ICE AND THE SKY. Een film van Luc Jacquet. Educatief dossier ICE AND THE SKY Pagina 2

EDUCATIEF DOSSIER

ICE AND THE SKY Een film van Luc Jacquet

Educatief dossier ICE AND THE SKY

Pagina 2

INHOUD

pagina 4..........1. 4.......... 4..........

5..........2.

Over de film 1.1.

Synopsis

1.2.

Inhoud

Cast & Crew

6..........3.

Claude Lorius en Luc Jacquet

7..........

3.2.

6..........

3.1.

Claude Lorius

8..........

3.3.

Claude en Luc: ICE AND THE SKY

9..........5.

Antarctica

9..........4.

Luc Jacquet

Wild-Touch

10..........6.

Eureka

12..........

7.1.

11..........7.

Antropoceen

Wanneer begon het? 1610, 1945,1964?

13

7.2.

Enkele voorbeelden van de gevolgen van menselijke

15..........

7.3.

Broeikaseffect in het kort

16..........8.

16..........9.

activiteit op ecologie en klimaat

Klimaatactivisme: Wat ga je er aan doen? Klimaatverdrag


Pagina 3

1. OVER DE FILM

1.1. SYNOPSIS Luc Jacquet brengt het avontuur van Claude Lorius in beeld, hij scheepte in 1957 in om het ijs van Antarctica te gaan bestuderen. De film vertelt het verhaal van een buitengewoon leven, een leven toegespitst op wetenschap en avontuur, een leven gewijd aan het onthullen van de goed bewaarde geheimen van ons klimaat, geheimen die diep in het Antarctische ijs op ons liggen te wachten.

1.2. INHOUD 1955. Claude Lorius reageert op een kleine advertentie en vertrekt met twee lotgenoten naar Antarctica voor een hele winter, zonder op een vervroegde terugkeer of op enige hulp van buitenaf te kunnen rekenen. Deze eerste missie naar het meest zuidelijk gelegen continent van onze planeet zal zijn verdere leven voorgoed bepalen. Nu kijkt deze wetenschapper terug op de puzzel die zijn leven was. Een groot deel van zijn uitzonderlijke verhaal wordt verteld aan de hand van een rijk scala aan archiefbeelden. Via de korrelige beelden die zo typerend zijn voor oude filmpjes reizen we door de tijd en ontmoeten we Claude als jonge onderzoeker, tijdens zijn eerste expedities naar de uitgestrekte woestijnlandschappen van de zuidelijke ijskap. De geschiedenis van de glaciologie (gletsjerkunde) komt tot leven door de adembenemende vergezichten die we te zien krijgen en door de emoties die ze oproepen. De archiefbeelden worden afgewisseld met recente beelden van Claude die terugkeert naar Antarctica en naar zijn eigen verleden, 60 jaar nadat hij voor het eerst voet op het ijs zette. De tijd drukte zijn stempel op Claude, wiens serieuze gezicht toch oplicht van verwondering bij het weerzien van dit raadselachtige universum, de passie van zijn leven. Op het ijs herbeleeft Claude zijn verleden en stelt hij de plaats van de mens op aarde in vraag. Naarmate het verhaal zich ontvouwt, volgen we Claude Lorius naar verschillende regio's in de wereld die nu al het bewijs zijn van zijn wetenschappelijke voorspellingen, en waar de natuurverschijnselen, opgewekt door de radicale veranderingen in ons klimaat, hun verwoestende kracht beginnen te tonen. Educatief dossier ICE AND THE SKY

Pagina 4

2. CAST & CREW

REGIE ........................................ Luc Jacquet met ........................................... Claude Lorius INGESPROKEN DOOR .............. Michel Papineschi GEPRODUCEERD DOOR .......... Richard Grandpierre UITVOEREND PRODUCENT ...... Frédéric Doniguian PRODUCTIEDIRECTEUR ............. Vincent Demarthe FOTOGRAFIE ............................ Stéphane Martin MONTAGE ............................... Stéphane Mazalaigue MUZIEK ...................................... Cyrille Aufort POSTPRODUCTIE ...................... Cyril Contejean PRODUCTIEHUIS ........................ Eskwad COPRODUCENTEN .................. Romain Le Grand en Vivien Aslanian COPRODUCTIE ......................... Eskwad, Wild-Touch Production, Pathé, Kering, CNRS Images MET MEDEWERKING VAN ....... OCS

GEASSOCIEERD PRODUCENT . Z.O.E & CO


Pagina 5

3. CLAUDE LORIUS en LUC JACQUET

3.1.

Claude Lorius

Geboren 27/02/1932 in Besançon (Frankrijk). Hij onderneemt zijn eerste poolexpeditie in 1957 na het lezen van een advertentie in de universiteit. Tussen 1957 en 1985 ondernam hij 22 Pool expedities in extreme omstandigheden. Hij was verbonden aan het CNRS en was hoofd van het laboratorium voor glaciologie en milieu in Grenoble van 1983 tot 1988. In 1994 wordt hij lid van de ‘Academie des sciences’ en in 2000 van de ‘Académie des technologies’. In datzelfde jaar ontvangt hij samen met Jean Jouzel de ‘Médaille d’or’ van het CNRS. In juni 2008 ontvangt hij als eerste Franse wetenschapper de ‘Prix Blue Planet’ voor zijn onderzoek naar de opwarming van de aarde. En in April 2009 wordt hij vereerd met de tittel ‘Commandeur de la Légion d’honneur’, de hoogste eretitel in Frankrijk. Sinds 2001 werkt hij samen met Luc Jacquet en de vereniging Wild-Touch aan een metaproject betreffende de klimaatsveranderingen en het broeikaseffect. Deze samenwerking mondde uit in de film ICE AND THE SKY.


Pagina 6

3.2.

Luc Jacquet

Geboren 5/12/1967 in Bourg-en-Bresse. Franse filmregisseur en documentairemaker. Van jongs was hij gefascineerd door de natuur. Hij gaat ecologie en biologie studeren en is vooral geïnteresseerd in ornithologie. In het kader van zijn studies krijgt hij in 1992 de kans om naar Antarctica te gaan om daar de keizerspinguïns te bestuderen. Hij neemt een camera mee en hoewel hij geen ervaring had als cameraman besluit hij na zijn eerste expeditie in Antarctica films en documentaires te gaan maken. Hij maakte verschillende documentaires voor televisie, zoals ‘Sous le Signe du Serpent’ (2004) voor hij bij het grote publiek bekend werd met de film ‘The March of the Penguins’(2005). Deze film werd een wereldwijd succes en kreeg een Oscar voor beste documentaire film op maart 2006 tijdens de 78ste Oscaruitreikingen in Hollywood. In 2007 bracht hij zijn tweede langspeelfilm uit ‘Le Renard et l’Enfant’ In 2010 richt hij de organisatie Wild-Touch op. In 2013 komt zijn derde langspeelfilm uit ‘Il etait un forêt’(Once upon a forest). In 20015 wordt zijn vierde film ‘ICE AND THE SKY' voorgesteld op het filmfestival van Cannes.


Pagina 7

3.3.

Claude en Luc: La Glace et le Ciel

Claude en Luc; twee generaties. De 80-jarige Claude behoort tot de generatie van de eerste onderzoekers uit de 20ste eeuw, een generatie die stilaan verdwijnt maar zijn sporen heeft nagelaten. Een nieuwe generatie volgt; de generatie van de klimaatactivisten. Regisseur Luc Jacquet wil beide generaties een stem geven. Luc Jacquet ontmoet Claude Lorius voor de eerste keer in oktober 2011 in het Frans Geografisch instituut. Het klikte meteen, beiden beleefden dezelfde avonturen in Antarctica - hoe het voelt om in extreme omstandigheden te leven, afgezonderd van de bewoonde wereld - maar met een verschil van veertig jaar. Ze deelden de passie voor Antarctica en onze planeet. Claude Lorius deed het voorstel: laat ons samen een film maken. Regisseur Luc Jacquet realiseerde zich dat het voor de 80-jarige wetenschapper misschien zijn laatste reis naar Antarctica zou zijn. Ze zouden zijn verjaardag daar vieren. Dankzij Wild-Touch kon er een expeditie georganiseerd worden naar Antarctica. Er werd een sneeuwoutfit ontworpen voor Claude, die zowel filmisch goed leek als geschikt was voor de extreme koude. Toen Luc Jacquet de wetenschapper Claude zag in zijn outfit in de ijsvlakte wist hij: dit wordt de insteek van mijn film. Een oude wijze man die zijn leven heeft gewijd aan de wetenschap en nu zijn laatste trip maakt rond de wereld om vast te stellen dat wat hij ooit voorspelde uitgekomen is.


VRAAG: Het levensverhaal van Claude Lorius werd de in-steek voor de film. Welk beeld krijgen we van hem? Vul aan en/of leg uit met voorbeelden uit de film:

• vechter – avonturier • loyaal collega • held, profeet of visionair? • oude man • kwetsbare man • gepassioneerd wetenschapper • ….

Pagina 8

4. WILD TOUCH Na het succes van ‘March of the Penguins’ in 2006 richt Luc Jacquet de non-profit organisatie Wild-Touch op. De missie is: via cross-mediale aanpak (fictie, documentaires, websites,…) de aandacht vestigen op de schoonheid en kwetsbaarheid van onze planeet. Het publiek aanzetten tot nadenken en actie. “De strijd tegen de klimaatverandering is als een oorlog, ook ik moet een kant kiezen.” Luc Jacquet

VRAAG: Welke rol heeft ICE AND THE SKY ten aanzien van wetenschap en maatschappij? Vaak wordt de wetenschapper voorgesteld als karikatuur: "The Nutty Professor". Kan het anders? Film(kunst) is een creatief proces, net zoals wetenschap? Film(kunst) als statement? Filmkunst als politiek drukmiddel?

5. ANTARTICA Antarctica wordt omringd door de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Grote Oceaan (volgens de oude indeling in oceanen). Al de zeegebieden rond Antarctica, ten zuiden van de 60e breedtegraad, worden tegenwoordig benoemd als de Zuidelijke Oceaan (of Antarctische Oceaan). Het land en het water rond Antarctica wordt gezamenlijk aangeduid met de term Antarctis. Antarctica is bijna volledig bedekt met een ijskap en het continent is het koudste gebied op Aarde. De laagste temperatuur ooit gemeten in een weerstation was bij het Vostok-station op 1000 kilometer van de Zuidpool: -89,2 °C (officieus -91°C), Volgens metingen van de NASA is op 10 augustus 2010 op een hoogvlakte bij het midden van Antarctica een temperatuur van -93,2 °C waargenomen. Antarctica is het continent met de laagste gemiddelde luchtvochtigheid. Van al het ijs op de wereld ligt 90% op Antarctica. De gemiddelde dikte van de ijskap bedraagt 2200 meter en op het dikste punt is het ijs zelfs 4776 meter dik.


Pagina 9

6. EUREKA Eureka of Heureka betekent: ik heb het gevonden, of als uitroep: ik héb het. Het is een Grieks woord, ευ� ρηκα / ηυ� ρηκα, In de uitroep Eureka is sprake van een Perfectum Resultativum, d.w.z. de nadruk ligt op het resultaat zelf, en niet zozeer op de activiteit die tot het resultaat leidde. In dit geval is het resultaat de blijdschap over de vondst.

Claude Lorius beleefde zijn eurekamoment in 1965 op een bescheiden locatie ergens onder het ijs van Antarctica. Na dagen van zware fysieke en intellectuele arbeid had het team behoefte aan ontspanning. Een gezellige avond met een glaasje whisky, gekoeld met een blokje poolijs, zou hen even afleiden. Door de thermische reactie in het glas maakten zich uit het ijs kleine bubbeltjes los. Eureka! “Waarom heb ik daar nooit eerder aan gedacht!” Claude ontdekt dat: tussen het ijs dat zich gelaagd opbouwt in de loop van de tijd, zoals de jaarringen van de boom, zitten sporen van luchtdeeltjes, waaruit waardes van de lucht door de eeuwen heen kunnen worden gelezen. Het gas dat in belletjes in de Antarctische ijslaag besloten lag, moest informatie bevatten over de prehistorische atmosfeer. Hij zou eindelijk het verband kunnen aantonen tussen de opwarming van de aarde en CO2. Dat het CO2-gehalte in de laatste honderdvijftig jaar ineens gigantisch veel hoger was dan de duizenden jaren daarvoor, impliceerde bovendien dat de mens invloed had op haar omgeving. Iets dat wel werd vermoed, maar waar bewijs voor ontbrak.

Ter informatie: Het meest bekende eurekaverhaal is dat van Archimedes die de opdracht kreeg na te gaan of de gouden kroon van koning Hieroon van Syracuse wel echt van puur goud was, of vermengd met zilver. In gedachten verzonken en vastgelopen in zijn onderzoek besluit Archimedes een bad te nemen ter ontspanning. Educatief dossier ICE AND THE SKY

VRAAG: wat was het Eurekamoment van Claude Lorius?

VRAAG: Eureka en ons brein: Als je vastloopt met een lastig vraagstuk, kun je beter even iets anders gaan doen. Door het harde nadenken – en de daaraan gekoppelde hersenactiviteit – te doorbreken krijgt je brein de kans om met een open mind naar het probleem te kijken. Voor een eureka!moment heb je ontspannen hersenen nodig. Dit fenomeen – de ingeving pas krijgen als je je even níet met het vraagstuk bezig houdt – is niet voorbehouden aan genieën. Sterker nog: het zal de meesten van ons bekend voorkomen. zelf al een eureka moment gehad?

Pagina 10

Terwijl Archimedes zich in het bad laat zakken realiseert hij zich dat hij lichter wordt. Goud heeft een hogere dichtheid dan zilver, een gouden krans heeft dus een kleiner volume dan een even zware zilveren krans. Uit de opwaartse kracht van het water zou hij dus het volume van de krans moeten kunnen bepalen en door dat te combineren met het gewicht van de krans zo vaststellen of de krans uit zuiver goud gemaakt was of uit een mengsel van zilver en goud. Volgens de legende vliegen deze gedachten door zijn hoofd en is hij zo blij dat hij het probleem heeft opgelost dat hij uit het bad springt en zonder zich aan te kleden naar de koning rent onder het uitroepen van "Eureka, Eureka" (Ik heb het gevonden, ik heb het gevonden). De wet van Archimedes is een feit: De opwaartse kracht die een lichaam in een vloeistof of gas ondervindt is even groot als het gewicht van de verplaatste vloeistof of gas.

7. ANTROPOCEEN

“Dat het CO2-gehalte in de laatste honderdvijftig jaar ineens gigantisch veel hoger was dan de duizenden jaren daarvoor, impliceerde bovendien dat de mens invloed had op haar omgeving.” Claude Lorius Claude vertelt ons van ons huidige tijdperk, het Antropoceen, een nieuw tijdperk waarin de mens de drijvende kracht is achter de ecologie en het klimaat van de planeet. In 2011 verschijnt zijn boek ‘ Voyage dans l’ Anthropocène’, dit wordt de inspiratiebron voor regisseur Luc Jacquet.

Het Antropoceen is de voorgestelde naam van het tijdperk waarin het Aardse klimaat en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van menselijke activiteit. De atmosferisch chemicus en Nobelprijswinnaar Paul Crutzen en Eugene Stoermen publiceerden de term gemeenschappelijk in 2000. De term wordt echter nog niet gebruikt in de officiële tijdschaal.


Pagina 11

7.1. Wanneer begon het? 1610, 1945, 1964? Een speciale werkgroep is in het leven geroepen om het Antropoceen voor eens en voor altijd vast te stellen. Simon Lewis van het University College in Londen en zijn collega’s vinden dat 1610 de start is, maar andere wetenschappers noemen 1945 en 1964. In 2016 doet de Anthropocene Working Group een aanbeveling voor de International Commission on Stratigraphy (ICS). Wanneer een 60%-meerderheid van de ICS akkoord gaat, is het de International Union of Geological Sciences die het Antropoceen officieel tot nieuw geologisch tijdperk uitroept.

1610: toename van de wereldhandel? Een internationaal team van geologen beweert dat het Antropoceen in 1610 begon. Dit was ongeveer honderd jaar na de aankomst van de eerste Europeanen op het continent Amerika. “De toegenomen wereldwijde handel zorgde ervoor dat veel mensen zich begonnen te verplaatsen”, vertelt onderzoeker Simon Lewis van het University College in Londen. “Mais en aardappelen verhuisden van Amerika naar Europa, Afrika en Azië, terwijl tarwe en suiker werden geïmporteerd. Daarnaast stierven vijftig miljoen Amerikanen door Europese ziektes.” Doordat vijftig miljoen Amerikanen – voornamelijk boeren – stierven, werden veel akkerlanden teruggegeven aan de natuur. Hierdoor breidde bossen zich in korte tijd uit, waardoor er meer koolstofdioxide kon worden opgenomen. Deze dip van koolstofdioxide in de atmosfeer is terug te vinden in ijskernen en vormt dus een meetbaar moment. “Dit is de start van het Antropoceen”, vindt Lewis.

1945: eerste atoombom? Op 16 juli 1945 werd de eerste atoombom tot ontploffing gebracht. De mensheid werd geconfronteerd met radioactieve neerslag van de eerste kernexplosie. Zelfs over duizenden jaren zouden geologen nog radioactieve sporen kunnen vinden van deze en zo’n vijfhonderd andere atoombommen waarmee de mens vooral tussen 1945 en 1964 experimenteerde. Het exploiteren van een nieuwe energiebron (kernergie) is eveneens een keerpunt in de geschiedenis.

1964: extreme groei? In de jaren zestig begon de extreme groei van de mensheid. De totale populatie nam ieder jaar met twee procent toe, met alle gevolgen van dien voor landbouw en voor de productie van voedsel. 1964 ligt ook midden in de periode waarin het gebruik van water, kunstmest en de aanleg van dammen het land en het landschap ingrijpend veranderden, een periode die ook wel ‘Great Acceleration’ heet.

VRAAG: Waarvoor stem je? Ander voorstel? VRAAG: Wanneer begint volgens Claude Lorius het Antropoceen? En waarom?

Belangrijk: Een geologisch tijdperk moet wel aan twee criteria voldoen. Ten eerste moet er een globale, lange-termijn verandering op planeet aarde hebben plaatsgevonden. Ten tweede moet er een precies te dateren markering terug te vinden zijn in de aarde, bijvoorbeeld in steen, sediment of ijs. Educatief dossier ICE AND THE SKY

Pagina 12

7.2. Enkele voorbeelden van de gevolgen van menselijke activiteit op ecologie en klimaat Veranderingen in atmosferische compositie en klimaat Door ontbossing, verbranding van fossiele brandstoffen en door grootschalige landbouw is de concentratie van enkele stoffen in de atmosfeer sterk veranderd, waaronder broeikasgassen. Dit leidt tot een versterking van het broeikaseffect, en daarmee tot de opwarming van de aarde. Deze veranderingen hebben weer gevolgen zoals het afsmelten van grote ijsvlakken, de stijging van de zeespiegel en toegenomen erosie.

Veranderingen in de Oceanen Door de opwarming van de Aarde worden oceanen warmer. Dit gebeurt langzamer dan de opwarming van de atmosfeer. Een andere antropogene verandering is de Oceaanverzuring, ook wel bekend als zeeverzuring; het verschijnsel dat de pHwaarde van het zeewater steeds lager wordt als gevolg van een grotere opname van door mensen geproduceerde koolstofdioxide. Deze verzuring zal in eerste instantie een negatieve invloed hebben op organismen zoals koralen, plankton, kreeftachtigen en weekdieren. Deze spelen een belangrijke rol in veel voedselketens. Ze hebben allemaal materiaal geproduceerd van calciumcarbonaat, wat oplost indien de zuurgraad toeneemt. Onderzoek wijst uit dat bijvoorbeeld schelpen oplossen als gevolg van een verhoogde hoeveelheid CO2.


Pagina 13

Biodiversiteit Menselijk handelen heeft geleid tot het uitsterven van planten diersoorten. De oorzaken van het uitsterven van flora en fauna zijn divers. Sommige soorten zijn uitgestorven door de jacht, of door fragmentatie van natuurgebieden, vervuiling van het milieu en klimaatverandering.. Naast het uitsterven van soorten, wordt de verspreiding van bestaande soorten eveneens gewijzigd door menselijk handelen.

Een voorbeeld: Bijen: “Vroeger hadden we een natuurlijke sterfte van 10 procent. Dat is de laatste jaren gestegen tot 20 procent en dit jaar hebben we in Vlaanderen en Nederland te maken met een verlies van 50 procent,” zegt Filip Wouters van de Koninklijke Vlaamse Imkersbond. Frans is al meer dan 30 jaar hobby-imker. Hij verhuurt zijn kasten aan fruitboeren voor de bestuiving van de bloesems. Dit jaar heeft hij klanten moeten teleurstellen. “Ik heb gewoon te weinig beestjes over. Er is de mysterieuze verdwijnziekte, het gebrek aan bloemen, het teveel aan pesticiden. Dat alles brengt het voortbestaan van de bij in het gedrang. En dat is ook slecht nieuws voor ons. Maar liefst 30 procent van onze voeding hebben we te danken aan de noeste arbeid van de bij.”

Veranderingen in sedimentatie Menselijke activiteiten hebben een groot effect op erosie. Door onder meer ontbossing, akker- en mijnbouw en bouwwerkzaamheden komen grote hoeveelheden gesteente en bodem bloot te liggen. Mogelijkerwijs is de totale erosie veroorzaakt door de mens in orde van grootte groter dan de natuurlijke erosie.


Pagina 14

7.3. Broeikaseffect in het kort Het broeikaseffect is het opsluiten van hitte in de atmosfeer. De hitte wordt opgesloten door broeikasgassen; met name koolstofdioxide (C02) en de damp van water (H2O). Deze gassen vormen rondom onze planeet een soort "deken". Zonder deze deken zou er geen leven op aarde mogelijk zijn. Het beschermt ons onder andere tegen de kou van het heelal. Zonder de broeikasgassen zou het ongeveer -18°C zijn. Nu is het gemiddeld 15 graden op aarde. Hoe werkt de broeikasdeken? De stralen van de zon gaan door verschillende atmosfeerlagen om uiteindelijk het aardoppervlak te bereiken. Een deel van die zonnestraling wordt weerkaatst, een ander deel wordt geabsorbeerd waardoor de aarde opwarmt. Een deel van die geabsorbeerde warmte wordt later terug afgestaan aan de atmosfeer als infraroodstraling. Dit gebeurd met name 's nachts. Normaal gesproken is er evenwicht in de hitte die overdag door de zon naar de aarde wordt gebracht en de hitte die 's nachts terug de ruimte in wordt gestraald. Maar bij het terug stralen van de hitte wordt een gedeelte tegengehouden door de broeikasgassen. Hoe dikker de deken van broeikasgassen, hoe minder infrarood-straling uit de laagste atmosfeerlaag (de troposfeer) kan verdwijnen. De hitte zit dus opgesloten. Toename broeikasgassen De mensen voegen kooldioxide aan de atmosfeer toe wanneer zij iets verbranden waar koolstof in zit. En dat zit bijna overal in. Het verbrandingsproces voegt niet alleen Co2 toe aan de atmosfeer, maar produceert ook hitte, die voor een gedeelte niet uit de atmosfeer kan, omdat het wordt tegengehouden door de deken van broeikas gassen. Door de verwarming van je huis, de productie van elektriciteit en het rijden met auto's wordt de deken van broeikasgassen steeds dikker. Hierdoor kan er minder warmte het heelal in ontsnappen en neemt de opwarming van de aarde dus toe.

Natuurlijk en versterkt broeikaseffect Er wordt onderscheid gemaakt tussen het natuurlijk broeikaseffect en het versterkt broeikaseffect. Zoals hierboven beschreven zijn er gassen in de atmosfeer die er voor zorgen dat warmte op aarde vastgehouden wordt. Dit effect, het natuurlijk broeikaseffect, is vernoemd naar de kassen die tuinders gebruiken voor het verbouwen van groente, bloemen en planten. De gassen in de atmosfeer hebben dezelfde werking als de glazen of plastic overkapping op broeikassen; namelijk de warmte tegenhouden en zo de temperatuur in de broeikas op laten lopen. Het versterkte broeikaseffect wordt in tegenstelling tot het natuurlijk broeikaseffect door de mens veroorzaakt. Dit doet de mens door verschillende gassen uit te stoten, die meer warmte op de aarde vasthouden. De grootste oorzaak daarvan is de industriële revolutie. Door het gebruik van fossiele brandstoffen is de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer sterk toegenomen. Daarnaast vermindert de mens de natuurlijke mogelijkheden om kooldioxide op te sluiten in de natuur; door het kappen van bossen komt de co2 vrij die door de natuur was opgeslagen. De afgelopen 100 jaar is het klimaat op aarde 0,6 graad Celsius warmer geworden. Dat lijkt weinig maar zelfs een kleine stijging van de gemiddelde temperatuur wereldwijd kan al problemen geven voor mensen, dieren en planten. Bovendien is een veel grotere toename in temperatuur voorspeld voor deze eeuw.


Pagina 15

8. KLIMAATVERDRAG EN KLIMAATACTIVISME 8.1. Klimaatverdrag Het Klimaatverdrag (of UNFCCC, United Nations Framework Convention on Climate Change) is een zogenaamd raamverdrag dat in 1992 onder verantwoordelijkheid van de Verenigde Naties werd afgesloten en ondertekend tijdens de "Earth Summit" in Rio de Janeiro. Doel van het verdrag is om de emissies van broeikasgassen te reduceren en daarmee ongewenste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen] Het klimaatverdrag trad in werking op 21 maart 1994. Sinds die tijd hebben bijna alle lidstaten van de Verenigde Naties het verdrag ondertekend en bekrachtigd (ratificatie). Binnen het kader van het klimaatverdrag is in 1997 het Kyoto-protocol overeengekomen. Het Kyoto-protocol of Verdrag van Kyoto werd in 1997 opgesteld in de Japanse stad Kioto (eveneens geschreven als Kyoto) en regelt de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Het is een protocol onder het Klimaatverdrag. Van 30 november tot en met 11 december 2015 vond in Parijs de eenentwintigste jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties plaats: de zogenaamde COP21. COP staat voor de Conference of Parties; hierbij komen alle partijen die onderdeel uitmaken van het UNFCCC, het klimaatverdrag van de Verenigde Naties, bijeen. Doel van de conferentie is een nieuw klimaatakkoord te bereiken. Dat moet in 2020 ingaan, wanneer het huidige verdrag (het Kyoto-protocol) afloopt. In 2014, tijdens de Conference of the Parties in Lima, werd al een raamwerk voor het overleg in Parijs bereikt. Alle deelnemende landen moeten voor COP21 plannen indienen bij de VN om de eigen CO2-uitstoot in te perken. Dit hoeven echter geen concrete plannen te zijn. Er komen dus geen internationale bindende emissiereductiedoelstellingen. Verschillende milieuorganisaties spreken dan ook van een zwak en inefficiënt compromis. Hoewel het Kyoto-protocol door bijna alle landen erkend wordt, is een veel gehoord punt van kritiek dat het verdrag niet ver genoeg zou gaan om klimaatverandering tegen te gaan en dat de gestelde doelen niet logisch zijn, met als gevolg te weinig CO2-reductie. Anderen vinden de doelen juist te ver gaan, het Kyoto-protocol zou namelijk leiden tot ongewenste afname van de economische groei. Klimaatovereenkomsten zijn vaak voorzichtig en er bestaan grote verschillen tussen de wensen van de deelnemers. In 2013 stapten tijdens de conferentie in Warschau een aantal non-gouvernementele organisaties, waaronder Greenpeace, Oxfam Novib en het Wereldnatuurfonds, op omdat ze van mening waren dat rijke landen niet genoeg inzet toonden om klimaatverandering te bestrijden. 8.2. Klimaatactivisme ICE AND THE SKY is een typisch armen-uit-de-mouwen verhaal. Een man met een boor op een ijsschots toont in een paar stappen aan dat klimaatverandering bestaat: iedereen kan het, lijkt de film te zeggen. Op de valreep openbaart de maker zijn echte bedoelingen. Het is een oproep tot doe-het-zelf-activisme. “Het bewijs is ontegenzeggelijk,” laat Luc Jacquet de voice-over ten slotte zeggen,

“Nu je het weet, wát ga jij eraan doen?” Educatief dossier ICE AND THE SKY

Pagina 16

Bezoek ook http://www.iceandthesky.nl/ & http://iceandsky.com/(in Engels) voor meer achtergrondinformatie, dossiers per thema en filmpjes!


Pagina 17

ICE AND THE SKY. Een film van Luc Jacquet. Educatief dossier ICE AND THE SKY Pagina 2

Recommend Documents