Café Vos, Rossum Met dank aan Paul Vos, die heeft gezorgd voor gegevens. Ik begin deze geschiedenis vanaf de plek, waar Vos eerst zijn winkel had. Daar woont nu de fam. Scheper en horeca Jimmie. In 1827 woonde daar Johanna Elderink. die voor f 25,25 bankenhuur in de kerk betaalde. Johanna was in Haaksbergen geboren. Ze was winkelierster. De naam Elderink kom ik voor het eerst in 1601 in de merke Losser tegen. Johanna verklaart in 1832 tot haar erfgename haar nicht Hendrika Manten uit Haaksbergen, geboren in 1797, dochter van van Berend Manten en Geertruida Elderink met als getuige o.a. Albert Engberink op Tijman en van de kapelaans Gerardus Heupink en Johannes Leus. In datzelfde jaar sterft Johanna Elderink. Iets over Manten: De oudst bekende Manten is Hendrik Bruinink onder Broekheurne, genaamd Manten, die in 1492 keurnoot van het Haaksbergse gericht was. Zijn kleinzoon Gerard Manten koopt grond van de kerk bij het erve Kaamscher in Holthuizen aan de Goorse straat van Haaksbergen naar St. Isidorushoeve. Met de opbrengst werd een deel van de torenbouw gefinancierd. Jan Manten verkoopt een huis in 1742 aan zijn zwager Jan Elderink; zijn dochter Geertrui Elderink trouwt in 1792 met Berend Manten. Hun zoon Waander werd in 1830 eigenaar. In 1832 verkopen ze goederen uit de pastorie van Rossum: o.a. Hendrik Manten Ootmarsum 40 ct een flessenstoter(?); koekenijzer Manten 70 ct, ijzeren ketel Manten f 1,60; 2 hamers en nijptang, koperen ketel, ijzeren Pot Manten f 12,25; koffiemolen Manten; komfoor Manten; 2 stoelen Manten f 1,10. In 1866 woonde daar Albert olde Spitshuis, boer, tapper en winkelier. Hij is geboren op het Hams in Lemselo, in 1860 getrouwd met Gesina Bouwmeesters uit de gem. Haaksbergen. Albert verkoopt aan zijn broer het recht op de inboedel van het Hams in Lemselo voor 200 gl. In 1880 begint Andreas Vos en zijn zuster aan het Thijplein een winkel in koloniale waren, een café en een bakkerij. Zoals zovelen heeft Andreas zijn opleiding tot bakker in Amsterdam gehad.
Foto: Het huis links onderaan was het oude huis van Vos. In 1881 waren de volgende café’s in Rossum: A.Vos, waar nu(2016) Scheper woont en G.Heerink(nu Björn bloemenzaak) en G.Hesselink op Strokap. 1889. Gerrit Jan Vennegoor heeft 900 gl schuld aan winkelier Andreas Vos In 1891 wordt Weustman bij kastelein A.Vos verkocht: goed en ruim woonhuis, schuur, goed land en wei- en hooiland, heide en broekgrond ca 28 ha. Het gezin van Lambertus Weustman en Geertrui Engelbertink, beiden gestorven, was naar Amerika verhuisd. Het gezin Bernard Lubker uit Duitsland, gehuwd met Johanna Olde Leferink, komt op het Weustman. 1896: Grrit Vlutters uit Oldenzaal en Andreas Vos hebben 1300 gl schuld aan bakker Gerards Wilens in Oldenzaal. Gerardus Bernink en Gerrit Brager, fabrieksarbeiders, hebben 100 gl schuld aan Andreas Vos. In 1896 verkoopt Andreas Vos, bakker, winkelier en tapper aan Ger. Smudde, bakker en winkelier in Oldenzaal een huis op de Koem in Oldenzaal voor 1200 gl. In 1900 leent Gerardus Collet, timmerman in Oldenzaal, 1200 gl van Andreas Vos, bakker, winkelier, kastelein en boer. 1901: Johannes Kempers, fabrieksarbeider in Oldenzaal, leent 500 gl van Andreas Vos en Johan Willemsen 2200 gl van Vos. 1908: 90 Leden bezochten de algemene vergadering van de Boerenbond bij A.Vos. Voorzitter J. ten Wildiek. Ter sprake kwam het gemeenschappelijk verkopen van kalveren en varkens. Er werd aangekondigd, dat op de volgende vergadering een lezing zal worden gehouden over heide-ontginning. 1912: Vergadering boerenbond in café Vos. Men wil een lantaarn bij de tramhalte en een kleine eenvoudige loods. De directie schijnt er weinig voor te voelen. 1914: De kosten op school moeten geïncasseerd worden. Daarom wordt de bevolking in klassen verdeeld. O.a. Klas 32(hoogste klas, belastbaar inkomen 1500-1600 gl, aanslag f 83,20); B.Elderink op Raatger, H.Plegt hoofd der school, A.Vos.
In 1916 sterft Anna Johanna Engelbertink op Engberman. Zij is in 1854 geboren; onkosten: bidprentjes f 4,50; zangers 2 gl; misdienaars 1 gl; koster 3 gl; doodgraver f 2,50; kerkhofrechten f 2,50; rouwsierwerk 15 gl; koopgraf voor 2 lijken 50 gl; 90 kaarsen maal 40 ct = 36 gl; zang bij de begrafenis f 7,50; missen toen het lijk boven aarde stond 6 gl; lijkkleed 12 gl; maakloon 2 gl; onkosten bij Vos. f 9,95; missen 37 gl. Samen f 199,60. 1918: In café Vos wordt de ABTB afdeling Rossum opgericht. Er waren toen 81 leden. Het eerste bestuur bestond uit: J.Scholten op Reimer voorzitter, G.Veldhuis secretaris, J.Bosch penningmeester; verdere bestuursleden: J.Heerink en B.Oude Lashof. Kapelaan Pelgrim werd de eerste geestelijke adviseur. De contributie werd vastgesteld op 1 gl voor leden zonder of met een koe; met 2 koeien f 1,25; van 3 tot 5 koeien f 1,75. Dit loopt op tot een rijksdaalder bij 6 of meer koeien. In 1925 neemt Jan Vos sr het bedrijf over en gaat ook textiel verkopen. Broer Gerard is de bakker. In 1929 besluit de CAVV ove te gaan tot het bouwen van een nieuw pakhuis 15 bij 8 meter op grond van de wed.Vos. In 1930 begint Vos met de verkoop vaan textel, toen Jan trouwde met Susanna Loman uit Denekamp. In de dertiger jaren was Vos een Bondscafé. Ze hadden een plakkaat van blik aan de muur hangen, waar opstond: Bondscafé ANWB Kon. Nederl. Toeristenbond. Wat hield zo’n Bondscafé in ? De Bond erkent, dat aan hotels, restaurants enz. in kleine plaatsen minder hoge eisen mogen worden gesteld dan in de stad. Bepaalde voorzieningen zijn onmisbaar zoals eigen watervoorziening. Voldoet een hotel niet aan de gestelde eisen, dan kunnen ze nog in aanmerking komen voor Bondscafé-g(gelegenheid tot) – o(overnachten). De Bondshotels worden ingedeeld in 2 soorten. Soort A: minstens 8 slaapkamers, een badkamer, vaste wastafels met koud stromend water, een kleerkast per slaapkamer met 4 haken. Soort B: minstens 6 slaapkamers, w.c’s in hetzelfde huis als de slaapkamers Bondscafé: In het bezit van 2 logeerkamers, w.c’s met waterspoeling. Zo’n bondscafé moest een fietspomp en stalling voor fietsen hebben(denk aan de afkorting ANWB = algemene Nederlandse Wielrijdersbond. In 1939 bestaat de Boerenleenbank 30 jaar. De morgen wordt begonnen met de gezongen heilige mis, waar bijna alle leden met hun vrouwen waren. Daarna was in het Sint Hendrikus gebouw voor de vrouwen een koffietafel gereserveerd; ondertussen werden de mannen in de café’s Vos en Brevink onthaald. In het gebouw werd door de directeur der boerenleenbank de heer Helthuis geopend met de christelijke groet; daarna nam de pastoor als geestelijk adviseur het woord, vervolgens de kapelaan enz. Het aantal leden bedraagt 186. Van de oprichters zijn er nog 6 in leven, onderwie kassier Oude Vrielink. 1940 Nieuwjaarswensen: ABTB, wed.J.Blokhuis bakkerij-malerij, zuivelfabriek, Brevink, H.Hamse schilder, Hermelink schilder, Oude Nijhuis aannemer, Vos kruidenier. Om half 9 valt er half december bij heldere maan een bom dicht bij de kerk op een hoek van het kerkhof. Van veel huizen zijn de ramen kapot. Eén scherf was bij Vos door een bovenraampje gevlogen en was in een doos terecht gekomen. Vos laat een nieuwe winkel bouwen met café en woonhuis. Later is het gebouw steeds vergroot.
Foto: Dit is het nieuwe Vos 1954: In café Vos zal Nijssing een uiteenzetting geven over o.a. sanatoriumverzekeringen. Nu binnenkort ook hier de t.b.c bestrijding ter hand genomen zal worden, is het van groot belang deze avond bij te wonen. Er is ook slaapgelegenheid in bondscafé van Vos.Zo heeft personeel van Eysbouts uit Asten in Noord Brabant van de klokkengieterij daar geslapen voor het plaatsen van nieuwe klokken. Ook hebben een moeder en een grootmoeder van een gesneuvelde piloot, die op het kerkhof van Rossum ligt, overnacht. Verder hebben er ook landbouwkundige ingenieurs met assistenten van de Landbouw Hoge School in Wageningen geslapen, want de Hoge School had een proefveld met knollen bij Raatger. Ook was er een student uit Londen, geboren in Brits Guyana, in pension. Veel vergaderingen zijn er geweest in het café van ca 12 bij 10 meter, waar geen tapkast stond: ruilverkavelingen in de 50er jaren, kadaster, cultuurtechnische dienst, Staatsbosbeheer enz. Ook Rossumse verenigingen vergaderden bij Vos: ABTB, JBTB, zangkoor(Caeciliafeest) enz. In 1960 bouwt Jan Vos en Annie Reinink een winkel met woonhuis tegen het pand aan. In 1970 beeindigt Vos het café. En wordt bij de winkel aangetrokken. Het assortiment wordt steeds groter: textiel, woninginrichting, drogisterij, speelgoed, huishoudelijke artikelen, glaswerk, kunstnijverheid, kantoorartikelen en tuinmeubelen. Om de paar jaar wordt de winkel uitgebreid. Door het brede assortiment en de goede service kreeg het warenhuis steeds meer een regiofunctie. In 1984 was de laatste grote verbouwing bij Vos. Alle beschikbare grond is bebouwd.
Het warenhuis maakte topjaren door. In 1991 houdt Louis Vos(56 jaar) op met zijn winkel, omdat hij last heeft van epilepsie. De beide kinderen willen het warenhuis niet overnemen. Het warenhuis wordt overgenomen door Dianca Lurvink(21) uit Enschede en Reinier Snijders(23) uit Hengelo. 1994: Er wordt regelmatig geld gestolen uit de kassa van café De Kopren Schouw. Ook winkel Vos wordt bestolen. Dianca Lurvink heeft camera’s en doorbellen aangebracht. Het heeft geholpen. In 1997 opent Claudia Horsthuis een bloemenwinkel in het pand van Vos, waar Jan Vos 35 lang een bloemenwinkel heeft gehad. In 2006 gaat warenhuis Vos dicht. De eigenaren Brigit en Erik Silder openen een nieuwe zaak in Losser. 2007. Louis en Jan Vos verkopen hun warenhuis aan Scholten op Reimer uit Vasse. Hij wil het pand slopen en er ruime appartementen en 2 winkels van maken. Na 127 jaar komt er een eind aan het tijdperk Vos. 2012: Warenhuis Vos verloedert. Om het een beetje mooier te maken is er een grote foto van de rogge-oogst bij Bosch-Bets op een winkelruit geplakt. De winkel is eigendom van de bouwvereniging St. Josef. Er zouden koop-appartementen gebouwd worden, maar daar is geen markt meer voor. St.Josef wil er misschien huurwoningen bouwen. 2013. Warenhuis is een begrip tot in de wijde omgeving. Drie generaties Vos runden het warenhuis totdat het in 2006 dicht ging vanwege teruglopende omzetten. Vos had alles in huis van huishoudelijke artikelen tot spelgoed en van kruidenierswaren tot sterke drank. Woningstichting St. Josef ziet er geen heil meer in om het leegstaande complex in bezit te houden. De verschillende plannen zijn op niks uitgelopen. Ze wil Vos verkopen. Het wordt te koop aangeboden voor 795.000 euro.Woningcorporatie Mijande Wonen is geïnteresseerd in de Vos-locatie. Zo is er voorlopig nog geen gelukkig doel bereikt. Hennie Engelbertink
