iiniiiiiiiiiiiiiiiiuiui Gebiedscommissie
BY00015099
Wijde Biesbosch
Voorbij de Wijde Biesbosch
'
1
Nu is de streek aan Na ruim 10 jaar G e b i e d s c o m m i s s i e Wijde Biesbosch g a a n w e n u e e n n i e u w e tijd t e g e m o e t . Het nietige 'stekje' v a n de streeksamenwerk i n g is u i t g e g r o e i d tot e e n v o l w a a r d i g e plant. Die plant kan o p e i g e n kracht tot volle w a s d o m k o m e n . D a a r v o o r h e b b e n w e hier e n daar n o g w a t ' g r o e i b e v o r d e r a a r ' n o d i g v a n de provincie. De rest pakt de streek zelf o p . De rol v a n de provincie zal in dit g e b i e d e e n heel andere g a a n w o r d e n . Van trekker w o r d t zij participant. S a m e n met d e partners uit de regio schouder a a n schouder v o o r een vitaal e n mooi Biesboschgebied.
Vertrouwen Ik heb als voorzitter 5 jaar leiding m o g e n geven aan dit proces. Als partners in het W i j d e Biesboschgebied - g e m e e n t e n , w a t e r s c h a p p e n , ZLTO, g r o e n e partijen, sector toerisme en recreatie. K a m e r van K o o p handel - h e b b e n w e d o o r g o e d e o n d e r l i n g e s a m e n w e r k i n g veel bereikt. Dit d o c u m e n t getuigt hiervan. Z o n d e r de inzet van allen was er niet zoveel van de g r o n d g e k o m e n . O n z e kracht bestond eruit dat het totaal meer was dan de som der delen. Wederzijds is de a f g e l o p e n jaren het v e r t r o u w e n g e g r o e i d . Ik w e e t ook dat ik namens alle c o m missieleden spreek, als ik zeg dat de sfeer bij onze bijeenkomsten en excursies altijd g o e d was. V o o r mij persoonlijk is het een periode w a a r ik met veel plezier en v o l d o e n i n g o p terugkijk.
Allure W e staan nu voor een nieuwe u i t d a g i n g . De streek is aan zet. Het provinciaal bestuur heeft ervoor g e k o z e n o m aan te haken als er 'energie in de regio' zit. Dat is een andere rol dan bij de z o g e n a a m d e provinciale o p g a v e n . De W i j d e Biesbosch lijkt buiten die o p g a v e n te vallen. Dat betekent echter zeker niet dat dit g e b i e d minder allure z o u h e b b e n . Die allure o n d e r k e n n e n w e allemaal in de Biesbosch en in de Langstraat.
Ik reken ook in het bijzonder op de volle m e d e w e r k i n g van de provincie o m het uitgebreide p r o g r a m m a voor het unieke n a t u u r g e b i e d de Westelijke Langstraat te realiseren.
Toekomst W a t de toekomst betreft heb ik er alle v e r t r o u w e n in dat de streek uitstekend in staat is o m zichzelf op de kaart te z e t t e n . O m die reden draag ik ook met een gerust hart het stokje over aan de n i e u w e Biesboschregio en De Langstraat. Piet Schriek, Voorzitter
Gebiedscommissie
Wijde
Biesbosch
Landbouw Resultaten bereikt door i nzet van de Gebiedscommissie A a n t a l projecten: 19 Investeringen: 6 15.000.000,Gerealiseerd of n o g in u i t v o e r i n g * V e r b e t e r i n g l a n d b o u w k u n d i g e v e r k a v e l i n g : 1600 ha » C o n c e n t r a t i e en verplaatsing g l a s t u i n b o u w b e d r i j v e n uit k w e t s b a r e g e b i e d e n : 3 bedrijven » P l a n v o r m i n g en o n d e r s t e u n i n g verplaatsing agrarische bedrijven: 3 bedrijven * Projecten t.b.v. verbrede l a n d b o u w : 5 projecten
Enkele bijzondere projecten: » K a v e l r u i l p r o j e c t e n in het Land van Heusden en A l t e n a , g e m e e n t e Heusden en het G a t van d e n H a m (gemeente Drimmelen) « GlasNat: v e r p l a a t s i n g van glastuinb o u w b e d r i j v e n in de Langstraat
p l a n v o r m i n g helaas n o g niet van de g r o n d g e k o m e n ) » O p r i c h t i n g agrarische natuurv e r e n i g i n g e n Oostelijke Langstraat, D r i m m e l e n , S l a g e n l a n d en A l t e n a Biesbosch
(Capelle - N i e u w e Vaart) t.b.v.
» Ondersteuning oprichting Rondje
o p t i m a l i s a t i e van een glastuin-
Slagenland en ontvangstruimte
b o u w c l u s t e r e n realisatie n a t u u r
paardenmelkerij De Bonte Hoeve:
» O n t w i k k e l i n g s p l a n p i l o t Raamsd o n k : verplaatsing v e e h o u d e r i j e n t.b.v. u i t b r e i d i n g s m o g e l i j k h e d e n k e r n en l a n d b o u w (na vele jaren
verbrede l a n d b o u w in combinatie met beleving van het slagenlandschap « Faciliteren b o e r e n e r f d a g e n : v e r g r o t e n contact b o e r - b u r g e r
Boeren en natuur profiteren van kavelruil "Het werd één van de grootste integrale projecten van de provincie. Maar liefst 1943 hectare kavelruil door 376 partijen, waarvan 215 unieke deelnemers. En dat nog wel vrijwillig!" Aan het woord is Mart van Bladel, vertrouwenspersoon van de kavelruil rond Heusden.
Vertrouwen In dat g e b i e d lagen de akkers erg versnipperd. O m de structuur te verbeteren startte in 1999 het project o m kavels te ruilen, met steun van de g e m e e n t e Heusden en de provincie en later ook de gebiedscommissie. V o o r n a a m s t e doel was o m l a n d b o u w g r o n d dichter bij de boerderij te laten liggen. Daarmee ontstaan krachtigere bedrijven.
Megaproject M a r t van Bladel was vanaf het begin b e t r o k k e n bij het project, dat over veel meer g i n g dan l a n d b o u w . " G e m e e n t e n en waterschappen d e d e n mee en natuurbeschermers kregen g r o n d t o e g e w e z e n . Zo is 267 hectare t o e g e v o e g d aan de natuur en w e r d 30 hectare vrijgemaakt voor ecologische verbindingszones." De kavelruil kreeg steun van de provincie Noord-Brabant en het Europese Plattelandsontwikkel i n g s p r o g r a m m a (POP).
Klimaatbuffer Eén van de laatste ruilen leidt t o t de v o r m i n g van een ' k l i m a a t b u f f e r ' r o n d o m V l i j m e n . Een m e l k v e e h o u d e r heeft hier het grootste deel van zijn g r o n d e n v o o r o m g e l e g d . De natuur in het Vlijmensch V e n vormt straks een robuust o n a f g e b r o k e n g e b i e d , samen met de Vughtse G e m e n t . Bij natte periodes vangt dit g e b i e d het overtollige w a t e r op, z o d a t Den Bosch d r o g e voeten houdt; bij droge periodes kan het w a ter juist w o r d e n o n t t r o k k e n . De periode van 12V2Ĵaar kavelruil w e r d in maart 2012 afges loten. Het bleef s pannend tot de laats te d a g e n . M a r t van Bladel: " D e laats te kavelruil moes t voor 26 maart 2012 bij de notaris pas s eren, in verband met de s ubs idievereis ten. M e t vereende krachten is dat op het nippertje g e l u k t . "
Landschap en cultuurhistorie Resultaten bereikt Ę do o r inzet van de Gebiedscommissie
*
TM—
Hta
I i ĩ « ĩ » K T I M T T Ĩ ? I » M į IiT» h
Enkele bijzondere projecten: » Restauratie en h e r b e s t e m m i n g f o r t Bakkerskil en f o r t A l t e n a en mo l ens langs N i e u w e Hol l andse W a t e r l i n i e » Herstel en o p e n s t e l l i n g E e n d e n k o o i Den Duiver » Heil ige Driehoek O o s t e r h o u t : u i t v o e r i n g pl an ter versterking van het l andschappe l ijk karakter » Herstel van cul tuurhistorische e l e m e n t e n in Langstraat, zoa l s sluisjes, g e m a a l en het cu l tuur historisch sl agenl andschap » M a r k e r e n historische grens HollandBrabant
» Landschapspark O o s t e r h o u t B r e d a : g r o e n e b u f f e r en recreatief u i t l o o p g e b i e d tussen steden * Herstel d r e n k e l i n g e n k e r k h o f en baarhuis H o o g e Z w a l u w e » Real isatie L a n d g o e d K r a a i v e l d » El shoutse Zeedijk: o n t w i k k el i n g s plan voor herste l en b e l e v i n g o u d e zeedijk en pl aatsing infor m a t i e b o r d e n en recreatievoor zieningen. « Pl aatsing en o n d e r h o u d a u t h e n t i e k e h o o g s t a m f r u i t b o m e n in Land van H e u s d e n en A l t e n a
Een brasserie met metersdikke muren Een jaar g e l e d e n was kazerne C n o g een d o n k e r e ruimte met verrotte v l o e r b a l k e n . Inmiddels is het een brasserie met een kaart v o l biologische s t r e e k g e r e c h t e n . Fort A l t e n a o n d e r g i n g de a f g e l o p e n jaren een w a r e m e t a m o r f o s e . Dat is g r o t e n d e e l s te d a n k e n aan het harde w e r k e n v a n k w a r t i e r meesters Y v o n n e Pit en Rina N i e u w e n h u i z e n . In 1999 stonden ze samen aan het hek te dromen. " W e hadden gehoord dat defensie het fort ging v e r k o p e n " , vertelt Yvonne. " V o o r ons stond als een paal boven water dat het fort b e h o u d e n moest blijven." Dat is gelukt. En h o e ! De afgelopen jaren is het fort grotendeels gerestaureerd. De scheuren in de metersdikke muren zijn gedicht, het houtwerk vervangen en de aarden wal is o p n i e u w aangelegd.
Stap voor stap Stap voor stap ontwikkelde het tweetal de horeca op het fort. Ze b e g o n n e n met een ontvangstruimte in de B-kazerne. Inmiddels is de C-kazerne een brasserie, is er een toeristisch informatiepunt en vinden er op het fort regelmatig bedrijfsfeesten, seminars en bruiloften plaats. " W e hebben alles in fases gedaan, eerst o p b o u w e n en inrichten, dan voorzichtig gaan d r a a i e n " , vertelt Rina. "Pas als alles op rolletjes liep, volgde de officiële o p e n i n g . "
Advies Dat gold ook voor de brasserie, die eind april g e o p e n d werd. " E i n d maart zijn w e al b e g o n n e n . Ik w e e t nog goed dat w e hier de eerste gasten ontvingen. Allemaal mensen die bij de ontwikkeling van het fort betrokken w a r e n . Dat was voor ons w e l een bijzonder m o m e n t " , vertelt Yvonne. O o k de hulp uit de gebiedscommissie ervaarde het tweetal als bijzonder prettig. "Niet alleen omdat ze projecten mee financierden. W e k o n d e n er ook altijd terecht voor advies en een luisterend oor."
Natuur Resultaten bereikt door inzet van de Gebiedscommissie
Enkele bijzondere projecten: » Herstel en inrichting Natte natuurparel Z o n z e e l , B i n n e n p o l d e r Terheijden en P o m p v e l d » N a t u u r o n t w i k k e l i n g in c o m b i n a t i e met w a t e r b e r g i n g Z w a l u w s Getij » V e r w e r v i n g g r o o t s t e deel Vlijmensch V e n , z o d a t inrichting nu k a n starten » G r o n d v e r w e r v i n g en realisatie ecologische v e r b i n d i n g s z o n e s K o n i n g s v l i e t (Heusden), Land van Heusden en A l t e n a (o.a. A l m , A f w a t e r i n g s k a n a a l en Den Duijl)
» A a n k o o p en herinrichting Polder J a n n e z a n d v o o r l a n d b o u w en natuurontwikkeling * Landschapspark O o s t e r h o u t - B r e d a : g r o e n e b u f f e r en recreatief u i t l o o p g e b i e d tussen steden » B o u w en plaatsing h u i s z w a l u w t i l in D r i m m e l e n » Collectief w e i d e v o g e l b e h e e r Land van H e u s d e n en A l t e n a « Project S o l a b i o : akkervogels in Land van H e u s d e n en A l t e n a
'Ambassadeurs' beschermen een gebied Hoe kun je van een rommelig gebied tussen twee steden een aantrekkelijke eenheid maken? Door ondernemen, recreëren en natuur samen te brengen. Het landschapspark Oosterhout-Breda maakt van een overgangsgebied een aantrekkelijk geheel om in te wonen, te werken en te recreëren. Frans van Zijderveld van N a t u u r m o n u m e n t e n : " H e t landschapspark is een groene buffer tussen Breda en Oosterhout. D a a r b i n n e n k o m e n alle facetten van het b u i t e n g e b i e d bijeen: natuur, recreatie, landbouw, w o n e n en water." Z o ' n e e n h e i d ontstaat pas als bewoners, ondernemers en bezoekers er identiteit aan o n t l e n e n . V a n Zijderveld: " A l s de bewoners de w a a r d e van het landschapspark gaan e r k e n n e n , w o r d e n ze vanzelf ambassadeur van het g e b i e d . Hierdoor w o r d e n ze alerter op kansen, maar ook op b e d r e i g i n g e n . "
Ruimte en verbinding Van Zijderveld doelt op b o u w p l a n n e n die niet in het landschap passen. Of die de overgang belemmeren tussen stad en natuur. Terwijl de partijen rond het landschapspark juist investeren in groene, robuuste verbindingen o m recreatie en ondernemerschap ruimte te bieden. Neem nu l a n d g o e d Oosterheide, w a a r de Gebiedscommissie Wijde Biesbosch aan heeft bijgedragen. V o o r h e e n een l a n d g o e d w a a r de geschiedenis niet zichtbaar of voelbaar was. Recreanten kunnen nu genieten van de m o n u m e n t a l e g e b o u w e n en b o m e n l a n e n , maar ook de rijke militaire geschiedenis h e r o n t d e k k e n . Frans van Zijderveld: "Destijds o e f e n d e n h u u r l i n g e n o p het l a n d g o e d met onder andere kanonschieten. W e hebben de o u d e geschutsopstellingen en kogelvangers hersteld en zichtbaar gemaakt. O o k staan er i n f o r m a t i e p a n e l e n en bankjes."
Steentje bijdragen Ondernemers en natuurbeheerders zien allemaal het belang van een mooi en toegankelijk landschapspark: "Buitensporters en horecabezoekers vinden de o m g e v i n g heel belangrijk. Ondernemers dragen graag hun steentje bij. Bijvoorbeeld d o o r hun bezoekers te wijzen op m o o i e routes, maar o o k op gedragsregels. En niet onbelangrijk in tijden van b e z u i n i g i n g e n : ze helpen mee met beheer en o n d e r h o u d van de natuur en dus hun w o o n - en w e r k o m g e v i n g . Echt een landschapspark voor en d o o r i e d e r e e n " .
9
Water Resultaten bereikt door inzet van de Gebiedscommissie
Enkele bijzondere projecten: » A a n p a k v e r d r o g i n g in natuur-
WĚÊL
gebieden Zo nzeel, Binnenpo lder
Z w a l u w e ) en Z e v e n b a n s c h e B oe z e m
van Terheijden, P o m p v e l d
(Sleeuwijk)
« Kreekherstel langs het Z w a l u w s Getij » Inrichting w a t e r b e r g i n g s g e b i e d e n bij Ko rnsche B o e z e m (Dussen),
10
S c h u d d e b e u r s p o l d e r (Lage
» Herstel en v e r b e t e r i n g w a t e r - en bodemkwaliteit Biesbo schkreken
'Watertechniek mag best mooi zijn' Rekensommen van het w a t e r s c h a p lieten zien dat bij zware regenval w a t e r o v e r l a s t zou o p t r e d e n in het Land van H e u s d e n en A l t e n a . W a t e r b e r g i n g was noodzakelijk en de meest logische plek was bij De Kornsche Boezem. Provincie en w a t e r s c h a p s l o e g e n de handen ineen om dat o p een natuurlijke en mooie manier te d o e n . Tussen Dussen en A l m k e r k ligt het natuurgebied De Kornsche Boezem, vol hooilanden, grienden en populierenbossen. Vroeger was het een boezemwater, een plek w a a r h e e n een molen het overtollige water uit o m l i g g e n d e polders kon w e g p o m p e n . " D e Kornsche B o e z e m vormt het putje van de p o l d e r " , grapt Pieter Bode van Waterschap Rivierenland. Hij vertelt hoe provincie en waterschap samenwerkten aan dit project: "Als waterschap zijn w e verantwoordelijk voor de waterkwaliteit en waterberging. De provincie is hoeder van de ecologische verbindingszones en moet verdroging t e g e n g a a n . In De Kornsche B o e z e m konden w e de doelen en geldstromen slim b u n d e l e n . "
Kwetsbare natuur De waterberging gebeurt in een vijverpartij met f l a u w aflopende oevers. Er is g o e d g e k e k e n naar de o m l i g g e n d e kwetsbare natuur. Zo moest de kleilaag in stand blijven o m verdroging van de omgeving te v o o r k o m e n . Door een uitgekiende inrichting blijft de rijke flora in het naastgelegen natuurgebied en de ecologische verbindingszone in stand. Dit is de leefomgeving van meer dan 40 soorten broedvogels.
Excursies Ook de mens weet zijn w e g te vinden naar De Kornsche Boezem. Regelmatig zijn er excursies naar het gebied, van scholen of bewonersgroepen. Pieter Bode: " H e t project combineert watertechniek met natuur, recreatie en educatie. Dat is de meerwaarde van samenwerken. A l l e overheden hebben maar één klant: de burger. Die mag best genieten van onze technische projecten."
Recreatie en toerisme A
Resultaten bereikt door inzet van de Gebiedscommissie
Enkele bijzondere projecten: » Het L i n i e p a d : w a n d e l - en fietspad langs de N i e u w e Hollandse Waterlinie » O o s t w a a r d p a d : 23 km w a n d e l p a d (deels over b o e r e n l a n d ) in de Oostwaard « Ruiter- en m e n r o u t e Polder Jannezand » W a n d e l p a d over b o e r e n l a n d in Oud-Drimmelen » Fietspad over de dijk tussen Lage Z w a l u w e en D r i m m e l e n » A a n l e g voor invaliden t o e g a n k e l i j k e
12
passantensteiger bij de vesting Heusden » N a t u u r p o o r t e n bij Fort A l t e n a ( W e r k e n d a m ) en Seters (de Hannebroek, Oosterhout) » Vergroten mogelijkheden waterrecreatie (Andels en Rijswijks strandje, Steurgat, H e u s d e n , W o u d r i c h e m , Raamsdonksveer) » S t i m u l e r e n elektrisch varen Biesbosch « Informatievoorzieningen ( i n f o r m a t i e b o r d e n , QR-codes)
r
öeriste/7
INFO
|
*
á Verbondenheid met de natuur
u
Rust, ruimte en koeien: o p eiland de Vischplaat in de Brabantse Biesbosch ligt melkveebedrijf de Biesboschhoeve. Jan en Ellie Saarloos runnen het bedrijf sinds 1984. Naast het boerenbedrijf is er een kampeerterrein voor g r o e p e n en een m i n i c a m p i n g met losse plaatsen. De camping is alleen bereikbaar per b o o t of kano. Een oase van rust. " O n z e gasten w o r d e n 's ochtends g e w e k t d o o r de v o g e l s " , vertelt Ellie Saarloos. "Heerlijk o m te zien hoe zij g e n i e t e n van de natuur en de dieren o m hen h e e n " De kampeerders k u n n e n als ze dat willen een handje m e e h e l p e n op het boerenbedrijf. " V o o r a l voor kinderen is dat een hele belevenis. Natuurlijk w e t e n ze w a a r de melk v a n d a a n komt. M a a r nu zien ze het met eigen o g e n . Zo brengen w e boeren en burgers dichter bij elkaar."
Leven op een eiland Het leven o p een eiland m i d d e n i n een natuurgebied is een bijzondere ervaring. Ellie: " E v e n g a u w naar de supermarkt is er niet bij, alles gaat per boot. W e h e b b e n geen b u u r m a n die even een oogje kan h o u d e n o p het vee, w e staan letterlijk overal alleen voor. M a a r de v e r b o n d e n heid met de natuur maakt alles meer dan w a a r d . Bevers in de haven, een nestelende z e e a r e n d , de stilte: d a a r o m w o n e n wij hier. Dat gevoel delen w e graag met onze gasten. O o k n o d i g e n w e schoolkinderen uit op ons bedrijf. Respect voor de natuur, dat w i l l e n wij ze graag meegeven."
Onderdak Begin april is het rustig op de c a m p i n g . " M e n s e n w a c h t e n liever even het m o o i e w e e r af, heel begrijpelijk. W e willen graag een ontvangstruimte b o u w e n , z o d a t gasten even binnen k u n n e n zitten als het weer w a t minder is. Dan zijn w e iets minder afhankelijk van de w e e r s o m s t a n d i g h e d e n . En w o r d t een verblijf op ons eiland nog a a n g e n a m e r . " Vanuit de Gebiedscommissie Wijde Biesbosch en het s t r e e k m a n a g e m e n t krijgen Jan en Ellie o n d e r s t e u n i n g o m de ontvangstruimte te realiseren.
I
Leefbaarheid
van de Gebiedscommissie A a n t a l projecten: 15 Investeringen: C 21.600.000,Gerealiseerd of nog in u i t v o e r i n g : » Integrale d o r p s o n t w i k k e l i n g s p l a n n e n (IDOP's): 5 p l a n n e n » Kleine projecten t.b.v. versterking l e e f b a a r h e i d in plattel a n d s k e r n e n : 7 projecten » Kennis- en s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d e n : 3 v e r b a n d e n
Enkele bijzondere projecten: » O p s t e l l e n en u i t v o e r i n g integrale d o r p s o n t w i k k e l i n g s p l a n n e n in Waspik, V e e n , G e n d e r e n , M e e u w e n en Eethen « Hoeve De Vijf Turven: z o r g h o t e l in c o m b i n a t i e met Bed&Breakfast, tentoonstellingsruimte, authentiek b o e r e n e r f en V V V - i n f o r m a t i e p u n t » A a n l e g park in c o m b i n a t i e met
b u i t e n - o n t m o e t i n g s r u i m t e en speelplek in G e n d e r e n « Ondersteuning nieuwe economische initiatieven o p p l a t t e l a n d via streekm a n a g e m e n t en k e n n i s m a k e l a a r (project West-TOP) » O p r i c h t i n g Plaatselijke G r o e p Leader W e s t - B r a b a n t t.b.v. s t i m u l e r i n g lokale initiatieven
Inzet vrijwilligers doorslaggevend voor succes dorpsontwikkelingsplan Een kameel, een lama en een giraf: de inwoners van Waspik stelden tijdens de opening van 'hun' kinderboerderij in maart 2012 wel een heel bijzonder verlanglijstje samen. De kans dat deze exoten er ook d a a d w e r k e l i j k komen, acht Jos W a g e n m a k e r s zeer klein: "Een volière is een beter idee."
Leven op een eiland G e i t e n , dwergezels en knuffelcavia's hebben in elk geval al een prima o n d e r k o m e n g e v o n d e n in de dorpsboerderij. Het is het sluitstuk van d o r p s o n t w i k k e l i n g s p l a n Waspik. " E e n grote aanwinst voor ons d o r p " , zegt Jos W a g e n m a k e r s , voorzitter van het platform Waspik. De realisatie was mogelijk dankzij steun van de provincie, de g e m e e n t e W a a l w i j k en het bedrijfsleven. M a a r doorslaggevende factor was volgens Jos de t o m e l o z e inzet van tientallen vrijwilligers. "Zij maakten zich al jarenlang sterk voor de dorpsboerderij. M e t een prachtig e i n d resultaat."
Grote betrokkenheid Ook exploitatie en beheer liggen in h a n d e n van vrijwilligers. " R u i m 40 m a n n e n en v r o u w e n hebben zich a a n g e m e l d o m voor de dieren te z o r g e n , klusjes te d o e n op het erf of gasten te o n t v a n g e n . J o n g en o u d , iedereen zet zich in. Deze grote b e t r o k k e n h e i d is volgens mij de belangrijkste succesfactor bij het slagen van dit leefbaarheidproject in W a s p i k " , aldus de voorzitter.
Startpunt Naast dit in het o o g springende project gaf het platform Waspik samen met de bewoners ook invulling aan een groot aantal andere d o e l e n uit het Integraal D o r p s o n t w i k k e l i n g s p l a n (IDOP). V o o r b e e l d e n zijn de c o m p l e t e renovatie van het dorpsplein, het v e r w e z e n l i j k e n van de dorpskrant, het o p z e t t e n van een eigen website en het inrichten van een gemeentelijk informatiepunt in het dorpshuis. " H e t w o n e n , w e r k e n en leven in ons dorp voor bijvoorbeeld ouderen en jonge gezinnen is een stuk a a n g e n a m e r g e w o r d e n . M a a r het allerbelangrijkste is dat de s a a m h o r i g h e i d binnen ons dorp flink g e g r o e i d is."
^9 Kansen voor ondernemers Ondernemers in de streek op weg helpen bij hun toekomstplannen. Actief zoeken naar kansen. Dat was het werk van streekmanager Wijde Biesbosch Peter Princen werkzaam bij NV REWIN in Breda. In opdracht van de Gebiedscommissie ondersteunde hij vanaf 2007 startende en bestaande ondernemers in het buitengebied. Vanuit het project West-TOP zocht Peter mee naar financiering voor uitbreidingsplannen of nieuwe bedrijfsplannen. Ook hielp hij bij vragen over ruimtelijke ordening en het uitwerken van plannen. Via het WestTOP-project zijn talloze plannen van ondernemers concreet geworden, van streekproducten tot waterrecreatie.
Studenten doen mee Streekondernemers konden ook profiteren van de kennis van studenten. Vanaf mei 2010 legde Wiebe Logghe, kennismakelaar bij REWIN, verbindingen tussen onderwijs, ondernemers en overheid. Hij bemiddelde tussen wensen van ondernemers en stages en afstudeeropdrachten. Ruim 700 studenten van verschillende opleidingen van marketing tot toerisme - adviseerden hun opdrachtgevers en deden tegelijkertijd praktijkervaring op. Zo sneed het mes aan twee kanten.
Met kinderen de natuur in! Het was de grote wens van de in april 2007 overleden eerste voorzitter van de Gebiedscommissie Jan de Geus om de jeugd meer te betrekken bij de aanpak van het platteland. We doen het immers voor hen! In opdracht van de commissie heeft het IVN in het najaar 2008 en het voorjaar 2009 een speciaal Wijde Biesbosch-scholenprogramma ontwikkeld voor het Land van Heusden en Altena.
Laarzen aan Het resultaat is een aantrekkelijk en informatief lespakket, waardoor kinderen in de basisschoolleeftijd alles te weten komen over de natuur, de landbouw, het water en de cultuurhistorie in hun omgeving, en waarom het belangrijk is dat we daaraan werken. Uiteraard blijft het niet bij papier: met de kaplaarzen aan kunnen ze dit buiten zelf ontdekken.
Uitrol Dit programma heeft in de regio veel waardering gekregen. Inmiddels wordt deze opzet ook verder uitgerold: de gemeenten Drimmelen, Oosterhout, Breda, Geertruidenberg, Waalwijk en Heusden gaan er mee aan de slag.
De dynamiek in stand houden In de a f g e l o p e n tien jaar heeft de Gebiedscommissie veel v a n de ambities v o o r l a n d b o u w , natuur en landschap, water, cultuurhistorie, toerisme en recreatie kunnen realiseren. M a a r niet allemaal; er ligt nog een restopgave. O o k zijn er andere o p g a v e n bijgekomen. Denk aan d u u r z a m e regionale voedselproductie, d u u r z a m e energie, waterveiligheid en zoetwaterstrategie en aan vrijetijdseconomie of leisure. O n d e r w e r p e n die tevens naadloos aansluiten bij de A g e n d a v a n Brabant. Het meerjarenprogramma voor de Biesboschregio is in beeld gebracht via de Kanskaart A l t e n a . In opdracht van de Rabobank A l t e n a is gekeken naar de maatschappelijke opgaven voor de toekomst. Hoe kan dit groene middengebied tussen Brabantse en Zuid-Hollandse stedenrij vitaal blijven? Dat heeft geleid tot zes programma's w a a r m e e partijen aan de slag kunnen. Programma's die ook aan de overzijde van de Bergsche Maas en A m e r w o r d e n opgepakt. Nog iedere dag w o r d e n nieuwe projectideeën voor de Kanskaart gemeld. Een 'lichte' Streekalliantie moet die dynamische 'projectenfabriek' in g o e d e banen gaan leiden. Uitgangspunt is w e i n i g 'bestuurlijke drukte' o m de dynamiek in stand te h o u d e n en samenwerking met alle 4 O's (Overheid, Onderwijs, Ondernemers en Onderzoek). Beleidsmatige afstemming gaat plaatsvinden in het gezamenlijke overleg van de Regio West-Brabant.
De Langstraat De Langstraat staat voor een heel andere uitdaging. De gemeenten Waalwijk en D o n g e n willen verder gaan in Hart van Brabant-verband, samen met Tilburg, Loon op Zand, Oisterwijk, Goirle, Hilvarenbeek en Gilze-Rijen. Een regio die tot voor kort deel uitmaakte van 3 verschillende reconstructiegebieden en van 1 revitaliseringgebied (Wijde Biesbosch). Hart van Brabant heeft een eigen gezicht, dat vooral w o r d t gekenmerkt door 'leisure'. Daaronder vallen niet alleen topattracties als de Efteling en Beekse Bergen, maar ook natuurgebieden als de Westelijke Langstraat en de Loonse en Drunense duinen. Natuur en landschap staan ook v o o r o p in het plan G r o e n e M a l Tilburg. M e t elkaar willen de partijen in Hart van Brabant een geheel nieuwe start maken. Dat valt te prijzen en verdient alle steun. Daarbij rekent de streek op de volle medewerking van de provincie o m het uitgebreide p r o g r a m m a voor het unieke natuurgebied de Westelijke Langstraat te realiseren.
Landschapspark Dit overzicht z o u incompleet zijn zonder vermelding van de plannen voor het Landschapspark Oosterhout-Breda. De gemeente Oosterhout heeft ervoor g e k o z e n o m samen met het netwerk de Baronie dit prachtige groene gebied te gaan ontw i k k e l e n . Dat laat onverlet dat Breda en natuurlijk ook Oosterhout van oudsher relaties hebben met de Biesboschregio, die de k o m e n d e periode alle aandacht verdienen.
Met vertrouwen de toekomst tegemoet Als naamgever van de Gebiedscommissie Wijde Biesbosch breekt voor mij een belangrijk moment aan. Onze 'kleine' is v o l w a s s e n g e w o r d e n en gaat nu haar eigen weg. Voor ouders zijn dat vaak emotionele o g e n b l i k k e n . Omdat ik mede aan de wieg heb gestaan van deze s t r e e k s a m e n w e r k i n g , voel ik mij als een z o r g z a m e vader betrokken bij deze nieuwe stap. Ik heb er alle v e r t r o u w e n in dat het g o e d komt. De afgelopen 10 jaar zijn g e m e e n t e n , waterschappen, agrarische sector, groene partijen en toeristisch-recreatieve sector naar elkaar toe gegroeid. Ze h e b b e n elkaar leren kennen, leren waarderen en leren vertrouwen. De energie die wij als provinciaal bestuur zo graag in regio's zoeken, tref ik hier volop aan.
Opgaven in beeld Als volwassen partijen gaan w e nu samen de u i t d a g i n g e n aan die de A g e n d a van Brabant ons stelt. Provincie en streek o n d e r k e n n e n voor de t o e k o m s t d e z e l f d e o p g a v e n . In de Biesboschregio zijn die voortvarend in beeld gebracht d o o r de Rabobank A l t e n a . M a a r ook de Langstraat en het Hart van Brabant h e b b e n de gezamenlijke o p g a v e n op papier gezet en daarmee g e f o r m u l e e r d w a t hen als streek bindt.
Nieuwe werkvormen Voor de uitvoering zijn w e r k v o r m e n gezocht die passen bij de dynamiek van het huidige tijdsgewricht. Bestuurlijke drukte is tot een m i n i m u m t e r u g g e b r a c h t en alle v o o r w a a r d e n zijn gecreëerd voor een efficiënte w e r k w i j z e . De streek kan van start gaan. Een n i e u w e lente, een n i e u w g e l u i d . W e e t dat ik als West-Brabander jullie verrichtingen met meer dan g e w o n e belangstelling blijf v o l g e n . YVes de Boer Gebiedsgedeputeerde
Colofon Dit is e e n u i t g a v e van de G e b i e d s c o m m i s s i e Wijde Biesbosch. In d e g e b i e d s c o m m i s s i e w e r k e n s a m e n : de gemeenten Drimmelen, W e r k e n d a m , Woudrichem, A a l b u r g , Heusden, W a a l w i j k . G e e r t r u i d e n b e r g , O o s t e r h o u t , D o n g e n en B r e d a , het W a t e r s c h a p R i v i e r e n l a n d , W a t e r s c h a p A a en M a a s , W a t e r s c h a p B r a b a n t s e D e l t a , d e ZLTO, S t a a t s b o s b e h e e r , B r a b a n t s L a n d s c h a p , N a t u u r m o n u m e n t e n , de Brabantse Milieu Federatie, K a m e r v a n K o o p h a n d e l en het Toeristisch O n d e r nemers Platform Brabant.
Tekst Textuur, Tilburg i.s.m. p r o j e c t b u r e a u W i j d e Biesbosch
Fotografie F o t o b u r e a u Olaf Smit, M e l c h e r t M e i j e r zu Schlochtern, Ben Selten, Beeldbank Land van Heusden en A l t e n a , p r o j e c t b u r e a u W i j d e Biesbosch.
Vormgeving V a n Riet O n t w e r p e r s , 's-Hertogenbosch www.wijdebiesbosch.nl
Juni 2012
