HVC Jaarverslag 2012 Inclusief duurzaamheidsverslag

HVC Jaarverslag 2012 Inclusief duurzaamheidsverslag


NV HVC Jadestraat 1 1812 RD Alkmaar Postbus 9199 1800 GD Alkmaar (072) 5411311 www.hvcgroep.nl [email protected]

Inhoud

Pagina Kaarten en kengetallen

2

Verslag van de raad van commissarissen

6

Directieverslag

10

1

Introductie

12

2

Bedrijfsactiviteiten

18

3

Financiële ontwikkelingen

40

4

Risicobeheer

46

5

Deelnemingen

52

6

Organisatie en werkgeverschap

54

7

Dialoog, samenwerking en ondersteuning

60

8

Educatie en voorlichting

62

Corporate governance

64

Jaarrekening

69

GRI referentietabel

114

Verklaring KEMA

118

Overzicht jaarvrachten

119

Controleverklaring PwC

120

Assurance-rapport

122

Kengetallen

124

Colofon

126

2

/ HVC Jaarverslag 2012

Kaarten en kengetallen In dit hoofdstuk treft u verschillende kaarten aan met daarop een weergave van het verzorgingsgebied van HVC, de aandeelhoudende gemeentes en waterschappen en de locaties waar onze activiteiten plaatsvinden. Achter in dit jaarverslag treft u een volledig overzicht van de belangrijkste bedrijfsprestaties.

HVC verzorgingsgebied, deelnemende gemeenten

Deelnemende waterschappen

6

3

1 5 2

4

1

Hoogheemraadschap van Delfland

2

Waterschap Hollandse Delta

3

Hoogheemraadschap van Rijnland

4

Waterschap Rivierenland

5

Hoogheemraadschap van Schieland & de Krimpenerwaard

6

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Kaarten en kengetallen /

HVC zonne-energiecentrales

HVC windmolenparken op land en zee

Zonne-energiecentrale 20 kWp

Windmolen(park) op zee

Zonne-energiecentrale 45 kWp

Windmolen(park) op land

Zonne-energiecentrale 50 kWp Zonne-energiecentrale 100 kWp Zonne-energiecentrale 200 kWp Zonne-energiecentrale 300 kWp Zonne-energiecentrale 1.300 kWp

3

4


Overzicht van activiteiten in de omgeving van onze aandeelhouders

Smallingerland

Texel

100 kWp 100 kWp

100 kWp

Den Helder

100 kWp 100 kWp

Hollandse Kroon

Zijpe

Schagen Harenkarspel

Medemblik Enkhuizen Opmeer Langedijk Stede Broec HeerhugoBergen waard Drechterland Hoorn Koggenland 100 Alkmaar kWp Heiloo

Noordoostpolder Urk

Schermer

Castricum

Graft-De Rijp Zeevang Beemster Uitgeest Heemskerk Wormerland Purmerend Beverwijk Velsen

Dronten

Zwolle

Lelystad

Zaanstad

Halfweg 45 kWp

Almere

Zeewolde

Burgerveen

Westland

Leisveld

Zederik Leerdam

Nieuw-Lekkerland Alblasserdam

Graafstroom

Giessenlanden

Hendrik-IdoAmbacht Sliedrecht HardinxveldPapendrecht Giessendam Zwijndrecht

Gorinchem

Dordrecht Middelharnis

Aandeelhoudende gemeenten

Zonne-energiecentrale

Compostering

Slibverbrandingsinstallatie

Aandeelhoudende en Inzamelgemeenten

Windmolen(park) op land

Vergistingsinstallatie

Duurzame warmte

Afvalscheidingsinstallatie/ recycling

Bio-energiecentrale

Afvalenergiecentrale

Geothermie in proeffase

Proef inzamelen droog en herbruikbaar

Grondstoffen

Kaarten en kengetallen /

Bedrijfsopbrengsten (in miljoenen euro’s)

Genormaliseerd resultaat

5

Vrije kasstroom (in miljoenen euro’s)

(in miljoenen euro’s) 0,1

281

– 11

67

–2

291 Ziekteverzuim

FTE

Meldingen ongeval*

(in procenten)

(aantal)

(aantal)

7,6

959

18

14

937

7,7 Aanvoer afval AEC

Aanvoer hout

Aanvoer slib

(in kton)

(in kton)

(in kton)

889

190

359

Geproduceerde elektriciteit

Geleverde warmte (in TJ)

(in GWh)

Geproduceerd Groen gas (in miljoen m3)

860

0

118

893

244

Bovenstaande kengetallen zijn een selectie uit het totale overzicht van de kengetallen dat achter in het verslag wordt gepubliceerd. *

370

185

969

Betreft medewerkers in dienst van NV HVC groep.

1,192

6


Verslag van de raad van commissarissen NV HVC is een overheidsvennootschap van 48* gemeenten en 6 waterschappen. Voor deze overheden voert HVC activiteiten uit op het gebied van afvalbeheer en duurzame energie.

Het afgelopen jaar heeft HVC zich in belangrijke mate gericht

directie in het kader van dit programma treft. Een reductie van

op een verbetering van de beheersprocessen. De raad heeft de

het aantal medewerkers met 10% maakt hiervan onvermijdelijk

directie ondersteund bij de selectie van een nieuwe accountant,

deel uit. Over de voor een deel ingrijpende personele gevolgen

PwC, die 6 december jl. door de AVA is benoemd en bij de wer-

hiervan is het afgelopen jaar overleg gevoerd met de betrokken

ving van een nieuwe financieel directeur. Al met al is daarmee

ondernemingsraden en vakbonden. In december 2012 is over-

de financiële functie van HVC, zowel intern als extern, opnieuw

eenstemming tussen directie en bonden bereikt over een naar

gepositioneerd. Na het aantreden van de financieel directeur,

ons inzicht evenwichtig en verantwoord sociaal plan dat reke-

medio 2012, is de gehele organisatie doorgelicht.

ning houdt met de beperkingen van de huidige arbeidsmarkt.

Een en ander heeft er ook toe geleid dat de ombuigings-

In januari 2013 is ook door de leden van de bonden hiermee

doelstellingen fors zijn aangescherpt en dat voorzichtig-

ingestemd. Het maakt het tegelijkertijd mogelijk de voor de

heidshalve een aantal bedrijfsactiva zijn afgewaardeerd. Met het

bezuinigingsopgave noodzakelijke reductie van het aantal

nemen van deze extra afschrijvingslasten gaan wij ervan uit dat

medewerkers te realiseren. De in het plan opgenomen acties

daarmee alle ‘pijn’ in 2012 is genomen.

richten zich in het bijzonder op begeleiding van werk naar werk.

Evenals voorgaande jaren leidde de overcapaciteit van afval-

Aan de financiering van HVC worden door banken zwaardere

energiecentrales tot fors lagere tarieven voor de verwerking

eisen gesteld. Deze zijn enerzijds het gevolg van een maat-

van brandbaar afval. Ook de marktprijzen voor elektriciteit zijn

schappelijke ontwikkeling, waarmee alle bedrijven die van

gedaald, waardoor de opbrengsten uit energieproductie

bancaire financiering afhankelijk zijn worden geconfronteerd.

verminderden.

Anderzijds speelt een rol dat HVC vanaf haar oprichting is gefinancierd op basis van garantstelling door de aandeel-

Deze inkomstendaling wordt gecompenseerd door invoering

houders, om geen eigen vermogen te hoeven storten.

van een omvangrijk bezuinigingsprogramma, dat zoals hiervoor

Gedurende een aantal jaren, voorafgaand aan de financiële

vermeld in 2012 belangrijk is geïntensiveerd. Het programma

crisis, kon financiering plaatsvinden zonder garantstelling, maar

gaat uit van uitstel van niet-noodzakelijke (her)investeringen

op basis van de aandeelhoudersafspraken over de gezamenlijke

en van een ombuiging van € 19 miljoen op jaarbasis. De voor

exploitatie. Met de financiële crisis en de maatregelen die

uitvoering van het ombuigingsprogramma noodzakelijke her-

daarna aan banken zijn opgelegd, eindigde die periode. Gelet

structurering heeft van de organisatie veel aandacht gevergd.

op de noodzaak om de financiering van HVC ook op termijn te

De raad ondersteunt nadrukkelijk de maatregelen die de

borgen, hebben wij met de aandeelhouders overleg gevoerd

*

Door twee gemeentelijke herindelingen waarbij zes aandeelhoudende gemeenten zijn betrokken, is het aantal aandeelhoudende gemeenten per 1 januari 2013 afgenomen van 52 naar 48.

Verslag van de raad van commissarissen /

7

over de meest passende financiering van HVC. De algemene vergadering van aandeelhouders heeft eind 2012 de financiering van het bedrijf voor de toekomst zekergesteld. In samenhang hiermee heeft de raad overleg gevoerd over de betrokkenheid van aandeelhouders bij investeringen ten behoeve van enerzijds de collectieve uitvoering van wettelijke taken, zoals met name het afvalbeheer, en anderzijds de duurzame energie-activiteiten die bijdragen aan invulling van het klimaatbeleid dat meer is gebaseerd op autonoom en individueel beleid van aandeelhouders. Op het gebied van duurzame energie is afgesproken dat de financiële resultaten van nieuwe projecten uitsluitend worden gedeeld door de aandeelhouders die hierin participeren.

De hiervoor genoemde economische ontwikkelingen, waar ook gemeenten en waterschappen mee worden geconfronteerd,

In 2012 hebben de waterschappen die in 2010 zijn toegetreden

hebben geleid tot temporisering. Het aantal nieuwe activiteiten

als aandeelhouder B de samenwerking met HVC en de andere

die het afgelopen jaar zijn geïnitieerd, was beperkt.

aandeelhouders geëvalueerd. Op grond van een positieve conclusie hebben deze waterschappen besloten om geen

Risicobeheersing is een belangrijk aandachtsveld van de raad.

gebruik te maken van hun optie tot uittreden, maar het aan-

In dat kader hebben wij het afgelopen jaar aandacht besteed

deelhouderschap te continueren.

aan onder meer de hiervoor genoemde wijziging van de personele organisatie, het financiële beheer, het management van de

De huidige bedrijfsafvalmarkt zet de resultaten van HVC onder

voor HVC relevante projecten, alsmede bijzondere voorvallen,

druk. Tegelijkertijd wordt voor de financiering van HVC een

incidenten en ongevallen. Ten aanzien van dit laatste dienen wij

zwaarder beroep gedaan op het financieel commitment van de

helaas te melden dat wij een noodlottig ongeval betreuren dat

aandeelhouders. Het beleid van HVC en de maatregelen die

op 6 november 2012 in de afvalenergiecentrale Alkmaar heeft

het bedrijf treft, dienen het juiste antwoord te bieden op de ver-

plaatsgevonden. Een stagiair van een technische opleiding

anderde omstandigheden waarin HVC opereert. In januari 2013

assisteerde bij werkzaamheden in de installatie en is daarbij ten

zijn met vertegenwoordigers van aandeelhouders de onderlig-

val gekomen. Het slachtoffer is enkele dagen later overleden.

gende vraag- en doelstellingen geformuleerd voor een herijking

Wij leven mee met de achterblijvende familie en vrienden van

van de strategie. Het voornemen is om in de algemene verga-

het slachtoffer. Om lering te kunnen trekken uit de directe en

dering van aandeelhouders op 25 april 2013 de te volgen koers

onderliggende oorzaken van dit ongeval, heeft de directie een

van HVC opnieuw vast te stellen.

onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren. De rapportage van dit onderzoek heeft de directie aan ons voorgelegd. De directie voert de voorgestelde maatregelen uit. Wij richten ons ook op de beheersing van exploitatierisico’s van de afvalenergiecentrales en op de effecten van de economische crisis alsmede de financiële ontwikkeling en financiering van HVC op langere termijn. Naast deze inhoudelijke kant, richten wij ons op het proces waarlangs de directie al dan niet systematisch risico’s identificeert, afweegt en beheerst. In het directieverslag geeft de directie een toelichting op het risicobeheer.

8


heer Van Hoek zal worden voorzien door de gemeenschappelijke regelingen AIJZ en CAW. De raad van commissarissen heeft negen leden. Op grond van de statuten worden vijf leden rechtstreeks benoemd door (clusters van) deelnemende overheden. Deze benoemingsregeling houdt verband met het overheidskarakter van HVC. De aldus benoemde leden zijn om die reden niet onafhankelijk in de zin van artikel III.2 van de corporate-governancecode. Dat wordt overeenkomstig de code in dit verslag vermeld. De raad kwam in 2012 zeven keer bijeen. De directie was bij

De overige leden benoemt de raad van commissarissen zelf,

deze vergaderingen aanwezig. Daarnaast heeft de raad, zonder

waarvan één lid op basis van een versterkt voordrachtsrecht

aanwezigheid van de directie, zijn eigen functioneren en dat van

van de centrale ondernemingsraad.

de directie geëvalueerd. Twee vertegenwoordigers van de raad hebben met de centrale ondernemingsraad de algemene gang

Indien bij een structuurvennootschap zoals HVC van het aantal

van zaken binnen het bedrijf besproken, alsmede het door de

natuurlijke personen dat zetels bezet in het bestuur of de raad

directie in gang gezette bezuinigingstraject. Naast de geplande

van commissarissen minder dan 30% man of vrouw is, dient op

vergaderingen had de voorzitter van de raad regelmatig contact

grond van de artikelen 166 en 276 van Boek 2 van het Burgerlijk

met de algemeen directeur. De commissarissen zijn, op enkele

Wetboek deze als onevenwichtig gekwalificeerde verdeling te

uitzonderingen na, bij alle vergaderingen aanwezig geweest.

worden toegelicht.

Aan de hand van directierapportages, waarvan de maanden kwartaalcijfers deel uitmaken, laat de raad zich informeren over

Wij lichten de situatie bij HVC als volgt toe. Het bestuur van

de prestaties van HVC. De maanden kwartaalcijfers worden

HVC is samengesteld uit één natuurlijk persoon. De wet is

afgezet tegen het jaarplan. Daarnaast rapporteert de directie

hierop niet van toepassing. De raad bestaat op dit moment vol-

periodiek over de implementatie van adviezen van de externe

ledig uit mannen. Op grond van de hiervoor beschreven benoe-

accountant. Bij iedere vergadering informeert de directie de

mingsregeling worden vijf leden van de raad van commissaris-

raad over actuele ontwikkelingen en vindt besluitvorming plaats

sen direct benoemd door (clusters) van deelnemende

over voorstellen van de directie die de goedkeuring van de raad

overheden. Benoeming van leden vindt derhalve niet door één

nodig hebben.

orgaan plaats, waardoor een op dit aspect toegespitst benoemingsbeleid moeilijk is te realiseren.

De raad kent een auditcommissie en een remuneratie-

Deze belemmering geldt in beginsel niet voor de drie plus één

commissie. De auditcommissie bestaat uit de heren

leden die door de raad zelf worden benoemd. De huidige

ing. H. Akkerman, ir. M.G.M. den Blanken, drs. W.G. Kooijman

benoemingen kennen deels een historische achtergrond.

(voorzitter) en F.H. Schreve, en kwam in 2012 vijf keer bijeen.

Wij onderschrijven echter de wenselijkheid van een even-

Onderwerpen die onder andere werden besproken zijn het

wichtige verdeling van mannen en vrouwen in de raad.

verslag van de accountant en de conceptjaarrekening, de

Wij zullen daarom de algemene vergadering van aandeel-

afschrijvingsmethodiek, de aanbesteding en selectie van de nieuwe accountant, het plan van aanpak voor de verbetering van de internal control, het meerjarentreasuryplan en de conceptbegroting. De remuneratiecommissie wordt gevormd door de heren drs. S.H. Binnendijk, Ph. van den Hoek en drs. A. Verberk (voorzitter). Vorig jaar eindigde de benoemingstermijn van de heer ir. F.G. van Hoek. Wij zijn de heer Van Hoek erkentelijk voor zijn jarenlange betrokkenheid en inzet voor HVC. In de vacature die is ontstaan door het afscheid van de

Verslag van de raad van commissarissen /

9

houders voorstellen de profielschets op dit punt aan te passen. De profielschets is eveneens van toepassing op de benoeming van leden door de raad zelf. Aan de aandeelhouders A en B (zie hiervoor de structuur van de onderneming bij het hoofdstuk ‘Corporate Governance’) is overeenkomstig eerdere besluiten van de algemene vergadering van aandeelhouders een bedrag aan garantstellingsprovisie uitgekeerd ter grootte van € 6,2 miljoen, respectievelijk € 0,5 miljoen. HVC heeft over 2012 een genormaliseerd nettoresultaat uit gewone bedrijfsvoering behaald van € 1,6 miljoen negatief. Besloten is om per 1 januari 2011 de afschrijvingsmethode te wijzigen van annuïtair naar lineair, teneinde nu en in de nabije toekomst afschrijvingslasten te nemen die dan op de wat langere termijn, in een meer onzekere toekomst, achterwege kunnen blijven. Deze wijziging leidt in 2012 tot een extra afschrijvingslast van € 13 miljoen. Naast deze post is in 2012 voorzichtigheidshalve voor € 8,8 miljoen aan eenmalige afwaar-

De raad van commissarissen stelt de algemene vergadering van

deringen en voorzieningen genomen.

aandeelhouders voor:

In het directieverslag wordt in het hoofdstuk ‘Financiële ontwik-

– het resultaat te onttrekken aan de overige reserves, waardoor

kelingen’ het resultaat nader toegelicht.

het eigen vermogen afneemt tot € 68,2 miljoen;

De winst-en-verliesrekening sluit, rekening houdend met voor-

– de jaarrekening vast te stellen;

noemde factoren met een negatief resultaat van € 19,5 miljoen.

– de directie decharge te verlenen voor het gevoerde beheer;

De investeringsstop en eerste maatregelen van ombuigen

– de raad van commissarissen decharge te verlenen voor het

sorteren effect op de kasstromen. De vrije kasstroom bedroeg

gehouden toezicht.

€ 67 miljoen (2011: -/- € 12 miljoen) en de nettoschuldpositie daalde met € 28 miljoen.

Ten slotte danken wij directie en medewerkers voor de geleverde inspanningen gedurende het boekjaar 2012.

Met de herstructurering en de daarmee samenhangende ombuigingsmaatregelen die het afgelopen jaar zijn doorge-

De raad van commissarissen, 28 maart 2013

voerd, verwachten wij dat met ingang van verslagjaar 2013 de

prof. drs. A. Verberk (voorzitter)

operationele resultaten weer een opgaande lijn zullen laten

ing. H. Akkerman

zien.

drs. S.H. Binnendijk ir. M.G.M. den Blanken Ph. van den Hoek drs. W.G. Kooijman mr. J.H. Oosters F.H. Schreve

10


Directieverslag Het boekjaar 2012 wordt evenals het jaar ervoor, gekenmerkt door verslechterende economische omstandigheden, die ook voelbaar zijn voor HVC. Bij het boekjaar zijn een aantal financiële kanttekeningen te plaatsen. Veel aandacht is besteed aan optimalisatie van interne beheersprocessen, het doorvoeren van ombuigingsmaatregelen en het nemen van lasten, teneinde voor de komende jaren goed gepositioneerd te zijn.

De Nederlandse afvalenergiecentrales worden geconfronteerd

Het bezuinigingsprogramma behelst enerzijds uitstel van niet-

met overcapaciteit, waardoor de verwerkingstarieven voor

noodzakelijke (her)investeringen en anderzijds een ombuigings-

brandbaar bedrijfsafval dalen. Dit leidt ook voor HVC tot lagere

en bezuinigingsoperatie van jaarlijks € 19 miljoen. Onderdeel

inkomsten. Wij verwachten hierin de komende jaren geen

van de bezuinigingen is een (onvermijdelijke) reductie van 10%

verbetering.

van het aantal arbeidsplaatsen bij ons bedrijf. Het overleg met

Ook bij de verwerking van rioolwaterzuiveringsslib is sprake van

de centrale ondernemingsraad en de vakorganisaties heeft eind

een negatieve ontwikkeling. De slibreductiemaatregelingen van

vorig jaar uiteindelijk geleid tot een akkoord en een evenwichtig

rioolzuiveringsinstallaties zijn de oorzaak van een structureel

en verantwoord sociaal plan, waarin de component voor bege-

lager aanbod van zuiveringsslib aan de slibverwerkingsinstallatie

leiding van werk naar werk, veel aandacht heeft gekregen.

van HVC. Dit leidt tot eveneens tot lagere inkomsten. Daarnaast

Met de genoemde maatregelen staan we gesteld voor de

is de energiemarkt volatiel. In 2012 zijn de marktprijzen voor

komende jaren. De eerste tekenen van bovengenoemde maat-

elektriciteit gedaald, waardoor de opbrengsten voor energie

regelen beginnen al zichtbaar te worden in het boekjaar 2012

verminderen.

middels een grotere vrije kaststroom en een vermindering van

Om deze negatieve financiële ontwikkelingen op te vangen en

de nettoschuldpositie. De schattingswijziging, een aantal

de operationele resultaten de komende jaren te verbeteren,

incidentele waardeverminderingen en een voorziening voor

hebben we vorig jaar, zoals reeds in de aanhef vermeld, een

de reorganisatie, drukken het resultaat van 2012.

herinrichting van de organisatie doorgevoerd, een stringenter beleid voor de bedrijfsvoering ingevoerd en een omvangrijk bezuinigingsprogramma gestart. We hebben de organisatie (her)ingericht om beter in staat te zijn onze doelstellingen op het gebied van grondstoffen en duurzame energie te realiseren en onze operationele resultaten daarmee te verbeteren. Efficiency en naadloze inhoudelijke aansluiting op het beleid van de in HVC deelnemende overheden zijn hierbij leidraad. De kwaliteit van deze verbinding bepaalt het bestaansrecht van HVC. De invoering van een stringenter beleid ten aanzien van de bedrijfsvoering is vormgegeven door de opzet van een verbeterprogramma waarmee de bedrijfsprocessen efficiënter en effectiever zijn gemaakt en waarmee de organisatie scherper stuurbaar en beheersbaar is.

Directieverslag /

Met de aandeelhouders herijken we het komende jaar opnieuw onze strategie. We zullen daarbij de ontwikkelingen op het gebied van grondstoffen, afval en duurzame energie combineren met de ontwikkelingen in de financiële markten en de ambities en mogelijkheden en de (maatschappelijke) ruimte van onze aandeelhoudende overheden. Ook bij een aantal van onze aandeelhouders zien wij dat de focus verschoven is van ‘ambitie’ naar ‘huis op orde’. De geldende standaarden, normen en weten regelgeving zijn uitgangspunt voor de wijze waarop HVC haar activiteiten uitvoert. Veiligheid en gezondheid zijn hierbij thema’s die de hoogste prioriteit hebben. Helaas hebben wij – voor het eerst in ons bestaan – een bedrijfsongeval met dodelijke afloop te betreuren. Wij zullen daarom de veiligheidscultuur in het komende jaar verder aanscherpen. Daarnaast kan een aantal van onze bedrijfsactiviteiten impact hebben op de lokale leefomgeving die betrokkenen als ongewenst ervaren. Hierbij valt te denken aan de emissies van de bio-energiecentrale, afvalenergiecentrales, vergistingsinstallaties en inzamelvoertuigen. Om hieraan tegemoet te komen, voeren wij een actieve, open dialoog om de maatschappelijke wensen en bedrijfsactiviteiten van HVC op elkaar aan te sluiten. Wij ervaren daarbij geen operationele knelpunten. Door de sterke groei van HVC in de afgelopen jaren is wat minder aandacht besteed aan de interne organisatie. De komende periode zullen we meer focussen op consolidatie en organisatie van onze interne processen. Vanwege de huidige economisch gure tijden zullen we ons de komende jaren richten op wat meer lokale, kleinschalige investeringen in grondstoffenmanagement en duurzame energie. We nodigen onze aandeelhouders en andere betrokkenen graag uit om met ons te verkennen hoe wij initiatieven en mogelijkheden voor verdere samenwerking op het gebied van materiaalhergebuik, afvalbeheer en duurzame energie kunnen vormgeven, teneinde een bijdrage te kunnen leveren aan een circulaire economie, waarbij de uitputting van schaarse grondstoffen en bedreiging van het klimaat worden voorkomen. Wim van Lieshout Algemeen directeur

11

12


1 Introductie Dit jaarverslag rapporteert over het kalenderjaar 2012 en bevat ook het duurzaamheidsverslag. Met een duurzaamheidsverslag rapporteert een organisatie over haar economische, ecologische en sociale prestaties. Dit integrale jaarverslag is opgesteld overeenkomstig de toepasselijke wettelijke eisen aan het jaarverslag en de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI versie 3.1) voor een duurzaamheidsverslag. HVC rapporteert overeenkomstig de richtlijnen van Global Reporting Initiative op niveau C+. De methode van rapporteren is ten opzichte van het duurzaamheidsverslag 2010 en 2011 niet significant gewijzigd.

Over dit verslag

Dit verslag rapporteert uitsluitend over de duurzaamheids-

In tegenstelling tot de vorig jaar uitgesproken ambitie, wordt

aspecten van HVC en geconsolideerde meerderheidsdeel-

over 2012 niet op niveau B+ gerapporteerd. Door een ingrij-

nemingen, tenzij anders vermeld. In het verslag over 2011 heb-

pende interne reorganisatie had behoud van de kwaliteit van

ben wij gesteld dat in 2012 wordt bepaald hoe in de toekomst

onze dienstverlening de hoogste prioriteit.

over duurzaamheidsaspecten van minderheidsdeelnemingen en joint ventures wordt gerapporteerd. De voor duurzaamheid

Voor de rapportage over onze economische, ecologische en

relevante aspecten van minderheidsdeelnemingen en joint ven-

sociale prestaties, zijn overeenkomstig eerdere jaren, dertien

tures zijn, voor zover voor HVC relevant, kwalitatief beschreven.

prestatie-indicatoren geselecteerd. De selectie vond plaats op basis van ingeschatte relevantie voor belanghebbenden bij

HVC

HVC. De tabel op pagina 114 geeft een overzicht weer.

Gemeenten en waterschappen zijn verantwoordelijk voor de

Wij hebben PwC Accountants NV (‘PwC’) gevraagd dit duur-

uitvoering van taken op het gebied van het afval(water)beheer.

zaamheidsverslag te beoordelen voor het boekjaar 2012.

HVC voert deze taken uit voor 48 gemeenten en 6 water-

Het assurancerapport van PwC treft u aan op pagina 122.

schappen in Noord- en Zuid-Holland, Flevoland en Friesland, die ook alle in HVC deelnemen. De aandeelhouders van

De activiteiten van HVC vloeien voort uit beleid van de deel-

HVC hebben eveneens beleidsdoelstellingen vastgesteld voor

nemende overheden op het gebied van afvalbeheer en duur-

CO2-reductie in het kader van hun klimaatbeleid. De opdracht

zame energie. De kernprocessen van HVC houden verband met

aan HVC is om ook aan de realisatie daarvan bij te dragen.

de wens (afval)kringlopen te sluiten, de opwekking van duurzame energie te bevorderen en onvermijdelijk vrijkomende emissies te beperken. HVC beschouwt betrokken overheden, omwonenden en burgers als gebruikers van diensten als meest belanghebbend hierbij.

Directieverslag – 1 Introductie /

Visie

vergisten van groente-, fruit en tuinafval zijn de meest in het

Het besef van wereldwijde uitputting van schaarse natuurlijke

oog springende voorbeelden.

13

hulpbronnen en bedreiging van ecologische diversiteit vraagt om verandering. Gemeenten en waterschappen dragen daar-

Inmiddels ontplooit HVC, weliswaar in beperkte mate, ook

aan op diverse manieren bij. Het initiëren van beleid voor duur-

activiteiten die zich uitsluitend richten op de productie van

zaam afvalbeheer en CO2-reductie ligt dan voor de hand.

duurzame energie. In het hoofdstuk ‘Bedrijfsactiviteiten’

Het gevoel van urgentie dat is ontstaan over het veranderende

worden deze activiteiten nader toegelicht.

klimaat, heeft zich de afgelopen jaren wereldwijd vertaald in klimaatakkoorden en CO2-reductiedoelstellingen. Ook de in

De visie van HVC impliceert dat afval zo veel mogelijk dient te

HVC deelnemende overheden worden daarmee geconfron-

worden ingezet als grondstof voor nieuwe producten. Door

teerd, alleen al vanwege de afspraken die er op nationale schaal

introductie van nieuwe vormen van inzameling, scheiding en

zijn gemaakt. De activiteiten van HVC richten zich op de uit-

opwerking kunnen de aanwezige hergebruiksmogelijkheden

voering van dit beleid. De ambities van de overheden zijn niet

beter worden benut. Belangrijke voorwaarde hierbij is dat deze

gering en vragen om omvangrijke investeringen. Duidelijk is

mogelijkheden worden ingezet in samenhang met de vooraf-

dat, gezien de beperkte investeringsruimte van HVC, de bij-

gaande en volgende schakels in de keten. Op dit moment

dragen die HVC zou kunnen leveren niet meer kunnen zijn dan

wordt landelijk circa 50% van het huishoudelijk afval gescheiden

een bescheiden stap. Overigens zien wij ook bij onze aandeel-

en hergebruikt. De opgave is, gelet op de brief van oud-staats-

houders, geconfronteerd met forse bezuinigingstaakstellingen,

secretaris Atsma van 25 augustus 2011, om in 2015 60 tot 65%

temporisering van beleid c.q. verschuiving van prioriteiten.

recycling van huishoudelijk afval te hebben gerealiseerd. Zolang reststromen nog niet kunnen worden hergebruikt, zoals

Als startpunt voor HVC geldt de energetische verduurzaming

(gemengd) huishoudelijk restafval en verontreinigde biomassa-

van de productie-installaties voor het afval(water)beheer.

stromen uit afval, vindt verbranding met energieterugwinning

De afgelopen jaren zijn belangrijke stappen gezet.

plaats. Groente-, fruit- en tuinafval wordt vergist ten behoeve

Het benutten van restwarmte voor stadsverwarming en het

van groen gas- en compostproductie. Ook de verbrandings- en vergistingsprocessen worden voortdurend geoptimaliseerd.

Op weg naar 65% recycling

Doelstelling

46,5%

47,8%

49,8%

65,0%

49,8%

31,7%

0% 1993

1999

Overig gescheiden

Gescheiden grof afval

Textiel

AEEA

Kunststofverpakkingen

Verpakkingsglas

Oud papier en karton

GFT-afval

2005

2010

2012

Brongescheiden huishoudelijk afval (bron: CBS). Data van 2012 zijn geëxtrapoleerd van gegevens 2010. De praktijk leert dat tussen 2010 en 2012 de gescheiden kunststofverpakkingeninzameling substantieel is toegenomen.

2015


Strategische doelstellingen en uitgangspunten HVC stelt zich als doel om bij de uitvoering van de aan haar opgedragen taken meerwaarde voor haar aandeelhouders te genereren. Daarvoor worden de volgende uitgangspunten gehanteerd, die deels elders in dit verslag nader worden uitgewerkt.

Duurzaamheid HVC wil haar activiteiten zodanig vormgeven dat deze passen in een duurzame ontwikkeling. Deze beoogt tegemoet te komen aan wensen en behoeften van vandaag, maar brengt daarbij de

Type en selectie van activiteiten

mogelijkheid van toekomstige generaties om in hun behoeften

Het activiteitenportfolio van HVC komt voort uit het beleid van

te voorzien niet in gevaar. Uitputting van natuurlijke hulp-

de deelnemende overheden op het gebied van afval(water)-

bronnen en voortdurende consumptie van fossiele brandstoffen

beheer en duurzame energie. HVC initieert nieuwe activiteiten

zijn fenomenen die daarmee in strijd zijn. Streven naar duur-

op basis van een integrale afweging van maatschappelijke

zaamheid heeft impact op de kwaliteit van producten en dien-

kosten en opbrengsten.

sten en de daarmee samenhangende productieprocessen, op werkgeverschap en op de interactie, zoals samenwerking en

Ecologische voetafdruk en omgeving

dialoog, met de maatschappelijke omgeving. De duurzaamheid

HVC streeft ernaar de gevolgen van haar activiteiten voor het

van HVC hangt immers ook af van de wijze waarop het handelen

milieu zo klein mogelijk te maken. Minimalisatie van de ecolo-

en de daarbij te maken afwegingen van HVC door de omgeving

gische voetafdruk die voortvloeit uit haar activiteiten. Dat kan

worden ervaren.

alleen in overleg met anderen. Voorafgaand aan omvangrijke initiatieven wordt daarom altijd met lokale belanghebbenden afgestemd of en hoe voorgenomen activiteiten op een verantwoorde wijze kunnen worden ingepast en vooral ook: hoe. Bijvoorbeeld door geur- en rookgasemissies van verwerkings-

Duurzaamheidsbeleid HVC

installaties zo veel mogelijk te beperken. Maar de wijze waarop HVC door de omgeving wordt ervaren, hangt van veel meer

e n Pr

en in de

to

EN

en

nu

at

I n i t i a t i eve n van anderen

DELEN

medewerkers rolcontainers legen; – het beheer van ondergrondse inzamelmiddelen en het schoon houden van de omgeving daarvan; – de afhandeling van klachten van burgers over afvalinzameling; – de levering van warmte en daarmee samenhangende dienstverlening, zoals facturatie en klantenservice, aan huishoudens

e m p rza ap s D u u r s c h tie n ne pa r t n allia e

en

a

E vo d u c or atie lic hti en ng

– de wijze waarop inzamelauto’s door woonwijken rijden en

n

ed (leef)kli m

RK

st > Sa m

grof huishoudelijk afval brengen naar een afvalbrengstation;

ER

n

a

n voor e rge e

Die

ch

ST

WE

rs

I p

om

ve

VE

ek

– de manier waarop burgers worden tegemoet getreden als zij ge

zo

en produc n s te n te

Wer k

es roc ie p e r i n g c t f s vo u j i od ed r b

N

EN

factoren af. Enkele voorbeelden daarvan zijn:

go

14

en bedrijven.

Maatschappelijk verantwoorde kosten HVC hanteert voor de uitvoering van de activiteiten voor de deelnemende overheden het principe van kostprijs+ en een transparante kostenstructuur, zodat keuzes helder kunnen


worden afgewogen. Dit beleid kent als achtergrond dat de deelnemende overheden gezamenlijk de baten en lasten van de exploitatie dragen. Er wordt een financiële marge nagestreefd voor

15

Dialoog en samenwerking De activiteiten van HVC hebben invloed op een brede groep mensen. Sommige stakeholders hebben directe belangen bij concrete ontwikkelingen van HVC, anderen meer op afstand. HVC streeft ernaar een open en transparante organisatie te zijn,

waarborging van de continuïteit van de bedrijfsvoering.

die open en transparant communiceert met haar stakeholders

Deze bewuste keuze om niet zelfstandig eigen vermogen op

en daar, waar ontwikkelingen de directe belangen van stake-

te bouwen leidde gekapitaliseerd tot € 150 miljoen lagere

holders raken, de dialoog met hen aan te gaan. Het streven

tarieven over de afgelopen tien jaar.

daarbij is te komen tot gedeeld begrip. Uitgangspunt is dat gerechtvaardigde wensen en behoeften van de maatschappe-

Risicobeheer

lijke omgeving ten aanzien van de bedrijfsvoering van HVC

Veel activiteiten op het gebied van afvalbeheer en duurzame

zo veel mogelijk gehonoreerd dienen te worden.

energie vragen kapitaalintensieve investeringen die over een langere termijn worden afgeschreven. Om de exploitatierisico’s

Innovatie

van deze investeringen te matigen, gaat veel aandacht uit naar

De activiteiten van HVC dienen ‘state of the art’ te zijn.

het langjarig contracteren van diensten of producten waarvoor

Om meerwaarde te kunnen blijven bieden investeert HVC in

deze investeringen plaatsvinden. De benodigde kasstromen

innovatieve projecten. Gelet op het hogere risico dat investe-

kunnen daarmee worden geborgd. Vanwege de betrokkenheid

ringen in innovatieve projecten niet conform verwachting

van de deelnemende overheden bij de exploitatie van HVC

functioneren en derhalve dienen te worden afgeboekt, gaat

vormt risicobeheer een belangrijk aandachtsveld. In dit verslag

het hier om een relatief beperkt budget.

wordt hierop nader ingegaan. Een uitgangspunt in het kader van risicobeheer is vanzelfsprekend het voldoen aan geldende weten regelgeving.

Maatwerk HVC stelt zich ten doel de context van de aandeelhouders leidend te laten zijn voor de dienstverlening. Dat uitgangspunt impliceert het leveren van maatwerk. Het leveren van maatwerk staat echter per definitie op gespannen voet met de wens om systeemgericht te organiseren. Bij sommige typen van activiteiten die HVC uitvoert, zoals afvalinzameling, is dat een gebruikelijk verschijnsel, noodzakelijk ook indien efficiëntie leidend is. Het vinden van de juiste balans hierin zien wij als opgave waarover wij graag met onze aandeelhouders overleggen. Daarnaast impliceert maatwerk ook de mogelijkheid om bij investeringen die niet direct of indirect voortvloeien uit een wettelijke taak, een keuzemogelijkheid te hebben ten aanzien van het risicodragend participeren daarin. Het gaat daarbij met name om nieuwe activiteiten die bijdragen aan klimaatambities van deelnemende overheden, maar niet zijn gerelateerd aan het afval(water)beheer.

16


Kritische prestatie-indicatoren De groei van HVC vraagt nadrukkelijker aandacht voor structurering en sturing van het bedrijf. De gewijzigde structuur is hiervoor toegelicht. Het adequaat in kunnen spelen op inen externe ontwikkelingen stelt steeds hogere eisen aan de informatiestructuur. In dat kader zullen in 2013 door HVC een aantal kritische prestatie-indicatoren worden geselecteerd die de samenhang tussen activiteiten en hun impact op de mate waarin aan bovengenoemde uitgangspunten wordt voldaan meer zichtbaar maken en daarmee beter beheersbaar. Deze kritische prestatie-indicatoren kunnen eventueel leiden tot een bepaalde mate van bijstelling van de huidige duurzaamheidsprestatie-indicatoren in het jaarverslag 2013.

Personele organisatie HVC wil een veilige en gezonde werkomgeving bieden, zowel sociaal als fysiek, waar voor medewerkers ruimte is voor ontwikkeling en groei. In 2011 is de conclusie getrokken dat de organisatiestructuur beter dient aan te sluiten op de focus op grondstoffen en energie. De operationele afdelingen werden daarom in 2012 op een andere wijze geclusterd. Het bedrijfsonderdeel ‘Grondstoffen’ is verantwoordelijk voor het inzamelen, be- en opwerken van reststromen en de afzet van grondstoffen en reststromen. Dit alles gericht op optimale benutting van bestaande mogelijkheden van hergebruik, alsmede het ontwikkelen van nieuwe concepten die het hergebruik bevorderen. Daarnaast is er een bedrijfsonderdeel ‘Energie’ dat verantwoordelijk is voor de productie van groen gas, elektriciteit en warmte uit niet-herbruikbare reststromen (de afvalenergiecentrales, de slibverbrandingsinstallatie en de vergistingsinstallaties). Ook omvat dit taakveld de benutting van hernieuwbare biomassabronnen en duurzame bronnen als wind en zon, alsmede het (terug)leveren van de energie aan de aandeelhouders. De bedrijfsonderdelen Strategie en Businessontwikkeling, Financiën en Staf ondersteunen het primaire proces en dragen bij aan de ontwikkeling van nieuwe concepten.


17

Juridische structuur NV HVC en de daartoe behorende dochterondernemingen kenmerken zich als één onderneming. De bevoegdheden van de algemene vergadering van aandeelhouders, raad van commissarissen en directie strekken zich eenduidig uit over alle activiteiten van HVC, ongeacht of deze activiteiten in NV HVC of in een dochteronderneming plaatsvinden.

Europees aanbestedingsrecht Overheden zijn op grond van het huidige Europese aanbestedingsrecht onder bepaalde voorwaarden uitgezonderd van de algemeen geldende aanbestedingsplicht, wanneer zij van een andere overheid of overheidsvennootschap diensten afnemen. Vorig jaar werd in het verslag gewezen op actuele ontwikkelingen rond het aanbestedingsrecht die de bijzondere positie van overheden mogelijk zouden beperken. Dit zou daarom ook implicaties kunnen hebben voor de structuur van HVC (en andere overheidsvennootschappen). Op grond daarvan kondigden wij aan dat onderzoek zal worden gedaan naar alternatieven voor de huidige structuur die rekening houden met de resterende uitzonderingsgronden. Op dit moment

Risicotoedeling nieuwe investeringen

schatten wij in dat de voorstellen van de Commissie zodanig

Het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders

door het Europees Parlement zullen worden geamendeerd dat

van 6 december 2012 om de resultaten van nieuwe activiteiten

zich vanuit het perspectief van het Europees aanbestedings-

op het gebied van duurzame energie die niet zijn verbonden

recht niet op korte termijn de noodzaak van aanpassing van

aan het afvalbeheer (de zogenoemde ‘type-2’-activiteiten) uit-

de structuur zal voordoen. Besluitvorming door het Europees

sluitend ten gunste of laste te brengen van de aandeelhouders

Parlement zal naar verwachting in de loop van dit jaar plaats-

die kiezen om hierin te participeren, zal ertoe leiden dat een

vinden.

structuur zal worden ontwikkeld om aan dit uitgangspunt invulling te geven. Naar verwachting zal er per project veelal sprake dienen te zijn van maatwerk, aangezien de aandeelhouders die belangstelling tonen voor participatie per project kunnen wijzigen.

18


2 Bedrijfsactiviteiten

In onderstaand schema vindt u een overzicht van de bedrijfsactiviteiten met de bijbehorende omzet. Onder ‘Grondstoffen’ worden de activiteiten afvalinzameling en hergebruik begrepen. ‘Energie’ omvat de activiteiten op het gebied van afvalverwerking, waarmee elektriciteit, gas en warmte worden geproduceerd, installaties voor productie van duurzame energie uit duurzame bronnen, zoals wind, zon en geothermie, alsmede warmtekrachtkoppelingsinstallaties voor warmteproductie.

Activiteitenoverzicht (x € 1.000)

HVC

Grondstoffen omzet 115.402

Inzameling omzet 98.128

Energie omzet 175.275

Hergebruik omzet 17.274 glas gha textiel papier en dergelijke

Energie uit afval omzet 165.900 AEC Alkmaar AEC Dordrecht SVI BEC Compostering

Daarnaast wordt door het onderdeel Staf en fi nanciën en Sbo circa € 0,6 miljoen omzet gegenereerd.

Energie overig omzet 9.375 wind op land wind op zee zon wkk

Directieverslag – 2 Bedrijfsactiviteiten /

19

Grondstoffen

Klachten van burgers

Afvalinzameling

In 2012 is een start gemaakt met het centraliseren van lokale

HVC zamelt afval in voor de gemeenten in de regio Dordrecht

klantenservicepunten naar één contactpunt. De realisatie daar-

(Drechtsteden), de gemeenten gelegen in het gewest Kop van

van heeft langer geduurd dan gepland, onder meer door langer

Noord-Holland, de regio West-Friesland en de gemeenten

dan verwachte onderhandelingen met de vakbonden over de

Bergen, Lelystad, Noordoostpolder, Wormerland, Zaanstad en

personele consequenties van centralisering. Naar verwachting

Zeewolde. In totaal gaat het daarbij om 28* gemeenten per

zal eind maart 2013 het laatste lokale klantenservicepunt

31 december 2012. Resultaatgericht werken is uitgangspunt,

opgaan in de centrale klantenservice. De taakstelling van de

evenals een transparante kostenstructuur. In het verlengde van

centrale klantenservice is om 70% van de burgers die telefo-

de overname van afvalinzameltaken voert HVC voor enkele

nisch contact opnemen binnen 30 seconden te woord te staan.

gemeenten ook reinigingsdiensten uit, zoals gladheids-

Op dit moment voldoet de centrale klantenservice nog niet aan

bestrijding en beheer van openbare ruimte.

deze eis.

Het afgelopen jaar zijn de dienstverleningsovereenkomsten met de gemeenten Lelystad, Noordoostpolder en Zeewolde

Zoals in de figuur ‘Gegronde klachten van inwoners’ te zien is,

verlengd. Vanwege de vorming van de nieuwe gemeente

is het aantal gegronde** klachten over afvalinzameling in 2012

Hollands Kroon is een nieuwe dienstverleningsovereenkomst

significant toegenomen, vooral in de gemeente Zaanstad.

in de plaats gekomen van de verschillende bestaande dienst-

Veel klachten hebben betrekking op het herhaaldelijk niet

verleningsovereenkomsten.

inzamelen van afval. In Zaanstad komen relatief veel klachten

De manier waarop ingezameld wordt, bepaalt de mogelijk-

voort uit gedrag van medewerkers tijdens het uitvoeren van

heden van materiaalhergebruik. Om afvalstoffen op een goede

werkzaamheden en vanwege de overgang naar ondergronds

manier te kunnen opwerken moet de input van opwerkings-

inzamelen. Klachten over medewerkers bleken vaak uitzend-

installaties aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen. Gescheiden

krachten te betreffen. Deze klachten konden deels worden

inzameling van verschillende soorten materialen vergroot de

opgelost door uitzendkrachten te vervangen door medewerkers

kwaliteit en dus ook de mogelijkheden van opwerking.

met een tijdelijk contract, die meer gemotiveerd blijken te zijn.

Daarbij is de burger, als leverancier van de grondstoffen, een belangrijke partij. Een inzamelsysteem dat gebruiksvriendelijk is en burgers uitnodigt tot het juiste gebruik ervan, is dan ook essentieel om de mogelijkheden van opwerking te bevorderen. Om de soms tegenstrijdige eisen van gebruiksvriendelijkheid en hergebruik te overbruggen, heeft HVC in 2011 en 2012 proeven

Gegronde klachten van inwoners (aantal per 10.000 woonhuisaansluitingen) 9,0

7,5

gedaan met een nieuwe vorm van inzameling: droog & herbruikbaar. Deze proef wordt in de paragraaf op pagina 23 nader toegelicht.

6,0

4,5

3,0

1,5

0

*

Door een gemeentelijke herindeling waarbij drie aandeelhoudende

Flevoland

gemeenten, waar HVC de inzameling verzorgt, zijn betrokken, is het aantal

**

gemeenten waar HVC afval inzamelt per 1 januari 2013 afgenomen van

2010

28 naar 26.

2011

De term ‘gegronde klacht’ is nader gedefi nieerd in het kader van de

2012

dienstverleningsovereenkomsten met de gemeenten waarvoor HVC de afvalinzameling verzorgt. In dat kader vinden ook rapportages plaats over klachten.

NH-noord

NH-midden

20


De vestiging Dordrecht, overgenomen in 2010, hanteerde tot

Alternatieve transportbrandstoffen

eind 2012 een andere klachtendefinitie, waardoor de omvang

Vanaf 1 januari 2013 rijdt een aantal afvalinzamelvoertuigen

daarvan, 80 telefoontjes per 10.000 inwoners in 2012, niet ver-

op aardgas. Wij onderzoeken of ook inzamelvoertuigen met

gelijkbaar is met de klachten zoals gerapporteerd door de

zijbelading op aardgas kunnen functioneren. De hoeveelheid

andere vestigingen.

CO2 per ingezamelde ton huishoudelijk afval daalt bij volledige

In december 2012 is HVC gestart met een digitale nieuwsvoor-

omschakeling naar aardgas met 190 gram naar totaal 13,15 kg.

ziening voor inwoners van de gemeenten waar HVC de afval-

De overgang naar meer milieuvriendelijke brandstoffen bij afval-

inzameling verzorgt. Deze nieuwsvoorziening bestaat uit een

inzameling hangt mede samen met de intentie die in 2011

e-mail-nieuwsbrief en de website www.hvcnieuws.nl.

jegens de Noord-Hollandse Milieufederatie is uitgesproken om

Het doel is zo veel mogelijk mensen te informeren en motiveren

vanaf 2012 alle nieuwe inzamelvoertuigen van HVC op aardgas

gebruik te maken van de beschikbare inzamelstructuur.

te zullen laten rijden. In het verslag over 2011 is ook de ontwikkeling van een elek-

Optimalisaties

trisch aangedreven inzamelvoertuig beschreven. HVC en Roteb

Implementatie software

zouden daarbij met ondersteuning van Sita optreden als

In 2012 is door aanpassing van de organisatie en van werk-

launching customer. Dit project is begin 2013 beëindigd,

processen een optimalisatie nagestreefd in de operationele

de betrokken ontwikkelaars zullen naar verwachting het

bedrijfsvoering. De uitvoering daarvan is deels vertraagd, onder

beoogde voertuig niet binnen afzienbare termijn realiseren.

meer doordat onderhandelingen met de vakbonden over de personele consequenties van centralisering van een aantal staf-

Hergebruik

diensten langer duurden dan verwacht. Ook de invoering van

Beleidskaders

één uniform softwaresysteem (Clear) voor de administratie en

Op 25 augustus 2011 heeft oud-staatssecretaris van Milieu,

optimalisatie van het primaire proces binnen het taakveld

Atsma, zijn brief ‘Meer waarde uit afval’ aan de Tweede Kamer

Grondstoffen ondervond enige vertraging maar is desondanks

toegezonden. In deze brief legt hij de ambitie vast om het

in de tweede helft van 2012 grotendeels geïmplementeerd.

percentage afvalrecycling te verhogen van 80% naar 83%.

Een probleem ontstond eind 2012 bij de koppeling van het softwaresysteem aan de digitale afvalkalenders, die burgers via internet dienen te raadplegen voor informatie over de afval-

Maatregelen die ingrijpen in de afvalkringloop

inzameldagen. Door onder meer de ongelukkige timing van deze koppeling – juist in de kerstperiode zijn de inzameldagen vaak anders dan gebruikelijk – konden in veel gemeenten burgers niet of niet binnen een acceptabele wachttijd worden geïnformeerd.

Afrekenbare recyclingdoelstelling

Financiële prikkels Serviceprikkels

Producentenverantwoordelijkheid

Uitbreiding afvalbrengstations Een optimalisatie van het afgelopen jaar betrof ook de realisatie van drie nieuwe afvalbrengstations, waarvan twee in de

Producent Vraag en aanbod secundair materiaal (internationaal) stimuleren

In 2012 is de logistieke planning van alle transporten binnen HVC verbeterd. Als gevolg hiervan dalen kosten. Ook het transport van zuiveringsslib is in 2012 in eigen beheer genomen. Door de aanwezige logistieke infrastructuur konden de transportkosten fors worden verlaagd.

Goede communicatie Handhaving

Gemeente/ afvalbranche

gemeente Zaanstad en één in de gemeente Dordrecht. Verbetering logistiek

Consument/ burger

Optimalisatie inzameling

Grondstoffenakkoord met restafvaldoelstelling

Kennisdeling en -ontwikkeling


21

Een aanzienlijk deel van deze toename moet worden gerealiseerd door een toename van de recycling van huishoudelijk afval met 1 tot 1,5 miljoen ton. Dat komt overeen met 10 tot 15% van het huishoudelijk afval en daarmee stijgt het totale percentage recycling van deze stroom van 50 naar 60 tot 65%. De oud-staatssecretaris heeft de afvalbranche gevraagd een advies uit te brengen over de wijze waarop de forse toename van recycling van huishoudelijk afval kan worden gerealiseerd. Een brede werkgroep van gemeenten, regionale publieke afvalbedrijven, grote private afvalbedrijven en de representanten

kunnen toetsen of aan de landelijke hergebruiksdoelstellingen

van twee brancheorganisaties heeft dit advies opgesteld, met

wordt voldaan, dient een volledig beeld beschikbaar te zijn van

ondersteuning van Agentschap NL en onder toeziend oog van

de gescheiden ingezamelde deelstromen en de hoeveelheid

het departement. Dit advies is mei 2012 aan de staatssecretaris

restafval. De grafiek ‘Verwerking afvalstromen van aandeel-

aangeboden.

houders’ geeft de mate van hergebruik weer van de verschil-

In het advies is een groot aantal maatregelen beschreven die op

lende afvalstromen die door de aandeelhoudende gemeenten

verschillende plaatsen in de afvalkringloop ingrijpen (zie figuur

worden aangeboden waarvoor HVC het volledige afvalbeheer

op pagina 20). De huidige staatssecretaris heeft tot op heden

verzorgt. De grafiek laat zien dat in 2012 43% van het restafval

niet inhoudelijk gereageerd op dit advies.

werd verbrand. In 2011 bedroeg dit percentage nog 50%. De opgave is, gelet op de ‘afvalbrief’ van oud-staatssecretaris

Prioritaire stromen

Atsma van 25 augustus 2011, om in 2015 60 tot 65% recycling

LAP2 onderscheidt afvalstromen waarvan de milieubelasting in

van huishoudelijk afval te hebben gerealiseerd.

een deel van de keten relatief zwaar is en die daarom met prioriteit aandacht behoeven. Dit zijn grof huishoudelijk afval,

Grof huishoudelijk afval

papier en karton, textiel en groente-, fruit- en tuinafval. Om te

Bij de inzameling van grof huishoudelijk afval werkt HVC samen met kringloopbedrijven, zoals Noppes (Hoorn, Grootebroek, Zaandam), Rataplan (Den Helder en Schagen) en Het Goed

Verwerking afvalstromen van aandeelhouders (%)

(Zaandam). Deze kringloopbedrijven halen direct herbruikbare zaken uit het afval. De bedrijven waarmee HVC samenwerkt voldoen aan een aantal voorwaarden. Zo wordt werk geboden aan

100

mensen die kansarm zijn op de arbeidsmarkt, is er geen winst80

oogmerk en wordt producthergebruik bevorderd. Daarnaast stelt HVC lidmaatschap van de Branchevereniging Kringloop-

60

bedrijven Nederland verplicht.

40

Burgers die contact opnemen voor de inzameling van grof huishoudelijk afval, wordt eerst gevraagd of zij ook direct herbruik-

20

bare artikelen ter inzameling aanbieden. Als dat het geval is, schakelen wij voor inzameling het lokale kringloopbedrijf in.

0 2009

2010

2011

2012

Zijn de materialen niet direct herbruikbaar, dan worden burgers gestimuleerd deze afvalstromen zelf te brengen naar afval-

Verbrand restafval

Verbranding biomassa

brengstations en milieustraten, waar afval wordt gescheiden

Recycling glas

Recycling metalen

naar hergebruiksmogelijkheid. Het aanbod grof huishoudelijk

Recycling papier en karton Composteringvergisting

Recycling KFF

afval is als gevolg van de economische crisis in het boekjaar

Overig recycling

gedaald van 47.000 naar 40.000 ton.

22


Integraal ingezameld grof huishoudelijk afval wordt conform

Groente-, fruit- en tuinafval

LAP2 gesorteerd. In Noord-Holland gebeurt dit in een geavan-

Bij de meeste woningen in de deelnemende gemeenten wordt

ceerde scheidingsinstallatie van Sortiva BV, een samenwerkings-

groente-, fruit- en tuinafval gescheiden ingezameld. Het meren-

verband van HVC en GP Groot, in Alkmaar. Het scheidings-

deel van dit groente-, fruit- en tuinafval wordt sinds eind 2011

rendement van integraal ingezameld huishoudelijk afval in

door HVC vergist, waarbij groen gas wordt geproduceerd. Sinds

deze installatie bedraagt 70%.

voorjaar 2012 wordt dit gas opgewerkt tot aardgaskwaliteit en

In de regio Dordrecht vindt de sortering plaats door Korenet BV,

aan het net geleverd. Het residu na vergisting wordt gecompos-

een samenwerkingsverband tussen HVC en Korevaar BV, in

teerd. In het boekjaar hebben de gemeenten binnen het verzor-

Groot Ammers.

gingsgebied 135 kton groente-, fruit- en tuinafval aangeboden,

De gescheiden deelstromen zet HVC af aan marktpartijen voor

tegen 137 kton in 2011.

inzet in productieprocessen of verdere opwerking.

Restafval en zuiveringsslib Papier en karton

Huishoudelijk restafval wordt verbrand in de twee afvalenergie-

In 2012 is door of in opdracht van HVC, voor een groot deel met

centrales van HVC in Alkmaar en Dordrecht. Zuiveringsslib

hulp van vrijwilligers van scholen en verenigingen, 67.075 ton

wordt verbrand in de slibverbrandingsinstallatie van HVC.

papier en karton ingezameld (waarvan 3.318 ton afkomstig van

Vooral bij de verbranding van restafval wordt (duurzame)

bedrijven), tegenover een hoeveelheid van 60.936 ton in 2011.

energie geproduceerd. Hieronder lichten we dit nader toe.

Na het faillissement van de coöperatieve vereniging VAOP in

De reststoffen die overblijven na verbranding van restafval en

2011 dreigde de afzet van oud papier van gemeenten te stag-

zuiveringsslib zijn voor het merendeel herbruikbaar of nuttig

neren. HVC heeft hierop de rol van VAOP voor de deelnemende

toepasbaar.

gemeenten van HVC overgenomen.

Reststoffen afvalenergiecentrales Textiel

Van de totale hoeveelheid huishoudelijk en bedrijfsafval die in

Textiel is een waardevolle afvalstroom waarvan de beste kwali-

een afvalenergiecentrale wordt verwerkt, blijft circa 25 massa-

teit in de kringloopwinkels hangt. Mindere kwaliteiten worden

procent over als bodemas. Voor HVC gaat dit op jaarbasis om

door de handel geëxporteerd naar Oost-Europa en Afrika.

200.000 tot 250.000 ton. Op dit moment wordt deze reststroom

Van textiel dat niet meer geschikt is als kleding, wordt poets-

bewerkt en afgezet via dochteronderneming Cyclas VOF als

katoen gemaakt. De meeste gemeenten waarvoor HVC de

constructie en ophoogmateriaal in met name de wegenbouw.

afvalinzameling verzorgt, kennen een brengsysteem voor

Om het uitlogen van schadelijke componenten naar het milieu

textiel. Ingezameld textiel, in 2012 3.585 ton, een stijging met

te voorkomen, vindt deze toepassing plaats onder bepaalde

ruim 1.100 ton ten opzichte van 2011, wordt in overleg met de

voorwaarden, waaronder vloeistofdichte bovenafdichting, toe-

betrokken gemeenten aangeboden aan lokale kringloopbedrij-

passen boven grondwaterstand en een verplichte terugname.

ven. De exploitatie van een kringloopwinkel is in belangrijke mate afhankelijk van de verkoop van tweedehands kleding.

Green Deal In maart 2012 is de Green Deal ‘Verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas’ getekend. In deze Green Deal is afgesproken dat de afvalenergiecentrales de kwaliteit van de bodemassen zodanig verbeteren dat in 2017 en 2020 50 respectievelijk 100% van de bodemassen vrij toepasbaar is. Daarnaast hebben de bedrijven zich verplicht om het terugwinpercentage voor non-ferro uit de bodemassen te verhogen naar 75% (voor de fractie groter dan 6 millimeter). De rijksoverheid spant zich in om knelpunten in weten regelgeving die deze ontwikkelingen mogelijk belemmeren, zo veel mogelijk weg te nemen.


23

Opwerken HVC-bodemassen

kelt voor haar aandeelhouders het concept ‘Droog & herbruik-

HVC werkt samen voor invulling van deze kwaliteitsverbetering.

baar’. Droge herbruikbare reststromen worden in dit concept in

Hiervoor wordt een ‘natte extractieve’ reinigingstechniek inge-

één container ingezameld. Met een sorteerstap worden de her-

zet. In een demonstratieproject wordt de komende twee jaar

bruikbare stromen in de afzonderlijke deelstromen gescheiden.

jaarlijks 100.000 ton bodemas verwerkt. Aspecten van de

Belangrijke uitgangspunten bij dit concept zijn maximaal drie

evaluatie zijn onder andere het proces (kosten, uitvoering) en

minicontainers (droog en herbruikbaar, groente-, fruit- en tuin-

de kwaliteit en toepassing van de eindproducten. Daarnaast

afval en restafval) en een hoger serviceniveau: herbruikbare

wordt in dit proces aandacht besteed aan de verwijdering van

materialen worden via de minicontainer ingezameld.

non-ferro uit de fijne fractie (0 tot 3 millimeter).

Resultaten pilots Zuiveringsslib

In 2011 zijn in twee gemeenten, Noordoostpolder en Sliedrecht,

Fosfaat (P2O5) speelt een essentiële, niet-vervangbare rol in de

praktijkproeven gestart. De resultaten van deze pilots lieten een

wereldvoedselvoorziening. Door uitputting van bestaande voor-

toename (40 tot 50%) van de hoeveelheid herbruikbare stromen

raden en door uitspoeling naar oppervlaktewater wordt dit

en een afname (20 tot 25%) van de hoeveelheid huishoudelijk

mineraal steeds schaarser. Bij de zuivering van afvalwater in

restafval zien. De deelstromen afkomstig uit het sorteerproces

rioolwaterzuiveringsinstallaties wordt fosfaat afgevangen in

van de droog-en-herbruikbaarfractie voldeden aan de kwaliteit-

het zuiveringsslib. Het verbrandingsresidu van zuiveringsslib

seisen van de afnemers. Daarnaast was er sprake van draagvlak

bevat 20 tot 25% fosfaat, niet veel lager dan fosfaaterts

bij de burgers: 90% van de burgers wil doorgaan met deze wijze

(30 tot 35% fosfaat). Het gaat daarbij om een hoeveelheid

van inzamelen. Uit analyses bleek er nog een relatief grote

van circa 12.000 ton fosfaat op jaarbasis, gelijk aan het jaarlijks

hoeveelheid ‘droog en herbruikbaar’ in het restafval aanwezig

kunstmestverbruik in Nederland.

te zijn, zodat er potentie aanwezig is voor verdere verbetering van de inzamelresultaten.

HVC, zuiveringsslibverwerker SNB en fosfaatproducent EcoPhos hebben gedurende de afgelopen drie jaar een procedé ontwik-

Vervolg

keld voor de terugwinning van fosfaat (in de vorm van

In Sliedrecht wordt de pilot ongewijzigd voortgezet. In Noord-

dicalciumfosfaat of triple superfosfaat). HVC en SNB trekken

oostpolder wordt het concept gewijzigd waarbij het restafval

gezamenlijk op in dit onderzoek, omdat voor de meeste tech-

door burgers zelf moet worden weggebracht naar onder-

nieken voldoende schaalgrootte nodig is om een proces econo-

grondse verzamelcontainers (ook wel omgekeerd inzamelen

misch haalbaar te maken en beide partijen gezamenlijk over

genoemd).

ruim 50.000 ton vliegas beschikken. Het voornemen is dit procedé te implementeren bij realisatie door marktpartijen van een

In Dordrecht wordt een nieuwe pilot gestart waarbij de inzame-

installatie nabij Antwerpen waar als grondstof fosfaaterts wordt

ling van de droog-en-herbruikbaarfractie bij hoogbouw wordt

gebruikt. Deze installatie dient in 2015 in bedrijf te komen.

onderzocht.

Naast onderzoek dat aansluit op het procedé van EcoPhos,

Een belangrijk aandachtspunt voor de verdere uitrol van het

zijn ook andere processen onderzocht, waaronder dat van

concept is de samenstelling van de ‘ideale’ grondstofbak,

TermPhos. Door het faillissement van laatstgenoemde onder-

in combinatie met de techniek van het mechanisch sorteren.

neming diende veelbelovend onderzoek te worden beëindigd.

Afhankelijk van de mogelijkheden te komen tot een verantwoorde business case wordt medio 2013 nadere besluitvorming

Proef Droog & herbruikbaar

voorzien. In samenhang daarmee zal een voorstel voor een

‘65% materiaalhergebruik van het huishoudelijk afval’ luidt de

gemeenschappelijk beleid voor opwerking of hergebruik van de

ambitieuze doelstelling van het huidige afvalstoffenbeleid.

daarbij vrijkomende deelstromen worden geformuleerd, waarin

Met een ‘verfijning’ van de huidige inzamelmethoden lijkt dit

facultatief door aandeelhouders kan worden geparticipeerd.

doel niet te realiseren. Daarom worden op diverse plaatsen in Nederland andere inzamelmethoden onderzocht. HVC ontwik-

24


Energie Zoals hiervoor toegelicht omvat het taakveld Energie de productie en levering van elektriciteit, gas en warmte uit afval en biomassa en uit andere duurzame bronnen. Met energie uit andere duurzame bronnen wordt wind- en zonne-energie, alsmede warmtelevering met warmtekrachtkoppelingsinstallaties bedoeld. Laatstbedoelde activiteiten vormen in 2012 5,3% van de omzet van HVC.

Overheidsbeleid De ambities van de rijksoverheid op het gebied van duurzame energieproductie zijn sterk kabinetsafhankelijk. In het regeer-

energieproductie kan worden gerealiseerd, is het opleggen van

akkoord van het huidige kabinet staat dat Nederland in 2020

een verplichting voor kolencentrales om biomassa bij te stoken.

16% van zijn energie uit duurzame bronnen haalt. Momenteel

Hierover heeft het kabinet nog geen besluit genomen.

is dat nog 4%. Voor de periode tot 2020 resteert dus een aanom deze ambities te realiseren de SDE+-subsidieregeling.

Productie en levering van duurzame energie en gerealiseerde CO2-besparing

Met deze regeling hebben technologieën die per geprodu-

HVC produceert duurzame elektriciteit, gas en warmte door

ceerde MWh de minste subsidie behoeven, de grootste kans

benutting van afvalstoffen en biomassa als energiebron, voor

dat hun subsidieaanvraag wordt gehonoreerd. De SDE+-

zover hergebruik niet mogelijk is, en uit andere duurzame bron-

subsidieregeling wordt de komende jaren in toenemende

nen. In totaal heeft HVC in 2012 962 GWh geproduceerd, waar-

mate gefinancierd door een opslag op de energierekening.

van 893 GWh elektrisch en 69 GWh thermisch. Een groot deel

Een andere wijze waarop een aanzienlijk toename van duurzame

van de geproduceerde elektriciteit, 565 GWh, is groen. Bronnen

zienlijke opgave. Op dit moment is het belangrijkste instrument

zijn de organische fractie van het restafval (345 GWh) en biomassa die wordt benut als brandstof in de bio-energiecentrale en de slibverbrandingsinstallatie (210 GWh). In 2012 is 6,3 GWh Groene energieproductie per bron (GWh)

opgewekt door windturbines op land, terwijl 3,5 GWh is opgewekt door zonnepanelen. De elektriciteitsproductie is in 2012 toegenomen ten opzichte van 2011, met name door een betere

660

bezettingsgraad van de afvalenergiecentrales.

550

De groene stroom die HVC opwekt wordt grotendeels (circa

440

80%) afgenomen door de aandeelhouders. De grijze stroom

330

en de groene stroom die niet door de aandeelhouders worden afgenomen, worden via de groothandelsmarkt afgezet.

220

Medio 2012 zijn alle aandeelhouders geïnformeerd over de aan

110

hen individueel toe te rekenen CO2-reductie door de groene stroom die HVC produceert. De toerekening van deze groene-

0 2009

2010

2011

2012

Prognose 2013

stroomproductie gaat deels op basis van het aandeel in HVC en deels naar verhouding van de door de betreffende aandeel-

Afval AEC’s

Biomassa BEC en SVI

houder aangeboden biomassastromen die zijn omgezet in elek-

Zon

Wind land

triciteit. In nevenstaand overzicht is deze verdeling voor 2012 weergegeven, evenals de groenestroomafname door de aandeelhouders.


Mln kWh

Alblasserdam

Toerekening

Levering

Biomassa van

Op basis van deelneming

Totale

aandeelhouder

HVC

toerekening

Totaal 2012

2,5

2,9

5,4

2,2

Mln kWh

Toerekening

25

Levering

Biomassa van

Op basis van deelneming

Totale

aandeelhouder

HVC

toerekening

Totaal 2012

Papendrecht

4,1

4,7

8,8

3,3

Alkmaar

8,8

16,6

25,4

17,5

Purmerend

0,1

11,2

11,3

0,0

Almere

15,9

19,0

34,9

0,0

Schagen

6,7

8,1

14,8

0,0

Beemster

0,1

0,9

1,0

0,7

Schermer

0,5

1,0

1,5

0,3

Bergen

3,3

5,4

8,7

2,1

Sliedrecht

2,7

3,5

6,2

1,9

Beverwijk

4,9

7,3

12,2

4,3

Smallingerland

4,4

8,6

13,0

0,0

Castricum

3,9

6,1

10,0

3,5

Stede Broec

2,7

3,9

6,6

3,0

Den Helder

8,1

12,3

20,4

0,0

Texel

2,0

2,6

4,6

1,8

Dordrecht

15,3

17,4

32,7

20,8

Uitgeest

1,1

2,3

3,4

0,6

Drechterland

2,5

3,5

6,0

1,2

Urk

1,4

2,5

3,9

0,0

Dronten

3,1

5,3

8,4

2,8

Velsen

7,5

14,6

22,1

8,2

Enkhuizen

2,3

3,3

5,6

2,3

Westland

9,0

15,4

24,4

0,0

Giessenlanden

1,3

2,1

3,4

2,7

Wormerland

Gorinchem

3,3

5,1

8,4

0,0

Zaanstad

1,8

2,8

4,6

0,9

18,7

29,1

47,8

0,0

Graft-De Rijp

0,5

1,1

1,6

0,6

Zederik

1,2

2,0

3,2

2,2

dam

1,6

2,6

4,2

0,0

Zeevang

0,1

1,2

1,3

1,4

Zeewolde

1,4

2,2

3,6

2,3

Heemskerk

4,9

7,3

12,2

Heerhugowaard

6,6

9,2

15,8

3,9

Zwijndrecht

5,7

6,5

12,2

3,2

4,9

Waterschap

Heiloo

1,8

4,0

Hendrik-Ido-Ambacht

3,6

4,1

5,8

1,7

Hollandse Delta

2,1

11,8

13,9

45,9

7,7

2,4

Hoogheemraadschap Schieland en 0,4

4,4

4,8

21,3

Hardinxveld Giessen-

Hollands Kroon

5,1

7,9

13,0

0,0

Hoorn

9,1

12,8

21,9

10,8

Krimpenerwaard

Koggenland

2,8

4,0

6,8

2,3

Waterschap Rijnland

1,1

13,2

14,3

62,8

Langedijk

3,5

4,8

8,3

3,4

Waterschap Delfland

0,9

11,3

12,2

14,3

Leerdam

1,9

3,0

4,9

2,5

Waterschap

Lelystad

8,8

10,2

19,0

12,6

Rivierenland

0,2

3,0

3,2

0,0

Molenwaard

2,7

4,3

7,0

0,0

Hoogheemraadschap

Medemblik

5,5

7,7

13,2

6,2

Hollands

Noordoostpolder

5,5

6,8

12,3

3,8

Noorderkwartier

9,3

0,7

10,0

59,2

Opmeer

1,5

2,0

3,5

1,0

Totaal

226

366

591

0

26


Energie uit restafval en biomassa

het aangeboden bedrijfsafval is afkomstig van gemeentelijke

HVC beschikt over twee afvalenergiecentrales, een bio-energie-

aandeelhouders.

centrale en een slibverbrandingsinstallatie. In deze installaties worden voor verbranding in aanmerking komend restafval en

De gezamenlijke verbrandingscapaciteit van de afvalenergie-

biomassa benut voor de productie van stoom waarmee in 2012

centrales in Alkmaar en Dordrecht bedroeg in 2012 969 kton,

zo’n 860 GWh elektriciteit werd geproduceerd. Elektriciteit

tegen een capaciteit van 1.036 kton in 2011. De afname houdt

van de afvalenergiecentrales wordt voor 53% aangemerkt als

verband met een onderhoudstop voor de stoominstallaties,

‘groen’, gelet op de in het restafval aanwezige biomassa.

waarvoor de gehele installatie gedurende een aantal dagen

De elektriciteit van de bio-energiecentrale en slibverbrandings-

diende te worden stilgelegd. Daarnaast kon door schaarste op

installatie is volledig ‘groen’. Hiervoor ontvangt HVC ‘Garanties

de afvalmarkt in het boekjaar circa 25 kton verbrandingscapaci-

van Oorsprong’. Zoals hiervoor vermeld, voorziet HVC in de

teit niet worden benut. De beschikbaarheidspercentages van de

elektriciteitsbehoefte van vrijwel alle aandeelhouders. Aan de

afvalenergiecentrales Dordrecht en Alkmaar bedroegen in 2012

afvalenergiecentrale in Alkmaar is een warmtenet gekoppeld.

88%, respectievelijk 90%. De bezettingsgraad van de installaties

De komende jaren wordt het netwerk uitgebreid aan de hand

in Alkmaar en Dordrecht bedroeg daardoor 92%, respectievelijk

van woningbouw- en renovatieplannen. Ook in Dordrecht wordt

85%. Met name het eerste halfjaar draaiden de installaties niet

een warmtenetwerk, gekoppeld aan de afvalenergiecentrale,

op volle capaciteit. In de tweede helft van 2012 werd dit her-

gerealiseerd.

steld, door import en verwerking van afval uit Groot-Brittannië.

Afvalenergiecentrales

Landelijk bedraagt de overcapaciteit circa 800 kton. De huidige

Nederland beschikt met twaalf verbrandingsinstallaties over

overcapaciteit kent de volgende oorzaken. Vijf jaar geleden

een capaciteit van circa zeven miljoen ton op jaarbasis. Ruim

werd in Nederland nog een aanzienlijke hoeveelheid brandbaar

60% daarvan is in overheidshanden. HVC beheert twee afval-

afval gestort. Die situatie leidde tot verschillende initiatieven,

energiecentrales, in Alkmaar en Dordrecht. In 2007 is besloten

ook van HVC, om capaciteit uit te breiden. De economische

de installatie in Dordrecht te moderniseren en uit te breiden

crisis en, in mindere mate, toegenomen afvalscheiding,

met een vijfde lijn. Beide afvalenergiecentrales beschikken over

hebben vervolgens geleid tot een afname van het aanbod.

de R1-status. Dat betekent dat de verwerking van afval wordt aangemerkt als nuttige toepassing. Beide afvalenergiecentrales

Net als de meeste andere afvalenergiecentrales beschikken

vervullen – vooralsnog – een belangrijke rol in het kader van

ook de installaties van HVC over de R1-status. Dat betekent dat

het afvalbeheer en zetten voor verbranding in aanmerking

deze installaties ook voor verbranding in aanmerking komende

komende afvalstromen waarvoor (nog) geen hergebruiks-

afvalstoffen mogen verwerken die afkomstig zijn uit het buiten-

mogelijkheden zijn om in elektriciteit en warmte.

land. Om onderbezetting en de daarmee samenhangende kosten tegen te gaan, importeren Nederlandse afvalverwerkers

Afvalaanbod en verwerkingscapaciteit

brandbaar restafval*. Uit onderzoek van CE Delft blijkt dat de

De afvalenergiecentrales verwerken huishoudelijk restafval en

CO2-reductie door energieterugwinning van dit afval in Neder-

voor verbranding in aanmerking komend bedrijfsafval. De deel-

landse afvalenergiecentrales per saldo opweegt tegen de CO2-

nemende gemeenten hebben in 2012 in totaal 463 kton huis-

emissies ten gevolge van het storten in het land van oorsprong,

houdelijk restafval aangeboden, tegenover 491 kton in 2011 en

inclusief de extra CO2-emissies tijdens het transport.

471 kton in 2010. Het aanbod van bedrijfsafval vindt plaats op basis van langjarige overeenkomsten. In 2012 is in totaal

Emissie-eisen

506 kton bedrijfsafval aangevoerd, tegen een hoeveelheid van

De emissievoorschriften voor de afvalenergiecentrales, bio-

422 kton in 2011 en 422 kton in 2010. De hogere hoeveelheid

energiecentrale en slibverbrandingsinstallatie zijn gebaseerd op

bedrijfsafval is gecontracteerd voor compensatie van de

landelijke emissienormen, zoals het Besluit verbranden afval-

afgenomen hoeveelheid aangeboden huishoudelijk restafval

stoffen. In zowel Dordrecht als Alkmaar zijn de emissie-eisen op

en voor benutting van de extra verbrandingscapaciteit die is ontstaan door optimalisatie van lijn 5. Een relatief klein deel van

*

In 2011 was dat circa 400 kton. Naar verwachting is dat in 2012 toegenomen.


27

verzoek van HVC aangescherpt, in overleg met omwonenden

pen, zoals het waterschap Zuiderzeeland, en van bedrijven die

en milieuorganisaties. De toegepaste rookgasreinigingstechnie-

beschikken over een eigen biologische afvalwaterzuivering, met

ken in de installaties bieden over het algemeen de mogelijkheid

een vergelijkbaar proces als dat van de waterschappen.

deze eisen te realiseren. In de appendix vindt u een overzicht

De bedrijfsvoering van de slibverbrandingsinstallatie is sinds de

van de emissiejaarvrachten van de hiervoor genoemde verbran-

overname geïntegreerd met die van de naastgelegen afval-

dingsinstallaties. KEMA Emission Verification Services heeft de

energiecentrale van HVC. Verbranding van zuiveringsslib is de

jaarvrachten geverifieerd.

minimumstandaard conform LAP2. Slibverbranding geldt als hoogwaardiger dan storten, vanwege het met storten samen-

Biomonitoring

hangende ruimtebeslag en de productie en emissie van

Rond de afvalenergiecentrale en bio-energiecentrale in Alkmaar

methaan. Storten van zuiveringsslib is in Nederland dan ook

wordt een biomonitoringsprogramma uitgevoerd door Plant

niet toegestaan. De verwerkingscapaciteit van de installatie

Research International, onderdeel van Wageningen UR, waar-

bedraagt circa 375.000 ton per jaar.

mee eventuele invloed van de installaties op gewassen en koe-

Het primaire oogmerk van een slibverbrandingsinstallatie is slib-

melk in de omgeving wordt gemeten. Een nadere toelichting

verwijdering. Door het hoge restwatergehalte van het aange-

op dit programma vindt u in het hoofdstuk ‘Dialoog, samenwer-

voerde ontwaterde zuiveringsslib is van netto-energieproductie

king en ondersteuning’. De resultaten van het biomonitorings-

niet of nauwelijks sprake. Thermische verwerking van zuiverings-

programma toonden in 2012, evenals in voorgaande jaren,

slib in de huidige generatie slibverbrandingsinstallaties is ener-

onveranderd aan dat de activiteiten van HVC in Alkmaar de

gieneutraal. De hoeveelheid externe energie die aan het slib-

kwaliteit van de onderzochte producten niet negatief beïn-

verwerkingsproces wordt toegevoegd in de vorm van gas en

vloedden.

elektriciteit, is gelijk aan de hoeveelheid thermische energie die wordt geleverd aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie Dordrecht.

Bio-energiecentrale

Met de turbine is 4.061 MWh elektriciteit geproduceerd (in

De gemeenten in het verzorgingsgebied van HVC beschikken

2011: 3.439 MWh). Dit is omgerekend 14.600 GJ. De opgewekte

over houtachtige biomassastromen waarmee duurzame energie

elektriciteit wordt alleen voor interne processen benut. In 2012

kan worden geproduceerd. Deze biomassa, samen met stromen

kon 16,1% van de benodigde elektriciteit zelf worden opgewekt.

die via de markt worden ingekocht, wordt als brandstof benut

Daarnaast is circa 125.000 GJ aan warmte geleverd aan de riool-

in de bio-energiecentrale van HVC die eind 2006 in bedrijf is

waterzuiveringsinstallatie Dordrecht. Deze installatie kan daar-

genomen. Het elektrisch vermogen van de installatie bedraagt

door beter stikstof verwijderen uit het rioolwater, zodat het

circa 25 MW. In 2012 is 206 GWh geproduceerd, tegen een hoe-

waterschap elders geen investeringen hoeft te doen en energie

veelheid van 213 GWh in 2011 en 204 GWh in 2010. Sinds 2011

kan besparen.

wordt ook een klein percentage gedroogd en gegranuleerd zui-

Het aanbod van zuiveringsslib vertoont de laatste jaren een

veringsslib verwerkt, afkomstig van de slibdrooginstallatie van

dalende tendens, door het meer benutten van lokale vergis-

het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Circa 8%

tingscapaciteit. In het boekjaar is door de deelnemende water-

van de benodigde brandstof van de bio-energiecentrale

schappen 317 kton slib aangeleverd (312 kton in 2011). Dit is

bestaat uit slibgranulaat. HVC onderzoekt daarnaast of ook

een gelijke hoeveelheid als in 2010.

andere biomassastromen die in het verzorgingsgebied beschik-

Enkele deelnemende waterschappen hebben echter plannen

baar zijn, geschikt zijn voor verbranding in de bio-energie-

om de komende jaren meer slib te gaan vergisten, zodat een

centrale.

verdere daling wordt verwacht. Uiteindelijk heeft dit financiële consequenties voor de eindver-

Slibverbrandingsinstallatie

werking. Intensieve samenwerking in de zuiveringsslibketen

Sinds begin 2010 is HVC volledig aandeelhouder van NV DRSH,

wordt daardoor steeds belangrijker. De afgelopen twee jaar

eigenaar van de slibverbrandingsinstallatie in Dordrecht.

heeft HVC samen met de aandeelhoudende waterschappen,

De installatie verwerkt ontwaterd zuiveringsslib, dat afkomstig is

Afval Energie Bedrijf Amsterdam, hoogheemraadschap Hol-

van vijf van de zes deelnemende waterschappen. Daarnaast

lands Noorderkwartier en Waternet onderzoek gedaan naar de

werd in 2012 zuiveringsslib aangevoerd van andere waterschap-

optimale inrichting van de slibketen. Dit onderzoek concludeert

28


dat investeren in grootschalige slibvergisting, mede gelet op de

2.000 woningequivalenten (waarvan 291 woningen en

bestaande onderbezetting, de komende jaren niet aan de orde

85 bedrijven) aangesloten. Ultimo 2011 waren 85 woningen en

is. Samenwerking tussen de aandeelhoudende waterschappen

73 bedrijven aangesloten. De geplande groei naar 2.500 wonin-

en andere waterschappen/eindverwerkers kan mogelijkheden

gen blijft achter door temporisering van nieuwbouw.

bieden om de bezettingsgraad van de beschikbare slibverbrandingscapaciteit te optimaliseren en tegelijkertijd centrale ver-

Dordrecht

gistingsinitiatieven te realiseren. In dit licht worden gesprekken

In 2012 is met de gemeente en woningbouwcorporaties de rea-

gevoerd met vertegenwoordigers van verschillende partijen in

lisatie van een warmtenet voorbereid dat wordt aangesloten op

de keten om de mogelijkheden van strategische samenwerking

de afvalenergiecentrale Dordrecht. Eind 2012 is gestart met de

te verkennen. Zo’n samenwerking past ook goed binnen de

realisatie. Op termijn kunnen 10.000 woningequivalenten voor-

denklijnen en afspraken van het Bestuursakkoord Water.

zien worden van warmte. Het tempo waarin dit aantal woningen kan worden aangesloten hangt vooral af van de snelheid waar-

Warmtelevering

mee woningbouwcorporaties hun bouwen renovatieprogram-

Warmtenetten worden over het algemeen gevoed met warmte

ma’s uitvoeren. Zolang het hoofdwarmtenet nog niet gereed is,

van elektriciteitscentrales of warmtekrachtkoppelingsinstallaties.

zorgen tijdelijke ketels per wijk voor de verwarming van wonin-

Via een leidingnet wordt warm water gedistribueerd aan wonin-

gen die op korte termijn worden opgeleverd. Omdat in Dor-

gen en bedrijven voor verwarming van ruimten en tapwater.

drecht veel bestaande bebouwing wordt aangesloten, kunnen

Door warmtebenutting stijgt het energetisch rendement van het

de geprognosticeerde aansluitingen naar verwachting relatief

betreffende energieproductiemiddel fors. In Nederland vormt

snel worden gerealiseerd.

het verwarmen van ruimtes zo’n 40% van het totale energiever-

Nabij de afvalenergiecentrale van HVC in Dordrecht bevindt

bruik. Om de doelstellingen op het gebied van CO2-reductie

zich Du Pont de Nemours (Nederland) BV (Du Pont). In 2012

te behalen, is het dan ook van belang om de warmtevraag, na

heeft HVC een overeenkomst met dit bedrijf gesloten voor

betere woningisolatie, te verduurzamen. De meeste huishou-

stoomlevering door HVC aan de installaties van Du Pont. HVC

dens gebruiken gasgestookte cv-ketels. Het gebruik van rest-

en Du Pont realiseren hiervoor gezamenlijk een stoomleiding

warmte maakt deze overbodig. Per woning betekent dat een

tussen de afvalenergiecentrale van HVC en het stoomnet van

vermindering van de CO2-uitstoot met 75% (1.240 kg/jaar).

Du Pont. De stoomleiding zal vanaf 1 november 2013 operatio-

Marktpartijen zijn nauwelijks meer geïnteresseerd in de aanleg

neel zijn. De stoomleiding is in principe alleen in het weekend

van een warmtenet. Het betreft een langetermijninvestering

in bedrijf wanneer stoombenutting voor elektriciteitsproductie

met een relatief laag financieel rendement, vooral gedurende

door HVC vanwege de lage elektriciteitsprijs in de daluren

de eerste exploitatiejaren. Het milieurendement is echter hoog.

relatief weinig oplevert.

HVC streeft daarom benutting van restwarmte na, binnen de kaders van een realistische exploitatie. De CO2-uitstoot die één

Groen Gas

gezin met de aansluiting op een warmtenet bespaart, staat

Vergisters

gelijk aan de energie van dertig zonnepanelen of 10.000 gere-

75% van de in Nederland gebruikte energie is in de vorm van

den autokilometers.

(aard)gas. Verduurzaming daarvan vraagt om de productie van groen gas. De aandeelhouders van HVC bieden jaarlijks een

Warmtenetten Alkmaar en Dordrecht

forse hoeveelheid groente-, fruit- en tuinafval aan, in 2012

Alkmaar

135 kton. Tot voor kort werd dit groente-, fruit- en tuinafval

De warmte die overblijft na elektriciteitsopwekking in de afval-

gecomposteerd. Enkele jaren

energiecentrale Alkmaar wordt geleverd aan nabijgelegen

geleden hebben wij op basis

woningen en bedrijven. Ook het voetbalstadion van AZ wordt

van onderzoek gekozen

van warmte voorzien. In 2012 is het warmtenet verder uitge-

voor toepassing van ver-

breid. In totaal is 65 TJ warmte geleverd, tegen een hoeveel-

gistingstechniek om het

heid van 55 TJ in 2011 en 51 TJ in 2010. Ultimo 2012 zijn ruim

milieurendement van de gescheiden inzame-


29

ling van groente-, fruit- en tuinafval te verhogen. Op grond

teerd in het reguliere aardgasnetwerk en daarmee het fossiele

daarvan zijn vergistingsinstallaties gerealiseerd in Zwolle en

aardgas vervangen.

Middenmeer. Het in de vergisters geproduceerde biogas wordt

Samen met onder meer Gasunie en TAQA werken HVC en ECN

opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit. Het residu na vergisting

samen aan de toepassing van deze vergassingstechniek voor

wordt gecomposteerd.

biomassa. De techniek, ‘Milena’ geheten, wordt getest in een pilotinstallatie in Petten. Samen met TAQA zijn HVC en ECN

Vergister Zwolle

met de rijksoverheid een Groen Gas Green Deal aangegaan om

Zoals eerder vermeld, heeft HVC samen met Rova NV een ver-

de ontwikkeling van groengastechnologie te bevorderen.

gistingsinstallatie in Zwolle gerealiseerd. Hiertoe is een joint

De overheid ziet het belang van groen gas voor de toekomstige

venture opgericht, Natuurgas Overijssel BV. HVC en Rova parti-

energievoorziening en wil de jaarlijkse productie van groen gas

ciperen elk voor 50%. Eind 2011 is gestart met gasproductie. In

(nu 30 miljoen m3) laten toenemen tot 300 miljoen m3 in 2014.

maart 2012 is het eerste gas aan het net geleverd. De installatie

In 2030 zou de productie van gas uit vergisting en vergassing

in Zwolle heeft een capaciteit van 45.000 ton groente-, fruit- en

3 miljard m3 moeten bedragen, in 2050 zelfs 30 miljard m3.

tuinafval per jaar, waarbij circa 3 miljoen m groen gas geprodu-

De Green Deal beoogt de oprichting in Noord-Holland-Noord

ceerd kan worden. Na vergisting van groente-, fruit- en tuinafval

van een leer- en expertisecentrum (‘Expertisecentrum

resteert digestaat, een soort natte compost. In tegenstelling tot

Biomassavergassing’), te situeren rond een Milena op demo-

bijvoorbeeld Duitsland is het in Nederland vooralsnog verbo-

schaal. Diverse partijen hebben belangstelling getoond voor

den om digestaat toe te passen als meststof. De verwijdering

dit project. De huidige SDE+-regeling leidt echter niet tot een

van digestaat brengt daarom relatief hoge kosten met zich mee,

haalbare exploitatie van een Milena-demo-installatie. In 2012

waardoor de kosten van vergisting in Zwolle hoger zijn dan

is vanuit het Topconsortium voor Kennis- en Innovatie Gas en

geraamd.

het ministerie van Economische Zaken € 6 miljoen respectieve-

3

lijk € 4 miljoen subsidie voor dit project toegezegd. Ook de Vergister Middenmeer

provincie Noord-Holland is voornemens om financieel te partici-

In oktober 2010 is gestart met de bouw van een vergister in

peren via haar duurzame energiefonds. Verwacht wordt dat in

Middenmeer. Eind 2011 is de vergister in proefbedrijf genomen.

2013 de finale besluitvorming plaats zal vinden.

Begin 2012 is de gasopwerking in proefbedrijf genomen. In maart 2012 is het eerste gas aan het net geleverd. De installatie

Energie uit andere duurzame bronnen

heeft een capaciteit van 80.000 ton groente-, fruit- en tuinafval

en warmtekrachtkoppeling

op jaarbasis, waarbij 5,6 miljoen m groen gas geproduceerd

Warmte-/koudelevering

kan worden. Evenals in Zwolle produceert de vergister in

Warmtekoude-opslag Dordrecht

Middenmeer digestaat. In Middenmeer beschikt HVC echter

In 2009 is gestart met levering van warmte en koude op het

over een nacomposteerhal, waarmee het vrijkomende digestaat

Leerpark in Dordrecht, een locatie waar onder meer grootscha-

tot compost kan worden opgewerkt die voldoet aan de daaraan

lige scholencomplexen zijn gevestigd. De warmte en koude

gestelde eisen. De installatie vraagt verdere optimalisatie, om

worden geleverd door warmtepompen uit warmte- en kou-

de gasproductie en -opwerking op een hoger niveau te bren-

deopslag in de bodem. In 2012 is 16 TJ warmte en 2 TJ koude

gen tegen lagere exploitatielasten. De gasproductie over 2012

geleverd, ten opzichte van 9 TJ warmte en 2 TJ koude in 2011.

3

bedroeg 1,192 miljoen m3. Warmtenetten Heerhugowaard, Langedijk en Zaanstad Vergassingstechniek Milena

Sinds 1 juli 2011 beheert HVC drie warmtenetten in Heerhugo-

Biomassavergassing kan in potentie een aanzienlijke bijdrage

waard, Langedijk en Zaanstad. De netten voorzien circa

leveren aan het verduurzamen van het energieverbruik. Het gas

4.000 woningen van warmte door middel van warmtekracht-

afkomstig uit een vergassingsinstallatie, het zogenaamde

koppelingsinstallaties. Deze installaties produceren gelijktijdig

syngas, kan zowel direct voor energieproductie worden benut

warmte en elektriciteit waardoor het rendement ten minste 90%

maar ook het gebruik als grondstof voor de productie van groen

bedraagt. De totale CO2-besparing die met de drie netten

gas is mogelijk. Dit groen gas kan vervolgens worden geïnjec-

wordt gerealiseerd ten opzichte van verwarming via individuele

30


gasketels, bedraagt ruim 3.250 ton CO2 per jaar. HVC heeft het

Zon

voornemen de netten van Langedijk en Heerhugowaard op

HVC investeert in zonne-energieprojecten via Horizon Energy

termijn aan te sluiten op het warmtenet van Alkmaar. Met zo’n

BV. De meerderheidsparticipatie van 75% werd in 2012 omgezet

aansluiting kan het verbruik van fossiele energie verder worden

naar een belang van 100%. Horizon Energy heeft een capaciteit

verlaagd.

van in totaal 4,2 MWp met zonneprojecten die zijn uitgevoerd bij 29 agrarische bedrijven op basis van de SDE-regeling van

Geleverde warmte

2009. De geproduceerde elektriciteit wordt voor een groot deel

De hoeveelheid geleverde warmte in 2012 is ten opzichte van

afgenomen door de betrokken agrariërs. Het overschot wordt

2011 toegenomen in verband met de verwerving medio 2011

geleverd aan het elektriciteitsnet. Door een verlaging van de

van de drie warmtenetten. Doordat 2012 relatief koud was,

subsidiebedragen zijn grootschalige zonneprojecten voorals-

is meer geleverd dan geprognosticeerd. Voor 2013 wordt

nog moeilijk rendabel te exploiteren. Horizon Energy richt zich

uitgegaan van een gemiddeld (iets minder koud) jaar.

daarom nu op kleinere projecten die ook met geringe subsidie haalbaar zijn.

Geothermie

Inmiddels zijn projecten gehonoreerd met een totaalvermogen

HVC onderzoekt, in samenwerking met verschillende partijen in

van 5 tot 6 MWp. De prijzen van zonnepanelen dalen snel en

het Westland, de mogelijkheden van diepe geothermie (meer

het rendement ervan stijgt. Rendabele toepassingsmogelijk-

dan vier kilometer diepte) op een drietal locaties in de

heden van zonne-energie op woningen nemen daardoor toe.

gemeente Westland. Door de omvang van de glastuinbouw in

HVC ondersteunt gemeenten die burgers daarbij op weg willen

de gemeente is de warmtevraag (en dus gebruik van fossiele

helpen. Door het gunstige subsidieklimaat van de afgelopen

brandstoffen) zeer hoog. Het uitgevoerde geologisch onder-

jaren kon Horizon Energy in Duitsland een groot project realise-

zoek toont aan dat er een grote kans is om in dit gebied uit de

ren. In Bottrop werd een skihal voorzien van zonnepanelen met

Terra-laag op ruim vier kilometer diepte een aanzienlijke hoe-

een productievermogen van in totaal 1,3 MWp. Het project

veelheid warmte naar boven te halen en zo kan een aanzienlijke

levert jaarlijks 1,3 miljoen kWh, gelijk aan het energieverbruik

verduurzaming verwezenlijkt worden. Voor twee van de drie

van bijna 370 huishoudens en bespaart jaarlijks 755 ton CO2.

projecten is SDE+-subsidie aangevraagd.

Begin 2013 plaatste gemeente Zwijndrecht samen met HVC ruim 400 zonnepanelen op gemeentelijke panden. De zonne-

Geleverde warmte en koude (x 1.000 GJ)

panelen voorzien volledig in de elektriciteitsvraag van deze panden.

300

Offshore wind

250

Offshore wind is een belangrijke mogelijkheid om de elektriciteitsconsumptie relatief snel te verduurzamen. Daarnaast voor-

200

komt wind op zee de landschappelijke impact van windturbine-

150

parken op land. Voor het fabriceren, plaatsen, onderhouden en na twintig jaar verwijderen van een windturbine (de hele levens-

100

cyclus), is primaire energie benodigd. Afhankelijk van het wind-

50

aanbod kan een windturbine deze energie in drie tot zes maanden terugwinnen. Wij verwachten dat er de komende jaren,

0 2009

Geleverde warmte

2010

2011

2012

Geleverde koude

Prognose 2013

gelet op het huidige subsidieregime in Nederland, geen nieuwe initiatieven komen met betrekking tot wind op zee. Wel zijn op land kleinschaliger mogelijkheden aanwezig. Vanwege ruimtelijke beperkingen vraagt de ontwikkeling van nieuwe projecten relatief veel tijd.


31

Gemini Het windproject Gemini betreft de realisatie van het grootste Nederlandse offshorewindpark, circa 56 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog, met een elektrisch vermogen van 600 MW. Op grond van een besluit van de aandeelhouders eind 2010 om voor 15% in het park te participeren is eind maart 2011 een eerste participatie genomen van 10% in het project. Bij het bereiken van financial close, gepland in de loop van 2013, stijgt dit percentage naar 15%. De ontwikkelaar van het park, Typhoon Offshore, is met Van Oord een samenwerkings-

zijn in februari 2012 in bedrijf genomen. In april 2011 is een

overeenkomst aangegaan voor de bouw van het park. Siemens

windturbine op het terrein van waterschap Hollandse Delta in

is geselecteerd als leverancier van de windturbines. De Euro-

Middelharnis verworven. Het vermogen van de molen bedraagt

pese Investeringsbank is voornemens een lening te verstrekken

1 MW. In totaal hebben de vier windturbines van HVC in 2012

van € 500 miljoen. Er worden 150 turbines geplaatst, elk met

6,3 GWh geproduceerd.

een vermogen van 4 MW. De CO2-credits van het park komen

Projecten met betrekking tot wind op land kwamen in 2012 niet

voor 15% ten gunste van de aandeelhouders van HVC. Met het

of nauwelijks in aanmerking voor SDE+. De oorzaak hiervan lag

aandeel van HVC in het park ter grootte van 90 MW zal jaarlijks

in de fasering van subsidieverlening, waarbij de subsidie fase-

270.000 MWh duurzame energie worden opgewekt, voldoende

gewijs werd toebedeeld aan partijen met de laagste subsidie-

voor de elektriciteitsvoorziening van een gemeente als

verzoeken per MW. Projecten met een relatief lage onrendabele

Nijmegen (circa 77.000 huishoudens). Er vindt daarmee een

top, zoals geothermie en biomassa, hebben alle beschikbare

CO2-besparing plaats van ruim 150.000 ton op jaarbasis.

subsidie geabsorbeerd, wind op land kwam daarna niet meer aan bod. Naar verwachting zal het Rijk een dergelijke eenzijdige

Trianel Windpark Borkum West II

subsidiëring in 2013 willen vermijden en zal een geoormerkt

Offshorewindproject Borkum West II betreft de realisatie van

bedrag beschikbaar worden gesteld voor wind op land.

80 windturbines – elk met een vermogen van 5 MW – voor de

De SDE+-regeling 2013 verhoogt het totaal toe te kennen sub-

kust van het Duitse Waddeneiland Borkum. Het Duitse Trianel

sidiebedrag van € 1,7 miljard naar € 3 miljard. De benodigde

Windkraftwerk Borkum GmbH & Co KG ontwikkelt het park.

subsidie voor windenergie is afhankelijk gemaakt van het wind-

Sinds september 2011 worden veertig AREVA M5000-wind-

aanbod op de locatie. Windprojecten op een windrijke locatie

turbines geplaatst met een vermogen van elk 5 MW. Het park

hebben een lager basisbedrag nodig dan projecten op een

is naar verwachting medio 2013 gereed, rekeninghoudend met

windarme locatie, omdat deze meer vollasturen kunnen draaien.

ontstane vertraging bij de realisering van de netaansluiting door centage vertegenwoordigt een elektrisch vermogen van ruim

Verkoop geproduceerde elektriciteit en gas / energiediensten

13 MW, waarmee een hoeveelheid elektriciteit wordt geprodu-

De opbrengst van elektriciteitslevering wordt bepaald door de

ceerd, gelijk aan het elektriciteitsverbruik van ruim 11.000 huis-

marktprijs voor elektriciteit, de omvang en zekerheid van leve-

houdens. Overige deelnemers in het project zijn 32 Duitse,

ring en de eventuele subsidies voor duurzame energie uit afval

Zwitserse en Oostenrijkse ‘Stadtwerke’ en lokale energienutsbe-

en biomassastromen. De omvang en betrouwbaarheid van

drijven.

levering hangen af van de beschikbaarheid van de afvalenergie-

TenneT. HVC participeert voor 6,61% in het windpark. Dit per-

centrales en de bio-energiecentrale. Het onderhoudsbeleid van Wind op land

HVC is erop gericht de kosten van ongepland onderhoud af te

Windpark Burgerveen-Oost en windturbine Middelharnis

wegen tegen de kosten van op maximale beschikbaarheid

HVC heeft in juli 2011 een windproject van drie windturbines

gericht preventief onderhoud.

verworven langs rijksweg A4/A44 ter hoogte van Burgerveen. De drie windturbines hebben een gezamenlijk vermogen van

HVC beschikt over vergunningen voor de levering van elektrici-

3,9 MW. HVC is volledig eigenaar van dit windpark. De turbines

teit en gas aan kleinverbruikers. De uitvoering van de program-

32


maverantwoordelijkheid die daarmee is verbonden, wordt voor

Tot medio december 2012 maakte HVC gedeeltelijk gebruik van

HVC verzorgd door PVNED, een organisatie die ook voor

energiediensten van een Nederlandse dochter van Trianel

andere energiebedrijven deze taak verricht.

GmbH, Trianel Energie BV. Door het faillissement van een belangrijke klant met een grote betalingsachterstand, ontstond

De energieportefeuille van HVC heeft een relatief geringe

voor Trianel Energie BV een acute situatie op grond waarvan

omvang. Met het oog daarop is in 2010 besloten om voor 2,6%

surseance van betaling werd aangevraagd. HVC en andere

deel te nemen in Trianel GmbH. Trianel is een in Duitsland

partijen hebben op dat moment alle contracten beëindigd.

gevestigd overheidsbedrijf dat voor de 47 participerende

Nadat duidelijk werd dat de Duitse moeder niet bereid bleek

Duitse, Zwitserse en Oostenrijkse lokale energiebedrijven

tot verdere kapitalisatie, is eind 2012 het faillissement uitgespro-

(‘Stadtwerke’) het energieportfoliomanagement verzorgt. Daar-

ken. De directe schade voor HVC bleef beperkt tot circa

bij hoort ook het verkopen van geproduceerde energie en het

€ 70.000.

inkopen van energie voor eigen verbruik op de groothandels-

Energieverbruik en CO2-bijdrage van HVC

markt.

Binnen de bedrijfsprocessen van HVC worden verschillende vorIn het boekjaar is besloten om Trianel GmbH ook voor HVC het

men van energie gebruikt. De directe energie die in de proces-

portfoliomanagement te laten verzorgen. Naar verwachting zul-

sen van HVC wordt gebruikt bestaat uit afval (voor circa de helft

len hierdoor de inkomsten worden verhoogd, tegen een lager

van biogene oorsprong), hout, aardgas, dieselolie en benzine.

risicoprofiel. De verkoopstrategie van HVC is gericht op zeker-

De verdeling wordt in de grafiek ‘Direct energiegebruik uit pri-

stelling van inkomsten, gericht op langere termijn. Een beperkt

maire bron in TJ’ zichtbaar gemaakt. Circa 60% van de totale

deel van de energieproductie wordt kort verhandeld. Toepas-

directe energie-input van de processen van HVC is van groene

sing van derivaten is uitgesloten. HVC verkoopt geen energie

oorsprong: biomassa in restafval, het afvalhout dat in de bio-

die niet door HVC zelf wordt geproduceerd.

energiecentrale wordt gestookt en circa 97% van het rioolwaterzuiveringsslib dat in de slibverbrandingsinstallatie wordt verstookt. Er wordt ook indirecte energie gebruikt, namelijk

Gebruikte indirecte energie uit primaire bron: elektriciteit in GJ (x 1.000)

Direct energiegebruik uit primaire bron in TJ

300 790

121

1.133

250

200

150 2.246

5.373 100

50

4.764

0 Verbruik Verbruik Verbruik Verbruik Verbruik AEC AEC AEC Bec AEC SVI AEC overige Alkmaar Dordrecht Alkmaar Dordrecht locaties

Afval (biogeen)

Slib

Afval (niet-biogeen)

Aardgas

Hout

Overige (diesel, benzine, aardgas voor transport)


elektriciteit. De verdeling over de locaties is te zien in de grafiek

394.200 kWh afgenomen. Dit levert een besparing op van

‘Gebruikte indirecte energie uit primaire bron: elektriciteit in

€ 20.000.

33

GJ’. 97% van de gebruikte indirecte energie wordt toegepast in de verbrandingsinstallaties van HVC. Het overige deel wordt

Gas

verbruikt op de inzamellocaties en de composteerinstallaties.

In enkele bedrijfsprocessen van HVC wordt aardgas gebruikt, zoals ten behoeve van de rookgasreiniging, bij open afstoken

Elektriciteit

van verbrandingsinstallaties en warmtekrachtkoppelingsinstalla-

Het elektriciteitsverbruik is in 2012 vrijwel gelijk gebleven ten

ties. De grafiek ‘Gasconsumptie versus gasproductie’ geeft

opzichte van 2011. De productie van elektriciteit is wel toe-

weer hoeveel gas geconsumeerd en geproduceerd is. De con-

genomen. Een en ander wordt zichtbaar gemaakt in de grafiek

sumptie is in 2012 toegenomen door de overgenomen warmte-

‘Energieproductie versus energieconsumptie’. Het elektriciteits-

krachtkoppelingsinstallaties. Om te besparen op de gascon-

verbruik vindt voor het merendeel plaats door de verwerkings-

sumptie is in 2011 besloten stikstofoxiden in de rookgassen van

installaties, die de betreffende hoeveelheid opwekken uit afval,

de afvalenergiecentrale in Alkmaar op een andere wijze te ver-

biomassa en slib. De toename van groene elektriciteitsproduc-

wijderen. De proeven voor deze techniek zullen ook in 2013

tie komt vooral voort uit wind en zon.

doorlopen. Bij positieve resultaten is een besparing van ruim

Bij de afvalenergiecentrale in Dordrecht zijn de compressoren

3 miljoen m3 aardgas per jaar haalbaar.

vervangen. Deze zijn vervangen vanwege de veranderende

Door het samenvoegen van twee rookgasreinigingsstraten in

bedrijfsprocessen, een flinke overcapaciteit en de technische

Dordrecht is een gasbesparing van circa 500.000 m3 per jaar

conditie van de compressoren. De passende oplossing bleek

gerealiseerd.

te bestaan uit het vervangen van één van de vier 250 kW start/ stop-compressoren van de centrale persluchtinstallatie door

Diesel

een 132 kW toerengeregelde compressor. Zoals vooraf bere-

De afvalinzamelvoertuigen rijden op fossiele brandstoffen, voor

kend heeft die compressor zichzelf terugverdiend binnen

het merendeel op diesel. Het verbruik is in 2012 ten opzichte

anderhalf jaar. Het energieverbruik is in een jaar met ruim

van 2011 gestegen met 6%. Een klein deel van de voertuigen

Energieproductie versus energieconsumptie (GWh, aec en bec)

Gasconsumptie versus gasproductie (x miljoen m3)

1.000

5

800

0

600

–5

400

– 10

200

– 15

0

– 20

– 200

– 25 2009

2010

Consumptie Productie grijs

2011

2012

Productie groen

2009

2010

Consumptie

2011

2012

Productie groen gas

34


rijdt vanaf begin 2013 op aardgas, met relatief lagere

2012 is veroorzaakt door een toename van de hoeveelheid afval

CO2-emissies.

en een toename van het aardgasverbruik (met name voor de regionale warmtenetten). De toegenomen hoeveelheid verme-

CO2-bijdrage

den CO2 komt voort uit zowel een verhoogde energieafzet als

Er zijn vele methodes in gebruik om de CO2-bijdrage van

een verhoogde hoeveelheid gescheiden ingezamelde deel-

bepaalde activiteiten te kwantificeren. Door verschillende uit-

stromen.

gangspunten zijn deze echter niet altijd goed vergelijkbaar. Het EpE-protocol (Enterprises pour l’Environnement) is ontwikkeld

Beleidsadvisering

om transparant de totale bijdrage van een organisatie aan

Naast bovengenoemde operationele activiteiten biedt HVC

broeikasgasemissies in beeld te brengen.

gemeenten en waterschappen faciliteiten aan zoals beleids-

De totale CO2-bijdrage van HVC bestaat uit het verschil tussen

advisering, voorlichtings- en educatiemiddelen en deelname

feitelijke emissies en vermeden emissies. CO2-emisses ontstaan

aan onderzoeksprogramma’s ten aanzien van diverse aspecten

bij het verbranden van het fossiele deel van het afval en de inzet

van afvalbeheer en duurzame energie. Een voorbeeld is het

van fossiele brandstoffen ten behoeve van bedrijfsprocessen

opstellen van afvalbeleidsplannen, waarin landelijke doelstellin-

(met name aardgas) en transport (met name diesel). Vermeden

gen van materiaalhergebruik worden vertaald naar uitvoering

CO2-emissies hangen samen met geproduceerde elektriciteit en

op gemeentelijk niveau. Hergebruiksdoelstellingen worden

nuttig benutte warmte die de inzet van fossiele brandstoffen

daarbij afgewogen binnen de gemeentelijke mogelijkheden.

voorkomt, alsmede met de toepassing van secundaire grond-

Met een uitvoeringsplan wordt zichtbaar gemaakt hoe de

stoffen (bijvoorbeeld papier en kunststoffen) waardoor in de

gewenste maatregelen in de praktijk gerealiseerd kunnen

productieprocessen elders energie wordt bespaard.

worden en tegen welke kosten dat plaatsvindt.

In onderstaande figuur wordt de netto CO2-bijdrage van HVC weergegeven. De totale hoeveelheid vermeden emissies is

Energievisies

hoger dan de totale hoeveelheid CO2 die door de HVC-activi-

Aan de hand van energievisies en routekaarten analyseren wij

teiten is geëmitteerd. De toename van emissies tussen 2011 en

voor elke aandeelhouder de acties die nodig zijn om de eigen

Geëmiteerd versus vermeden CO2 (1.000 ton CO2)

Totaal brandstofgebruik naar bron (GJ)

600

900

400

750

200

600

0

450

– 200

300

– 400

150

– 600

0 2011

2012

2009

CO2-emissie verbranding

CO2-emissie compostering

CO2-emissie transportbrandstoffen

Vermeden CO2 door E-productie

Vermeden CO2 door hergebruik reststromen

Vermeden CO2 door compost en groengas

Diesel Benzine

2010

2011

2012

Aardgas


35

klimaatdoelstellingen te realiseren. De energievisie geeft gemeenten en waterschappen een beeld van de energievraag binnen de gemeente/het waterschap. Vervolgens kwantificeert de energievisie de mogelijkheden om in deze vraag met duurzame bronnen als zon, wind, water en biomassa te voorzien. Hiermee kunnen gemeenten en waterschappen bepalen in welke mate en in welk tempo zij hun klimaatdoelstellingen willen verwezenlijken. Het vervolg op de energievisie, de zogenoemde routekaart, werkt de te nemen maatregelen uit. Die geeft daarmee concreet aan hoe energiebesparing en duurzame energieopwekking kunnen worden gerealiseerd. Aan de hand hiervan kan HVC voorstellen ontwikkelen voor een investering in een duurzame-energie-productiemiddel, zoals windturbines of zonnepanelen. Een rendabele exploitatie is randvoorwaarde. Dat vereist over het algemeen de beschikbaarstelling van SDE. Nieuwe investeringen zijn facultatief, de exploitatie daarvan komt uitsluitend ten laste van de aandeelhouders voor wie deze investeringen worden gerealiseerd. opgestelde energievisies, bijvoorbeeld om bij een fusieHVC heeft voor de meeste aandeelhouders (zowel gemeenten

gemeente over een actueel startpunt voor nieuw beleid te

als waterschappen) ondertussen een energievisie opgesteld

kunnen beschikken.

(zie kaart op pagina 36). Daarnaast is voor een aantal gemeenten een routekaart opgesteld. Een aantal gemeenten heeft HVC

In de energievisies is aan de hand van twee scenario’s verkend

ondertussen opdracht gegeven voor een actualisatie van eerder

wat de mogelijkheden zijn om te verduurzamen. Iedere visie start met een basisscenario waarbij rekening wordt gehouden met de reeds in gang gezette ontwikkelingen van besparing en

Directe CO2-uitstoot door bedrijfsonderdeel Grondstoffen per ton ingezameld afval (kg CO2)

opwekking van duurzame energie. Voorbeelden hiervan zijn ontwikkelingen in het transport, zoals de toename van elektrisch rijden en efficiencyverbetering bij brandstofmotoren. Ook

15,0

besparing op warmte maakt hier een belangrijk deel van uit.

12,5

Daarnaast is een intensief scenario gehanteerd waarbij een grotere inspanning van de gemeenten en andere partijen wordt

10,0

verwacht om te komen tot nog meer energiebesparing en

7,5

opwekking van duurzame energie. 5,0

De oorspronkelijke doelstelling uit het Klimaatakkoord

2,5

Gemeenten en Rijk 2007-2011 om in 2020 een aandeel van 20% duurzame energie te bereiken, wordt slechts in een beperkt

0,0 2009

2010

2011

2012

aantal gemeenten bij het basisscenario gehaald. Dit zijn met name gemeenten met een groot potentieel aan windenergie. Bij een intensief scenario is in 2020 een verduurzaming van 20% of meer haalbaar voor de meeste gemeenten waarvoor een energievisie is opgesteld. Dit vraagt echter een grote inspanning van de gemeenten.

36


Energievisie

Smallingerland

Texel

Den Helder

Hollandse Kroon

Zijpe

Schagen Harenkarspel

Medemblik Enkhuizen Opmeer Langedijk Stede Broec HeerhugoBergen waard Koggenland Hoorn Drechterland Alkmaar Heiloo

Noordoostpolder Urk

Schermer

Castricum

Graft-De Rijp Zeevang Beemster Uitgeest Heemskerk Wormerland Purmerend Beverwijk Velsen

Dronten

Lelystad

Zaanstad

Halfweg

Almere

Zeewolde

Burgerveen

Westland

Leisveld

Zederik Leerdam

Nieuw-Lekkerland Alblasserdam

Graafstroom

Giessenlanden

Hendrik-IdoAmbacht Sliedrecht HardinxveldPapendrecht Giessendam Zwijndrecht Dordrecht Middelharnis

Gemeenten Energievisie en Routekaart gereed

In concept gereed

Energievisie gereed

In uitvoering

Nog geen energievisie

Waterschappen Gereed: Hollandse Delta – Schieland en de Krimpenerwaard – Rivierenland – Delfland – Rijnland – Hollands Noorderkwartier

Gorinchem


37

LAP2-monitor

passing van een beheersysteem, waarin inmiddels de meeste

De rijksoverheid heeft geen instrument beschikbaar om de

vergunningen zijn ondergebracht.

daadwerkelijk gerealiseerde hoeveelheid materiaalhergebruik

Op de locatie Zaandam van het bedrijfsonderdeel Grondstoffen

te kunnen bepalen. De ambities in het vorige afvalbeleidsplan

bleek uit onderzoek van de Inspectie SZW dat de P90-norm*

waren vastgelegd in de relatief eenvoudig te meten ingeza-

voor afvalinzameling niet (volledig) werd nageleefd. De Inspec-

melde kilogrammen per woonhuisaansluiting voor de diverse

tie heeft hiervoor een waarschuwing gegeven. De overtreding is

deelstromen. Om het percentage materiaalhergebruik te

inmiddels opgeheven.

kunnen bepalen zijn gedetailleerde gegevens nodig over het daadwerkelijk hergebruik van de deelstromen op basis van

De overtreding bij het bedrijfsonderdeel Energie had betrek-

massabalansen van de diverse verwerkers. Immers 100% materi-

king op de meetmethode bij de lozing van afvalwater op de

aalhergebruik voor gescheiden inzamelde deelstromen is in

locatie van de afvalenergiecentrale in Alkmaar.

het algemeen niet mogelijk. In het opwerkingsproces treden bepaalde verliezen op.

Ongevallen

HVC heeft om het percentage materiaalhergebruik te kunnen

Op 6 november 2012 vond bij de afvalenergiecentrale te Alk-

bepalen voor haar aandeelhouders de LAP2-monitor ontwik-

maar een bedrijfsongeval met dodelijke afloop plaats bij het

keld. Hiermee wordt op basis van de ingezamelde hoeveel-

verhelpen van een verstopping bij de ontslakker van verbran-

heden en de massabalansen van de verwerkers het gereali-

dingslijn 2. De verstopping bleek te zijn veroorzaakt door een

seerde percentage materiaalhergebruik berekend. Daarnaast

staalkabel. Bij het verwijderen van deze kabel ontweken vonken

kan het effect van voorgenomen wijzigingen worden bepaald.

en hete waterdamp uit de voor de werkzaamheden geopende

Deze LAP2-monitor is via HVC Extranet beschikbaar voor al

installatie. In een schrikreactie stapte een bij de werkzaamheden

haar aandeelhouders.

assisterende stagiair naar achteren, langs het voor aanvoer van werktuigen voor uitvoering van de werkzaamheden open-

Incidenten, overtredingen, significante boetes en sancties

staande hekwerk. De stagiair viel ruim twee meter en raakte

Significante spills

eerst door bedrijfshulpverleners en kort daarna door ambu-

In 2012 is er voor het bedrijfsonderdeel Energie één significante

lancemedewerkers. De stagiair is op 10 november 2012 aan zijn

spill geweest bij de afvalenergiecentrale in Dordrecht, namelijk

verwondingen overleden. Wij leven mee met de achterblijvende

een natronlooglekkage bij het oplossen.

familie en vrienden van de stagiair.

Overtredingen

Direct na dit ongeval heeft HVC een extern onafhankelijk onder-

Het afgelopen jaar zijn bij controlebezoeken door bevoegde

zoeksbureau (AdviSafe) opdracht gegeven het ongeval te

gezagen in totaal zeven overtredingen geconstateerd, waarvan

onderzoeken. Het onderzoek is eind februari 2013 afgerond.

zes bij het bedrijfsonderdeel Grondstoffen en één bij het

De adviezen van het bureau, waaronder het versterken van de

bedrijfsonderdeel Energie. In 2011 bedroeg dit aantal 24.

veiligheidscultuur, worden geïmplementeerd. Ook de Inspectie

De zeven overtredingen hebben niet geleid tot boetes wegens

SZW heeft, mede aan de hand van diverse interviews, onder-

het niet naleven van de milieuweten regelgeving.

zoek uitgevoerd naar de toedracht van het ongeval. HVC heeft

daarbij ernstig gewond. De hulpverlening is direct gestart,

het eindrapport van de Inspectie begin maart 2013 ontvangen. De meeste overtredingen bij het bedrijfsonderdeel Grondstoffen hebben betrekking op afvalbrengstations en waren relatief

Naast dit bedrijfsongeval vonden er 27 ongevallen met verzuim

eenvoudige tekortkomingen die vrijwel alle snel ongedaan zijn

plaats. Ongevallen met langdurig verzuim zijn onderzocht,

gemaakt. Als onderdeel van de VCA**-certificering voor het

waarbij in veel gevallen corrigerende maatregelen konden

bedrijfsonderdeel Grondstoffen moet op alle vaste locaties

worden vastgesteld en geïmplementeerd.

maandelijks een werkplekinspectie worden uitgevoerd, waarbij aandacht wordt besteed aan veiligheid, gezondheid en milieu. Naleving van milieuvergunningen wordt geborgd door toe-

*

De P90-norm wil zeggen dat bij een gemiddelde populatie 90% van de mensen de werkzaamheden zonder een verhoogd risico op schadelijke gevolgen kan uitvoeren. De norm stelt eisen ten aanzien van beladingmaxima in tonnen en colli per belader.

38


Veiligheid

Resultaatafhankelijke uitkering

Veilig werken

In 2012 was de resultaatafhankelijke uitkering gericht op het

Project versterking veiligheidscultuur bedrijfsonderdeel

realiseren van kengetallen ten aanzien van:

Energie

– IF-index (verzuimongevallen ten opzichte van het aantal

In 2012 hebben de locatie Alkmaar en de beide composteerbedrijven deelgenomen aan het branchebrede Veiligheidscultuur Programma. Hiertoe is de veiligheidscultuur op deze locaties door middel van een enquête in beeld gebracht. Op basis van de bevindingen worden verbetermaatregelen gedefinieerd en opgenomen in het Jaarplan. Het project zal in 2013 tevens starten in Dordrecht.

gewerkte uren); – aantal preventieve incidentmeldingen (meldingen van gevaarlijke situaties en bijna-ongevallen); – aantal benodigde toolboxmeetings per operationele medewerker; – aantal uitgevoerde veiligheidsrondes (bedrijfsonderdeel Energie) en werkplekinspecties (bedrijfsonderdeel Grondstoffen) door de lijn.

Ontwikkeling en certificering veiligheidsmanagementsystemen In 2010 werd binnen de Vereniging Afvalbedrijven de afspraak

De IF-doelstelling voor 2012 is niet behaald. De doelstelling

gemaakt dat alle leden in 2012 beschikken over een certificeer-

voor HVC was 15,5, de realisatie bedroeg 17,3. Bij het bedrijfs-

baar arbomanagementsysteem. Binnen HVC is hieraan uitvoe-

onderdeel Grondstoffen was de doelstelling 16,5 en de realisa-

ring gegeven door voor het bedrijfsonderdeel Energie een

tie 20,7. Bij het bedrijfsonderdeel Energie was de IF-doelstelling

systeem volgens OHSAS 18001 op te zetten en binnen het

14,4 en de realisatie 10,8 (inclusief het fatale ongeval). Om te

bedrijfsonderdeel Grondstoffen een systeem volgens de

bereiken dat de doelstellingen in 2013 wel behaald worden,

VCA**-eisen. De certificerende instantie (Dekra) heeft beide

zal het veiligheidsbeleid in 2013 onder andere gericht zijn op de

managementsystemen in 2012 beoordeeld op opzet en imple-

verhoging van het veiligheidsbewustzijn.

mentatie, waarna de certificaten zijn toegekend.

Aantal milieuovertredingen geconstateerd door bevoegd gezag

IF-index *

30

30

25

25

20

20

15

15

10

10

5

5

0

0 2010

2011

2009

2012

2010

Bedrijfsonderdeel Grondstoffen

*

2011

2012

Bedrijfsonderdeel Energie

De urenbasis bij de IF-berekening in 2012 was gebaseerd op tellingen in 2011. In 2013 zal een herijking van de basis voor de IF-berekening plaatsvinden.


39

Betrokkenheid ondernemingsraad bij veiligheid De ondernemingsraad van zowel het bedrijfsonderdeel Grondstoffen als het bedrijfsonderdeel Energie heeft in 2012 een VGWM-commissie opgericht, met respectievelijk zeven en zes leden. Deze commissies adviseren aan de ondernemingsraad. Om zich verder te bekwamen volgden de leden een specifieke opleiding. Op het gebied van opleiding en training is geïnvesteerd in de opleiding ‘medewerker veiligheid en deskundigheid’. In 2012 is

Klachten uit de omgeving

een aantal meerjarenovereenkomsten gesloten met opleidings-

Over onze vestiging in Dordrecht zijn in 2012 zeven geurklach-

partners met betrekking tot het verzorgen van deze opleiding.

ten binnengekomen. Vijf hiervan zijn toegeschreven aan de afvalenergiecentrale en twee aan de slibverbrandingsinstallatie. Over onze vestiging in Alkmaar zijn zeven klachten binnengekomen over geluid- en stofoverlast. Bij de twee composteerlocaties zijn geen klachten uit de omgeving gemeld.

40


3 Financiële ontwikkelingen

Financiële gang van zaken

Kernontwikkelingen

Het jaar 2012 werd gekenmerkt door verslechterende economi-

Ombuigen voor toekomst

sche omstandigheden, welke ook voelbaar waren voor HVC via

In antwoord op de aanhoudende economische crisis heeft HVC

de overcapaciteit op de afvalmarkt, een dalend aanbod van

in het voorjaar van 2012 besloten een reorganisatieprogramma

zuiveringsslib, toenemende druk op de biomassamarkt en een

door te voeren onder de naam ‘Ombuigen voor toekomst’.

overschot van de energieproductiecapaciteit. Daarnaast werden

Dit programma richt zich op het versterken van de omzet,

de belangen van financiers van HVC scherper neergezet.

reductie van het personeelsbestand met 110 arbeidsplaatsen,

Het genormaliseerde bedrijfsresultaat liet een daling zien van

een bespaarplan voor overige kosten en een investeringstop

€ 6,6 miljoen, hetgeen voor het overgrote deel werd veroorzaakt

op niet strikt noodzakelijke investeringen. ‘Ombuigen voor

door sterk gedaalde inkomsten uit bedrijfsafval. Gedaalde

toekomst’ moet resulteren in een structurele resultaat-

rentekosten, alsmede een positief belastingresultaat compen-

verbetering van € 19,0 miljoen in de komende jaren, alsmede

seerden de druk op de operationele resultaten, waardoor per

een verbetering van de vrije kasstroom.

saldo de verslechtering van het genormaliseerde nettoresultaat € 2,1 miljoen bedroeg.

Financiering

HVC heeft ingespeeld op deze gewijzigde omstandigheden

Begin juli 2012 kondigde de hoofdfinancier van HVC aan dat de

door de afkondiging van een bezuinigingsprogramma inclusief

leningenportefeuille zonder garantstelling een maximum had

investeringsstop en het opnieuw ijken van de uitgangspunten

bereikt. Mede met het oog hierop heeft de algemene vergade-

en omvang van garantstelling met de aandeelhouders.

ring van aandeelhouders op 6 december 2012 besloten de

Om de volatiele marktontwikkelingen beter het hoofd te

gegarandeerde leningen te maximeren op een niveau van

kunnen bieden, werd intern een verbeterprogramma opgezet

€ 670 miljoen. De eerder geprognosticeerde afbouw van

om de bedrijfsprocessen efficiënter en effectiever te maken en

gegarandeerde leningen wordt na dit besluit omgezet in de

daarmee de organisatie scherper stuurbaar en beheersbaar.

afbouw van niet-gegarandeerde leningen. Het plafond van

De eerste tekenen van bovengenoemde ingrepen beginnen

€ 670 miljoen betreft uitsluitend de (her)financiering van

zichtbaar te worden met het bereiken van een sociaal plan

vervangingsinvesteringen en modificaties aan bestaande activa.

begin januari 2013 en daarmee de inwerkingtreding van de

Over de financiering van nieuwe investeringen vindt separate

personele bezuiniging en een gestegen vrije kasstroom in 2012

besluitvorming plaats.

naar € 67,4 miljoen door beperking van investeringen.

Directieverslag – 3 Financiële ontwikkelingen /

(in € 1.000)

Jaarrekening 2012 Genormaliseerd 2012

41

Jaarrekening 2011 Genormaliseerd 2011

Som der bedrijfsopbrengsten

291.277

291.977

280.094

280.094

Som der bedrijfslasten

274.258

253.118

249.727

234.628

Bedrijfsresultaat

17.019

38.859

30.367

45.467

Saldo rentekosten

– 43.153

– 43.153

– 43.880

– 43.880

Resultaat deelnemingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting Belastingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belasting

2.664

2.663

2.646

2.646

– 23.470

– 1.631

– 10.868

4.233

3.985

– 344

– 352

– 4.127

– 19.485

– 1.974

– 11.219

106

Normalisaties, verkort

– 17.511

– 11.325

Stelselwijziging afschrijvingen

– 13.000

– 15.100

Eenmalige afwaarderingen en reorganisatievoorziening

– 8.838

0

4.327

3.775

Belastingeffect normalisaties

Toelichting op de financiële overzichten Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat over 2012 bedraagt € 17,0 miljoen ten opzichte van een bedrijfsresultaat over 2011 van € 30,4 miljoen. In beide jaren is het resultaat beïnvloed door incidentele, niet vergelijkbare posten. Genormaliseerd voor deze zaken bedraagt het bedrijfsresultaat over 2012 € 38,9 miljoen (2011 € 45,5 miljoen), een afname van € 6,6 miljoen. Hieronder worden de verschillen verklaard tussen de genormaliseerde winsten verliesrekening en de winsten verliesrekening zoals gepresenteerd in de jaarrekening vanaf pagina 69, alsmede tussen het bedrijfsresultaat voor en na normalisaties.

Toelichting op de normalisaties Stelselwijziging afschrijvingen

Genormaliseerd bedrijfsresultaat (x € 1.000) 45.000

37.500

30.000

22.500

Tot boekjaar 2011 heeft HVC materiële vaste activa annuïtair afgeschreven. Met ingang van 1 januari 2011 worden materiële vaste activa lineair afgeschreven. De gewijzigde afschrijvings-

15.000

7.500

methode leidde in 2012 tot circa € 13,0 miljoen hogere afschrijvingskosten ten opzichte van de annuïtaire methode (2011 circa € 15,1 miljoen).

0 17.021

13.000

8.838

38.859

Dit verschil loopt geleidelijk af naar nihil in 2020. Vanaf 2021 zullen de afschrijvingskosten berekend op basis van de lineaire

Bedrijfsresultaat

Eenmalige afwaarderingen en reorganisatievoorziening

Stelselwijzigingen afschrijvingen

Genormaliseerd bedrijfsresultaat

methode lager zijn. In 2032 is het tot 2021 optredende (boekhoudkundige) verlies vrijwel volledig gecompenseerd. De wijziging in afschrijvingsmethode is enkel een boekhoudkundige wijziging en heeft geen invloed op de onderliggende kasstromen van HVC.

42


Eenmalige waardeverminderingen en

Verwerkingsopbrengsten

reorganisatievoorziening

Het aandeelhouderstarief voor de verwerking van brandbaar

Gedurende 2012 is voor circa € 8,1 miljoen aan waardevermin-

afval is ten opzichte van 2011 met € 2 per ton gedaald naar

deringen met een eenmalig karakter geboekt. Daarnaast was er

€ 75 per ton. Het tarief voor overslag en transport is gecontinu-

een incidentele bate van circa € 2,4 miljoen. De bijzondere

eerd (€ 14 per ton). Het aandeelhouderstarief voor de verwer-

waardeverminderingen vinden met name hun oorzaak in de

king van slib bedraagt in 2012 € 75,31 (2011: € 76,31) per ton.

keuze om een aantal projecten niet, dan wel getemporiseerd

Het verwerkingstarief van groente-, fruit- en tuinafval bedroeg,

voort te zetten. In het kader van het reorganisatieprogramma is

net als in 2011, € 45 per ton. Het tarief voor de overslag en

per eind 2012 een voorziening van circa € 3,1 miljoen gevormd.

transport van groente-, fruit- en tuinafval is gelijk gebleven en bedraagt € 9 per ton.

Omzet De omzet steeg in 2012 met circa 3,7% (2011: 9,4%). De auto-

De omzet samenhangend met de publieke taak bedroeg in

nome omzetgroei bedroeg 2,3%. Circa 1,7% kwam voort via in

2012 € 154 miljoen (2011: € 150 miljoen). De inzamelings-

2011 verrichte overnames op het gebied van duurzame-energie-

activiteiten genereerden een omzetstijging via reguliere

productie-installaties. Over 2011 waren de percentages 7,4%

indexatie van € 5 miljoen. De omzetafname van circa € 1 miljoen

voor autonome groei en 2,0% voor groei via overnames.

in de afvalenergiecentrales werd veroorzaakt door de daling

De omzettoename werd veroorzaakt door contractuele indexa-

in afvalverbrandingstarieven.

ties van dienstverleningsovereenkomsten met gemeenten, stijgende energie-inkomsten via toename van het aantal ener-

Het tarief voor de verwerking van bedrijfsafval varieert, afhanke-

gie-installaties dat HVC in bezit heeft en gestegen subsidies

lijk van de looptijd van overeenkomsten en logistieke afspraken.

door ingebruikname van diezelfde activa in wind- en zonne-

De tarieven voor de verwerking van bedrijfsafval staan onder

energie en vergisting (groen gas). Deze toename hief de daling

druk door de huidige marktsituatie.

van afvalomzet gemeentelijke aandeelhouders en derden meer dan op.

De omzet gegenereerd via afvalbeheer van derden bedroeg in 2012 € 4 miljoen minder dan het jaar ervoor (€ 42 miljoen in 2012 ten opzichte van € 46 miljoen in 2011). De daling werd volledig

Opbrengsten (x ¤ 1.000.000)

veroorzaakt door minder aanbod van afval waardoor er druk ontstond op de tariefstelling. De vermindering van het aanbod van Nederlands bedrijfsafval werd in de tweede helft van het jaar gecompenseerd door import en verwerking van afval uit

20

Groot-Brittannië. 23

Energieopbrengsten en -subsidies 50

155

De toename in zowel energieopbrengsten en -subsidies werd veroorzaakt doordat de gesubsidieerde energie-installaties, waaronder de groengasopwerkingsinstallatie via vergisting in Middenmeer en de in 2011 overgenomen windmolens in

42

Burgerveen en diverse zonneprojecten op daken van met name agrarische bedrijven, het gehele jaar in exploitatie waren. De totale ontvangen subsidies zijn lager dan in 2011 als gevolg Omzet aandeelhouders

Subsidies

van meer stilstand in het productieproces. Daarnaast heeft de

Overige opbrengsten

afrekening over 2011 geleid tot een terugbetaling van de eerder

Omzet afvalbeheer derden Energie-opbrengsten

In de jaarrekening worden de subisidies onder de overige opbrengsten gepresenteerd.

ontvangen subsidie.


43

Zonder bijdrage van de overheid kan de prijs van duurzame

veerde loonkosten). Circa € 3,1 miljoen is het gevolg van het

energie niet concurreren met energie die is opgewekt met

treffen van een reorganisatievoorziening. De resterende stijging

brandstof van fossiele oorsprong. Naar verwachting worden de

hing grotendeels samen met de cao-stijging welke in augustus

verschillen kleiner door technologische ontwikkeling en door

2012 werd overeengekomen tussen partijen. Als gevolg hiervan

het verdisconteren van de maatschappelijke kosten van milieu-

zijn de lonen op 1 juni 2011 met 1,8% verhoogd en met ingang

effecten die met het gebruik van fossiele energie samenhangen.

van 1 juni 2012 met 0,5%. De cao loopt van 1 juni 2011 tot 1 juni

De tabel ‘Ontvangen subsidies in het boekjaar 2012’ op

2013. Ook is in 2012 een premieverhoging vanuit het ABP door-

pagina 45 geeft een overzicht van energiesubsidies die HVC

gevoerd van 2%. Het personeelsbestand liep na afkondiging

heeft ontvangen in 2012.

van het bezuinigingsprogramma reeds terug met 22 FTE, een positief volume-effect dat het nadelige prijseffect beperkte.

De omzetbijdrage van energieopbrengsten was in 2012 € 50,4 miljoen (2011: € 44,8 miljoen) en via subsidies € 23 miljoen

De afschrijvingslasten stegen door de toename van nieuwe

(2011: € 22 miljoen).

energie-installaties. De bijzondere waardevermindering is hiervoor toegelicht.

Overige opbrengsten Dit betreft voornamelijk de opbrengsten van de handel in

Financieringslasten

grondstoffen (waaronder papier, ferro’s en textiel). In 2012

De rentelasten waren met € 43,1 miljoen in 2012 € 0,7 miljoen

bedragen de overige opbrengsten circa € 21 miljoen

lager dan in 2011. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door de

(2011: € 18 miljoen). De stijging is verklaarbaar uit hogere

afname van de nettoschuldpositie met afgerond € 22 miljoen en

opbrengsten voor ferro’s en zonneprojecten.

rentekosten onder de 1% op een kortlopende brugfinanciering (kasgeldlening), welke pas in het najaar van 2012 werd omgezet

Bedrijfslasten

in een langlopende lening met een hoger rentepercentage.

De kosten gronden hulpstoffen stegen met name door de ingebruikname van de nieuwe energie-installaties, een hogere

De in de rentelasten opgenomen garantstellingsprovisie voor

gasprijs in de afvalenergiecentrales en hoger inkoopvolume van

aandeelhouders bedraagt € 6,7 miljoen (2011: € 6,9 miljoen).

elektra. Het totaaleffect van deze stijgingen bedraagt circa

De in het boekjaar uitgekeerde garantstellingsprovisie wordt

€ 4,0 miljoen. Dit is deels gecompenseerd door een teruggave

gebaseerd op de stand van de leningen waarvoor aandeel-

van Energiebelasting met betrekking tot eigen gebruik over de

houders zich garant hebben gesteld, per ultimo het vooraf-

jaren 2007 – 2011 (€ 2,4 miljoen). Per saldo zijn de kosten grond-

gaande boekjaar.

en hulpstoffen met circa € 2 miljoen gestegen.

Aandeel in resultaat deelnemingen De kosten voor uitbesteed werk en andere externe kosten

Het resultaat uit deelnemingen bedraagt over 2012 € 2,7 mil-

stegen significant naar € 96 miljoen (2011: € 84 miljoen). Hiervan

joen (2011: € 2,4 miljoen). Als gevolg van technische problemen

heeft circa € 3,5 miljoen betrekking op additionele activiteiten

werd Natuurgas Overijssel B.V. geconfronteerd met hoge ope-

(papier, ferro’s en inzameling gemeente Bergen). Daarnaast kent

rationele kosten en heeft mede als gevolg hiervan in het jaar

de afvalenergiecentrale in Alkmaar een additionele lijnstop

2012 circa € 0,6 miljoen meer verlies geboekt. Daartegenover

(€ 1,5 miljoen) en extra correctief onderhoud bij andere installa-

heeft Cyclas VOF betere resultaten gerealiseerd door gunstige

ties (onder andere bio-energiecentrale). Inhuur van extern

ontwikkeling van de ferro- en non-ferro-prijzen.

personeel heeft circa € 3 miljoen extra gekost. Verder zijn de transportkosten met ruim € 1,5 miljoen gestegen. Dit is naast

Belastingen

het gevolg van hogere activiteiten, mede het gevolg van

De positieve belastingbijdrage houdt een aantal elementen in

gestegen inkoopprijzen waar geen tariefstijging in het verwer-

zich. Allereerst het negatieve resultaat van 2012 waarvoor een

kingstarief tegenover staat.

belastinglatentie werd opgenomen daar HVC verwacht in de toekomst deze verliezen te compenseren en daarnaast mutatie

De personeelskosten stegen in 2012 met € 4,4 miljoen naar een

van belastinglatenties als gevolg van tijdelijke verschillen in

niveau van € 66,2 miljoen (deze bedragen zijn exclusief geacti-

commerciële en fiscale resultaten. Tot slot zaten er een aantal

44


eenmalige correcties in en een post als gevolg van verlies-

Vrije kasstroom

verdamping uit het jaar 2003.

De toename van de vrije kasstroom ten opzichte van 2011 bedraagt € 79 miljoen. Deze valt uiteen in een toename van de

Investeringen

kasstroom uit bedrijfsoperaties van € 22 miljoen en een afname

De investeringen in de materiële vaste activa zijn ten opzichte

van de kasstroom uit investeringsactiviteiten van € 57 miljoen.

van 2011 met € 35 miljoen gedaald. Er is minder geïnvesteerd in bestaande activiteiten als gevolg van de investeringsstop.

Operationele activiteiten

Daarnaast zijn er nauwelijks uitbreidingsinvesteringen verricht.

De toename van de kasstroom uit operationele activiteiten van

Investeringen die plaatsvonden hadden betrekking op reguliere

€ 22 miljoen bestaat voornamelijk uit een toename van de

investeringen in de energiecentrales, afvalbrengstations,

kasstroom uit bedrijfsoperaties (€ 21 miljoen). Hetgeen voort-

containers en het automatiseringspakket ‘Clear’. Ook daalden

komt uit een verbetering van het werkkapitaal met € 25 miljoen

de investeringen in 2012 op het gebied van financiële vaste

ten gevolge van stringenter werkkapitaalbeleid. Het bedrijfs-

activa ten opzichte van 2011, het jaar waarin de participatie

resultaat, gecorrigeerd voor afschrijvingen en mutaties in de

in Gemini plaatsvond.

voorzieningen, resulteert in een negatieve kasstroom van circa € 4 miljoen.

Financiering De uitstaande leningen bedragen ultimo 2012 € 888 miljoen

Investeringsactiviteiten

(ultimo 2011: € 916 miljoen). Het merendeel van deze leningen

De afname van de kasstroom uit investeringsactiviteiten

is verstrekt door BNG. Het gemiddelde rentepercentage

bedraagt € 57 miljoen, waarvan € 35 miljoen door lagere inves-

waartegen HVC leent, bedraagt ultimo 2012 4,02% tegen 4,09%

teringen in materiële vaste activa als gevolg van de investerings-

ultimo 2011.

stop. Daarnaast daalden de investeringen in financiële vaste activa, met name daar 2011 hoog was door de investering in

Eind 2012 bedroeg de leningenportefeuille waarvoor de aan-

windpark Gemini.

deelhouders zich garant hebben gesteld € 643 miljoen (2011: € 672 miljoen). HVC vergoedt deze garantstelling in de vorm

Financieringsactiviteiten

van een provisie. Het hierboven vermelde gemiddelde rente-

De afname in de financieringsactiviteiten van € 70 miljoen wordt

percentage is exclusief deze provisie. De strategie bij de finan-

voornamelijk veroorzaakt doordat er minder leningen werden

ciering van investeringen is gericht op een zo goed mogelijke

opgenomen dan in het jaar 2011 waarin diverse uitbreidings-

match in looptijd en rentevaste periode. In het verleden is een

investeringen werden gefinancierd. Kortom, een tegenstelde

mismatch ontstaan tussen afschrijving op activa en aflossing

beweging aan de toegenomen vrije kasstroom.

van leningen. Voor 2012 betekent dit een negatief effect van € 23 miljoen. HVC is met haar financiers in overleg over de wijze

Eigen vermogen

waarop deze mismatch kan worden weggenomen.

Het eigen vermogen bedroeg ultimo 2011 € 87,7 miljoen. De mutaties in het eigen vermogen in 2012 betreft de resultaat-

Behoudens een ‘renteswap’ wordt binnen HVC Groep geen

bestemming over 2011. Het resultaat 2012 bedraagt € 19,5 mil-

gebruik gemaakt van financiële instrumenten. De ‘renteswap’

joen negatief. Na verwerking conform voorstel van het resultaat

betreft een lening ter grootte van € 6,67 miljoen waarbij de

2012 bedraagt het eigen vermogen ultimo 2012 € 68,2 miljoen.

variabele rente is omgezet naar een vaste rente van 4,65%. De betreffende swap heeft betrekking op een lening binnen

Bestemming van het resultaat

Netwerk NV en was reeds aanwezig op het moment van de

De raad van commissarissen stelt de aandeelhouders voor het

overname van Netwerk NV door HVC. Voor een nadere toe-

negatieve nettoresultaat na belastingen van € 19,5 miljoen te

lichting op de financierbaarheid van de activiteiten verwijzen

onttrekken aan de overige reserves.

we naar het hoofdstuk Risicobeheer.


45

Risico’s Een beschrijving van de belangrijkste bedrijfsrisico’s van HVC treft u aan in het hoofdstuk Risicobeheer. In de jaarrekening worden de financiële risico’s toegelicht.

Vooruitblik 2013 De bedrijfseconomische omstandigheden blijven ook in 2013 onverminderd zwaar, met name door verder dalende inkomsten uit de verwerking van bedrijfsafval en energie-inkomsten. Verder zet ook de ingezette koers op maximering van hergebruik de bezettingsgraad van de afvalenergiecentrales verder onder druk. De door deze ontwikkelingen dreigende toename van onderbezetting wordt voorkomen door een toename van de verwerking van geïmporteerd afval, waarmee in de tweede helft

directie en raad van commissarissen tezamen met de aandeel-

van 2012 is gestart. Dit afval kent echter een significant lagere

houders vaststellen of de huidige strategie aanpassingen

tariefstelling, waardoor inkomsten dalen. Daarnaast is er een

behoeft om goed gesteld te staan voor de huidige ontwikkelin-

dalende tendens in de prijs van energie en de daaruit voort-

gen en vooruitzichten.

vloeiende energie-opbrengsten. Ook de aanvoer van slib nam de afgelopen jaren af, met name door lokale vergistingsinitiatie-

Voor 2013 worden investeringen geraamd ten bedrage van

ven bij rioolwaterzuiveringsinstallaties.

€ 62 miljoen. Dit bedrag betreft uitsluitend vervangingsinvesteringen en modificaties aan bestaande activa en investeringen

De huidige omstandigheden dwingen primair tot verdergaande

samenhangend met warmtenet Dordrecht. Omvangrijke nieuwe

bezuinigingen. In de algemene vergadering van aandeel-

investeringen worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan

houders van 6 december 2012 is afgesproken dat voorjaar 2013

de algemene vergadering van aandeelhouders.

Ontvangen subsidies in boekjaar 2012 Exploitatie-/ Entiteit

Subsidie

Subsidieobject

investeringssubsidie

Bedrag in euro

NV HVC

MEP

BEC

Exploitatie

20.023.025

NV DRSH

MEP

SVI

Exploitatie

416.259

NV HVC

SDE

5e lijn

Exploitatie

1.043.421

NV HVC NV HVC

WBSO Bijdrage in loonkosten SDE

Opgewekte energie

Exploitatie

15.383

Exploitatie

1.086.000

met zonnepanelen

Totaal

22.584.088

46


4 Risicobeheer Een onderneming ziet zich in de uitoefening van haar bedrijfsactiviteiten geconfronteerd met bedrijfsrisico’s. De directie is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersings- en controlesystemen en het optimaal managen van de verschillende risicowerkgebieden: strategisch, operationeel, financiële verslaggeving en weten regelgeving. Het afgelopen boekjaar heeft binnen HVC risicobeheer gericht op financiële verslaggevingsrisico’s aandacht gehad, waaronder de planning- en controlcyclus, maandelijkse rapportages en formele maandgesprekken met de verschillende bedrijfsonderdelen.

Risicobeheersing wordt meer systematisch ingebed in de HVC-

Strategische risico’s

organisatie. Rapportages van de externe accountant over de

Economische crisis

kwaliteit van de financiële processen en interne risicobeheer-

De economische krimp en de overcapaciteit in de verbrandings-

en controlesystemen worden aan de directie voorgelegd

markt heeft als gevolg een toenemende en aanhoudende

en besproken met de auditcommissie van de raad van

volume- en prijsdruk van met name te verbranden bedrijfsafval

commissarissen.

hetgeen de rentabiliteit van HVC onder druk zet. HVC heeft hiertoe maatregelen getroffen tot, waar mogelijk, flexibilisering

Tijdens het boekjaar werd een meer decentraal georiënteerde

van haar kostenstructuur, het temporiseren van investeringen en

structuur geëffectueerd. Een decentrale structuur impliceert

het opvullen van capaciteit middels export uit Groot-Brittannië,

vrijheden en ondernemerschap aan de basis. Risicomanage-

dan wel het op termijn sluiten van de verbrandingslijnen 1 en 4

ment is daarom een belangrijk onderdeel van een goede

in Dordrecht zodra hiervoor mogelijkheden aanwezig zijn.

bedrijfsvoering binnen HVC. Door het identificeren van risico’s kunnen in de dagelijkse sturing door de managers van HVC

De economische omstandigheden leiden tot lagere opbreng-

adequate maatregelen genomen worden. Met risicomanage-

sten uit te hergebruiken materialen en lagere tarieven voor

ment beoogt HVC dus niet dat alle risico’s geëlimineerd moe-

energielevering, hetgeen tevens druk op de resultaten geeft.

ten worden. HVC stelt zich ten doel bewust om te gaan met

Deze druk kan zich vertalen in bijstelling door aandeelhouders

aanwezige risico’s om zodoende verrassingen te minimaliseren.

van ambities op het gebied van hergebruik en duurzameenergie-initiatieven.

Het periodiek doorlichten van risico’s waarmee HVC, inclusief haar bedrijfsonderdelen, worden geconfronteerd zal vanaf 2013

Marktontwikkelingen

meer systematisch plaatsvinden. De volgende risico’s zijn door

De Nederlandse afvalmarkt kenmerkt zich door overcapaciteit

HVC geïdentificeerd die, als zij zich voordoen en niet vol-

en daarmee samenhangende prijsdruk. Deze ontwikkelingen

doende worden beheerst, van wezenlijke invloed kunnen zijn op het vermogen van HVC om haar doelstellingen te

kunnen leiden tot veranderingen in de concurrentieposities en daarmee de rendementen van individuele bedrijven, zo ook HVC.

realiseren. Een veranderend energieopwekkingslandschap leidt ertoe dat energieprijzen onder druk staan en dat energieopbrengsten achterblijven. Hierdoor kunnen ambities met betrekking tot energiebesparing en energieopwekking financieel minder aan-

Directieverslag – 4 Risicobeheer /

47

trekkelijk en daarmee uitgesteld worden. Dit kan een tempo-

holders dient te borgen dat onverhoopt reputatiebedreigende

riserend effect geven op de strategische koers van HVC.

voorvallen, zoals bedrijfsongevallen, calamiteiten of negatieve berichtgeving geen onnodig schadelijke impact hebben.

De kwetsbaarheid van een individueel bedrijf is onder meer afhankelijk van haar kostprijs, kwaliteit, diversiteit van en leve-

Operationele risico’s

ringsverplichtingen in contracten, financiële buffers en logis-

Management primair proces

tieke situatie. Over het algemeen kan worden gesteld dat HVC

Voor een kapitaalintensief bedrijf als HVC zijn de beschikbaar-

ten aanzien van de meeste aspecten een voldoende sterke

heid en kwaliteit van de afvalenergiecentrales, de bio-energie-

positie inneemt. Tot op heden zijn de effecten voor HVC te

centrale, de slibverbrandingsinstallatie en de overige installaties

overzien. De verwachting rond de economische ontwikkeling

van groot belang. HVC beschikt over verschillende instrumen-

voor de komende jaren is echter niet positief. HVC heeft zich

ten om procesrisico’s te beheersen. Dit zijn ketenbeheer, kennis-

hierop voorbereid door de introductie van het ombuigings-

management, kwaliteit-, arbo- en milieusystemen, personeels-

programma om een belangrijke verlaging van het kostenniveau

beleid (integriteit, betrokkenheid, kwaliteit en kwantiteit) en ICT

door te voeren en waar mogelijk temporisering van investerin-

(beveiliging, continuïteit, systeemintegriteit). Gelet op de rela-

gen alsmede het aanboren van nieuwe kanalen voor het aanvul-

tief hoge beschikbaarheid van de installaties, de goede onder-

len van verminderde volumes uit Nederland.

houdsstaat waarin de installaties zich bevinden, de stand der techniek waaraan de installaties voldoen en de kwaliteit van het

Verbindend nutsbedrijf

personeel kunnen de risico’s rondom het primaire proces als

Een risico vormt de mate waarin HVC aan de ene kant in staat is

laag worden beoordeeld. De installaties van het bedrijfsonder-

om in te spelen op veranderende ambities van haar aandeel-

deel Energie zijn ISO 9001- (kwaliteit) en ISO 14001-gecertifi-

houders en aan de andere kant het bedrijfsmatig managen van

ceerd (milieu). De inzamelactiviteiten binnen het bedrijfs-

de hoge (in het verleden verrichte) investeringen, met een lang-

onderdeel Grondstoffen zijn ISO 9001-gecertificeerd.

jarig karakter, passend bij HVC als nutsbedrijf. Een aanhoudend zwak economisch klimaat beïnvloedt de milieuambities van

Ongeplande stilstand

aandeelhouders en roept voorts de vraag op hoe HVC als geza-

Om het risico van ongeplande stilstand te beheersen, besteedt

menlijk bedrijf invulling aan innovaties op het gebied van

HVC aandacht aan intensief en gestructureerd onderhoud en

grondstoffen en energie kan blijven geven. Wanneer milieu-

worden kritieke installatiedelen op voorraad gehouden. Tevens

ambities neerwaarts bijgesteld worden, is de vraag hoe HVC

is borging van kennis en ervaring bij medewerkers essentieel.

haar aandeelhouders en andere stakeholders op dit onderdeel

De hiermee samenhangende hoge kosten worden afgewogen

meerwaarde kan blijven bieden. Een actief aandeelhoudersbe-

tegen de kosten van ongeplande stilstand, respectievelijk

leid met regelmatig en transparant overleg waarin de wensen,

onbenutte capaciteit. Bedrijfsschade ten gevolge van langdu-

doelstellingen en eisen van de aandeelhouders gezamenlijk

rige ongeplande stilstand, zoals inkomstenderving, is verzekerd.

besproken worden, richt zich voortdurend op inperking van dit

Om bedrijfsschade bij stilstand op korte termijn te voorkomen,

risico.

heeft de afvalbunker buffercapaciteit. Daarnaast beschikt HVC over zogenoemde flexcontracten met aanbieders van bedrijfs-

Een ander element van het zijn van een nutsbedrijf, voor en

afval waarmee een zekere mate van flexibiliteit in aanvoer en

door aandeelhouders, is dat het ‘eigen’ bedrijf een excellente

verwerking wordt geborgd. Ingeval van een ontoereikend aan-

operatie moet hebben, anders ontstaat het risico dat de belan-

bod van afval, wordt vervroegd onderhoud gepleegd met eigen

gen van de aandeelhouder en de klant niet synchroon lopen.

medewerkers, hetgeen middels lagere kosten de gederfde opbrengsten voor een beperkt deel opvangt. Voor ongeplande

Reputatierisico

stilstand bij de verwerking van slib treedt een continuïteitsplan

Ook HVC hecht belang aan een goede reputatie. Essentiële,

in werking.

door HVC beïnvloedbare factoren zijn transparantie en consistent en passend handelen in de veranderende omgeving waarin

Personeel en organisatie

HVC zich bevindt. De agenda van de aandeelhouders dient lei-

Bij de uitvoering van de strategie en de realisatie van de doelen

dend te zijn. De op deze basis opgebouwde relatie met stake-

die HVC zich heeft gesteld is het hebben van bekwaam en

48


betrokken personeel een vereiste. Het risico dat competenties en kennisniveau van het huidige personeelsbestand niet aansluiten op de strategie is een belangrijk aandachtspunt binnen de afdeling Personeel en Organisatie.

Projectmanagement Adequaat projectmanagement is een vereiste om nieuwe innovaties en procesverbeteringen succesvol in de productiefase te brengen. Risico’s samenhangend met ontoereikend projectmanagement kunnen de resultaten van HVC significant beïnvloeden. Binnen de definitie van projectmanagement valt ook het opzetten van nieuwe installaties en aankoop en beheer van participaties en deelnemingen. Ook het zorgvuldig inbedden in de bestaande organisatie van een nieuw project of een overname past binnen de definitie van projectmanagement. Een project is pas succesvol afgerond wanneer het binnen HVC functioneert als een volwaardig bedrijfsonderdeel. De aanwezige risico’s en maatregelen zullen gezien het belang in 2013 onderdeel zijn van het plan van aanpak omtrent systematisch risicomanagement waarin bestaan en werking van de maatregelen rondom adequaat projectmanagement onderzocht zullen worden.

Softwaresystemen De implementatie van nieuwe softwaresystemen vormt een interruptierisico voor de bedrijfsvoering. Binnen het bedrijfsonderdeel Grondstoffen vindt momenteel een implementatie van het systeem ‘Clear’ plaats. Tevens vindt een modificatie van het energiefacturatiesysteem en een inkoopsysteem plaats. Een project dat momenteel onderhanden is, betreft de vormgeving van de regiefunctie rond software-applicaties om een soepeler integratie en aansluiting op andere, waaronder financiële, systemen mogelijk te maken.


49

Brand

financiering volledig buiten beschouwing worden gelaten.

Om het risico van brand te beheersen, zijn de bunkers van de

De langlopende leningen kennen een vaste rente voor een

afvalenergiecentrales uitgerust met infraroodapparatuur waar-

langere periode. HVC hanteert geen financiële instrumenten

mee tijdig temperatuursverhogingen, bijvoorbeeld ten gevolge

om rentefluctuaties te beheersen, behoudens hetgeen vermeld

van broei, in het afval kunnen worden waargenomen. In combi-

is onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.

natie met de aanwezige brandblusmiddelen en borging van kennis en ervaring bij medewerkers leiden deze maatregelen ertoe dat risico’s van bunkerbrand worden geminimaliseerd.

Financiële (rapportage)risico’s Prijsrisico Prijsrisico is de kans dat de opbrengsten uit afvalbeheer en energielevering lager zijn door bewegingen in de voor HVC relevante prijzen. HVC is blootgesteld aan prijsrisico’s. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen afvalbeheer en energielevering. Ten aanzien van afvalbeheer worden de kostenverhogingen als gevolg van inflatie op basis van langjarige contracten doorberekend in de door HVC in rekening gebrachte tarieven. Voor de tarieven van bedrijfsafvalverwerking geldt dat deze op de commerciële markt onder druk staan, maar mede door het aandeelhoudersdeel van het afval is de volatiliteit op jaarbasis beperkt. Aangezien HVC energie levert, wordt HVC blootgesteld aan het prijsrisico op de energiemarkt. HVC heeft een energiehandelprotocol vastgesteld, waarbinnen zij handelt. Er worden geen speculatieve posities ingenomen.

Renterisico Renterisico is de kans dat de financiële resultaten lager zijn door schommelingen in de voor HVC relevante rentecurves. Aangezien HVC niet beschikt over significante rentedragende activa, zijn de inkomsten en de operationele kasstromen in grote mate onafhankelijk van wijzigingen in de rentetarieven op de markt. Het renterisico van HVC komt voort uit de externe financiering. Een accountingrisico, zonder casheffect, kan ontstaan wanneer de rente stijgt en daarmee de disconteringsvoet met een negatieve invloed op de berekening van bijzondere waardeverminderingen. In dit kader is de doelstelling van HVC om de financierbaarheid van de activiteiten zeker te stellen tegen zo laag mogelijke kosten. Het maximeren van zekerheid op lange termijn ten aanzien van de kasstromen in verband met de rentebetalingen is het leidende beginsel in het managen van renterisico, zonder dat daarbij, indien van toepassing, de voordelen van kortetermijn-

50


De balans van HVC kenmerkt zicht door een lage solvabiliteit. Er is niet veel eigen vermogen aanwezig om resultaatschokken op te vangen. De aandeelhouders hebben sinds de oprichting van HVC ervoor gekozen slechts in beperkte mate eigen vermogen op te bouwen en investeringen te financieren middels vreemd vermogen onder garantstelling van henzelf. Het doel hiervan is om de tarieven zo laag mogelijk te houden. In december 2012 heeft de algemene vergadering van aandeelhouders deze lijn bevestigd in het kader van de besluitvorming over de financiering van HVC. HVC en haar aandeelhouders hebben er toen voor gekozen een garantstellingsplafond van € 670 miljoen

Valutarisico

in te stellen (in plaats van een geleidelijke daling van de garant-

Valutarisico is de kans dat financiële resultaten lager zijn door

stelling) en terughoudend te zijn met investeringsactiviteiten.

schommelingen in de voor HVC relevante valutakoersen.

Daarmee kan het gewijzigde beleid van de bank worden opge-

Het risico van vreemde valuta is beperkt omdat nagenoeg

vangen.

alle kasstromen en posities in euro’s luiden.

Bijzondere waardeverminderingen Kredietrisico

HVC is een kapitaalintensief bedrijf met veel installaties, maar

Kredietrisico is de kans dat de opbrengsten uit vorderingen

ook participaties en deelnemingen op haar balans. Wanneer

lager zijn door het niet (tijdig) terugbetalen van de verschul-

verdienmodellen zich wijzigen, kan dit de resultaten van HVC

digde bedragen door tegenpartijen. HVC is niet blootgesteld

negatief beïnvloeden. In de meeste gevallen zijn er langlo-

aan aanzienlijke concentraties van kredietrisico. De vorderingen

pende contracten verbonden met de activa, waardoor voor de

bestaan enerzijds uit vorderingen ten aanzien van dienstverle-

afvalverwerkings- en inzamelactiva dit risico beperkt is. De deel-

ning aan gemeenten die tevens aandeelhouders zijn. Anderzijds

nemingen en participaties vormen een uitzondering. Elke deel-

zijn ten aanzien van het grootste deel van de vorderingen op

neming wordt gemonitord door de directie tezamen met de

bedrijfsafvalklanten automatische incasso’s afgegeven.

betrokken controller.

Liquiditeits- en kasstroomrisico Liquiditeitsrisico is de kans dat HVC niet aan haar verplichtingen

Risico’s op het gebied van weten regelgeving

kan voldoen door een gebrek aan liquide middelen en financie-

Politiek-bestuurlijk

ringscapaciteit. De huidige economische situatie en het klimaat

Een politiek-bestuurlijk risico vormt de wijze waarop op centraal

in de financiële sector is ook een risico voor de financierbaar-

overheidsniveau (Den Haag, Brussel) wordt omgegaan met dos-

heid van HVC. In het boekjaar effectueerde dit risico zich toen

siers als ‘Markt en Overheid’. Duidelijk is dat kruissubsidiëring

de grootste financier van HVC haar kredietlijnen zonder garant-

van activiteiten die concurreren met de markt niet is toegestaan.

stelling wenste te beperken.

Gelet op de tariefstructuur van HVC is dit niet het geval. De politieke opvattingen over marktwerking kunnen wisselen

De komende jaren moet HVC de aflossing van langlopende

per kabinetsperiode. Door participatie in belangengroepen

schulden gedeeltelijk herfinancieren. De oorzaak hiervan ligt in

en overleg met de overheid tracht HVC mogelijke risico’s te

een mismatch van een kortere looptijd van de leningen ten

mitigeren.

opzichte van de langere levensduur van de installaties. De lange levensduur van de installaties, een gedegen bedrijfsvoering,

Een ander politiek-bestuurlijk risico is de benadering van het

een met langjarige contracten onderbouwde stabiele kasstroom

afvalbeheer in termen van bevoegdheden en verantwoordelijk-

en door de aandeelhouders afgegeven garanties mitigeren het

heden. Naar verwachting blijven gemeenten verantwoordelijk

risico van een moeilijk financieringsklimaat.

voor de inzameling en verwerking van het door de burger aangeboden afval en doet het beleid met betrekking tot producen-


tenverantwoordelijkheid hieraan niets af. Een eventuele aan-

Regelgeving in importlanden

scherping van emissie-eisen vormt voor HVC een laag risico,

De huidige overcapaciteit in de Nederlandse afvalenergie-

aangezien de installaties van HVC voldoen aan de stand der

centrales wordt mede opgevangen middels import van

techniek zoals vereist in het kader van Europese regelgeving.

buitenlands afval, in het geval van HVC middels afval uit Groot-Brittannië. Wanneer de regelgeving dan wel belas-

De afvalwaterzuiveringsactiviteiten van HVC betreffen een

tingstructuur van een importland wijzigt, kan dit gevolgen

publieke taak, waarbij ook verantwoordelijkheid wordt gedra-

hebben voor het afvalaanbod en daarmee de prijsstelling in

gen voor de afzet van reststoffen en de effecten van eventueel

Nederland.

strengere wettelijke vereisten. HVC is als nutsbedrijf actief in deze keten, zodat de aandeelhouders medeverantwoordelijkheid dragen voor de keuze van de verwerkingsmethode en de daarmee samenhangende investeringen. Dit mitigeert het risico van eventuele wijziging van weten regelgeving, omdat de effecten niet eenzijdig op HVC uitwerken.

Subsidies en belastingen De ontwikkeling van activiteiten op het gebied van duurzame energie lijkt vooralsnog afhankelijk van energiesubsidies en voordelen via belastingheffing. Uit ervaring is gebleken dat het subsidie- en belastingbeleid in korte tijd fors kan wijzigen. Dit risico wordt beperkt door projecten die afhankelijk zijn van dergelijke voordelen niet te starten voordat de subsidie daadwerkelijk aan het project is toegekend. Het risico blijft dan beperkt tot de met het project samenhangende voorbereidingskosten.

51

52


5 Deelnemingen De belangrijkste deelnemingen, Sortiva BV, Cyclas VOF en Natuurgas Overijssel BV, zijn nauw verweven met het operationele proces van HVC. De relatie met de activiteiten van HVC is hiervoor toegelicht. Een volledig overzicht van deelnemingen van HVC treft u aan in de jaarrekening.

Zavin

tainer op basis van huurkoop. Na vijf jaar, de gangbare periode

HVC heeft een aandeel van 33,3% in Zavin CV. Dit aandeel is

van een aan Tedcor verstrekte inzamelconcessie, is de – multi-

verworven in het kader van de overname van de activiteiten van

inzetbare – truck afbetaald en eigendom van de ondernemer.

de gemeenschappelijke regeling Gevudo bij haar toetreding tot

Per ondernemer worden tien à vijftien banen gecreëerd. Op dit

HVC. Zavin beheert een verbrandingsinstallatie voor specifiek

moment werkt Tedcor met zo’n zeventig ondernemers waarmee

ziekenhuisafval, de enige in Nederland, waarin behalve HVC

ongeveer duizend arbeidsplaatsen zijn gemoeid. Het manage-

ook Sita en AVR-Van Gansewinkel deelnemen. Laatstgenoemde

ment van Tedcor begeleidt en faciliteert ondernemers en draagt

partijen zijn de belangrijkste aanbieders van specifiek zieken-

zorg voor voldoende inzamelconcessies. De resultaten die

huisafval. De installatie is direct naast de afvalenergiecentrale

Tedcor in wijken boekt, zijn positief. De kwaliteit van de woon-

van HVC in Dordrecht gelegen.

omgeving neemt toe door het gestructureerd inzamelen van huishoudelijk afval en het opruimen van zwerfvuil door wijk-

Tedcor

bewoners, waardoor ook andere positieve ontwikkelingen op

HVC participeert voor circa 5% in Tedcor Group Proprietary Ltd

het gebied van woningrenovatie en bedrijvigheid worden

en voor 25% in Tedcor International. Beide deelnemingen ver-

gestimuleerd. De bevordering van lokale werkgelegenheid en

tegenwoordigen een gezamenlijke waarde van circa € 75.000,

verbetering van de woonomgeving die door de activiteiten van

inclusief goodwill. Tedcor is een onderneming die actief is in

Tedcor worden bevorderd, vormen voor HVC de drijfveren ach-

een aantal Zuid-Afrikaanse townships. HVC heeft gekozen voor

ter deze participatie. Ondanks aanloopkosten voor de nieuwe

deze participatie met het oog op het maatschappelijke belang

contracten was het resultaat van Tedcor in het boekjaar maart

van de activiteiten van Tedcor. Het gaat daarbij om een econo-

2011 – maart 2012 overigens positief. De ontwikkelingen bij

misch gezien rendabele onderneming waarbij het risico voor

Tedcor staan in het teken van verdere groei en – in verband met

HVC beperkt is tot het bedrag van de participaties. Ontdoening

leeftijd – opvolging in het management. HVC heeft hierbij een

van afval kan een groot probleem zijn in Afrikaanse stedelijke

adviserende rol.

gebieden waar adequate dienstverlening op het gebied van

Binnen Tedcor International, dat beoogde om hetzelfde busi-

afvalinzameling ontbreekt. Afval dat her en der in woonwijken

nessmodel in te voeren in landen als Ghana, Mozambique en

wordt gedumpt, biedt niet alleen een deprimerende aanblik

Botswana, vonden in 2012 geen activiteiten plaats. Eerder in

voor de lokale bevolking, maar bevordert ook de verspreiding

diverse andere Afrikaanse landen uitgevoerde onderzoeken

van ziekten en maakt een omgeving onveilig. Tedcor bestrijdt

hebben geleerd dat de randvoorwaarden voor een duurzame

dit probleem door actieve bewoners van woonwijken op te

implementatie van het concept (stabiele overheid, voldoende

leiden tot ondernemer op het gebied van afvalinzameling.

transparantie) in veel gevallen ontbreken.

Het voor de inzameling in het betreffende gebied in te schake-

HVC heeft het voornemen haar belang in Tedcor te vervreem-

len personeel wordt geworven onder werklozen. De nieuwe

den.

ondernemer krijgt de beschikking over een vrachtauto met con-

Directieverslag – 5 Deelnemingen /

53

Biocomp Sinds 2011 draagt HVC bij aan de ontwikkeling van Biocomp. Dit heeft als doel om op duurzame wijze biocompost te produceren in de vallei van Kathmandu, Nepal. De activiteiten van Biocomp omvatten de hele keten van inzamelen tot composteren en lokale afzet van compost aan boeren ter vervanging van kunstmest. Deze ecologische benadering voegt waarde toe aan de lokale landbouw en creëert werkgelegenheid. In 2011 heeft HVC met € 25.000 een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het concept. Nadat werd aangetoond dat het concept werkte op demoschaal heeft HVC in 2012 een bijdrage verleend ter grootte van € 100.000 in Biocomp, waartegen 10% certificaten van aandelen werden verkregen welke recht geven op een jaarlijkse uitkering van € 8.000.

Energie Coöperatie Dordrecht richt zich op energiebesparing, energieproductie en energielevering. Gemeente Dordrecht en

Energiecoöperatie Dordrecht

HVC participeren elk voor 50%. De coöperatie staat open voor

Een toenemend aantal gemeenten wenst duurzame lokale ener-

samenwerking. Derden kunnen participeren in duurzame pro-

gieprojecten en energiebesparing bij huishoudens en bedrijven

jecten en lokaal gevestigde partners kunnen bijdragen aan de

te realiseren. Een lokaal of regionaal duurzame energiebedrijf

levering van de producten en diensten. Ook bewoners kunnen

spreekt veel gemeenten aan met het oog op de mogelijkheden

participeren in de energieprojecten van de coöperatie, bijvoor-

van regie, lokaal beheer en exploitatie van duurzame energie

beeld via het investeren in wind- en zonne-energie. Naast lokale

met opbrengsten die terugvloeien naar de gemeente.

initiatieven kan de gemeente en/of de coöperatie ook partici-

De gewenste ontwikkeling van verduurzaming kan op deze

peren in grotere projecten buiten de gemeente. De gemeente

wijze lokaal worden versneld en ondersteund.

en HVC accepteren een beperkt rendement waardoor marges

Een voorbeeld is Dordrecht, waar de gemeenteraad ambitieuze

binnen de coöperatie blijven en er op basis van het revolving-

energiedoelstellingen heeft vastgesteld. Om die te realiseren,

fundprincipe nieuwe energieprojecten kunnen worden gereali-

richtten de gemeente en HVC op 6 juli 2012 gezamenlijk de

seerd.

Energie Coöperatie Dordrecht op. Deze Dordtse energiecoöperatie heeft als doel de klimaatambities van deze gemeente sneller te realiseren. Als eerste actie bood de coöperatie alle inwoners van Dordrecht een energiescan van hun woning aan tegen het gereduceerde tarief van € 25 (in plaats van € 95).

54


6 Organisatie en werkgeverschap

Algemeen

Herinrichting organisatie

HVC streeft ernaar om medewerkers een veilige en stimule-

Eind 2011 is besloten om de organisatiestructuur van HVC te

rende werkomgeving te bieden, waar ruimte is voor ontwikke-

wijzigen. Het doel daarvan is dat deze meer in lijn komt met de

ling en groei. Een werkgever die fair is en medewerkers stimu-

twee clusters van hoofdactiviteiten van HVC: grondstoffen en

leert eigen verantwoordelijkheid te nemen. Na jaren van groei

energie. De bedrijfsonderdelen Strategie en Businessontwikke-

maakten bedrijfseconomische omstandigheden in 2012 een

ling, Financiën en Staf ondersteunen de ontwikkeling van deze

reductie van het aantal medewerkers noodzakelijk. Hieronder

twee clusters.

volgt nadere informatie daarover. Onderstaand treft u een onderverdeling aan van het medewerkersbestand ultimo 2012.

De herinrichting heeft, behalve organisatorische aanpassingen, ook consequenties voor de wijze waarop er wordt gewerkt. Zo is

Medewerkersbestand 2012

2011

Aantal mannen

818

83%

841

83%

Aantal vrouwen

172

17%

171

17%

Aantal fulltimemedewerkers

749

76%

770

76%

Aantal parttimemedewerkers

241

24%

242

24%

Aantal medewerkers met arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

74

7%

73

7%

Aantal medewerkers met arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

916

93%

939

93%

Totaal aantal medewerkers

990

1012

Directieverslag – 6 Organisatie en werkgeverschap /

55

een aantal functies van Financiën en Staf hiërarchisch onder-

Het Nieuwe Werken

gebracht in de andere bedrijfsonderdelen. Taken en verant-

In 2012 heeft HVC onderzoek laten doen naar de mogelijk-

woordelijkheden sluiten daarmee meer aan bij het gewenste,

heden van ‘Het Nieuwe Werken’. Uit het onderzoek blijkt dat

decentrale besturingsmodel. Dit brengt in de praktijk een

er voor HVC mogelijkheden zijn, zeker op het gebied van flex-

andere manier van werken met zich mee. Naar verwachting zal

werken en het gebruik van nieuwe media om reizen tussen de

deze nieuwe wijze van werken in 2013 enige aandacht vergen.

verschillende locaties te beperken. HVC zal de implementatie-

De voorgenomen wijzigingen zijn in drie fases aan de centrale

mogelijkheden nader onderzoeken, waarbij een kosten-baten-

ondernemingsraad voorgelegd en stapsgewijs doorgevoerd.

analyse zal worden gemaakt.

Begin 2012 zijn de leden van het directieteam benoemd. In oktober 2012 heeft de centrale ondernemingsraad positief

Bezuinigingen

geadviseerd over de implementatie van de laatste, afrondende

In het kader van de bezuinigingen bleek een personele reductie

fase, waarmee in het laatste kwartaal gestart is. Deze fase

onontkoombaar. Naast de herinrichting hebben de verschil-

betreft het overplaatsen van medewerkers naar de nieuwe

lende bedrijfsonderdelen in de eerste helft van 2012 dan ook

structuur.

plannen gemaakt om de personeelskosten te reduceren door een scherpere gerichtheid op kernactiviteiten en door een ver-

Deze herinrichting had niet als doel om het aantal medewerkers

hoging van de efficiency. Belangrijke factoren die hierbij niet uit

te reduceren, maar viel er wel mee samen. In 2011 werd duide-

het oog zijn verloren betreffen veiligheid en een ongestoorde

lijk dat de economische tegenwind ook aan HVC niet voorbij

bedrijfsvoering.

zou gaan en heeft de organisatie aanvullende ombuigingsBegin juli 2012 heeft HVC een brede adviesaanvraag ingediend

plannen moeten maken.

bij de centrale ondernemingsraad, uitgaande van een totale HVC heeft voor een groot aantal nieuwe functies passende

reductie van 110 fte. Eind oktober 2012 heeft de centrale onder-

competentieprofielen opgesteld. Naar verwachting hebben

nemingsraad ingestemd met de voorgenomen plannen.

alle functies in 2013 een passend competentieprofiel.

Het moment waarop de uitvoer kon worden gestart, diende te wachten op de totstandkoming van een sociaal plan.

Zwartboek

Leeftijdsopbouw medewerkers per 31-12-2012

Begin 2012 heeft vakbond AbvaKabo een zwartboek opgesteld over het werkgeverschap van HVC. Ook in de pers is hierover gepubliceerd. Dit initiatief is genomen naar aanleiding van sig33,13%

nalen dat er bij HVC niet conform cao en regelingen zou wor6,87% 0% 0,20% 1,62% 3,13%

36,57%

18,48%

den gehandeld en dat de sfeer op een aantal plekken onder druk zou staan. Op 28 maart 2012 is het zwartboek aangeboden aan de directie van HVC. Uit het zwartboek lezen we zowel onvrede over de wijze waarop gecommuniceerd wordt, als over de momenten waarop gecommuniceerd wordt. Ook kunnen we lezen dat er medewerkers zijn die zich niet serieus genomen voelen als zij iets bespreekbaar willen maken, zaken niet ter sprake brengen uit angst daarop afgerekend te worden, de rol

< 21

21-25

van ondernemingsraden en vakbonden onvoldoende zien en/of

25-30

30-40

erkend zien, en het gevoel hebben dat het met de veiligheid

40-50

50-60

niet zo nauw genomen wordt. HVC heeft vervolgens intern het

60-65

>65

zwartboek bestudeerd en tevens een externe partij gevraagd mee te lezen. Op basis van de bevindingen is geconcludeerd dat er twee hoofdlijnen te onderscheiden zijn in de klachten en

56


opmerkingen, te weten ‘communicatie’ en ‘arbeidsverhoudin-

Nieuwe cao

gen’. Deze hoofdlijnen zijn uitgewerkt naar acties die zijn

In 2012 is na een lange periode van onderhandelen tussen de

besproken met de centrale ondernemingsraad en met vak-

werkgeversvereniging WENb en de vakbonden een nieuwe cao

bonden AbvaKabo en CNV. Het streven is hiermee de aan-

overeengekomen. Deze cao geldt voor de periode 1 juni 2011

leiding tot onrust en klachten weg te nemen en op alle locaties

tot en met 31 mei 2013.

balans te brengen in de verhouding tussen directie – mede-

Opleidingen

werkers – sociale partners.

Binnen HVC wordt jaarlijks een grote hoeveelheid vakopleidin-

Sociaal plan

gen en herhalingstrainingen georganiseerd. In 2012 is voor het

Medio 2012 zijn met de bonden gesprekken gestart over een

eerst gewerkt met mantelovereenkomsten met een aantal

sociaal plan, als vangnet voor de medewerkers die geraakt

leveranciers, waardoor er meer controle op de planning en

zouden worden door de bezuinigingsplannen alsmede voor

organisatie van (herhalings)opleidingen is.

de medewerkers betrokken bij de centralisatie van de klantenservice. In oktober is een onderhandelingsresultaat bereikt

Op het gebied van opleidingen is in 2012 binnen de operatio-

dat is voorgelegd aan de leden. Nadat het resultaat werd afge-

nele bedrijfsonderdelen veel aandacht besteed aan het behalen

stemd, werden de onderhandelingen heropend. Medio januari

en voortzetten van VCA-certificaten. Alle medewerkers van HVC

2013 hebben de leden ingestemd met het gewijzigde sociaal

hebben een training ten behoeve van de migratie naar een

plan. Het plan wordt nu uitgevoerd. Het aantal medewerkers

nieuw Office-pakket aangeboden gekregen. Ongeveer

dat gedwongen HVC moet verlaten is in de loop van 2012

driehonderd medewerkers hebben deze training gevolgd.

teruggebracht tot iets minder dan de helft van de voorgenomen

Daarnaast zijn vooral management- en vaardigheidstrainingen

reductie van 110 fte. Dit heeft te maken met het feit dat door

op individueel niveau ingezet.

natuurlijk verloop (vrijwillig vertrek, pensioen, afloop bepaalde-

In 2012 is het aantal leerwerkplekken ten opzichte van 2011

tijd-contracten) en een seniorenregeling, een deel van de te

hetzelfde gebleven. Ruim veertig mbo-leerlingen uit een

realiseren doelstelling al is behaald.

technische richting hebben stage gelopen. Daarnaast heeft een aantal leerlingen van een hbo- of academische opleiding bij HVC stage kunnen lopen.

Ziekteverzuim (%)

Periodiek medisch onderzoek Naar aanleiding van het periodiek medisch onderzoek dat in

9,0

2011 is uitgevoerd bij de stafafdelingen en de afvalenergie-

7,5

centrales in Dordrecht en Alkmaar, is een plan van aanpak opgesteld dat in de eerste helft van 2012 is uitgevoerd. Als risi-

6,0

cofactoren zijn naar boven gekomen de hoeveelheid stress-

4,5

klachten, de hoge werkdruk en KANS-klachten (klachten aan arm, nek, schouders). Aan alle betrokken medewerkers is een

3,0

werkplek onderzoek geboden. Hier hebben ruim zestig mede-

1,5

werkers gebruik van gemaakt. Op basis van deze onderzoeken zijn aanpassingen aan werkplekken doorgevoerd. Daarnaast is

0,0 2009

2010

2011

2012

de medewerkers een tweedaagse training time management geboden, zowel in Dordrecht als in Alkmaar. Hier hebben 44 medewerkers aan deelgenomen.

In- en uitstroom In 2012 is het aantal medewerkers van HVC per saldo gedaald met 22. Deze daling komt voort uit de bezuinigingsdoelstelling en een efficiëntere inrichting van de organisatie, door vacatures

57


door natuurlijk verloop (onder andere pensionering, vrijwillig

9,8% in 2012 ten opzichte van 9,4% in 2011. Voor deze groep is

vertrek, aflopende bepaalde-tijd-contracten) slechts voor een

sprake van een toename in het kort en middellang verzuim en

deel in te vullen. In 2012 zijn 39 medewerkers in dienst getreden

een stijging van de frequentie. Er lijkt een relatie te liggen

op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. 66

tussen de leeftijd van de medewerkers en het verzuim. Bij het

medewerkers zijn uit dienst getreden.*

bedrijfsonderdeel Energie is het ziekteverzuim gedaald van 5,9% in 2011 naar 5,2% in 2012.

Ziekteverzuim Voor 2012 gold als doelstelling een ziekteverzuim van 6%.

Strategische personeelsplanning

In 2011 was het gemiddelde verzuim 7,6%. Het is niet gelukt het

Het speerpunt voor strategische personeelsplanning voor 2012

percentage in 2012 naar beneden te krijgen. Gemiddeld was

had betrekking op de leeftijdsopbouw. In 2012 heeft HVC min-

het verzuim over 2012 7,7%. Opvallend is dat het verzuim onder

der gericht op de leeftijdsopbouw van de organisatie kunnen

medewerkers van de stafafdelingen is verdubbeld. Dit is vooral

sturen dan gehoopt. Doordat er relatief weinig vacatures zijn

te wijten aan een aantal langdurig zieken. De verzuimfrequentie

opengesteld, kon er bij werving- en selectieprocedures nauwe-

voor deze groep is in hetzelfde jaar afgenomen en de gemid-

lijks aandacht worden besteed aan het sturen op leeftijd.

delde verzuimduur is sterk gestegen. Bij het bedrijfsonderdeel

De personeelsplanning bij HVC laat de komende jaren nog

Grondstoffen is het verzuimpercentage relatief hoog gebleven.

altijd een relatief scheve opbouw zien. Dit geldt zowel op het gebied van leeftijd, waarbij de groep 40 tot 60 jaar het grootst is, als op het gebied van man-vrouwverhouding. 82,6% van de

*

De aanpassing van de peildatum leidt tot een verschil in het aantal

medewerkers is man. De strategische personeelsplanning blijft

medewerkers dat uitgestroomd is.

een punt van aandacht de komende jaren.

In- en uitstroom medewerkers 2012 Man

Vrouw

Totaal

8

1

9

11

13

24

5

1

6

24

15

39

In dienst < 30 jaar 30 – 50 jaar > 50 jaar Totaal Uit dienst < 30 jaar 30 – 50 jaar

6

0

6

18

10

28

> 50 jaar

26

6

32

Totaal

50

16

66

Uit dienst, reden Arbeidsongeschikt FPU/FUR/ouderdomspensioen

2

1

3

18

4

22

Overlijden Niet op eigen verzoek Eigen verzoek

8

5

13

11

6

17

Einde arbeidsovereenkomst

11

0

11

Totaal

50

16

66

58


Centrale ondernemingsraad HVC

Samenstelling centrale ondernemingsraad

De centrale ondernemingsraad (COR) heeft zich in 2012 over

Tot juli 2012

diverse zaken gebogen, zaken die betrekking hebben op de

Michael Beers

(OR HVC) – voorzitter

toekomst, de continuïteit van het bedrijf en de positie van de

Marco van Soerland

(OR HVC) – secretaris

werknemer daarin. Bijzondere aandacht van de COR hadden

Margot Korhorn

(OR Productie)

het afgelopen boekjaar de advisering rond de herstructurering,

Paul Alakopsa

(OR Productie)

de bezuiningsplannen en de vorming en inrichting van het

Sjaak Smit

(OR Inzameling)

facilitair bedrijf. In 2012 hebben reguliere verkiezingen voor de ondernemings-

Vanaf juli 2012

raden plaatsgevonden. Om die reden is ook de samenstelling

Anton Pronk

(OR Energie) – voorzitter

van de COR in 2012 gewijzigd.

Arie Warnars

(OR Staf / Strategie en Businessontwikkeling) – secretaris

Mirella Zondervan

(OR Staf / Strategie en

Paul Alakopsa

(OR Energie)

René Vooijs

(OR Energie)

Jim van Boven

(OR Grondstoffen)

Rob Bakker

(OR Grondstoffen)

Geert de Jong

(OR Grondstoffen)

Dirk Hietberg

(OR Grondstoffen – tijdelijke

Businessontwikkeling)

plaatsvervanger Rob Bakker)


59

60


7 Dialoog, samenwerking en ondersteuning De activiteiten van HVC hebben invloed op een brede groep mensen. Sommige stakeholders hebben directe belangen bij concrete ontwikkelingen van HVC, anderen meer op afstand. HVC streeft ernaar een open en transparante organisatie te zijn, die open en transparant communiceert met haar stakeholders en daar waar ontwikkelingen de directe belangen van stakeholders raken, de dialoog met hen aan te gaan. Het streven daarbij is te komen tot gedeeld begrip. Uitgangspunt is dat gerechtvaardigde wensen en behoeften van de maatschappelijke omgeving ten aanzien van de bedrijfsvoering van HVC zo veel mogelijk gehonoreerd dienen te worden.

HVC onderscheidt de volgende stakeholders op corporate

gebruikelijke agendapunten. In de vergaderingen van 2012

niveau: aandeelhouders, financiers, medewerkers, inwoners van

werd onder meer gesproken en besloten over de financierings-

aandeelhoudersgebied, overheden, partners, maatschappelijke

structuur van HVC, de gewenste betrokkenheid van aandeel-

belangenorganisaties, de branche(verenigingen) en vakorgani-

houders bij de verschillende typen van activiteiten van HVC,

saties. Daarnaast op bedrijfsvoeringsniveau: partijen waarmee

de wenselijkheid van een strategische herijking en toetsing,

wordt samengewerkt, klanten, inwoners van onze inzamel-

alsmede over de investering in het warmtenet Dordrecht.

gemeenten die onze grondstoffen aanleveren en omwonenden

Voorbereiding van de besluitvorming over een nieuwe financie-

rond ver- en bewerkingsinstallaties.

ringsstructuur alsmede over de indeling van activiteiten in verschillende typen vond plaats in overleg met de Klankbordgroep,

Gezien de situatie waarin HVC verkeert, heeft in 2012 de focus

een informele vertegenwoordiging van aandeelhouders op

vooral gelegen op dialoog met de stakeholders op corporate

bestuurlijk niveau. Ook op ambtelijk niveau vond geregeld over-

niveau. Met hen is onder meer gewerkt aan een financiële

leg plaats, bijvoorbeeld met de financiële beleidsambtenaren

herstructurering en aan een ingrijpend ombuigingsprogramma.

van de deelnemende overheden in het kader van de hiervoor

Op de dialoog met aandeelhouders en omgeving gaan wij hier

genoemde besluitvorming over de nieuwe financierings-

verder in.

structuur van HVC en ter voorbereiding van besluitvorming over de jaarstukken.

Aandeelhouders 48 gemeenten en zes waterschappen bepalen als aandeel-

Innovatieplatform

houders de koers van HVC. Van groter belang is dat HVC zich

Het Innovatieplatform vormt voor bestuurders en directie een

openstelt voor de positie van de deelnemende gemeenten en

klankbord op het gebied van duurzaamheid en innovatie.

waterschappen in het licht van de belangen die zij behartigen.

Over en weer kan kennis over innovatieve ontwikkelingen op

De daarvoor benodigde oriëntatie vraagt blijvende aandacht.

het gebied van afval, grondstoffen en duurzame energie wor-

Als nutsbedrijf stimuleren wij een actief aandeelhouderschap.

den gepresenteerd en gedeeld en kan worden gediscussieerd

Via Extranet worden actuele ontwikkelingen rond HVC

over de mogelijke rol die HVC daarin voor haar aandeelhouders

gepubliceerd.

kan betekenen. Deelname aan het platform staat open voor geïnteresseerde bestuurders van aandeelhoudende gemeenten

Algemene vergadering van aandeelhouders

en waterschappen. Rond de thema’s van het Innovatieplatform

Over het algemeen vindt twee keer per jaar een algemene ver-

organiseert HVC ook informatiebijeenkomsten voor vertegen-

gadering van aandeelhouders plaats. De strategie en context

woordigers van aandeelhouders (bestuurders, raadsleden en

van HVC, de jaarstukken en belangrijke investeringen zijn

beleidsmedewerkers). In 2012 vonden bijeenkomsten plaats in

Directieverslag – 7 Dialoog, samenwerking en ondersteuning /

61

Rotterdam, Zeewolde en Middenmeer met als onderwerpen

uit het verzorgingsgebied mogelijk is. HVC sponsort met name

respectievelijk ’Duurzaam grondstoffenbeheer’, ‘Duurzame

initiatieven die zich richten op:

energie en energiebesparing’ en ‘Technologische innovaties

– natuur, milieu en duurzaamheidseducatie;

in afval- en energiebeheer’.

– (lokale/regionale) cultuur.

Bezoek

Het totale sponsorbedrag in 2012 bedroeg ruim € 250.000.

HVC ontvangt of bezoekt per bestuursperiode alle colleges van

Een van onze grootste sponsorbijdragen, € 50.000, ging naar de

burgemeester en wethouders en alle colleges van dijkgraaf en

koepel van Natuur-, Milieu- en Educatiecentra die als vereniging

(hoog)heemraden. Daarnaast zijn er regelmatig bezoeken van

samenwerken onder de noemer Gemeenten voor Duurzame

raadscommissies en diverse raadsfracties. Onderwerp van

Ontwikkeling (‘GDO’). De doelstellingen van GDO (gemeenten

bespreking zijn de ontwikkelingen rond HVC in relatie tot het

stimuleren in duurzame ontwikkeling door inzet van communi-

afval- en energiebeleid van de aandeelhouders.

catie en educatie in regionale netwerken) past bij onze doelstellingen. Daarnaast werd een aantal kleinere initiatieven

Omgeving

ondersteund, zoals het jazzconcours van het prinses Christina

HVC stelt zich ten doel om de impact van haar activiteiten op de

Concours en de vernieuwing van het museum Broeker Veiling

leefomgeving te minimaliseren. HVC tracht zo veel mogelijk

in de gemeente Langedijk.

rekening te houden met belangen van de omgeving. Hierdoor is in de loop van de jaren een goede relatie opgebouwd. Zo vindt met vertegenwoordigers van omwonenden van de afvalenergiecentrales periodiek, ten minste jaarlijks, overleg plaats. Wij bespreken de bedrijfsontwikkelingen van HVC en er vindt rapportage plaats over emissies. Resultaten van het overleg met de omgeving van de locaties zijn onder meer de invoering van geurloos slibtransport, het realiseren van scherpere dan landelijk vereiste rookgasemissies bij de afvalenergiecentrales van HVC en jaarlijkse uitvoering van het biomonitoringsprogramma in de omgeving van Alkmaar. Met dit programma wordt de eventuele invloed van de afvalenergiecentrale en bio-energiecentrale op landbouwproducten in de omgeving gemeten en kan worden vastgesteld of HVC de kwaliteit van deze producten nadelig beïnvloedt. De afvalenergiecentrale Dordrecht is gevestigd in een sterk verstedelijkt gebied met veel verkeer en industrie. Een biomonitoringsprogramma in Dordrecht kan daarom naar verwachting een eventuele invloed van de installatie op gewassen in de omgeving niet onderscheiden van andere invloeden in de omgeving. De resultaten van het biomonitoringsprogramma in Alkmaar in relatie tot de emissie-eisen van de afvalenergiecentrale Dordrecht en slibverbrandingsinstallatie geven daartoe ook geen aanleiding.

Sponsoring en ondersteuning HVC voert een terughoudend sponsorbeleid. Deze sponsoractiviteiten zijn vooral gericht op het verzorgingsgebied van HVC, waarbij een regionale spreiding plaatsvindt. Verder kiezen we primair voor activiteiten waaraan brede deelname van bewoners

62


8 Educatie en voorlichting HVC is een open organisatie. Vanaf de oprichting heeft HVC haar deuren opengesteld. Jaarlijks worden zo’n 10.000 scholieren en andere bezoekers ontvangen. Doel daarvan is te komen tot gedeeld begrip van de vraagstukken en oplossingsrichtingen rond grondstoffen en duurzame energie

we informatie over recycling en (duurzame) energie en dagen

Bezoekers HVC 2012

we hen uit met oplossingen en ideeën te komen. Door hen al Alkmaar

Dordrecht

Totaal

op jonge leeftijd bewust te maken van de thema’s afval, grondstoffen, energie en klimaat, hopen we een vroege omslag in het denken te stimuleren. Bijkomend effect is dat zij door een

Scholieren Aantal scholen

201

56

257

inclusief begeleiders

7.158

2.077

9.235

Aantal bezoeken

80

22

102

Aantal bezoekers

1.800

347

2.147

Totaal aantal bezoekers

en grondstoffenbedrijf. Dagelijks komen deze leerlingen bij ons op bezoek. Scholen uit

Volwassenen

Totaal aantal bezoeken

bezoek aan de afvalenergiecentrale in contact komen met de vele beroepen die je kunt uitoefenen binnen een energie-

Aantal scholieren

281

78

359

8.958

2.424

11.382

Noord-Holland en Flevoland komen naar Alkmaar. In totaal zijn hier in 2012 zo’n 7.000 leerlingen van zo’n 200 scholen op bezoek geweest. Zuid-Hollandse scholen gaan naar Dordrecht. Dit waren afgelopen jaar ongeveer 2.000 leerlingen van ruim 52 scholen. Voor de leerlingen uit Flevoland sponsoren we het vervoer naar HVC in Alkmaar. Om hen niet te confronteren met

In 2012 ontvingen we iets minder bezoekers dan het jaar ervoor.

een vervoersprobleem, zetten we bussen in om hen heen en

Het besluit om wegens veiligheid tijdens onderhoudstops geen

weer te rijden.

rondleidingen meer te houden verklaart de lichte daling.

Educatie ‘Watt ’n Zooi’

Op het vlak van educatie snijdt het mes aan twee kanten.

Speciaal voor alle leerlingen van groep acht in het verzorgings-

De ontwikkelingen op technisch gebied gaan razendsnel en de

gebied heeft HVC een lesprogramma ontwikkeld dat bestaat

beroepsbevolking vergrijst. Slechts 25% van de medewerkers

uit een boekje voor leerlingen, een website en een docenten-

van HVC is 40 jaar of jonger. Het is voor HVC belangrijk jonge

handleiding.

medewerkers te werven en te ontwikkelen. We werken daarvoor

Het lesprogramma wordt afgesloten met een bezoek aan HVC.

nauw samen met technische opleidingen en bieden verschil-

Bij het bezoek krijgen de leerlingen een presentatie en een

lende leer-werktrajecten en stageplekken aan. Zo bieden we

rondleiding door de afvalenergiecentrale. Hierbij worden

leer-werktrajecten aan voor de functies monteur elektrotech-

allerlei onderwerpen rond uitputting van de aarde en klimaat

niek, technicus elektrotechniek, monteur werktuigbouw, techni-

aangestipt. Zo zien zij dat afval uit grondstoffen bestaat en een

cus werktuigbouw en operator. Hierbij gaan praktijk en theorie

bron is voor opwekking van duurzame energie. Daarnaast geven

hand in hand.

Directieverslag – 8 Educatie en voorlichting /

63

Een voorbeeld is de samenwerking met de stichting Leer Wer-

2012 stagiairs van vmbo- tot hbo-niveau begeleid. Voor laatst-

ken in de Techniek (LWT). Deze stichting is in 2007 opgericht

genoemde groep organiseren we ook snuffelstages om ze ken-

door verschillende technische bedrijven, waar HVC een van is.

nis te laten maken met de techniek en ze te enthousiasmeren

De stichting wil de instroom van enthousiaste jongeren met een

voor een van de mbo-opleidingen in onze sector. In Alkmaar

technische inslag binnen de opleidingen AOT (operationele

zijn we een intensieve samenwerking gestart met de studenten-

techniek), E-technology (elektrotechniek) en M-technology

vereniging van de opleiding Technische Bedrijfskunde.

(werktuigbouw) bevorderen. Dit gebeurt in samenwerking met

Wij sponsoren hen via een kleine bijdrage en stellen, waar

het NOVA College. De stichting LWT biedt deze jongeren

mogelijk, stageplaatsen beschikbaar. In totaal hebben in 2012

tijdens de opleiding uitdagende stages bij de deelnemende

43 leerlingen van technische mbo-opleidingen stage bij ons

bedrijven en een financiële regeling aan. Naast het aanbieden

gelopen.

van leerwerk- en stageplekken, was HVC in 2012 ook gastheer van Time4Tech. Deze jaarlijks terugkerende ontmoeting geeft

De Duurzaamheidsfabriek

jongeren vooraf de kans om de technische studierichtingen

De Duurzaamheidsfabriek is een plek op het Leerpark

AOT, E-tech en M-tech in de praktijk te bekijken en antwoord

Dordrecht waar onderwijs, bedrijfsleven en industrie op het

te krijgen op hun vragen. Want hoe ziet een stage eruit en

gebied van duurzame technieken samenkomen, waarvan HVC

welke begeleiding kun je daarbij verwachten? Hoe vonden oud-

mee het concept heeft ontwikkeld. De Duurzaamheidsfabriek

studenten hun stages en opleiding, en wat vinden zij leuk aan

is letterlijk een fabriek voor duurzaamheid. Met een techniekhal,

hun huidige werk?

laboratoria, bedrijfsruimtes en ontmoetingsplekken.

In 2011 hebben we in Alkmaar de eerste leerlingen van onze

Een gebouw waar ondernemers, ‘groene’ investeerders en

eigen opleidingsalliantie ‘Leer werken in de Techniek’ aangeno-

technisch talent elkaar kunnen ontmoeten. Waar duurzame

men. In 2012 is nog één leerling aangenomen. Deze leerlingen

producten worden ontwikkeld en getest en leerlingen kennis-

zijn na hun stage bij ons bedrijf doorgestroomd naar leer-werk-

maken met en zich verdiepen in duurzame technieken.

plekken bij de afdeling Procesvoering. In 2012 waren er

HVC plaatst in 2013 in samenwerking met de leerlingen een

tien leer-werkplekken ingevuld binnen het bedrijfsonderdeel

educatie-/test-warmtekoudeopslag in de Duurzaamheidsfabriek

Energie.

en een carport met oplaadpalen voor elektrische voertuigen

In 2013 willen we de leer-werkplekken binnen Compostering

voor de deur.

en Vergisting uitbreiden. Daarbij hopen we nieuwe leerlingen aan te kunnen nemen vanuit ons opleidingstraject ‘Leer werken in de Techniek’.

Watt-campagne Om jongeren te laten zien wat werken in de energiesector inhoudt, werken wij mee aan de Watt-campagne. Met de informatie van de Watt-campagne willen we ze motiveren om in deze sector verder te kijken. We hebben hiermee op verschillende studie- en carrièrebeurzen gestaan. In 2013 willen we in dit kader voor leerlingen rondleidingen door onze installaties gaan verzorgen. Ook willen we een actieve bijdrage leveren aan lesmateriaal, bijvoorbeeld door het vergistingsproces uit te leggen. De weg van groente-, fruit- en tuinafval naar groen gas is bij ons immers in de praktijk door leerlingen te volgen. Ten slotte bieden we leerlingen stageplekken aan van verschillende opleidingen. Zo willen we hen interesseren voor het werk dat hier te doen is. We hebben een breed aanbod dat varieert van meeloop- tot afstudeerstages en we hebben in

64


Corporate governance De Nederlandse corporate-governancecode is een gedragscode voor beursgenoteerde bedrijven. Deze code heeft als doel de transparantie in de jaarrekening, verantwoording aan de raad van commissarissen te verbeteren en de zeggenschap en bescherming van aandeelhouders te versterken.

HVC is geen beursgenoteerde onderneming en dus niet

de ballotageovereenkomst A en B, en hebben aandeelhouders,

verplicht de corporate-governancecode toe te passen.

raad van commissarissen en directie beleidsafspraken gemaakt

Wij onderschrijven het belang van openheid en transparantie

over de uitoefening van hun bevoegdheden, zoals in het kader

van deze code wel. Daarom past HVC de Nederlandse corpo-

van het bestuurlijk commitment bij het strategisch plan 2004,

rate-governancecode vrijwillig toe. Op enkele onderdelen is de

en de besluitvorming tot financiële herstructurering de dato

code niet van toepassing. Alle voor HVC relevante bepalingen

december 2006 en december 2012.

zijn geïmplementeerd, behoudens gemotiveerde afwijking, en worden vermeld op extranet.

Organisatie van de onderneming Er is één statutaire directie voor de gehele onderneming.

De corporate-governancecode heeft bij HVC gevolgen voor

Dochterondernemingen worden bestuurd door de vennoot-

onder andere de reglementen voor de raad van commissarissen

schap, niet door natuurlijke personen. De operationele activitei-

en de auditcommissie, de klokkenluidersregeling en de statu-

ten van HVC zijn per einde boekjaar onderverdeeld in de seg-

ten.

menten ‘Grondstoffen’ en ‘Energie’. Deze segmenten worden georganiseerd binnen de gelijknamige bedrijfsonderdelen.

Structuur van de onderneming NV HVC is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht.

HVC: nutsbedrijf van en voor overheden

Het bestuur en toezicht zijn gebaseerd op de structuurregeling.

De deelnemende overheden oefenen gezamenlijk de zeggen-

De vennootschap wordt bestuurd door de directie. Toezicht

schap uit over HVC. Deze is gebaseerd op de statuten van

vindt plaats door een raad van commissarissen. Deze organen

HVC en op de als aandeelhoudersovereenkomst fungerende

zijn onafhankelijk van elkaar. De vennootschap kent aandelen A

‘ballotageovereenkomst’. Op basis van nadere besluitvorming

en aandelen B. De aandelen A zijn geplaatst bij gemeenten

tussen de deelnemende overheden zijn afspraken gemaakt over

en gemeenschappelijke regelingen van gemeenten.

de exploitatie, de strategie en de ontwikkelingsrichting van het

Deze gemeenten zijn gelegen in de provincies Noord- en

bedrijf. De statuten bepalen dat (clusters van) deelnemende

Zuid-Holland, Flevoland en Friesland. De aandelen B zijn per

overheden rechtstreeks vijf leden van de raad van commissaris-

11 januari 2010 geplaatst bij deelnemende waterschappen.

sen benoemen. Vier commissarissen benoemt de raad van

De formele relatie tussen de organen van de vennootschap –

commissarissen zelf, van wie één op voordracht van de centrale

directie, raad van commissarissen en algemene vergadering

ondernemingsraad.

van aandeelhouders – is vastgelegd in de wettelijke structuurregeling alsmede de statuten. Daarnaast hebben aandeel-

Naast de formele betrokkenheid van de deelnemende over-

houders onderling afspraken gemaakt met het aangaan van

heden als aandeelhouder en bij de raad van commissarissen,

Corporate governance /

65

zijn er verschillende vormen van overleg. Er is een Innovatie-

Gedragsregels

platform, dat bestaat uit bestuurders van de deelnemende

Binnen HVC gelden heldere gedragsregels die zijn vastgelegd

gemeenten en waterschappen. Het platform fungeert als spar-

in de bedrijfsreglementen. De naleving hiervan is onderdeel van

ringpartner voor de directie voor ontwikkelingen op het terrein

de normale functievervulling. De leidinggevenden binnen de

van duurzaamheid en innovatie. De focus ligt bij thema’s als

organisatie houden hier toezicht op. Medewerkers die onregel-

CO2-reductie, energie en afval/grondstof. Er worden regelmatig

matigheden melden of anderen helpen bij de melding daarvan,

kennismiddagen, symposia en workshops georganiseerd.

kunnen dit vertrouwelijk doen, zonder hun rechtspositie in

Met kennisuitwisseling en discussie willen wij de samenwerking

gevaar te brengen. Meldingen die betrekking hebben op de

inhoudelijk versterken.

directie worden gericht aan de voorzitter van de raad van commissarissen. HVC heeft daarvoor een klokkenluidersregeling

Corporate-governancestructuur

vastgesteld en een vertrouwenspersoon benoemd.

Directie HVC kent een eenhoofdige statutaire directie (‘directie’),

Beloning

die verantwoordelijk is voor het bestuur van de onderneming.

Er is een beloningsbeleid voor de directie. Dit beleid is in 2005

De directie overlegt haar visie op de missie en de daaruit voort-

vastgesteld door de algemene vergadering van aandeelhou-

komende doelstellingen van de onderneming aan de raad van

ders. De raad van commissarissen stelt de beloning van de

commissarissen. Deze legt die ter vaststelling voor aan de

directie vast op advies van de remuneratiecommissie.

algemene vergadering van aandeelhouders.

Arbeidsovereenkomst met de directie De directie is verantwoordelijk voor de uitvoering van de

Met het oog op het belang van continuïteit in de directie,

bedrijfsstrategie die is opgedragen aan de bedrijfsonderdelen.

is de algemeen directeur benoemd voor onbepaalde tijd.

In 2012 is de bedrijfsstructuur gewijzigd en zijn de bedrijfsonderdelen Energie, Grondstoffen, Strategie en Business-

Belangenverstrengeling

ontwikkeling, Financiën en Staf geformeerd. De directie is ook

Elke vorm van belangenverstrengeling tussen HVC, directie,

verantwoordelijk voor een transparant bestuur van de onder-

raad van commissarissen en functionarissen die namens HVC

neming, zodat alle belanghebbenden een duidelijk inzicht

belangrijke transacties met derden kunnen aangaan, wordt zo

hebben in de beslissingen en besluitvormingsprocedures van

veel mogelijk vermeden. In dat kader heeft ieder een integri-

de onderneming.

teitsverklaring ondertekend en worden besluiten waarin een tegenstrijdig belang aan de orde is, ter goedkeuring voor-

De directie vervult haar taken onder toezicht van de raad van

gelegd aan de raad van commissarissen.

commissarissen. Hierbij richt de directie zich naar de belangen van het bedrijf. Zij zorgt ervoor dat de raad van commissarissen

Intern risicobeheer- en controlesysteem

tijdig over alle informatie en benodigde middelen beschikt om

De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheer- en

zijn taak behoorlijk te kunnen uitvoeren. Ook zorgt ze ervoor dat

controlesysteem van de onderneming en voor de beoordeling

de raad van commissarissen en zijn individuele leden alle infor-

van de effectiviteit van dit systeem. De medewerkers control van

matie die zij nodig hebben om als toezichthoudend orgaan van

de afdeling Financiën hebben een signalerende rol. Rapporta-

onze onderneming te functioneren, kunnen verkrijgen. De direc-

ges van de medewerkers control, de directeur Financiën en van

tie rapporteert over ontwikkelingen op het gebied van de

de externe accountant over de kwaliteit van de financiële pro-

bedrijfsactiviteiten aan de raad van commissarissen en de audit-

cessen en interne controles worden aan de directie voorgelegd

commissie en bespreekt het interne risicobeheer- en controle-

en besproken met de auditcommissie van de raad van commis-

systeem met hen.

sarissen. Het jaarverslag en de jaarrekening geven een nadere toelichting op het risicobeheer van HVC.

Vertegenwoordigingsbevoegdheid ligt bij de statutair directeur. Enkele functionarissen hebben een beperkte vertegenwoordi-

De raad van commissarissen

gingsbevoegdheid, zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koop-

De raad van commissarissen is belast met het toezicht op het

handel.

beleid van de directie en op de algemene gang van zaken in de

66


vennootschap en de met haar verbonden onderneming.

commissarissen expliciet aan de orde gesteld. We proberen een

Daarnaast geeft de raad van commissarissen de directie raad.

situatie te vermijden waarin veel (her)benoemingen gelijktijdig

De raad van commissarissen heeft zijn functioneren vastgelegd

plaatsvinden. De secretaris van de vennootschap staat de raad

in het reglement van de raad van commissarissen. De raad van

van commissarissen terzijde.

commissarissen evalueert onder andere de organisatiestructuur en het functioneren van de organisatie. De verantwoordelijkheid

Voorzitter

voor de juiste uitvoering van zijn taken berust bij de raad van

De voorzitter van de raad van commissarissen stelt de agenda

commissarissen als geheel.

vast en zit de vergaderingen van de raad van commissarissen voor. Hij is verantwoordelijk voor het naar behoren functioneren

De leden van de raad van commissarissen kunnen ten opzichte

van de raad van commissarissen en van zijn commissies.

van de directie onafhankelijke standpunten innemen. De raad

De voorzitter initieert de beoordeling van het functioneren van

van commissarissen oefent zijn taken uit in het belang van onze

de raad van commissarissen en de directie volgens de corpo-

onderneming en de daarmee verbonden zaken en zal daarvoor

rate-governancecode. In lijn daarmee kan de voorzitter van de

alle relevante belangen voor de onderneming laten meewegen.

raad van commissarissen geen voormalig lid van de directie zijn.

Leden van de raad van commissarissen oefenen hun taak uit zonder mandaat en onafhankelijk van enig belang in het bedrijf.

Commissies van de raad van commissarissen

Zij behoren geen belang te ondersteunen zonder daarbij de

De raad van commissarissen heeft een auditcommissie en een

andere belangen te laten meewegen.

remuneratiecommissie ingesteld. Een selectie- en benoemingscommissie is niet ingesteld. Selectie en benoeming worden

De corporate-governancecode schrijft voor dat in het verslag

door de raad van commissarissen integraal behandeld.

van de raad van commissarissen melding wordt gemaakt van afwijkingen van de best-practicebepalingen ten aanzien van

Auditcommissie

onafhankelijkheid. Hieraan is gevolg gegeven door vermelding

De auditcommissie voert haar taken uit volgens het reglement

van de benoemingsregeling die bij HVC van toepassing is, op

dat door de raad van commissarissen conform de voorschriften

grond waarvan de meerderheid van de leden van de raad van

van de Nederlandse corporate-governancecode is goed-

commissarissen rechtstreeks door aandeelhouders wordt

gekeurd. Taken die de auditcommissie voor de raad van

benoemd. De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor

commissarissen uitvoert, zijn adviseren over en bewaken van:

de kwaliteit van zijn eigen functioneren.

– de integriteit van de jaarrekening, de financiering en

Benoeming, deskundigheid en samenstelling

– de fiscale planning;

Rekeninghoudend met de gewijzigde structuurregeling die per

– het functioneren van het risicobeheer- en controlesysteem;

1 oktober 2004 in werking is getreden, worden op grond van de

– de toepassing van informatie- en communicatietechnologie;

statuten van de vennootschap, zoals hiervoor vermeld, vijf leden

– de verslaglegging inzake duurzaamheid.

financieringgerelateerde strategieën;

rechtstreeks benoemd door de aandeelhouders. Vier leden, onder wie de voorzitter, benoemt de raad van commissarissen

Remuneratiecommissie

zelf. De centrale ondernemingsraad heeft een versterkt aanbe-

De commissie stelt een remuneratierapport op voor het bezol-

velingsrecht voor één commissaris die wordt benoemd door de

digingsbeleid voor de statutair directeur. Zij doet een voorstel

raad van commissarissen zelf. De raad van commissarissen heeft

voor de bezoldiging van de directie. De algemene vergadering

een profiel van zijn omvang en samenstelling opgesteld, daarbij

van aandeelhouders stelt het bezoldigingsbeleid vast.

rekening houdend met de aard en de activiteiten van de onderneming en de gewenste deskundigheid en achtergrond van zijn

Beloning

leden. De raad evalueert periodiek het profiel. Overeenkomstig

Voor de leden van de raad van commissarissen geldt een ver-

de corporate-governancecode kan een commissaris maximaal

goedingsregeling die de algemene vergadering van aandeel-

twee keer worden herbenoemd. Bij eventuele herbenoeming

houders in 2009 heeft vastgesteld. De vennootschap verstrekt

wordt het functioneren van het betrokken lid van de raad van

aan leden van de raad van commissarissen geen leningen of garanties.

Corporate governance /

De accountant De algemene vergadering van aandeelhouders benoemt de externe accountant. Als voorbereiding op de taak van de raad van commissarissen houdt de auditcommissie toezicht op het werk van de externe accountant. Minimaal één keer per jaar brengt de auditcommissie samen met de directie verslag uit aan de raad van commissarissen over ontwikkelingen rond de externe accountant, in het bijzonder de onafhankelijkheid. Eenmaal per vier jaar maakt de auditcommissie samen met de directie een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant. De conclusies hiervan worden aan de algemene vergadering van aandeelhouders en de raad van commissarissen meegedeeld. Interne auditoren oefenen hun taak uit onder verantwoordelijkheid van de directie. De directie zorgt ervoor dat de externe accountant en de auditcommissie betrokken zijn bij het opstellen van het werkplan van de interne auditoren. De externe accountant woont de vergaderingen van de raad van commissarissen bij waarin het verslag van de externe accountant over de controle van de jaarrekening wordt besproken en waarin de jaarrekening, het jaarverslag en het duurzaamheidsverslag worden behandeld.

67

68


Jaarrekening /

Jaarrekening

Pagina Geconsolideerde balans per 31 december 2012

70

Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2012

72

Geconsolideerd overzicht van kasstromen over 2012

73

Overzicht van het totaalresultaat over 2012

75

Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening

76

Toelichting op de geconsolideerde balans

89

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

96

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening

99

Vennootschappelijke balans per 31 december 2012

104

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2012 105 Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening

106


110

Overige gegevens

113

69

70


Geconsolideerde balans per 31 december 2012 Vóór verwerking van het voorstel tot resultaatbestemming / in € 1.000 ACTIVA Noot

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Immateriële vaste activa

1

Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom

61

91

20.756

26.916

20.817

27.007

Gebouwen en terreinen

161.332

159.987

Machines en installaties

607.231

604.920

Andere vaste bedrijfsmiddelen

109.810

111.832

Goodwill

Materiële vaste activa

2

Niet aan de bedrijfsvoering dienstbare activa

7.482

8.282

Activa in ontwikkeling

9.514

41.361

895.369

926.382

Andere deelnemingen

54.532

50.964

Vorderingen op deelnemingen en participanten

Financiële vaste activa

3 12.164

8.067

Latente belastingvordering

3.228

2.067

Overige vorderingen

8.517

8.858

78.441

69.956

Vlottende activa Voorraden

4

3.552

2.599

Vorderingen en overlopende activa

5

38.286

37.225

Liquide middelen

6

13.707

19.074

1.050.172

1.082.243

Totaal

Jaarrekening /

71

PAS SIVA Noot

Groepsvermogen Aandeel derden in groepsvermogen

Overige voorzieningen

Overige schulden

Schulden aan kredietinstellingen Overige schulden en overlopende passiva

Totaal

87.719

– 68

– 285

14.489

18.488

9.112

3.079

23.601

21.567

782.792

821.825

415

572

783.207

822.397

9

Schulden aan kredietinstellingen

Kortlopende schulden

68.213

8

Latente belastingverplichtingen

Langlopende schulden

31-12-2011

7

Aandeel vennootschap in groepsvermogen

Voorzieningen

31-12-2012

10 105.332

93.233

69.887

57.612

175.219

150.845

1.050.172

1.082.243

72


Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2012 In € 1.000

Netto-omzet

Noot

2012

2011

11

247.336

240.622

43.941

39.472

291.277

280.094

26.402

24.270

Overige opbrengsten

Som der bedrijfsopbrengsten

Kosten van gronden hulpstoffen

12

96.358

84.071

Lonen, salarissen en sociale lasten

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten 13

64.719

61.081

Afschrijvingen op vaste activa

14

70.667

68.248

Overige waardeveranderingen vaste activa

15

5.012

1.537

Overige bedrijfskosten

16

11.100

10.520

274.258

249.727

17.019

30.367

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

17

2.540

1.200

Rentelasten en soortgelijke kosten

18

45.693

45.080

– 43.153

– 43.880

– 26.134

– 13.513

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

19

3.985

– 352

Resultaat deelnemingen

20

2.663

2.446

– 19.486

– 11.419

–1

– 200

– 19.485

– 11.219

Geconsolideerd resultaat na belastingen

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Resultaat aandeel derden

Nettoresultaat na belastingen

Jaarrekening /

73

Geconsolideerd overzicht van kasstromen over 2012 In € 1.000 2012

2011

17.019

30.367

72.866

69.785

5.064

– 539

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutatie voorzieningen Veranderingen in werkkapitaal: – 953

– 702

Vorderingen

– 1.061

– 6.766

Kortlopende schulden met uitzondering van leningen

11.425

– 8.406

87.341

53.372

104.360

83.739

Ontvangen interest

2.540

1.145

Ontvangen dividend

3.150

3.263

– 66

– 85

5.624

4.323

109.984

88.062

– 278

– 10

–1

–

– 37.536

– 71.149

2.312

294

Verwerving van groepsmaatschappijen en deelnemingen

– 3.169

– 22.555

Overige investeringen in financiële vaste activa*

– 5.264

– 7.683

1.348

1.287

– 42.588

– 99.816

67.396

– 11.754

Voorraden

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Betaalde winstbelasting

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa Desinvesteringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa

Desinvesteringen in financiële vaste activa

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Vrije kasstroom

*

Bedragen 2011 en 2012 zijn exclusief de mutaties in de actieve belastinglatentie en de passieve belastinglatentie omdat deze correcties niet hebben geleid tot een kasstroom in 2011/2012.

74


Geconsolideerd overzicht van kasstromen over 2012 (vervolg) In € 1.000

Vrije kasstroom Uitbreiding aandelenkapitaal

2012

2011

67.396

– 11.754

–

6

Opname leningen

63.536

227.903

Aflossing leningen

– 90.627

– 186.225

Betaalde interest

– 45.693

– 44.380

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

– 72.784

– 2.696

21

– 97

–

80

– 5.367

– 14.467

Beginstand liquide middelen

19.074

33.541

Eindstand liquide middelen

13.707

19.074

Mutatie liquide middelen

– 5.367

– 14.467

Koers- en omrekenverschillen Liquide middelen verkregen bij acquisities

Nettokasstroom

Jaarrekening /

75

Overzicht van het totaalresultaat over 2012 In € 1.000 2012

2011

Resultaat toekomend aan de rechtspersoon

– 19.485

– 11.219

Totaalresultaat van de vennootschap

– 19.485

– 11.219

76


Toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening Algemeen Activiteiten NV HVC (statutaire vestigingsplaats Jadestraat 1 te Alkmaar), hierna aangeduid met ‘de vennootschap’ of ‘NV HVC’ is in de jaren negentig van de vorige eeuw opgericht om een oplossing te bieden voor de groeiende afvalproblematiek. De vennootschap en haar groepsmaatschappijen, hierna aangeduid met ‘de groep’, heeft als doel ten algemene nutte werkzaam te zijn op het gebied van het beheer van afval, reststromen en duurzame energie ten dienste van gemeenten en waterschappen. De activiteiten van de groep bestaan uit: afvalinzameling, sortering, recycling en compostering, verwerking van afval en de daarmee verbonden opwekking en afzet van elektriciteit en warmte en opwerking van reststoffen tot nuttig toepasbare restproducten, alsmede advisering van haar aandeelhouders op het gebied van duurzame energie. De vennootschap is volledig eigendom van gemeenten en waterschappen en samenwerkingsverbanden van gemeenten en waterschappen. Voor een overzicht van de aandeelhouders wordt verwezen naar de toelichting op het vennootschappelijk eigen vermogen.

Dienstverlening uit concessie NV HVC heeft met 31 (al dan niet via een gemeenschappelijke regeling) aandeelhoudende gemeenten dienstverleningsovereenkomsten gesloten voor de inzameling van afval, inclusief het beheer van afvalbrengdepots en in een aantal gevallen het beheer van openbare ruimte binnen die gemeenten. Deze dienstverleningsovereenkomsten zijn aangegaan voor tien jaar, meestal op basis van tarieven per woonhuisaansluiting die jaarlijks worden geïndexeerd op basis van overeengekomen onafhankelijk gepubliceerde prijsindexcijfers.

Grondslagen voor de jaarrekening Uitgangspunten De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen historische kosten. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben (matchingprincipe). Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd (realisatieprincipe). Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden (voorzichtigheidsprincipe). De financiële gegevens van NV HVC zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winsten verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening.

Schattingswijziging In 2012 hebben zich geen schattingswijzigingen voorgedaan.

Stelselwijzigingen In 2012 hebben zich geen stelselwijzigingen voorgedaan.

Jaarrekening /

77

Consolidatie Groepsmaatschappijen NV HVC te Alkmaar staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. In de geconsolideerde jaarrekening van NV HVC zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen, waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van NV HVC. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen reële waarde. De betaalde goodwill wordt geactiveerd en afgeschreven over de economische levensduur. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

78



In de consolidatie zijn begrepen: Vennootschap

Aandeel

Statutaire vestigingsplaats

Consolidatie

NV HVC (Groepshoofd)

100%

Alkmaar

Volledig

DRSH Zuiveringsslib NV

100%

Dordrecht

Volledig

Dordrecht

Volledig

Alkmaar

Volledig

Stichting beheer registergoederen DRSH HVC Cyclas BV

100%

HVC MeerWarmte BV

100%

Alkmaar

Volledig

HVC MeerWarmte II BV *

100%

Alkmaar

Volledig

MeerWarmte vof *

100%

Alkmaar

Volledig

MeerRecycling BV

100%

Medemblik

Volledig

HVC Compostering BV

100%

Purmerend

Volledig

Netwerk NV

100%

Dordrecht

Volledig

Flevocollect Gemeenten NV

100%

Lelystad

Volledig

Flevocollect Recycling BV

100%

Alkmaar

Volledig

ReinUnie NV

100%

Alkmaar

Volledig

HVC Energie BV

100%

Alkmaar

Volledig

HVC Deelnemingen BV

100%

Alkmaar

Volledig

HVC Mauritius BV *

90%

Alkmaar

Volledig

HVC Leerpark BV *

100%

Alkmaar

Volledig

HVC Leeuwenhoekweg BV

100%

Alkmaar

Volledig

HVC Wol Middelharnis BV

100%

Alkmaar

Volledig

Windpark 4/44 Haarlemmermeer BV

100%

Alkmaar

Volledig

Windpark Burgerveen-Oost BV

100%

Alkmaar

Volledig

Windpark A4 vof *

100%

Alkmaar

Volledig

Horizon Energy BV *

100%

Alkmaar

Volledig

Horizon GmbH*

100%

Aken, Duitsland

Volledig

HVC Bio-energiecentrale Alkmaar BV

100%

Alkmaar

Volledig

*

Niet-rechtstreekse deelneming NV HVC.

Deelnemingen De groep heeft deelnemingen in vennootschappen waarin ze geen overwegende zeggenschap heeft of niet de centrale leiding voert. In verband met het ontbreken van overwegende zeggenschap (of te verwaarlozen betekenis in geval van Holland Compost vof) worden deze vennootschappen niet geconsolideerd.

Jaarrekening /

79

De groep heeft de volgende niet-geconsolideerde deelnemingen: Vennootschap

Aandeel

Sortiva BV

50,00%

Alkmaar

KoreNet Beheer BV

50,00%

Groot-Ammers

KoreNet BV

50,00%

Groot-Ammers

Cyclas vof

50,00%

Alkmaar

Zavin BV

33,00%

Dordrecht

Zavin CV

33,00%

Dordrecht

Holland Compost vof

67,00%

Purmerend

Tedcor Limited

Statutaire vestigingsplaats

4,00% Bryanston, Zuid-Afrika

Tedcor International

20,00%

Zuid-Afrika

Texel Energie Coöperatie UA

12,50%

Texel

Natuurgas Overijssel BV

50,00%

Zwolle

eCollect BV (in liquidatie)

50,00%

Alkmaar

Energiezorg BV

50,00%

Haarlem

Energiecoöperatie Dordrecht

50,00%

Dordrecht

Biocomp Pvt Ltd

10,00%

Katmandu, Nepal

BuitenTO BV

33,30%

Amsterdam

ZeeTO BV

33,30%

Amsterdam

Trianel GmbH

2,68%

Aken, Duitsland

Trianel Windkraftwerk Borkum GmbH & Co. KG

6,61%

Aken, Duitsland

Het overzicht van de deelnemingen van Sortiva BV is beschikbaar ten kantore van de vennootschap.

Acquisities en participaties Op 28 december 2012 heeft NV HVC het resterende belang van 25% verworven in Horizon Energy BV, een bedrijf dat actief is op het gebied van duurzame energie en in dat kader kleine en grootschalige zonnepaneelprojecten ontwikkelt. Op overnamedatum zijn de reële waarden van de activa en passiva herrekend, rekeninghoudend met een contractueel overeengekomen naverrekening heeft dit geleid tot een per saldo totale betaling voor 100% van de aandelen ad circa € 1,8 miljoen. Op basis van de reële waarde van de activa en passiva hebben deze betalingen geresulteerd in goodwill van circa € 2,0 miljoen. De financiële gegevens van Horizon Energy BV zijn vanaf 15 februari 2011 meegeconsolideerd, vanaf die datum is overheersende zeggenschap aanwezig. Op 6 juli 2012 hebben NV HVC en de gemeente Dordrecht de Energiecoöperatie Dordrecht opgericht. Het doel van de coöperatie is om bij te dragen aan de verduurzaming van het energieverbruik in de gemeente Dordrecht. Vanaf 28 februari 2012 participeert NV HVC voor 10% in Biocomp Pvt Ltd. Het doel van deze entiteit is het duurzaam produceren van hoogwaardige compost.

80



Vreemde valuta De functionele valuta van NV HVC en alle groepsmaatschappijen en deelnemingen is de euro, met uitzondering van het belang van HVC Mauritius BV in Tedcor, Zuid-Afrika welke luidt in rand. De presentatievaluta is dan ook de euro. Alle in deze jaarrekening genoemde bedragen zijn in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld. Transacties die luiden in een andere valuta dan de functionele valuta worden omgerekend tegen de geldende wisselkoers op de transactiedatum. Vorderingen en schulden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winsten verliesrekening. De buitenlandse groepsmaatschappijen en niet-geconsolideerde deelnemingen kwalificeren als bedrijfsuitoefening in het buitenland met een andere functionele valuta dan die van de vennootschap. Voor de omrekening van de jaarrekening van deze bedrijfsuitoefening in het buitenland wordt de koers op balansdatum gehanteerd voor de balansposten en de wisselkoersen op de transactiedata voor de posten van de winsten verliesrekening. De omrekeningsverschillen die optreden, worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het groepsvermogen gebracht.

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewezen voor kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd en het ineffectieve deel wordt tegen reële waarde gewaardeerd. De waardeveranderingen van de reële waarde van het ineffectieve deel worden direct in de winsten verliesrekening verwerkt.

Kritische schattingen en veronderstellingen Bij het opstellen van de jaarrekening maakt de groep gebruik van kritische schattingen en doet de groep aannames omtrent de toekomst. De resulterende boekhoudkundige uitkomsten zullen per definitie zelden gelijk zijn aan de gerelateerde werkelijke resultaten. Schattingen en veronderstellingen worden continu geëvalueerd en zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en overige factoren, inclusief verwachtingen van toekomstige gebeurtenissen die op grond van de omstandigheden als redelijk worden ervaren. De gemaakte schattingen en veronderstellingen zijn bij de behandeling van de betreffende rubriek toegelicht.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaand jaar.

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Van een bijzondere waardevermindering is sprake indien de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief is gelijk aan de hoogste waarde van de verkoopprijs minus verkoopkosten of de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde van een actief wordt bepaald op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Deze contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet voor belastingen waarin de tijdswaarde van geld en de specifieke risico’s van het actief tot uitdrukking komen. Voor activa die niet zelfstandig kasstromen generen en afhankelijk zijn van de kasstromen van andere activa of groepen van activa, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroomgenererende eenheid waarvan de betreffende activa deel uitmaken. Een kasstroomgenerende eenheid is de kleinst identificeerbare groep activa die zelfstandig kasstromen genereert welke grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen uit andere activa of groepen van activa. Kasstroomgenererende eenheden worden onderscheiden op basis van de economische samenhang tussen activa en het genereren van externe kasstromen en niet op basis

Jaarrekening /

81

van afzonderlijke juridische entiteiten. Goodwill wordt bij eerste vaststelling toegewezen aan een of meerdere kasstroomgenererende eenheden, in overeenstemming met de wijze waarop intern de goodwill door de directie wordt beoordeeld. Jaarlijks wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Als een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor het betreffende actief of de kasstroomgenererende eenheid. Als de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa hoger is dan de realiseerbare waarde wordt de boekwaarde tot de realiseerbare waarde teruggebracht. Deze bijzondere waardevermindering wordt ten laste van het resultaat gebracht. Een bijzondere waardevermindering wordt eerst in mindering gebracht op de goodwill die aan de betreffende eenheid is toegewezen en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de betreffende eenheid. Op basis van een meerjarenprognose van de winsten verliesrekening en balans zijn in 2012 en begin 2013 de vrije kasstromen in een prognoseperiode tot en met 2020 bepaald en is op basis van de geschatte nettokasstroom voor de periode daarna een restwaarde bepaald. De kasstromen in de prognoseperiode en de restwaarde zijn vervolgens contant gemaakt tegen de geschatte gemiddelde gewogen vermogenskostenvoet (wacc) van het vermogen van HVC. De prognoses zijn gebaseerd op onder meer de meerjarenbegroting voor de periode 2013 – 2015, de huidige contractportefeuille afvalbeheer en de huidige leningportefeuille alsmede verwachtingen van het management over de ontwikkelingen van opbrengsten en kosten. Daarbij is de consistentie met de in het verleden behaalde resultaten betrokken. De volgende aannames zijn gehanteerd: groeipercentage 1% (2011: 0%); prijsstijging kosten derden 1,0% (2011: 1,5%); conservatieve prijsontwikkeling afvalbeheer en een wacc na belasting 5,5% (2011: 6,2%). In 2012 zijn voor het eerst afzonderlijke KGE’s binnen HVC onderkend. HVC beschouwt de activiteiten met betrekking tot afvalverwerking en inzameling, inclusief de aan de energiecentrales gekoppelde warmtenetten als één kasstroomgenererende eenheid. In verband met de koppeling tussen de tariefstelling voor aandeelhouders en de exploitatie van de bio-energiecentrale wordt ook deze centrale als onderdeel van de hierboven beschreven kasstroomgenererende eenheid beschouwd. De belangen in wind op land, wind op zee, slibverwerking, zonne-energie en niet aan de energiecentrales gekoppelde warmtenetten worden als individuele kasstroomgenererende eenheden beschouwd. Naar aanleiding van de uitgevoerde impairmentberekeningen is in het boekjaar 2012 € 1,4 miljoen aan goodwill versneld afgewaardeerd. Deze afwaardering heeft betrekking op twee kasstroomgenererende eenheden waarvan in 2012 duidelijk is geworden dat de oorspronkelijke business cases niet worden gerealiseerd.

Immateriële vaste activa Goodwill Goodwill is het positieve verschil tussen de verkrijgingsprijs van een acquisitie en de reële waarde van de aan de groep toerekenbare verworven netto-activa en -passiva op acquisitiedatum. Goodwill ontstaan bij acquisitie vertegenwoordigt betalingen die door de groep zijn gedaan in de verwachting van toekomstige economische voordelen, te behalen met actiefposten die niet individueel te identificeren en niet afzonderlijk te verantwoorden zijn. Deze hebben bijvoorbeeld betrekking op de verwachte synergie-effecten als gevolg van de acquisitie van deze ondernemingen door de groep. Goodwill wordt gedurende de economische levensduur in tien of vijftien jaar met lineaire bedragen ten laste van het resultaat gebracht. Indien van toepassing worden bijzondere waardeverminderingen in mindering gebracht. Hiermee is aansluiting gezocht met de duur van de bij de overname gesloten dienstverleningsovereenkomsten van tien of vijftien jaar.

82



Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom Onder deze rubriek is de van derden verkregen software opgenomen. De software wordt gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van verwachte levensduur, eventueel rekeninghoudend met een residuwaarde. De software wordt gedurende de economische levensduur in drie tot zeven jaar lineair afgeschreven.

Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs c.q. vervaardigingsprijs verminderd met subsidies en cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen. De kosten van zelf vervaardigde activa omvatten materiaalkosten, directe arbeidskosten en een overeenkomstig aandeel van de indirecte productiekosten. De bouwrente op grootschalige projecten wordt geactiveerd. Ten aanzien van groot onderhoud worden de kosten geactiveerd en afgeschreven over de geschatte levensduur. Onder de materiële vaste activa worden tevens de reserve-onderdelen van de installatie gewaardeerd. De onderdelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van een voorziening voor ouderdom. De afschrijvingen worden berekend volgens de lineaire methode op basis van de verwachte economische levensduur, rekeninghoudend met een eventuele restwaarde. De gebruiksduur wordt periodiek beoordeeld gedurende de levensduur van het actief, om te waarborgen dat deze overeenkomt met de huidige situatie. Voor de afschrijvingen worden de volgende termijnen gehanteerd: – Gebouwen, machines en installaties (installatie huisvuilcentrale) – Gebouwen, machines en installaties (installatie bio-energiecentrale) – Machines en installaties (overige) – Andere vaste bedrijfsmiddelen

30 jaar / 25 jaar 15 jaar 5 jaar 5 – 15 jaar

Op niet aan bedrijfsvoering dienstbare activa wordt niet afgeschreven. Op terreinen en activa in ontwikkeling wordt niet afgeschreven.

Financiële vaste activa Deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen waarop invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van NV HVC. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de betreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen.

Vorderingen op deelnemingen en participanten Onder deze post worden opgenomen de vorderingen op deelnemingen en participanten, al dan niet uit hoofde van leningen welke het karakter hebben de groep duurzaam te dienen. Deze vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.

Jaarrekening /

83

Latente belastingvordering Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties gewaardeerd, tot het bedrag waarvan het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winsten beschikbaar zullen zijn voor de verrekening van fiscale verliezen. De actieve belastinglatentie wordt opgenomen tegen nominale waarde en gewaardeerd tegen het geldende belastingtarief.

Overige leningen De onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen omvatten verstrekte leningen en overige vorderingen. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden deze leningen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.

Voorraden De voorraden zijn opgenomen tegen de verkrijgingsprijs onder aftrek van een eventuele voorziening voor incourantheid. De waardering van de voorraden gronden hulpstoffen komt tot stand op basis van fifo-prijzen of lagere opbrengstwaarde.

Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Na eerste verwerking worden de vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vorderingen. Tot en met 2011 worden boeterentes met betrekking tot vervroegd afgeloste langlopende leningen geactiveerd onder de overlopende activa en vallen lineair vrij ten laste van de winsten verliesrekening (onder de post rentelasten) over de resterende looptijd van de afgeloste leningen. Met ingang van 2012 worden de geactiveerde boeterentes in mindering gebracht op de ‘Langlopende schulden’.

Liquide middelen Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Voorzieningen Negatief eigen vermogen deelnemingen Zie de toelichting onder financiële vaste activa. Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.

Latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen. De passieve belastinglatentie wordt opgenomen tegen nominale waarde en gewaardeerd tegen het geldende belastingtarief.

Personeelsbeloningen Langlopende personeelsbeloningen die deel uitmaken van het beloningspakket, zoals beloningen wegens jubilea en dergelijke, worden opgenomen onder de voorziening uitgestelde beloningen. De nettoverplichting voor deze personeelsbeloningen is de contante waarde van de verwachte toekomstige uitkering die werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in de huidige en vorige verslagperioden. Actuariële winsten en verliezen op overige langlopende personeelsbeloningen worden direct in de winsten verliesrekening verwerkt.

84



Bij de bepaling van de voorziening voor uitgestelde beloningen is rekening gehouden met een jaarlijkse salarisstijging van 2%, een disconteringsvoet van 4,5% en de blijfkans. Onder deze voorziening is tevens opgenomen de verplichting voor voormalig personeel van ReinUnie NV dat eind 2005 gebruik heeft gemaakt van de regeling voor vervroegd pensioen. Volgens deze regeling stort ReinUnie NV tot aan de pensioengerechtigde leeftijd van deze personen jaarlijks een premie bij de vroegpensioenverstrekkende instantie. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte toekomstige premies bij een disconteringsvoet van 4,1%.

Pensioenen De pensioenregeling van NV HVC wordt gefinancierd door afdrachten aan een pensioenuitvoerder, het bedrijfstakpensioenfonds ABP. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerderbenadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winsten verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de vennootschap en worden in de balans opgenomen in een voorziening. Bij eindloonregelingen wordt een verplichting (voorziening) voor (coming) backservice opgenomen indien toekomstige salarisverhogingen op balansdatum reeds zijn toegezegd. De waardering van de verplichting is de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om deze per balansdatum af te wikkelen. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, wordt de verplichting gewaardeerd tegen de contante waarde. Discontering vindt plaats op basis van rentetarieven van hoogwaardige ondernemingsobligaties. Toevoegingen aan en vrijval van de verplichtingen komen ten laste respectievelijk ten gunste van de winsten verliesrekening. Een pensioenvordering wordt in de balans opgenomen wanneer de vennootschap beschikkingsmacht heeft over de pensioenvordering, wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen die de pensioenvordering in zich bergt, zullen toekomen aan de vennootschap en wanneer de pensioenvordering betrouwbaar kan worden vastgesteld. Ultimo 2012 (en 2011) waren er voor de groep geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. De dekkingsgraad van het pensioenfonds per 31 december 2012 bedraagt 96 procent (ultimo 2011: 94 procent). In overeenstemming met de richtlijnen voor de jaarverslaggeving wordt de door de pensioenuitvoerder (mogelijk) in rekening te brengen herstelpremie als last verantwoord op het moment dat de premie wordt verschuldigd.

Nazorg stortplaats De groep heeft met ingang van 2007 de exploitatie van de stortplaats Crayestein-West te Dordrecht van Gemeenschappelijke Regeling Gevudo overgenomen. NV HVC heeft daarmee de verplichting voor de toekomstige nazorg en afdekking van de stortplaats overgenomen. Deze verplichtingen zijn door een onafhankelijke derde berekend op basis van de voor het IPO (Interprovinciaal Overlegorgaan) ontwikkelde methode. Daarbij is rekening gehouden met een effectieve rente van 3,5% (5,5% rente minus 2% inflatie).

Jaarrekening /

85

Reorganisatie De in 2012 gevormde reorganisatievoorziening houdt verband met de gevolgen van de reorganisatie voor de medewerkers van de groep en is gerelateerd aan het Sociaal Plan. Deze voorziening heeft een langlopend karakter. Voor de bepaling van de reorganisatievoorziening wordt rekening gehouden met onder meer de herplaatsingsmogelijkheden en kansen op de arbeidsmarkt van betrokken medewerkers, tegen de nominale waarde.

Schulden Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Schulden worden na eerste verwerking verwerkt tegen geamortiseerde kostprijs. De binnen een jaar vervallende aflossingen worden aangemerkt als kortlopende schulden en als zodanig in de balans onder ‘Kortlopende schulden’ opgenomen. Met ingang van 2012 worden de geactiveerde boeterentes met betrekking tot vervroegd afgeloste langlopende schulden in mindering gebracht op de ‘Langlopende schulden’. Tot en met 2011 zijn deze boeterentes geactiveerd onder de overlopende activa. De boeterentes vallen lineair vrij ten laste van de winsten verliesrekening (onder de post rentelasten) over de resterende looptijd van de leningen.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto-omzet Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar aan derden in rekening gebrachte bedragen voor de inzameling, be- en verwerking van afval en geleverde energie, exclusief omzetbelasting. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht.

Subsidies Exploitatiesubsidies worden als baten verantwoord in de winsten verliesrekening in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de winsten verliesrekening.

Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winsten verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekeninghoudend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen. Rentelasten worden geactiveerd gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiks- of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en op basis van de gewogen rentevoet van de leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging.

86



Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij NV HVC geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten.

Koersverschillen Koerverschillen die optreden bij de afwikkeling of omrekening van monetaire posten worden in de winsten verliesrekening verwerkt in de periode dat zij zich voordoen.

Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De nettokasstroom bestaat uit de nettomutatie tussen de liquide middelen in vergelijking met het voorgaande verslagjaar. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Winstbelastingen en ontvangen interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest wordt opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen worden separaat weergegeven.

Beheersing van financiële risico’s De activiteiten van de groep stellen haar bloot aan diverse financiële risico’s: marktrisico (waaronder valutarisico, renterisico en prijsrisico), kredietrisico en liquiditeitsrisico op kasstromen. De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheer- en controlesysteem van de onderneming en voor de beoordeling van de effectiviteit van dit systeem. De BU controllers, groupcontroller en manager corporate finance hebben een signalerende rol. Rapportages van genoemde medewerkers, de directeur Financiën en van de externe accountant over de kwaliteit van de financiële processen en interne controles worden aan de directie voorgelegd en besproken met de auditcommissie van de raad van commissarissen.

Prijsrisico Prijsrisico is de kans dat de opbrengsten uit afvalbeheer en energielevering lager zijn door bewegingen in de voor HVC relevante prijzen. HVC is blootgesteld aan prijsrisico’s. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen afvalbeheer en energielevering. Ten aanzien van afvalbeheer worden de kostenverhogingen als gevolg van inflatie op basis van langjarige contracten doorberekend in de door HVC in rekening gebrachte tarieven. Voor de tarieven van afvalverwerking geldt dat deze op de commerciële markt onder druk staan, maar mede door het aandeelhoudersdeel van het afval is de volatiliteit op jaarbasis beperkt. Aangezien HVC energie levert, wordt zij blootgesteld aan het prijsrisico op de energiemarkt. HVC heeft een energiebeleid vastgesteld, waarbinnen zij handelt. Er worden geen speculatieve posities ingenomen.

Jaarrekening /

87

HVC heeft relatief omvangrijke investeringsprojecten. Het risico op overschrijding van de investeringsbedragen wordt gemitigeerd doordat deze projecten turn-key worden aanbesteed. Daarnaast zijn specifieke garanties overeengekomen voor de te realiseren productie- en emissiegegevens.

Renterisico Renterisico is de kans dat de financiële resultaten lager zijn door schommelingen in de voor HVC relevante rentecurves. Aangezien HVC niet beschikt over significante rentedragende activa, zijn de inkomsten en de operationele kasstromen in grote mate onafhankelijk van wijzigingen in de rentetarieven op de markt. Het renterisico van HVC komt voort uit de externe financiering. Een accountingrisico, zonder casheffect, kan ontstaan wanneer de rente stijgt en daarmee de disconteringsvoet met een negatieve invloed op de berekening van bijzondere waardeverminderingen. In dit kader is de doelstelling van HVC om de financierbaarheid van de activiteiten zeker te stellen tegen zo laag mogelijke kosten. Het maximeren van zekerheid op lange termijn ten aanzien van de kasstromen in verband met de rentebetalingen is het leidende beginsel in het managen van renterisico, zonder dat daarbij, indien van toepassing, de voordelen van kortetermijnfinanciering volledig buiten beschouwing worden gelaten. De langlopende leningen kennen een vaste rente voor een langere periode. HVC hanteert geen financiële instrumenten om rentefluctuaties te beheersen, behoudens hetgeen vermeld is onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.

Valutarisico Valutarisico is de kans dat financiële resultaten lager zijn door schommelingen in de voor HVC relevante valutakoersen. Het risico van vreemde valuta is beperkt omdat nagenoeg alle kasstromen en posities in euro’s luiden.

Kredietrisico Kredietrisico is de kans dat de opbrengsten uit vorderingen lager zijn door het niet (tijdig) terugbetalen van de verschuldigde bedragen door tegenpartijen. HVC is niet blootgesteld aan aanzienlijke concentraties van kredietrisico. De vorderingen bestaan enerzijds uit vorderingen ten aanzien van dienstverlening aan gemeenten die tevens aandeelhouders zijn, anderzijds heeft een groot deel van de vorderingen betrekking op bedrijfsafvalklanten, waarvoor automatische incasso’s zijn afgegeven.

Liquiditeits- en kasstroomrisico Liquiditeitsrisico is de kans dat HVC niet aan haar verplichtingen kan voldoen door een gebrek aan liquide middelen en financieringscapaciteit. De huidige economische situatie en het klimaat in de financiële sector zijn ook een risico voor de financierbaarheid van HVC. In het boekjaar effectueerde dit risico zich toen de grootste financier van HVC haar kredietlijnen zonder garantstelling verlaagde. De komende jaren moet HVC de aflossing van langlopende schulden gedeeltelijk herfinancieren. De oorzaak hiervan ligt in een mismatch van een kortere looptijd van de leningen ten opzichte van de langere levensduur van de installaties. De lange levensduur van de installaties, een gedegen bedrijfsvoering, een met langjarige contracten onderbouwde stabiele kasstroom en door de aandeelhouders afgegeven garanties mitigeren het risico van een moeilijk financieringsklimaat. De balans van HVC kenmerkt zicht door een lage solvabiliteit. Er is niet veel eigen vermogen aanwezig om resultaatschokken op te vangen. Tot op heden hebben de aandeelhouders van HVC ervoor gekozen slechts in beperkte mate eigen vermogen op te bouwen en investeringen te financieren middels vreemd vermogen onder garantstelling van henzelf. Het doel hiervan is om de tarieven zo laag mogelijk te houden. In december 2012 heeft de algemene vergadering van aandeelhouders deze lijn bevestigd in het kader van de besluitvorming over de financiering van HVC. HVC en haar aandeelhouders hebben er toen voor gekozen een

88



garantstellingsplafond van € 670 miljoen voor de jaren 2013-2015 in te stellen (in plaats van geleidelijke daling van garantstelling), waarmee het gewijzigde beleid van de bank kan worden opgevangen. Financierbaarheid en kapitalisering zullen de komende jaren een belangrijk aandachtsgebied binnen HVC blijven, waarover zowel met banken als aandeelhouders dialoog gevoerd zal worden.

Bijzondere waardeverminderingen HVC is een kapitaalintensief bedrijf met veel installaties, maar ook participaties en deelnemingen op haar balans. Wanneer verdienmodellen wijzigen, kan dit de resultaten van HVC negatief beïnvloeden. In de meeste gevallen zijn er langlopende contracten verbonden met de activa, waardoor voor de afvalverwerkings- en inzamelactiva dit risico beperkt is. De deelnemingen en participaties vormen een uitzondering. Elke deelneming heeft een verantwoordelijke directeur binnen HVC die samen met een controller de gang van zaken monitort. De mate van invloed is daarbij uiteraard afhankelijk van het percentage zeggenschap.

89

Jaarrekening /

Toelichting op de geconsolideerde balans In € 1.000 1 / Immateriële vaste activa Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom

Totaal 2012

Goodwill

Totaal 2011

Verkrijgingswaarde

156

54.420

54.576

50.299

Cumulatieve afschrijvingen

– 65

– 27.504

– 27.569

– 21.423

91

26.916

27.007

28.876

–

278

278

4.277

Boekwaarde per 1-1

Mutaties boekjaar Investeringen Desinvesteringen aanschafwaarde Afschrijving desinvestering Afschrijvingen Overige waardeveranderingen

Verkrijgingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en overige waardeveranderingen

Boekwaarde per 31-12

5

–3

2

–

–4

3

–1

–

– 31

– 5.039

– 5.070

– 4.609

–

– 1.399

– 1.399

– 1.537

– 30

– 6.160

– 6.190

– 1.869

161

54.695

54.856

54.576

– 100

– 33.939

– 34.039

– 27.569

61

20.756

20.817

27.007

De overige waardeveranderingen betreft in 2012 versneld afgeschreven goodwill naar aanleiding van uitgevoerde impairmentberekeningen. De investeringen 2011 hebben betrekking op betaalde goodwill voor in 2011 aangekochte belangen in Horizon Energy BV, Topell Nederland BV en het windmolenpark te Burgerveen. De overige waardeveranderingen betreft in 2011 versneld afgeschreven goodwill naar aanleiding van uitgevoerde impairmentberekeningen. De goodwill heeft voornamelijk betrekking op betaalde goodwill voor overname van de inzamelingsactiviteiten. De gemiddelde resterende levensduur bedraagt vier jaar.

90



2 / Materiële vaste activa

Gebouwen en terreinen

Machines & installaties


Niet aan de bedrijfsuitvoering dienstbare activa

Verkrijgingswaarde

213.500

809.995

165.349

8.282

41.361

1.238.487

1.165.866


– 53.513

– 205.075

– 53.517

–

–

– 312.105

– 249.080

Boekwaarde per 1-1

159.987

604.920

111.832

8.282

41.361

926.382

916.786

5.656

28.640

2.411

–

– 36.707

–

–4

–

–

–

–

–

–

624


Totaal 2012

Totaal 2011

Mutaties boekjaar Herrubricering Nieuw in consolidatie Investeringen Desinvesteringen aanschafwaarde Desinvesteringen afschrijvingen Afschrijvingen Overige waardeveranderingen

Verkrijgingswaarde


4.871

19.968

7.137

–

5.560

37.536

72.877

– 1.381

– 1.220

– 1.207

–

– 700

– 4.508

– 877

1.376

1.183

– 363

–

–

2.196

583

– 9.177

– 46.260

– 10.000

–

–

– 65.437

– 63.607

–

–

–

– 800

–

– 800

–

1.345

2.311

– 2.022

– 800

– 31.847

– 31.013

9.597

222.646

857.383

173.690

8.282

9.514

1.271.515

1.238.486

– 61.314

– 250.152

– 63.880

– 800

–

– 376.146

– 312.105

161.332

607.231

109.810

7.482

9.514

895.369

926.382

De niet aan de bedrijfsuitvoering dienstbare activa betreft het perceel Leeuwenhoekweg te Dordrecht. De herrubricering heeft met name betrekking op de ingebruikname van de vergister in Middenmeer, ingebruikname van de warmtenetten en de ingebruikname van een afvalbrengstation. De investeringen 2012 in machines, installaties en andere vaste bedrijfsmiddelen betreffen voornamelijk gepland periodiek groot onderhoud ten behoeve van de afvalinstallaties, investeringen / modificaties in inzamelvoertuigen en -containers alsmede investeringen in windmolens, warmtenetten en zonnepanelen. De activa in ontwikkeling betreft voornamelijk de investering in de aanleg van warmtenetten, investering in een afvalbrengstation en diverse automatiseringspakketten.

91

Jaarrekening /

3 / Financiële vaste activa

Boekwaarde per 1-1

Andere deelnemingen



Overige

Totaal 2012

Totaal 2011

50.964

8.067

2.067

8.858

69.956

50.379

–

–

–

–

–

188

Mutaties boekjaar Herrubricering Investeringen

3.169

–

–

–

3.169

17.664

Desinvesteringen

–

–

–

–

–

– 154

Opnamen

–

4.757

1.252

507

6.516

3.525

Aflossingen

–

– 500

– 91

– 848

– 1.439

– 1.133

Amortisatie Resultaat huidig boekjaar Uitgekeerd dividend deelnemingen Rechtstreekse vermogensmutatie deelnemingen


–

– 160

–

–

– 160

– 32

3.566

–

–

–

3.566

2.782

– 3.150

–

–

–

– 3.150

– 3.263

– 17

–

–

–

– 17

–

54.532

12.164

3.228

8.517

78.441

69.956

Onder andere deelnemingen vallen vier deelnemingen die tegen kostprijs zijn gewaardeerd. Zowel het eigen vermogen als het resultaat bedraagt nul. De verkrijgingsprijs van deze deelnemingen bedraagt circa € 37 miljoen. De opnamen van leningen aan deelnemingen en participanten hebben betrekking op verstrekte financiering ten behoeve van het windmolenpark Gemini en Borkum. Tevens is een lening verstrekt aan Natuurgas Overijssel BV. Onder overige worden grotendeels de bij de overname door ReinUnie NV aan gemeenschappelijke regeling ReinUnie verstrekte leningen opgenomen. Bij de aankoop van de activiteiten zijn alle bijbehorende activa door ReinUnie NV gekocht met uitzondering van de onroerende zaken. Voor deze onroerende zaken hebben partijen over en weer lenings- en huurovereenkomsten gesloten, waarmee de betreffende activa ter beschikking komen van ReinUnie NV. De lening heeft een looptijd van tien jaar (eind 2012 restant vier jaar), een annuïtair aflossingsschema en een rentevergoeding van 7%. Van deze lening vervalt € 0,7 miljoen binnen één jaar. De fiscale winst over 2013 wordt voldoende geschat om de gewaarde fiscale verliezen, welke verdampen in 2013 ad € 1,1 miljoen, te compenseren. Het gewaardeerd fiscaal verlies over 2012 ad € 7,5 miljoen kan naar verwachting worden verrekend met fiscale winsten in 2013 en 2014. 4 / Voorraden

Grond- en hulpstoffen

Een voorziening voor incourante voorraad wordt niet noodzakelijk geacht.

31-12-2012

31-12-2011

3.552

2.599

3.552

2.599

92



5 / Vorderingen en overlopende activa 31-12-2012

31-12-2011

5.920

9.279

Deelnemingen en participanten

12.453

14.175

Overige vorderingen en overlopende activa

19.913

13.771

38.286

37.225

Handelsdebiteuren

De vordering op aandeelhouders bedraagt € 6,6 miljoen en maakt deel uit van de vorderingen op deelnemingen en participanten. Deze vorderingen hebben een looptijd van korter dan één jaar. 6 / Liquide middelen

Kas- en banktegoeden

31-12-2012

31-12-2011

13.707

19.074

De liquide middelen zijn volledig ter vrije beschikking van de groep. 7 / Groepsvermogen Voor een toelichting op het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de vennootschappelijke balans. Het verloop in 2012 van het aandeel van derden in het groepsvermogen is als volgt: Totaal 2012

Stand per 1 januari 2012

– 285

Aandeel derden in het resultaat

–1

Vervallen consolidaties

218

Stand per 31 december 2012

– 68

Een deel van het aandeel derden zag toe op het minderheidsbelang van Horizon Energy BV. Eind 2012 heeft NV HVC het resterende 25%-belang in Horizon Energy BV verworven.

Jaarrekening /

93

8 / Voorzieningen Voorziening negatief eigen Latente vermogen belastingdeelnemingen verplichtingen

Personeels- ReorganisatieOverige beloningen voorziening voorzieningen

Totaal 2012

Totaal 2011

524

18.488

2.455

–

100

21.567

25.999

3.155

–

89

3.072

337

6.653

1.038

Uitgaven ten laste van de voorziening

5

– 3.999

– 167

–

– 85

– 4.246

– 968

Vrijval uit de voorziening

–

–

– 165

–

– 208

– 373

– 4.502


3.684

14.489

2.212

3.072

144

23.601

21.567

Boekwaarde per 1-1

Mutaties boekjaar Dotatie voorziening

Het saldo van de voorziening inzake negatief eigen vermogen deelnemingen heeft betrekking op het belang in Natuurgas Overijssel BV. De vrijval uit de voorziening voor latente belastingverplichtingen wordt voornamelijk veroorzaakt door de in 2011 doorgevoerde schattingswijziging met betrekking tot de berekeningswijze van de afschrijvingen op de materiële vaste activa. Door deze schattingswijziging is het verschil tussen de fiscale en commerciële waardering van de materiële vaste activa afgenomen. De voorziening personeelsbeloningen betreft zowel de langlopende personeelsbeloningen die deel uitmaken van het beloningspakket van HVC, zoals beloningen wegens jubilea en dergelijke, als de van de gemeenten overgenomen voorziening voor het overnemen van de verplichtingen van de gemeenten onder het door hen afgesloten sociaal plan met de betreffende door NV HVC overgenomen personeelsleden. De groep heeft met ingang van 2007 de exploitatie van de stortplaats Crayestein-West te Dordrecht van Gemeenschappelijke Regeling Gevudo overgenomen. NV HVC heeft daarmee de verplichting voor de toekomstige nazorg en afdekking van de stortplaats overgenomen. De voormalige stortplaats is in 2010 afgedekt. Voor de contante waarde van de verwachte toekomstige verplichtingen uit hoofde van nazorg is een voorziening opgenomen. Hierop zijn in mindering betalingen inzake heffingen van de provincie Zuid-Holland gebracht. Overdracht aan de provincie wordt in 2013 of 2014 verwacht. Ultimo 2012 is een reorganisatievoorziening gevormd voor de verplichtingen voortvloeiend uit het Sociaal Plan dat eind 2012 is afgesloten met de bonden. De reorganisatievoorziening heeft een langlopend karakter. De voorzieningen voor latente belastingverplichtingen en personeelsbeloningen zijn overwegend langlopend van aard. 9 / Langlopende schulden

Boekwaarde per 1-1 Nieuwe leningen Aflossingen Aflossingsverplichtingen korter dan één jaar


Kredietinstellingen

Overige schulden

Totaal 2012

Totaal 2011

821.825

572

822.397

782.706

63.536

–

63.536

227.903

– 181

– 157

– 338

– 94.796

– 102.388

–

– 102.388

– 93.416

782.792

415

783.207

822.397

94



Voor een lening van € 19 miljoen en voor een lening van € 4,8 miljoen zijn een negatieve pledge-pari-passuverklaring en crossdefaultverklaring afgegeven. Voor een lening van € 6,6 miljoen is een pandrecht afgegeven op de vordering van Netwerk nv op de gemeente Dordrecht en Zwijndrecht ter zake van de overdracht tegen boekwaarde aan elke gemeente van de zakelijke en/of economische eigendomsrechten met betrekking tot de onroerende inzamelmiddelen bij beëindiging van de opdrachtovereenkomst tussen Netwerk nv en deze gemeenten. Voor een lening van € 5,2 miljoen is een eerste recht van hypotheek, alsmede pandrecht, afgegeven. Voor een lening van € 5,1 miljoen zijn een hypotheek en diverse pandrechten afgegeven. Het rentepercentage op de langlopende schulden varieert van 2,6% tot 4,99%. Het gemiddelde rentepercentage van alle schulden bedraagt per 31 december 2012 4,02% (2011: 4,09%). Het bedrag van de langlopende schulden waarvan de resterende looptijd langer is dan vijf jaar bedraagt € 438,7 miljoen (2011: € 377,6 miljoen). Onder de overige schulden opgenomen verplichting is de van gemeenschappelijke regeling ReinUnie overgenomen vooruitbetaling van de ReinUnie-gemeenten opgenomen. Het betreft een vooruitbetaling op de dienstverlening door ReinUnie NV voor de duur van de dienstverleningsovereenkomst van tien jaar. Het vooruitontvangen bedrag valt in jaarlijks gelijke bedragen ten gunste van het resultaat vrij. Onder de langlopende schulden is de geactiveerde boeterente van € 3,4 miljoen in mindering gebracht. Het kortlopende deel van € 1,3 miljoen is gesaldeerd met de aflossingsverplichting korter dan één jaar. In 2011 is de boeterente inclusief kortlopende gedeelte in zijn geheel onder de kortlopende vorderingen gepresenteerd (€ 6,5 miljoen). 10 / Kortlopende schulden 31-12-2012

31-12-2011

105.332

93.233

Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers en handelskredieten

9.642

9.260

Schulden aan deelnemingen en participanten

12.063

6.950

Schulden ter zake van belastingen en premies sociale verzekeringen

4.679

3.237

Schulden ter zake van vennootschapsbelasting

1.270

527

825

820

41.408

36.818

175.219

150.845

Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden en overlopende passiva

De overige schulden en overlopende passiva betreffen € 7,5 miljoen vooruitgefactureerde omzet, € 16,0 miljoen nog te betalen rente, € 3,5 miljoen nog te betalen vakantierechten en € 26,2 miljoen overige nog te betalen kosten.

Jaarrekening /

95

Overeenkomstig de Ballotageovereenkomst staan de aandeelhouders voor de onderstaande leningen garant voor de betaling van rente en aflossing. Aan de aandeelhouders wordt garantstellingsprovisie betaald.

Risico aandeelhouders

Langlopende leningen Kortlopende leningen

Bedrag van de garantstelling

Aandeelhouders A

Aandeelhouders B

31-12-2012

31-12-2011

591.132

52.164

643.296

671.530

–

–

–

–

591.132

52.164

643.296

671.530

96


Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen In € 1.000 Onroerende goederen Voor het terrein van het overslagstation Den Helder is met de gemeente Den Helder het erfpachtcontract verlengd met een looptijd van twintig jaar vanaf 2012. De verschuldigde canon bedraagt circa € 34.000 per jaar (ultimo 2011: € 30.000) en circa € 170.000 over vijf jaar. Voor het terrein van de Leeghwaterhaven is met de gemeente Alkmaar een erfpachtcontract gesloten met een looptijd van vijftig jaar vanaf 2000. De verschuldigde canon bedraagt circa € 40.000 per jaar (ultimo 2011: idem) en circa € 1,3 miljoen over meer dan vijf jaar. Bij de overname van de activiteiten van gemeenschappelijke regeling ReinUnie zijn alle bijbehorende activa overgenomen, met uitzondering van onroerende zaken. Voor deze onroerende zaken heeft de groep met gemeenschappelijke regeling ReinUnie huurovereenkomsten gesloten met een looptijd van tien jaar ingaande 2007. De verschuldigde jaarhuur bedraagt € 1,5 miljoen (ultimo 2011: idem).

Energieposities Op de OTC-markt zijn per 31 december 2012 contracten aangegaan inzake het leveren van energie in 2013 voor een totaalbedrag ad € 9,8 miljoen (ultimo 2011: € 9,6 miljoen). Voor de periode 2013 tot en met 2016 zijn contracten aangegaan voor een totaalbedrag van € 52,2 miljoen inzake het leveren van energie aan eindgebruikers. Deze levering betreft zowel eigen productie als inkoop. Per 31 december 2012 zijn contracten aangegaan inzake het inkopen van energie op de termijnmarkt voor de periode van 2014 tot en met 2016 voor een totaalbedrag van € 2,1 miljoen (ultimo 2011: nihil).

Fiscale eenheid vennootschapsbelasting en omzetbelasting NV HVC vormt met onderstaande dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.

Vennootschap HVC Cyclas BV

Flevocollect Recycling BV

HVC MeerWarmte BV

ReinUnie NV

MeerRecycling BV

HVCenergie BV

HVC Compostering BV

HVC Deelnemingen BV


HVC Mauritius BV

NV HVC vormt met onderstaande dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de omzetbelasting.

Vennootschap DRSH Zuiveringsslib NV

HVC Leerpark BV

Stichting beheer registergoederen DRSH

Windpark 4/44 Haarlemmermeer BV

MeerWarmte vof

Windpark Burgerveen-Oost BV

HVC Compostering BV

Windpark A4 vof

Netwerk NV

HVC Bio-energiecentrale Alkmaar BV


V.O.F. Holland Compost

ReinUnie NV

Horizon Energy BV

HVCenergie BV

Jaarrekening /

97

Deelnemingen NV HVC heeft een aandeel in Trianel Windkraftwerk Borkum GmbH & Co. KG (TWB) van 6,61%. De aandelen zijn als zekerheidstelling aan de financierende banken van TWB verpand. Daarnaast hebben de aandeelhouders van Trianel op verzoek van de financierende banken van TWB in 2012 een borgstelling afgegeven en extra financiering toegezegd. De totale verplichtingen ultimo 2012 bedragen voor HVC € 5,6 miljoen. NV HVC staat hoofdelijk garant voor de nakoming van de verplichtingen van 50%-dochter KoreNet Beheer BV en haar 50%-dochter KoreNet BV onder de met Rabobank gesloten financiering. De restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 5,3 miljoen (ultimo 2011: circa € 5,6 miljoen). NV HVC staat hoofdelijk garant voor de nakoming van de verplichting van 50%-dochter Sortiva BV onder de met Rabobank gesloten financiering met een verhoging van 35% voor eventuele aanvullende kosten. De restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 14 miljoen (ultimo 2011: circa € 15 miljoen). Met de andere aandeelhouder in Sortiva, die overigens ook hoofdelijk garant staat, is overeengekomen dat bij een aanspraak op de garantie, de aandeelhouders deze gelijkelijk zullen dragen. NV HVC staat voor 50% garant voor de nakoming van de verplichting van 50%-dochter Natuurgas Overijssel BV onder de met ABN AMRO Bank gesloten financiering. Het aandeel van 50% in de restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 4,2 miljoen (ultimo 2011: circa € 4,5 miljoen). Tevens is overeengekomen dat exploitatieverliezen worden aangezuiverd door de aandeelhouders. NV HVC heeft de verplichting om bij financial close van het windpark Gemini haar belang uit te breiden van 10% naar 15% van het eigen vermogen en heeft hierbij tevens de verplichting om het benodigde kapitaal van dat deel van het eigen vermogen te financieren. De verwachting is dat de met de financial close gepaard gaande uitgaande kasstroom in de loop van 2013 zal plaatsvinden. De exacte omvang van de uitgaande kasstroom bedraagt naar verwachting circa € 75 miljoen (2011: idem). NV HVC is als vennoot hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de deelnemingen in Holland Compost vof en Cyclas vof. Ter zake van de deponering van de jaarrekening van de overige (100% HVC) groepsmaatschappijen wordt gebruikgemaakt van de vrijstelling ex artikel 2:403 BW.

Operationele huurovereenkomsten De groep heeft operationele huurverplichtingen van circa € 1,2 miljoen per jaar (ultimo 2011: € 1,1 miljoen), de gemiddeld resterende looptijd bedraagt tussen de vier en vijf jaar.

Saldocompensatie Met de Rabobank en de ING Bank zijn rekening-courantovereenkomsten gesloten waarbij de saldi en rente van de rekening-couranten van alle 100%-dochters bij de desbetreffende banken gecompenseerd worden. De groep heeft de volgende rekening-courantfaciliteiten:

Rekening-courantfaciliteit

31-12-2012

31-12-2011

ING Bank

20.000

18.150

Rabobank

2.500

2.500

Bank Nederlandse Gemeenten

3.000

3.000

Nederlandse Waterschapsbank

10.000

10.000

35.500

33.650

98



Bankgaranties NV HVC heeft bankgaranties verstrekt ten behoeve van ondergrondse (olie)containers en grensoverschrijdende transporten van in totaal circa € 1,9 miljoen (ultimo 2011: € 1,9 miljoen). NV HVC heeft een bankgarantie verstrekt ad € 1,9 miljoen ten behoeve van een overeengekomen mogelijke naverrekening van in 2011 door NV HVC overgenomen activiteiten. Deze naverrekening vindt alleen plaats indien bepaalde positieve marktontwikkelingen zich voordoen, leidend tot een hogere koopprijs van de activiteiten. NV HVC heeft een garantie ad € 5,9 miljoen verstrekt inzake de nakoming van de verplichtingen van haar energiehandelaar Trianel (2011: € 5,9 miljoen).

Financiële instrumenten Netwerk NV past kostprijshedge accounting toe voor een renteswap die ervoor zorgt dat bepaalde variabel rentende schulden worden omgezet in vastrentende leningen. Het ineffectieve deel van de waardeverandering van de renteswap wordt verantwoord in de winsten verliesrekening onder de financiële baten en lasten. Bij het toepassen van kostprijshedge accounting zijn de eerste waardering en de resultaatbepaling van het instrument afhankelijk van de afgedekte post. Dit betekent in dit geval dat aangezien de afgedekte post tegen kostprijs in de balans wordt verwerkt, ook het derivaat tegen kostprijs gewaardeerd wordt. Netwerk NV heeft een renteswap afgesloten voor een bedrag van eind 2012 € 6,7 miljoen (2011: € 7,2 miljoen). De resterende looptijd is vijf jaar en negen maanden. Op dit contract wordt een variabele rente ontvangen van driemaands Euribor en een vaste rente betaald van 4,65%. De reële waarde bedraagt ultimo 2012 € 1,2 miljoen negatief (2011: € 1,1 miljoen negatief).

Convenanten Inzake twee projectfinancieringen is met de betreffende kredietverstrekkers als convenant een minimale DSCR (debt service coverage ratio) eis overeengekomen. Vastgesteld is dat over 2012 aan de minimale eis wordt voldaan. In de leningovereenkomsten met de BNG is overeengekomen dat aandeelhouders jaarlijks minimaal 500 kton afval aanleveren en dat dit door HVC moet worden verwerkt. Vastgesteld is dat voor 2012 aan deze eis is voldaan.

Jaarrekening /

99

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening In € 1.000 11 / Bedrijfsopbrengsten 2012

2011

Verwerking

99.295

108.783

Inzameling

97.678

87.046

Energielevering

50.363

44.793

247.336

240.622

De netto-omzet is als volgt samengesteld:

De overige opbrengsten betreffen met name de MEP-subsidie (€ 20,0 miljoen) over de elektriciteitsproductie van de bio-energiecentrale, SDE-subsidie (€ 1,2 miljoen) over de elektriciteitsproductie van de vijfde lijn te Dordrecht, opbrengsten uit dienstverlening voor activiteiten ten aanzien van beheer openbare ruimten, opbrengsten uit onderhoud van externe voertuigen en verkoopresultaat op verkoop van activa (€ 20,2 miljoen). De totale omzet wordt gerealiseerd in Nederland.

12 / Kosten van gronden hulpstoffen

Gasverbruik en overige verbruiksgoederen

2012

2011

16.873

15.195

Inkoop energie

5.553

5.121

Inkoop hout

3.976

3.954

26.402

24.270

2012

2011

52.324

51.323

Pensioenlasten

7.162

6.477

Vergoedingen

3.363

945

Sociale lasten

3.341

3.064

– 1.471

– 728

64.719

61.081

Het aantal werknemers ultimo december bedroeg

990

1.012

Het aantal werknemers in fte ultimo december bedroeg

937

959

–

–

Verwerking

380

402

Inzameling

534

545

23

12

13 / Lonen, salarissen en sociale lasten

Lonen en salarissen

Geactiveerde personeelskosten

Aantal werknemers HVC Groep

Het aantal werknemers werkzaam buiten Nederland Het gemiddeld aantal in de groep werkzame werknemers, berekend op fulltimebasis en uitgesplitst naar activiteiten bedroeg:

Energielevering

100



De bezoldiging van de directie over 2012 en 2011 is als volgt: 2012

2011

100%

100%

Bruto-inkomen (vaste componenten)*

191

185

Werkgeversbijdrage pensioenpremie

54

51

Werkgeversbijdrage sociale lasten

15

12

Variabele beloningen**

20

22

280

270

67

71

–

–

Nee

Nee

De eenhoofdige statutaire directie van NV HVC wordt gevoerd door de heer ir. W.C.H. van Lieshout. Deeltijdfactor

Totaal inkomen Consumentenprijs auto van de zaak Eigen bijdrage auto van de zaak Privégebruik auto van de zaak *

De stijging komt overeen met de voor HVC toepasselijke cao’s.

**

De variabele beloning betreft de in het boekjaar 2012 uitbetaalde beloning over 2011. Gezien de economische situatie heeft de bestuurder de variabele beloning over 2012 afgewezen.

De bezoldiging van de Raad van Commissarissen in 2012 en 2011 is als volgt: 2012

2011

prof. drs. A. Verberk (voorzitter)

24

24

drs. S.H. Binnendijk

15

15

ir. F.G. van Hoek

9

18

P. van den Hoek

16

16

drs. W.G. Kooijman

18

18

ir. M.G.M. den Blanken

18

18

F.H. Schreve

16

16

mr. J.H. Oosters

15

15

–

1

15

–

146

141

drs. D.A. van Steensel ing. H. Akkerman

Jaarrekening /

101

14 / Afschrijvingen op vaste activa 2012

2011

5.070

4.609

65.597

63.639

70.667

68.248

2012

2011

Immateriële vaste activa

1.399

1.537


1.422

–


2.191

–

5.012

1.537

Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa

15 / Overige waardeveranderingen vaste activa

Waardeverminderingen

De waardeverandering betreft de waardeveranderingen naar aanleiding van uitgevoerde impairmentberekeningen. 16 / Overige bedrijfskosten 2012

2011

Verzekeringen en belastingen

6.019

6.405

Overige personeelskosten

5.081

4.115

11.100

10.520

De geactiveerde personeelskosten werden in 2011 verantwoord onder de overige opbrengsten, per 2012 worden deze kosten onder de overige bedrijfskosten gepresenteerd. De vergelijkende cijfers over 2011 zijn hiervoor aangepast.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Binnen de afdeling strategie en beleid houdt 1 fte zich volledig bezig met onderzoek en ontwikkeling. Deze persoon geeft leiding aan de ‘Ontwerp Advies Groep’, afhankelijk van de aard van het project worden medewerkers van andere disciplines ingeschakeld. Deze personele kosten zijn verantwoord onder de lonen en salarissen. In 2012 is in het kader van onderzoek en ontwikkeling onder andere aandacht besteed aan de volgende projecten: • Milena: vergassing van biomassa (voorschot € 0,35 miljoen); • droog en herbruikbaar: een nieuwe inzamelmethodiek; • terugwinning van fosfaat uit reststoffen van de slibverbrandingsinstallatie; • nieuwe opwerkingstechniek bodemassen afvalenergiecentrales (€ 0,3 miljoen); • nieuwe opwerkingstechniek rookgasreinigingszout afvalenergiecentrales (€ 0,06 miljoen); • optimalisatie non-ferro-afscheiding bodemasopwerking (Cyclas € 0,3 miljoen); • gasbesparende techniek rookgasreiniging afvalenergiecentrales; • optimalisatie brandstofsamenstelling biomassa-energiecentrale. De totale out-of-pocketkosten (na verrekening ontvangen subsidies) bedragen voor 2012 circa € 1,0 miljoen (2011: € 0,5 miljoen). Gezien de fase waarin bovenstaande studies zich bevinden zijn de uitgaven niet geactiveerd.

102



17 / Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

Rente leningen u/g

2012

2011

2.540

1.200

2012

2011

38.978

38.204

6.715

6.876

45.693

45.080

18 / Rentelasten en soortgelijke kosten

Rente langlopende geldleningen Garantstellingsprovisie

19 / Belastingen De belastingbate 2012 is uitgedrukt in een percentage van het commerciële verlies relatief laag. Dit wordt veroorzaakt door niet-aftrekbare kosten (voornamelijk afschrijving goodwill) en correcties in 2012 op de fiscale positie met betrekking tot voorgaande jaren. Correcties met betrekking tot voorgaande jaren hebben onder andere betrekking op herrekening van de passieve latentie en correcties op de actieve latentie in verband met verliesverdamping. Ook de belastingdruk 2011 is afwijkend ten opzichte van het nominale percentage in verband met niet-aftrekbare kosten en correcties voorgaande jaren.

Aansluiting nominale en effectieve belastingdruk Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Nominale belastingen

2012

2011

– 23.469

– 11.067

25,00%

– 5.867

25,00%

– 2.767

Fiscaal niet-aftrekbare kosten

– 3,55%

832

– 10,30%

1.140

Resultaten deelnemingen en onbelaste activiteiten

– 3,31%

776

– 4,28%

474

0,39%

– 91

– 3,49%

386

Correcties

Toepassing energie-investeringsaftrek Overige mutaties

– 0,17%

40

1,49%

– 165

Correctie voorgaande jaren

– 1,38%

325

– 11,59%

1.283

– 8,02%

1.882

– 28,18%

3.118

16,98%

– 3.985

– 3,18%

351

Effectieve belasting

Specificatie effectieve belasting Acute belastingen 1.175

611

Mutatie latente belastingvordering

– 1.161

4.158

Mutatie latente belastingverplichtingen

– 3.999

– 4.417

Effectieve belasting

– 3.985

352

Belastingen 2012/2011

Uitgestelde belastingen

Jaarrekening /

103

20 / Aandeel in resultaat deelnemingen

Cyclas vof Sortiva BV KoreNet Beheer BV Holland Compost vof eCollect BV Tedcor Limited Tedcor International RTC

2012

2011

3.649

3.085

3

35

– 40

14

–

21

– 33

50

16

53

– 11

– 14

51

–

Zavin BV

–

–

Zavin cv

33

101

–

– 563

– 968

– 336

Topell Nederland BV Natuurgas Overijssel BV Energie Coöperatie Dordrecht

– 45

–

Swiss Association Biocomp

8

–

Trianel Windkraftwerk Borkum GmbH & Co. KG

–

–

2.663

2.446

Transacties met verbonden partijen De in rekening gebrachte vergoedingen voor afvalverwerking, energielevering en afvalinzameling bestaan voor circa 80% (2011: 80%) uit transacties met verbonden partijen. Tevens wordt aan verbonden partijen een vergoeding betaald voor de door hen verstrekte hoofdelijke garantstellingen inzake door NV HVC afgesloten leningen (zie toelichting nr. 18 voor betaalde provisie). De tarieven inzake transacties met verbonden partijen worden op zakelijke gronden bepaald. Kortingen kunnen worden verleend indien contractueel overeengekomen afspraken leiden tot langjarige dienstverlening en/of volumegaranties.

104


Vennootschappelijke balans per 31 december 2012 Vóór verwerking van het voorstel tot resultaatbestemming / in € 1.000 ACTIVA Noot

31-12-2012

31-12-2011

13.240

17.463


1

754.525

784.467


2

169.844

160.599

937.609

962.529

Vaste activa Immateriële vaste activa

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

Totaal

2.594

1.096

22.674

20.098

3.424

11.139

28.692

32.333

966.301

994.862

31-12-2012

31-12-2011

PAS SIVA Noot

Eigen vermogen Geplaatst en gestort kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves

3 151

151

5.723

7.566

81.824

91.221

– 19.485

– 11.219

68.213

87.719

Latente belastingverplichtingen

14.489

18.488

Overige voorzieningen

12.007

4.793

26.496

23.281

719.149

754.089

Schulden aan kredietinstellingen

98.214

87.981

Overige schulden en overlopende passiva

54.229

41.792

152.443

129.773

966.301

994.862

Resultaat boekjaar

Voorzieningen

Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

Kortlopende schulden

Totaal

Jaarrekening /

105

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2012 In € 1.000 2012

Resultaat uit deelnemingen

2011

– 7.680

– 840

Overige baten en lasten

– 11.805

– 10.379

Resultaat na belastingen

– 19.485

– 11.219

106


Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening In € 1.000 Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De vennootschappelijke jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Dezelfde waarderingsgrondslagen zijn gehanteerd als voor de geconsolideerde jaarrekening. Voor de gehanteerde grondslagen alsmede de toelichting op de te onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld. De financiële gegevens van NV HVC zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winsten verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening. Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van NV HVC. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. 1 / Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen

Machines & installaties



Totaal 2012

Totaal 2011

Verkrijgingswaarde

166.664

734.960

125.091

25.810

1.052.525

1.002.789


– 38.641

– 185.449

– 43.968

–

– 268.058

– 216.506

Boekwaarde per 1-1

128.023

549.511

81.123

25.810

784.467

786.283

Herrubricering

812

21.506

57

– 22.306

69

–6

Investeringen

820

18.333

2.669

2.803

24.625

49.771

4

17

– 1.240

– 702

– 1.921

– 29

Mutaties boekjaar

Desinvesteringen aanschafwaarde Desinvesteringen afschrijvingen

–6

– 17

69

–

46

11

– 7.165

– 39.892

– 5.704

–

– 52.761

– 51.563

– 5.535

– 53

– 4.149

– 20.205

– 29.942

– 1.816

Verkrijgingswaarde

168.300

774.816

126.577

5.605

1.075.298

1.052.525


– 45.812

– 225.358

– 49.603

–

– 320.773

– 268.058


122.488

549.458

76.974

5.605

754.525

784.467

Afschrijvingen

De herrubricering heeft met name betrekking op de ingebruikname van de vergister te Middenmeer en de ingebruikname van warmtenetten. De investeringen 2012 in machines, installaties en andere vaste bedrijfsmiddelen betreffen voornamelijk gepland periodiek groot onderhoud ten behoeve van de afvalinstallaties, alsmede vervanging van inzamelvoertuigen en -containers.

Jaarrekening /

107

2 / Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen

Boekwaarde per 1-1

Vorderingen op groepsmaatAndere schappijen deelnemingen



Overig

Totaal 2012

Totaal 2011

28.312

71.838

49.897

8.664

1.681

207

160.599

139.781

– 524

1.567

–

– 757

–

–

286

– 363

Mutaties boekjaar Herrubricering Investering

–

–

3.169

–

–

–

3.169

17.156

Opnamen

–

18.234

–

4.757

1.252

507

24.750

62.129

Aflossingen

–

– 9.141

–

– 500

–

– 84

– 9.725

– 54.700

Afschrijving/amortisatie

–

–

–

–

–

–

–

– 151

Resultaat huidig boekjaar

– 2.987

–

–8

–

–

–

– 2.995

2.330

Uitkering dividend deelnemingen

– 6.090

–

– 150

–

–

–

– 6.240

– 5.583


18.711

82.498

52.908

12.164

2.933

630

169.844

160.599

Voor een overzicht van de deelnemingen wordt verwezen naar de in de toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening opgenomen overzichten. Voor een toelichting op de investeringen in andere deelnemingen en de opnamen van de vorderingen op deelnemingen en participanten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening. Het resultaat huidig boekjaar is ongelijk aan het resultaat uit deelneming uit de vennootschappelijke winsten verliesrekening. Dit wordt veroorzaakt door presentatie van het negatieve resultaat deelneming onder voorziening negatief eigen vermogen deelneming. 3 / Eigen vermogen Geplaatst en gestort kapitaal

Boekwaarde per 1-1

Wettelijke reserve ingehouden Reserve omrewinst deelkeningsvernemingen schillen

151

7.566

Overige reserve

Resultaat boekjaar

Totaal 2012

Totaal 2011

13

91.208

– 11.219

87.719

98.935

Mutaties boekjaar Mutatie

–

– 1.843

–

1.843

–

–

–

Uitbreiding aandelenkapitaal

–

–

–

–

–

–

6

Vrijval herwaardering

–

–

–

–

–

–

–

Uitkering dividend vorig boekjaar

–

–

–

–

–

–

–

Resultaat vorig boekjaar

–

–

–

– 11.219

11.219

–

–

Resultaat huidig boekjaar

–

–

–

–

– 19.485

– 19.485

– 11.219

Overige

–

–

– 17

–4

–

– 21

–3

151

5.723

–4

81.828

– 19.485

68.213

87.719


De reserve omrekenverschillen heeft betrekking op deelneming Tedcor limited. De mutatie betreft omrekening resultaat.

108


Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening

Geplaatst en gestort kapitaal 2012

2011

Afvalschap IJmond Zaanstreek

529

529

Openbaar Lichaam V.V.I. Alkmaar e.o.

529

529

Gemeenschappelijke Regeling Gevudo e.o.

529

529

Gemeente Den Helder

Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 245.430, verdeeld in 5.000 aandelen A van elk € 45,45 en 400 aandelen B van elk € 45,45 Per 31 december zijn aandeelhouder:

Aantal aandelen A

112

112

Gemeente Hollands Kroon*

31

–

Gemeente Anna Paulowna*

–

19

Gemeente Wieringen*

–

12

Gemeente Schagen

31

31

Gemeente Zijpe

16

16

Gemeente Texel

24

24

Centraal Afvalverwijderingsbedrijf West-Friesland

358

358

Gemeente Almere

173

173

Gemeente Dronten

48

48

Gemeente Lelystad

93

93

Gemeente Noordoostpolder

62

62

Gemeente Urk

23

23

Gemeente Zeewolde

20

20

Gemeente Smallingerland

78

78

Gemeente Westland

130

130

Gemeente Purmerend

102

102

Gemeente Zeevang

8

8

Gemeente Beemster

11

11

7

7

2.914

2.914

Gemeenschappelijke Regeling Slibverwerking 2009

397

397

Totaal

397

397

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Totaal

Aantal aandelen B

*

De gemeente Hollands Kroon ontstond op 1 januari 2012 bij de fusie van de gemeenten Wieringen, Wieringermeer, Anna Paulowna en Niedorp.

De aandelen A worden gehouden door gemeenten, gemeenschappelijke regelingen van gemeenten of waterschappen. De aandelen B worden gehouden door uitsluitend waterschappen. Aandeelhouders van aandelen A staan al dan niet hoofdelijk garant voor financieringsverplichtingen van NV HVC voor afvalactiviteiten en aandeelhouders B voor slibverwerkingsactiviteiten.

Jaarrekening /

109

8 / Voorzieningen Voorziening negatief eigen Latente vermogen belastingdeelnemingen verplichtingen

Boekwaarde per 1-1

PersoneelsOverige beloningen voorzieningen

2012

2011

2.998

18.488

1.695

100

23.281

25.284

8.611

–

89

3.409

12.109

4.943

Mutaties boekjaar Dotatie voorziening Uitgaven ten laste van de voorziening

– 4.554

– 3.999

–

– 85

– 8.638

– 637

Vrijval uit de voorziening

–

–

– 48

– 208

– 256

– 6.309


7.055

14.489

1.736

3.216

26.496

23.281

110


Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen In € 1.000 Onroerende goederen Voor het terrein van het overslagstation Den Helder heeft NV HVC met de gemeente Den Helder het erfpachtcontract verlengd met een looptijd van twintig jaar vanaf 2012. De verschuldigde canon bedraagt circa € 34.000 per jaar (ultimo 2011: € 30.000) en circa € 170.000 over vijf jaar. Voor het terrein van de Leeghwaterhaven heeft NV HVC met de gemeente Alkmaar een erfpachtcontract gesloten met een looptijd van vijftig jaar vanaf 2000. De verschuldigde canon bedraagt circa € 40.000 per jaar (ultimo 2011: idem) en circa € 1,3 miljoen over meer dan vijf jaar.

Deelnemingen NV HVC is als vennoot hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de deelnemingen in Holland Compost vof en Cyclas vof. Ter zake van de deponering van de jaarrekening van de overige (100% HVC) groepsmaatschappijen wordt gebruikgemaakt van de vrijstelling ex artikel 2:403 BW. NV HVC heeft een aandeel in Trianel Windkraftwerk Borkum GmbH & Co. KG (TWB) van 6,61%. De aandelen zijn als zekerheidstelling aan de financierende banken van TWB verpand. Daarnaast hebben de aandeelhouders van Trianel op verzoek van de financierende banken van TWB in 2012 een borgstelling afgegeven en extra financiering toegezegd. De totale verplichtingen ultimo 2012 bedragen voor HVC € 5,6 miljoen. NV HVC staat hoofdelijk garant voor de nakoming van de verplichtingen van 50%-dochter KoreNet Beheer BV en haar 50%-dochter KoreNet BV onder de met Rabobank gesloten financiering. De restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 5,3 miljoen (ultimo 2011: circa € 5,6 miljoen). NV HVC staat hoofdelijk garant voor de nakoming van de verplichting van 50%-dochter Sortiva BV onder de met Rabobank gesloten financiering met een verhoging van 35% voor eventuele aanvullende kosten. De restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 14 miljoen (ultimo 2011: circa € 15 miljoen). Met de andere aandeelhouder in Sortiva, die overigens ook hoofdelijk garant staat, is overeengekomen dat bij een aanspraak op de garantie, de aandeelhouders deze gelijkelijk zullen dragen. NV HVC staat voor 50% garant voor de nakoming van de verplichting van 50%-dochter Natuurgas Overijssel BV onder de met ABN AMRO Bank gesloten financiering. Het aandeel van 50% in de restanthoofdsom bedraagt eind 2012 circa € 4,2 miljoen (ultimo 2011: circa € 4,5 miljoen). Tevens is overeengekomen dat exploitatieverliezen worden aangezuiverd door de aandeelhouders. NV HVC heeft de verplichting om bij financial close van het windpark Gemini haar belang uit te breiden van 10% naar 15% van het eigen vermogen en heeft hierbij tevens de verplichting om het benodigde kapitaal van dat deel van het eigen vermogen te financieren. De verwachting is dat de met de financial close gepaard gaande uitgaande kasstroom in de loop van 2013 zal plaatsvinden. De exacte omvang van de uitgaande kasstroom bedraagt naar verwachting circa € 75 miljoen (2011: idem).

Operationele huurovereenkomsten De groep heeft operationele huurverplichtingen van circa € 1,2 miljoen per jaar (ultimo 2011: € 1,1 miljoen), de gemiddeld resterende looptijd bedraagt tussen de vier en vijf jaar.

Jaarrekening /

111

Saldocompensatie Met de Rabobank en de ING Bank zijn rekening-courantovereenkomsten gesloten waarbij de saldi en rente van de rekeningcouranten van alle 100%-dochters bij de desbetreffende banken gecompenseerd worden.

Rekening-courantfaciliteit

31-12-2012

31-12-2011

ING Bank

20.000

18.150

Rabobank

2.500

2.500

Bank Nederlandse Gemeenten

3.000

3.000

25.500

23.650

De NV HVC heeft de volgende rekening-courantfaciliteiten:

Bankgaranties NV HVC heeft bankgaranties verstrekt ten behoeve van ondergrondse (olie)containers en grensoverschrijdende transporten van in totaal circa € 1,9 miljoen (ultimo 2011: € 1,9 miljoen). NV HVC heeft een bankgarantie verstrekt ad € 1,9 miljoen ten behoeve van een overeengekomen mogelijke naverrekening van in 2011 door NV HVC overgenomen activiteiten. Deze naverrekening vindt alleen plaats indien bepaalde positieve marktontwikkelingen zich voordoen, leidend tot een hogere koopprijs van de activiteiten. NV HVC heeft een garantie ad € 5,9 miljoen verstrekt inzake de nakoming van de verplichtingen van haar energiehandelaar Trianel (2011: € 5,9 miljoen).

Convenanten In de leningovereenkomsten met de BNG is overeengekomen dat aandeelhouders jaarlijks minimaal 500 kton afval aanleveren en dat dit door HVC moet worden verwerkt. Vastgesteld is dat voor 2012 aan deze eis is voldaan.

Fiscale eenheid De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond hiervan is de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden inzake vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid. De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond hiervan is de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden inzake omzetbelasting van de fiscale eenheid.

Aantal werknemers

2012

2011

Het aantal werknemers in fte ultimo december bedroeg

666

649

–

–

Verwerking

381

380

Inzameling

262

248

23

21

Het aantal werknemers werkzaam buiten Nederland Het gemiddeld aantal in de groep werkzame werknemers, berekend op fulltimebasis en uitgesplitst naar activiteiten bedroeg:

Energielevering

112



Honoraria accountant Ingevolge artikel 2:382a wordt in dit overzicht een specificatie verstrekt van de in het boekjaar ten laste van de vennootschap gebrachte totale honoraria van externe accountants op geconsolideerde basis.

Controle van de jaarrekening

PwC

Deloitte

218

246

–

53

40

314

3 261

Andere controleopdrachten Adviesdiensten op fiscaal terrein Andere niet-controlediensten

Totaal

KPMG

Totaal 2012

Totaal 2011

–

464

280

95

148

40

–

354

260

–

8

11

30

613

103

977

610

Ingevolge artikel 2:382a wordt in dit overzicht een specificatie versterkt van de in het boekjaar ten laste van de vennootschap gebrachte totale honoraria van externe accountants op geconsolideerde basis. Met ingang van 2012 worden deze kosten toegerekend aan het jaar waar zij betrekking op hebben.

Ondertekening van de jaarrekening Alkmaar, 28 maart 2013

de directeur

de Raad van Commissarissen

ir. W.C.H. van Lieshout MBA

prof. drs. A. Verberk (voorzitter) ing. H. Akkerman drs. S.H. Binnendijk ir. M.G.M. den Blanken ir. F.G.van Hoek P. van den Hoek drs. W.G. Kooijman mr. J.H. Oosters F.H. Schreve

Jaarrekening /

113

Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijk accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.

Gebeurtenissen na balansdatum Begin 2013 is gebleken dat Trianel Windkraftwerk Borkum GmbH & Co. KG (windpark op zee in aanbouw) aanvullende financiering nodig heeft. De reden hiervoor is een vertraging in de bouw (aansluiting op het net) alsmede overschrijding van gebudgetteerde bouwkosten. HVC heeft toegezegd tot maximaal € 3 miljoen aan extra financiering te verstrekken en € 3 miljoen aan aanvullende garantstelling. HVC stelt zich echter op het standpunt dat er effectief een aanvullende financiering ad € 1 miljoen benodigd zal zijn. Op basis van deze huidige inzichten leidt dit niet tot een impairment op het belang van HVC in het project.

Statutaire bepaling inzake de bestemming van het resultaat Artikel 19 van de statuten van de vennootschap luidt als volgt: 1. Onder winst ter verdeling wordt verstaan het saldo van de door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgestelde winsten verliesrekening met inachtneming van de door de wet voorgeschreven dan wel door die vergadering nodig geoordeelde reserveringen. 2. De winst ter verdeling staat geheel ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2011 De jaarrekening 2011 is vastgesteld in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden op 5 juli 2012. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de bestemming van het resultaat vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel. Dit betekent dat het resultaat over 2011 is toegevoegd aan de overige reserves.

Voorstel bestemming resultaat 2012 2012

Het nettoresultaat 2012 bedraagt:

– 19.485

Voorgesteld wordt het nettoresultaat als volgt te bestemmen: – Uitkering aan aandeelhouders – Onttrekken aan de overige reserves Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening verwerkt.

– – 19.485

114


GRI referentietabel Indicator

Omschrijving

2012

GRI scope

p. 13

V

p. 14 – 15

V

Naam van de organisatie

Colofon

V

1. S TRATE G IE E N AN ALYSE 1.1

Een verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie (bv. bestuursvoorzitter, directeur of gelijkwaardige leidinggevende functie) over de relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie.

1.2

Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden.

2. ORGAN ISATIE P RO FIE L 2.1 2.2

Voornaamste kenmerken, producten en/of diensten

p. 18

V

2.3

Operationele structuur van de organisatie

p. 18

V

2.4

Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie

Colofon

V

2.5

Aantal landen waar de organisatie actief is met ofwel grootschalige

p. 12, kopje ‘HVC’

V

activiteiten, ofwel met specifieke relevantie voor de duurzaamheidskwesties die in het verslag aan de orde komen. 2.6

Eigendomsstructuur en rechtsvorm

p. 6, p. 64 – 65

V

2.7

Afzetmarkten

p. 22 (gescheiden deelstromen),

G

p. 24 (elektriciteit), p. 28 (warmte), p. 29 (groen gas) 2.8

Omvang van de verslaggevende organisatie

p. 124 – 125 (kengetallen)

V

2.9

Significante veranderingen tijdens verslagperiode

p. 10, directieverslag

V

2.10

Onderscheidingen die in de verslagperiode zijn toegekend

Niet van toepassing

V

3. VERSLAG PARAM E TE RS 3.1

Verslagperiode

p. 12

V

3.2

Datum van het meest recente verslag

p. 12

V

3.3

Verslaggevingscyclus

Jaarlijks

V

3.4

Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan

Colofon

V

3.5

Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag

p. 12

V

3.6

Afbakening van het verslag

p. 12

V

3.7

Beperkingen voor de reikwijdte van het verslag

Niet van toepassing

V

3.8

Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden,

p. 12

V

Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder

p. 38 IF-index

V

verstrekte informatie (bijvoorbeeld fusies of overnames, verandering

p. 124 – 125 Kengetallen

dochterondernemingen in gedeeltelijk eigendom, gehuurde faciliteiten, uitbestede activiteiten of andere entiteiten die de vergelijkbaarheid tussen verschillende verslagperioden of verslaggevende organisaties aanzienlijk beïnvloeden. 3.10

van referentiejaar of verslaggevingsperiode en veranderingen met betrekking tot de aard van de activiteiten of de meetmethoden). 3.11

Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening of meetmethoden die voor het verslag zijn toegepast.

V = Volledig G = Gedeeltelijk

Niet van toepassing

V

GRI referentietabel /

115

Indicator

Omschrijving

2012

GRI scope

3.12

Tabel waarin staat waar in het verslag de standaardonderdelen van de

p. 114 – 117, GRI-tabel

V

3.13

Beleid en huidige praktijk met betrekking tot het betrekken van

p. 12

V

informatievoorziening te vinden zijn. externe assurance van het verslag. 4. BESTUUR, VE RP L ICHTIN G E N E N B E TR OKKE N H E I D 4.1

De bestuursstructuur van de organisatie, met inbegrip van commissies p. 8 – 9, p. 64 – 67

V

die vallen onder het hoogste bestuurslichaam en verantwoordelijk zijn voor specifieke taken, zoals het bepalen van de strategie of het overzicht over de organisatie. 4.2

Geef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens

p. 64 – 65

V

Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld

p. 6 – 9 Verslag van de Raad

V

het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het

van Commissarissen

een leidinggevende functie heeft (en, zo ja, zijn/haar functie binnen het kader van de organisatie en de redenen voor deze situatie). 4.3

hoogste bestuurslichaam. 4.4

Mechanismen die aandeelhouders en medewerkers de gelegenheid

p. 64 – 66

V

p. 64 – 66

V

Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen, gedragscodes

www.hvcgroep.nl

V

en uitgangspunten die van belang zijn voor de economische,

p. 13 – 14

geven om aanbevelingen te doen aan of medezeggenschap uit te oefenen op het hoogste bestuurslichaam. 4.6

Processen waarmee het hoogste bestuurslichaam waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden.

4.8

milieugerelateerde en sociale prestaties, met vermelding van de mate van invoering ervan. 4.9

Procedures van het hoogste bestuurslichaam voor het overzien van de p. 65 – 66

V

inventarisatie en het beheer door de organisatie van economische, milieugerelateerde en sociale prestaties, met inbegrip van relevante risico’s en mogelijkheden en naleving van of conformiteit met internationaal overeengekomen standaarden, gedragscodes en principes. 4.10

Processen voor het evalueren van de eigen prestaties van het hoogste p. 37 – 38, 65 bestuurslichaam, in het bijzonder betreffende economische, milieugerelateerde en sociale prestaties.


G

116


GRI referentietabel

Indicator

Omschrijving

2012

GRI scope

4.13

Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en/of

Koninklijke Vereniging voor

G

nationale/internationale belangenorganisaties.

Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD); Vereniging Afvalbedrijven (VA); Nutriëntenplatform; specifieke vakoverleggen verbranding & recycling; STOWA (overleg afvalwaterketen); Energy Board provincie Noord-Holland; Confederation of European Waste-to-Energy Plants.

4.14

Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft

p. 12

V

p. 60

G

p. 60 – 61

G

p. 60 – 61

G

betrokken. 4.15

Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden die moeten worden betrokken.

4.16

Benadering van het betrekken van belanghebbenden, waaronder de frequentie ervan per type en groep belanghebbenden.

4.17

De voornaamste onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen door de betrokkenheid van belanghebbenden en hoe de organisatie hierop heeft gereageerd, onder meer via haar verslaggeving.

ECONOMI SCHE P RE STATIE S EC1

Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, p. 61 sponsoring en waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen,

ondersteuning

donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden

p. 124 – 125 kengetallen

V

winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden. EC3

Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde

Medewerkers in dienst van HVC

uitkeringenplan van de organisatie.

zijn op grond van Nederlandse

V

wetgeving verplicht verzekerd voor pensioen en werkloosheid. p. 56 sociaal plan EC4

Significante financiële steun van de overheid.

p. 45 Subsidies

V

MILIEUPRE STATIE S EN3

Direct energieverbruik door primaire energiebron.

p. 32 – 33

V

EN4

Indirect energieverbruik door primaire energiebron.

p. 32 – 33

V

EN6

Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame

p. 32 – 33

V

energie gebaseerde producten en diensten, evenals verlagingen van de energie-eisen als resultaat van deze initiatieven. EN20

NO, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht.

p. 26 – 27, 119

V

EN23

Totaal aantal en volume van significante lozingen.

p. 37

V


GRI referentietabel /

117

Indicator

Omschrijving

2012

GRI scope

EN28

Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal

Geen, p. 37

V

p. 54

G

niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van milieuweten -regelgeving. SOCIALE P RE STATIE S LA1

Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio, verdeeld naar geslacht.

LA2

Totaal aantal en snelheid van personeelswerving en personeelsverloop p. 56 – 57

V

per leeftijdsgroep, geslacht en regio. LA4 LA6

Percentage medewerkers dat onder een collectieve

Alle medewerkers vallen

arbeidsovereenkomst valt.

onder de cao

V

Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd p. 39 vgwm-commissies met totaal V in formele gezamenlijke arbocommissies van werkgevers en

13 leden (= 1,3%)

werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arboprogramma’s. LA7

Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal

p. 37, 56 – 57

G

p. 56

G

p. 65

V

werkgerelateerde sterfgevallen per regio. LA11

Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers steunen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan.

HR4

Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen.

0 meldingen bekend bij vertrouwenscommissie SO8

Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal

Geen

V

p. 19, 60 – 61

G

niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van weten -regelgeving. PR5

Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid.


118


DNV KEMA Energy & Sustainability

18810006-KEVS 13-8266 900-040/900-045/900-050

Verklaring registratie BVA-componenten 2012 HVC Alkmaar en HVC Dordrecht KEMA Emission Verification Services B.V. heeft de registratie geverifieerd van de emissiejaarvrachten en jaargemiddelde concentraties van BVA-componenten van HVC Alkmaar, HVC Dordrecht en SVI Dordrecht, die in het kader van de Wm volgens wettelijke voorschriften dienen te worden gerapporteerd aan het bevoegd gezag voor het kalenderjaar 2012. KEMA Emission Verification Services B.V. heeft geverifieerd overeenkomstig het volgende toetsingskader: x

NEN 14181 voor de registratie van de concentratie Stof, NOx, HCl, SO2, NH3, CO, CxHy, en CO2

x

geaccrediteerde meetprotocollen van de meetinstanties voor het meten en registreren van SO2, stof, HCl, HF, NH3, dioxines / furanen, som zware metalen, Cd + Ti en Hg

x

voor N2O en Zn zijn de jaarvrachten getoetst aan de drempelwaarden volgens de E-PRTR.

Afhankelijk van de Wm-beschikking worden concentraties van componenten continu of discontinu gemeten, en zijn er verschillen in toetsingskader per component per inrichting. De verklaring heeft betrekking op de emissiejaarvrachten en jaargemiddelde concentraties van alle verbrandingslijnen met betrekking tot de BVA-componenten van HVC Alkmaar, HVC Dordrecht en SVI Dordrecht. De periode van registratie is 2012. Het management van HVC is verantwoordelijk voor het opzetten en onderhouden van systemen voor generatie, aggregatie en registratie van data conform de wettelijke voorschriften (BVA). Het is de verantwoordelijkheid van KEMA Emission Verification Services om een onafhankelijk oordeel te geven over de registratie van de emissiejaarvrachten en jaargemiddelde concentraties voor 2012. De beoordelingswerkzaamheden zijn uitgevoerd in lijn met kwaliteitssysteem ISO 17020. Conclusie Op grond van onze beoordelingswerkzaamheden is ons niet gebleken, dat de meting, aggregatie en registratie van de emissiejaarvrachten en jaargemiddelde concentraties van de eerder omschreven BVA-componenten van HVC Alkmaar, HVC Dordrecht en SVI Dordrecht over 2012 niet conform de wettelijke eisen, BVA-voorschriften en afspraken met het bevoegd gezag zijn uitgevoerd. Details van emissiegegevens en uitgangspunten zijn per inrichting opgenomen in de bijlagen van drie deelverklaringen. Arnhem, 25 maart 2013 KEMA Emission Verification Services B.V.

R.P van Egmond Operationeel Directeur

Jaarvrachten verbrandingsinstallaties HVC 2012 /

119

Jaarvrachten verbrandingsinstallaties HVC 2012 AEC Alkmaar

BEC Alkmaar AEC Dordrecht SVI Dordrecht

Totaal

NOx (kg)

207.684

80.374

117.900

40.800

446.758

CO (kg)

26.636

14.375

9.300

2.700

53.011

992

1.053

600

900

3.545

NH3 (kg)

2.291

3.485

1.120

200

7.096

SO2 (kg)

25.059

7.010

1.190

2.600

35.859

Stof (kg)

2.574

238

350

600

3.762

HCl (kg)

4.110

0

1.980

450

6.540

46,5

0,1

23,0

<1

69,6

CxHy (kg)

Dioxines en furanen (mg TEQ) Hg (kg)

0,0

0,0

2,4

1,7

4,1

22,8

6,8

28,0

8,0

65,6

Cadmium (kg)

0,0

0,0

0,1

<1

0,1

HF (kg)

403

0

0

<1

403

186.197

62.114

–*

121.000

369.311

100

19

–*

21

140

116.000

1.352.000

Som zware metalen (kg)

N2O (kg) Zn CO2

*

Niet gemeten.

**

Referentiewaarde uit elektronisch milieujaarverslag.

653.000**

223.000**

360.000

120


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de algemene vergadering van aandeelhouders van N.V. HVC

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2012 van N.V. HVC te Alkmaar gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-enverliesrekening over 2012 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant /

121

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van N.V. HVC per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Alkmaar, 28 maart 2013

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door: drs. M.R.G. Adriaansens RA

122


Assurance-rapport Aan: de directie van N.V. HVC

Rapport betreffende het duurzaamheidsverslag Opdracht en verantwoordelijkheden Wij hebben het in dit jaarverslag opgenomen duurzaamheidsverslag 2012, zoals opgenomen op pagina 12 t/m 39 (hoofdstuk 1 t/m 2), pagina 54 t/m 63 (hoofdstuk 6 t/m 8) en pagina 114 t/m 117 (GRI referentietabel), (hierna: ‘het duurzaamheidsverslag’) van N.V. HVC te Alkmaar beoordeeld. In dit duurzaamheidsverslag legt N.V. HVC verantwoording af over de maatschappelijke prestaties in 2012. Een beoordeling is gericht op het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid op basis van werkzaamheden die minder diepgaand zijn dan bij een controleopdracht. De mate van zekerheid die wordt verkregen naar aanleiding van beoordelingswerkzaamheden is daarom ook lager dan de zekerheid die wordt verkregen naar aanleiding van controlewerkzaamheden. Wij geven geen zekerheid bij de vooronderstellingen en de haalbaarheid van toekomstgerichte informatie in het duurzaamheidsverslag, zoals doelstellingen, verwachtingen en ambities. De directie van N.V. HVC is verantwoordelijk voor het opstellen van het duurzaamheidsverslag. Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport inzake het duurzaamheidsverslag te verstrekken.

Verslaggevingscriteria N.V. HVC heeft verslaggevingscriteria ontwikkeld die zijn gebaseerd op de in 2011 gepubliceerde ‘G3.1 Richtlijnen’ van het Global Reporting Initiative (GRI), als vermeld op pagina 12 in de paragraaf ‘Over dit verslag’ van het jaarverslag. Wij achten de verslaggevingscriteria relevant en toereikend voor ons onderzoek.

Reikwijdte en werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 3410N ‘Assurance-opdrachten inzake maatschappelijke verslagen’. Onze uitgevoerde werkzaamheden hebben in hoofdzaak bestaan uit: • het uitvoeren van een omgevingsanalyse en het verkrijgen van inzicht in de branche, relevante maatschappelijke thema’s en kwesties, relevante wetten en regels en de kenmerken van de organisatie; • het beoordelen van de aanvaardbaarheid van het verslaggevingsbeleid en de consistente toepassing hiervan, waaronder het beoordelen van de uitkomsten van de dialoog met belanghebbenden en de redelijkheid van schattingen gemaakt door het management, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van het duurzaamheidsverslag; • het beoordelen van de systemen en processen voor informatieverzameling, interne controles en verwerking van de overige informatie, waaronder de aggregatie van gegevens tot informatie zoals opgenomen in het duurzaamheidsverslag; • het beoordelen van de interne en externe documentatie om te bepalen of de informatie in het duurzaamheidsverslag adequaat is onderbouwd; • het beoordelen van de algemene presentatie van het duurzaamheidsverslag, conform de verslaggevingcriteria van N.V. HVC; • het beoordelen van de consistentie tussen ’maatschappelijke prestaties in het duurzaamheidsverslag en de andere onderdelen van het jaarverslag 2012 van N.V. HVC; • het beoordelen van het toepassingsniveau volgens de G3.1 Richtlijnen van GRI.

Assurance-rapport /

123

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.

Conclusie Op grond van ons onderzoek is ons niets gebleken op basis waarvan zouden moeten concluderen dat het duurzaamheidsverslag geen, in alle van materieel belang zijnde opzichten, betrouwbare en toereikende weergave bevat van het beleid van N.V. HVC ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen, van de bedrijfsvoering, de gebeurtenissen en de prestaties op dat gebied in het verslagjaar, in overeenstemming met de verslaggevingscriteria van N.V. HVC. Alkmaar, 28 maart 2013

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door drs. M.R.G. Adriaansens RA

124


Kengetallen Eenheid

Markt Aantal aandeelhoudende gemeenten Aantal aandeelhoudende waterschappen Aandeel landelijk HVC in aantal gemeenten (en inwonertal) Productie Inzameling HVC Aantal woonhuisaansluitingen* Aantal aandeelhoudende gemeenten waar HVC de inzameling verzorgt

2012

2011

2010

2009

2008

52 6 12,5% / 12%

55 6 12,5% / 12%

57 5 12% / 11%

56 – 13% / 11%

56 – 12% / 11%

477.041

473.202

469.729

247.846

240.898

28

31

33

24

22

Aanvoer afval (inclusief inzameling HVC) Verbrandbaar huishoudelijk afval Verbrandbaar bedrijfsafval Composteerbaar afval Biomassa Grof huishoudelijk afval Niet brandbaar afval (inclusief wit- en bruingoed)

kton kton kton kton kton kton

463 506 135 185 41 3

467 422 145 190 47 17

471 422 142 183 61 12

466 408 142 179 61 13

481 377 159 173 67 25

Totaal

kton

1.333

1.288

1.291

1.269

1.282

Rioolwaterzuiveringsslib aandeelhouders* Rioolwaterzuiveringsslib derden*

317 53

312 47

320 49

– –

– –

Totaal

370

359

369

–

–

Verwerking afval HVC Afvalcentrales (verbranding) HVC Compostering Bio-energiecentrale Recycling via Sortiva (50%-deelneming) Recycling via Korenet (50%-deelneming) Verwerking elders


937 138 183 37 5 30

896 137 187 40

885 129 181 58

870 127 175 42

864 127 171 67

25

36

51

51

Totaal

kton

1.330

1.285

1.289

1.265

1.280

Slibverwerkingsinstallatie

kton

375

353

369

–

–

In % van verwerkt verbrandbaar afval*


200 22 62 5 27 3%

231 20 37 4 24 3%

200 22 33 5 25 3%

221 23 47 2 23 3%

202 23 48 5 24 3%

As uit slib In % van verwerkt slib

kton kton

23 6%

22 6%

23 6%

– –

– –

Restproducten en reststoffen Gecertificeerd slak Ferro- en non-ferro-metalen Compost Bedas Vliegas, zouten en filterkoek*

*

Voor de vergelijkbaarheid zijn de cijfers 2011 aangepast op basis van recente gegevens.

i

De met het saldo van de netto-energieproductie en gas-/dieselverbruik bespaarde energie uit fossiele brandstoffen.

ii

Idem, waarbij bespaarde energie is uitgedrukt in vermeden gasverbruik.

iii

Idem, waarbij de bespaarde energie is uitgedrukt in vermeden CO2-uitstoot.

iv

Geleverde energie / energetische waarde van het afval.

v

Eigen vermogen en externe fi nanciering – liquide middelen.

Kengetallen /

Energie Geproduceerde elektriciteit Geproduceerde warmte Gasverbruik installaties* Bijdrage duurzame energie uitgedrukt in vermeden primaire energie i Bijdrage duurzame energie uitgedrukt in vermeden gasverbruik ii Vermeden CO2-emissie iii Verhandelbare emissierechten (Nox)

125

Eenheid

2012

2011

2010

2009

2008

GWh TJ mio Nm3

893 244 22.299

860 118 13.763

766 65 7.765

696 43 8.760

770 43 9.106

TJ

4.036

3.689

4.089

3.660

3.323

mio Nm3 kton kton

128 277 –

105 298 0,0

116 249 0,1

104 223 0,1

94 219 0,1

Netto-energetisch rendement Afvalcentrale te Alkmaar/ Dordrecht/Bio-energiecentrale Totaal netto energetisch rendement iv

23% / 21% / 25% / 21% / 21% / 12% / 18% / 9% / 21% / 8% / 30% 31% 29% 29% 29% 24% 25% 21% 18% 20%

Financieel Winst- en verliesrekening Bedrijfsopbrengsten EBITDA Resultaat na belasting Garantstellingsprovisie en dividend Garantstellingsprovisie en dividend per aandeel

€ mio € mio € mio € mio €

291 93 – 19 7 2.028

281 99 – 11 7 2.077

256 88 9 7 2.095

256 88 2 5 1.996

208 78 12 4 1.650

Vrije kasstroom

€ mio

67

– 12

– 15

– 80

– 65

Balans Eigen vermogen Gegarandeerde leningen Geïnvesteerd vermogen v

€ mio € mio € mio

68 643 943

87 672 983

99 686 939

99 615 829

103 530 747

€ €

20.581

26.407

31.062

31.062

38.708

194.291

202.818

215.538

199.611

199.611

Ratio’s Solvabiliteit vi Interest coverage ratio vii Rentabiliteit eigen vermogen viii Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen ix

7% 0,5 –34% 2%

9% 0,8 –13% 3%

11% 1,3 9% 5%

12% 1,1 9% 5%

14% 1,5 15% 6%

Personeel Aantal medewerkers absoluut Aantal medewerkers effectief (fte) Gemiddelde leeftijd Percentage vrouwelijke medewerkers Ziekteverzuim

990 937 46,3 17% 7,70%

1.012 959 45,7 17% 7,60%

1.019 963 45,7 16% 6,94%

735 698 45,5 17% 5,50%

715 674 45,0 18% 5,88%

Eigen vermogen per aandeel Gegarandeerde leningen per aandeel

vi

Eigen vermogen/geïnvesteerd vermogen.

vii

Resultaat voor rentekosten en belasting / rentekosten.

viii Resultaat voor belasting / eigen vermogen. ix

Resultaat voor rentekosten en belasting / geïnvesteerd vermogen.

De basis voor de berekening van de gegevens van i t/m iii dient conform het door Senternovem opgestelde Protocol Monitoring Duurzame Energie te zijn, dat de basis vormt bij de monitoring van de Nederlandse duurzame-energie-ontwikkelingen. Over de voorgaande jaren is het protocol niet juist toegepast. Herberekening heeft niet plaatsgevonden.

126


Colofon

Inhoud HVC Concept en realisatie C&F Report Amsterdam B.V. Drukwerk Zwaan Printmedia, Wormerveer Alkmaar, mei 2013 NV HVC Jadestraat 1 1812 RD Alkmaar Postbus 9199 1800 GD Alkmaar (072) 5411311 www.hvcgroep.nl [email protected]

Dit verslag is gedrukt op Cocoon Silk. Dit papier voldoet aan de hoogste milieu- en kwaliteitseisen.

127

128



NV HVC Jadestraat 1 1812 RD Alkmaar Postbus 9199 1800 GD Alkmaar (072) 5411311 www.hvcgroep.nl [email protected]

HVC Jaarverslag 2012 Inclusief duurzaamheidsverslag

Recommend Documents