IJs en ijskoud. Verlenging vredesmissie Soedan. Arbeidsvoorwaardenoverleg. opgeschort

Defensiekrant Nummer 9 | 11 maart 2010

2

Nieuwe contingents­ commandant

3

1 Mariniersbataljon wijkt uit naar Zweden

4

Leeuwarden standby voor NRF

IJs en ijskoud ARVIDSJAUR - Temperaturen van min 30 graden Celsius zijn geen uitzondering tijdens de wintertraining van 1 Mariniersbataljon, die momenteel op het Zweedse

5

6

7

Bronnen boren tussen Noorden Zuidpool

Journalist Koenen wil fascineren

Minister op bezoek bij de commando’s

oogsten 8 Muildieren waardering bij mariniers

oefenterrein Arvidsjaur Skjutfalt wordt gehouden. Zo’n vierhonderd man, 85 voertuigen, aanhangers en 54 con­ tainers zijn naar het gebied net honderd kilometer onder

de poolcirkel getransporteerd. De training duurt nog tot 25 maart. Foto: Cees Baardmanl

Verlenging vredesmissie Soedan DEN HAAG - De ministerraad heeft op voorstel van de demissionaire ministers Verhagen (Buitenland­ se Zaken), Van Middelkoop (Defensie) en Hirsch Ballin (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrela­ ties) besloten de Nederlandse personele bijdrage aan de vredesmissie van de Verenigde Naties in Soedan (UNMIS) één jaar te verlengen. Nederland geeft hiermee gevolg aan een verzoek van de VN. Dit betekent dat twaalf militaire waarnemers, vijf­ tien politietrainers en en­ kele staffunctionarissen tot 13 april 2011 in Soedan blijven. Hun taak veran­ dert niet. Zij dragen bij aan de veiligheid en stabiliteit in het missiegebied en het slagen van het vredespro­ ces. UNMIS heeft als be­ langrijkste taak toe te zien op de naleving van het vre­ desakkoord tussen Noorden Zuid-Soedan uit 2005. De naleving hiervan is es­ sentieel voor een succes­ volle wederopbouw. On­ derdeel van het akkoord zijn de verkiezingen van

april 2010 en het referen­ dum over de toekomstige status van Zuid-Soedan in januari 2011. India, Pakistan, Bangla­ desh, Egypte, Kenia, China, Zambia, Rwanda en Rus­ land dragen het meeste bij aan UNMIS. Zij leveren 9.100 bewapende militai­ ren op een totaal van ruim 12.600. Naast Nederland blijven België, Denemar­ ken, Duitsland, Finland, Griekenland, Polen, het Verenigd Koninkrijk, Roe­ menië en Zweden komend jaar een bijdrage leveren met militair en politieper­ soneel. l

Arbeidsvoorwaardenoverleg opgeschort DEN HAAG - De arbeidsvoor­ waardenonderhandelingen lig­ gen momenteel stil. De bonden hebben afgelopen dinsdag te kennen gegeven niet verder te willen praten over de inzetbrief van Defensie om te komen tot een nieuw akkoord. Defensie betreurt deze beslissing. De economische crisis biedt geen ruimte voor loonsverho­ ging en andere maatregelen die personele kosten aanzienlijk verhogen. Defensie wil graag met de bonden aan tafel om zo snel mogelijk het Defensieper­ soneel zekerheid te bieden over de arbeidsvoorwaarden l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 2

Nieuwe contingentscommandant KANDAHAR - Commandeur Henk Itzig Heine is de nieuwe contingentscommandant op Kandahar Airfield. Hij nam het bevel op 8 maart over van brigadegeneraal Rob van der Meer. Dat gebeurde in aanwezigheid van onder anderen demissionair minister Eimert van Middelkoop en de Neder­ landse ambassadeur in Afghanistan, mr. Tjeerd de Zwaan. Van der Meer wenste zijn opvolger van de marine succes: “Hoewel het strand hier erg breed is en de zee ver weg ben ik ervan overtuigd dat je op het land ook uitstekend gedijt.” Heine zei daarop dat juist die combinatie het maakt dat “ook een marineman als ik een functie aan de rand van een duizend kilometer breed

strand kan vervullen.” De commandeur benadrukte het belang van het contingentscommando als facilitaire instantie van de Nederlandse eenheden in Afghanistan. “Wij zijn er om problemen op te lossen of u daarbij te helpen. Spreek ons er op aan als onze interventies niet het gewenste resultaat opleveren.”l

Huisartsbeurs met militair tintje De door de genie gebouwde Baileybrug symboliseerde de brug tussen huisartsen en Defensie.

Minister bezoekt troepen in Afghanistan ROTTERDAM - Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm heeft afgelopen zaterdag in Rotterdam de Huisarts­ beurs 2010 geopend. Hij deed dat samen met de voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging Steven van Eijck. Dat Van Uhm de beurs opende had uiteraard een reden. Dit keer stond namelijk de zorg voor (ex)militairen in de belangstelling. Van Eijck overhandigde de generaal het eerste exemplaar van de brochure ‘Handreiking huisartsenzorg voor militairen en veteranen 2010’ en legde tevens met hem de laatste hand aan een speciaal door de landmacht gebouwde overspanning. Deze symboliseert de geslagen brug tussen huisartsen en Defensie. De zevende editie van de Huisartsbeurs had als thema ‘Toekomst in de praktijk’. Daarin krijgt de huisartsenzorg te maken met nieuwe technologische innovaties, slim organiseren, afstemming en samenwerking met andere zorgverleners en instellingen. Het is de bedoeling door uitwisseling van kennis te voldoen aan de toenemende zorgvraag. Met behulp van de brochure worden huisartsen geïnformeerd over hoe de gezondheidszorg voor (ex)-militairen is georganiseerd. Goede afstemming tussen civiele huisartsenzorg en zorg op militair terrein is daarbij noodzakelijk. Meer over dit onderwerp in de rubriek ‘Vijf vragen aan’ op pagina 8.l

‘Sheik’ ontvangt Chairman’s Award BREDA - Kapitein-vlieger Ralph ‘Sheik’ Aarts heeft tijdens de European Airshow Council uit handen van voorzitter Gilbert Bueckenberghs de Chairman’s Award ontvangen. Aarts kreeg de onderscheiding voor zijn internationale bijdrage met het F-16 demoteam. “Volgens de voorzit­ ter heeft de demovlieger op een opval­ lende manier het elan van de Koninklijke Luchtmacht weten over te brengen en leverde hij een bijdrage aan vliegshows die bezoekers zich graag herinneren. De European Airshow Council (EAC) is der­ tien jaar geleden opgericht door Gilbert Bueckenbergs en Ed de Bruin. Doel is om op het gebied van demonstratievliegen ervaringen uit te wisselen, van elkaar te leren en regelgeving te standaardiseren. Vanaf de start is de EAC uitgegroeid tot een organisatie van 24 verschillende landen, waaronder de Verenigde Arabische Emira­ ten, de Verenigde Staten en Rusland.l

TARIN KOWT - Demissionair minister van Defensie Eimert van Middelkoop is afgelopen woensdag (even na het ter perse gaan van deze krant) teruggekeerd van een bezoek aan de troepen in Afghanistan. En route naar Nederland ging hij even langs bij het Nederlandse detachement op vliegbasis Mirage in de Verenigde

Medailleregen in Brabanthallen ‘s-HERTOGENBOSCH - Ruim 1900 militairen hebben de Herinne­ ringsmedaille Vredesoperaties gekregen voor hun inzet tijdens de ISAF-missie in de Afghaanse provincies Uruzgan en Kandahar. Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm reikte de decoraties samen met vertegenwoordigers van zowel de krijgs­ machtdelen als de Tweede Kamer op 5 maart uit in de Brabanthal­ len te ‘s-Hertogenbosch. “Met andere landen hebben we er in Uruzgan voor gezorgd dat er een solide basis ligt voor opbouw,” zei Van Uhm. “Een fundament gegoten in Nederlands beton, dat nog lang zal blijven liggen.” Door inzet van de militairen en Afghaanse veiligheidsdiensten heeft Nederland ruimte gekregen samen met de hulporganisaties te bouwen aan ontwikkeling. Zodoende is het mogelijk dat onafhankelijke organisaties meer dan voorheen kunnen werken aan de opbouw van scholen, wegen, landbouw en veeteelt. Voor het

eerst is er in Uruzgan basisgezondheidszorg en kunnen zieken naar een gezondheidscentrum. Tijdens de uitreiking werd stilgestaan bij hoogte- en dieptepunten tijdens de missie. Gedecoreerden maakten tussen juli 2009 tot en met februari 2010 deel uit van de Task Force Uruzgan, voornamelijk gevormd door 13 Gemechaniseerde Brigade uit Oirschot, de Air Task Force (ATF), bestaande uit personeel van de vliegbases GilzeRijen en Volkel en diverse ondersteunende eenheden. l

Arabische Emiraten. Hiervandaan vliegen militairen het inzetgebied in en uit. Van Middelkoop benadrukte het nut van de klus op Mirage: “Jullie zijn de lifeline tussen inzetgebied en thuisbasis. Stille maar cruciale krachten die de missie draaiende houden. De focus ligt natuurlijk vaak op Uruzgan. Maar ook hier worden prestaties geleverd waar Nederland trots op kan zijn. Jullie hebben het nut en de toegevoegde waarde bewezen van het tactische luchttransport.” Voor aankomst in de Verenigde Arabische Emiraten was de minister in Kandahar, maar vooral in Uruzgan, voor hem zijn achtste bezoek aan Afghanistan in drie jaar. Op Kamp Holland ging hij onder meer bij Task Force Uruzgan langs, sprak met civiele medewerkers van andere ministeries, de door de mariniers en commando’s gevormde Special Forces in Task Force 55 en mannen en vrouwen van de Battle Group. Ook het Operational Mentor and Liaison Team, met opleiders en begeleiders van Afghaanse legereenheden, ontbrak niet in zijn programma, evenals vooruitgeschoven posten in en rond Tarin Kowt en (zie foto) op patrol base Mirwais in Chora. Hier ging Van Middelkoop in op het einde van de missie: “We hebben twee opties. Het hoofd in de schoot leggen en zien hoe onze zwaarbevochten resultaten verdampen als een regenbui in de woestijn. Of doorgaan tot de laatste dag, zodat niets verloren gaat van onze kennis en inspanningen. Zodat we iets moois kunnen overdragen aan onze opvolgers.” Tijdens zijn bezoek, dat 7 maart begon, deed de bewindsman ook Kandahar aan voor een bezoek aan het contingentscommando , het Joint Support Detachment dat de logistieke ondersteuning van de Nederlandse inzet verzorgt en de Air Task Force voor de inzet van F-16’s, Apaches en Cougars. “Jullie zijn een onmisbare schakel in onze missie”, roemde hij de verschillende eenheden. “Zonder transporthelikopters, Apaches en F-16’s zijn onze grondeenheden nergens. Dat geldt ook voor het werk rond onderhoud, logistiek en veiligheid. Zonder de rotsvaste basis hier op Kandahar zijn we eveneens nergens.” Foto: Henry Westendorp - AVDD

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 3

1 Mariniersbataljon wijkt uit naar Zweden

Extreme kou en diepe sneeuw ARVIDSJAUR - Een straffe bries die de windchillfactor opstuwt naar min 23 graden Celsius boetseert ‘s nachts sneeuwpoppen tegen de naaldbo­ men. In het duister loopt marinier der eerste klasse Dennis de Ruiter achter een witte heuvel zijn wacht­ dienst op het Zweedse oefenterrein Arvidsjaur Skjutfalt. “Valt vandaag best mee”, zegt hij, wolkjes condens uit­ blazend. “Vorige week was het min 40. Da’s best wel fris.” TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: CEES BAARdMAN EN DICK GORDIJN-AVDD

Voor het eerst sinds het Korps Mariniers aan wintertraining doet (1972) bivakkeert een compleet bataljon dertien weken lang in Zweden, op nog geen honderd kilometer van de poolcirkel. “Het oefenterrein in Noorwegen was al bezet”, weet commandant 1 Mariniersbataljon, luitenant-kolonel Jarst de Jong. “Het is van groot belang dat optreden onder Arctische omstandigheden op het programma blijft staan. Niet omdat het heel waarschijnlijk is dat we op korte termijn in zo’n omgeving in actie moeten komen, maar iedere marinier leert wat hij waard is. Houd je je hier niet aan de regels, dan heeft dat meteen gevolgen. Niet alleen voor de individuele militair, maar ook voor de eenheid. Wie deze opleiding samen met de bergtraining goed heeft volbracht, kan overal ter wereld worden ingezet; weet hoe diep hij kan gaan. Daar pluk je op missie in Afghanistan de vruchten van.” Bovendien, geeft de commandant aan, biedt iedere

verandering van omgeving nieuwe uitdagingen. Behalve het optreden onder extreme omstandigheden gaat het bijvoorbeeld om het logistieke proces. Zo’n vierhonderd man, 85 voertuigen en aanhangers en 54 containers zijn door de lucht, per trein of over zee naar Zweden vervoerd. En moeten tussen 13 en 25 maart weer terug al kan een deel naar het bekende buurland voor een oefening daar. “We kennen de weg in Noorwegen op ons duimpje, weten precies waar we moeten zijn”, bevestigt sergeant-majoor Hein van Cuyck van 10 Verzorgingscompagnie. “Dat is inpluggen en alles loopt vanzelf. Hier moeten we nieuwe processen op gang brengen die regelmatig flexibiliteit of improvisatie vergen.” Rijdend

Dat geldt zeker voor de monteurs van het bataljon, vijf in getal waar het er minimaal tien zouden moeten zijn. Door die combinatie van een nijpend personeelstekort - mede door Afghanistan - en de zware belasting van de voertuigen in sneeuw en vorst, staan sergeant-majoor Ruud Bom en zijn vier andere bataljonsmonteurs vaak veel langer dan acht uur per dag op de benen. “We hebben wel wat spullen uit Nederland gekregen, maar het kwam vooral op improviseren aan. Dat maakt ons werk juist leuk hier. De Zweden helpen ons waar het kan. Prima militairen, goed mee te werken. Tot op heden hebben we alles rijdend kunnen houden, op een enkele Bandvagn na.” Naast de werkzaamheden in de garage staat ook dag en nacht een zogenoemd wegenwachtteam klaar om zonodig voertuigen uit het zijterrein te trekken. En dat is nogal eens het geval met de vrachtwagens, MB’s en sneeuwvoertuigen, die de soms metershoge sneeuwduinen en bittere koude moeten trotseren. “Als de temperatuur onder de -35 komt, houdt bijna alles op. Ook de Zweden haken dan af en die zijn toch wel wat gewend”, zegt transportverdeler sergeant Sander van der Kraan. “Van de motorolie kan je dan plakjes snijden en de diesel gaat vlokken”, legt ‘brandstoffenman’

sergeant Remko Duijnstee uit. Grappend, maar met een serieuze ondertoon: “Je kunt nog wel wat experimenteren door benzine aan de gewone brandstof toe te voegen, maar daarmee kan je niet eeuwig doorgaan.” De voertuigen mochten er dan soms de brui aan geven bij de vorstelijke koude, daarvan is bij de mariniers geen sprake. Vanzelfsprekend kennen ook zij beperkingen als het te gek wordt. “We zaten wat vaker binnen in onze tenten, routine draaien”, beaamt marinier De Ruiter. In de loopgraaf kan hij prima terecht met de gevechtslaarzen, maar verder verplaatsen de mariniers zich op laplanders (lalo’s) of ski’s. En zelfs dan zakken sommigen met een kilootje of dertig bepakking nog wel eens een metertje naar beneden in de sneeuwduinen. Discipline, de drills and skills, vormen onmisbare handvatten. Die zijn de 191 novices bijgebracht tijdens de twee weken theorie in Doorn als voorbereiding op de Arctic Movement and Survival Course. Deze opleiding zorgt ervoor dat bataljonsarts luitenant ter zee 2 Judith de Vaal en haar team nauwelijks de handen uit de mouwen hoeven te steken voor de behandeling van frostbite. “Het is opvallend rustig gezien de omstandigheden waaronder de mannen moeten werken”, zegt zij. “We hebben meer te maken met inspanningsfracturen; verzwikte enkels en pijnlijke knieën. De koudeletsels kunnen tot nu toe in het veld worden behandeld.” Must

Marinier 1 Peter van den Nouland is zo’n slachtoffer. Op de schietbaan warmt hij zich in een hut aan een knappend haardvuur, in afwachting van de beurt voor zijn geweergroep. “Ik ben gisteren tijdens een verplaatsing gevallen, waarbij mijn arm tegen de loop van mijn wapen kwam.” Marinier 1 Roy Cuypers van 14 Infanteriebataljon is attent op bevriezingsverschijnselen. “Witte plekken in het gezicht betekent stoppen”, weet deze continuation bij de Extreme Cold Weather-tent.

De oefening in Zweden bevalt hem wel. “Als je hier drie uur op de latten hebt gestaan, kun je echt wel skiën. En wat is er mooier om te doen in de baas z’n tijd?” Adjudant Ruud Zahrawnik is menigmaal in Noorwegen op wintertraining geweest, maar ook in ZuidDuitsland - “dat was niks”- en Italië. “Voor de vorming van de individuele marinier en de teambuilding is de wintertraining echt een must. Elk gebied heeft zo z’n charmes en beperkingen.” Voor Arvidsjaur betreft dat laatste vooral het materiaal dat zich soms niet goed houdt onder de barre weersomstandigheden. “We moeten oppassen dat de grondplaat bij deze temperaturen niet barst”, meldt korporaal Gunnes Coban van de 120 millimetermortieren, onderdeel van de Marine Joint Effect Battery. “Als we willen inrichten, loopt alles aan de mortier stroef en je moet zeker niet proberen zonder bescherming aan de spullen te komen. Dat gaat gegarandeerd mis.” Zijn mannen kunnen dan ook niet lang buiten blijven en dan maar hopen dat de verwarming in de Bandvagn blijft lopen, net als het scenario overigens. Want overste De Jong probeert iedereen goed in de benen te houden. Stilzitten is achteruitgang bij deze temperaturen. “Het gaat dan niet alleen om het verplaatsen op zich”, vult eerste luitenant Casper Steeneveld, door 12 Infanteriecompagnie uitgeleend aan de 14e, aan. “Ze moeten leren snel op te bouwen en de juiste locatie te kiezen voor een opstelling.” Vanuit de patrol harbour (de locatie waar een eenheid op tactisch verantwoorde wijze kan rusten, eten en zich voorbereiden op een nieuwe opdracht) neemt marinier 1 Bart Romijn met het Charlie en Delta peloton de bezoekers onder vuur tijdens een demonstratie. Hij laat zien dat de eenheid na weken van voorbereiding klaar is voor de eindoefening. Een lange aanloop, maar zeer noodzakelijk vindt Romijn. “Er zijn momenten dat je er doorheen zit, maar het groepsgevoel trekt je er elke keer doorheen.” l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 4

Leeuwarden zes maanden standby voor NRF

‘Je weet dat je waar ook ter wereld iets kunt betekenen’ LEEUWARDEN - Stel! Ergens in de wereld slaat de vlam in de pan en de NAVO verzoekt Nederland de toegezegde mi­ litaire bijdrage aan de NATO Response Force in te zetten. In dat geval is vliegbasis Leeuwarden er op voorbereid in enkele dagen negen F-16’s te leveren, inclusief een circa driehonderd militairen tellend detachement.

Boven: Luitenantkolonel Traas: “Als mens hoop je niet te worden ingezet, proffesioneel is het een enorme uitdaging.’

Majoor Koert Jan Eefting: “Het betreft al gauw duizenden artike­ len, goederen en stuks materieel, die elk zijn terug te vinden in het ‘Transport Out of Area Voorraad In­ formatiesysteem’ (TOVI)”

Links: Majoor Koert Jan Eefting (r) en hoofd Staf Operationele Ondersteuning kapitein Ben Brouwer zorgen ervoor binnen enkele dagen Ready to Move te zijn. TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: RENÉ KETTING-AVDD

De luchtcomponent zit met verschillende nationale en internationale eenheden gedurende een half jaar in de wereldwijd snel inzetbare NAVO-’gereedschapskist’. Alweer dertien edities van de NATO Response Force (NRF) verder, weet iedereen wel dat het met een hals-over-kop actie in geval van een brandhaard, ramp of ander ellendescenario wel meevalt. Mocht het er bij de NRF-14 toch van komen, dan is de Leeuwarder basis voorbereid op de spreekwoordelijke toeter die schalt. In de praktijk belandt de politieke opdracht waarschijnlijk gewoon per telefoon via de Commandant der Strijdkrachten bij ‘Operatiën’ op het luchtmachtveld. “Het gereedliggende draaiboek wordt van kracht”, zegt plaatsvervangend commandant Operatiën luitenant-kolonel Denny Traas. Op zich niets bijzonders. De mannen en vrouwen weten wat ze moeten doen bij een eventuele opdracht. Plannen liggen klaar, evenals verschillende operatieconcepten. Ready to Move

Minder bekend is de locatie. Traas: “Dat is een aandachtspunt. Het gaat niet alleen om onze F-16’s. Ook andere krijgsmachtdelen en landen moeten er hun aan de NAVO beloofde eenheden stationeren. Voor ons telt slechts; kunnen we er opereren, is er plek genoeg voor al het personeel en ligt er een start- en landingsbaan. De rest is secundair.” Uiteraard komt er na het bericht om tot actie over te gaan wat meer

beweging op de basis. Volgens de overste is er sprake van georganiseerde hectiek. Een managementteam stuurt de voorbereiding aan waaronder de personele gereedheid. Zaken als uitboeken, eventueel aanvullende vaccinaties halen en zorgen dat het gebit op orde is, krijgen de laatste aandacht. Daarnaast moet iedere militair natuurlijk zijn spullen pakken. Het gros van het werk ligt echter op het gebied van de logistiek. Daar weten zowel commandant 921 Squadron majoor Koert Jan Eefting, als zijn hoofd Staf Operationele Ondersteuning kapitein Ben Brouwer, die de uitvoering van de verplaatsingsactiviteiten coördineert, alles van. Zij zorgen ervoor binnen enkele dagen Ready to Move te zijn. Het duo moet weten hoeveel vliegtuigen er worden ingezet, wat de aard van de missie omvat en in welk gebied. Niet onbelangrijk is de opvang alsmede de bewaking voor de F-16’s. DaarTERSCHELLING - Patiënten die ‘s nachts van de Waddenei­ landen naar een ziekenhuis op het vasteland worden gevlogen, hebben baat bij de NH-90. Met de huidige SAR-heli’s duurt het ongeveer een uur om iemand in acute nood over te vliegen. Met de NH-90 is dat slechts twintig minuten. Die afspraak werd op 3 maart op Terschelling schriftelijk vastgelegd. De huidige AB-412 SP Search en Rescue helikopters zijn wel overdag in staat om binnen dat

naast speelt de opvoerprioriteit een rol, wat moet het eerst ter plekke zijn, wat het laatst. Bovendien mag niet uit het oog worden verloren dat de eenheid met het minimum aan middelen op pad gaat, maar wel zo dat er maximaal valt te ondersteunen. “Die voorbereiding is een intensief proces”, vertelt Brouwer. “Je hebt het over zaken als een pakking, een schroefje en een moertje tot de doosjes waar ze inzitten, in welk laatje van welk kastje tot vliegtuigtrappen en voertuigen.” Zeventig containers

“Het betreft al gauw duizenden artikelen, goederen en stuks materieel, die elk zijn terug te vinden in het ‘Transport Out of Area Voorraad Informatiesysteem’ (TOVI)”, vult Eefting aan. Al die spullen moeten worden ingepakt. De hoeveelheid betreft makkelijk zeventig standaard zeecontainers. Niet verwonderlijk

tijdsbestek naar de vaste wal te vliegen. Alleen bij extreme weersomstandigheden of om andere redenen is een zieke of gewonde afhankelijk van een boot. De nieuwe helikopters staan straks dag en nacht klaar in Den Helder. De huidige toestellen, die de afgelopen decennia circa 4500 patiënten vervoerden, hebben Leeuwarden als thuisbasis. De NH-90’s worden bij het Defensie Helikopter Commando ondergebracht. De toestellen vliegen vanaf 2012 ondermeer als vervanger van de AB-412.l

dat die activiteit de klok rond doorgaat om binnen de gestelde termijn weg te kunnen. Bij groupage komt alles bijeen en zorgt men dat de benodigde middelen, inclusief gevaarlijke stoffen, op tijd de deur uit zijn, via de weg, over zee of per luchttransport. Iets dat overigens pas lukt als ook de douane is gepasseerd, niet alleen bij het verlaten van Nederland, maar ook bij aankomst in het uitzendgebied en uit eindelijk weer terug. Dat lijkt een formali-

teit, maar valt niet te onderschatten. Als er iets bij uitvoer of invoer niet klopt, moet Defensie belasting betalen en worden de spullen niet vrijgegeven. Gevoelskwestie

Een zogenoemd site survey team laat al die logistieke perikelen voor wat ze zijn. Het is al lang weg om als club van eerste militairen een plek te zoeken vanwaar de opgedragen operatie mogelijk is. Daarna volgen

NH-90 gunstig voor patiënten in nood

de kwartiermakers. Met het operatieplan in het achterhoofd houden ze zich bezig met zaken als infrastructuur, stroomvoorziening en verbindingen. De hoofdmacht en de F-16’s komen vervolgens al in een redelijk gespreid bedje. Deze gang van zaken is eigenlijk altijd hetzelfde, dus bij oefeningen, operaties en eventueel bij inzet als de NRF. \Dat laatste is voor overste Traas meer een gevoelskwestie. Je bent in staat om als NAVO op korte termijn te reageren, bijvoorbeeld op een conflictsituatie. Pas dán ben je speler op het wereldtoneel en misschien in staat ontluikend geweld in de kiem te smoren. “Ik kan me overigens voorstellen dat van een NRF-missie een preventieve werking uitgaat door strijdende partijen alleen al te laten zien dat je er bent”, zegt hij. “Als mens hoop je niet te worden ingezet, professioneel is het een enorme uitdaging. Daar train je voor, met samengestelde eenheden, nationaal en internationaal en op alle operatiemogelijkheden: van luchtverdediging, interdictie en verkenning tot close air support. Je weet dus dat je waar ook ter wereld werkelijk iets kunt betekenen. Dat is een bijdrage van wezenlijk belang.”l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 5

Bronnen boren tussen noord- en zuidpool

Zonder waterboordetachement is het leven lastig Rechts: Door ex­tra buizen aan el­ kaar te kop­pelen, zoals korporaal 1 Ad Mudde hier doet, is het mo­ gelijk dieper te boren.

Links: Met boren losge­maakte troep onderaan in de holte, wordt met werkwater weggespoeld en afgevoerd naar deze naast de put geplaatste bak

‘t HARDE - Water. Hoe belangrijk dit is, valt pas op als het ontbreekt. Dan spoelen, bijvoorbeeld in Afghanistan, toiletten niet door, valt het zweet na een stoffige pa­ trouille niet weg te douchen of moeten het role 2 hospitaal en de keuken het vocht, dat ze na zuivering gebruiken, missen. Het Waterboordetachement behoedt militai­ ren in onder meer missiegebieden voor dergelijke ontberingen. Links: Booracti­ vi­­teit in volle gang. En zo is het waterboordeta­ chement in staat overal ter wereld tussen noord- en zuidpool te zor­ gen voor water.

TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

Met twee vijfkoppige boorgroepen, onder leiding van adjudant Louis Klein Schaarsberg en zijn plaatsvervanger sergeant-majoor Mario van Hulten, betreft het slechts een klein, maar wel belangrijk landmachtonderdeel. Sinds afgelopen maand zijn de militairen, behorend tot 101 Geniebataljon in Wezep, na een winterstop die begin december van kracht werd, weer volop aan de slag. De tijd dat er niet viel te werken omdat het water door vorst dan simpelweg zou bevriezen, werd gebruikt voor groot onderhoud. “Er was echt genoeg te doen”, verklaart Van Hulten. “We hebben 34 containers vol materiaal voor allerlei boormethodes.”

Rechts: Boor­ mees­ter sergeantmajoor Mario van Hullen bij de vijf meter langr PVSbuizen waarin de sleufjes van essentieel belang zijn.

Vorige week werd één daarvan, de zogenoemde indirecte spoelboorvariant, toegepast op de Luitenantkolonel Tonnetkazerne in ‘t Harde. De brandweer had aangegeven behoefte te hebben aan een bron voor de levering van minimaal negentigduizend liter water per uur. Dus verplaatste één van de boorgroepen zich met de mobiele waterboorinstallatie naar de bewuste locatie en ging aan de slag om tot een gat te komen van bijna tachtig meter diep. Dat klinkt fors. In de boorwereld betreft het slechts een gemiddelde. Daar praten ze pas bij zes tot zevenhonderd meter de aardbol in over een aanzienlijke diepte. Sleufjes

Commandant waterboordetachement adjudant Louis Klein Schaarsberg: “Pro­blemen zijn er nou eenmaal om op te lossen.”

Kennis van een bodemgesteldheid is voor waterwinning eveneens van belang. Monsters van de verschillende soorten grond wor-

den daarom standaard in bakjes verzameld. Zo ook bij het creëren van de calamiteitenbron voor de brandweer. Immers, alleen uit de watervoerende pakketten van bijvoorbeeld grind en zand valt water te onttrekken. Tussenliggende kleilagen leveren geen spat op. Bodemsubstanties onder de grondwaterstand bepalen daarom een einddiepte. Hoe meer vochtvrije etages, hoe dieper je moet. In ‘t Harde lijkt het water wel erg snel uit de bodem te komen. Een verkeerde conclusie, zo blijkt. “Dat is maar werkwater”, verduidelijkt de sergeant-majoor, tevens boormeester. “Die eerste opgepompte druppel laat echt nog wel even op zich wachten.” Hij krijgt gelijk. Een door commandant Waterboordetachement Klein Schaarsbergen als fuck-upje

aangeduid euvel zorgt bovendien voor vertraging. “Het gat wordt te groot door het water dat langs de mantelbuis omhoog komt”, verklaart hij zich nader. “Daardoor bestaat instortingsgevaar.” Om de put weer in het gewenste model te krijgen, vullen de genisten de teveel ontstane ruimte op met kleikorrels. “Problemen zijn er nou eenmaal om op te lossen”, zegt de adjudant. Als dat is gebeurd zorgt het werkwater, afkomstig van een andere bron, sloot of vijver weer voor uitsluitend overdruk op het boorgat om instorting te voorkomen. Bovendien wordt losgemaakt boorgruis onderaan in de holte met dit water weggespoeld en afgevoerd naar een naast de put geplaatste bak. Als de bron uiteindelijk de gewenste diepte heeft, laat een boorgroep er eerst vijf me-

ter lange PVC-buizen, voorzien van sleufjes, in zakken. De onderste is uiteraard voorzien van een bodem zodat de bron, eenmaal in gebruik, geen zand of steen uitbraakt. Via de sleufjes sijpelt water de buis in dat wordt opgepompt. Kraan er op en de watervoorziening is klaar voor gebruik. Overal ter wereld

De zuigboor- ook wel spoelboormethode genaamd, zoals in ‘Harde gehanteerd, vormt slechts één van de manieren een waterbron te bouwen. Luchtliften, waarbij het draait om luchtcirculatie en avegaarboren, waarbij met een wokkelvormig werktuig droog wordt gewerkt, zijn nog twee varianten. Daarnaast bestaat nog de spuitboorversie en het hamerboren waarbij op gesteente wordt geramd om dit te verbrijze-

len. Waar de waterboorders in Nederland vooral te maken hebben met zachte grond, voornamelijk bestaand uit zand, grind en klei, krijgen ze ook wel ingewikkelde bodemgesteldheden voor de kiezen. Neem Afghanistan, waar het detachement op Kamp Holland in Tarin Kowt, drie bronnen creëerde. Ze kregen er te maken met conglomeraat, een mengsel van zachte en harde verkitte grond, oftewel grofkorrelig sedimentair gesteente. Van Hulten: “Het moeilijkste dat je kan treffen.” Het waterboordetachement is echter niet voor één gat te vangen. Naast steunverlening zoals voor de brandweer omvat de belangrijkste taak eigen troepen te voorzien van ruw water, oftewel opgepompt bronwater. En dat doen waterboorders dus, overal ter wereld.l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 6

Journalist en fotograaf Koenen wil met boek over Defensie fascineren

‘Dit project smaakt naar meer’ GRONINGEN - Journalist en fotograaf Sander Koe­ nen (29) kwam, zag en raakte onder de indruk van het soldatenleven. Hij gaat misschien zelfs ‘op herhaling’. Koenen maakte tussen septem­ ber 2008 en begin deze maand een boek over het reilen en zeilen van Defensie, getiteld ‘48 uur meetrainen met de krijgsmacht’. Het kleurige geesteskind van de intussen misschien wel defensiefreak wordt waarschijnlijk eind april in ‘leger­ kring’ ten doop gehouden. TEKST: JACK OOSTHOEK

Dat Koenen een boek over Defensie wilde produceren, was niet echt verwonderlijk. Als free lance verslaggever van het populair wetenschappelijke tijdschrift KIJK, raakte hij tijdens de productie van een verhaal over hoe iemand F16vlieger wordt min of meer in de ban van de krijgsmacht. Koenens jeugd speelde eveneens een rol. Als ventje vond hij alles wat met het leger te maken had spannend en stoer. Daar komt bij dat hij bij voorkeur reportages maakt over onderwerpen waaraan gevaren kleven. Zo verbleef hij ooit op een gasproductieplatform op de Noordzee, racete op een bloedstollend snelle motorfiets over het TT-circuit van Assen en kroop tijdens een training in gewichtloosheid in een vliegtuig boven Europa in de huid van een astronaut. “Door aan het onderwerp mee te doen, wil ik de lezer

het gevoel geven dat hij er zelf bij is. In het geval van ‘48 uur meetrainen met de krijgsmacht’ hoop ik het fascinerende verhaal te vertellen dat de lezer nog niet kent.” Voor dit gedachtegoed kreeg Koenen volop de ruimte. In samenspraak met de directie Voorlichting en Communicatie (DVC) in Den Haag maakte hij tien hoofdstukken: drie over elk krijgsmachtdeel, één over de ‘kleine’ Koninklijke Marechaussee. Nieuwe wereld

Koenen croste (met tussenpozen) door noord Noorwegen, de Nederlandse Antillen, Arizona, Kreta, Groot-Brittannië, Duitsland. Om journalistieke reden bleef Uruzgan buiten schot, omdat Nederlandse militairen zich daar immers allesbehalve met trainingen bezighouden. “Bovendien ben ik geen oorlogsverslaggever en hoefde niet zo nodig dát risico te nemen.”

3-D systeem voor tanken in de lucht

DEN HAAG - Na een testfase van ongeveer twee jaar is het Tanker Remote Vision System (TRVS) van TNO door de Koninklijke Lucht­ macht in gebruik genomen. Het zichtsysteem maakt het mogelijk drie keer nauwkeuriger dan met het blote oog gevechtsvliegtuigen in de lucht bij te tanken. Met het TRVS beschikt de luchtmacht over het meest geavanceerde zichtsysteem voor tankvliegtuigen ter wereld. De beelden zijn in stereo, hebben een zeer hoge resolutie en een enorme contrastgevoeligheid. Daardoor heeft de operator een perfect driedimensionaal zicht op zijn werk, zowel bij volledige duisternis als recht tegen de zon in. Het TRVS is in principe ontwikkeld voor de KDC10, maar wordt desgewenst aangepast aan andere typen tankers. TNO zal de apparatuur presenteren tijdens de komende conferentie van de Aerial Refueling Systems Advisory Group in Orlando. Voor deze gelegenheid komen jaarlijks de militaire en industriële gemeenschap bijeen om uiteenlopende onderwerpen te bespreken, van interoperabiliteit tot nieuwe ontwikkelingen. Foto: AOO. Thomassenl

Als maker van blaartrekkende verhalen viel Koenen vooral bij de marechaussee op Schiphol met de neus in de boter. Alsof er voorzienigheid in het spel was, sloeg ‘het Wapen’ in zijn bijzijn twee Venezolanen met drugs ter waarde van 504.000 euro in hun koffers in de boeien. “Er ging een nieuwe wereld voor me open. Heel knap zoals de ‘stillen’ van de KMar drugskoeriers, illegalen en andere wetsovertreders uit het reizende publiek weten te plukken.” Overal waar Koenen aanklopte, zwaaide de deur gastvrij voor hem open. Dat kwam waarschijnlijk omdat hij niet op zoek was naar schandalen of primeurs, maar belangstelling toonde voor het verhaal van de oefenende militair. Het meest tevreden toont Koenen zich over zijn visites aan de arctische training van 23 Infanteriecompagnie van het Korps Mariniers in Noorwegen en het Search and Rescue

(SAR) Squadron op de vliegbasis Leeuwarden. “Het was één knallend actiefeest. Die dagen sliep ik nauwelijks.” Ook liep het soms spaak. Zoals tijdens een live firing met Patriotraketten van de Groep Geleide Wapens op het Griekse eiland Kreta. Een uiterst complexe en vooral technische oefening, boordevol ingewikkelde procedures. Tot overmaat van ramp was spanning en sensatie aanvankelijk ver te zoeken. “Ik dacht: hoe leg ik dit aan de lezers uit. Dat het uiteindelijk toch lukte kwam doordat het luchtmachtpersoneel bereid was me te helpen. Bovendien raakte iedereen in de aanloop naar de live firing meer en meer gespannen, precies wat ik zocht.” Koenen typeert Defensie als een prettige wereld voor een journalist en fotograaf om in te werken. “Ik heb veel respect voor militairen gekregen. Het zijn mannen en vrouwen die doorpakken, de saam-

horigheid is groot, fouten worden grondig aangepakt. Misschien maak ik over ongeveer drie jaar nog eens een boek over de krijgsmacht. Dit project smaakt naar meer.” Genuanceerd

Rest de vraag of ‘48 uur meetrainen met de krijgsmacht’ geen reclame- annex propagandaboek is geworden, dat bijvoorbeeld voor wervingsdoeleinden kan worden gebruikt. De inhoud belicht inder daad vooral de aantrekkelijke kant van Defensie, erkent Koenen. Maar laat dat nu ook precies de bedoeling zijn geweest... “Bij het maken van een boek is het als auteur belangrijk om een invalshoek te kiezen. In mijn geval betrof het dus de manier waarop militairen operaties uitvoeren. Niet om het leveren van kritiek. Maar de verhalen zijn wel genuanceerd en waarheidsgetrouw weergegeven.”l

Auteur en fotograaf Sander Koenen tijdens een arctische training in Noor­ wegen. Foto archief Sander Koenen

Sander Koenen, sinds 1999 jour nalist, werkte voor het Nieuws­ blad van het Noorden, de Groningse Universiteitskrant, de populair wetenschappelijke tijdschriften KIJK en Quest en de Nederlandse uitgave van de National Geographic. Tegenwoor­ dig heeft hij een eigen produc­ tiebedrijf in Groningen. De aan het boek gekoppelde website www.48-uur.nl is online. Eind april krijgen de lezers van de Defensiekrant de ge­ legenheid om ‘24 uur trainen met de krijgsmacht’ via een actie tegen een gereduceerde prijs te kopen. l

Luchtmachthelikopters oefenen in de Marnewaard MARNERWAARD - Chinook transport- en Apache gevechts­ helikopters van het Defensie Helikopter Commando oefenen deze week samen met eenhe­ den van de landmacht in het optreden in verstedelijkt gebied. De oefening Urban Strike vindt plaats in de Marnewaard. Doel van de training is de sa­ menwerking tussen de grond- en luchteenheden te verhogen. Ook geldt Urban Strike als voorbe­ reiding op de uitzending naar Afghanistan. De deelnemers beoefenen verschillende mis­ sietypes. Zo worden Apaches ingezet voor verkenningen, het escorteren van konvooien en transportheli­ kopters én het uitschakelen van doelen. De Chinooks voeren evacuaties uit en vervoeren personeel en materieel.l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

PAGINA 7

in het kort

dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

Verzorger gezocht DEN HAAG - De militaire vrouwenvolleybalploeg is op zoek naar een verzorger. Kandidaten kunnen zich tot en met vrijdag 26 maart met een sportief c.v. en een schriftelijke motivatie melden bij het Bureau Internationale Militaire Sport in Den Haag. Email: [email protected]. Per post kan ook: Commando Diensten Centra, Bureau Internationale Militaire Sport, t.a.v. kolonel N. Spreij, MPC 58L, postbus 20703, 2500 ES Den Haag. Meer informatie over de vacature en het volleybalteam bij kapitein Johan Bouman, jh.bouman@mindef. Raadpleeg de website www.defensie.nl/cdc/ sport equipes _ volleybal dames.l

WONINGEN

Website uitgebreid DEN HAAG - De corporate Defensiewebsite heeft er drie onderdelen bij: van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), het Trompetterkorps der Koninklijke Marechaussee en het Register Erkend Luchtvrachtagent (Cargoregister). Eerder hadden alle drie een eigen look. Met het overzetten naar de Defensiewebsite is voldaan aan de richtlijnen van de overheid. De site van de NLDA valt te bereiken via defensie.nl/nlda. Het Trompetterkorps, dat gedurende het hele jaar optreedt bij diverse openbare gelegenheden en feesten, is te vinden op defensie.nl/marechaussee/cultureel/muziek. Het Register Erkend Luchtvrachtagent van de marechaussee, waarop de bedrijven staan die voldoen aan de regelgeving op het gebied van de beveiliging van luchtvracht, staat op defensie.nl/marechaussee/service/register_erkend_luchtvrachtagent. De website van Defensie is onder meer via internet op de werkplek te bekijken.l

Game voor kinderen GRONINGEN - Er is een game voor kinderen van wie een familielid is uitgezonden. Twee studentes van de Hanzehogeschool Groningen hebben het spel ontwikkeld voor de thuisfrontafdeling van Defensie. Om het spel te laten voldoen aan de wensen van zowel kinderen als ouders, wordt gezocht naar families die het willen spelen en militairen om het inhoudelijk te bekijken. Er is nu weinig tot geen informatiemateriaal voor de doelgroep in de leeftijd van acht tot en met vijftien jaar. Om de kinderen een idee te geven van de uitzending, is er voor hen de 3D game ‘Buddy op Missie in Afghanistan’. Hierin zitten een aantal kleine spelletjes om een beeld te schetsen over de cultuur van het land, hoe Afghanistan eruit ziet en wat het werk van de militairen inhoudt, zoals de bevolking helpen en wederopbouw. In de game koopt het kind bijvoorbeeld Afghaanse producten op een markt, maakt hij een autorit en helpt een school te bouwen. De educatieve game, bevat geen geweld. Voor meer informatie of aanmelden om mee te werken aan het onderzoek: [email protected]

ging van Nederlandse Reserve-Officieren (KVNRO) samen met de LO/Sport- organisatie KL. Zie voor alle informatie en inschrijving: www.tmpt.nll

Speciale editie LOF DEN HAAG - Tijdens de internationale vrouwendag van 8 maart is de speciale editie van het tijdschrift LOF, voor en door defensievrouwen, gepresenteerd. Dat gebeurde op de Haagse Prinses Julianakazerne in aanwezigheid van demissionair staatssecretaris Jack de Vries. Reden voor de damesglossy was dat het in 2009 65 jaar geleden

Internationale schermwedstrijd DEN HAAG - De Koninklijke Militaire Schermvereniging houdt van 22 tot en met 26 maart het 112de Assaut op het Koninklijke Instituut voor de Marine te Den Helder. De bakermat van de officiersopleiding voor de marine is een week lang het centrum van schermwedstrijden op sabel, degen, floret en geweer. In samenwerking met het Bureau Internationale Militaire Sport wordt op dinsdag 23 maart het Nationaal Militair Kampioenschap op degen geschermd. Het programma op maandag en woensdag bestaat uit wedstrijden op de overige wapens. Sluitstuk vormt een regionale CISM-competitie op donderdag 25 en vrijdag 26 maart. Internationale degenéquipes treffen elkaar dan op de loper om uit te maken wie de sterkste is, zowel in teamverband als individueel.l

Militaire Prestatietocht HARSKAMP - De 62ste Tweedaagse Militaire Prestatie Tocht (TMPT) is op 11 en 12 mei in Harskamp en omgeving. Opkomst is op 10 mei vanaf 16.00 uur. Inschrijven kan tot 25 april. Circa 250 teams kunnen deelnemen aan de veelzijdige sportieve tocht voor beroeps- en reserve-militairen. Die bevat twaalf, binnen twee maal tien uur af te leggen, onderdelen. Het betreft fietsen, kaartkezen per kajak en het afleggen van een survivalbaan, een nationale hindernisbaan en een oriëntatieparcours van 9 kilometer (km). Verder bevat de TMPT twee snelmarsen van drie km in 19 minuten, een kaartleesopdracht per fiets van zestig km, juistheidsworpen met werpgewichten in standaardringen, afstandschatten, een 25 km mars en een schietproef (Diemaco of Glock). Voor dames en 45-plussers gelden lichtere eisen. Deelname is per militair duo. Er zijn twee leeftijdscategorieën. Het behalen van de tocht geeft recht op het TMPT-kruis. De TMPT wordt georganiseerd door de gelijknamige commissie van de Koninklijke Vereni-

Marnewaard bezocht. De bewindsman wilde hen nog even een hart onder de riem steken voor ze naar Uruzgan gaan. “De afgelopen weken is op politiek niveau veel over deze provincie gesproken. Maar we moeten niet vergeten dat deze militairen daar dagelijks moeilijke en echt gevaarlijke taken ‘uitvoeren’. Tevens worden de mannen ingezet voor het aangrijpen en arresteren van Taliban en opstandelingen die aanslagen willen plegen en geïmproviseerde explosieven plaatsen. Primaire taak van de SF is het verbeteren van de inlichtingenpositie en het verstoren van netwerken van aanslagplegers.l

was dat de eerste vrouw in dienst van Defensie trad. Net als voorgaande jaren besteedde Defensie aandacht aan de positie van defensievrouwen. Onder meer voerde De Vries gesprekken met een belangrijke groep: vrouwen in de rang van luitenant-kolonel/ kapitein luitenant-ter-zee en kolonel/kapitein ter zee. Deze categorie heeft een flinke dosis ervaring met werken, leiding geven en ontvangen binnen de organisatie. Alle bij Defensie werkzame vrouwen krijgen de LOF thuisgestuurdl

Minister bij Special Forces MARNEWAARD - Demissionair minister Eimert van Middelkoop heeft vorige week de Special Forces (SF) tijdens een oefening in de

Oudste veteraan is 107 Oirschot - De oudste Nederlandse veteraan, majoor b.d. Van Eijkeren, is afgelopen 3 maart 107 geworden. Voor en na de Tweede Wereldoorlog was hij in dienst van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Tijdens de oorlog nam hij in Nederland deel aan het verzet. Voor zijn daden kreeg Van Eijkeren diverse onderscheidingen, waaronder de Verguld Zilveren Medaille voor trouwe militaire dienst en het Ereteken voor Orde en Vrede. Luitenant-kolonel Ed van den Broek van 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot ging met een collega bij de jarige op bezoek. De mannen namen een bloemetje en de dvd-box Oirschot-Uruzgan voor hem mee. Jaarlijks krijgt de veteraan de voorzitter van de Vereniging OudMilitairen Indië- en Nieuw-Guineagangers Nederland (VOMI), tevens voorzitter van het Veteranenplatform, luitenant-generaal b.d. Leen Noordzij (li.) op visite. Van Eijkeren is een beetje doof, maar verkeert verder in goede gezondheid. Op zijn verjaardag trekt hij zijn veteranentenue aan en speldt hij zijn medailles op. Hij vertelde zijn bezoekers volgend jaar weer op hun komst te rekenen.l

Te koop: Nootdorp, Zonnehof 3, eengezinswoning. Bjr 2006. Heeft 5 kmrs wv 3 slpkmrs, zolder 40m², eigen parkeerplek in parkeergarage onder complex, achtertuin (13x5m) met berging. Nabij uitvalswegen A12, A4, A13, natuurgebied, winkelcentrum, gezondheidscentra en treinstation. Vr.pr. € 339.000,- k.k. Zie www.malkenhorstmakelaars.nl of bel: 06 - 201 707 82. Te koop: Rheden , Arnhemseweg 95, modern woonhuis met eigen parkeerterrein, nwe keuken en badkmr, 4 slpkmrs, ruime zolder. Kindvr. Ca 15 min van Schaarsbergen. Vr.pr € 234.500,- k.k. Zie www.funda. nl of bel 06 - 254 742 76. Te koop: Tolkamer, Binnenweg 22, vrijstaand woonhuis met oprit en garage. 1e verd.: 3 slpkmrs , badkmr, 2e verd.: 2 slpkmrs, berging. Moderne keuken en badkmr. Inh. 420 m³, opp. 438 m², woonopp. 200 m². Royale achtertuin 340 m². Nabij Oranjekaz. Schaarsbergen. Vr.pr. € 249.000 k.k. Zie www.funda.nl of bel: 0316 - 26 36 30. Te koop: Zoetermeer, Koudekerkstraat 9, hoekwoning met tuin en berging. Bjr 2002. Ind.: hal, toilet, woonkmr met open keuken. 1e verd: 2 slpkmrs, badkmr met toilet. 2e verd: (woon)zolder met vliering. Vr.pr € 299.000,- k.k. Inf. 06 - 466 242 83 of zie www.funda.nl Te koop: Zwolle, Klooienberglaan 124, mooie starters-tussenwoning. Vrij van de weg. Woonkmr, 3 kmrs (2 slpkmr), moderne badkmr , keuken, tuin. Woonopp. 80 m², percopp. 108 m². Meerdere kazernes goed bereikbaar. Vr.pr. €.169.500,- k.k. Zie www.funda.nl of bel 06 - 524 635 08. Te koop: Den Helder, gestoffeerde hoekwoning met 4 slpkmrs, tuin en garage. Voor bepaalde tijd. Nabij centrum: vijf min. lopen van station en winkelcentr. Huur € 650,- excl. gwe. Tel: 06 - 518 213 90. Te huur: Julianadorp, Middelzand, eengezinswoning met eigen oprit, open keuken, tuin, 3 slpkmrs, badkmr, 2e toillet, zolder/4e slpkmr. Voor periode van 3 jaar vanaf mei/juni/juli a.s. Huur: € 950,excl. p.m. Gemeubileerd/ge­stof­feerd of ongemeubileerd. Inf.: 06 - 307 222 83 of [email protected]

DIVERSEN Te koop: Citroen C5 break 2.0 16V, bjr 2003, antraciet. Benzine. 185.000 km. Van alle opties voorzien, compl. en zeer goed onderhouden auto. Vr.pr. € 4.900,-. Inf.: 06 - 307 22 283 of [email protected] Parachute springen Springen leren, wing halen, individueel of met je eigen groep, peloton etc. Mogelijkheid tot springen uit C 47 Dakota. Datum en grondopleiding op eigen locatie in overleg mogelijk. Prijs € 150,- p.p. Inf.: pathfinderholland-ops@ live.nl of tel. 06 - 120 394 71.

RECREATIE

Beëdiging in de tropen WILLEMSTAD - Op het helidek van Hr. Ms. Van Speijk, het stationsschip van de West, is een bijzondere beëdiging geweest. Matroos 1 Jamy Gijzen en matroos 2 Nicky Kedde legden in de avondzon, met de Curaçaose kustlijn op de achtergrond ceremonieel de belofte af. Dit gebeurde ten overstaan van de commandant en een delegatie van de bemanning. De beëdiging stond voor beide matrozen eigenlijk in Nederland gepland. Vanwege de reis naar de West lieten zij echter verstek gaan. Voor de commandant, kapitein luitenant ter zee Peter Reesink, reden de ceremonie aan boord te voltrekken.l

Te huur: Frankrijk, stacaravan op gezellige en kindvr. camping met zwembad op het zonnige eiland Ile de Ré. Dichtbij strand en mooie havenplaatsjes. Incl. gebruik 2 fietsen. Meivakantie € 350,- all in p.w. (vol week 27 t/m 32) Info: j.methorst11@ kpnplanet.nl Te huur: Schitterende rietgedekte vakantiewoning nabij natuurpark “Weeribben” te Paasloo. Compl. inger. en zeer geschikt voor gezinnen met kinderen. Info: www. spinnerskaampe.nl of tel 0561 - 45 1689.l

D E F E N S I E K RA N T | N R 9 | 1 1 MAART 2 0 1 0

V I J F V RAGEN AAN . . . Luitenant-kolonel arts mr. Han Lankhorst, senior beleidsmede­ werker van de afdeling Algemeen Gezondheidszorgbeleid van de Directie Militaire Gezond­ heidszorg in Den Haag. Hij was nauw betrokken bij de totstand­ koming van de ‘Handreiking Huisartsenzorg voor Militairen en Veteranen’, een richtlijn voor civiele huisartsen en opgesteld door Defensie en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). Deze zag afgelopen weekeinde het licht tijdens de Huisartsenbeurs in Rotterdam. Aanleiding: het eind februari geïntroduceerde nieuwe geïntegreerd zorgsysteem voor militairen en om huisartsen meer bekend te maken met de vetera­ nenproblematiek. Waarom deze overeenkomst? “Defensie wil met het oog op goede medische zorg voor het (gewezen) personeel samenwerken met de circa tienduizend huisartsen in ons land. Op hun beurt hebben deze het ministerie nodig omdat ze militairen, hun gezinnen en veteranen op consult kunnen krijgen en dus goede zorg willen verlenen.” Voor wie is de richtlijn bedoeld? “Zoals de titel al min of meer suggereert: voor huisartsen die medische zorg verlenen aan actief dienende militairen, hun gezinnen en veteranen. Tot de laatste categorie behoren militairen die de dienst na een of meer uitzendingen hebben verlaten. Dat ze onder de richtlijn vallen, komt doordat ze gebruikmaken van civiele huisartsen. Immers, jaren na dato kunnen ze met klachten te maken krijgen, denk aan de Post Traumatische Stressstoornis (PTSS).” Hoe werkt de Handreiking? “Een militair met medische klachten kan tijdens de diensturen terecht bij het zorgteam van het onderdeel waar hij werkt. Heeft

hij buiten de kantooruren, in het weekeinde of in zijn vakantie met spoed medische hulp nodig, dan meldt hij zich - net als zijn gezin bij een huisarts of huisartsenpost. Door de Handreiking weten ze daar in grote lijnen hoe het nieuwe, geïntegreerde zorgmodel van Defensie werkt. Daarnaast stelt de richtlijn de huisarts in staat om de problemen van de veteraan te herkennen. Zo kan hij iemand bijvoorbeeld doorverwijzen naar het landelijk zorgsysteem voor deze groep.” Wat is de grote winst van de nieuwe regeling voor de militair? “Dat de burgerhuisarts nu in grote trekken weet hoe het militaire systeem werkt. Verder kan de huisarts de rekening rechtstreeks indienen bij Univé, de ziektekostenverzekeraar van defensiepersoneel. De militair hoeft het verschuldigde bedrag dus niet ter plekke voor te schieten. Verder krijgt hij van de huisarts een brief (waarneembericht) mee voor de arts van het zorgteam waaronder hij valt. Een ander voordeel is dat de huisarts vanaf nu met de militaire dokter kan overleggen over bijvoorbeeld de problemen in een gezin tijdens een uitzending van de militair. Waarbij eenieders privacy vanzelfsprekend is gewaarborgd. Nog een pluspunt: een arts kan de problemen van de veteraan jaren na dato herkennen.” Verandert er met de introductie van de Handreiking iets aan het huidige systeem van militaire gezondheidszorg? “Nee. De overeenkomst beschrijft alleen de nieuwe opzet. Als vanouds blijft de militair voor de eerste lijns gezondheidszorg aangewezen op de militaire arts van het medisch zorgteam waaronder hij valt.” Meer informatie op www.lzv-groep.nll

De smalle paadjes zijn ontoegankelijk voor voertuigen, wel voor ezels.

PAGINA 8

Sergeant-majoor Mat heeft handigheid in het beladen van ezels.

Even een mo­ mentje rust.

Muildieren oogsten waardering bij mariniers

Zwak voor ezels TARIN KOWT - Eerder ge­bruikten de mariniers pony’s bij oefeningen in Noorwegen en de Ver­ enigde Staten. Vanwege de voordelen die vier­ voeters in ruw terrein bieden, zetten ze nu ezels in Uruzgan in. Een voetpatrouille in Derafshan West trekt de aandacht. Er lopen namelijk zes ezels met bontgekleurde Afghaanse halskettingen mee. De dieren zijn beladen met ieder twee grote groene rugzakken met water en voeding. Die zijn bestemd voor de collega’s die al enkele dagen op een pelotonslocatie zitten en bijna door hun voorraad heen zijn. Groepscommandant sergeant Paul leidt het transport. Hoewel niet altijd voorspelbaar, weet hij ezels te waarderen. Ze zijn heel sterk en uitermate geschikt om veertig à vijftig kilo ba-

gage mee te zeulen. “Als we die last zelf moeten dragen, lopen we zo snel niet meer. De volgende keer zetten we wel de spanbanden wat strakker. Dan glijden de zakken niet weg.” Na de nodige wateroversteken en smalle, blubberige paadjes te hebben afgelopen, arriveert de karavaan bij de pelotonslocatie. Het is een verlaten quala, die tijdelijk als onderkomen fungeert. Luitenant Rigo en zijn peloton verblijven hier al een paar dagen, samen met een afvaardiging van het Afghaanse leger. Al met al is er zoveel personeel dat iedere twee dagen nieuwe voorraden nodig zijn. De pelotonslocatie dient om contact met de Afghanen te maken. “Als wij een patrouille lopen, heeft dat maar voor een beperkte tijd effect. Zijn we een langere periode dicht bij de locals, dan winnen we makkelijker hun vertrouwen. Hierin zit een sleutel om de Taliban te bestrijden. Ook voeren we

vanuit deze locatie gerichte acties uit, zoals het doorzoeken van verdachte huizen op materiaal om bermbommen te maken. Zitten we hier voor een langere periode, dan kunnen we natuurlijk niet zonder aanvoer van water en eten. De ezels zijn een goed en veilig middel in dit zware terrein”, aldus Rigo. Collega sergeant-majoor Mat beaamt dat: “Met het oog op IED’s kiezen we met de ezels een onvoorspelbare weg uit. Dat is veiliger.” Boogtent

Mat was betrokken bij de aankoop van de zes dieren én hij is opgezadeld met de verzorging. “We kochten de dieren via het Provinciaal Reconstructie Team. Zij hebben de juiste contacten met de lokale bevolking. Ik wist niets van ezels, dus speurde ik voor de verzorging het internet af. Ook bleek een militair op “Tarin Kowt’ bekend te zijn

Mariniers en ezels: in Uruzgan een nieuwe combinatie.

met het stoeterijwezen. Van hem kregen we de nodige informatie. De beesten eten hooi, oude appels, oud brood en maïs te eten. Waarschijnlijk hebben ze het nu beter dan bij hun vorige baasje.” De ezels moesten wennen aan de groen geklede mariniers en aan hun nieuwe omgeving. Ze reageerden eerst wat schrikachtig, nu gaat het goed. Mat: “We zorgen goed voor ze. Ze hebben een eigen stal met daarin een boogtent om te schuilen als het regent en ze staan veilig achter hesco’s. Zorgen wij goed voor hen, dan zorgen zij goed voor ons.” Alle dieren hebben inmiddels een naam. “Gaan we straks terug naar Nederland, dan neemt de 13e Marinierscompagnie ze over.”l

D EFENSIE E V ENE M ENTENKALEN D ER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 14 maart, Workshop vuurtorens van klei, kinderatelier van het Marinemuseum in Den Helder 16 maart, Concert for Freedom in Roosendaal, orkest van de Koninklijke Luchtmacht 17 maart, Workshop schiemanswerk, kinderatelier van het Marinemuseum in Den Helder 18 maart, Relatieconcert Fanfarekorps Koninklijke landmacht ‘Bere-

den Wapens’ in Meppel 19 maart, Concert for Freedom in Terneuzen, orkest van de Koninklijke Luchtmacht 19 maart, Relatieconcert Fanfarekorps Koninklijke landmacht ‘Bereden Wapens’ in Meerssen 20 maart, Concert for Freedom in Etten-Leur, orkest van de Koninklijke Luchtmacht 21 maart, Themazondag ‘Bersiap’, museum Bronbeek in Arnhem 26 maart, Concert for Freedom in Venray, orkest van de Koninklijke Luchtmacht

27 maart, Concert for Freedom in Kerkrade, orkest van de Koninklijke Luchtmacht 28 maart, Concert for Freedom in Eindhoven, orkest van de Koninklijke Luchtmacht 28 maart, Workshop en speurtocht Michiel de Ruyter, Marinemuseum Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link activiteiten.

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting en Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. | OPLAGE: 41.000. HOOFDredacteur: Ellen Eggink | EINDREDACTIE: André Twigt (070 - 339 78 05) | Redactie: Evert Brouwer (070 - 339 78 04) | Jan Malschaert (06 - 200 190 15) | Jack Oosthoek (070 - 339 78 01) | Monique van Rijen-Bos (070 - 339 78 03) BEZOEKADRES: Binckhorsthof, Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag | POSTADRES: Postbus 203703, 2500 ES Den Haag, MPC 58L | E-MAIL: [email protected] | DEFENSIESITE: www.defensie.nl REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE: Marianne Beck-Bergshoeff | TELEFOON: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326. | ABONNEMENTEN: Per jaar € 13,61. Voor het buitenland € 15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon 0900 - 226 52 63 of via www.aboland.nl. In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. | ADRESWIJZIGING: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. | LAYOUT: Theo Olsthoorn, United Graphics Zoetermeer BV | DRUK: DeltaHage, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.