Er gaan ook aanzienlijke bedragen om in de huidige Deurnese culturele wereld. In belangrijke mate komen deze bedragen van de eigen inwoners in de vorm van contributies, sponsoring en “Vrienden van…” constructies. In de bijeenkomsten kwam naar voren dat het te vaak “losse stenen” zijn. Het cement daartussen ontbreekt. Ieder doet zijn/haar eigen ding en staat daarin alleen. Meer samenwerking is wenselijk en kan leiden tot nieuwe creatieve initiatieven (cross-over activiteiten). Meer samenwerking en bekendheid met elkaar zal ook leiden tot meer cohesie, onderlinge hulp en gebruikmaken van elkaars expertise. De diverse dorpen/wijken van Deurne kennen hun eigen culturele leven. Het genoemde cement is daar vaak meer aanwezig dan in Deurne centrum. Dit is een positief gegeven en draagt bij aan de leefbaarheid en de kracht van die dorpen/wijken. Samenwerking op gemeentelijk niveau kan zijn vorm krijgen op het gebied van cultuureducatie en grotere gemeenschappelijke projecten. Denk b.v. uit het verleden aan een project als Babylon en meer actueel de Royal Music Night. • Het is van belang om onderlinge samenwerking praktisch vorm te geven rondom af te spreken jaarthema’s. Als voorbeeld is genoemd het honderdste geboortejaar van Toon Kortooms in 2016. Hier kunnen diverse organisaties/ondernemers op hun eigen terrein en eigen wijze bij aanhaken en hun krachten bundelen, verspreid over het jaar. De VVV kan hierin een duidelijke rol spelen. • Het is van belang om op cultureel gebied zo veel mogelijk aansluiting te vinden bij andere beleidsterreinen binnen de gemeente Deurne. We denken hierbij aan de WMO en met name aan de mogelijkheden voor mensen met beperkingen om zo veel en zo lang mogelijk deel te nemen aan de samenleving met cultuur als invalshoek. Ook de ontwikkelingen in het kader van het Peelnetwerk (regionaal samenwerkingsproject o.a. gericht op het toeristisch beter op de kaart zetten van de Peelregio) dient in dit verband genoemd te worden. • Mogelijkheden om gebruik te maken van externe (financiële) hulpbronnen worden in Deurne onvoldoende benut. Om financiële bijdragen te krijgen van fondsen, provincie e.a. wordt vrijwel altijd als voorwaarde gesteld dat ook lokaal wordt bijgedragen. Lokale bijdragen kunnen zo een katalysator zijn voor het verkrijgen van meer financiële middelen. De gemeente Deurne heeft als co-financier hierin nadrukkelijk een rol.

7

Wat is de rol van de lokale overheid Nadrukkelijk is gesproken over de rol van de lokale overheid. De uitkomst van de gesprekken is dat we voor de lokale overheid twee rollen zien weggelegd. Het stimuleren dat burgers initiatieven nemen m.b.t. cultuur en daar actief aan deelnemen. Faciliteren en financieel mede ondersteunen van initiatieven en samenwerking van burgers op dit gebied. Het cultuuratelier zelf is een goed voorbeeld van bovenstaande. Burgers nemen een initiatief, de gemeente faciliteert dit en gaat de mogelijkheden bekijken om in financiële zin en anderszins bij te dragen aan de activiteiten die daaruit voortvloeien.Duidelijk is dat burgers van Deurne de primaire verantwoordelijkheid dragen voor een bloeiend cultureel leven in de gemeente.

Financieren

GEMEENTE

DEURNE

8

Faciliteren

Stimuleren

Concrete voorstellen voor de komende drie jaar Op grond van de gesprekken in de drie atelieravonden komen we tot twee concrete voorstellen. Wij vragen aan de gemeente Deurne om in stimulerende en in financiële zin bij te dragen om te bereiken dat onze voorstellen gerealiseerd kunnen worden. Over de wijze waarop en de mate waarin dat kan gebeuren willen wij graag met het gemeentebestuur verder spreken.

A. Cultuureducatie Het is gewenst om te starten met een integraal gemeentebreed cultuureducatie project. Doel is om met alle partijen die betrokken zijn bij cultuureducatie, in afstemming met het onderwijs te komen tot een plan van aanpak en de uitvoering daarvan. Primaire doelgroepen daarbij zijn de kinderen in de basisschoolleeftijd en de jeugd in het voortgezet onderwijs. Het betreft een samenwerkingsproject tussen diverse organisaties. De nadere invulling en bestuurlijke verantwoordelijkheid willen we in overleg met de gemeente Deurne vormgeven. Om dit project succesvol te laten verlopen is professionele inzet noodzakelijk. Over de omvang en de verdere invulling hiervan is verder overleg tussen betreffende organisaties en de gemeente Deurne noodzakelijk. Het project heeft een looptijd van drie jaar. In het derde jaar wordt geëvalueerd en besluiten genomen over het vervolg.

9

B. De cultuursmederij Het is gewenst te komen tot een netwerkorganisatie van cultureel Deurne, de “Cultuursmederij”. Dit wordt het trefpunt van cultureel Deurne. Het is een innovatieve en dynamische organisatie met als centrale begrippen: Samenwerking, aanjagen nieuwe initiatieven, informatie-uitwisseling, thema’s, draagvlakverbreding in de lokale samenleving, zoeken naar financieringsbronnen en informele contacten. De cultuursmederij heeft ook als taak om het cultuuraanbod beter naar buiten te brengen. Denk hierbij zaken als startkabel cultuur maar ook aan moderne cross mediale communicatiemiddelen. De netwerkorganisatie komt meermaals per jaar bij elkaar waarvoor het culturele veld van Deurne wordt uitgenodigd en waarbij alle burgers welkom zijn. De bijeenkomsten worden steeds in andere dorpen/wijken van de gemeente Deurne gehouden. Het bestuur van de smederij wordt gevormd door enkele deskundige personen die aangezocht worden op basis van overleg tussen de deelnemers aan het cultuuratelier en de gemeente Deurne. Om ook in het bestuur een optimale dynamiek te houden dient de zittingstijd van de bestuurleden aan een maximale periode gebonden te worden. De Cultuursmederij kan het gemeentebestuur gevraagd en ongevraagd adviseren over onderwerpen die de cultuur betreffen. Anderzijds kan ook het gemeentebestuur gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen aan het bestuur van de Cultuursmederij aangaande culturele onderwerpen. Om de cultuursmederij tot een succes te maken is professionele inzet noodzakelijk. Wij denken hierbij aan een inzet van een “cultuursmid”. De nadere invulling en bestuurlijke verantwoordelijkheid willen we in overleg met de gemeente Deurne vormgeven. De cultuursmederij heeft een voorlopige looptijd van drie jaar. In het derde jaar wordt geëvalueerd en worden besluiten genomen over het vervolg.

10

Tenslotte Het doel van de initiatiefnemers was om samen met een aantal vertegenwoordigers uit de Deurnese gemeenschap te zoeken naar mogelijkheden om een forse impuls te geven aan de waarde van cultuur voor burgers van de gemeente Deurne. Lang niet alles is besproken kunnen worden. Veel zaken vragen om nadere uitwerking. Wel hebben we de overtuiging dat we met bovenstaande voorstellen en met steun van de gemeente Deurne deze doelstelling kunnen realiseren. Leidraad en inspiratiebron in onze gesprekken is steeds geweest dat cultuur en cultuurbeoefening een essentieel onderdeel is van het dagelijkse leven van alle inwoners van de gemeente Deurne. Uiteraard zijn wij als initiatiefnemers bereid om, daar waar nodig in overleg met de gemeente Deurne, verdere stappen te zetten om de doelen genoemd in dit verslag te realiseren. Daarvoor zullen we zeker ook een beroep doen op de mensen die aan het cultuuratelier hebben deelgenomen. Wij danken de gemeente Deurne voor het mogelijk maken van het atelier en we kunnen Churchill postuum gerust stellen: “Wij weten waarvoor we ons inzetten en het is zeer de moeite waard”

Deurne 17 april 2015.

11

Bijlage: • Overzicht van deelnemers aan het cultuuratelier.

Aanvullende informatie Graag hadden wij ook enkele mensen vanuit het bestuur i.o. van het CCD uitgenodigd aan het atelier deel te nemen. In overleg met de gemeente Deurne hebben we daarvan afgezien omdat het proces van de vorming van een bestuur CCD op dat moment nog in een te pril stadium was. Op zaterdag 11 april 2015 hebben wij met een vertegenwoordiging van het bestuur i.o. gesproken. We hebben hen geïnformeerd over de stappen die wij gezet hebben. Op 18 april 2015 ontvingen wij van hen het volgende bericht: “Het bestuur van het CCD i.o. staat achter de resultaten van het Cultuuratelier en is graag bereid bij te dragen aan het uitwerken hiervan”

12

Deelnemers Cultuuratelier Deurne 2015 Initiatiefnemers. • Driek Berkers • Rob Berkvens • Sjaak Obers • Ger Schinck

Voorzitter Stichting Holten’s molen Voorzitter Heemkundekring H.N. Ouwerling Vice voorzitter Stichting Behoud St. Willibrorduskerk Voorzitter Stichting de Wieger

Genodigde deelnemers. • Henry v.d. Berkmortel Spiegel Crossmedia Communicatie • Ans Bouwmans Muziekschool Deurne • Emy Breedveld Kunstenaar • Leo Claessens Voorzitter zangvereniging Animato • Patrick van Erp Lid Lions Club Deurne • Fons Geven Glazenier • Ruud Hakvoort Directeur Bibliotheek Deurne • Theo v.d. Hurk Muziekschool Deurne • Emilie Jegering Kunstenaar • Francien Koolen-Aarts Kunstenaar • Geert van Rijt, lid voormalige initiatiefgroep CCD. • Dick v.d. Star Voorzitter Koninklijke Harmonie Deurne • Patrick Timmermans Directeur Erfgoed Brabant • Dory Verberne Voorzitter Dorpsraad Helenaveen • David Vermeulen Cultureel producent • Erik Vink Journalist/schrijver • Niki Vintcent gemeente Deurne

Voorzitter Jerom Coppus

25325 vormgeving gesponsord door Spiegel crossmedia communicatie www.spiegel.nl