mr. M.E.C. Boumans cpl
Het uitvoeringsreglement: enkele aspecten van dit nieuwe juridische document BEDJqJFSTAKPENSIOENFONDSEN
I
1 JANUAR! 2008
DIENEN OP GROND VAN DE PENSIOENWET
OVER EEN UnVOERlNGSREGLEMENT
RELATIE MET DE WERl(GEVERS IS GEREGELD.
BESTEED AAN DIT NIEUWE JURlDISCHE UITVOERlNGSREGLEMENT
(Pw) is de werkgever
een aparte rechtsverhauding
uitvoerder
ver-
en de werkgever.
Als hoofdregel
bestemde
moet worden
werkgever.
rechtsverhouding
zijn echter bevoegd
met de aangesloten
werkgevers
leggen in een uitvoeringsreglement. pensioenfondsen rijk document
vast te
een belang-
dat binnen de driehoeksverhou-
ding een net zo belangrìíke
positie inneernt
als het pensi-
aspecten
ringsreglement.
die betrekking
en
hebben op het uitvoe-
Onder meer wordt ingegaan
op de voor-
en de inhoud van het uitvoeringsreglement,
vaststellings-
kunnen
bestemde
verplichting
Spaarfondsenwet
en wijzigingsbevoegdheid
het uitvoeringsreglement
de
uitgelegd.
zoals het pensioenreglement
besproken. aan de arde.
definieert
als de overeenkomst
pensioenreglement. uitvoerder
en werknemer
oenovereenkomsten
Werkgever
is vastgelegd
2
in het
3 4
tussen pensioen-
wordt als hoofdregel
Op grand van art. 23 Pw is de werkgever uitvoerder.
vastge-
verplicht
am de
onder te brengen
bij een pensioen-
Hij doet dit door onmiddellijk
een schriftelijke
uitvoeringsovereenkomst
te sluiten met die pensioenuit-
voerder. Dit dient uiterlijk plaats te vinden
wanneer
werknemer
De verplich-
pensioenaanspraken
ting van de werkgever TPV juni 2008 afl. 3
afspraken
en pensioenuitvoerder
legd in de uitvoeringsovereenkomst. pensioenovereenkomst
en een pensi-
van een of meer pensi-
(art. 1 Pw). In deze overeenkomst
dienen de twee partijen
onder-
De relatie tussen
De rechtsbetrekking
en de werkgever
werk-
en werknemer
in de pensioenovereenkomst.
de pensioenuitvoerder
de uitvoeringsovereenkomst
over de uitvoering
Bij deze driehoeksverhou-
ding is de relatie tussen werkgever gebracht
en
oak al ver-
bij een externe pensi-
tussen een werkgever
een heldere
tussen werkgever,
nemer en pensioenuitvoerder.
Deze
te maken over de uitzijn niet geheel vrij am
in de uitvoeringsovereen-
Maar eerst kamt
(Pw) heeft als uitgangspunt
verantwoordelijkheidsverdeling
van de werkgever.'
onder te brengen."
2. De uitvoeringsovereenkomst De Pensioenwet
en dat de voor gaan bijvoor-
(PSW) was de werkgever
te bepaJen welke afspraken
fondsdocumenten
de uitvoeringsovereenkomst
aangewend
gelden nier verloren
voering van de pensioenovereenkcmst."
en de wijze
moet worden
Tevens wordt de relatie met andere
niet voor andere doeleinden
worden
plicht am de pensioentoezegging
oenuitvoerder
van de
dat deze
is niet nieuw. Op grand van de Pensioen-
De Pensioenwet
document
Aan de orde kamt een aantal theoretische
praktische
pensioen
is de voor pensioen
Op die manier wordt gewaarborgd
dan pensioen
juridisch beleidsmedewerker werkzaam bij PGGM.
en de
van het vermogen
Mark Boumans is
als senior
doet ontstaan.
gelden af te scheiden
oenuitvoerder
oenreglement. In dit artikel wordt op dit nieuwe juridische
tussen werkgever
beeld in geval van faillissement
Voor bedrijfstak-
is dit uitvoeringsreglement geworden,
am de
wordt onder-
Het is deze onderbrengings-
Doel van de onderbrengingsplicht
gelden door de werkgever
Bedrijfstakpensioenfondsen
waarop
bij een pensioenuitvoerder genoemd2
brengingsplicht
geldt dat
vastgelegd.
waarden
DIVERSE ASPECTEN VAN HET
pensioenuitvoerder
Hierdoor
tussen de pensioen-
deze relatie in een uitvoeringsovereenkomst
ingegaan.
DOCUMENT.
plicht die de rechtsbetrekking
van de pensioenovereenkomst
onder te brengen bij een pensioenuitvoerder. ontstaat
IN DIT ARTIKEL WORDT AANDACHT
onder te brengen
plicht am de uitvoering
PER
WAARIN DE
KOMEN IN DEZE BIJDRAGE AAN DE ORDE.
1. Inleidiflg Op grand van de Pensíoenwet
TE BESCHIKIŒN,
verwerft.!
am de pensioenovereenkomst
een
5
Volgens Kappelle betekent dit dat als nag geen sprake is van verwerving van pensioenaanspraken dat dan nag geen uitvoerings· overeenkomst gesloten hoeft te worden. H.M. Kappelle, Oe uitvoeringsovereenkomst, De Pensioenwet, Analyse en commentaar, Deventer: Kluwer, 2007, p. 115. Overigens is de werkgever op grand van het eerste lid van art. 23 Pw oak bevoegd om de pensioenovereenkomst onder te brengen bij een pensioeninstel/ing uit een andere lidstaat of een verzekeraar met een zetel buiten Nederland. In dit artikel wordt hier niet verder op ingegaan. Kamerstukken 1/ 2005/06, 30 413, nr. 3, p. 44. Wei is er een aantal wijzigingen aangebracht. De C-polis is vervallen en zo zijn de uitzonderingen op de onderbrengingsverplichting die golden voor een pensioentoezegging aan oudere werknemers (van 51 jaar en ouder! en de toezegging die bij of na de beëindi· ging van de dienstbetrekking is gedaan en die een direct ingaand pensioenrecht inhield, eveneens verval/en. WeI geldt nag de uitzondering dat de pensioenuitvoerder de pensioenovereenkomst met zijn eigen personeel niet extern hoeft onder te brengen (art. 23 lid 3 Pw). Verwezen wordt naar: P.M.C. de Lange, 'De Pensioenwet in wording (II) _. De uitvoeringsovereenkomst', Pensioen Achef, juni 2006, nr. 3, p. 3. De verplichting tot het sluiten van een overeenkomst gold oak al ten tijde van de PSW Werkgever en pensioenuitvoerder waren verplicht am afspraken ten aanzien van de premiebetaling in een (financieringslovereenkomst vast te leggen (art. 3a PSWI. 71
kamst kunnen
worden
De Pensioenwet
vastgelegd.
schrijft voor dat in de uitvoeringsovereenkomst tal onderwerpen
verplicht
moeten worden
een aparte uitvoeringsovereenkomst
een aangeregeld
(art. In
25 Pw). Dit geldt oak voor het uitvoeringsreglement. paragraaf
5 wordt hier nader op ingegaan.
schriften
dienen
Deze voorvan de werkne-
am de statuten
en reglementen
Het moet duíde-
pensioenfonds
na te leven (art. 23lid 2 onder a Pw).
- werkgever.
De eis dat een werkgever
voor is.
plicht zijn am een uitvoeringsovereenkomst over de uitvoering
kamst een afzonderlijke gesloten.
te sluiten
uitvoeringsovereenkomst
moet
zijn voor een groep werknemers
lingen die bedoeld
en de werkgever
voor alle pensioenovereenkomsten uitvoeringsovereenkomst
die
van de werkgever
één
Resumerend. werkgevers zondering
Het vastleggen
op 1 januari
aangesloten
te
sluìten,?
Kiest het pensioenfonds
3. Het uitvoeringsreglement bedrijfstakpensioenfonds,
een aparte uitvoeringsovereenkomst
Bedrijfstakpensioenfondsen
am met de werkgever
uitvoeringsovereenkomst de mogelijkheid pensioenfonds
genoemde
uítzondeeen aparte
te sluiten. In dat geval bestaat
am de afspraken en de aangesloten
te beschikken.
over de uit-
in één document werkgevers
wordt uitgevoerd
geldt:
afspraken
de inhoud
met iedere
heid am de gemaakte
zou moe-
van de pensioen·
die bij een bedrijfstakpensioenfonds
zijn aan deze afspraken
afspraken
gebonden.
Zelf
hebben ze hier slechts indirect invloed op. Het sluiten
van
dient het bedrijfstakpensioenfonds
72
vast te
In enkele situaties tach een aparte uit-
met de werkgever
te sluiten. Dit is
zieh op vrijwillige
bij het bedrijfstakpensioenfonds
basis
(art. 121 Pw). In
dat geval is de werkgever
niet op grand van de wet
gebonden
aan de statuten
en reglementen
oenfonds.
In de uitvoeringsovereenkomst
bepaling
worden
opgenomen
ment geheel of gedeeltelijk 6 Kamerstukken II 2005/06,30413, nr. 3, p. 49 en 50. Zie oak: De Lange, 'De ontwikkeling van de nleuwe pensioenwetgeving: de uitvoeringsovereenkomst', Pensioen Magazine, maart 2004, nr. 3, p. 1 ï. 7 Art. 18 IPW. Verzeheraars hebben een jaar langer de tijd gehre· gen, omdat zij met elke werkgever afzonderlijk een uitvoerings' overeenkomst moe ten slulten. Tot die tljd blijft art. 3a PSW van toepassing. Kamerstukken 112006/07, 30 655, nr. 7, p. 9. 8 Kamerstukken 112005/06, 30413, nr. 3, p. 44 en 45. 9 Voor de goede orde, deze bevoegdheid geldt niet voor onder· nemmgspensioenfondsen of beroepspensioenfondsen. 10 Kamerstukken /I 2005/06, 30 413, nr. 3, p. 5l.
niet in alle
met de werkgever
leggen in een uitvoeringsreglement.
aansluit
had dit weI iets
kan trouwens
aan de arde als de werkgever die
kan vinden,
(uit-
ingaan. Hoe-
gebruik maken van de uitzonderingsmogelijk-
voeringsovereenkomst
bij een bedrijfstak-
maken over de uitvoering
zijn aangesloten,
die op
datum
magen zijn.
gevallen
Het zijn oak de sociale partners
regeling. Werkgevers
weI ik mij in deze redenering Het bedrijfstakpensioenfonds
van de pensioenregeling
en deze onderbrengen
(uitvoeringsovereenkomst)
oak per diezelfde
het nameJijk
een aparte uitvoeringsovereenkomst
pensioenfonds.
Als de hoofdregel
voeringsreglement)
door een
vindt de wetgever
len sluiten. In dat geval zijn het de sociale partners bepalen
hebben
gedacht.
niet zinvol dat het bedrijfstakpensioenfonds
collectief niveau
wordt niet
gerept. Dat hoeft oak niet zal de wetgever
duidelijker
bedrijfstakpensioenfonds
per 1januari
VODrpensioenfondsen
2008 geldt. Over het uitvoeringsreglement
per l januari 2008 ingaat, dan moet de uitzondering
vast te leggen dat voor alle aangesloten
werkgever
ringsovereenkomst
dat de in art. 23 Pw
tot het sluiten van een uitvoe-
tussen het bedrijfstak-
het uitvoeringsregiement. Als de pensioenregeling
verplichting
Dit voIgt
uit de lPW. In art. 18
werkgevers
voering van de pensioenovereenkomst
die is te slui-
dienen per l januari 2008
lPW is namelijk alleen aangegeven door een
geldt een belangrijke
fing op de verpliehting
hier niet
am met iedere werkgever
naar mijn mening slechts indirect wordt uitgevoerd
en geldt als uit-
tot het sluiten van een uit-
aver een uitvoeringsreglement
Als de pensioenregeling
met de
is een bevoegd-
ten.
zijn pas per 1 januari 2009 verplicht met de werkgever
zijn zij
van het fonds
van de afspraken
op de verpliehting
voeríngsovereenkomst.?
om een uitvoeringsovereenkomst
en reglementen
in een uitvoeringsreglement
voor, dan is het verpliehr
tot het sluiten van een uitvoeringsover-
2008. Verzekeraars
bij Via
van de werkgeversorganisatie
am de statuten
kamst wordt overeengekomen.f ingegaan
die zijn aangesloten
heid van een bedrijfstakpensioenfonds
een uitvoeringsovereen-
is voor pensioenfondsen
hebben am de
bedrijfstakpensioenfonds.
De verplichting eenkomst
verbanden
van het bedrijfstakpensioenfonds
na te leven. of
wordt gesloten of dat voor
iedere pensioenovereenkomst
en reglement
gehouden
hebben,
die zieh op grand van hun lìdmaatschap
het lidmaatschap
Het is aan
am te bepalen
bedrijfstakpensioenfonds
die zieh hiertoe verbanden
een niet-verplichtgesteld
of pensioenrege-
zijn voor één werknemer.
de pensioenuitvoerder
vallen. Werkgevers
na te leven. Dit zijn werkgevers
sluit,
zijn, zijn werkgevers
die op grand van de Wet Bp£ 2000 onder de verplichtstel-
statuten
hebben op het totaal van de pensioenovereen-
hebben
van het bedrijfstak-
van een werkgeversvereniging
kan
met zijn werknemers
zijn of zieh verbanden
die hiertoe gehouden
zijn werkgevers
of het daarbij gaat am pensioenregelingen
bedoeld
die gehouden
ling van een verplichtgesteld
leidt er
pensioenovereen-
De uitvoeringsovereenkomst
die de werkgever
ongeacht
ver-
van de pensioenovereenkornst,
niet toe dat voor iedere individuele
werkgevers
Werkgevers
en een pensìoenuítvoerder
in
is geregeld
het tweede lid van art. 23 Pw. Het moet dan gaan am
te creëren in de
lijk zijn wie waar verantwoordelijk
betrekking
met de werkgevers
en am transparantie
relatie pensioenuitvoerder
komsten
am de afspraken
vast te leggen in een uitvoeringsreglement
ervoor am het pensioen
mer te beschermen
worden
De mogelijkheid
met een werkgever
zijng
zou dan onlogiseh
uitvoeringsreglement
afspraken
verklaart.
Het
van een
alsnog voor de vrijwillig
van toepassing
over een vrijwillige
het pensioenfonds eengekomen
die het uitvoeringsreglevan toepassing
kan dan door hissenkamst
uitvoeringsovereenkomst slaten werkgever
van het pensikan weI een
aange-
zijn. Tevens moelen de
aanvullende
regeling die
specifiek met een werkgever
in een aparte uitvoeringsovereenkomst
is overwor-
den vastgelegd.1o
TPV juni 2008 a£l. 3
4. Definitie uitvoeringsreglement
-
De definitie van het begrip uitvoeringsreglement nomen in het begrippenkader Onder uitvoeringsreglement
verhouding
opgestelde
-
bedrijfstak-
regeling met betrekking
tussen de pensioenuitvoerder
-
teerd. Hieronder
-
mingspensioenfonds tot onnodige
verwarring.
de term'
verstaan.
Het zou duidelijker
bedrijfstakpensioenfonds'
zijn 'rechtsverhauding'
in plaats van met de werkgevers ringsreglement
is namelijk een document
dere werkgevers
van toepassing
dat voor meer-
Veegwet Pensioenwet
zodat oak een niet-verplichtgesteld
is
te laten vervallen,
Ben pensioenfonds
bedrijfstakpensioen-
van am in het uitvoeringsreglement
dwangbevel eventueel
rege-
van de pensioenovereenkomDeze omschrijving
houdt
een
om een
werkgever
kan dan zien wat hem
te wachten staat.
Ten tweede ben ik er voorstander
van om in het uitvoe-
niet alleen bepaJingen die de werkgever
moet verstrekken.
op te nemen over
aan het pensioenfonds
Ik vind dat oak een bepaling moet
worden opgenomen
die de aansprakelijkheid
onjuiste gegevensaanJevering
bij een
regelt. Ben juiste gegevens-
verband met het volgende. Op grond van art. 23lid 3 Pw
aanlevering
is de pensioenuitvoerder
van essentieel belang voor een juiste vaststelling
bevoegd om de pensioenover-
eenkomst die hij als werkgever
met het eigen personeel
heeft gesloten, bij zichzelf onder te brengen en de uitvoering daarvan
vast te leggen in een uitvoeringsreglement.
Deze bevoegdheid
geldt voor alle pensioenuitvoerders,
d us oak voor verzekeraars
pensioenaanspraken
velende discussie met de deelnemer ben.
IS
Het pensioenfonds
tot gevolg kan heb-
is op grond van de Pensioenwet
gevrijwaard
van aansprakelijkheid
door een font van een werkgever Expliciete vastlegging
5. Wettelijke eisen uitvoeringsreglement
glement van de onderlinge aansprakelijkheid
zijn
in het uitvoeringsre-
verantwoordelijkheden
kan problernen
als
onjuiste pensioenen en
voorkomen."
stelt een aantal eisen aan de inhoud van
het uitvoeringsreglement,
am (onder meer) de transpa-
ran tie tussen het bedrijfstakpensioenfonds vers te vergroten. Dit is in paragraaf uitvoeringsovereenkomst
en de werkge-
2 ten aanzien van de
besproken.
Op grond van art.
23 lid 2 onder b PW moet het uitvoeringsreglemenl doen aan de inhoudelijke
voorwaarden
vol-
die aan de uitvoe-
zijn gesteId.
Deze voorwaarden
zijn in art. 25 Pw geregeld. In lid 1 is
dwingendrechtelijk
geregeld welke onderwerpen
uitvoeringsreglement
in het
moeten zijn geregeld. Ik wil hier
niet te diep op ingaan. Hierover is in het verleden narnelijk al het een en ander geschreven13
Toch ontkom ik er
niet aan om hier kort bij slil te staan. De volgende onderwerpen moeten op grond van art. 25 lid 1 Pw in het uitvoeringsreglement
worden opgenomen:
de wijze waarop de verschuldigde
premie wordt vast-
gesteId; de wijze waarop en termijnen waarin de verschuldigde premie moet worden voldaan; TPV juni 2008 afl. 3
Il
Kamerstukken ff 2005/06, 31 226, nr. 3, p. 4. 12 Deze bevoegdheid wordt in dit artikef buiten beschouwing gelaten.
13 Onder meer: J. Peters Sengers, 'De uitvoeringsovereenkomst en
ringsovereenkomst
-
is
van de
en -rechten. Onjuiste gegevens kun-
5.1. VERPUCHTE ONDERWERPEN De Pensioenwet
aan het pensioenfonds
nen leiden tot een onjuiste vasts telling, hetgeen een ver-
vastgesteld.
-
door de werkgever
niet automatisch
en ondernemingspensioen-
fondsen.P
ook
op grand van art. 21 Wet Bpf 2000 op te leg-
gen. De wanbetalende
In de tweede plaats wordt onder uitvoeringsreglernent
sten met zijn eigen werknemers.
deze procedures
opvolgt. In verband hiermee ben ik er
de informatie
opgestelde
kan zieh onder de vlag
'geen premie, geen recht' beroepen.!? Oak is het
ringsreglement
ling inzake de uitvoering
door de worden
namelijk ruet (zomaar) op hel
van belang dat het pensioenfonds
fonds onder deze definitie valt." verstaan de door een pensioenuitvoerder
wi! ik enkele opmerkìngen
bepaling op te nernen over de bevoegdheid
am in de definitie van uitvoerings-
reglement het woord verplichtgesteld
van de besluitvor-
en vermogensover-
die gelden bij wanbetaling
van de Pensioenwet
voorstander
In het kader van het wetsvoorstel overigens voorgesteld
en procedures
goed in het uitvoeringsreglement
daadwerkelijk
is. Dit zou naar mijn moeten terugkomen.
plaats-
maken. Ten eerste is het van belang dat de
adagium
Het uitvoe-
mening in de begripsomschrijving
met het sluiten
toeslagverlening
ming over vermogenstekorten
beschreven.
(enkelvoud)
(meervoud).
in verband
waaronder
de uitgangspunten
werkgever
door
- nog beter zou
- met de werkgever
de voorwaarden
(incasso)procedures
zijn als de
. Tevens valt mij op
wordt over de verhauding
die gelden bij het opstellen en wijzigen
schotten dan weI winstdeling.
Dit leidt
' zou worden vervangen
de procedures
van premiebeta-
door de werkgever;
Over twee onderwerpen
maar ook het onderne-
en de verzekeraar
term 'pensioenuitvoerder dat gesproken
wordt gehan-
wordt vol gens de definitie niet alleen
het bedrijfstakpensioenfonds,
bij het niet nakomen
vindt;
gaat.
Hierbij valt mij een paar zaken op. Ten eerste bevreemdt het mij dat hier de term pensioenuitvoerder
aan de pensioenuit-
en wijzigen van een pensioenovereenkomst;
en de werk-
en de werkgever
de procedures
van het pensìoenreglement
tot de
gever. Het betreft dus een regeling die over de verhouding tussen de pensioenuitvoerder
die de werkgever
lingsverplichtingen
wordt in de eerste plaats
verstaan de door een verplichtgesteld pensioenfonds
-
van art. 1 Pw.
de informatie
voerder moet verstrekken;
is opge-
de taak van de pensíoenuitvoerder' , Pensioen Magazine, april 2006, nr. 4, p. 13 Vm 18; P.M.C. de Lange, 'De Pensioenwet in
wording (fi) - De uitvoeringsovereenkomst', Pensioen Aetiet, nr. 3, juni 2006, p. 2 Vm 8; Kappe//e (noot 1), p. 120 Vm 123. 14 Op grond van de Pensioenwet is het alleen nog in uitzonderfijke omstandigheden (zoafs bij evidente gevallen van boze opzet van de werkgever) mogelijk dat een bedrijfstakpensioenfonds zieh op de rege/ 'geen premie, geen rechf beroept. 15 Zie onder meer Hot Amsterdam 20 april 2006, rolnummer 1158/05 (niet gepub/iceerd). fn deze zaak spee/de de vraag of het pensioenfonds jegens de deelnemer gehouden is aan de (te hoge) sa/arisgegevens die de werkgever ten onrechte aan het pensioentonds heeft verstrekt. Aangezien het pensioenfonds in het pensiaenreg/ement een voorbehoud had gemaakt ten aanzien van onjuiste gegevens, werd het pensioenfonds in het gelijk geste/d. 16 Zie oak: Kamerstukken 112005/06,30413, nr.I7, p. 41.
73
voeringsreglement
5.2. 'ALS DAN'-BEPALINGEN
Naast de verplichte
onderwerpen
dat op grond van het tweede lid van art. 25 Pw in
werpen
het uítvoeringsreglement deze onderwerpen uitmaken.
moet worden
onderdeel
opgenomen, facultatieve
onderwerpen: -
hoe wordt omgegaan
-
de bijstortingsverplichting
of terugstor-
met premiekorting
door de rechtbank
voorwaarden
van de werkgever
waaronder
de werkgever
te Rotterdam
Het verdient
aanbeveling de werkgever
afgedaan.
om - uit het oogpunt
Het
een bepaling
op te nemen die betrekking
van ser-
- in het uitvoeringsreglement
wijze van geschillenbeslechting.
heeft op de
Als het bedríjístak-
een buitengerechtelijke
sie heeft ingesteld,
en de
worden
In
geschillen
en vrijstellingskwesties.
vice richting
pensioenfonds
ting;
kan wenden.
dat bestuursrechtelijke
gaat daarbij om aansluitìngs-
als
van de pensioenregeling
Het gaat hier am de volgende
tot de kantonrechter
art. 220 Pw is geregeld
is er een aantal onder-
geschillencornmis-
dan kan hier oak naar worden
verwe-
zen.
moet bijstor-
ten; -
de mogelijkheid deelnemer
tot vrijwillige
voortzetting
- Privacy
van de
na ontslag;
-
de aansluitcriteria
bij vrijwillige
aansluiting;
-
de rechten en plichten met betrekking
De werkgever
is verplicht
pensioenfonds
gegevens
werknemer
tot vrijwillige
te verstrekken.
pensioenfonds
pensioenregelingen.
In de vorige paragraaf die de Pensioenwet
is ingegaan
steIt.
telijk verplichte
en facultatieve
voeringsregiement
onderwerpen
gedachte
zouden
facultatieve kunnen
kan name-
zo volledig
regelt. Uitgaande
de volgende
- onderwerpen
mogelijk
worden
opgenomen
voeringsreglement pensioenregeling,
pensioenfonds
beëindigd
een vergoeding
nadeel dat ontstaat.
VOOl"
te vragen
het pensioenfonds
de aansluiting
voor het financieel
vergoeding
aan wie vrijstelling
bevoegd is verleend
om
een
ter hoogte van het verzekeringstechnisch
nadeel te vragen (art. 7 lid 4 Vrijstellingsbesluit 2000). Hoewel
deze bevoegdheid
en/of uit de wet voIgt, verdient
veelaluit
Wet Bpf
de statuten
het aanbeveling
ook expliciet in het uítvoeringsreglement
am dit
op te nemen.
dat tegenwoordig
In de Pensioenwet
gaat over de relatie bedrìjfstakDe uitbestedingsovereen-
op het bedrijfstakpensioenfonds
Vanwege de gewenste
overwogen
is geen bepaling
opgenomen
Hoewel
dit onderwerp
te zeggen.
niet direct betrekking
uitvoeringsreglernent,
te staan bij de wijze waarop
de relatie tussen werkgever
bij een verplichtgesteld
pensioenfonds
is geregeld.
In z'n algemeenheid verplicht
die
geschillenbeslech-
geldt dat werkgever
dat de werkgever
een vordering
zieh in
uit hoofde van het uit-
en werknemer moet worden
ners die het bestuur
is
bedrijfstakpensioenom in de pensioenrege-
dan ook via een pensioenover-
vastgelegd.
de sociale partvormen,
Werkgever
de
en werkne-
dit niet zelf, Het sluiten van een pensioen-
overeenkomst niet afwijken
Dit is niet het geval.
bepalen
van het pensioenfonds
van de pensioenregeling.
mer kunnen
74
verplicht
Bij een bedrijfstakpensioenfonds inhoud
1 7 In Kamerstukken /I 2005/06, 30 413, nr. 3, p. 60 worden de vo~ gende onderwerpen genoemd: financiële rapportages en afspra· ken aver het kwaliteitsniveau van bijvoorbeeld service, voorlich· ting en advies aan deelnemers. 18 Kamerstukken 1/ 2005/06, 30 413, nr. 3. p, 52, De SER was hier overigens wei voorstander van. lie SER·advies inzake de Nieuwe Pensioenwet, publicatienummer 6, 18 mei 2001, p. 98.
Als de werkgever
bij een verplichtgesteld
fonds is de werknemer
en werknemer vast te leggen in
ling deel te nemen. De vraag is dan of de relatie tussen eenkomst
Wei is in art. 216 Pw geregeld
bedrijfstak-
zijn om de pensioenafspraken
werkgevers
vond dit niet nodig.l"
heeft op het
is het toch van belang am even stil
en werknemer
tingo Oak niet in de relatie tussen het bedrijfspensioen-
zaken betreffende
kan
7. Relatie werkgever - werknemer bij verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds
fonds en werkgever.
De wetgever
zuiverheid
om juist niets in het uitvoerings-
over uitbesteding
aangesloten
heeft op buitengerechtelijke
eer-
relaties zo zuiver
een aparte pensioenovereenkomst.
- Geschillenbeslechling betrekking
heeft op
van de
is
door de beëindiging
20 is het bedrijfstakpensioenfonds
aan een werkgever
reglement
is het bedrijfstakpensioenfonds waarvan
de uitvoering
is.
- werkgever.
ook worden
in het uit-
en niet door elkaar te laten lopeno Het
kamst heeft betrekking
am aan de werkgever
om een bepaling
een verschijnsel
der regel dan uitzondering
uitvoeringsreglement
en niet
in het uitvoeringsreglement
opgenomen.'?
situaties
worden
van bijvoorbeeld
en de uitvoerder. In bepaalde
van de privacywetgeving.
Van belang is om de verschillende
- Vergoeding wegens beëindiging van de aansluiting bevoegd
een
die specìfiek betrekking
op te nemen die betrekking
mogelijk te houden
van deze
- onverplichte
bepaling
uitbestedíng
in he! uit-
op te nemen. Uìtgangspunt
werkgevers
met deze gegevens
kan in het uitvoeringsreglement
Er kan voor gekozen
relatie tussen het bedrijfstakpensioenfonds
en aangesloten
het pensi-
- Bepaling aver uiibesteding
ervoor
dan alleen de wet-
lijk zijn dat het uitvoeringsreglement
waarmee
dient am te gaan. Om aan de werk-
wordt omgegaan, worden
kan her
Het betreft
com-
Méér hoeft het pensioenfonds
kiezen am juist weI méér onderwerpen
informatie,
zorgvuldig
heeft op de naleving
aan deze set (minimum-)
niet vast te leggen. Toch kan het pensìoenfonds
de onderlinge
eisen
dan is het bedrijfstakpensioenfonds
pliant aan de Pensioenwet.
vaststellen.
gever te laten zien dat vertrouwelijk
op de wettelijke
aan het uitvoeringsreglement
Als het uitvoeringsreglement eisen voldoet,
oenfonds
van zijn
Zonder deze gegevens
geen pensioenen
veelal prívacygevoelige
6. Aanvullende onderwerpen voor het uitvoeringsreglement?
om aan het bedríjfstak(zoals salarisgegevens)
heeft in dat geval geen zin; partijen kunnen van de pensioenregeling.
wordt bij een verplichte
deelneming
Om deze reden in een bedrijfstak-
pel~s.lQen~onds de Llit de dienstbetrekking rechtsbetrekking
tussen werkgever
voortvloeiende
en werknemer
gelijk-
TPV juni 2008 afi. 3
gesteid met de pensioenovereenkomst Pw),"? Hieronder
(art. 2lid 2 onder a
wordt de rechtsbetrekking
verstaan
die
op grand van de Wet Bpf 2000 tussen beide partijen
staat." De verplichting
ont-
am een pensioenovereenkomst
te
het pensioenreglement
lichting op de Pensioenwet naadloos
moet aansluiten.ê"
8. Het uitvoeringsreglement en het pensioenreglement In deze paragraaf
wordt ingegaan
ten de onderwerpen onderwerpen
van art. 34 Pw worden
kunnen
en plichten
tussen enerzijds werkgever
is aangegeven
van het pensioenfonds,
eventuele
onverenigbaarheid)
zìjn aan de statuten.ê" juridisch
van het verslag van de Pensi-
document
en
bijgekomen.
Uit de relevante
bedrijfstakpensioenfonds
werkgever
- werknemer
werkgever
anderzijds
moet worden
in twee verschillende
opgenomen.
om dit in de praktijk juist wei te
het uitvoeringsregJement hierrnee nu wordt bedoeld. in één reglement reglementen
worden
in één
Mogen beide reglementen
wei in één document
Of kunnen
worden
maar blijven het twee afzonderlijke
nu
beide
opgenomen,
reglementen?
En wat
is precies het verschiI tussen het begrip reglemen t en document?
In de memorie
van toelichting
kwalìficeert.é
zieh als één herkenbaar
Kortom. onduídelìjkheid
Het heeft niet mijn voorkeur reglement
alomo
om beide reglementen
en werknemers
in één rich-
niet ten goede.
Dus wei naast elkaar, maar niet in elkaar. Dat laatste gaat naar mijn mening uiteraard
te ver. WeI kunnen
in dezelfde
opgenomen.
tekstuitgave
voorbeeld: dezelfde waarde
van dezelfde
zoveel mogelijk dezelfde uitgangspunten
bepalingen
beide reglementen
(naast elkaar) worden
Het heeft weI mijn voorkeur
tie van beide documenten
overnemen
am bij de redacstructuur
indeling)
(bijvoorbeeld: als dat verplicht
(bij-
en van
alleen wettelijke is of toegevoegde
heeft) uit te gaan, zodat een optimale
!lIssen beide documenten
uniformiteit
zoveel mogelijk kan worden
bereikt23 Het zou kunnen
voorkomen
ment en het pensioenreglement kamen.
dat in het uitvoeringsregletegenstrijdigheden
voor-
Naar rnijn mening gaat het uitvoeringsreglement
in dat geval vour. In art. 35 Pw is namelijk bepaald TPV juni 2008 afl. 3
en andere regle-
over statuten
te beschikken.
welke onderwerpen Volgens deze bepaling
ment) te worden is geregeld statuten
aan de
zijn. Wat in die statu-
ten moet staan, is verder niet geregeld. een bedrijfstakpensioenfonds
bevat de Wet Bpf
In art. 4 Wet Bpf 2000
en werknemers
gebonden
gerlijk Wetboek van toepassing.
hoeft in de statu-
(en het pensioenregle-
over de statuten.
dat alle werkgevers
In art.
hierin moe ten
tot vasts telling en wijzi-
geregeld.27 Daarnaast
en reglementen
dient een
Tevens is het Bur-
De rechtsvorm wordt gehanteerd,
die voor is de
dat het uitdocument
vast te leggen. Dit kamt de transparantie
ting werkgevers
geregeld.
van een
van de Pensi-
oenwet is door het kabinet nag aangegeven voeringsreglement
die voor de statuten
ten niets over de bevoegdheid
2000 een bepaling
De vraag is aileen wat
opgenomen?
worden
zal aan
geldt, voIgt niet direct dat er
ging van het lÚtvoeringsreglement
volgens het kabinet magen
en het pensioenreglement
opgenomen.
reglement
zijn.
een relatie met het uìtvoeríngsreglement
106 Pw is geregeld
documenten
te
2008 is daar het uitvoerings-
wetgeving
pensioenuitvoerder
-
Het kabinet geeft aan dat het
doen. Met andere woorden, worden
en pensioenfonds
te
(bij een
oak al is dat een essentieel
menten bestaat. Op grand van de Pensioenwet
dat de rechtsverhouding
enerzijds
zieh weI kan voorstellen
document
Volgens het
worden
geacht ondergeschikt
Oak dit nieuwe
de statuten ondergeschikt
niet in één (pensi-
geacht een
van een pensioenfonds.
bepalingen
opgenomen.
worden
Dit geldt naar rnijn mening ook
Met ingang van 1 januari reglement
als het ware aver elkaar heen
mogen worden
van het bestuur
van een pensioen-
of een nadere in- enlof aanvulling
voor het pensioenreglement,
het bedrijfstakpensioenfonds
bevat-
en de organisatie
de bevoegdheden
De reglementen
van een
De statuten
geven van de statuten.P De reglementen
beide docu-
zij het geheel van rechten
uit) beide regle.menten
aanslui-
fundament
beschouwd.
ten regels over het doel, de structuur
nadere uitwerking
en werknemer.
kabinet is het niet verplicht
j
als het juridische
komen te liggen.21 De vraag is dan oak gesteid of (de oen)reglement
I
worden
(bedrijfstak)pensioenfonds
fonds, zoals het pensioenreglement,
vastgelegd.
Bij beide documenten
dat het uitvoeringsreglement
het pensioenreglement
op het uitvoeringsreglement
en andere organen.
oak in de relatie met de andere partij van
In de Nota naar aanleiding oenwet
wor-
moeten de
betrokken,
belang zijn. Tezamen bevatten en anderzijds
moe-
die in art. 25 Pw zijn genoemd
is het bedrijfstakpensioenfonds menten
hebben dan
In het uitvoeringsreglement
Tach zijn er oak vele raakvlakken.
op de uitvoeringsovereenkomst
9. Het uitvoeringsreglement en de statuten De statuten
een andere
In het pensioenreglement
den opgenomen.
van toe-
dat het pensi-
rela-
en het pensioenregle-
regelen. Beide documenten
ook een andere inhoud.
In de memorie
is aangegeven
ten.
ment. Van belang is dat beide documenten rechtsverhouding
moet zijn met een zekere rang-
Mijns inziens moet het pensioenregle-
ment oak naadloos
op de onderlinge
tie tussen het uitvoeringsreglement
Dit impliceert
arde tussen beide documenten. oenreglement
sluiten is dan niet aan de orde.
in overeenstemming
het uitvoeringsreglement.
dat
19 De PSW kende overigens een vergelijkbare gelijkstellingsbepaling (art. 2 lid 10 PSW). Verwezen wardt naar: U. Tutein NoltheniusHarmsma, 'Oe Pensiaenwet, het aanbad voar een pensioenavereenkamst' , Pensioen & Praktijk, 2006, nr. 4, p. 6 tim 11. 20 Zie onder meer: L.H. Biom, 'Haken en agen aan de pensioenavereenkomst', Pensiaen Magazine, april 2006, nr. 4, p. 8 en f. Lut· jens, 'De pensiaenovereenkamst in de Pensioenwet', Pensioen & Praktijk 2005, nr. 9, p. 7. 21 Kamerstukken 1/2005/06, 30 413, nr. 17, p. 46. 22 Kamerstukken 112005/06,30413, nr. 17, p. 51. 23 Hierbij moet de kanttekening worden gemaakt dal het uitvoeringsreglement en het pensiaenreglement een verschil/ende doelste~ ling hebben en een andere rechtsverhauding regelen, zodat va/ledige uniformiteit uit de aard der zaak niet mogelijk is. 24 Kamerstukken /I 2005/06, 30 413, nr. 3, p. 68. 25 P.M. Tulfer, Pensioenen, Deventer: Kluwer 1986, p. 491. 26 In de memorie van toelichting op de Pensioenwet staat dat de statuten van de pensiaenuitvoerder niet in strijd mogen zijn met het pensioenreglement (Kamerstukken I/ 2005/06, 30 413, nr. 17, p. 56). Deze zienswijze deel ik niet. Dit is juist andersom. Vgl. art. 2:14 en 2:15 BW. Zie oak Tulfer (noot 25), p. 491 en 496. 27 In art. 7 PSW was een vergelijkbare bepaling opgenamen. /n onder i van het eerste lid van deze bepaling was geregeld dat in de statuten en reglement van het pensioenfonds bepalingen moeten worden opgenomen over de wijziging van de statuten en reglementen. Waarom deze bepa/ing niet geheehs overgenomen is onduidelijk. 75
stíchting.ê" Op grand van art. 2:286 BW is de stichting
voor het uitvoeringsreglement
pensioenfonds
dat hier ook de criteria voor deelnemerschap
verpliehr
onderwerpen
een aantal
op te nemen. Zo dient onder meer het doel
van de stichting bevoegdheíd menten
om in de statuten
in de statuten
tot vaststelling
te zijn vastgelegd. en wijziging
Over de
van de regle-
wettelijke
bepaling
reglement
en overige reglementen
introductie
is die de statuten
aan het uitvoerings-
van het uitvoeringsreglement
meeste statuten
per 1 januari
over de reglementen.
te wür-
en dient gekeken
al dan niet moe ten worden
en wijziging
(en andere reglementen) lijke belangrijke
wettelijk verplichte takpensioenfonds
is geregeld.
wordt ingegaan
onder b Pw moet het uitvoeringsreglement bedrijfstakpensioenfonds zal het bestuur
Een derge-
worden
van de stichting
als eindverantwoordelijk
orgaan worden
op de Pensioenwet
van een stichting
aangegeven
bedrijfs-
van toelichting
dat het bestuur
is een (juridisch)
docu-
opzet van het pensioenfonds
De Pensioenwet is
kent geen bepalingen
Ook deze
zal weI bij het fondsbestuur
zijn neergelegd.
WeI is in de Pensioenwet
opgenomen
van
wordt gegeven aan het bij of
art. 25 Pw bepaalde.
Wat hiermee wordt
de reglementen.
van de hoofd-
dat het adviesrecht
of het uìtvoerings-
gen of beëindigen
Volgens de toelichtìng
op
be trekking
uitvoeringsovereenkomst ringsreglement,
en criteria voor de aansluiting
vers bij het pensioenfonds chap worden
verstaan.
van werkge-
en de criteria voor deelnemersIk neem aan dat deze uitleg oak
van
staat
heeft op het sluíten, wijzi-
we ons nu eens op het standpunt
art. 24 van het Besluit FTK moeten weer onder hoofdprocedures
h van deze bepaling
van een uitvoeringsovereenkornst,
lijnen van de uitvoeringsovereenkomst
in ieder geval de
heeft over de wijziging
In onderdeel
ling moet in de ABTN een beschrijving opgenomen.
dat de deelnemersraad
ment. In art. 11 lid 2 onder b Pw staat dat de deelnemers-
lijnen van de uitvoeringsovereenkomst worden
geregeld
heeft ten aanzien van het uitvoeringsregle-
raad onder meer advíesrecht
voIgt uit art. 24 Besluit FTK. Volgens deze bepa-
over de wijzigings-
bevoegdheid adviesrecht
worden
gegaan dat het bestuur
vaststelt.
van het uitvoeringsreglement.
Volgens het eerste lid van art. 145 Pw moet in de ABTN
reglement
vast-
bevoegdheid
onder andere een ornschrijving
bedoeld
In de
is expliciet
het pensioenreglement
oak het uitvoeringsreglement
vastgelegd.
uitvoering
bedoeld.
stelt; er wordt echter niets gezegd over het uitvoeringsre-
De ABTN van een pensioenfonds
de wijze waarop
Hiermee
bedrijfstakpensioenfonds
glement.ê? Er moet vanuit worden
krachtens
door het
vastgesteld.
memorie
thuis.
de financiële
mag vaststel-
is hier helder over. Volgens art. 23 lid 2
De Pensioenwet
aangepast.
lO. Het uitvoeringsreglement en de ABTN ment waarin
vast-
op de vraag
hoort mijns inziens in dit
document
van het
zou moeten worden
len en wijzigen.
van dat de bevoegdheid
statutair
statutair
gelegd. In deze paragraaf
van het uitvoeringsreglement
bevoegdheid
heb ik het stand punt verkondigd
wie (welk orgaan) het uitvoerìngsreglement
'nieuwe' uitvoeringsreglement
tot vaststelling
uitvoeringsreglement
dat
Ú1
en het
ben ik er voorstander
opgenomen.
dat de bevoegdheid tot vasts telling en wijziging
bevatten
geval is er dus weI een relatie tussen de statuten
Overigens
te worden
In de vorige paragraaf
voor de statu-
van bedrijfstakpensioenfondsen
den of de statuten
te
11. Bevoegdheid tot vaststelling en wijziging van het uitvoeringsreglement
De praktijk is echter anders.ê? De
namelijk weI bepalingen
uitvoeringsreglement
Deze criteria dienen míjns inziens m
ik dat er geen
linkt. De (verplichte)
2008 zou dan dus ook geen consequenties ten hueven te hebben.
opgenomen.
het pensioenreglement
concludeer
is het
worden
Volgens art. 25 Pw hoeven deze criteria niet in
de uitvoeringsovereenkumst/het wurden
wordt echter niets gezegd.
Op grond van het bovenstaande
genoemd.
geldt. Verwonderlijk
zouden
niet hetzelfde
is als een uitvoe-
dan zou dit weI eens kunnen
dat een deelnemersraad geen advìesrecht
Als
stellen dat een betekenen
van een bedrijfstakpensioenfonds
zou hebben over de vasts telling van het
uitvoeringsreglement,
maar wei over een wijziging.
kan mij niet voorstellen
dat dit de bedoeling
Ik
van de wet-
gever is geweest. 28 Volgens Maatman is de stichting de we/haast natuurlijke rechtsvorm van een pensioenfonds: R.H. Maatman, Het pensioenfonds ais vermogensbeheerder, Deventer: K/uwer 2004, p. 135. 29 Van de 15 statuten van bedrijfstakpensioenfondsen die ik heb bekeken, zijn er 11 die op een of andere wijze bepalingen over de reglementen bevatten. Meestal gaat he! over de bevoegdheid tot vasts telling of wijziging van de reglementen. 30 Kamerstukken 112005/06, 30413, nr. 3, p. 75. Oak de STARis van mening dat het bestuur verantwoordelljk is voor het opstellen van de reglementen. STAR, Principes voor goed pensioenfonds· bestuur, 16 december 2005, Bijlage I, Overzicht verantwoorde· lijkheden pensioenfondsbestuur. Zie over de rol van het pensioen· fondsbestuur bij het pensioenreglement: S.J. Räder, 'Rol pensi· oenfondsbestuur bij wijzigìng pensioenovereenkomst', Pensioen & Praktijk 2007, nr. 12, p. 6 Vm 8 en de reactie daarop van H.P. Breuker in Pens;oen & Praktìjk 2008, nr. 3, p. 7 Vm 9. 31 E, Lutjens, Pensioenovereenkomst, De Pensìoenwet Analyse en commentaar, Deventer: K/uwer 2007, p. 99 Vm 103 en C.C.E. Lìgtenberg, 'Het karakter van de pensioenovereenkomst,' Pensi· oen & Praktijk, 2006, nr. S, p. 5 t/m 10. 32 Zie onder meer E. Lutjens, S. H. Kuijper, 'Pensìoenwet en Privaat· wet', Nederlands rijdschrift voor Burgerlijk Recht, afl. 2008·2, p. 73 Vm 93. Volgens Lutjens en Kuijper geschiedt de begunstìging van een derde Ide werknernerJ in de uitvoeringsovereenkomst krachtens hel derdenbeding vall art. 6:253 BW. Daarbij is aan· vaarding door de werknerner vereist, maar het is onverschillig of deze geopenbaard wordt aan de werkgever of aan de pensìoen· uitvoerder. 76
12. Positie van de werknemer In deze paragraaf
staat de positie van de werknemer
het uitvoeringsreglement
centraal.
in
¡ I
Het uitvoeringsregle-
ment regelt de rechtsverhouding
tussen het bedrijfstak-
pensioenfonds
werkgevers.
en de aangesloten
\
De werkne-
mer is hierbij geen partij. De vraag is dan ook of de werknemer weI rechten aan het uitvoerù1gsreglement lenen en of hij het pensioenfonds nakoming
van de daarin gemaakte
gen. De werknemer
kan ont-
en de werkgever afspraken
tot
kan dwin-
heeft een belang bij een juiste nale-
ving van het uitvoeringsreglement. steld met het uiteù1delijke
Dit is immers opge-
doel am te voorzien
in zijn
pensioen. ill de literatuur
is de positie van de werknemer
tie tussen pensioenfonds aan de arde gesteld.31
~ werkgever
in de rela-
een aantal keren
Telkens komen we bij de rechtsfi-
guur van het derdenbeding
(art. 6:253 e.v, BW) terecht.32
Dit is een bedmg in een uvereenkomst gever en pensioenuitvoerder)
(i.e. tussen werk-
waarbij aan een derde (de TPV juni 2008 afl. 3
I ~
i
werknemer
in dit geval) het eigen recht wordt toegekend
om van een van de partijen een prestatie
te vorderen. De
derde verkrijgt zijn recht pas door aanvaarding derdenbeding.
TIjdens de parlementaire
van het
behandeling
van
is hier het volgende over gezegd:33
de Pensioenwet
voor wie de bedoeling van de oorspronkelijke
geen ínvloed heeft gehad - en het pensioenfonds passing van de CAD-norm
is weliswaar
de deelnemer
en de pensioenuitvoerder
geen sprake van een overeenkomst,
wei een verbintenis
die voortvloeit
kornst via het zogeheten mel een pensioenuitvoerder
maar het is
De werkgever
ten behoeve
tussen de werknemer
de CAO-norm
passing is, maar dat deze norm méér ínhoudt
uit de uitvoeringsovereen-
derdenbeding.
weliswaar
sluit
de grammaticale
een uitvoeringsovereenkomst.'
uitleg. Ook andere omstandìgheden,
zoals de ratio van de betreffende
regeling, dienen te wor-
Bovengenoemde
normen zullen ook van toepassing
bij de uitleg van een uitvoeringsreglement. de situatie waarin de pensioenregeling door een bedrijfstakpensioenfonds
van toedan alleen
den rneegewogen.ê"
van de werknerner
Ik vraag mij af of de figuur van het derdenbeding
is toe-
In casu oordeelde
toegewezen.
de Hoge Raad dat in de verhouding en het pensioenfonds
'Bij de relatie tussen
contraete-
rende partijen niet kenbaar is en die op die formulering
wei in
wordt uitgevoerd
kan worden ingeroe-
dat een individuele
werkgever
bij de totstandkoming
niet betrokken
is geweest
van het uitvoeringsreglement.
hierdoor de CAO-norm
van toepassing
toekomst wellicht uitwijzen. Gezien de parallellen
takpensioenfonds
uitleg van een pensioenreglement
is van het vrijwillige
bedingen van rechten en van een vrijwillige aanvaarding daarvan.ê? De werkgever pensioenfonds
aangesloten
en de werknemer
is verplicht
het bedrijfstakpensioenfonds,
alsmede
niet alleen ten opzichte van
elkaar, maar ook ten opzichte van de werknemer plicht zijn om her uitvoeringsreglement we de driehoeksverhouding de werknemer
van de werkgever
nemen, dan
ten opzichte van
uit hun onderlinge
gebaseerd is). De verplichting uit hun onderlinge
zieht. Volgens het eerste lid van art. 102 Pw moet het pensioenfonds
binnen 3 maanden
exemplaar
van de reglementen
na zijn oprichting
relatie,
aan de DNB toesturen. Op grand van art. 103 Pw moet het pensioenfonds
(binnen twee weken) een exemplaar
van een wijziging van de reglementen
Vit beide bepalingen
leid ik af dat het uitvoeringsregle-
ment bij oprichting van het fonds en bij een reglementaire wijziging daarvan aan de DNB moet worden overgelegd. het volledige uitvoeringsreglement
13. Uitleg van het uitvoeringsreglement kan aanleiding
discussie tussen het pensioenfonds
aan de DNB stu-
zal ook het uitvoeringsreglement
Ik leid daar niet uit af dat het bedrijfstakpensioenfonds
in het pensioenreglement.
Het uitvoeringsreglement
een
van het pensioenfonds
worden begrepen.
van het
ten opzichte van de werknemer
zou dan moeten voortvloeien
14. Het uitvoeringsreglement en de ONB
ren. Onder reglementen
(die volgens art. 2lid 2 Pw op de ver-
bedrijfstakpensioenfonds vastgelegd
ver-
na te leven. Als
als uitgangspunt
moeten voortvloeien
plichte deelneming
mening voor de hand.
De DNB is belast met (onder andere) het materieel toe-
deel te nemen.
Toch ben ik van mening dat zowel de werkgever
rechtsbetrekking
met de
ligt dit naar mijn
is verplicht bij het bedrijfstak-
om in de pensioenregeling
zou deze verplichting
Of
zal zijn, zal de
pen. Met Maatrnan ben ik van mening dat bij een bedríjfsníet echt sprake
zijn
Relevant is
bij de inwerkingtre-
ding per 1 januari 2008 aan de DNB moet sturen. Ik vind het echter te ver gaan om op grond hiervan de DNB geen
geven tot een
exemplaar
en een werkgever
van het uitvoeringsreglement
te sturen.
over de uitleg van de inhoud. De vraag is dan op welke wijze het uitvoeringsreglement
moet worden uitgelegd en
De (uitgebreide)
jurisprudentie
leg van (collectieve) contracten
is een nieuw juridisch docu-
op het gebied van de uit-
ment waarin de rechtsverhouding
is hierbij van groot belang.
pensioenfonds
Als we het hebben over de uitleg van contracten gauw de Haviltexnorm
15. Conclusies Het uitvoeringsreglement
welke normen daarhij gelden.P
komt al
uit 1981 om de hoek kijken36
en de aangesloten
tussen het bedrijfstakwerkgevers
legd. Er is geen wettelijke verplichting een uitvoeringsreglement
is vastge-
om deze relatie in
vast te leggen. Er kan ook voor
Deze norm houdt in dat het bij de uitleg van een con-
worden gekozen om met iedere werlegever een afzonder-
tractsbepaling
lijke uitvoeringsovereenkomst
aankomt op de zin die partijen in de gege-
ven omstandigheden
over en weer redelijkerwijs
bepaling mochten toekennen.
een andere norm
in gevallen waarin contracten
gevolgen hebben
voor partijen die niet bij de totstandkoming tract betrokken
van het con-
zijn geweest37 Bepalend voor de uitleg
zijn de bewoordingen
van de bepaling, gelezen in het
licht van de geheIe tekst van die overeenkomst,
in begin-
seI doorslaggevend. In de DSM-zaak uit 2004, die betrekking van een pensioenreglement Haviltexnorm
had op de uitleg
is bepaald dat tussen de
en de CAO-norm
geen tegenstelling,
maar
een vloeiende overgang bestaat.38 De Hoge Raad overwoog onder meer dat de uitleg van een pensioenreglement in de verhouding
tussen de oorsprankelijke
terende partijen aan de hand van de Haviltexnorm geschieden,
maar in de verhouding
TPV juni 2008 afI. 3
aan te gaan. Dit is echter
niet praktisch.
In 1993 heeft de Hoge Raad
voor de uitleg van CAO-bepalingen aanvaard,
aan deze
contraemoet
tussen werknemer
-
33 Kamerstukken II2005/06, 30413, nr. 3, p. 24. 34 Maatman (noot 28), paragraaf 2.5. 35 In de vakliteratuur is regelmatig aandacht besteed aan de uitleg van een pensioenreg/ement. Ik verwljs onder meer naar G.J.J. Heerma van Voss en J.M. van Siooten, 'Kroniek van het Sociaal recht', NJB, afl. 3, 13 september 2004, p. 1610-1611; W. van Heest, 'Uitleg van een pensioenreg/ement', WPNR, 5 mei 2007, 6709, p. 424 Vm 431. 36 HR 13 maart 1981, NJ 1981, 635. 37 HR 17 september 1993, NJ 1994, 173 en HR 24 september 1993, NJ 1994, 174. 38 HR, 20 februari 2004, NJ 2005, 493. Vgl. ook HR 18 oktober 2002, NJ 2003, 258 (Pieterse/NN). 39 Behoudens de hier genoemde normen, kamt het voor dat een rechter zich baseert op de contra preferentem·uitleg. Dit houdt in dat een (onduidelijk) beding wordt uitgelegd in het nadeel van degene die het heeft opgesteld (HR 12 januari 1996, NJ 1996, 683). Zie onder meer: R.H.J. van Bíjnen, Aanvullend contractenrecht, 2005, Den Haag: BJU, p. 322. Zie oak Lutjens en Kuijper (noot 32).. p. 91.
77
Op grand van de Pensioenwet pen verplicht
moel een aantal onderwer-
in het uitvoeringsreglement
worden
nomen. Als de relatie met de aangesloten tach apart moet worden beveling
geregeld,
reglement
vast te leggen, teneinde
werkgevers
dan verdient
am oak andere onderwerpen
opgedan
het aanrelatie
welke normen
fondsdocumenten,
zoals de statuten,
in de Pensioenwet
geregeld.
is niet echt duidelijk
WeI is naar mijn mening
gezocht rnoeten worden bij de jurispru-
specifíek het pensioenreglement.
met andere dui-
voor
Ten aanzien van de uitleg van het uitvoeringsreglement dentie op het gebied van (collectieve)
zoveel mogelijk vast te leggen. De relatie van het uitvoeringsreglement
het uitvoeringsreglement
gaat op het pensioenreglement. zal aansluiting
in het uìtvoerings-
de onderlinge
delijk dat bij strijdigheid
zal worden
conlracten
en meer
Het is de vraag aan
getoetst. Mijn verwachting
dat de uitleg langs dezelfde
lijn zallopen
van het pensioenreglement.
Het is wachten
is
als de uitleg op de eerste
procedure.
Prof. dr. Ralph L. ter Hoeven RA
Pensioenverslaggeving in beweging: nieuwe ronde(s), nieuwe kansen IN DIVERSE ORGANEN WORDEN DE ACCOUNTINCS1ANOAARDEN VER'WERKING VAN DE PENSIOENEN HERZIEN,
IN DE JAARREKENING
NAAST ONZE NEDERLANDSE
jAARVERSLAGGEVING, REGELGEVER,
REGELGEVER,
EN EEN EUROPESE
DE INTERNATIONAL
REGELS AAN HET HERZIEN.
VAL'l DE ONDERNEMING
DE RAAD VOOR DE
STUDIEGROEP,
ACCOUNTING
VOOR DE
IS OOK DE BELANGRlJKSTE
STANDARDS BOARD
MET ANDERE WOORDEN:
(IASB),
STAAN ·WEER IN DE STEIGERS EN OAT BETEKENT VOOR ALLE BETROKKENEN VELO EEN NIElnVE
Ralph ter Hoeven is partner op het Accounting en Auditing Center (MC) van De/oitte Accountants, hoogleraar externe vers/aggeving aan de Rijksuniversiteit Groningen en lid van de Working Group Employee Benefits van de IASB.
bewegingen
van de pensioenverslaggevingsregels van de regelgevers
accountingstandaarden ontwikkeling
de thans bekend
is een discussiepaper
maart 2008 is uitgebracht den tot een herziene van International
en uiteindelijk
Financial Reporting
in het bijzonder
van groat belang. De Nederlandse
Standards
(voortaan:
door 40 personen
beursfondsen
dat de huidige
Raad voor de Jaarverslaggeving
geanalyseerd
aangepast.
dat deze dis-
dient te wor-
en, indien van toepassing.
moe I worden
Raad voor de Jaarverslaggeving ontwikkelingen
ken, zal eerst de stand van zaken worden
bespro-
weergegeven
ons eigen land, althans waar het gaat am de herziening
Dit onderzoek is uitgevoerd onder leiding van prof. dr. H.J.A.J. Langendiik en de uitkomsten ziin in leer gecomprimeerde vorm opgenomen in een nìeuwsbericht op de website van de RJ: www.rinet.nl 78
in
te begrijpen
zíjn de
tussen eje toege-
tussen RJ 271 en de in
pensioenvormén·;
Daarnaast
dat de wijze van verslaggeving
toegezegd-pensioenregelingen worden
hiervoor
en de toegezegd-pensiQenregeling aansluiting
te onderkennen
wordt gesignaleerd Voordat de internationale
redenen
aver het ortderscheid
zegde-bijdrageregeling Nederland
staan.
van de
De RJ is van mening
RJ 271 op een aantal punten
en een onvoldoende
in dit
is
De RJ heeft het afgelo-
en besproken.
De belangrijkste
onduidelijkheid
mate dan vroeger, haar standaarden
Dit onderzoek
met de nodige 'RJ 271-erva-
te ondervragen'.
den verduidelijkt
(R]),
RJ 271 genoemd).
opgeno-
voor de [aarver-
pen halfjaar naar eigen zeggen de uitkomsten enquête
van de IASB en mijn reactie daarop
artikel centraal
slaggeving
ring' uitgebreid
moe len
naar de praktíjk-
271 van de Richtlijnen
uitgevoerd
is deze ontwikkeling
nag weI eens wil voegen naar IFRS. Vandaar cussiepaper
(IFRS).
aan IFRS en verder is het bekend dat
oak de Neder!andse zij het in mindere
van het pakket
uitgevoerd
met de pensioenverslaggevingsregels
men in hoofdstuk
belang van IFRS in de wereId en
oak in Nederland,
immers al voldoen
ervaringen
za! moeten lei-
in de jaarrekening
van de onderneming. De RJ heeft een onderzoek
De belangríjkste
dat door de IASB in
lAS 19, als onderdeel
Gezien het toenemende
zijnde
op het gebied van
in kaart brengen.
IN HET
RONDE EN OAARMEE NIEUWE KANSEN.
Inleiding In dit artikel zal ik in vogelvlucht
ZIJN
DE VERSLAGGEVINGSREGELS
wordt ervaren,
J1Wl1iglezer van dit
blad als muziek in de oren zal kliuke».
l I
van
als complex en als moeilijk hetgèen
II
1
