IJsselmonde. Brandweer doet meer dan branden blussen. magazine

IJsselmonde nummer 01

jaargang 17 - maart 2012

magazine

Brandweer doet meer dan branden blussen Samen koken, samen eten in de Beverwaard Kinderen OBS Samsam praten met astronaut IJsselmonds bedrijf leidt lassers op

www.ijsselmondemagazine.nl

Inhoud

8

Beste lezer,

Op de omslag: Brandweerkazerne Groene tuin. Fotografie: Dob Fotoservice

Colofon IJsselmonde Magazine is een uitgave van de deelgemeente IJsselmonde Jaargang 17, nummer 1, maart 2012. Hoofdredactie: Evelien Boender, deelgemeente IJsselmonde Eindredactie: Antoinette Stas, IJsselmonde Magazine Redactie: Marcelien Hakman, Emile Hilgers, Willem Langerak, Armand Kerkmeester, Antoinette Stas en Madeleine van de Wouw Fotografie: Roberto Baldussi, Dob Fotoservice, Hans de Vries, Cor Mantel en Rob Kamminga Vormgeving: TIME Rotterdam Advertentie-acquisitie: IJsselmonde Magazine, Ger Tegelaar (010) 291 88 85, [email protected] Opdrachtgever: Dagelijks Bestuur van de Deelraad IJsselmonde, postbus 9044, 3007 AA Rotterdam, (010) 479 82 00 Copyright: Afdeling BBZ, deelgemeente IJsselmonde Oplage: 33.500 exemplaren Realisatie: TIME Rotterdam Laagjes 4b, 3076 BJ Rotterdam (010) 291 88 80, www.time4u.nl

De vele bouwactiviteiten in de deelgemeente IJsselmonde kunnen u niet ontgaan zijn. Dat ziet u ook terug in deze editie van IJsselmonde Magazine, waar onder meer bouwprojecten in Lombardijen en Groenenhagen-Tuinenhoven aan de orde komen. En portefeuillehouder Wouter Boonzaaijer vertelt over de ontwikkeling van het Centrumgebied. Zijn collega Norbert Swaneveld geeft aan waarom de winkelstrips zijn volle aandacht hebben. Lees over de leerlingen van groep 5 en 6 van basisschool Samsam die een ‘buitenaardse ervaring’ hadden en over de aankomende lassers van Stichting Werkschool IJsselmonde. De ontwikkelingen in de gebieden laten een veelzijdig beeld zien. In Lombardijen nemen we een kijkje in het wijkgebouw, in de Beverwaard plegen de deelgemeente, politie en andere partners grote inzet om hennepkwekerijen te lijf te gaan. In het Centrumgebied, in het deelgemeentekantoor wel te verstaan, houden Stadstoezicht en de politie wekelijks spreekuur. Dat de brandweer veel meer doet dan alleen maar branden blussen, kunt u in deze editie lezen. Nog iemand die zich met hart en ziel inzet voor de veiligheid is Leo Janse, die als vrijwilliger onder meer al jaren zeer actief is bij Buurtpreventie. En nog langer zijn de vrijwilligers van het Familiecafé in huize Smeetsland al bezig, namelijk 12,5 jaar! Tot slot staat het boekje ‘Samen Koken, Samen Eten’ in de spotlight en daarmee het werk van de Cultuurscout. Vijf deelraadsleden, de dames Bal, Dijkers en Nieuwenhuizen en de heren Den Hartog en Jonas geven hier hun mening over.

13

16

20

Kortom, een IJsselmonde Magazine boordevol uiteenlopende onderwerpen die u, naar wij hopen, veel leesplezier zullen geven. Redactie IJsselmonde Magazine

27

Reageren? Wilt u reageren op de inhoud van de artikelen? Het adres van de redactie is: IJsselmonde Magazine, Postbus 9044, 3007 AA Rotterdam. E-mailen kan ook: [email protected]

30 3

Gebiedsgericht werken

Radjesj Mahangi en Gerhard Versluis.

Spreekuur Stadstoezicht en Politie Iedere maandag in het deelgemeentekantoor In september 2011 ging Stadstoezicht al van start met een spreekuur in het nieuwe deelgemeentekantoor aan de Herenwaard 23. Vanaf 6 februari volgt de wijkpolitie IJsselmonde dit goede voorbeeld.

4

“Werken bij Stadstoezicht is heel afwisselend!” vertelt Sylvia van der Waal enthousiast. “Het is zo’n leuk vak! Natuurlijk is men niet blij als we een boete uitdelen, maar dat doen we om de stad schoon, heel, veilig en bereikbaar te houden. En dat is niet alles wat we doen; daar komen de Rotterdammers steeds meer achter. Omdat we gebiedsgebonden werken en altijd in uniform zijn, herkennen mensen ons als we onze ronde lopen. Bewoners en ondernemers spreken ons gemakkelijk aan. Dat kan zijn om een melding over de buitenruimte door te geven, maar ook

om de weg te vragen. Dankzij de iPod waar we vanaf 1 februari mee werken, is alles nog eenvoudiger geworden. We voeren de gegevens makkelijk en snel in en kunnen gelijk een printje maken: van een naheffing of boete, maar ook van een routebeschrijving.” Het spreekuur geeft volgens Sylvia een extra dimensie aan haar werk bij Stadstoezicht, vanaf 1 januari 2012 onderdeel van Stadsbeheer van de gemeente Rotterdam. “Als mensen naar het spreekuur op maandagmiddag van 14.00 tot 15.00 uur komen, heb je meer rust en tijd om zaken te bespreken.

IJsselmondeMagazine | maart 2012

Groot IJsselmonde

Tekst Antoinette Stas Fotografie Rob Kamminga

De opkomst is wisselend, ‘t hangt ook sterk van het weer af. Er komen allerlei vragen, meldingen en klachten voorbij: vooral over hondenpoep, maar ook over straatverlichting en parkeeroverlast. Onderwerpen die Stadstoezicht niet kan oplossen, geven we gelijk door aan de desbetreffende dienst of we verwijzen door naar de juiste instantie. Ik zorg dat er iets mee gebeurt, want dat is zo belangrijk. Dat mensen gehoord worden én dat ze antwoord krijgen!” Haar collega Radjesh Mahangi vult aan: “Het spreekuur is laagdrempelig. We doen dat niet alleen in IJsselmonde, maar in meer gebieden. De ervaringen zijn positief.”

Babbelen met de politie Er waren op verschillende plekken in de wijken spreekuren, maar vanaf 6 februari houdt de wijkpolitie spreekuur in het deelgemeentekantoor, op maandagmiddag van 14.00 tot 15.00 uur en op maandagavond van 19.00 tot 20.00 uur. Bij ieder spreekuur is één wijkagent van IJsselmonde en één van Beverwaard of

Bewoners hoeven geen afspraak te maken Lombardijen aanwezig. Mensen kunnen aan de balie terecht met klachten, meldingen en vragen, of zo maar een babbeltje maken met de wijkagent. Als de bewoner of ondernemer meer privacy wil, gaat het gesprek verder in de spreekkamer. Gerhard Versluis, wijkagent voor Keizerswaard en Kreekhuizen, zit aan de balie voor het eerste politiespreekuur: “We bieden de IJsselmondenaren graag de mogelijkheid in contact te komen met de wijkagent. De locatie is ideaal: in het bruisende hart van de deelgemeente, zeer centraal gelegen. De drempel is laag; bewoners hoeven geen afspraak te maken, maar kunnen altijd op het spreekuur terecht. Klachten uit hun buurt kunnen ze zo eenvoudig doorgeven. Aangifte doen kan echter niet tijdens het spreekuur. Daarvoor moet men echt naar het politie-

bureau Veranda, maar in veel gevallen kan het ook per telefoon en via internet.”

3D-aangifte In de toekomst moet er ook een loket voor 3D-aangifte in het deelgemeentekantoor komen. Versluis: “Wij hopen die nieuwe manier van aangifte doen op deze locatie nog dit jaar te realiseren, maar vanwege toegankelijkheid en veiligheidseisen gaat daar wat tijd overheen. Het 3D-loket is 24 uur per dag, zeven dagen per week open. Via een televerbinding heeft men dan rechtstreeks contact met een medewerker van de politie op een centrale locatie. Die medewerker neemt dan de aangifte op, net zoals dat op het politiebureau gebeurt.” Aangifte doen? www.politie-rotterdam-rijnmond.nl of bel 0900-8844.

Ingrid Koenraats (links), gebiedsmanager van de deelgemeente voor Groot IJsselmonde, is blij met de samenwerking op het gebied van veiligheid. “We hebben nu al de spreekuren van Stadstoezicht en politie waar men terecht kan met vragen en meldingen. Heel belangrijk voor de zichtbaarheid, waar toch vaak naar wordt verwezen, en voor het persoonlijke contact tussen bewoners en veiligheidspartners. Binnenkort komt hier ook de huisvesting van de beveiliging van het winkelcentrum en het deelgemeentekantoor. Ook dat is een mooie ontwikkeling. Door korte lijnen over en weer kunnen de veiligheidspartners nog sneller en adequater handelen.”

5

Grote inzet voor veiligheid en leefbaarheid

6


Aanmelden voor buurtpreventie?

Tekst Madeleine van de Wouw Fotografie Dob Fotoservice

Bel 0900-8844

Leo Janse (64). Wie in Groenenhagen kent hem niet. Hij is het gezicht van de wijk. Al bijna acht jaar organisator en coördinator, motor en stimulator van niet alleen zijn, maar ook van andere buurtpreventieteams in de deelgemeente IJsselmonde. En Leo draait er zijn hand niet voor om regelmatig deel te nemen aan buurtbeheeroverleggen en wijkschouwen. Daarnaast is hij initiatiefnemer van het voetbalveldje aan de Middenhagen/Groeninx van Zoelenlaan. Leo Janse. Een vrijwilliger die zich absoluut niet vrijblijvend inzet.

Buurtpreventie werkt

Niet klagen en zeuren, maar doen “Dat voetbalveld moest er komen. Aan de overkant van de Zuiderhagen zijn speeltuintjes en een basketbalveld. Aan deze kant was helemaal niets. De kinderen speelden op straat, tussen de auto’s door. Dus ben ik gaan praten met buurtbewoners en met de deelgemeente. Sinds vorig jaar is het veldje aangelegd en het leuke is dat de deelgemeente IJsselmonde er ook twee schommels bij heeft laten plaatsen.”

Dingen aanpakken Leo wordt beschouwd als de ‘motor’ van Buurtpreventie Groenenhagen. Hoe kwam hij er bij zich aan te melden? “Eigenlijk ben ik er een beetje bijgesleept door toenmalig wijkagent Johan Kop. Ik was op een informatieavond over buurtpreventie in het buurtcentrum en hij vroeg of ik het wilde opzetten en coördineren. Ik had er niks mee, maar dacht, ach doe maar, want in die tijd gebeurde er best veel rottigheid in de wijk. En zo’n buurtpreventieteam kan meehelpen om dingen aan te pakken.” En hij doet het nog steeds! “Ja, met veel plezier. Het eerste jaar was best moeilijk, je moet mensen zoeken en motiveren. Iedereen was een beetje onzeker over wat je wel en niet mag doen. Daarom krijg je voor je de straat opgaat een weerbaarheidstraining. Het tweede jaar ging het snel beter. Nu zijn er 36 mensen die elke zeven of acht weken aan de beurt komen. Elke vrijdag en zaterdag gaan er twee mensen van 20.00 tot 23.30 uur op pad. Is het nodig omdat er iets aan de hand is dan lopen we ook op een doordeweekse dag.”

is dankzij buurtpreventie dat inbrekers op heterdaad betrapt werden en een belletje naar de politie leidde tot arrestatie. Het team mag geen actie ondernemen, maar op de avonden dat we lopen hebben we een directe lijn met een politieteam dat speciaal voor ons beschikbaar is. De wijk is veiliger en schoner, dingen worden sneller gemaakt. Dat zien mensen wel, maar niet iedereen realiseert zich dat dit deels door buurtpreventie komt. Kijk, je kunt klagen en zeuren, maar het is helemaal niet zo erg om een keer in de zoveel tijd iets voor je wijk te doen. Helaas hebben veel mensen, al zitten ze de hele dag thuis, dan ineens geen tijd. Ja, het kost wat tijd, maar je krijgt er heel veel voor terug. Soms zelfs een relatie. Toen een man en een vrouw een keer samen aan de beurt waren, ontdekten ze dat ze elkaar van vroeger kenden. Ze hadden hun partner verloren en door de buurtpreventie elkaar gevonden. Nu deel ik ze samen in en lopen ze hand in hand door de wijk. Leuk toch.”

Weer veiliger

Elkaar gevonden

Leo is zelf veel bezig met buurtpreventie. “Dagelijks. Ik maak de indeling voor de mensen, ben niet te beroerd om in te vallen als iemand eens niet kan. Elk weekend open en sluit ik het kantoortje aan de Dadeltuin. Daarnaast zijn er de contacten met de politie, deelgemeente en Woonbron, en iedereen kan bij me terecht voor vragen of gewoon een bakje koffie. Daarnaast zorg ik ervoor dat de vrijwilligers elk jaar een barbecue en kerstpakket krijgen. Ik woon 44 jaar in IJsselmonde waarvan 22 jaar in Groenenhagen. Ik zag de wijk komen, vallen en weer veiliger worden. Daar speelt buurtpreventie een grote rol in.”

Heeft buurtpreventie effect? “Zeker. In 2010 waren er 300 meldingen, vorig jaar waren dat er nog maar 180. Daar is alles bij inbegrepen, van overlast tot kapotte straatverlichting. Het

Aanmelden voor buurtpreventie? Mail [email protected], of bel 0900-8844 (vraag naar Niels Goedegebuure, politie Beverwaard).

7

Dagelijks Bestuur

Aandacht voor IJsselmondse winkelstrips Norbert Swaneveld.

Waar men vroeger graag de boodschappen ‘om de hoek’ deed, kijkt het winkelend publiek tegenwoordig verder dan de winkelstrip in de eigen buurt. Met de auto en het openbaar vervoer bezoekt men liever winkelcentra waar van alles bij elkaar zit. Maar ook winkelen via internet zorgt ervoor dat de winkelstrips met hun beperkte aanbod het zwaar hebben.

Norbert Swaneveld, portefeuillehouder Economie, houdt de situatie van het IJsselmondse winkellandschap scherp in de gaten. “We hebben natuurlijk niet te klagen over het winkelaanbod in onze deelgemeente. Dat is zeer gevarieerd. We hebben ons overdekte complete winkelcentrum Keizerswaard, de winkelcentra Beverwaard en Spinozaweg en omgeving. De winkelgebieden Veranda

8

en Stadionweg met veel aanbod voor de niet-dagelijkse boodschappen. En daarnaast diverse buurtwinkelcentra en tal van kleine buurtcentra en winkelstrips, zoals Pliniusstraat, Kerstendijk, Kouwenoord, Kreekplein en Kasteelweg. Ik ben zeker niet ontevreden, maar we zien wel dat het niet overal goed gaat. De consument van tegenwoordig is goed geïnformeerd, prijsbewust en mobiel. De

klantenbinding is vluchtiger geworden, dus je moet als winkelgebied echt iets te bieden hebben om een goed economisch perspectief te hebben en te houden.” In het ene gebied zie je dat de winkeliers zich juist verenigen en door samen op te trekken sterker voor de dag komen. Op andere plekken lukt dat minder goed, op verschillende winkelstrips hebben


Informatie voor (startende) ondernemers:


winkeliers het zwaar of gaan zelfs over tot sluiting. Swaneveld vervolgt: “Die leegstand baart mij zorgen. Het heeft een negatieve uitstraling en het trekt vandalisme en verpaupering aan. Daarom zijn we al een paar jaar bezig om te kijken welke mogelijkheden er zijn om die gebieden te transformeren. Mooie voorbeelden daarvan zijn de Kerstendijk en de Dantestraat die zich rondom het thema ‘zorg’ ontwikkeld hebben. Ook voor andere gebieden zie ik kansen voor een thematische invulling. Ik wil daarom graag met ondernemers en vastgoedeigenaren van die kleine buurtcentra en winkelstrips in gesprek om samen te kijken naar de toekomst. Met de voorzitters van de IJsselmondse winkeliers- en ondernemersverenigingen zit ik vier keer per jaar rond de tafel. Ik wil ook een overleg opzetten voor de kleinere winkelgebiedjes en winkelstrips. Nog voor de zomer!” Ondernemers van de kleinere winkelgebieden en winkelstrips die mee willen praten over mogelijke nieuwe invulling van deze gebieden, kunnen zich tot 1 mei aanmelden bij de Ketenregisseur Economie, via deelgemeente@ijsselmonde. rotterdam.nl of telefoon 010-4798200.

Informatie en ondersteuning In lege winkelpanden zijn nieuwe ondernemers zeer welkom, maar graag na

www.ondernemershuiszuid.nl

Wilma Slobbe.

een gedegen voorbereiding. “De tijd van allerlei subsidies voor ondernemers is voorbij, dus men moet het echt op eigen kracht doen. Maar in de voorbereiding en ondersteuning kan de overheid wel veel voor de ondernemers betekenen. Onze gebiedsmanagers en de Ketenregisseur Economie zijn de deelgemeentelijke aanspreekpunten voor alle (startende) ondernemers in IJsselmonde.” Ook het Ondernemershuis Zuid aan de Wevershoekstraat 380-388 (telefoon 010-496 26 60, e-mail [email protected]) biedt ondernemers advies en informatie over ondernemerschap. Er is een breed aanbod: cursussen en workshops, maar ook gratis advies over juridische vraagstukken en bedrijfshuisvesting of ondersteuning en begeleiding bij het maken van een ondernemingsplan.

Dantestraat Fysiotherapeut Machiel Mallée van Dante Fysio stond samen met zijn collega’s aan de wieg van het nieuwe gezondheidscentrum Dante. “Deze winkelstrip is in de loop der jaren een gezondheidsstrip geworden. Door uiteenlopende vormen van ‘zorg’ onder één dak, is de drempel voor cliënten zo laag mogelijk. Het gezondheidscentrum is een bepalend punt in de wijk. We versterken elkaar door een gezamenlijke visie en veel intercollegiaal contact.”

Leegstand is slecht voor de leefbaarheid

Prinsenplein Buurtcentrum Prinsenplein heeft een supermarkt en tal van winkels voor de dagelijkse boodschappen, Zowel vanuit de winkeliers als vanuit de deelgemeente en haar partners is er veel aandacht voor ‘schoon, heel en veilig’. Wilma Slobbe van Wilma Mode: “Het grootste deel van de winkeliers is lid van de winkeliersvereniging. We organiseren regelmatig gezamenlijk activiteiten. Zo houden we onze klanten vast en zorgen voor levendigheid en gezelligheid. Door onderlinge afspraken zorgen we dat het plein er schoon en netjes uit blijft zien. We hebben in Fietje van de kapsalon een kanjer als voorzitter. Door haar blijft er niets liggen, maar worden zaken die niet goed lopen snel aangekaart en opgelost.” Wilma geeft tot slot aan dat zij na 28 jaar ondernemerschap in IJsselmonde eind 2012 gaat stoppen met Wilma Mode. Geïnteresseerden voor haar winkel kunnen bij haar terecht.

Machiel Mallée.

9

Advertorial

Smile Clinic ontvangt u met een lach Mooie tanden voor iedereen. Dat is de slogan van Smile Clinic, waar mensen uit de hele regio terecht kunnen voor een prothese of klikgebit. Stefan Rondeltap is behandelaar en tandtechnicus in winkelcentrum Keizerswaard. Met een ‘big smile’ stelt Stefan bezoekers direct op hun gemak. “We hebben hier twee behandelkamers en een eigen laboratorium”, vertelt hij. “Als één van de eerste tandheelkundige klinieken heeft Smile Clinic een CT-scanner aangeschaft waarmee we computergestuurd kunnen implanteren. Dankzij een driedimensioneel beeld kan preciezer geïmplanteerd worden en hoeft iemand die een klikgebit krijgt niet zonder tanden te lopen.” Dat men bij Stefan in goede handen is, bewijst de Van Hamondprijs, die Stefan in juni 2010 als beste leerling van de vijfjarige opleiding tandprothetiek in ontvangst mocht nemen. Wat Smile Clinic onderscheidt van branchegenoten is volgens hem de persoonlijke aandacht.

“We luisteren echt naar de mensen. Alles gaat in overleg. Dat begint al bij het eerste gesprek, wanneer we vrijblijvend advies geven en kijken welke behandeling het beste resultaat oplevert. Belangrijk is dat de klant er ook een goed gevoel bij heeft.” De tarieven van Smile Clinic zijn ten opzichte van 2011 niet veranderd. Protheses worden meestal grotendeels via de basisverzekering vergoed, waardoor de kosten voor de patiënt beperkt blijven. Meer weten? Kijk op www.smileclinic.nl, of stap eens binnen. De vestiging in Keizerswaard is ook op zaterdag geopend. Smile Clinic IJsselmonde Keizerswaard 23 3078 AL Rotterdam T 010 42 000 42

T A N D P R O T H E T I E K

IJsselmonde Kort Nieuws... Schapen in IJsselmonde Al voor het derde jaar loopt de schaapskudde in IJsselmonde. De schapen lopen op de geluidswal langs de A16 en door IJsselmonde via graasgebieden in het park De Twee Heuvels, Smeetslandsedijk, het Bijenpark, Herenoord en het Zevenbergsedijkje.

Wilgen kinderboerderij geknot Bij Kinderboerderij de Kooi zijn op 21 januari zo’n 25 wilgen geknot door medewerkers en vrijwilligers. De harde werkers kregen als beloning erwtensoep en broodjes. In de tussentijd maakten kinderen op de boerderij vetbollen en pindasnoeren om de vogels door de winter te helpen. Knotwilgen vereisen onderhoud: het knotten of het verwijderen van de takken. Dit moet om de paar jaar gebeuren. Als de takken te lang uitgroeien en te dik worden, kan de knot uit elkaar scheuren wanneer de takken zwaar belast worden, bijvoorbeeld bij storm of ijzel.

De schapen grazen een korte tijd in een gebied en eten daar vooral de snelgroeiende grassen. Ook gaan de schapen brandnetels en distels te lijf. Kruiden en andere planten krijgen meer ruimte om te groeien en verspreiden hun zaden via de vacht en keutels van de schapen. Nu beginnen de resultaten van het grazen zichtbaar te worden. Zo zijn de dijken bloemrijker en het probleem met berenklauw en het woekerende Japans knoopkruid of Japanse Duizendknoop is onder controle. De kudde is al bezocht door diverse scholen voor een educatieve les van de herder over zijn werk, zijn honden en de schapen. Waarschuwing De kudde komt ook in losloopgebieden voor honden, steeds hooguit enkele dagen. Met bordjes ‘houd uw hond aan de lijn, dat vinden de schapen fijn’ laat de schaapherder de hondeneigenaren weten dat de schapen aanwezig zijn. De kudde kan in een flexibele afrastering staan waar zwakstroom op staat. Dit is niet gevaarlijk, maar geeft wel een vervelend gevoel. Hou daarom uw hond weg bij de afrastering en waarschuw ook uw kinderen.

U kunt dit magazine ook online bekijken. Surf naar: www.ijsselmonde magazine.nl

De Ooievaar bereikt hoogste punt

Bouw van de Reigers hervat Eind 2011 is een doorstart gemaakt van het project De Reigers in Groenenhagen-Tuinenhoven. Nadat in 2011 de bouw stopte, leek het een tijd stil rondom het project. Maar achter de schermen werd hard gewerkt aan een oplossing en de bouw van de Reigers is hervat.

Op donderdag 15 december 2011, precies een jaar na de start van de bouw, bereikte het woon- en wijkservicecentrum De Ooievaar in GroenenhagenTuinenhoven het hoogste punt. In De Ooievaar, gelegen aan de kruising Hollands tuin, Oosterhagen en Noorderhagen, komen 93 appartementen maar ook zorgen welzijnsvoorzieningen voor de wijk. Het wordt een centrale plek in de wijk, te vergelijken met een dynamisch dorpsplein, maar ook een groene oase van rust. Woonbron ontwikkelt het project De Ooievaar in nauwe samenwerking met de deelgemeente IJsselmonde en zorgorganisaties Laurens en Pameijer.

Het plan is onveranderd. Er komen drie woontorens langs het water te staan, met 154 huurappartementen, 74 koopappartementen en voorzieningen zoals een restaurant, zorgdiensten, fysiotherapie, kapper en kinderdagverblijf. De herstart is mogelijk gemaakt door AM, Stebru Bouw, de nieuwe ontwikkelaar Stebru Transformatie, Achmea en Stichting Humanitas.

11

Meer weten over ruimtevaart?

Tekst Antoinette Stas Fotografie Cor Mantel

www.esa.nl

In gesprek met André Kuipers

De 29 leerlingen van groep 5 en 6 van OBS Samsam te Rotterdam gingen 2 februari met juf Marlies en meester Frank naar de ESA in Noordwijk. Daar hadden ze een drukke dag, die afgesloten werd met een live gesprek met astronaut André Kuipers aan boord van het internationale ruimtestation ISS.

De bus vertrok om half negen van school en de chauffeur leverde de kinderen keurig op tijd af bij de ESA (European Space Agency). Daar kregen de kinderen een speciaal T-shirt dat ze natuurlijk onmiddellijk aantrokken. Als eerste waren er presentaties van de verschillende scholen. De leerlingen van Samsam lazen allemaal een zin voor, waarvan de beginletters ‘ANDRE

KUIPERS RUIMTEVAART MISSION X’ vormden. Mission X is de naam van het project dat kinderen laat ervaren wat het is om astronaut te zijn. Daarbij doen ze net zulke oefeningen als astronauten doen in hun opleiding en ook dagelijks aan boord van het ISS. Mission X besteedt ook aandacht aan goede voeding, een verstandige levensstijl en kennis over de ruimte. Over de gehele wereld doen ruim 4.000 kinderen mee aan Mission X, vanuit Nederland bijna 500.

Hetzelfde t-shirt Na een quiz, de lunch en een knutselopdracht werden ook nog de oefeningen van ‘trainen als een astronaut’ gedaan. De gymles werd gegeven door twee Engelstalige dames, maar dat was geen probleem. Mylène Gordinou van Nieuws uit de Natuur (schooltv) vertaalde de

opdrachten voor de leerlingen van Samsam. En toen, eindelijk, was het tijd voor het vraaggesprek met André Kuipers. De live-verbinding was niet alleen met Nederland, maar ook met Italië en Portugal. Er was maar tijd voor een paar vragen. Juf Marlies: “Wat zo mooi was, André had hetzelfde t-shirt aan als wij allemaal! De kinderen hebben een geweldige dag gehad. Dat merkten we ook goed tijdens de terugreis naar Rotterdam. Ze waren er allemaal stil van! Ze hebben allemaal een verslag gemaakt. Yusuf vond de dag zo ‘buitenaards’ dat ook zijn verslag heel bijzonder moest zijn. Daarom had hij voor ieder woord een andere kleur gebruikt. En Summie zag het als een mooie schoolreis, de tweede dit jaar!”

13


Hennepkwekerij? Een risico voor je

De nog altijd heersende gedachte over ‘even een hennepkwekerijtje doen, word je gepakt, dan paar dagen cel en opnieuw beginnen’, kennen Ron, hoofdagent Beverwaard en Groot IJsselmonde, en Marcel Dekker, gebiedsmanager van (onder andere) Beverwaard, maar al te goed. De waarheid, benadrukken beiden met klem, is vandaag de dag totaal anders. Wie gepakt wordt, en die kans is bijzonder groot, raakt alles kwijt.

14

“Alle betrokken instanties -politie, gemeente, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, woningcorporaties, hypotheekverstrekkers, het energiebedrijf, uitkeringsinstanties en de Bond van Verzekeraars- communiceren met elkaar als een partij tijgers. Wij zijn een gesloten front met maar één doel: veiligheid. En criminaliteit mag nooit lonen. Dus bezint eer gij begint”, waarschuwen beide heren.

Georganiseerde misdaad Allebei kennen ze verhalen van de mensen die hopen door een zolder of een kamer in hun huis te verhuren voor hennepteelt, in een paar maanden

financieel boven Jan te zijn. “Misschien weet je het niet, maar daarmee laat je je in met de keiharde wereld van de georganiseerde misdaad. Dagelijks zien wij de ellende die daarvan komt”, aldus Ron. Marcel, het ‘traject’ even schetsend als de kwekerij ontdekt wordt: “De politie doet het voorwerk, die telt onder andere hoeveel planten er staan. De energieleverancier trekt na hoeveel stroom er onttrokken is en dan is de rekensom van het aantal oogsten heel simpel. Vervolgens rekent de Belastingdienst na hoeveel inkomen je van die oogsten niet hebt opgegeven. Dat leidt tot een navordering Inkomstenbelasting plus een boete. En


Beverwaard

Tekst Marcelien Hakman Fotografie Hans de Vries en Rob Kamminga

zelf en een gevaar voor je buren “Wij communiceren met elkaar als een partij tijgers” het Openbaar Ministerie eist geld dat met de hennepteelt verdiend is terug op basis van de zogenaamde ‘Pluk ze’ wetgeving. Het gaat dan al snel om (tien) duizenden euro’s! Dat los je niet op door te gaan zitten. Die navordering blijft net zolang staan tot je de laatste cent hebt betaald.” “En dan zijn we er nog lang niet”, vult Ron aan, “want de energieleverancier komt ook aankloppen. Bovendien wordt bij jou thuis gelijk de stroom afgesloten en aansluiten kost ook weer geld, als je dan überhaupt nog een woning hebt. Is er sprake van onderhuur, dan ben je sowieso de klos. Want dat mag nooit. Dus krijg je de woningcorporatie op je dak, die niet alleen nog even wil ‘vangen’ voor schade, maar je ook je huis uitzet.” Marcel: “Alle kosten die wij maken om die plantage te laten ruimen, zoals inzet van Roteb, krijg je uiteraard ook gepresenteerd.” Ron: “Veel mensen denken nog: hier kom ik wel mee weg, de kosten zullen maar een paar duizend euro zijn, maar zo is het niet. Het Verbond van de Verzekeraars royeert je uit hun verzekering, dus kun je bijvoorbeeld geen inboedel- en opstalverzekering meer afsluiten.”

niet waterdicht is: die lekkage kan dus ook bij de buren terechtkomen. Dat kan weer schimmels veroorzaken en rottend beton. Dan heb ik het nog niet eens over het grote brandgevaar door het aftappen van elektriciteit, want met veiligheid wordt nooit rekening gehouden. Dus als je denkt ‘mijn buren hebben er een of ik heb er een vermoeden van’: meld het dan! Het gaat om je eigen veiligheid en die van je gezin.” Beverwaard, weet Ron, is een wijk waar men zijn buren niet wil ‘verraden’. “Zo vaak heb ik meegemaakt dat buren lachend langsliepen als wij met een ontruiming bezig waren. Die wisten allang wat er aan de hand was. Op de vraag waarom heb je het niet gemeld, haalden zij laconiek hun schouders op. Maar ik wil nog wel eens zien hoe zij reageren als door de kwekerij

van die ‘toffe’ buurman hun eigen huis in brand vliegt. Mensen beseffen niet dat het echt gevaarlijk is.” Niet iedereen, erkent Marcel, zal direct weten dat er ergens een hennepkwekerij zit. “Maar er zijn wel degelijk ‘herkenningspunten’. De panden zijn vaak onbewoond, de ramen dichtgeplakt of met condens, de gordijnen zijn dicht, er is activiteit op rare tijdstippen, het ruikt vreemd en je hebt zelf thuis last van stroomstoringen. Wie dit herkent, raden wij dringend aan: meld het! Dat kan via de politie 0900-8844. Wil je anoniem blijven: Bel dan naar ‘Meld Misdaad Anoniem’ op 0800-7000.” Meer weten? www.rotterdam.nl/hennepaanpak

Meld Misdaad Anoniem: 0800-7000 Behalve de financiële gevolgen, zijn er ook de veiligheidsrisico’s. Marcel: “En niet alleen voor diegene die de hennepkwekerij in huis heeft, ook voor de buren. Vaak staat er voor de plantjes een grote bak met water die

15

Deelraad

Samen koken, Samen eten. Dat is de naam van een wijkproject in de Beverwaard, dat bekroond is met een blijvend tastbaar resultaat: een kookboek met recepten en verhalen van bewoners. Yvonne den Oude, die de scepter zwaaide in de wijkkeuken, nam het initiatief voor het boek.

Samen koken, samen eten, en samen een kookboek maken

Cultuurscout Sanne Nelissen hielp haar met de subsidieaanvraag en coördineerde de vormgeving. “Yvonne deed zoveel mogelijk zelf de uitvoering”, vertelt zij. “Ik was meer achter de schermen betrokken.” De enthousiaste bewoonster kon wel wat hulp en morele steun gebruiken. Het idee voor het kookboek was snel geboren. “Mijn motivatie om me als vrijwilligster in te zetten voor ‘Samen koken, Samen eten’ was vooral recepten uitwisselen. Eerst was

16

het vooral koken, eens per week een hele dag en avond in de weer op een tweepits butagasstelletje. Het kookboek was de volgende stap.”

Uniek door verhalen Een jaar heeft Yvonne aan het kookboek gewerkt. Ze stimuleerde wijkbewoners om recepten in te leveren. De mensen waren direct enthousiast, maar hadden wel wat aanmoediging nodig


Tekst Emile Hilgers Fotografie Rob Kamminga

Meer informatie over de deelraad IJsselmonde staat op

www.ijsselmonde.rotterdam.nl Klik onder ‘bestuur’ op ‘deelraad en commissies’.

bij het daadwerkelijk op papier zetten van de ingrediënten en de bereidingswijze. “Soms hadden mensen hulp nodig bij het vertalen, vooral de verhaaltjes bij de gerechten kwamen maar moeizaam los. Juist die verhaaltjes maken het kookboek tot een unieke uitgave. Het is echt een boekje geworden ván de wijkbewoners vóór de wijkbewoners.” Ook enkele ‘gasten aan tafel’, onder wie deelraadsleden en mensen van de OK-bank waar cultuurscout Sanne haar werkplek had, leverden een bijdrage. “Yvonne heeft alles voor het boek verzameld”, vertelt Sanne. “Ik heb geholpen bij de aanvraag voor een bijdrage uit de pot voor Bewonersinitiatieven, bij het vinden van extra partijen die recepten konden aanleveren, bij het vinden van een vormgever, en bij het aanleveren van de teksten en illustraties.”

Deelraadsleden lovend over cultuurscout Het kookboek met recepten en verhalen van bewoners van de Beverwaard is volgens Fredy Bal, deelraadslid voor het CDA, een mooi voorbeeld van het bundelen van creatieve ideeën. “Je ziet hoe leuk het is dat mensen samen iets voor elkaar krijgen. Onze cultuurscout, Sanne Nelissen, is ook hierbij de verbindende schakel geweest. Ik verwacht dat ze in de Cultuurwerkplaats ook weer mensen bijeen brengt die meedoen. Tijdens de Cultuurborrel merk ik altijd hoeveel werk zij verzet. Ze is bijvoorbeeld heel lang trekker geweest van de Cultuurraad voor Ouderen. Toen die mensen een andere ruimte nodig hadden, heeft ze een actieve rol gespeeld om die te vinden.”

Nougatine schuimijstaart Zelf schreef Sanne ook twee recepten: koolschotel (van thuis) en een nougatine schuimijstaart. Van Yvonne staan recepten voor roti en een salade van witlof en sla in het kookboek. ‘Samen koken, Samen eten’ is verschenen in een beperkte oplage. Iedereen die eraan meewerkte heeft inmiddels een exemplaar ontvangen.

Vooral verbindingen leggen Bijna elke deelgemeente heeft een cultuurscout. In IJsselmonde vervult Sanne Nelissen nu al zeven jaar die rol. Haar taak is: stimuleren van kunst en cultuur in de wijken door onder andere bewoners te verbinden met kunstenaars, muzikanten en dansers. “Ik sta open voor iedereen die ideeën heeft op het gebied van kunst en cultuur”, vertelt Sanne. “Een voorwaarde is wel dat er sprake is van samenwerking tussen een kunstenaar of artiest en bewoners. Het doel van mijn functie is participatie te bevorderen. Mijn belangrijkste taak is verbindingen maken, partijen met elkaar in contact brengen. Zie mij als de spin in het web. Ik kan helpen bij het schrijven van een projectplan, maar ook bij het samen vinden van financiën.” Zelf heeft Sanne het gevoel dat veel mensen in IJsselmonde haar inmiddels wel kennen. Wie een idee heeft op het gebied van kunst en cultuur en dat aan haar wil voorleggen, kan mailen naar [email protected] of bellen: 010 - 479 82 59.

FREDY BAL

Mariet Dijkers (VVD) kent Sanne al vanaf de beginjaren. “Inmiddels heeft ze een groot netwerk opgebouwd en kan ze wat meer op een afstand haar werk doen”, constateert ze. Mariet heeft niets dan lof over de verrichtingen van de cultuurscout. “Ze was een inspirerende kracht achter de Kunstroute en de IJsselmondse Cultuurprijs, waarvoor ze de kandidaten stimuleerde. En recent leverde ze een belangrijke bijdrage aan

Lees verder op pagina 19 >>

17

Vervolg deelraad

“Toen de eerste periode van de cultuurscout was afgelopen, heeft mijn fractie gezegd: dit moet doorgaan, en dat is ook gebeurd”, zo schetst Juan Jonas (PvdA) hoezeer hij en zijn partijgenoten het werk van Sanne waarderen. “Ze houdt ons goed op de hoogte, eind vorig jaar is ze nog bij onze fractie geweest om ons te informeren over wat er speelt. Ze organiseert bijeenkomsten, zoals een Kunstborrel. Ze heeft een groot aandeel gehad bij de totstandkoming van de Kunstroute en de Cultuurprijs. De functie cultuurscout, en zeker de persoon die de functie tot nu toe vervult, is heel belangrijk voor onze deelgemeente.”

MARIET DIJKERS de totstandkoming van dit kookboek met recepten en verhalen van bewoners van de Beverwaard. Sanne brengt echt de mensen samen. Door haar zijn steeds meer IJsselmondenaren zich bewust dat we allemaal IJsselmondenaren zijn.”

“De cultuurscout is belangrijk voor bewoners en instellingen van IJsselmonde”, verklaart Gijs den Hartog (Leefbaar Rotterdam). “Wie interesse heeft of een initiatief voor kunst en cultuur, in de meest brede zin van het woord, kan rekenen op haar steun. Stichtingen en verenigingen, zoals de werkgroep Cultureel Erfgoed IJsselmonde, kunnen bij haar aankloppen. De cultuurscout adviseert en koppelt mensen en dat levert mooie resultaten op, onder meer in de buitenruimte. In Lombardijen staan spreuken op de muur. En het Buitendijktunneltje is bijvoorbeeld aan weerskanten door een kunstenaar verfraaid met schilderstukken over IJsselmonde. Het is mooier en veiliger geworden.”

JUAN JONAS

“Heel veel dingen die Sanne als cultuurscout doet zijn onzichtbaar”, zegt Frederique Nieuwenhuizen (CU/SGP). “Ze zet vooral dingen in beweging, denkt op de achtergrond mee, en legt verbindingen. Bij feestelijke gelegenheden kijkt ze altijd of er een lokale band of artiest kan optreden. Bijvoorbeeld bij de opening van het deelgemeentekantoor. Dat was een heel leuke dag, die toch niet veel geld heeft gekost. Veel IJsselmondenaren hebben er hun talent kunnen laten zien. Omdat zij al zo lang onze cultuurscout is, heeft Sanne veel contacten. Dat komt ongetwijfeld goed van pas als over enige tijd de Cultuurwerkplaats van start gaat.”

GIJS DEN HARTOG

Frederique Nieuwenhuizen

19

Veiligheid

Brandweer Groene tuin doet meer dan alleen branden blussen Wie denkt dat brandweermensen enkel kaarten, biljarten en wagens wassen, doet de beroepsgroep geen recht. Het op peil houden van materieel, conditie én vakkennis is een van de taken die, naast calamiteitenbestrijding en hulpverlening, tijd en aandacht vraagt. Sinds dertig jaar is in Rotterdam geen brandweerman tijdens zijn dienst omgekomen. Dat is te danken aan de zorgvuldige wijze waarop brand wordt bestreden. Perslucht, warmtecamera, meetapparatuur en hittebestendige brandweerpakken helpen voorkomen dat longen verbranden, slachtoffers over het hoofd worden gezien of panden met gas ongecontroleerd betreden worden. “Het vak kent zeker risico’s”, benadrukt hoofdbrandwacht Peter in de kazerne aan de Groene tuin 321. Hier werken twaalf brandweermensen waaronder twee vrouwen. “De één rent weg van de brand, wij gaan er juist naartoe. Maar we doen méér! Dat begint met de dagelijkse controle van onze uitrusting, ademlucht en voertuigen. Gevolgd door les en oefeningen, zodat we altijd in de pas lopen met nieuwe ontwikkelingen. En we sporten: je moet topfit zijn in dit vak.”

Reanimatie De beroepspost is gespecialiseerd in hulpverlening bij zwaardere beknellingen

20

met vrachtwagens, tram of metro, en rukt voor reanimaties uit. Brandmeester Martijn licht toe: “Wie 112 belt, kijkt vaak verbaasd. Waarom we reanimaties doen? Omdat er geen tijd te verliezen is. Bij een hartstilstand moet je binnen zes minuten starten, wil iemand nog een kans maken. Dat redt een ambulance niet. Wij kunnen sneller ter plaatse zijn omdat onze kazernes fijnmaziger zijn verdeeld over de stad. Meestal starten wij en neemt ambulancepersoneel het daarna van ons over.” Het uitbreken van brand in huis komt ter sprake. Peter waarschuwt: “Het is allereerst wégwezen en iedereen meenemen! Slachtoffers vallen meestal door rook. Je zicht is snel weg, de stress schiet omhoog en dan is de ellende niet te overzien.” Een collega mengt zich in het interview: “Een fel uitslaande brand is levensgevaarlijk. Dus is voorkomen de boodschap. Branden blussen is ons vak, maar leuk is anders: je gaat wel altijd naar andermans ellende toe.”


Tekst Armand Kerkmeester Fotografie Dob Fotoservice

Meer weten over brandveilig wonen?

www.veiligheid-voorop.nl of www.watdoejijbijbrand.nl

Vier gouden tips voor brandveilig wonen 1. Zorg altijd voor rookmelders in huis. 2. Zorg altijd voor een blusdeken die ook geschikt is voor frituurvet. 3. Zorg altijd voor een vluchtplan. 4. Zorg altijd dat huissleutels op een vaste plek liggen.

Alarm Dan vertelt oudgediende Huib hoe weinig men weet van wat de brandweer doet. Bijvoorbeeld als ze met ladderwagen en tankautospuit ter ondersteuning van de ambulance voorrijden. Voor iemand met een hersenbloeding. “Die til je toch gewoon omlaag”, schamperen omstanders vaak. “Ik vertel dat zoiets fataal kan zijn. Dat iemand met een hersenbloeding horizontaal naar buiten moet. Meestal snappen ze dan wel dat we niet voor niets aanwezig zijn.” Terwijl Huib nog middenin zijn verhaal zit, barst er een enorme herrie los. Voordat de verslaggever het alarm kan plaatsen, sprinten de brandweermannen al naar de wagens. “Je mag mee!”, roept Peter. Terwijl de plattegrond van de locatie verschijnt, razen we de weg over met zwaailicht en sirenes. “We hebben Prio 1, alarmfase één. Er staat een vrachtwagen met rook bij een supermarkt in Bolnes.” Dan alweer snel een nieuw bericht van de centrale: loos alarm. Sirene en zwaailichten kunnen weer uit. “Prio 3.

Wij mogen door voor onderzoek”, luidt de vertaling van het vakjargon.

Adrenaline Bij de supermarkt toont de winkelmanager zich ongemakkelijk. Bij het uitladen in de loods botste een rolkar tegen de handbrandmelder. “Ik dacht: misschien uitlaatgas van de vrachtwagen”, vertelt hij, “dat heb ik gemeld.” Hij moet Martijn beloven dat er maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen. Terugrijdend demonstreert Huib een warmtemeter: “Richt ik die op mijn collega, dan licht de meter op. Zo zie je in een ruimte vol rook of zich er nog mensen in leven bevinden.” Over het loos alarm zegt hij: “Als het echt mis is, zit je direct vól adrenaline. En ben je klaar om er tegenaan te gaan. Hoelang je ook in dit vak zit.”

Stuurgroep Veilig Portefeuillehouder Veilig Norbert Swaneveld zorgde er hoogstpersoonlijk voor dat de brandweer voortaan deelneemt aan het zeswekelijks overleg van de stuurgroep Veilig. Hij legt uit: “We pakken problemen op het gebied van veiligheid en openbare orde graag integraal én gezamenlijk aan. De brandweer staat voor hulpverlening in de breedste zin. Dat maakt ze met politie en Stadstoezicht natuurlijk onmisbaar binnen de stuurgroep Veilig.”

21


Wijkgebouw staat open voor Wijkgebouw Lombardijen aan de Menanderstraat biedt plek aan tal van activiteiten. Er wordt muziek gemaakt en gedanst; donderdagmiddag kunnen bewoners er terecht voor de Voedselbank.

“We staan open voor alle activiteiten van en voor wijkbewoners”, vertelt algemeen bedrijfsleider Mohamed Tarraz. “Er is veel vraag naar feestzalen, maar het wijkgebouw is alleen voor openbare activiteiten, en voor vergaderingen van organisaties zoals de deelgemeente, woningcorporaties en verenigingen van eigenaren. Het leuke is dat bij ons jong en oud samenkomen. Op maandagavond doen de dames van de Parktoren gezelschapsspellen, terwijl in een andere zaal jongens en meiden repeteren met de Brassband.”

22

Hotspot-Hutspot

Een nieuwe activiteit in het wijkgebouw is Hotspot-Hutspot. Jongens (woensdag) en meiden (vrijdag) koken voor wijkbewoners, die om 17.00 uur aan tafel kunnen voor een vers en voedzaam driegangenmenu voor een klein bedrag. Het idee is van wijkbewoonster Mili Janga, die als vrijwilligster ook betrokken is bij de Menandertuin van het project Van Grond tot Mond. Het is de bedoeling dat Hotspot-Hutspot gaat werken met verse producten uit die tuin, geteeld door vrijwilligers. Woningcorporatie Havensteder steunt het kookproject, het wijkgebouw stelt de keuken en de ontmoetingsruimte beschikbaar. Quincy en Arshad, allebei 12 jaar, hebben al meerdere keren gekookt op woensdag. Thuis koken ze ook, samen met hun moeder. “Ik kan macaroni en bami maken”, zegt Quincy. “Ik ook”, vertelt Arshad, “als ik trek heb en zin om wat te

koken, maak ik tortilla.” Beiden vinden Hotspot-Hutspot leuk omdat ze er samen met hun vrienden kunnen koken. “Je doet het samen”, leggen de jongens uit. “Iedereen heeft een taak, bijvoorbeeld: snijden, vlees bakken of rijst koken.” En ze maken heel lekkere dingen klaar, vinden ze: “De vorige keer hadden we nasi met loempia’s en saté gemaakt, en als toetje fruit met slagroom. Een andere keer uiensoep en shoarmapizza.”

Dames van de Parktoren

Bewoonsters van de Parktoren komen bij elkaar in het wijkgebouw om gezelschapspelletjes te spelen, zoals Scrabble, Amerikaans jokeren en Rummikub. “In onze eigen seniorenflat hebben we geen ruimte waar we terecht kunnen”, vertelt Corrie Granda, één van de initiatiefneemsters. “In 2002 zijn we begonnen met ons clubje, in het Trefpunt bij Perspect. In het begin kwamen er ook mannen


Lombardijen

Tekst Emile Hilgers Fotografie Dob Fotoservice

jong en oud om te klaverjassen, maar daar was al gauw geen animo meer voor. Nu zijn we nog met een stuk of negen dames, heel trouwe leden.” “Vooral voor de alleenstaanden is deze avond een mooie gelegenheid om een praatje te maken”, vertelt Zwaan Koudijs. “In de flat zijn de contacten onregelmatig. Hier kan je je verhaal kwijt, en leeft iedereen met elkaar mee. We gaan ook op huisbezoek als één van ons ziek is. Begin dit jaar zijn we met onze activiteiten verhuisd naar het wijkgebouw. We voelen ons welkom hier en het is aan te lopen. Als we naar een verder gelegen locatie moeten, wordt het lastig. Dan houdt het op met ons clubje.”

Saz-cursus

Wijkbewoner Ismail Kizilgöz geeft al zeven jaar saz-les. De saz, ook wel baglama genoemd, is een Turks snaarinstrument. “Het is één van de belang-

rijkste instrumenten uit de Turkse volksmuziek”, legt Ismail uit. “Vooral in het gebied Anatolia. Ik geef les aan volwassenen en kinderen vanaf 9 jaar. Iedereen kan het leren. Het is soms wel moeilijk, als je gemotiveerd bent en je best doet, komt het goed. Je moet minimaal een halfuur per dag oefenen. Alleen op donderdagavond hier naar de les komen, is niet voldoende.” Sinds januari begeleidt Ismail een nieuwe groep muzikanten in het wijkgebouw. “Er zijn vrouwen, mannen, en kinderen”, vertelt Ismail. “In totaal elf mensen. De meesten komen uit de buurt, maar er is ook iemand uit de Beverwaard. Als er meer kinderen komen, kan ik misschien een aparte kindergroep maken. Het moet misschien nog wat meer bekendheid krijgen.” Meer weten over Lombardijen? www.lombaleeft.nl

Centrale ontmoetingsplek voor Lombardijen Wijkgebouw Lombardijen wordt beheerd door Sport en Recreatie in opdracht van de deelgemeente IJsselmonde. “De deelgemeente vindt het belangrijk dat bewoners activiteiten kunnen organiseren op een herkenbare plek”, zegt Harry Kraaijeveld, gebiedsmanager voor Lombardijen. “Het wijkgebouw heeft veel ruimten, die voor allerlei doeleinden geschikt zijn. Denk aan vergaderingen of repetities. Natuurlijk vinden er ook activiteiten plaats in scholen, op zorglocaties en bij verenigingen in de wijk. Het wijkgebouw is de centrale plek in de wijk waar alle bewoners terecht kunnen. We zijn blij dat we zo’n voorziening hebben, waar mensen gastvrij worden ontvangen door de medewerkers. De deuren staan er altijd open.”

23

AUTOPLEIN IJSSELMONDE Op deze pagina vindt u advertenties van officiële dealerbedrijven voor privé- en bedrijfswagens, autobedrijven voor inkoop en verkoop van occasions, autoschadebedrijven en andere dienstverlenende autobedrijven. Alle bedrijven zijn in of in de directe omgeving van IJsselmonde gevestigd, direct bij u om de hoek. En ze hebben nog één ding gemeen: met hun vakspecialistische kennis en ervaring bent u verzekerd van een goede prijs/kwaliteitsverhouding voor het geleverde product of dienst. Kijk ook eens op de autopagina van www.ijsselmondemagazine.nl. Daar vindt u nog meer informatie. Alsmede mogelijke acties van de adverterende bedrijven.

AUTOGASTECHNIEK

Wie rekent rijdt autogas! Al vanaf 12.000 km per jaar interessant Industrieterrein “Reyerwaard” Zernikestraat 10 - 2991 XS Barendrecht Tel. 010 292 09 77 - [email protected]

IJsselmonde Kort Nieuws...

Nationale voorleesdagen Gezondheidscentrum Dante geopend

Lezen en voorlezen zijn belangrijk om het taalniveau te verbeteren. In IJsselmonde werd op verschillende plekken meegedaan aan de Nationale Voorleesdagen van 19 tot en met 26 januari.

Sinds eind januari is het gezondheidscentrum Dante aan de Dantestraat in Lombardijen volop in bedrijf. De opening werd verricht door vertegenwoordigers van Havensteder en Zorgimpuls. Hier vindt u Huisartsenpraktijk Sandra Bijl, Dante Fysio en DOCK Maatschappelijke Dienstverlening. Psycholoog Radja Delic, Zichtbare Schakels, Verloskundigenpraktijk IJsselmonde, Podotherapie, praktijkondersteuner Geestelijke Gezondheidszorg en Sociaal Raadslieden hebben hier een werkplek.

Ook het dagelijks bestuur van de deelgemeente IJsselmonde hielp mee. Portefeuillehouder Bram van Hemmen (rechts) las 23 januari voor uit ‘Foeksia de Miniheks’ op openbare basisschool De Kubus aan de Heindijk.

Zijn college Norbert Swaneveld (links) was 25 januari aanwezig bij de Nationale Voorleesochtend bij kinderboerderij De Kooi. Hij las kleuters voor uit het boek ‘Kom je met me spelen?’

De Buurt Bestuurt In januari is de Buurt Bestuurt van start gegaan in de Homerusbuurt in Lombardijen. Vanaf maart volgt Beverwaard (de buurt rond het Slangenburgplein).

Ook houdt VraagWijzer, het centrale loket voor bewonersvragen, hier spreekuur: op maandag van 12.00 tot 15.00 uur en op donderdag (samen met het maatschappelijk werk) van 9.00 tot 11.00 uur. Bloedprikken bij STAR Medisch Diagnostisch Centrum kan er ook: op maandag van 8.45 tot 9.30 uur en op donderdag van 9.45 tot 10.30 uur.

Buurtbewoners en -ondernemers geven aan wat er moet gebeuren voor een schone, hele en veilige wijk en vervolgens bepaalt de buurt waar medewerkers van Politie en Stadstoezicht een deel van hun uren aan gaan besteden. Ook kan men, met ondersteuning en advies van instanties, zelf zaken aanpakken.

Start bouw deelplan 2 van Het Mooie Plan 10 februari verrichtten wethouder Hamit Karakus en portefeuillehouder Wouter Boonzaaijer de starthandeling voor de bouw van deelplan 2 van Het Mooie Plan in Lombardijen. Het Mooie Plan staat voor groen, rustig en kindvriendelijk wonen. Deelplan 1 is in de zomer van 2010 afgerond. Deelplan 2, ten oosten van de Homerusstraat, tussen het Lange Pad en de Petrarcastraat, bestaat uit ‘Madelief’ en ‘Jasmijn’ met in totaal 85 ruim opgezette tuinwoningen. Als eerste worden nu de woningen van Madelief gebouwd. Er zijn vier verschillende typen: woningen met een eigen parkeerplek aan voor- of achterzijde en woningen aan het water. Als meer dan 70% van de woningen is verkocht. Meer gegevens over Het Mooie Plan (inclusief verkoopinformatie) is te vinden op: www.hetmooieplan.nl

25

Advertorial

LMC Praktijkonderwijs leidt leerlingen naar bedrijven “Wij hebben gemotiveerde leerlingen”, vertelt vestigingsdirecteur Hella van Rooij. “Wij werken vanuit de interesses en de mogelijkheden van de leerlingen. Omdat de school kleinschalig is - circa 190 leerlingen - is er veel persoonlijke aandacht en goede begeleiding.”

Van Rooij. “Samen met leerlingen en ouders wordt een passende uitstroom verwezenlijkt. Omdat we werken met een individueel ontwikkelplan, kunnen de leerlingen de richting kiezen die het best bij hen past. We hebben bijvoorbeeld nu een leerling die een stageplek heeft in een hotel, facilitair dus. Een andere leerling doet voor haar stage receptiewerk in een ziekenhuis.” LMC Praktijkonderwijs werkt onder andere samen met garages, een bouwmarkt, een metaalbedrijf en winkelketens zoals Albert Heijn, McDonald’s en Kruidvat. Geïnteresseerde bedrijven kunnen contact opnemen via telefoon 010 - 297 45 80 of e-mail: [email protected]

De school heeft goede contacten met instellingen en bedrijven in de buurt. In het derde of vierde leerjaar lopen de leerlingen extern stage. Dat kan zijn bij een winkel, een garage, een kinderboerderij of een bedrijfskantine. “We hebben diverse uitstroomrichtingen”, vertelt Hella


Meer informatie over verpleeghuis Smeetsland?

www.aafje.nl

Het Familiecafé geeft zo veel terug Ze kwamen als bezoeker in psychogeriatrisch verpleeghuis Smeetsland. Nu zijn ze al 12,5 jaar de drijvende kracht achter het Familiecafé dat eens in de twee weken gehouden wordt.

Sjaan de Graaff en haar zus Annie, Bep van Hemmen en Hans Plagge bezochten vaak hun ouders in Smeetsland aan de Pietersdijk. Dat was ook wel eens zwaar, wanneer vader of moeder tijdens het hele bezoek niets zei en met de ogen dicht zat. “We zijn toen met hulp van Coby Albers, medewerkster van de afdeling, maar iets gezelligs met elkaar gaan doen. Samen naar beneden, koffie drinken en praten over vroeger met behulp van een boek met plaatjes. Dan namen we niet alleen onze eigen moeder of vader mee, maar ook mensen die weinig bezoek kregen. Dat groeide al snel uit tot twee keer per maand het Familiecafé voor zo’n 25 tot 30 personen.”

Verbondenheid en spelletjes Hoewel hun ouders inmiddels overleden zijn, blijven de initiatiefnemers van het eerste uur het Familiecafé organiseren. “Het kost tijd, maar je krijgt er zoveel voor terug. Niet alleen de vreugde, en dankbaarheid bij de cliënten, maar ook onderling is er een bijzondere band ontstaan. We weten allemaal hoe het is met een dement familielid, dus je kunt elkaar steunen. Dat gaat verder dan Smeetsland, we komen ook bij elkaar met verjaardagen en vangen elkaar op bij verdrietige gebeurtenissen. Maar we hebben vooral veel plezier als we met z’n allen spelletjes doen. We spelen domino met extra grote stenen en sjoelen met een

aangepaste sjoelbak. Toch vliegen de stenen nog wel eens in het rond!”

Welzijn staat centraal Manager van de afdeling Monica van der Graaf over het Familiecafé: “Er zijn ’s avonds niet veel activiteiten voor onze cliënten, dus we zijn hier erg blij mee. De vrijwilligers regelen het helemaal zelf, wij zorgen alleen voor financiën voor kleine aankopen. Ze zetten alles klaar, halen de cliënten op en zorgen dat iedereen een fijne avond heeft. Welzijn van de cliënten staat voor Aafje centraal met kleinschalig georganiseerde zorg, goed geschoold personeel en ondersteuning van mooie activiteiten van vrijwilligers zoals het Familiecafé.”

27

Lasser worden bij Werkschool Rotterdam Er is een groot tekort aan goede metaalbewerkers. Terwijl er genoeg mensen zijn die het zouden willen en kunnen worden. Het IJsselmondse bedrijf HM Holland Contracting BV startte daarom een individuele opleiding die jongeren en herintreders in sneltreinvaart het vak bijbrengt én verzekert van een baan!

In een loods van de voormalige scheepsmachinefabriek Verolme doorliepen tien herintreders vorig jaar bij Stichting Werkschool Rotterdam, onderdeel van HM Holland, de praktijkopleiding lassenmetaalbewerken. Ze ontvingen afgelopen november hun diploma en certificaat uit handen van wethouder Marco Florijn.

28

Baangarantie Directeur Hans Michielse van HM Holland en partner Karin van den Hoonaard, voorzitter van Stichting Werkschool Rotterdam, leggen op het kantoor in Haven 1005 uit waarom ze met de lasopleiding begonnen zijn. Van den Hoonaard: “Als aannemersbedrijf

in piping- en zware staalconstructies lopen we al jaren aan tegen dat tekort aan lassers. Voor veel jongens met gouden handjes zijn de opleidingen te theoretisch. Wij leggen het accent op het doen. Lassen moet je vooral in je vingers krijgen. Ze halen certificaten zodat ze overal aan de slag kunnen.” Michielse vult aan: “We leiden de jongens op tot het hoogste niveau. Ze ontwikkelen zich bij ons tot vakman op de werkplek.” Omdat HM Holland hooggekwalificeerde staalbewerkers op het gebied van lassen, ijzerbewerken en pijpfitten detacheert, snijdt het mes aan twee kanten. “Daardoor kunnen we een baangarantie bieden”, aldus Michielse. “Ze komen bij


Meer weten over deze opleiding?

Tekst Armand Kerkmeester Fotografie Roberto Baldussi

www.werkschoolrotterdam.nl

ons of worden gedetacheerd naar elders. Maar vast loon is zeker.”

Doorzetters Voor Michielse waren de werkelozen in Rotterdam een belangrijke reden om de lasopleiding te beginnen. “Je ziet bij jongeren en herintreders zoveel kwaliteiten! Dus helpen we ze graag aan een mooi vak waarmee ze een dikke boterham kunnen verdienen.” Voorwaarde is wel dat kandidaten over twee rechterhanden beschikken, affiniteit hebben met metaal en echte doorzetters zijn. Zelf komt Michielse ook uit het lassersvak en werkte hij aan constructies van booreilanden en schepen. “Het is absoluut spannend werk! En je kunt overal aan de slag. Een mooie gelijkmatige las is waar het om gaat. Maar dan heb je ook nog staaldiktes, vulmiddelen, verschillende lasmethodes en niet te vergeten de lasposities.” Hal F is opgeknapt en met lascabines en apparatuur geschikt gemaakt als opleidingscentrum. Danetio Helslijnen (18) staat binnen te lassen met beschermkap. Michielse wrijft in zijn handen terwijl hij deze leerling roemt. Want Danetio maakt schitterend mooie homogene doorlassingen. “Die gaat het ver brengen”, voorspelt Michielse. “Als ik tien van zulke jongens had, mocht de rest naar huis”, grapt hij. “Zo’n inzet heeft die jongen.” Danetio verklaart zijn talent bescheiden lachend: “Ik heb een vaste hand en wilskracht. Lassen geeft een kick. Ik kan me er compleet in verliezen. Voor veel jongens zoals ik is deze opleiding perfect. Je moet het hier doen, het échte werk. Dat werkt voor mij uitstekend.”

Danetio maakt een mooie doorlassing.

Passie voor het vak Net als veel lassers in spé heeft ook Danetio de ambitie om in verre landen aan de slag te gaan. “Zeker weten! Mooi geld verdienen en de wereld verkennen.” Maar hij kijkt verder. “Nu is de praktijk mijn drijfveer. Maar daarna ga ik voor de verdieping, zodat ik ook van de theorie een brede kennis bezit. Het lijkt me mooi om later andere jongens te kunnen opleiden en de passie voor dit vak over te brengen.” Werkschool Rotterdam is binnenkort ook VCA en ISO 9001 gecertificeerd. Bedrijven kunnen hier werk aanbesteden dat door leerlingen en profs onder keur gefabriceerd wordt tegen een concur-

rerende prijs. Een win-winsituatie: bedrijven kunnen de verplichting inlossen om vijf procent van de aanneemsom te besteden aan tewerkstelling van langdurig werkelozen. En de toekomstige werknemers (leerlingen) doen waardevolle werkervaring op.

Uitstekende combinatie Deelgemeentevoorzitter Luuk Wilson is zeer enthousiast over de opleiding die in zijn deelgemeente wordt aangeboden. Dat heeft hij weten over te dragen aan wethouder Florijn die op 30 november 2011 tien ‘geslaagden’ hun certificaat overhandigde. Wilson: “Het is goed om te zien dat mensen die in het reguliere onderwijs buiten de boot vielen of langdurig werkloos waren, nu dankzij deze opleiding een vak leren en hier ook werk in vinden. De opleiding is een uitstekende combinatie van onderwijs en praktijk. Die mensen keren terug in het arbeidsproces en oefenen nu zelfs gedreven een vak uit. Uiteraard ben ik er trots op dat IJsselmonde op deze bijzondere manier bijdraagt aan het verlagen van het aantal uitkeringsgerechtigden.”

Leerling aan het werk in lascabine.

29

Centrumplan

Het nieuwe centrum

bruisend, l Het centrum van IJsselmonde wordt het bruisend hart van de deelgemeente met een grote diversiteit aan voorzieningen en woningen. Een gebied dat door zijn inrichting uitnodigt tot een lang en aangenaam verblijf en zorgt voor een prettig woon- en leefklimaat. Het nieuwe centrum moet zowel voor bewoners als bezoekers goed bereikbaar zijn met de auto, de fiets, te voet en het openbaar vervoer.

De bouwdelen van de eerste fase zijn inmiddels afgerond. Ambtenaren die enkele jaren op de locaties Stadionweg en Groene Tuin hun onderdak hadden, hebben weer een werkplek op de vertrouwde stek bij winkelcentrum Keizerswaard. Binnenkort nemen ook SoZaWe, het UWV WERKbedrijf, de bibliotheek en de cultuurwerkplaats met horecavoorziening hun nieuwe onderkomens in gebruik. Alle dertig appartementen van het complex Heraldus zijn verhuurd en de eerste bewoners van woontoren Hooghmonde betrekken binnenkort hun nieuwe woning.

Blikvanger

Wouter Boonzaaijer.

30

Hooghmonde is met zijn hoogte van 85 meter de blikvanger in het hart van IJsselmonde. Wouter Boonzaaijer, portefeuillehouder ruimtelijke ontwikkeling, zegt trots te zijn op het gebouw. “Als je over de Van Brienenoordbrug rijdt, zie je Hooghmonde al van ver er bovenuit steken. Je ziet dat daar het hart van IJsselmonde ligt. Bij het bereiken van het hoogste punt heb ik de vlag gehesen. Je hebt er werkelijk een fenomenaal uitzicht.”


Meer weten?

Tekst Willem Langerak Fotografie Rob Kamminga

www.hartijsselmonde.nl

m van IJsselmonde:

evendig en gezellig! Binnenlus De planvorming voor de Binnenlus Keizerswaard nam meer tijd in beslag door nader onderzoek naar de hogedrukgasleiding onder de Groeninx van Zoelenlaan. Dit nadat gebleken was dat zonder extra maatregelen het risico te groot is dat elektriciteit van de tramrails naar de gasleiding lekt. Inmiddels is daar een technische oplossing voor gevonden. De Stadsregio heeft in januari het licht op groen gezet voor de aanleg van de tramrails voor de Binnenlus. Boonzaaijer: “De plannen zijn financieel goedgekeurd. Nu volgt de aanbestedingsperiode. De verwachting is dat de werkzaamheden begin volgend jaar van start gaan en zo’n twee jaar in beslag zullen nemen. De straat- en rioolvernieuwing van de Palmentuin wordt ook in deze periode gerealiseerd.”

Buitenruimte De werkzaamheden aan de buitenruimte starten volgens de portefeuillehouder in de maand maart. “Het centrale plein wordt voor tweederde ingericht. Dit wordt gedaan om een bouwplaats over te houden voor de tweede fase van het centrumplan. Op dit gedeelte komt tijdelijk gras te liggen. Op het plein komen onder meer bankjes en bomen. De verwachting is dat de weekmarkt aan het eind van het jaar naar deze locatie verhuist. De parkeergarage gaat op 1 maart open.” Wouter Boonzaaijer zegt er van overtuigd te zijn dat het nieuwe centrum een centrale plek gaat worden voor alle inwoners van IJsselmonde. “Met alle nieuwe voorzieningen wordt het een bruisend, levendig en gezellig centrum.”

Nieuwe bibliotheek De bibliotheek in IJsselmonde verhuist naar de Herenwaard 15. Op 19 maart opent deze bibliotheek haar deuren.

Daarmee is de eerste grote nieuwe bibliotheek in Rotterdam een feit. Er verandert de komende jaren veel bij de Bibliotheek Rotterdam. Er waren altijd veel kleine vestigingen in de wijken. In 2020 staan er zes grote vestigingen, verdeeld over de hele stad. Die nieuwe bibliotheken zijn veel langer open, hebben meer te bieden en er is meer te beleven. Cindy Visser, manager van onder meer de bieb in IJsselmonde, zegt blij te zijn met het nieuwe gebouw én de locatie. “We zitten aan een groot plein, pal naast het deelgemeentekantoor. En vlakbij het winkelcentrum Keizerswaard. Over een poosje wordt dit echt het hart van IJsselmonde en dan zitten wij daar met onze grote nieuwe bibliotheek middenin!”

Werkplein

Cindy Visser.

Ook Lieke van der Linden van SoZaWe, de werkpleinmanager Herenwaard, is blij met het nieuwe onderkomen van haar organisatie. “Samen met het UWV WERKbedrijf opereren wij straks vanuit een nieuw, modern Werkplein. Wij kunnen ons daar volledig richten op onze taak om mensen aan het werk te helpen. Het nieuwe Werkplein gaat 20 maart open. Wij brengen onze klanten en relaties vooraf op de hoogte van deze prachtige nieuwe locatie.”

Centrumplan

Lieke van der Linden.

De eerste fase van het Centrumplan bestaat uit drie delen: 1. Deelgemeentekantoor, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, UWV. 2. Woontoren Hooghmonde (153 appartementen), bibliotheek, cultuurwerkplaats, horeca, kantoren. 3. Heraldus (30 appartementen), kantoren, winkels.

31

Advertorial

Veel doe-vakken in nieuw pand STC Het Scheepvaart en Transport College geeft vanaf mei beroepsonderwijs in moderne praktijklokalen aan de Waalhaven. Er is een experience center, waar je ervaart hoe het is om bijvoorbeeld een binnenvaartschip of vrachtwagen te besturen. “Ons onderwijs is praktijkgericht, met veel doe-vakken”, vertelt locatiedirecteur Wim de Boom. “ De eerste jaren van het VMBO zijn er praktische lessen techniek en vakmanschap, verzorging, muziek en drama, en lichamelijke opvoeding. Daarnaast natuurlijk de gebruikelijke vakken, zoals

Nederlands, Engels, wiskunde en natuurkunde. We verzorgen alle leerwegen met leerwegondersteuning in het VMBO.” De opleidingsrichtingen zijn Rijn- en binnenvaart, Transport en Logistiek, Haven en Vervoer en Scheeps- en jachtbouw. In de nieuwbouw is een groot logistiek centrum ingericht. Nieuw zijn lascabines en een composiet-lab voor het leren werken met kunststof. Op de locatie Waalhaven worden ook MBO-opleidingen gegeven op het gebied van havens, wegtransport en logistiek. Door de nieuwbouw is er plaats voor groei. “We willen van 230 naar 450 leerlingen”, aldus directeur De Boom. “We merken dat er veel belangstelling is voor onze opleidingen. Wij bieden gestructureerd onderwijs: kleine klassen, goede begeleiding en daardoor goede examenresultaten. Volgens de jaarlijkse ranglijst in Trouw zijn wij de op-éénna-beste VMBO-school van Rotterdam.”

Kijk voor meer informatie op de website: www.stc-r.nl of kom langs op één van de open dagen aan de Waalhaven: woensdag 25 april en woensdag 6 juni van 13.00 tot 16.00 uur (ingang: A. Fokkerweg 4, bus 68 stopt voor de deur).

Het Scheepvaart en Transport College biedt ook extra’s, zoals een kennismakingskamp, excursies en uitstapjes.

De Ooievaar wordt pareltje in de wijk Comfortabel wonen aan de rand van IJsselmonde. Dat kan vanaf komend najaar in De Ooievaar, een project van Woonbron met 93 ruime huurappartementen. Alle woningen hebben een balkon of terras en een parkeerplaats in de half verdiepte garage.

Op de eerste en tweede etage van De Ooievaar wordt een wijkcentrum gerealiseerd met 3.000 m² bedrijfsruimte. Twaalf woningen zijn gereserveerd voor bijzondere doelgroepen (bewoners met bijvoorbeeld een lichamelijke beperking of een zorgindicatie).

“Een pareltje in de wijk”, zo beschrijven woonmakelaars Thea Hagendijk en Vincent Sliep het complex. “Het is een markant gebouw, met een mooie uitstraling. De woningen zijn zonnig gelegen en hebben lichte, ruime kamers. Alle appartementen hebben een luxe open keuken, met afzuigkap en kookplaat.”

De huurprijzen variëren van € 785 tot € 845 inclusief servicekosten en één parkeerplaats. Iedereen met een rustige, sociale leefstijl is welkom, dus ook jongere bewoners. Omdat het appartementen zijn met een markthuur, is wel een inkomen vereist van minimaal € 34.085,-.

In De Ooievaar, gesitueerd aan de Hollands Tuin/hoek Noorderhagen, komen drieen vierkamerappartementen, met een oppervlakte van 81 tot 99 m². Het complex heeft vijftien etages en vanaf de hoogste verdiepingen heeft men een wijds uitzicht. Beneden wordt een atrium ingericht met veel glas, zeer geschikt als ontmoetingsruimte. Dat laatste geldt ook voor het voorplein en de gezamenlijke daktuin.

Bel voor meer informatie: 010 292 41 40 of kijk op www.woonbron.nl

www.ijsselmondemagazine.nl

De mooiste lezersfoto In elke editie van het IJsselmonde Magazine plaatsen we de mooiste lezersfoto. Deze keer Oud-IJsselmonde. Mevrouw Ilmer wandelt en fotografeert daar graag, ze woont er dicht in de buurt. “Het Koetshuis en de Adriaen Janszkerk zijn zulke mooie, beeldbepalende gebouwen in ons ‘dorp’. Bovendien is die plek een oase van rust en schoonheid te midden van alle drukte.”

Uw foto in het IJsselmonde Magazine Stuur ons uw mooiste, recente foto’s van Oud-IJsselmonde, Groot IJsselmonde, Beverwaard of Lombardijen. Misschien ziet u ze terug in het IJsselmonde Magazine. Als we uw foto als lezersfoto uitkiezen, krijgt u in ruil daarvoor een mooi boek over de historie van IJsselmonde.

34

Hoe doet u mee? Mail uw foto’s naar: [email protected]. Vermeld uw naam, adres en telefoonnummer bij de foto. En geef kort aan waarom u dit een bijzondere foto vindt. We kunnen natuurlijk niet alle foto’s plaatsen in het IJsselmonde Magazine, maar u ziet ze wel terug op www.ijsselmondemagazine.nl.


IJsselmonde. Brandweer doet meer dan branden blussen. magazine

Recommend Documents