jaarverslag 2011 Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag

jaarverslag 2011 Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag

Van Gansewinkel Groep In een overzicht

People

Profit

Planet

Aantal medewerkers

2e leven als grondstof

Fatale ongevallen

6.435 617 * Frequentie verzuimongevallen

0

58,1 1,22 %

%

3

10,9 1,5

%

%

0,1%

3,1%

1.296

TJ

191 TJ

3

9 mln

254 -25 mln

mln 3 mln

5 mln

Operationele kasstroom

162 1

mln

Nettoresultaat

Eigen vermogen

Nieuw geïmplementeerde C2C-projecten

59

71 mln

6%

0,7% Warmteproductie

mln

EBITDAE

GWh

%

Bedrijfsresultaat (EBIT)

1.186

0,05 Mton

22,4 694

0,3% Opleidingsinspanning

Mton

Elektriciteit geleverd aan het net

Nettorendement energieopwekking

5,1

Verloop

1,4%

0

Ziekteverzuim

8

Omzet

Vermeden CO2 in de keten

mln

233

mln

3 mln

8 mln

* De kerncijfers die betrekking hebben op People zijn, met uitzondering van het aantal medewerkers, exclusief de resultaten van het medio 2011 overgenomen Veolia België.

Twee kanten, twee klanten Van Gansewinkel Groep bedient vanuit twee kanten, twee klanten. Aan de voorkant zamelen we afval in en verwerken dit tot secundaire grondstoffen. Aan de achterkant leveren we deze materialen op specificatie aan bij klanten voor de productie van nieuwe producten. Zie pag. 22.

Grondstoffenschaarste als businesscase Door de wereldwijde bevolkingsgroei en toenemende welvaart neemt de vraag naar grondstoffen toe, terwijl het aanbod afneemt. Van Gansewinkel Groep geeft afval een tweede leven als grondstof en energie en reduceert daarmee de behoefte aan natuurlijke grondstoffen. Zie pag. 87.

GanseWinkel Van Gansewinkel Groep biedt een scala aan duurzame producten en diensten. Neem een kijkje in onze GanseWinkel en vind een greep uit ons aanbod. Zie pag. 98.

Profiel Van Gansewinkel Groep is zowel afvaldienstverlener als grondstoffenen energieleverancier. Het bedrijf zamelt afval in en bewerkt of verwerkt afval tot grondstoffen en energie. Thuismarkt is de Benelux, maar Van Gansewinkel Groep is ook actief in Duitsland, Frankrijk, Portugal, Tsjechië, Polen en Hongarije. Ongeveer 7.500 medewerkers realiseren een jaaromzet van circa € 1,2 miljard.

De private equity-partijen CVC Capital Partners en Kohlberg Kravis Roberts & Co. hebben samen een meerderheidsbelang (respectievelijk 38,2% en 32,5%) in Van Gansewinkel Groep bv. De overige aandelen zijn in handen van Oranje-Nassau Groep (6,9%), Intermediate Capital Group (6,4%) en het management (16 %).

Van Gansewinkel Groep Omzet € 1.186 mln*

Inzameling & Services

Van Gansewinkel Inside

Omzet € 883 mln

Door de wereldwijde bevolkingsgroei en toenemende welvaart neemt de vraag naar grondstoffen toe, terwijl het aanbod afneemt. Op langere termijn moeten we rekening houden met mondiale fysieke tekorten aan materialen. De grondstoffenschaarste vormt de basis voor onze strategie. Van Gansewinkel Groep zit met haar diensten en renewables (secundaire gronden brandstoffen) ‘inside’ de processen en producten van steeds meer klanten. We verdiepen ons in de bedrijfsprocessen van onze klanten en gebruiken onze kennis en ervaring om ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk afval ontstaat.

Voor de afvalstromen die toch vrijkomen, ontwikkelen we een optimaal logistiek systeem en een duurzame en waardevolle bewerkingsmethode. Zo blijven zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen behouden. Steeds meer producten bestaan uit onze gerecyclede grondstoffen. Zo leveren wij onder andere metalen, kunststoffen, glasscherven, hout en papier. En we gaan verder. Samen met partners ontwikkelen we retoursystemen en sluiten we kringlopen, waarbij we grondstoffen direct terugleveren aan diezelfde partners. Steeds meer producten kunnen het etiket ‘Van Gansewinkel Inside’ dragen. Zo geven we concreet invulling aan ons credo: Afval Bestaat Niet.

4.956 fte

6.198 fte **

Recycling Omzet € 142 mln

465 fte

Energy from Waste Omzet € 242 mln

414 fte

Van Gansewinkel

Coolrec

Maltha

Van Gansewinkel Minerals

AVR

Inzameling en bewerking van afval. Leverancier van materiaalstromen, zoals papier, bouwen sloopmateriaal, metalen, aluminium, koper, hout en kunststoffen.

Recycling van elektrische en elektronische apparatuur. Leverancier van o.a. herwonnen staal, koper, kunststof en aluminium.

Recycling van glasproducten. Leverancier van herwonnen glas.

Bodemsanering en grondreiniging. Leverancier van duurzame bouwstoffen.

Verwerking van restafval. Leverancier van energie.

* Uit de geconsolideerde omzet is € 81 miljoen omzet geëlimineerd, die betrekking heeft op intercompany omzet tussen de verschillende onderdelen. ** Het totaal aantal fte van Van Gansewinkel Groep is exclusief uitzendkrachten en omvat 363 fte die voor de Groep werkzaam zijn.

2

jaarverslag 2011

Kerncijfers 2011

2010

2009

Aantal medewerkers (excl. uitzendkrachten)

6.435

5.818

5.780

Gemiddeld aantal uitzendkrachten (fte)

1.061

1.175

1.107

10,9

14

12

-

7,4

-

1,5

1,4

-

8

11

14

0,19

0,24

0,28

5,1

5,4

5,1

Tweede leven als grondstof (%)

58,1

56,7

56,5

Vermeden CO2 in gehele keten (Mton)

1,22

1,17

1,20

Nettorendement energieopwekking (%)

22,4

23,1

26,1

3

4

4

Productie groene energie (%)

19,4

20,6

20,4

Productie grijze energie (%)

14,6

13,5

13,7

7,9

9,2

9,4

Elektriciteitsproductie (GWh)

879,5

875

1.030

Warmteproductie (TJ)

1.296

1.487

2.470

1.186

1.115

1.137

254

249

259

21%

22%

23%

59

50

-73

Nettoresultaat

-25

-22

-188

Eigen vermogen

162

154

179


233

230

245

Rendement op geïnvesteerd vermogen (ROCE)

4%

3%

-7%

Klanttevredenheid (cijfer)

8,2

8,2

8,1

People*

Verloop (%) Motivatie van medewerkers (cijfer) Opleidingsinspanning (%) Ongevallenfrequentie Ernstgraad van incidenten Ziekteverzuim (%)

Planet

Aantal nieuw geïmplementeerde C2C-projecten

Overige toepassing (%)

Profit - in miljoen € Omzet EBITDAE** EBITDAE-marge Bedrijfsresultaat (EBIT)

** De kerncijfers die betrekking hebben op People zijn, met uitzondering van het aantal medewerkers, exclusief de resultaten van het medio 2011 overgenomen Veolia België. ** Het EBITDAE-resultaat is de winst voor rente, belastingen, afschrijvingen, amortisaties en uitzonderlijke resultaten. De uitzonderlijke resultaten (exceptional items) worden genormaliseerd voor een zuivere vergelijking van de resultaten zonder impact van eenmalige/ uitzonderlijke kosten en opbrengsten. De uitzonderlijke resultaten worden niet meegenomen in de resultaten in de managementrapportages van de onderneming. Voor een aansluiting van het EBITDAE-resultaat voor managementdoeleinden met de EBITDA in de jaarrekening wordt gerefereerd naar pagina 123 in het jaarverslag. De EBITDA in de jaarrekening is de winst voor rente, belastingen, afschrijvingen en amortisaties.

3

Inhoud

4

jaarverslag 2011

Van de voorzitter .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

Risicomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76

Verslag Raad van Commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Interview met Raad van Commissarissen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

Duurzaam ketenbeheer .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

82

10

Corporate Governance .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Verslag Raad van Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Missie, visie, kernwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marktpositie, markttrends 2011 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SWOT-analyse .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strategie 2011-2014 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kerndoelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verdienmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inzameling & Services: Van Gansewinkel .. . . . . . . . . . . . . . . . . . Recycling: Coolrec, Maltha . & Van Gansewinkel Minerals .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energy from Waste: AVR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Internationaal .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Organisatie en verankering . van duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . People .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Verslag Centrale Ondernemingsraad .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Planet .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Profit .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Financiële ontwikkelingen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Verwachtingen 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – Van de CFO .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stakeholdersdialoog .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14 15 15

Van Gansewinkel Inside . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Onze visie: Afval Bestaat Niet .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 De Renewables Company .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 De GanseWinkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Zo sluiten we de cirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Ontwikkelingen in de politiek en regelgeving .. . . . . . . . . 110

18 19

Verkorte jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

21 22

Over dit verslag .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

24

GRI-verklaring .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 27 30

GRI-tabel .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

34

Assurance rapport .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 36 39

Personalia Raad van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

46 53

Personalia Raad van Commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

63 64

Verklarende woordenlijst .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

66 67

Colofon .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

70

5

van de

voorzitter

op onze afvalenergiecentrales verhoogd en zijn flinke stappen gezet om ons toekomstig energierendement uit de verbrandingsactiviteiten te verhogen. Stap voor stap verbeteren we met ruim 7.000 collega’s de kwaliteit van onze veelzijdige onderneming.

Sterke positionering

CEO Ruud Sondag

Ondanks de zwakke economische situatie en de prijsdruk die we binnen alle bedrijfsonderdelen hebben ervaren, zijn we in staat geweest concreet invulling te geven aan onze groeistrategie en is de efficiency van ons bedrijf verder toegenomen. We hebben onze transitie naar een toonaangevende leverancier van grondstoffen en energie verder vorm gegeven. Met gepaste trots en tevredenheid kijk ik dan ook terug op onze prestaties in 2011. We begonnen het jaar met een margeverlies van ruim € 30 miljoen als gevolg van de tariefserosie binnen Energy from Waste, die voortkwam uit de tenders voor huishoudelijk afval in 2009. Daar hebben we groepsbreed het stevige efficiencyprogramma Fit for the Future tegenover gesteld, waardoor de daling van de winstmarge beperkt bleef. De besparingsdoelstelling van dit programma is gerealiseerd, dat is echt een prestatie van formaat. Operationeel hebben we een jaar van verbeteringen achter de rug. We hebben boordcomputers en automatische planningssystemen geïmplementeerd, onze financiële administraties gecentraliseerd en onze recyclinglijnen geoptimaliseerd. Daarnaast hebben we de efficiency

6

jaarverslag 2011

Tot tevredenheid stemt ook onze marktpositionering. Door de crisis en haar effecten heeft het begrip duurzaamheid meer importantie gekregen. Er is behoefte aan stabiliteit en visie op lange termijn. Onze Afval Bestaat Niet-propositie leidt onherroepelijk tot business. We zijn toonaangevend, staan te boek als een opinieleider en onderscheiden ons op het gebied van duurzaamheid en transparantie. Steeds meer klanten vragen proactief of wij willen kijken naar hun afvalmanagement en grondstoffengebruik. Het besef dat de grondstoffen die ze gebruiken schaars worden, neemt toe. Wij bieden een oplossing door terugnamesystemen te organiseren en materialen geschikt te maken voor hergebruik. We merken echt dat klanten voor ons kiezen vanwege onze duurzame aanpak, kennis en visie. Dat zien we terug in de klanttevredenheidscijfers, die onverminderd goed blijven en nog steeds verbeteren.

Strategische stap in België Een strategisch belangrijke stap was de overname van Veolia in België, een gezond inzamelings- en recyclingbedrijf met een jaaromzet van zo’n € 100 miljoen. Ondanks de moeilijke marktomstandigheden en onze kapitaalstructuur zijn we in staat geweest om onze positie in België verder te verstevigen. Met onze aandeelhouders - die kapitaal beschikbaar stelden voor de transactie - hebben we met deze overname de weg

naar groei vervolgd. De acquisitie leidde bovendien tot een verbetering van onze balanspositie, omdat er geen vreemd vermogen aan te pas is gekomen. Een tactische zet was verder de aanpassing van onze financieringspositie. Met ons bankensyndicaat kwamen we in april 2011 tot nieuwe voorwaarden, die ons meer ruimte en flexibiliteit geven om zelf de volgende stap van de onderneming te bepalen. Wel is het noodzakelijk dat we op termijn tot andere vermogensverhoudingen komen, zodat we onze strategie op eigen kracht kunnen uitrollen. Ook onze kapitaalstructuur moet een duurzaam karakter krijgen, net als onze diensten en producten.

Prijsdruk binnen Inzameling Nederland Helaas zijn we niet afdoende in staat geweest om de tariefserosie binnen de Nederlandse inzamelactiviteiten op te vangen. Deze prijsdruk is het gevolg van de overcapaciteit op de afvalverbrandingsmarkt. Van Gansewinkel verwacht op termijn meer evenwicht in deze markt, als gevolg van een aanzienlijke import van afvalstromen uit het buitenland. Dat is goed en hoopgevend op korte termijn, maar geen structureel goede oplossing op de lange termijn. Door de mondiale grondstoffenschaarste zal het belang van afvalverbranding afnemen en het belang van hoogwaardig materiaalhergebruik toenemen. In onze ogen is dat laatste argument de hoofdreden om structureel capaciteit in Nederland af te bouwen. Binnen de branche zal het belang van afvalverbranding afnemen. Dit zal ertoe leiden dat met name installaties die excentrisch gelegen zijn, de benodigde schaal ontberen en weinig ontsluitingsmogelijkheden hebben voor warmte (huishoudens) en stoom (bedrijfsleven) de toekomst met zorg tegemoet zullen zien. Wij hebben in 2010 als eerste in de markt een van onze drie verbrandingsinstallaties gesloten en onze eigen capaciteit met 15% gereduceerd. Inmiddels ligt de focus bij de overgebleven capaciteit op hogere energierendementen. De zogenoemde varkenscyclus binnen de afvalverbrandingsmarkt heeft ons tot innovatie gebracht. Ondanks structureel lagere poorttarieven aan de voorkant, komen onze EBITDAE-marges weer op het oude niveau dankzij hogere energieopbrengsten. Contracten met het Warmtebedrijf Rotterdam voor stadsverwarming en de

Stoompijp bv voor de levering van stoom aan omliggende bedrijven zullen onze energierendementen binnen drie jaar grofweg doen verdubbelen.

Blijvende focus op efficiency Toekomstige macro-economische omstandigheden zijn moeilijk in te schatten en Van Gansewinkel Groep acteert in een markt die onzeker is als het gaat om volume en prijs. Dus blijven we focussen op efficiencyen kwaliteitsverbeteringen, waarbij de successen die we eerder op dit vlak hebben geboekt motiverend werken. In 2012 gaan we ons logistieke apparaat nog moderner, efficiënter, foutlozer en sneller maken dan het vandaag al is. Door meer processen te standaardiseren en te professionaliseren, kunnen we ons nog meer richten op onze klanten en medewerkers. Ons bedrijf heeft inmiddels een trackrecord als het gaat om voortdurende verbeterslagen. Onze kostenstructuur is de afgelopen jaren met € 100 miljoen gereduceerd en daarmee houdt het niet op. Bij al die veranderingen houden we altijd onze vijf kernwaarden in het achterhoofd. Zo bewaken we het DNA van onze organisatie. Als je continu verbouwt om te verbeteren, is het belangrijk om de bloedgroep van de verbouwers goed in de gaten te houden. Dat doen we al jaren en dat zullen we blijven doen. In 2011 heeft het door ons ingeschakelde strategisch adviesbureau Roland Berger de recyclingmarkt en onze activiteiten daarbinnen onder de loep genomen. Komend jaar gaan we opvolging geven aan die studie. We willen optimaal gebruikmaken van ons netwerk en onze kennis en een zo hoog mogelijke kwaliteit van de grondstoffen realiseren. Van Gansewinkel Groep blijft investeren in kennis, kwaliteit en uitbreiding van haar positie als grondstoffenleverancier. Ik ben ervan overtuigd dat we dankzij de inzet van onze medewerkers en met onze activiteiten, visie en strategie goed gepositioneerd zijn voor verdere groei.

Ruud Sondag Voorzitter Raad van Bestuur [email protected]

7

verslag

raad van Commissarissen

De Raad van Commissarissen bespreekt met de Raad van Bestuur actuele projecten. Naast de financiële positie worden ook de marktontwikkelingen en de ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, klanten medewerkerstevredenheid belicht. De Raad van Commissarissen is in 2011 zes keer bijeen geweest. Indien een lid van de Raad van Commissarissen niet fysiek bij een vergadering aanwezig kan zijn, participeert hij via een video- of telefoonconference. Eén lid heeft hier in 2011 tweemaal gebruik van gemaakt. Tijdens de vergaderingen kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: • Marktontwikkelingen • Voortgang financiële en operationele resultaten • Veiligheid • Jaarcijfers 2010, duurzaamheidsverslag 2010 en bijbehorende managementletter accountant • Strategie en Mid Term Plan • Riskmanagement • Financiële positie • Herfinanciering 2011 • Eigendomsstructuur • Selectie nieuwe accountant • Acquisities en investeringsvoorstellen • Kostenbesparings- en verbeterprogramma’s • Energie-efficiency AVR Rozenburg • Budget 2012

De aandeelhouders stellen het beloningsbeleid vast en de onafhankelijke commissarissen toetsen of de beloningen een acceptabele afspiegeling vormen van de verhoudingen binnen de onderneming. Zie de remuneratie van de Raad van Bestuur in 2011 op pag. 129.

In de vergadering in april 2011 is het financiële en duurzaamheidsverslag 2010 door de Raad van Commissarissen besproken. Hierbij was de externe accountant aanwezig.

Agenda 2012

Overleg met Raad van Bestuur

v.l.n.r.: Carel van den Driest, Reinhard Gorenflos, Hugo van Berckel en Peter Berdowski.

De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het strategische en financiële beleid van Van Gansewinkel Groep. De raad bestond in 2011 uit voorzitter Reinhard Gorenflos (Partner KKR), Hugo van Berckel (Partner CVC), Peter Berdowski (CEO Koninklijke Boskalis Westminster nv) en Carel van den Driest (voormalig CEO Koninklijke Vopak nv). Sinds 1 januari 2012 is Hugo van Berckel voorzitter van de Raad van Commissarissen.

8

jaarverslag 2011

overleg met de Centrale Ondernemingsraad. Tijdens de bijeenkomst zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: • Kostenbesparings- en efficiencyprogramma’s • Schuldpositie en herfinanciering • Marktontwikkelingen • Veiligheidsontwikkelingen • Betrokkenheid van de aandeelhouders

De Raad van Bestuur voert maandelijks als team overleg met de aandeelhouders (KKR, CVC Capital Partners). Tijdens dit overleg wordt ingegaan op de resultaatontwikkeling, de operationele ontwikkelingen en personeels- en strategiegerelateerde issues.

Overleg met Centrale Ondernemingsraad

Commissies De financial audit commissie wordt gevormd door de heren Gorenflos en Van Berckel, evenals de selectie- en remuneratiecommissie. De remuneratiecommissie heeft de volgende criteria bepaald voor de bonussystematiek: • EBITDAE • Operationele performance • Vrije kasstroom voor financieringslasten • Medewerkerstevredenheid • Veiligheid (IF)

De Raad van Commissarissen zal de financiële en operationele resultaten van de onderneming in 2012 nauwkeurig volgen, net als de prestaties op het gebied van veiligheid en de uitrol van het groeiplan voor de middellange termijn. Daarnaast willen de commissarissen in 2012 de contouren schetsen voor de volgende stap van de onderneming. De Raad van Commissarissen is in 2012 drie jaar in dezelfde samenstelling actief. In 2011 was er geen aanleiding om het eigen functioneren te evalueren, maar dit punt wordt in 2012 besproken.

Hugo van Berckel Voorzitter Raad van Commissarissen

De heer Van den Driest is mede personeelscommissaris namens de medezeggenschap en voerde eenmaal

Zie interview Raad van Commissarissen op pag. 10.

9

interview met de

raad van commissarissen

“Flink stuk vooruit, ondanks tegenwind”

opzichte van zijn sectorgenoten”, vindt Berdowski. Een ander belangrijk item dat uitvoerig besproken is binnen de Raad van Commissarissen is de aanpassing van de financieringsvoorwaarden. “De nieuwe financieringspositie heeft meer lucht en ruimte gegeven in de ontwikkeling van het bedrijf”, zegt Van den Driest. Dat was volgens de Raad van Commissarissen ook nodig. “Hier is een prima prestatie geleverd, zeker wat betreft snelheid en timing. Er is optimaal gebruikgemaakt van de marktkennis van de aandeelhouders.”

Juiste prioriteitenstelling

Gegeven de moeilijke marktomstandigheden is de Raad van Commissarissen tevreden over de prestaties die Van Gansewinkel Groep heeft neergezet in 2011. “Ondanks de tegenwind is de onderneming in veel opzichten een flink stuk vooruitgekomen”, stellen de toezichthouders eensgezind. “De overcapaciteit op de Nederlandse afvalverbrandingsmarkt heeft geleid tot stevige prijserosie binnen Energy from Waste, die in 2011 nadrukkelijk is overgeslagen naar de inzamelingsmarkt. Van Gansewinkel Groep is erin geslaagd de volumes vast te houden en de prijsval voor een belangrijk deel te compenseren door groepsbrede efficiencyverbeteringen”, aldus Reinhard Gorenflos, voorzitter van de Raad van Commissarissen. “Het feit dat de doelstellingen van de geformuleerde efficiencyprogramma’s in een moeilijke markt volledig zijn gerealiseerd, is een groot compliment waard”, zegt Carel van den Driest. “Een mooi voorbeeld is de afvalenergiecentrale in Rozenburg, die na een reorganisatie en focus op energierendement weer goed gepositioneerd is voor toekomstige groei. Het verbeteringspotentieel binnen Energy from Waste is door het management volledig benut en er zijn belangrijke strategische stappen gezet: Van Gansewinkel Groep gaat steeds meer huishoudens en bedrijven voorzien van energie.”

10

jaarverslag 2011

Goede balans Peter Berdowski spreekt van een goede balans tussen het streven naar margebehoud door efficiencymaatregelen aan de ene kant en innovaties en groei door acquisities aan de andere kant. “Ondanks de crisis is het bedrijf sterker geworden. Door slimmer te werken en de introductie van innovatieve producten als het eigen Cradle to Cradle-kantoorpapier, maar ook door de overname van Veolia in België. Een acquisitie die uitstekend aansluit bij de strategie.” Deze acquisitie, waarvoor de aandeelhouders kapitaal inbrachten, werd door de Raad van Commissarissen dan ook volledig gesteund. “De activiteiten van beide partijen vullen elkaar aan en ook geografisch zijn de bedrijven complementair. Het synergiepotentieel is groot”, stelt Hugo van Berckel. “Met de overname heeft Van Gansewinkel haar leidende positie in de Benelux verder versterkt.” De marktpositionering is volgens de commissarissen ook versterkt door de commerciële propositie van de onderneming. “De boodschap Afval Bestaat Niet staat als een huis. Daar plukt Van Gansewinkel Groep nu de vruchten van en ook de komende jaren kan er geoogst worden. Het bedrijf onderscheidt zich nadrukkelijk ten

De Raad van Commissarissen waakt voor een goede prioriteitenstelling. “We zetten de groeiplannen van het management af tegen het strategisch kader. In een gezonde verhouding is het management het gaspedaal en de Raad van Commissarissen de rem. Dat is ook bij Van Gansewinkel Groep het geval”, laat Berdowski weten. “We zeggen: ben bezig met morgen, maar pluk ook het laaghangend fruit vandaag en zorg dat je excelleert in je kernactiviteiten. De financiële middelen en de managementaandacht die kunnen worden gegeven zijn immers schaars.” Bovendien rekenen de commissarissen ook de komende jaren op lastige marktomstandigheden. “Dan is het verstandig voorzichtig te opereren en het huis steeds verder op orde te brengen”, zegt Van Berckel. “Dat doet Van Gansewinkel Groep als geen ander. Het bedrijf blijft werken aan efficiencyen kwaliteitsverbeteringen. Zo bestudeert het management in 2012 welke processen binnen de organisatie kunnen worden gestandaardiseerd en geautomatiseerd. Dat is geen revolutie, maar evolutie. Dergelijke initiatieven passen bij de voortdurende aandacht voor verbetering en leiden ertoe dat Van Gansewinkel Groep voorop blijft lopen in de branche.” Veiligheid is een thema dat bij elke vergadering van de Raad van Commissarissen op de agenda staat. “Als je kijkt naar de cijfers is de trend positief, maar als het om veiligheid gaat kan het altijd beter en mag je nooit tevreden zijn”, benadrukt Van den Driest. “Zware ongevallen staan per definitie hoog op de agenda. Wat was de oorzaak? Wat zijn de lessen die we eruit kunnen trekken? Dat willen we als toezichthouders weten.”

Duurzaam en transparant De Raad van Commissarissen hecht veel waarde aan een duurzame en transparante bedrijfsvoering. Gorenflos: “Van Gansewinkel Groep presteert op dit vlak uitstekend. De strategie, businesscase en werkwijze van het bedrijf bewijzen dat economie en ecologie absoluut hand in hand gaan. We staan ook volledig achter het besluit van de onderneming om het ‘Global Compact’ te ondertekenen, een initiatief van de Verenigde Naties ter bevordering van maatschappelijk verantwoord ondernemen.” Van Gansewinkel Groep maakt deel uit van het Green Portfolio Program van KKR. “We investeren niet alleen in de financiële performance van bedrijven, maar ook in de duurzaamheidsprestaties. Kern van dit programma is dat duurzaamheid en verbetering van processen in elkaars verlengde liggen”, zo laat Gorenflos weten. Op het gebied van transparantie heeft Van Gansewinkel Groep volgens Van Berckel inmiddels een goed trackrecord opgebouwd. “De GRI A+-status is het transparantieniveau dat in onze ogen past bij de onderneming. De erkenning hiervoor van diverse stakeholders is waardevol.”

Volgende stap In 2012 streeft de onderneming naar verdere resultaatsverbetering. “Dat moet voortkomen uit de verdere integratie van Veolia in België, verdere efficiencyen kwaliteitsverbeteringen en de sterke positionering van het bedrijf, die onherroepelijk zal leiden tot meer business”, stelt Gorenflos. “Daarnaast zal Van Gansewinkel Groep zich verder voorbereiden voor een exit.” De Raad van Commissarissen wil in 2012 samen met de Raad van Bestuur de contouren schetsen voor de volgende stap van de onderneming, waarbij de aandeelhoudersstructuur zal veranderen. “We hebben unaniem de bereidheid uitgesproken om hier in de loop van het jaar een visie op te hebben”, aldus Gorenflos, die hieraan toevoegt dat de timing van de volgende stap afhankelijk is van de ontwikkeling op de financiële markten en de prestaties van het bedrijf. Mede in dit kader is in 2011 gekozen voor een nieuwe accountant, op advies van de Raad van Commissaris-

11

sen. “We vinden het per definitie verstandig om eens in de paar jaar van accountant te wisselen”, laat Van Berckel weten. “Dat is ook in toenemende mate in lijn met de visie van de Nederlandse overheid op dit gebied. En juist met het oog op de volgende fase van de onderneming is het goed dat er met een frisse externe blik naar de organisatie wordt gekeken.”

Betrokken medewerkers De Raad van Commissarissen heeft ook in 2011 een grote betrokkenheid en flexibiliteit bij de medewerkers van Van Gansewinkel Groep ondervonden. Die betrokkenheid zien de commissarissen ook terug in de Centrale Ondernemingsraad. Van den Driest: “De medezeggenschap bij Van Gansewinkel Groep is kritisch, maar constructief. De Centrale Ondernemingsraad heeft voor een groot deel dezelfde onderwerpen op de agenda staan als wij en kijkt voornamelijk naar de impact van maatregelen op medewerkers. Dat is positief.” De Raad van Commissarissen wil alle medewerkers hartelijk danken voor de grote inzet die is getoond. “Door de lastige marktomstandigheden wordt er veel gevraagd en iedereen verdient een compliment voor de prestaties die zijn geleverd.”

Corporate Governance Op Van Gansewinkel Groep bv is het gemitigeerd structuurregime van toepassing. Dit betekent dat de wettelijke bepalingen omtrent het structuurregime gelden, met uitzondering van het bepaalde in art. 2:272 BW: benoeming en ontslag van bestuurders geschiedt niet door de Raad van Commissarissen, maar door de algemene vergadering van aandeelhouders. Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van de vennootschap behoort conform de wet alle bevoegdheid die niet aan het bestuur of aan anderen is toegekend. De vennootschap wordt bestuurd door de Raad van Bestuur. Toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur wordt gehouden door de Raad van Commissarissen. Daarnaast wordt de Raad van Commissarissen geconsulteerd omtrent belangrijke aangelegenheden die de onderneming betreffen. Meer in het bijzonder zijn conform de statuten van de vennootschap een aantal ingrijpende bestuursbesluiten voorbehouden aan voorafgaande goedkeuring door de Raad van Commissarissen. Twee leden van de Raad van Commissarissen zijn niet onafhankelijk in de zin van de corporate governancecode, aangezien zij KKR en CVC Capital als grootaandeelhouders van de onderneming vertegenwoordigen. De heren Berdowski en Van den Driest hebben als onafhankelijke leden zitting in de Raad van Commissarissen (zie pag. 143). De Raad van Commissarissen vergadert minimaal vier keer per jaar, doch overigens zo vaak als dit noodzakelijk is of wordt geacht met het oog op het belang van de onderneming. De Raad van Commissarissen is samengesteld en benoemd in overeenstemming met het bepaalde in art. 2:268 BW. Als niet-beursgenoteerde onderneming is Van Gansewinkel Groep niet verplicht de principes en best prac-

12

jaarverslag 2011

ticebepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code toe te passen. De mate van transparantie en verantwoording die de Corporate Governance Code bedrijven oplegt, sluit echter prima aan op de filosofie en de bedrijfsvoering van Van Gansewinkel Groep. Risicobeheersing heeft de volledige aandacht van de Raad van Bestuur. Het in kaart brengen van alle voorkomende risico’s en een zo transparant mogelijke communicatie daarover, is daarbij het uitgangspunt. Daar zal de Raad van Bestuur de relevante principes van de Corporate Governance Code bij betrekken. Een strategische doelstelling van onze huidige aandeelhouders is dat Van Gansewinkel Groep op termijn andere eigenaars zal krijgen, waarbij een beursgang tot de opties behoort. Dit zal nog scherpere eisen stellen aan de transparantie en verantwoording van onze bedrijfsvoering. Gedurende het verslagjaar is dan ook verder vormgegeven aan de professionalisering van de corporate governance van de onderneming. Er zijn voorbereidingen getroffen voor aangepaste reglementen van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen, die in 2012 ter besluitvorming worden voorgelegd. Daarnaast heeft in 2011 besluitvorming plaatsgevonden over de invoering van een gedragscode, die begin 2012 wordt geïmplementeerd. Ook heeft de onderneming de principes van het Global Compact-programma van de Verenigde Naties onderschreven. De rapportage hierover zal vanaf verslagjaar 2012 plaatsvinden. We willen de ingezette lijn om transparant te communiceren met onze stakeholders over onze strategie, resultaten, risico’s en kansen (SWOT) steeds concreter invullen. De GRI A+-status, de rapportage volgens IFRS en de informatie in dit jaarverslag tonen aan dat we die ambitie ook daadwerkelijk vorm geven.

13

verslag

raad van bestuur

Missie Overal waar gewerkt en geleefd wordt, ontstaat afval. En dat afval wordt meestal vroeg of laat verwijderd, opgeruimd of vernietigd. Van Gansewinkel Groep ziet het als haar taak om helemaal niets weg te gooien. Want weggooien levert op de lange termijn geen enkele bijdrage. Niet aan bedrijven en niet aan de maatschappij.

Kernwaarden Voor de klant

Wij zijn betrokken, oprecht geïnteresseerd en klantgericht.

Vooruitstrevend

Wij vinden dat afval niet bestaat. Dit sluit aan bij de Cradle to Cradle-filosofie.

Vertrouwen in elkaar Van Gansewinkel Groep levert die bijdrage wel. Blijvend. Wij zien afval dan ook niet als restproduct, maar juist als waardevol begin van een nieuwe cyclus. Zo kan afval een tweede leven krijgen en worden benut voor nieuwe grondstoffen of voor de productie van groene energie.

Wij staan garant voor een integere en transparante behandeling van materiaalstromen.

Veiligheid voorop

Wij willen dat iedereen die voor ons werkt gezond en wel weer thuiskomt.

Vakmanschap ten top

Wij stimuleren persoonlijke groei en samenwerking.

Visie Afval wordt door de meeste mensen als ongewenst beschouwd. Als iets zonder waarde. Van Gansewinkel Groep denkt daar heel anders over. Want in het afval van vandaag groeit de kiem voor de producten en goederen van morgen. Wij maken er zelfs graag iets moois van. Voor ons bestaat afval niet. Van Gansewinkel Groep streeft naar de meest duurzame oplossing voor haar afvalstromen en geeft zo veel mogelijk afval een tweede leven als grondstof. Dit tweede leven kan afval krijgen door onze gedegen kennis van grondstoffen, materialen en logistieke processen. Het afval dat overblijft, gebruiken we als brandstof voor onze afvalenergiecentrales. Zo kunnen we honderdduizenden huishoudens en bedrijven voorzien van duurzame stroom en warmte.

Kernwaarden v.l.n.r.: Yves Luca, Diederik Gijsbers, Rob de Fluiter Balledux en Ruud Sondag.

14

jaarverslag 2011

Bestuursvoorzitter Ruud Sondag: “Binnen al onze activiteiten op het gebied van inzameling, recycling en energie staat het respect voor mens en milieu centraal. We willen voortdurend onze prestaties en processen ten aanzien van veiligheid, gezondheid en milieu verbeteren. Als dienstverlener leveren we daarbij graag topkwaliteit. Dat pakken we op onze eigen manier aan, volgens de vijf sterren (kernwaarden) van Van Gansewinkel Groep. Waarbij we altijd gaan voor de klant. Met vooruitstrevende oplossingen, in wederzijds ver-

trouwen. En met veiligheid en vakmanschap hoog in het vaandel. Zo krijgt afval ‘sterkwaliteit’. In de vorm van grondstoffen en energie. Want afval bestaat in onze ogen niet.” Zo bewaken we onze normen en waarden. Deze uitgangspunten garanderen helderheid over onze manier van werken. Voor onze medewerkers, voor onze klanten en leveranciers en voor de wereld om ons heen.

Marktpositie Van Gansewinkel Groep is zowel afvaldienstverlener als grondstoffenen energieleverancier en actief in de gehele afvalketen. Het bedrijf zamelt alle soorten afval in en bewerkt of verwerkt afval tot grondstoffen en (duurzame) energie. Met een omzet van € 1,2 miljard is Van Gansewinkel Groep marktleider in de Benelux en een top 10-speler in Europa. Het bestaande portfolio en de bestaande geografische spreiding vormen het platform voor groei, die zowel autonoom als door acquisities zal worden gerealiseerd. Van Gansewinkel Groep streeft naar groei van de (afval)dienstverleningsactiviteiten en de recyclingactiviteiten. Binnen de consoliderende afvalverbrandingsmarkt ligt de focus op maximaal energierendement.

15

Ontwikkeling Europese afvalmarkt Ontwikkeling Europese afvalmarkt

Markttrends 2011

Top 9

Afvaldienstverleners Benelux (omzet 2010 in € mld)

Van Gansewinkel Groep

1,1 1,0

Sita

0,6

Shanks

0,4

Indaver

0,3

Attero AEB

0,2

HVC

0,2

Omrin

0,1

Twence

0,1 0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

• Licht aantrekkende economische omstandigheden eerste halfjaar, sterke economische teruggang tweede halfjaar • Stabiele afvalvolumes Benelux • Overcapaciteit en prijsdruk op Energy from Wastemarkt (afvalverbranding) • Prijsdruk binnen Energy from Waste slaat nadrukkelijk over op inzamelmarkt • Toenemende vraag naar duurzame oplossingen voor afvalvraagstukken • Toenemende vraag naar renewables (secundaire grondstoffen en energie) • Grondstofprijzen stijgen eerste halfjaar, dalen tweede halfjaar. Prijzen liggen in 2011 gemiddeld op een hoger niveau dan in 2010 • Groeiend besef grondstoffenschaarste (zie pag. 87)

In de deontwikkeling ontwikkeling de Europese afvalmarkt zijn drie verschillende stadia te onderscheiden: waar (fase afval1); wordt gestort (fase 1); In vanvan de Europese afvalmarkt zijn drie verschillende stadia te onderscheiden: landen waar afvallanden wordt gestort landen wordt gestort en beperkt wordt verbrand en hergebruikt (fase 2); en landen eenlanden hoge mate hergebruik en waar landenwaar waar wordt gestort en beperkt wordt verbrand en hergebruikt (fase met 2); en metvan een hoge mate van hergebruik en waar weinig verbrand en nauwelijks wordt gestort 3). De landen Van Gansewinkel Groep actief is, zijn verspreid overis, deze weinigwordt wordt verbrand en nauwelijks wordt (fase gestort (fase 3).waar De landen waar Van Gansewinkel Groep actief zijndrie verspreid over deze stadia. Van Gansewinkel Groep verwacht dat uiteindelijk alle Europese landen zullen evolueren naar fase 3 met een geschatte omvang drie stadia. Van Gansewinkel Groep verwacht dat uiteindelijk alle Europese landen zullen evolueren naar fase 3 met een geschatte van € 225 miljard. Onderstaande figuur toont aan dat de Europese afvalmarkt een groeimarkt is.* omvang van € 225 miljard. Onderstaande figuur toont aan dat de Europese afvalmarkt een groeimarkt is.* Omvang in € miljard

225

175

90

Top 10

Afvaldienstverleners Europa (omzet 2010 in € mld)

Veolia

9,3

SUEZ

5,9

Fase 1

5,3

Remondis FCC

3,7

Alba Group

Standaard afvaldienstverlening, voornamelijk storten tegen lage prijzen

2,7

ACS/Urbaser

Fase 2

1,5


Geringe regelgeving en weinig interesse voor geavanceerd afvalbeheer

1,1

Ferrovial/Cespa

0,9

Biffa

0,8

Shanks

Beperkte uitgave per hoofd van de bevolking

0,8 0,0

2,5

5,0

7,5

Fase 3

Regelgeving om storten te reduceren zorgt voor toenemende stortkosten (belastingen), waardoor de markt richting recycling en verbranding wordt gestuurd

Nieuwe activiteiten: sorteren, recyclen en verbranden

10,0

Omzet

Activiteiten

Marktpositie

€ 816 mln

Inzameling & Services Grondstoffen & Recycling Energy from Waste

Marktleider

€ 274 mln

Inzameling & Services Grondstoffen & Recycling

Uitdager

Tsjechië

€ 31 mln


Volger

Polen

€ 11 mln


Volger

Overige landen

€ 54 mln

Inzameling & Services Grondstoffen & Recycling

Volger

€ 1.186 mln

Inzameling & Services Grondstoffen & Recycling Energy from Waste

Totaal

Afvalmarkt groeit naar een grondstoffenmarkt, wat extra omzet genereert en een hogere meerwaarde per ton: - Grondstoffenhandel - Aggregatie & coördinatie van diensten Verbranding transformeert naar Energy from Waste (EfW)

Huidige positie Van Gansewinkel Groep op geografische basis

België

Recycling wordt economisch aantrekkelijker en er is meer focus op het leveren van grondstoffen

Dit stimuleert de totale afvalmarkt

Bron: onderzoek Van Gansewinkel Groep

Nederland

Transitie naar meer duurzaam afvalbeheer

Nieuw gewonnen materiaal


Verbranding/ storten

EfW

Productie

Storten

Verwerking

Productie

Grondstoffenhandel

Verwerking


Productie Aggregatie en coördinatie

Inzameling

Distributie

Inzameling

Gebruikers

Distributie

Gebruikers

Inzameling

Distributie

Gebruikers

Meer informatie over onze internationale activiteiten op pag 34. * door Deloitte (2010) in opdracht van Van Gansewinkel Groep. * Onderzoek Onderzoek door Deloitte (2010) in opdracht van Van Gansewinkel Groep.

16

jaarverslag 2011

17

SWOT-analyse Sterkten

• Sterke marktpositie • Actief in gehele afvalketen (inzameling, recycling, Energy from Waste) • K lantgerichtheid door decentrale organisatie; hoge klanttevredenheidscijfers • Divers klantenbestand; actief in elke branche • Kasstroomgenererend vermogen • Kennis van grondstoffen, materialen en logistieke systemen • A fvalenergiecentrales geografisch gunstig gelegen • Strategische allianties met klanten en leveranciers • Toegewijde en vakkundige medewerkers, goede medewerkerstevredenheid • Hoge standaarden op gebied van veiligheid en compliance; complete ISO-certificering • A fvalverbrandingscapaciteit komende jaren goed benut door langdurige contracten • Overeenkomsten voor stadsverwarming en stoomlevering • Goede relatie met de financiers Zwakten

• Kleine positie buiten Benelux • Beperkt aandeel Recycling binnen totale omzet . Van Gansewinkel Groep • ICT-landscape zeer gedifferentieerd • Nog beperkt gebruik groepsbrede diensten • Verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen (hoge leverage) • Schaarse (eigen) financiële middelen voor volledige uitrol strategie Kansen

• Grondstoffenschaarste en de ontwikkeling van regelgeving op nationaal en Europees niveau • Beprijzing CO2-uitstoot • A flopende verwerkingscontracten van concurrentie • Toenemend belang duurzame energie • Toenemende aandacht voor duurzaamheid en . Cradle to Cradle • Mogelijkheden afvalimport dankzij R1-status afvalenergiecentrales • Groeimogelijkheden, autonoom en door acquisities • Groei afvalmarkt in Polen en Tsjechië • Toenemende industriële productie • Financieel solide aandeelhouders • Groepsbrede operationele verbeterprogramma’s

18

jaarverslag 2011

Bedreigingen

• Volatiliteit grondstofprijzen • Terugval of onvoldoende aantrekken van economie • Prijsontwikkeling inzamelmarkt • Onzekerheid over stabiliteit financiële stelsel • Stijgende rentetarieven • Onvoldoende level playing field binnen Inzameling en Energy from Waste • Begrotingstekorten in West-Europa

Visie

Doelstelling

Strategie

Positie versterken Benelux Optimaliseren thuismarkt

Optimaliseren Energy from Wasteactiviteiten

Actiepunten

• Schaalgrootte en marktpositie in Benelux op het gebied van inzameling en recycling verder benutten • Creëren van tweede thuismarkt in Centraal- en Oost-Europa • Verdere structurele (efficiency)verbeteringen in gehele organisatie (standaardisering en professionalisering van processen) • Versterking Innovatie & Businessdevelopment • Verdere verbetering energierendementen en stabiliteit afvalenergiecentrales • Vergroten kennis personeel door opleidingen en nieuwe instroom • Voorbereiding op nieuwe eigendomsstructuur • Creëren van tweede thuismarkt in Centraal- en Oost-Europa • Groeien in recycling, ook buiten bestaande geografie

Toonaangevende grondstoffenleverancier en afvaldienstverlener

Positie versterken Europa

Creëren tweede thuismarkt in Centraal en Oost-Europa Groeien als grondstoffenleverancier

Herdefiniëren industrie Ontwikkelen nieuwe services

Strategie 2011-2014 Van Gansewinkel Groep streeft naar groei van de (afval)dienstverleningsactiviteiten en een versnelde groei van de recyclingactiviteiten. Binnen de consoliderende afvalverbrandingsmarkt ligt de focus op maximaal energierendement. De bestaande portfolio en de bestaande geografische spreiding vormen het platform voor groei. Europa is voor Van Gansewinkel Groep een groeimarkt, geen verdringingsmarkt (zie ook pag. 20). De groei zal zowel autonoom als door acquisities worden gerealiseerd.

klanten samen te werken in een groeiend deel van de bedrijfsprocessen. Van Gansewinkel Groep wil haar positie in de Benelux versterken en is continu actief op zoek naar nieuwe klanten in alle branches. Met haar schaalgrootte, brede serviceaanbod en visie op afval en duurzaamheid kan de onderneming zich onderscheiden van haar concurrenten. Daarnaast is Van Gansewinkel Groep de afgelopen decennia sterk gegroeid door overnames en wil ze deze vorm van groei continueren. Naast een potentieel aan kleine regionale spelers zijn ook grote overnamekandidaten geïdentificeerd.

1. Positieversterking Benelux

Klanten concentreren zich in toenemende mate op hun kernactiviteiten, daarin gestimuleerd door de groeiende complexiteit van wetgeving en verantwoordingsplicht. Als gevolg daarvan maken zij steeds vaker gebruik van partijen die hun niet-kernactiviteiten begeleiden of overnemen. Naast de operationele uitvoering neemt het belang van analyse, advies, monitoring en rapportage toe. Dit biedt Van Gansewinkel Groep de ruimte haar aanbod van diensten te verbreden en intensiever met

Ontwikkelingen in 2011: • Acquisitie Veolia België • Uitrol kwaliteits- en efficiencyprogramma’s (boordcomputers, automatische planningssystemen) • Voorbereidingen voor nieuwe kwaliteits- en . efficiencyprogramma’s

19

Kerndoelstellingen Kerndoelstellingen

2. Optimalisering Energy from Waste-activiteiten

Van Gansewinkel Groep haalt zo veel mogelijk grondstoffen uit afval. Soms is afval echter zo samengesteld, dat het met bestaande technieken niet lukt om er grondstoffen uit te halen. Dan krijgt het afval een andere, nuttige bestemming: het wordt door verbranding omgezet in (duurzame) energie. De focus bij Van Gansewinkel Groep ligt op maximaal energierendement. Afvalstoffen worden gezien als brandstoffen, te doseren naar optimale energieopbrengst, in de vorm van stoom, warmte of elektriciteit. Een voorbeeld hiervan is de levering van stadsverwarming. Zo transformeert AVR, onderdeel van Van Gansewinkel Groep, van traditionele afvalverbrander naar duurzame energieleverancier. Ontwikkelingen in 2011: • Import afval uit buitenland ten behoeve van optimale capaciteitsbenutting • Voorbereidingen voor levering stadsverwarming Rotterdam • Voorbereidingen voor stoomlevering industrie Rotterdam-Botlek 3. Creatie tweede thuismarkt in Centraal- en Oost-Europa

Van Gansewinkel Groep wil een tweede thuismarkt voor alle activiteiten ontwikkelen in Centraal- en OostEuropa. De onderneming is op dit moment al actief in Tsjechië, Polen en Hongarije. De kennis die de afgelopen jaren is opgebouwd in de Benelux op het gebied van afval- en milieuoplossingen past Van Gansewinkel Groep toe in Centraal- en Oost-Europa. De vraag naar duurzame oplossingen voor afvalvraagstukken in deze regio groeit en kan versneld toenemen door nationale en Europese milieuwetgeving. Ontwikkelingen in 2011: • Realisatie autonome groei (+16%) • Interessante overnamekandidaten bestudeerd • Eerste stappen voor sorteren huishoudelijke afvalstromen in Polen • I AB-concept (Integraal Afvalbeheer) uit Benelux geïntroduceerd in Polen en Tsjechië 4. Groei als grondstoffenleverancier

De wereldwijde voorraad grondstoffen is niet onuitputtelijk en toegang tot schaarser wordende grondstoffen is niet langer vanzelfsprekend. Dit leidt tot stijgende prijzen en stimuleert innovaties om alternatieven voor

schaarse grondstoffen te vinden en grondstoffen terug te winnen uit bestaande producten. De hoeveelheid materialen die een tweede leven krijgt, zal verder toenemen. Van Gansewinkel Groep wil leidend zijn in deze ontwikkeling en groeien als grondstoffenleverancier. Met behulp van eigen innovatieve bewerkings- en recyclinginstallaties, maar ook door de inschakeling van derden. Met klanten worden samenwerkingsverbanden opgezet waarbij in de ontwerpfase grondstoffen en grondstofsamenstellingen worden gekozen, die na gebruik van een product herwonnen en weer gebruikt kunnen worden. Focus ligt daarbij op de verdere ontwikkeling van vier materiaalclusters: biogene materialen (organisch van oorsprong), metalen, mineralen en kunststoffen. Op deze manier behouden grondstoffen hun waarde, blijft de beschikbaarheid van grondstoffen gewaarborgd en wordt fossiele uitputting voorkomen. Kennis van materialen speelt een cruciale rol. Van Gansewinkel Groep zal hierin blijven investeren. Door de groei van deze activiteiten zullen de recyclingactiviteiten een nadrukkelijker aandeel in de portfolio van Van Gansewinkel Groep gaan krijgen. Door autonome groei, door (Cradle to Cradle-)samenwerkingsverbanden en door acquisities. Ontwikkelingen in 2011: • Adviesbureau Roland Berger aangesteld voor strategische roadmap Recycling • Besluitvorming over investering in glasrecyclinglocatie Frankrijk (zie pag. 28)

People Kerndoelstelling

Indicator

Vakmanschap met passie

Verloop Motivatie medewerkers

Creëren van een veilige en gezonde werkomgeving

Ambitie 2012 10,0% 7,4

Opleidingsinspanning

1,8%

Ongevallenfrequentie

7,5

Ernstgraad Ziekteverzuim

0,15

Ontwikkelingen in 2011: • Investeringen in innovatieve diensten en producten, zoals FORZ, Destra Totaal en de Walking Bins (zie pag. 100-101)

Van Gansewinkel Groep blijft investeren in ontplooiingsmogelijkheden en wil zich onderscheiden door gemotiveerde, gekwalificeerde en deskundige medewerkers.

De medewerkers van Van Gansewinkel Groep werken volgens de strengste veiligheids- en gezondheidsvoorschriften in een veilige, in goede staat verkerende arbeidsomgeving.

4,9%

Planet Kerndoelstelling

Indicator

Afval blijft grondstof

Tweede leven

Verminderen ecologische voetafdruk

Vermeden CO2 in gehele keten

Nettorendement energieopwekking bij Energy from Wasteactiviteiten Vermeerderen van hoogwaardige recycling

Aantal nieuw geïmplementeerde C2C-projecten*

Ambitie 2012 58,5%

1,25 Mton

Toelichting Van Gansewinkel Groep manifesteert zich als grondstoffenen energieleverancier en wil hoogwaardig hergebruik van ingezameld afval maximaliseren. Van Gansewinkel Groep ondersteunt klanten en leveranciers bij het verminderen van CO2-emissies en wil ook haar eigen uitstoot zoveel mogelijk beperken. Doel is om de CO2-emissies in de gehele keten te minimaliseren.

23,1%

Van Gansewinkel Groep wil de energetische waarde van afval optimaal benutten, door naast de productie van (groene) elektriciteit steeds meer warmte en stoom af te zetten.

15

Met haar kennis van materialen, grondstoffen en logistieke systemen kan Van Gansewinkel Groep samen met klanten kringlopen sluitend maken, zodat er in plaats van afval een tweede leven als grondstof voor een product ontstaat.

5. Ontwikkeling nieuwe services

Van Gansewinkel Groep ontwikkelt nieuwe producten en diensten om aan de brede vraag naar duurzame oplossingen te voldoen. Te denken valt aan: • Materialen op productspecificatie (grondstoffen die voldoen aan de productspecificatie van klanten) • Organiseren en/of uitvoeren van logistieke terugnamesystemen • Ontwikkeling nieuwe producten zoals Van Gansewinkel Office Paper en Destra Totaal (zie pag. 100)

Toelichting

Profit Kerndoelstelling

Indicator

Ambitie 2012

Robuuste, winstgevende groei

EBITDAE-marge Rendement op geïnvesteerd vermogen (ROCE)

6%

Langdurige partnerships met klanten (keten)

Klanttevredenheid

8,2

21%

Toelichting Groei-initatieven moeten direct bijdragen aan het EBITDAE-resultaat, de balanspositie verbeteren en de Afval Bestaat Niet-propositie versterken.

Klantgerichtheid staat centraal. Van Gansewinkel Groep werkt op een transparante, innovatieve en betrouwbare wijze en verdiept zich uitvoerig in de processen van haar klanten.

prestatie-indicator de kerndoelstelling 'Vermeerderen van hoogwaardige is nieuw het aantal nieuw geïmplementeerde C2C-projecten. Naast deze prestatie-indicator * *DDe e prestatie-indicator voorvoor de kerndoelstelling ‘Vermeerderen van hoogwaardige recycling’recycling' is het aantal geïmplementeerde C2C-projecten. Naast deze prestatie-indicator willen we ook willen we maken ook inzichtelijk voorwe welke we verwerkingsmethode een hoogwaardigerehebben verwerkingsmethode gevonden.tussenstap Vaak is ditop een essentiële tussenstap op weg naar volledige inzichtelijk voor welkemaken materialen een materialen hoogwaardiger gevonden. Vaak ishebben dit een essentiële weg naar volledige toepassing van het Cradle to Cradle-principe. kan de implementatie van een recyclingmethode zijn voor een afvalstroom die tot dusver alleen verbrand wordt,door een scheidingstechniek toewordt, te toepassing vanEen hetvoorbeeld Cradle tohiervan Cradle-principe. Een voorbeeld hiervan kan de implementatie van een recyclingmethode zijn voor een afvalstroom dieandere tot dusver alleen verbrand passen zodat het aandeel gerecycled materiaal verder toeneemt, of door met een producent (eerste) stappen te zetten in een ander ontwerp en andere samenstelling van een product. door een andere scheidingstechniek toe te passen zodat het aandeel gerecycled materiaal verder toeneemt, of door met een producent (eerste) stappen te zetten in een ander 20

jaarverslag 2011

ontwerp en andere samenstelling van een product.

21

Verdienmodel Twee kanten, twee klanten Van Gansewinkel Groep bedient vanuit twee kanten, twee klanten. Aan de voorkant van de keten zamelen we afval van klanten in en verwerken we dit tot nieuwe grondstoffen en energie. Aan de achterkant van de keten leveren we deze materialen op specificatie aan bij klanten voor de productie van nieuwe producten.

Afvalgedreven

Handelgedreven

Inzamelen en voorbewerken van afval

Verhandelen van materiaalvolumes

ew er kin g

Het afval dat binnen Van Gansewinkel Groep een tweede leven krijgt, is verdeeld over vijf materiaalclusters. Kennis van scheidings-, recycling- en verwerkingstechnieken is daarvoor essentieel. Zo blijven gronden brandstoffen behouden en kunnen ze zonder kwaliteitsverlies oneindig worden ingezet: m de grondstoffenrotonde. ene ater

Bi

og

ergie En

i

hout compost textiel bio-plastics papier swill

Metale

,b

stoom stroom warmte

l rs e v no e op

era in

le n Kuns ts PVC PP/PE ABS/Nylon composiet harsen

n ffe to

glas keramiek beton puin fosfaat

n

ferro aluminium koper zilver/goud zeldzame aardmetalen

®

M

transp ort

A f va l B

ing

ag

at ta es

transport

Ontwikkelen nieuwe grondstoffen, primaire specificaties beïnvloeden, al dan niet via samenwerkingsverbanden

en al

LGEDREVEN

transport

EV DR GE

EN

r g,

t Nie jaarverslag 2011

Kennis van materialen, bewerking en afzetmarkten; handelsgeest in grondstoffen

Grondstoffenrotonde AFVA

gro nd -e nb ra

g in el

HANDEL

in er k bew

GCREATIE VRAA

in za

Leveren van grondstoffen op klantspecificatie; bouwen van supplychains

m

Afv al B es ta a

n ffe o st d n

“Wij ontwikkelen de materiaalstromen van de toekomst”

Handelen in secundaire grondstoffen als duurzaam alternatief voor primaire grondstoffen

Dienstverlening en fijnmazige logistiek

ec yc l

22

Coördineren outletmanagement, met bestaande be- en verwerkers

E NTI ETE MP CO

et i tN

NT

T RK MA

KLA

Creëren van materiaalstromen

“Wij zijn leverancier van grondstoffen”

“Geef ons uw afval en wij maken er iets moois van”

NT A L K

Vraagcreatie

inzameling & services

Van gansewinkel

sterke posities heeft in gebieden waar wij nog niet opereerden. De overname heeft geleid tot een optimale dekking van ons netwerk in België en droeg direct positief bij aan onze resultaten. Aan de andere kant had de aanhoudende prijserosie op de Nederlandse inzamelmarkt een negatief effect op onze financiële cijfers, maar dit heeft ook onze creativiteit vergroot. Met nieuwe concepten en interne verbeterprogramma’s hebben we tegenwicht geboden aan de prijsdruk, hoewel dit niet afdoende was om autonome omzetgroei te realiseren. Wel hebben we de inzamelvolumes vast kunnen houden.

Diederik Gijsbers, COO Inzameling & Services

Activiteiten Van Gansewinkel is specialist op het gebied van afvalmanagement, materiaalstromen en logistieke systemen. Het bedrijf zamelt afval in bij huishoudens, bedrijven en instellingen en transporteert de afvalstromen naar specifieke be- en verwerkingslocaties. Doel is ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk afval een tweede leven krijgt als grondstof voor nieuwe producten.

Marktpositie Van Gansewinkel is marktleider in de Benelux met een omzet van € 828 miljoen. Naast een beperkt aantal grote private ondenemingen hebben veel regionale (overheids)partijen een positie op de markt. Van Gansewinkel is als inzamelbedrijf ook actief in Frankrijk, Tsjechië en Polen, met (vooralsnog) beperkte marktposities. COO Diederik Gijsbers: “Veruit de belangrijkste ontwikkeling binnen Inzameling & Services was de overname van Veolia in België. Hiermee hebben we onze markpositie in de Benelux aanzienlijk versterkt. Het inzamelings- en recyclingbedrijf Veolia België vormde een ideale toevoeging aan onze activiteiten, omdat het

24

jaarverslag 2011

Onze Afval Bestaat Niet-propositie is goed aangeslagen, dat merken we overal. Van Gansewinkel staat er in de markt beter voor dan ooit. We zijn een graag geziene gast en dienstverlener. Niet alleen aan de achterdeur om de containers te ledigen, maar ook bij de voordeur om mee te denken over de grondstof- en designvragen van klanten. Dat is een minstens zo belangrijke ontwikkeling als de prijsdruk, want die is tijdelijk. Bij marktherstel zullen wij optimaal profiteren van onze sterke positionering en efficiënte processen.”

Marktontwikkelingen De overcapaciteit op de afvalverbrandingsmarkt had een negatief effect op de Nederlandse markt voor Inzameling & Services. “Bedrijven en gemeenten betaalden lagere tarieven voor de inzameling van brandbaar bedrijfs- en huishoudelijk afval, als gevolg van lagere verwerkingstarieven. Inzamelbedrijven hebben vaak langjarige contracten met afvalverwerkende partijen en kortlopende contracten met klanten. Hierdoor is de relatie tussen de inzameltarieven en verwerkingstarieven verstoord.” “Op verschillende plekken in Nederland zijn de verwerkingstarieven dusdanig laag dat ze niet meer duurzaam zijn en innovatie in de weg staan”, aldus Diederik Gijsbers. “Van Gansewinkel heeft als inzamelbedrijf ook langlopende verplichtingen om te leveren aan afvalenergiecentrales van derden. Soms tegen prijsniveaus die op termijn niet meer houdbaar zijn. We zijn in gesprek met die partijen om te komen tot reële markttarieven.”

De Belgische inzamelmarkt ontwikkelde zich stabieler. Van Gansewinkel heeft in België een sterke positie in het MKB-segment en blijft hier sterk in groeien. In Frankrijk, Tsjechië en Polen heeft Van Gansewinkel beperkte marktposities. Deze landen vormen belangrijke groeimarkten voor Van Gansewinkel. Ondanks de zwakke economische omstandigheden realiseerde Van Gansewinkel in deze landen autonome groei. In alle landen waar Van Gansewinkel actief is - met uitzondering van Nederland – lag de omzet van de Inzameling & Services-activiteiten in 2011 op een hoger niveau dan een jaar eerder.

Bedrijfsontwikkelingen Met de overname van Veolia in België (jaaromzet ca. € 100 miljoen) zette Van Gansewinkel een belangrijke stap in de uitvoering van haar groeistrategie. Met de acquisitie kreeg de onderneming er 450 medewerkers, 140 voertuigen en 13.000 klanten bij. “De integratie verloopt soepel en volgens plan. In augustus 2011 was de overname definitief, op 1 november was het eerste onderdeel al volledig geïntegreerd.”


Van Gansewinkel 2011

2010

4.956

4.426

Omzet (in € mln)

883

859

EBITDAE (in € mln)

121

114

60

42

Aantal fte

Capex (in € mln)

De structuur van de businessunits is in 2011 in lijn gebracht met het aansturingsmodel binnen Van Gansewinkel Groep. De vergelijkende EBITDAE-cijfers 2010 zijn hiervoor aangepast.

Ministerie EL&I kiest voor duurzaam afvalbeheer Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) heeft gekozen voor de duurzame afvaldienstverlening van Van Gansewinkel. Doelstelling is om zo veel mogelijk vrijkomend afval om te zetten in grondstoffen. Over vijf jaar wil het ministerie nog slechts 10% restafval hebben, waardoor ook haar CO2-footprint zal verbeteren. Van Gansewinkel EcoSmart gaat op circa 30 locaties van EL&I afval vanaf de werkplek gescheiden inzamelen. In totaal gaat het om ruim 10.000 werkplekken. Van Gansewinkel tekende hiertoe een vijfjarige overeenkomst met het ministerie. Van Gansewinkel EcoSmart is gespecialiseerd in het op een milieu- en kostentechnisch verantwoorde manier inzamelen, scheiden en afvoeren van kantoorafval.

In het noorden van Frankrijk versterkte Van Gansewinkel haar positie met de overname van Del Rosso, nabij Valenciennes. Dit inzamelbedrijf realiseerde een jaaromzet van ongeveer € 1 miljoen. “We opereren in Noord-Frankrijk nu vanuit drie vestigingen en hebben een sterk netwerk in de departementen waar we actief zijn. Ook hier slaat onze Afval Bestaat Niet-propositie aan. We zijn hier weliswaar een kleine, maar inmiddels onderscheidende speler.”

Industrial Services met groot materieel in Moerdijk na brand

Van Gansewinkel gaf in 2011 verder invulling aan verschillende kostenbesparings- en efficiencyprogramma’s. “We hebben goede voortgang geboekt bij de implementatie van geautomatiseerde planningssystemen en boordcomputers in onze voertuigen. Alle processen - inclusief urenadministratie en orderafwikkeling - kunnen via de boordcomputers worden afgewikkeld. Het systeem is gekoppeld aan de front- en backoffice én aan het planningssysteem. Daarmee lopen we voorop in de branche. We streven naar zo min mogelijk handmatige activiteiten. Dat geeft ons de gelegenheid om nog meer aandacht te hebben voor onze klanten en medewerkers.”

Van Gansewinkel Office Paper

Van Gansewinkel Industrial Services werd begin 2011 ingeschakeld om het bluswater op industrieterrein Moerdijk op te ruimen na de grote brand bij ChemiePack. Van Gansewinkel heeft alle riolen op het industrieterrein leeggepompt en gereinigd en assisteerde bij het wegpompen van het oppervlaktewater. Van Gansewinkel Industrial Services is gespecialiseerd in de reiniging van installaties, leidingsystemen en tanks.

Steeds meer klanten stappen over op Van Gansewinkel Office Paper, vanwege het duurzame karakter van dit 100% gerecyclede Cradle to Cradle-papier. Het klantenbestand varieert van huisartsenpraktijken en campings tot grote organisaties als NAM/Shell, Staples, Multicopy, DHV, Sligro, Ziggo, Leger des Heils en Océ. Van Gansewinkel zamelt oud kantoorpapier in bij haar klanten en versnippert het na een scheidingsproces tot grondstoffen, die in balen worden geleverd aan de Duitse papierproducent Steinbeis. Na een duurzaam productieproces leveren Van Gansewinkel en partner Océ het 100% gerecyclede papier weer aan bij hun klanten, waar het na gebruik ook weer ingezameld wordt. Zo sluit Van Gansewinkel de cirkel.

25


Marktaandeel Van Gansewinkel 25%

21%

20%

17%

15%

16%

10% 5%

Co

m br m e an rc db ie e af aar l va l

0%

G

k lij l ar fva a ev a

k lij l te fva n ee a

em

G

Van Gansewinkel is marktleider binnen bovenstaande afvalstromen. De gemeentelijke afvalvolumes zijn exclusief bouwen sloopafval.

Doelstellingen Conform de strategie streeft Van Gansewinkel naar autonome groei door haar sterke Afval Bestaat Niet-propositie en verdere kwaliteitsverbeteringen. Daarnaast wil de onderneming groeien als grondstoffenleverancier. Van Gansewinkel voorziet op lange termijn structureel hoge grondstofprijzen als gevolg van de mondiale grondstoffenschaarste. Dit vormt een interessante businesscase voor Van Gansewinkel. “We willen onze grondstoffen nog beter vermarkten, door de materialen die we in handen krijgen op specificatie te brengen en rechtstreeks te leveren aan onze klanten. Hierbij zullen we steeds vaker met klanten een terugnamesysteem voor eindproducten ontwikkelen, zodat gesloten kringlopen ontstaan.”

Recycling

Coolrec, Maltha en . Van Gansewinkel Minerals

Maltha Maltha is marktleider in glasrecycling in de Benelux met een volume van 300 kton in Nederland en 170 kton in België. In Europa heeft Maltha een top 3-positie. Maltha opereert in een versnipperde Europese markt, waarbij de concurrentie uiteenloopt van enkele tot meer dan 20 bedrijven per land. Dit biedt ruimte voor een consolidatieslag binnen de Europese glasrecyclingbranche en Maltha wil daarin een rol spelen. Maltha kijkt continu naar mogelijkheden in andere landen, met name in Centraal- en Oost-Europa. De glasmarkt is zich daar sterk aan het ontwikkelen en er wordt een grote afzetmarkt verwacht.

Onderzoek door Deloitte (2010) in opdracht van Van Gansewinkel Groep.

De onderneming maakte daarnaast grote stappen op het gebied van digitale facturatie. Van Gansewinkel lanceerde haar e-billing-concept FactuurDigitaal begin 2011 in Nederland en aan het einde van het jaar maakten ruim 12.000 klanten gebruik van het concept. Hiermee wordt circa 20% van alle facturen in Nederland digitaal verstuurd. In 2012 rolt Van Gansewinkel FactuurDigitaal ook uit in België. In 2011 is verder vorm gegeven aan de afdeling Materials, Concepts & Infrastructure (MCI), waarin de activiteiten op het gebied van logistiek en vastgoed zijn ondergebracht en van waaruit alle materiaalstromen worden gecoördineerd. MCI stemt de logistiek, locatiekeuze en materiaalstromen af op de marktvraag naar gronden brandstoffen en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hiermee samenhangende innovatieve oplossingen, zoals de retoursystemen die ontwikkeld zijn voor onder andere Auping en Luxaflex (zie pag. 108). De forse prijsdruk vormde voor Van Gansewinkel aanleiding om na te denken over verdere verbeteringen binnen het inzamelbedrijf. “We willen onze toppositie in de Benelux duurzaam vasthouden, ook voor de langere termijn. In 2012 onderzoeken we welke processen we kunnen automatiseren en standaardiseren, zodat we onze klanten en medewerkers nog beter kunnen bedienen.”

Vooruitzichten 2012 Van Gansewinkel rekent op volatiele marktomstandigheden in 2012, hoewel de bodem van de prijsdruk in de inzamelingsmarkt naar verwachting is bereikt. De sterke Afval Bestaat Niet-propositie en verdere efficiencyen kwaliteitsverbeteringen zullen naar verwachting een positief effect hebben op de resultaten van het bedrijfsonderdeel. 2012 wordt het eerste volledige jaar waarin de resultaten van Veolia België bijdragen aan de resultaten van Van Gansewinkel.

Yves Luca, COO Recycling en Energy from Waste

Activiteiten Coolrec, Maltha en Van Gansewinkel Minerals geven afval een tweede leven als grondstof. Coolrec is gespecialiseerd in recycling van metaal- en kunststofcombinaties, onder andere uit elektrische apparaten en ICTapparatuur. Maltha is gespecialiseerd in glasrecycling. Van Gansewinkel Groep heeft een belang van 67% in Maltha, de overige aandelen zijn in handen van glasproducent Owens-Illinois (O-I). Van Gansewinkel Minerals is actief op het gebied van bodemsanering en grondreiniging en zet geselecteerde afvalstoffen om in secundaire grondstoffen, die worden afgezet onder de naam FORZ.

Marktpositie Coolrec Coolrec is in de Benelux marktleider in de recycling van elektrische apparaten en andere metaal- en kunststofcombinaties met een volume van 99 kton. In Europa heeft Coolrec een top 3-positie. De verwachte consoli-

26

jaarverslag 2011

datieslag in Europa en de initiatieven van een aantal landen om recyclingactiviteiten te stimuleren, bieden kansen voor Coolrec. De onderneming optimaliseert de capaciteit in de Benelux (door operational excellence en investeringen in innovatieve recyclingtechnieken) en wil de capaciteit buiten de Benelux uitbreiden, door nieuwe markten te betreden.

Van Gansewinkel Minerials Van Gansewinkel Minerals is sinds 2011 de nieuwe naam van A&G. De naamswijziging past in de transitie van de onderneming van bodemsaneerder en grondreiniger naar duurzame grondstoffenleverancier. Met haar duurzame grondstof FORZ heeft Van Gansewinkel Minerals nog een beperkt marktaandeel binnen de beton- en cementindustrie, maar de onderneming ziet de afzetkanalen voor FORZ sterk toenemen. COO Yves Luca: “Onze recyclingbedrijven zijn de afgelopen tien jaar volwassen spelers geworden in een jonge groeimarkt. Door continue focus op innovatie en kostprijsleiderschap is de weg van stabiele groei doorgezet. Dat blijkt ook uit de resultaten over 2011, die tot tevredenheid stemmen. Alle drie de onderdelen binnen Recycling presteerden beter dan een jaar eerder, door een groeiend aantal klanten, hogere volumes, gemiddeld hogere grondstofprijzen en een lager kostenniveau. We kunnen snel schakelen als het gaat om de balans tussen de inkoop van te recyclen producten en de verkoop van grondstoffen. De inkoopkant fluctueert mee met de grondstofprijzen, waardoor we stabiliteit creëren. Als grondstoffen minder waard worden, berekenen we dat door aan leveranciers en andersom. Door de grondstoffenschaarste zal het belang van recycling toenemen. Door de sterke posities van onze recycling-

27

bedrijven zijn we goed gepositioneerd voor verdere groei, zowel autonoom als door acquisities. Samen met het strategisch adviesbureau Roland Berger hebben we in 2011 bestudeerd waar de kansen voor Recycling in de bestaande en nieuwe markten liggen. De recyclingmarkt ontwikkelt zich sterk en met het volwassen worden van de Europese markt groeit ook de lijst met interessante overnamekandidaten binnen de glas,kunststof- en metaalrecycling. De inzichten van de. Roland Berger-studie zullen richtinggevend zijn voor onze overnamestrategie.”

Marktontwikkelingen De mondiale aandacht voor de grondstoffenschaarste nam in 2011 verder toe. “Mede hierdoor bleven de prijzen van primaire grondstoffen op een hoog niveau, ondanks de crisis. Dat is een wezenlijk verschil met de crisisjaren 2008 en 2009, toen de grondstofprijzen sterk daalden en de recyclingsector zwaar onder druk stond. De toegevoegde waarde van het omzetten van afval in secundaire grondstoffen is daarmee bewezen. Het wordt in steeds meer gevallen ook financieel aantrekkelijker om secundaire grondstoffen in te zetten in plaats van primaire, natuurlijke grondstoffen.” De recyclingbedrijven van Van Gansewinkel Groep zagen de vraag naar gerecyclede grondstoffen dan ook toenemen. “Producenten maken hun processen in toenemende mate geschikt voor de inzet van secundaire grondstoffen. Dat is positief voor de recyclingsector; de afzetkanalen nemen toe. Aan de andere kant leidt het tot druk op de tarieven aan de voorkant, door de toenemende vraag naar volumes van marktspelers. Recyclingbedrijven moeten meer moeite doen om afvalstromen die geschikt zijn voor recycling binnen te krijgen. Van Gansewinkel Groep profiteert hierbij van haar geïntegreerde ketenaanpak.” Coolrec profiteerde met name van het hoge prijsniveau van non-ferro’s (o.a. aluminium en koper) en kunststoffen gedurende 2011. Maltha zag de marktvraag naar glasscherven als grondstof voor de productie van glas verder toenemen. De inzet van scherven bij het productieproces leidt tot energiereductie ten opzichte van het gebruik van primaire grondstoffen. Uit zowel economisch als ecologisch oogpunt kiest de (verpakkings) glasindustrie steeds vaker voor glasscherven. Zo heeft

28

jaarverslag 2011

aandeelhouder O-I de doelstelling om de inzet van glasscherven de komende jaren te verdubbelen naar 60%. Een doelstelling die zeer gunstig is voor Maltha als schervenleverancier. Wel nam de stroom te recyclen glasafval af als gevolg van de zwakke economische omstandigheden. Van Gansewinkel Minerals is met de grondstof FORZ actief in een markt die nauwelijks gevoelig is voor de fluctuerende grondstofprijzen. Door de inzet van FORZ blijven natuurlijke materialen als kalk en zand bespaard. Maar hoewel de capaciteit van zand- en grindgroeves niet onbeperkt is, is van schaarste nog geen sprake. FORZ is een volwaardige vervanger van dure en schaarse primaire bouwstoffen en geschikt als funderings-, aanvul- of ophoogmateriaal, bijvoorbeeld voor de aanleg van parkeerplaatsen, bedrijfsterreinen en wegen.

Bedrijfsontwikkelingen De focus van de recyclingbedrijven bleef onverminderd op kostprijsleiderschap en op de kwaliteit van de secundaire grondstoffen die worden verkocht. In 2011 besloot Coolrec te investeren in één nieuwe, grote locatie waar de huidige Coolrec-vestigingen in Dordrecht, Waalwijk (PHB) en Geldrop worden ondergebracht. “Dit leidt tot kostenreductie, maar vormt ook een momentum om waar nodig te investeren in de nieuwste en meest innovatieve recyclingtechnieken.” Maltha nam het besluit om haar locatie in het Franse Izon uit te breiden en te vernieuwen. De capaciteit van de nieuwe, state of the art glasrecyclinginstallatie wordt verhoogd van 155.000 ton naar 230.000 ton per jaar. Met de nieuwe locatie kan Maltha in Frankrijk aan de vraag van haar belangrijkste afnemer O-I voldoen. Van Gansewinkel Minerals maakte in 2011 een succesvolle start met de herpositionering als duurzame bouwstoffenleverancier. De resultaten van het bedrijf werden positief beïnvloed door de overname van Veolia België door Van Gansewinkel Groep. De stortplaats die hierbij werd geacquireerd, valt onder Van Gansewinkel Minerals. Over circa drie jaar wordt deze stortplaats gesloten en zal Van Gansewinkel Groep recyclingactiviteiten op deze locatie gaan uitvoeren.

Doelstellingen Van Gansewinkel Groep wil groeien in de recyclingsector en blijft investeren in innovatie en kostprijsleiderschap. “De investeringskansen in de recyclingmarkt nemen toe, in lijn met de vraag naar gespecificeerde gerecyclede grondstoffen van producenten. Om deze kansen en mogelijkheden gestructureerd aan te vliegen, hebben we adviesbureau Roland Berger een studie uit laten voeren. Het rapport van Roland Berger bevestigt voor een belangrijk deel onze visie op de markt. Dat is positief, we zijn de goede weg ingeslagen en we weten nu waar de belangrijkste groeikansen liggen. In 2012 worden de prioriteiten en criteria binnen Recycling bepaald.”

Recycling

Coolrec, Maltha, Van Gansewinkel Minerals 2011

2010

Aantal fte

465

427

Omzet (in € mln)

142

109

22

17

8

6

EBITDAE (in € mln) Capex (in € mln)


Vooruitzichten 2012 Van Gansewinkel Groep wil haar claim Afval Bestaat Niet verder waarmaken, onder andere met haar recyclingactiviteiten. Als het gaat om het binnenhalen van te recyclen afvalstromen voorziet de onderneming een aanhoudend concurrerend speelveld. Aan de andere kant verwacht Van Gansewinkel Groep dat de grondstofprijzen in 2012 volatiel, maar gemiddeld op een hoog niveau blijven als gevolg van de grondstoffenschaarste.

Coolrec levert grondstoffen voor Senseo Philips produceert een ‘groene’ Senseo die vrijwel geheel bestaat uit gerecyclede materialen. Coolrec levert de grondstoffen voor de lekbakjes. Een unieke samenwerking. Enerzijds omdat het een gesloten kringloop betreft van één producent. Anderzijds vanwege de brede en hoogwaardige toepassing van secundaire grondstoffen. Uit kleine elektrische Philips-apparaten zoals koffiezetapparaten, tandenborstels en scheerapparaten haalt Coolrec de kunststofstroom polypropyleen. Na een bewerkingsproces wordt deze grondstof vervolgens weer geleverd aan Philips. De duurzame Senseo is kwalitatief volstrekt gelijkwaardig aan de apparaten die uit primaire grondstoffen zijn gemaakt. Philips stelde namelijk twee eisen: de kwaliteit van het gerecycled materiaal mag niet onderdoen voor de kwaliteit van het oorspronkelijke materiaal, en de productiekosten via recycling mogen niet hoger liggen. Met haar bestaande productieproces kan Coolrec daar zonder problemen in voorzien.

29

Energy from Waste

AVR

teit uit afval en andere biomassastromen (marktaandeel 12%) een van de grootste producenten van duurzame elektriciteit in Nederland. COO Yves Luca: “De tenderprocessen uit 2009 voor de verwerking van huishoudelijk afval hadden een negatieve impact van ruim € 30 miljoen op de omzet van AVR in 2011. De daling van het EBITDAE-resultaat bleef echter beperkt tot € 21 miljoen, onder andere door een reorganisatie bij AVR Rozenburg waarbij de focus kwam te liggen op stabiliteit van de processen en een maximaal energierendement.

In Nederland kwamen in 2011 vier contracten op de markt. AVR won hiervan één contract met een volume van 5.500 ton.

Activiteiten

AVR heeft in 2011 belangrijke stappen gezet in de transformatie van traditionele afvalverbrander naar duurzame energieleverancier. Boden we vroeger een oplossing voor het afvalvraagstuk, vandaag de dag bieden we een oplossing voor het energievraagstuk. Er is hard gewerkt aan de voorbereidingen op de aanleg van een stoompijp en een warmtenet, waarmee we omliggende industriële bedrijven en tienduizenden huishoudens in Rotterdam kunnen voorzien van stoom en warmte. Zo blijven fossiele brandstoffen als aardgas bespaard en dat levert aanzienlijke milieuwinsten op.

AVR creëert ‘Energy from Waste’ door afval via verbrandingsprocessen om te zetten in (duurzame) energie. Het bedrijf heeft afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven en richt zich steeds meer op waardecreatie door het winnen van energie uit afval. Zo transformeert AVR van traditionele afvalverbrander naar duurzame energieproducent.

Met langlopende contracten hebben we ons in ieder geval tot 2019 verzekerd van voldoende restafval als brandstof voor onze installaties. Daarnaast zijn we succesvol in het aantrekken van buitenlandse stromen. Zo hebben we adequaat gereageerd op de ontstane overcapaciteit op de verwerkingsmarkt. Onze afvalenergiecentrales staan er weer goed voor.

AVR streeft naar optimale (verbrandings-)processen en wil een zo hoog mogelijk energierendement realiseren. Naast de productie van elektriciteit leveren de afvalenergiecentrales warmte en stoom aan omliggende bedrijven en steden. Daarnaast streeft AVR naar een zogenaamd zero waste-proces, waarbij restproducten als bodemassen een tweede leven krijgen.

De locaties van AVR in Rozenburg en Duiven zijn geografisch goed gelegen in de nabijheid van grote steden die behoefte hebben aan warmte, en dicht bij industriële bedrijven die behoefte hebben aan stoom voor hun processen. De mogelijkheden hiervoor zijn nog niet volledig benut. AVR kan nog meer steden en bedrijven van warmte voorzien.”

Marktpositie

Marktontwikkelingen

AVR sloot overeenkomsten met verschillende Britse afvaldienstverleners en met de Italiaanse gemeente Napels voor de verwerking van restafval. De stroom buitenlands restafval kwam in de laatste maanden van het jaar goed op gang en AVR verwacht in 2012 meer dan 300.000 ton afval uit het buitenland om te zetten in energie. Hierdoor zal de capaciteit van de centrales de komende jaren volledig worden benut.

AVR is markleider in Nederland met een verwerkingscapaciteit van 1,82 miljoen ton. De afvalenergiecentrale in Rozenburg behoort met een capaciteit van 1,27 miljoen ton tot de grootste in de wereld. AVR is met een productie van meer dan 500.000 MWh groene elektrici-

In Nederland is sprake van een overcapaciteit op de verwerkingsmarkt. Het tekort aan brandbaar afval bedroeg in 2011 circa 0,7-1,0 miljoen ton. In reactie hierop heeft de markt belangrijke slagen gemaakt als het gaat om de import van afval uit het buitenland. Het afgelopen jaar

Ook AVR Duiven kreeg in 2011 een R1-status, waarmee het een ‘installatie voor nuttige toepassing’ werd. Deze status maakt het mogelijk om afval uit het buitenland te verwerken. AVR Rozenburg heeft sinds 2010 een R1status.

Yves Luca, COO Recycling en Energy from Waste

30

zijn de eerste grote buitenlandse volumes – met name uit Groot-Brittannië – door Nederlandse afvalenergiecentrales verwerkt en dit volume zal de komende jaren sterk toenemen. Hierdoor ontstaat naar verwachting een beter evenwicht op de Nederlandse markt, waardoor de neerwaartse prijsdruk zal stabiliseren. “Mede door de overcapaciteit is de focus verschoven van poorttarieven aan de voorkant naar energieopbrengsten aan de achterkant. De markt ziet restafval steeds meer als brandstof voor afvalenergiecentrales.”

jaarverslag 2011

De energieprijzen lagen in 2011 gemiddeld op een hoger niveau dan een jaar eerder. In het tweede kwartaal liepen de prijzen op door de Europese discussie over kernenergie, als gevolg van de aardbeving in Japan die ook de kerncentrale in Fukushima trof. In de tweede helft van het jaar liepen de energieprijzen terug als gevolg van de zwakke economische omstandigheden, waardoor de vraag naar energie afnam.

Energy from Waste

AVR 2011

2010

Aantal fte

414

450

Omzet (in € mln)

242

277

EBITDAE (in € mln)

109

130

34

27

Capex (in € mln)


Energy from Waste

Nederlandse verbrandingsmarkt

17%

25%

13%

20%

24%

AVR

Bedrijfsontwikkelingen De centrales van AVR opereerden in 2011 stabieler en efficiënter dan een jaar eerder. AVR Rozenburg zette meer restafval om in energie met minder mensen en AVR Duiven boekte verschillende productierecords. In het kader van lean management werden alle handelingen en processen binnen de organisatie zo goed mogelijk op elkaar afgestemd.

Attero AEB HVC Kleine marktspelers

31

Energy from Waste

AVR Rozenburg

Energierendement (in %)

60

60

23

40

34 6 7

20

24

21 13

Ro

z 20 enb 09 ur

g

R D oz oe en l b 20 ste ur 1 5 llin g g

0

De Biomassa Energie Centrale in Rozenburg kampte in het eerste halfjaar met een aantal technische problemen. Er is hard gewerkt aan verbeteringen, waarbij van de gelegenheid gebruik is gemaakt om verdere modificaties aan te brengen ten behoeve van toekomstige efficiencyen rendementsverbetering. AVR vordert vergoeding voor de geleden schade van haar verzekeraar.

AVR verwacht dat haar totale energierendement de komende jaren zal oplopen van circa 25% naar ongeveer 60%.

De Waterfabriek in Rozenburg (verwerking vervuild water) presteerde in 2011 beter dan een jaar eerder. Enerzijds nam de vraag naar haar verwerkingsactiviteiten toe, anderzijds werd het kostenniveau van de fabriek verder gereduceerd door onder meer een lager gasverbruik.

Van Gansewinkel Groep verwacht dat de bodem van de tariefsdruk binnen de Nederlandse afvalverbrandingsmarkt is bereikt, onder andere omdat de beschikbare capaciteit in toenemende mate wordt benut door buitenlandse afvalstromen. De afvalenergiecentrales van AVR beschikken (door langjarige contracten) de komende jaren over voldoende brandbaar afval.

Stoom Warmte

Doelstellingen

Elektriciteit

Capaciteitbenutting Energy from Waste Circa 75% van de totale capaciteit van de twee afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven is tot 2019 gecontracteerd. Door de import van een aanzienlijke stroom afval uit het buitenland en nieuw te winnen tenders in Nederland verwacht Van Gansewinkel Groep de nog beschikbare capaciteit te kunnen benutten.

Beschikbare capaciteit in Kton Gecontracteerde volumes in Kton Gecontracteerd in %

1.573

2012

1.393 89 Capaciteitbenutting Energy from Waste - HS 1.323 85

2013

1.224

80

1.536

2014

1.206

78

1.555

2015

1.185

76

1.555

2011

1.145

74

1.555

2017

1.162

75

1.555

2018

1.158

74

1.555

2019

1.183 938

2020 0

32

jaarverslag 2011

500

76

AVR is gestart met de eerste werkzaamheden voor de distributie van warmte via een nieuw warmtenet naar Rotterdam-Zuid. Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam gaf hiertoe 18 januari 2012 het startsein op het terrein van AVR Rozenburg. Tot 2013 werkt het Warmtebedrijf Rotterdam aan een pijpleiding van 26 kilometer tussen AVR Rozenburg en Rotterdam-Zuid. Als het warmtenet gereed is, kunnen zo’n 50.000 huishoudens en bedrijven worden voorzien van duurzame stadsverwarming. AVR heeft hiervoor een langjarige overeenkomst gesloten met het Warmtebedrijf Rotterdam. De komende 30 jaar zal AVR restwarmte die vrijkomt bij afvalverbranding in de vorm van warm water leveren aan het net. De betrokken partijen hebben de intentie om ook circa 50.000 huishoudens in Rotterdam-Noord van warmte te gaan voorzien. Door deze vorm van stadsverwarming hoeft veel minder warmte te worden opgewekt met kostbaar aardgas. Bovendien is de warmte die vrijkomt bij het verbrandingsproces van AVR voor meer dan 50% biogeen (biologisch of organisch materiaal); de CO2uitstoot is dus laag. Door de aanleg van het warmtenet wordt jaarlijks 70 tot 80 kiloton minder CO2 uitgestoten, zo heeft het Warmtebedrijf Rotterdam berekend.

Stoompijp AVR gaat stoom leveren aan omliggende bedrijven in de Rotterdamse Botlek, waardoor fossiele brandstoffen bespaard blijven en CO2-emissies worden gereduceerd. AVR ondertekende hiertoe 15 februari 2012 de contracten met haar partners Stedin (netbeheerder) en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kamala Chemical (EKC), waarmee de aanleg van een stoomnetwerk in de Rotterdamse Botlek officieel groen licht kreeg. Het idee voor de aanleg van een stoomnetwerk bestaat al jaren en nu is het zover dat Stedin kan starten met de bouw van het netwerk. Het doel van het stoomnetwerk is de stoom van AVR Rozenburg te transporteren naar omliggende fabrieken die stoom als productiemiddel nodig hebben. Deze fabrieken wekken hun stoom nu op met eigen, veelal fossiel gestookte stoomketels. Door aansluiting op het stoomnetwerk kunnen bedrijven elkaars productiefaciliteiten optimaal benutten en daarmee aanzienlijke kosten in de keten besparen. Met het stoomnetwerk wordt de CO2-uitstoot aanzienlijk teruggedrongen en de luchtkwaliteit verbeterd. De levering van stoom aan EKC levert alleen al een CO2-reductie op van 70.000 tot 100.000 ton per jaar.

1.555

60 1000

AVR gaat vanaf 2013 50.000 Rotterdamse huishoudens voorzien van warmte en omliggende industriële bedrijven van stoom (zie pag. 33). “We willen zo veel mogelijk restwarmte op een duurzame manier beschikbaar stellen aan onze omgeving. In dit kader werken we samen met de gemeente en het Warmtebedrijf Rotterdam een plan uit met de intentie om naast Rotterdam-Zuid ook het bestaande stadsverwarmingsnetwerk in het noordelijk deel van Rotterdam te ontsluiten en te voorzien van warmte. Daarnaast werkt AVR Duiven aan plannen om omliggende bedrijven te gaan voorzien van warmte en de levering van stadsverwarming aan omliggende gemeenten uit te breiden.”

1.565

2016

AVR blijft werken aan operationele verbeteringen. Daarnaast investeert het bedrijf komend jaar op het terrein in Rozenburg in een ruimte waar het restafval op specificatie kan worden gebracht. “Hier kunnen de verschillende restafvalstromen dusdanig worden gemengd, dat de meest optimale brandstof ontstaat voor onze afvalenergiecentrale. Dat levert direct een positieve bijdrage aan de energiehuishouding.”

Verwachtingen 2012

Warmtenet Rotterdam

1.555 1500

2000

33

Internationaal


lossingen voor afvalvraagstukken in deze regio groeit en kan versneld toenemen door nationale en Europese milieuwetgeving.

sterk gemoderniseerd en de capaciteit is fors uitgebreid. Maltha Portugal voorziet in een nadrukkelijke behoefte op het Iberisch schiereiland.

Frankrijk

Polen

In Frankrijk is Van Gansewinkel Groep actief in inzameling en recycling. Het inzamelbedrijf Van Gansewinkel zag het aantal klanten in 2011 sterk toenemen. Als uitdager in de Franse markt onderscheidt Van Gansewinkel zich met haar visie Afval Bestaat Niet (Le déchet n’existe pas). Het inzamelbedrijf heeft in het noorden van Frankrijk drie vestigingen. De onderneming streeft de komende jaren naar sterke groei, zowel autonoom als door acquisities.

Van Gansewinkel zamelt in Polen huishoudelijk en bedrijfsafval in en biedt aan een groeiend aantal klanten een samenhangende oplossing voor hun afvalvraagstukken. Ook in Polen ziet Van Gansewinkel het als een uitdaging om zo veel mogelijk afval een tweede leven te geven als grondstof. Van Gansewinkel is sinds 1998 actief op de Poolse markt, met name in het zuiden. Naast het hoofdkantoor in Kraków beschikt het bedrijf in Polen over vestigingen in Olawa, Ruda Slaska, Legnica, Polkowice en Tarnów. De afgelopen tien jaar is Van Gansewinkel Polen gemiddeld met zo’n 20% per jaar gegroeid.

streeft naar Europese expansie

Van Gansewinkel Groep is internationaal georiënteerd en heeft buiten de Benelux ook vestigingen in Frankrijk, Duitsland, Portugal, Tsjechië, Polen en Hongarije. Maar ook in landen waar Van Gansewinkel Groep geen eigen vestigingen heeft, worden klanten ondersteund als het gaat om afvaldienstverlening op locatie, het organiseren en uitvoeren van internationale terugnamesystemen en de daaraan verbonden herwinning van grondstoffen.

Ontwikkeling tweede thuismarkt in Centraal- en Oost-Europa Van Gansewinkel Groep wil een tweede thuismarkt voor alle activiteiten ontwikkelen in Centraal- en OostEuropa. De kennis die de afgelopen jaren is opgebouwd in de Benelux op het gebied van afval- en milieuoplossingen, implementeert Van Gansewinkel Groep in Centraal- en Oost-Europa. De vraag naar duurzame op-

34

jaarverslag 2011

Maltha Glasrecycling is met drie vestigingen en een volume van circa 370.000 ton vooral in het zuiden van Frankrijk een belangrijke speler. De afgelopen jaren is nadrukkelijk ingezet op kwaliteitsverbetering. Coolrec heeft in Noord-Frankrijk moderne verwerkingslijnen voor koel- en vriesapparatuur. Daarnaast ontvangt het bedrijf in samenwerking met Envie2E alle overige stromen van afgedankte elektrische en elektronische apparaten voor ontmanteling en depollutie. Envie2E is een dochteronderneming van Vitamine T, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het re-integreren van mensen in het arbeidsproces.

Hongarije In het najaar van 2008 nam Maltha het Hongaarse glasrecyclingbedrijf Humán Szerviz over, waarmee Van Gansewinkel Groep voet aan de grond zette in Hongarije. Vanuit Hongarije wil Maltha steeds meer glasscherven afzetten naar glasproducenten in Centraal- en Oost-Europa.

Portugal Maltha is al ruim vijftien jaar gevestigd in Portugal. De locatie in het midden van het land levert jaarlijks ongeveer 220.000 ton schone glasscherven als grondstof aan de glasindustrie. De installatie is in de afgelopen jaren

In Tsjechië wordt slechts 10% van het afval verbrand en omgezet in energie. Door de zeer lage capaciteit van verbranden is het vooralsnog noodzakelijk om grote hoeveelheden afval naar stortplaatsen te brengen. Van Gansewinkel Groep wil in Tsjechië doorinvesteren in recyclingfaciliteiten.

Duitsland Coolrec voert sinds 2009 ook recyclingactiviteiten in Duitsland uit. Deze activiteiten werden begin 2012 flink uitgebreid met de overname van RDE GmbH. RDE staat voor Rücknahmen, Demontage, Elektronik-Recycling. Dit bedrijf is sinds 1991 gespecialiseerd in inzameling, sortering en demontage van alle soorten elektrische en elektronische apparaten (WEEE) en heeft twee vestigingen nabij Keulen en Kaiserslautern.

Tsjechië In Tsjechië is Van Gansewinkel Groep sinds het midden van de jaren ‘90 actief als afvaldienstverlener en grondstoffenleverancier. De onderneming zamelt vanaf vijf locaties huishoudelijk en bedrijfsafval in en scheidt papier, glas, kunststof en drankverpakkingen. Deze stromen worden verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Daarnaast biedt Van Gansewinkel in Tsjechië diensten aan op het gebied van waterzuivering, openbare verlichting en stadsreiniging. Van Gansewinkel Tsjechië verzorgt de afvalinzameling voor ruim 2.500 bedrijven en enkele tienduizenden huishoudens. Daarnaast verzorgt het bedrijf de logistieke dienstverlening voor het Tsjechische lampenretoursysteem en andere collectieve retoursystemen. Van Gansewinkel Groep heeft in Tsjechië een meerderheidsbelang in Petka CZ. Dit bedrijf verwerkt jaarlijks meer dan 4.000 ton PET-flessen (verpakking voor frisdranken en andere vloeistoffen) tot zogenaamde PET-flakes. Deze grondstof wordt geleverd aan de garenindustrie, producenten van PET-bindtapes, PET-folie voor de productie van levensmiddelenverpakkingen en andere applicaties. Petka CZ exporteert ongeveer 30% van haar productie naar Duitsland en Nederland.

35

Organisatie . en verankering . van duurzame ontwikkeling

Decentraal in de organisatie zijn verschillende afdelingen en personen in staf- en lijnfuncties met name op het gebied van SHEQ en HR verantwoordelijk voor uiteenlopende projecten met betrekking tot duurzame ontwikkeling. Het Cradle to Cradle-Developmentteam, bestaande uit medewerkers van verschillende disciplines en kennisgebieden in de organisatie, vervult hierbij een faciliterende en vaak meer projectmatige rol.

Beleidsprincipes, kernwaarden . en UN Global Compact Sinds 2008 werken we aan verdere verankering en professionalisering van duurzame ontwikkeling in de organisatie. De ambitie om de A+-status op de G3.1 richtlijnen van GRI te halen, helpt ons daarbij.

Organisatie van duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling heeft de aandacht van de gehele Raad van Bestuur, waarbij de voorzitter van de Raad van Bestuur, Ruud Sondag, eindverantwoordelijk is. De Raad van Bestuur bepaalt de visie en strategie voor de totale organisatie. Omdat duurzaamheid een integraal onderdeel is van onze businesscase, stuurt de Raad van Bestuur niet alleen op financiële, maar ook op niet-financiële doelstellingen (zie ook pag. 44 en 129). De aandeelhouders ondersteunen onze visie op en aanpak van duurzame ontwikkeling. Zo wil grootaandeelhouder KKR de resultaten op het gebied van duurzame ontwikkeling van de bedrijven waarin zij investeert, verbeteren en werkt hier samen met het Environmental Defense Fund. Dit omdat zij ervan overtuigd zijn dat een beter milieu samengaat met economisch voordeel en bijdraagt aan de waardeontwikkeling van bedrijven op lange termijn. Van Gansewinkel Groep is partner in dit zogeheten ‘Green Portfolio Program’. In 2010 zijn samen met KKR twee KPI’s geformuleerd. Dit zijn maximalisatie energierendement van de afvalenergiecentrales en reductie van CO2-emissies door efficiëntere inzameling. De resultaten zijn te vinden in het hoofdstuk Planet (zie pag. 53).

36

jaarverslag 2011

De tien principes van het UN Global Compact

De eerste twee principes van het Global Compact zijn rechtstreeks afgeleid van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Bedrijven dienen: 1. De internationaal uitgevaardigde mensenrechten te ondersteunen en te eerbiedigen 2. Zich er steeds van te vergewissen dat zij niet medeplichtig worden aan schending van de mensenrechten De volgende vier principes zijn afgeleid van de Verklaring van de International Labour Organisation over de fundamentele arbeidsrechten. Bedrijven dienen:

Van Gansewinkel Groep is ervan overtuigd dat waarde creëren niet gaat zonder waarden te respecteren. We willen altijd en overal voldoen aan geldende weten regelgeving, dit aantoonbaar en transparant maken en op integere wijze te werk gaan. Onze beleidsprincipes en kernwaarden (zie pag. 15) en de principes van het UN Global Compact gelden daarom voor alles wat we doen en zijn het uitgangspunt voor gewenst gedrag van alle medewerkers in ons bedrijf. Zo bewaken wij onze waarden en normen. Voor onze medewerkers, klanten, leveranciers, aandeelhouders en de wereld om ons heen.

3. De vrijheid van vakvereniging en de effectieve erkenning van het recht op collectieve onderhandelingen te handhaven 4. De uitbanning van iedere vorm van verplichte en gedwongen arbeid te ondersteunen 5. De effectieve afschaffing van kinderarbeid te bevorderen 6. De bestrijding van discriminatie te ondersteunen in arbeid en beroep

Beleidsprincipes

De volgende drie principes zijn afgeleid van de Verklaring van Rio inzake Milieu en Ontwikkeling. Bedrijven dienen:

• Realiseren van groei voor de onderneming en haar medewerkers • Intensief en innovatief samenwerken met de klant om optimale dienstverlening te leveren • Leveren van grondstoffen en brandstoffen als tweede leven van alle afvalproducten • Bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving • Nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid UN Global Compact

In 2011 heeft Van Gansewinkel Groep de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties onderschreven. Global Compact is een initiatief van de Verenigde Naties dat in 2000 in het leven is geroepen om bedrijven, VN-organisaties, vakbonden en maatschappelijke organisaties te verbinden. Het Global Compact bestaat uit tien principes met betrekking tot mensenrechten, arbeidsomstandigheden, het milieu en corruptiebestrijding. Voor Van Gansewinkel Groep bieden de tien principes een kader om duurzame ontwikkeling nog verder in onze activiteiten te verankeren. Vanaf 2012 zal er over resultaten op de tien principes worden gerapporteerd.

7. Voorzorg te betrachten bij belasting van . het milieu 8. Initiatieven te ondernemen om een groter milieubewustzijn te bevorderen 9. De ontwikkeling en de verspreiding van milieuvriendelijke technologieën te stimuleren Het laatste principe is afgeleid van de Anti-Corruptie Conventie van de Verenigde Naties: 10. Bedrijven moeten elke vorm van corruptie tegengaan, inclusief afpersing en omkoping

37

People

People Resultaten People Kerndoelstelling

Indicator

2010

2011

Ambitie 2012

Vakmanschap met passie

Verloop

14,0%

10,9%

10,0%

7,4

-*

7,4

Opleidingsinspanning

1,4%

1,5%

1,8%

Ongevallenfrequentie

11

8

7,5

0,24

0,19

0,15

5,4%

5,1%

4,9%

Motivatie van werknemers

Creëren van een veilige en gezonde werkomgeving

Ernstgraad Ziekteverzuim

Aantal medewerkers**

Fatale ongevallen

6.435 617 Gemiddeld aantal uitzendkrachten

0 %

** De motivatie van medewerkers wordt eens in de twee jaar gemeten via het Medewerkers Motivatie Onderzoek. In 2010 was de gemiddelde score een 7,4. In 2012 wordt het volgende onderzoek uitgevoerd. ** De kerncijfers die betrekking hebben op People zijn, met uitzondering van het aantal medewerkers, exclusief de resultaten van het medio 2011 overgenomen Veolia België.

mln % 0,6 mln

0

-27

114 fte

jaarverslag 2011

4,5

Ongevallen met verzuim

1.061 38

Opleidingsbestedingen

4%

Verloop

10,9

% 3,1%

39

People

Duurzame ontwikkeling gaat volgens ons over meer dan het milieu alleen. Het gaat ook over het ontwikkelen van onze medewerkers, zodat zij gedurende hun loopbaan optimaal inzetbaar zijn en blijven, zowel binnen als eventueel buiten Van Gansewinkel Groep. Vitale, gemotiveerde, flexibele en productieve medewerkers vormen immers de kern van elke organisatie en zijn een bepalende factor in het behalen van de strategische ambities.

als kerncompetentie zijn benoemd. Samen met de leidinggevende wordt besproken hoe deze gerealiseerd kunnen worden. Ruim 100 leidinggevenden hebben een eendaagse training gevolgd om de gespreksvaardigheden die voor deze coachende rol nodig zijn, beter onder de knie te krijgen. Daarnaast is het halfjaargesprek nu structureel in de totale organisatie ingevoerd. Daardoor wordt, naast de regelmatige informele gesprekken, formele opvolging gegeven aan het beoordelingsgesprek. In 2011 is ook onderzocht of er een tool beschikbaar is die de mate van inzetbaarheid van medewerkers kan meten. Er is een tool gevonden waardoor via een online portal op basis van de variabelen werkoriëntatie, flexibiliteit, vitaliteit, motivatie en participatie kan worden onderzocht hoe de medewerker ‘in zijn vel zit’. Na het invullen ontvangt de deelnemer direct een resultatenoverzicht en suggesties hoe de inzetbaarheid te bevorderen. In 2012 willen we dit traject verder concreet vorm gaan geven, te starten met de directe medewerkers.

Medewerkersmotivatie

• Vanuit het MMO kwam naar voren dat er bij een businessunit ontevredenheid bestond over de arbeidsvoorwaarden. Hierin werd tevens genoemd dat de ene vestiging andere voorwaarden kende dan de andere vestiging. Dit stuitte op onbegrip tussen collega’s van verschillende vestigingen op momenten dat zij dienden samen te werken op een project. De secundaire arbeidsvoorwaarden zijn per 1-1-2012 geharmoniseerd in zeer nauwe samenwerking met de ondernemingsraad • Bij een vestiging werd aangegeven dat er een afstand tussen de werkvloer en het managementteam werd ervaren. Om fysiek te laten zien dat er geen ‘muur’ is tussen het managementteam en de werkvloer is letterlijk een schutting weggehaald • Vanuit het MMO bleek dat medewerkers in een bepaalde regio op een andere, meer toekomstgerichte, manier geïnformeerd willen worden over de gang van zaken. Naar aanleiding daarvan zijn alle locaties bezocht en medewerkers geïnterviewd om te horen wat zij verwachten en wensen. Quick wins zijn direct geregeld en zichtbaar gemaakt, waaronder het gebruik van tv-schermen Deze acties worden opgevolgd in een centrale database.

Om die reden is het afgelopen jaar gestart met de ontwikkeling van een visie en plan van aanpak op duurzame inzetbaarheid. Het creëren van betrokkenheid, trots, respect, dialoog en eigen verantwoordelijkheid staat daarbij voorop. In onze visie coachen leidinggevenden medewerkers op hun performance en inzetbaarheid en nemen medewerkers zelf het initiatief om hun gezondheid, motivatie en kennis op peil te houden. Zo is er een decentrale aanpak geformuleerd op het gebied van Strategische Personeelsplanning. Aan de hand van een analyse van de macro-omgeving, de bedrijfstak, onze concurrenten, strategie en organisatie zal worden nagegaan waar de organisatie nu en over een aantal jaren staat en wat dit betekent voor de personeelsbehoefte. Door inzichtelijk te hebben welke medewerkers en competenties we nu in huis hebben en straks niet kunnen missen, kunnen we daar tijdig op inspelen. Ook zijn inmiddels ‘duurzame inzetbaarheid tools’ ontwikkeld ter ondersteuning van managers en medewerkers. Er is een nieuw beoordelingssysteem geïntroduceerd, waarin expliciet aandacht wordt besteed aan de ambities van de medewerker en waarin de kernwaarden

40

jaarverslag 2011

Sinds 2008 voert Van Gansewinkel Groep elke twee jaar een Medewerkers Motivatie Onderzoek (MMO) uit. Het onderzoek laat zien hoe het bedrijf zich manifesteert onder steeds veranderende omstandigheden en geeft inzicht in de gebieden waar meer sturing nodig is. De resultaten van het MMO van eind 2010 toonden dat de algemene tevredenheid over ons werk gemiddeld met een 7,4 werd gewaardeerd. De bereidheid om collega’s te helpen scoorde met een 8,3 het hoogst. De ontwikkelingsmogelijkheden, arbeidsomstandigheden en opvolging van de acties naar aanleiding van het MMO in 2008 werden het minst gewaardeerd. Vervolgens zijn de directies van alle onderdelen en regio’s binnen de Groep aan de slag gegaan met verbeterplannen die zij in 2011 samen met de lokale ondernemingsraden hebben opgesteld, gedeeltelijk al hebben uitgevoerd en in 2012 zullen afronden. Hierbij zijn, daar waar mogelijk, de centraal gestelde prioriteiten: 1) organisatie, 2) ontwikkelingsmogelijkheden en 3) arbeidsomstandigheden meegenomen in de acties. In reactie op de resultaten zijn verschillende verbeterplannen opgesteld. Drie voorbeelden hiervan:

Tijdens de managementbijeenkomst van de zogeheten Top-200 (de managementlaag van het bedrijf) in november is via workshops aandacht besteed aan de voortgang van de verbeteracties ten aanzien van het MMO. Er is geconcludeerd dat er volop aan verbeteracties wordt gewerkt, maar ook dat er ruimte is voor verbetering van met name kennisdeling. Medewerkers zijn nog beperkt geïnformeerd over de voortgang op de acties naar aanleiding van het onderzoek. In 2012 worden daarom interviews met ‘kartrekkers’ van verbetertrajecten gehouden. Deze showcases worden via interne media verspreid en zullen in de vorm van een krant worden meegestuurd met het volgende MMO. Het MMO-resultaat is in 2010 en 2011 meegenomen in de bonussystematiek. Op die manier is opvolging van de resultaten nog meer verankerd en helpt het als een aanjager om verbeteringen door te voeren. Het benadrukt het belang van tevreden medewerkers en de. verantwoordelijkheid die het management daarin heeft. Van Gansewinkel Groep zal het MMO blijven gebruiken als sturingselement. In december 2012 zal het volgende MMO worden uitgevoerd.

Ontwikkelingsmogelijkheden We geven onze mensen de ruimte om hun kwaliteiten optimaal te ontplooien. Dit doen we vanuit de overtuiging dat de juiste kennis, vaardigheden en ervaring in het belang zijn van zowel werknemer als werkgever. Op centraal en decentraal niveau worden vanuit de HRafdelingen diverse ontwikkelingsmogelijkheden aangeboden op professioneel en persoonlijk vlak. Tijdens de jaarlijkse functionerings- en beoordelingsgesprekken worden opleidingsbehoeften geïnventariseerd. Voorbeelden van opleidingen en trainingen die het afgelopen jaar door onze medewerkers werden gevolgd zijn: • Basistrainingen voor het op peil houden van het functioneren in de huidige functie zoals ‘gevaarlijk afval, customerrelationmanagement(systemen), veiligheid en voertuigmanagement’ • Leiderschapstrainingen • Persoonlijke effectiviteit • Finance for non-Financials • Finance Academy • Lean Six Sigma • Cradle to Cradle-trainingen Bij 55% van de Nederlandse bedrijfsonderdelen is specifieker gekeken naar de verdeling van opleidingen. Van deze groep blijkt dat 75,8% in 2011 een opleiding gevolgd heeft. Van de mannen in deze groep heeft 80,6% een opleiding gevolgd, tegenover 39,2% van de vrouwen. In België was opleidingsinformatie voor alle medewerkers beschikbaar en daar bleek 32,2% van het personeel een opleiding gevolgd te hebben. 39,2% van de mannen volgde een opleiding en 7,3% van de vrouwen. Dit verschil tussen mannen en vrouwen is te verklaren door het feit dat een groot gedeelte van de opleidingen (83,2% in Nederland en 93,7% in België) aan directe werknemers gegeven werd, waarvan het overgrote deel door mannen wordt gevormd. Om kennisdeling te stimuleren zijn vorig jaar zeven Cradle to Cradle-kenniscafés met externe sprekers georganiseerd. Thema’s daarbij waren onder andere: textiel, afvalvrij kantoor, glas, bouw en hedging. Gemiddeld waren er zo’n 35 deelnemers per bijeenkomst. Daarnaast organiseert ook het Young Professional Netwerk ‘Jonge Gansen’ bijeenkomsten voor ambitieuze medewerkers tot en met 35 jaar om met gelijkgestemden in contact

41

te komen en meer te horen over ontwikkelingen in het bedrijf. Vorig jaar vonden er vier bijeenkomsten plaats met de thema’s: persoonlijke effectiviteit/timemanagement en overtuigen, de toekomstige positionering van Maltha in de Europese glasmarkt, Urban Mining en de positionering van Van Gansewinkel Groep. Management Development

Mensgericht leiderschap, het stimuleren en motiveren van medewerkers om hun werk goed te kunnen uitvoeren en zichzelf verder te ontwikkelen, staat centraal in ons management development-beleid. Dit vraagt om zelfkennis, visie en het vermogen om anderen te inspireren en richting te geven bij de uitvoering van onze strategie. Voor opleiding & ontwikkeling van jong talent en management bestaan vijf management development-programma’s. • Managementtrainees en Young Potentials: jonge, getalenteerde mensen zorgen vaak voor nieuwe, frisse ideeën en inzichten. Om die reden kent Van Gansewinkel Groep al meer dan tien jaar een programma voor trainees & Young Potentials. Managementtrainees zijn pas afgestudeerde studenten. Young Potentials zijn jonge mensen die al even bij het bedrijf werkzaam zijn, mensen waarin het bedrijf managementpotentieel ziet. De managementtrainees maken gedurende twee jaar kennis met verschillende bedrijfsonderdelen en volgen een uitgebreid praktijkgericht opleidingsprogramma waar ook de Young Potentials aan deelnemen. Daarbij worden zij intensief gecoacht bij het ontwikkelen van hun talenten. In 2012 loopt het programma dat in 2010 gestart is af en gaat een nieuw Traineeshipen Young Potentialprogramma van start • Management development Top 200: In november 2011 is het startsein gegeven voor een leiderschapsprogramma. Het opleidingsprogramma richt zich enerzijds op de onderlinge verbinding en competentieontwikkeling van het management en anderzijds op 11 thema’s die de nadere uitwerking van de strategie helpen te realiseren. Eind 2012 presenteren de 12 groepen die aan de thema’s verbonden zijn hun bevindingen tijdens de managementbijeenkomst

42

Doelstelling is om de opleidingsinspanning verder op te laten lopen tot 1,8% van de loonsom in 2012. Dit betekent een groei van 25% ten opzichte van 2010. Omdat het aandeel van de verplichte opleidingen stabiel is, zal het grootste deel van deze extra investering ten goede komen aan niet-verplichte opleidingen. Deze substantiële extra (decentrale) investering moet leiden tot een verbetering op de MMO-score op ontwikkelingsmogelijkheden. Op deze manier investeert Van Gansewinkel Groep in het vakmanschap van haar medewerkers en een werkomgeving waarin mensen hun talenten tot hun recht kunnen laten komen.

Zuidoost-Nederland. Twee van hen hebben inmiddels de opleiding tot chauffeur afgerond. De samenwerking met het UWV en andere instanties willen we intensiveren, om zo het social return-aspect te verbreden. Dit doen we om invulling te geven aan onze verantwoordelijkheid, maar zeker ook om de toekomstige personeelsvraag bij bijvoorbeeld Van Gansewinkel Overheidsdiensten te adresseren.

Daarnaast maakt Van Gansewinkel Groep graag gebruik van subsidiemogelijkheden. In België ging het onder andere om de zogenaamde ‘vooraftrek voor ingenieurs’. Als afgestudeerd technisch personeel daadwerkelijk in een technische functie wordt ingezet, krijgt het bedrijf korting op de loonbelasting. In 2011 ging het hierbij om € 180.000. Daarnaast is een investeringssubsidie toegekend van € 894.700. Ook onze investeringen in het opleiden van personeel worden gestimuleerd met behulp van subsidies. In Nederland hebben we in 2011 € 99.400 op loonbelasting bespaard door onze medewerkers opleidingen (ICT Academy en Six Sigma) aan te bieden.

Diversiteit binnen Van Gansewinkel Groep is gericht op optimale en duurzame inzetbaarheid en productiviteit van alle medewerkers en de externe partijen die bij onze organisatie betrokken zijn. Voor ons ligt de nadruk daarbij niet op het wegnemen van achterstanden van ondervertegenwoordigde groepen (=minderhedenbeleid) maar op het optimaal benutten van alle potentie en talenten die beschikbaar zijn in onze maatschappij. Het zijn de onderscheidende kwaliteiten en talenten die een persoon als mens met zich meebrengt, waardoor we iemand op een bepaalde functie of positie willen hebben. Daarmee is diversiteit geen doel op zich, maar een middel om te komen tot duurzame resultaten voor de organisatie en de samenleving als geheel.

Social return

Diversiteit man/vrouw

Samen met re-integratiebedrijven en opdrachtnemers maken we afspraken over arbeidsplaatsen, leerwerkplekken en stageplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

In 2011 was Van Gansewinkel Groep actief in negen Europese landen. Naast de 6.027 medewerkers (excl. Veolia België) waren er gemiddeld over het jaar 1.061 fte’s als uitzendkracht werkzaam.

In Van Gansewinkel-regio Randstad doen we dat met de vier Binkeys die daar rijden. Op de elektrische vuilniswagen werkt een chauffeur van Van Gansewinkel als mentor voor twee collega’s, die worden opgeleid tot vrachtwagenchauffeur of monteur. Zo vormen de elektrische voertuigen een ideale chauffeursleerschool voor jongeren die moeilijk aan werk komen. In 2011 heeft de eerste collega via het ‘Binkey-traject’ zijn groot rijbewijs behaald.

Er werkten vorig jaar 4.943 mannelijke medewerkers en 1.084 vrouwelijke medewerkers bij Van Gansewinkel Groep met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd. In 2010 waren dat 4.846 mannelijke medewerkers en 972 vrouwelijke medewerkers. In de loop van 2011 is de verhouding dus marginaal veranderd.

Opleidingskosten

Coolrec werkt zo al meerdere jaren samen met Envie2E voor het verwerken en recyclen van elektrische en elektronische apparatuur.

In 2011 is in totaal € 4,5 miljoen besteed aan trainingen en opleidingen. Dat is 1,5% van de totale loonsom en is hoger dan de gestelde doelstelling van 1,4% voor 2011.

In samenwerking met het UWV zijn 25 Wajong-jongeren begeleid naar een baan bij Van Gansewinkel regio

jaarverslag 2011

Diversiteit

Eigen rijopleiding Een voorbeeld van een decentraal georganiseerd initiatief is de start van een eigen rijschool bij Van Gansewinkel in de regio Zuidoost-Nederland. Collega’s kunnen hier een opleiding tot vrachtwagenchauffeur volgen. Daarnaast biedt de Van Gansewinkel-rijschool bestaande chauffeurs conform de wettelijke verplichting nascholing aan voor het op peil houden van de vaardigheden. Met dit initiatief wordt ingespeeld op het dreigende tekort aan chauffeurs in de transportsector en wordt de professionele en persoonlijke ontwikkeling van collega’s gestimuleerd. De rijschool zal vanaf 2012 naast de opleiding tot vrachtwagenchauffeur intern cursussen verzorgen, zoals Het Nieuwe Rijden met vrachtwagens, Schadepreventie door chauffeurs, Introductie digitale tachograaf en diverse cursussen gerelateerd aan de dienstverlening van Van Gansewinkel. Het initiatief sluit dan ook aan bij onze continue aandacht voor veiligheid en zuinig rijden.

Diversiteit man/vrouw in management

Het management (leden van de Raad van Bestuur, stafdirecteuren en regionale managementteams) van Van Gansewinkel Groep bestaat voor het merendeel uit mannen. De groep medewerkers die direct aan leden van de Raad van Bestuur rapporteert, bestaat uit 33 mannen en 1 vrouw. De zogeheten ‘top-200’ bestaat uit 161 mannen en 20 vrouwen.

“Het is goed om te zien dat Van Gansewinkel Groep structureel investeert in de kennis die nodig is om ketens te sluiten. Honderden medewerkers hebben inmiddels een Cradle to Cradle-training over materiaalgebruik gevolgd. Deze kennis wordt dagelijks toegepast bij de verschillende partners van de onderneming.” Prof. Dr. Michael Braungart, directeur EPEA

43

Nieuwe medewerkers

Het aantal medewerkers groeide in 2011 van 5.818 naar 6.027 (excl. Veolia België en uitzendkrachten). We hebben structureel geïnvesteerd in kennis door opleidingen en het aantrekken van mensen met een profiel dat past bij onze transformatie naar grondstoffenen energieleverancier. Personeelsverloop

Het personeelsverloop, het aantal medewerkers dat niet langer bij Van Gansewinkel Groep werkzaam is, gedeeld door het aantal medewerkers aan het einde van het jaar bedroeg 10,9%, tegen 14% het jaar daarvoor. Het aantal nieuwe medewerkers bedroeg 864 tegenover 657 medewerkers die niet meer werkzaam zijn bij Van Gansewinkel Groep. Verhouding tussen basissalaris mannen/ vrouwen

Meer dan 90% van de medewerkers van Van Gansewinkel Groep valt onder een CAO, danwel een andere collectieve regeling. Binnen de CAO’s wordt het salaris bepaald op basis van de indeling van de functie. Zodoende is er geen aantoonbaar onderscheid in salaris tussen mannen en vrouwen. In Nederland zijn de CAO’s Beroepsgoederenvervoer over de weg, WENb (sector Afval & Milieu), Metaalnijverheid en Orsima van toepassing. In België bestaan zogenaamde groepsverzekeringen voor indirecte werknemers. Voor directe medewerkers gelden daar drie paritaire comités: PC 226 (transport/ logistiek), PC 121 (schoonmaak) en PC 142 (recuperatie materialen). Hierin zijn pensioen- en vervroegde uittredingsplannen vervat. In Tsjechië hebben twee dochterbedrijven, Tempos a.s. en Van Gansewinkel Services sro, een CAO. Voor de overige medewerkers geldt net als in Polen, dat voor medewerkers individuele contracten worden opgesteld aan de hand van interne reglementen en de geldende weten regelgeving. Ook daar wordt geen onderscheid tussen mannen en vrouwen gemaakt. De voorwaarden die voor vaste medewerkers gelden zoals verzekering, gezondheidzorg en verlofregelingen, gelden ook voor tijdelijke medewerkers.

Totaal aantal medewerkers Van Gansewinkel Groep*

Nederland % vrouwen België/Luxemburg** % vrouwen CEE

Van Gansewinkel Groep stimuleert medezeggenschap en treedt daartoe actief in dialoog met haar medewerkers en afgevaardigden (medezeggenschapsraden en vakbonden). Samenwerking met hen achten wij van groot belang om onze gezamenlijke doelen te verwezenlijken.

%

2009

%

3.943

65%

3.897

67%

4.060

72

21%

1.182

20%

1.112

18

10%

587

10%

490

8

3%

152

3%

118

2

100%

5.818

100

5.780

100

15,6 1.278 20,8

% vrouwen

39,2

176

Totaal

6.027 17,6

* exclusief uitzendkrachten CEE=Polen, Tsjechië en Hongarije Overig: Frankrijk, Portugal en Duitsland. ** In deze overzichten zijn de 408 medewerkers van het in 2011 overgenomen Veolia België niet meegenomen.

Personeelsbestand naar type arbeidsovereenkomst (eigen medewerkers) 2011

%

2010

%

2009

%

5.291

88%

5.062

87%

5.103

88%

12%

756

13%

677

12%

6.027

100%

5.818

100%

5.780

100%

2011

%

2010

%

2009

%

Man

4.943

82%

4.846

83%

4.826

83%

Vrouw

1.084

18%

972

17%

954

17%

Totaal

6.027

100%

5.818

100%

5.780

100%

% vrouwen

11,3 736

Parttime % vrouwen Totaal

65,0

Verdeling man/vrouw jaar

Aantal medewerkers verdeeld over leeftijdsgroep 2011

2010

2009

245

235

225

25 - 35 jaar

1.269

1.332

1.218

35 - 45 jaar

1.918

1.937

1.898

45 - 55 jaar

1.774

1.659

1.672

820

655

767

< 25 jaar

Beloning en bonus

jaarverslag 2011

2010

16,3

Fulltime

De inrichting van de medezeggenschap weerspiegelt het decentrale bedrijfsmodel dat onze groep koestert: medezeggenschap dáár waar de feitelijke activiteiten plaatsvinden: in de bedrijven. Vrijwel alle bedrijfsonderdelen kennen hun eigen ondernemingsraad. Er is tevens een Groeps Ondernemingsraad Inzameling, Recycling en Verwerking en een Centrale Ondernemingsraad. Elke Ondernemingsraad heeft een VGWM (Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu)commissie opgericht in overeenstemming met de Arbowet. In totaal waren respectievelijk 121 en 12 medewerkers actief in de verschillende Nederlandse en Belgische Ondernemingsraden.

%

% vrouwen

% vrouwen

Medezeggenschap

2011

630

Overig

In de CAO’s zijn eveneens minimale opzegtermijnen in verband met operationele veranderingen vastgelegd.

In 2010 is de bonus voor de Raad van Bestuur, het groepsmanagement en de daaraan rapporterende managementteamleden uitgebreid met een duurzaam-

44

heidscomponent. Naast financiële criteria - waaronder de genormaliseerde EBITDAE en vrije kasstroom voor financieringslasten - en persoonlijke doelstellingen zijn de indicatoren medewerkerstevredenheid en veiligheid (IF) gekoppeld aan het belonings- en bonusbeleid. Daar waar toegepast, beslaan de indicatoren medewerkerstevredenheid en veiligheid (IF) per indicator tussen de 2,5% en 5% van de te behalen bonus. Omdat er in 2011 geen Medewerkers Motivatie Onderzoek is uitgevoerd, wordt deze doelstelling beoordeeld op basis van de kwaliteit van de verbeteracties die zijn opgezet naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek uit 2010.

> 55 jaar

45

verslag

Centrale . Ondernemingsraad

Commissies De Raad kent een commissie voor strategie (STRACO) en een sociale commissie (SOCO) en laat zich ondersteunen door een commissie voor Veiligheid, Gezondheid Welzijn en Milieu (VGWM). Deze is samengesteld uit medezeggenschappers uit het veld. Daarnaast laat de Raad zich ondersteunen door een ambtelijk secretaris en maakt de Raad gebruik van externe ondersteuning, indien dat nodig wordt geacht. Jaarlijks maakt de Raad gebruik van scholingsmogelijkheden.

Als vertegenwoordiger van de medewerkers van de onderneming bewaakt de Centrale Ondernemingsraad de duurzame balans tussen de drie P’s, People, Planet en Profit, die kenmerkend is voor de visie en doelstellingen van Van Gansewinkel Groep.

Samenstelling De Centrale Ondernemingsraad bestaat uit zeven leden. Vanuit de Groepsondernemingsraad (GOR) Inzameling & Services zijn Caroline Klompenhouwer, Richard Boudens en Rob Balfoort (voorzitter) afgevaardigd. In de loop van 2011 is een GOR Be-en Verwerking opgericht, die twee leden afvaardigt. Rachid Anhari (Coolrec) en Finy van der Vlis (Van Gansewinkel Minerals) vullen deze plekken in. Vanuit de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is geregeld dat zittende leden bij veranderingen als deze aanblijven totdat de zittingsperiode eindigt. Willem de Groot (AVR Energy from Waste) is gestopt met de medezeggenschap. Rob Kempke (voorheen vanuit Van Gansewinkel Shipping) en Han de Laat (voorheen ORStafdiensten) vallen beiden onder de nieuwe afdeling MCI en blijven aan tot mei 2012. De samenstelling van de Raad is daarmee een reële afspiegeling van het totaal aan medewerkers binnen Van Gansewinkel Groep. De zittingsperiode loopt tot aan de verkiezingen in mei 2012. De Raad vergadert twee keer per maand.

46

jaarverslag 2011

De Raad heeft zijn agenda dichter bij de strategie en het tot stand komen van beleid binnen de onderneming gebracht. Met name in het behandelen van adviesaanvragen zal daarom de uitvoering en bewaking van de definitieve besluiten meer in de portefeuille van de onderliggende (G)OR landen.

Overleg met Raad van Bestuur De Raad overlegt met CEO Ruud Sondag, bestuurder voor de WOR. In dit overleg is geen drempel in het bespreekbaar maken van datgene wat de onderneming aangaat. Hier wordt bijvoorbeeld gesproken over het sluiten van bedrijfsonderdelen, het acquireren van bedrijven of activiteiten, het strategisch plan van de onderneming, de financiering van de onderneming, de (on)mogelijkheden tot reorganisatie, het maken van regelingen, de gang van zaken in het bedrijf per maand (zowel financiële cijfers als rapportages op het gebied van o.a. veilig werken en ziekteverzuim). In 2011 heeft zes keer formeel overleg plaatsgevonden tussen de Raad en de bestuurder. In 2011 heeft ook regelmatig overleg plaatsgevonden in het kader van de voortgang van acties ten behoeve van het Medewerkers Motivatie Onderzoek. Een van de onderwerpen die de Raad daar belangrijk in vindt - het borgen van de benodigde aandacht en de te maken plannen om verbeteringen te kunnen realiseren - is duurzaam vastgelegd in de beloningsstructuur voor directeuren. Dit alles heeft tot doel het maken of bijstellen van beleid om zodoende passende acties uit te kunnen zetten, die leiden tot betere processen en/of grotere betrokkenheid en tevredenheid van medewerkers. Dit kan weer leiden tot een hoger rendement. De Raad streeft

naar een optimale balans tussen het behouden van aanwezige waarden en het creëren van waarde.

Overleg met Raad van Commissarissen In 2011 heeft de Raad één keer overlegd met zijn personeelscommissaris, de heer Carel van Den Driest. Tijdens de bijeenkomst is gesproken over de marktontwikkelingen, efficiencyprogramma’s, veiligheidsontwikkelingen en de schuldpositie van de onderneming. De Raad heeft overleg met de twee grootaandeelhouders in 2011 niet noodzakelijk gevonden.

Medezeggenschapsdagen De Raad initieert jaarlijks de zogeheten ‘Medezeggenschapsdagen’. Hier komt de gehele medezeggenschap bij elkaar en worden thema’s besproken als het versterken van de samenwerking tussen bestuurder/HRM/OR en het vergroten van de effectiviteit van de medezeggenschap. In 2011 was het thema: ‘Meer met minder’, passend bij de huidige marktomstandigheden. De dagen helpen onder andere de benodigde uniformiteit vast te houden.

Missie De Raad houdt ook in 2011 onverkort vast aan zijn huidige missie: ‘De continuïteit van de onderneming dient te worden gewaarborgd en de samenhang der delen dient te worden bewaard.’ Vanuit deze missie zal de Raad blijven denken en handelen. Namens de Centrale Ondernemingsraad Van Gansewinkel Groep

Rob Balfoort Voorzitter

47

Veiligheid

Frequentiegraad van verzuimongevallen 25

0,40 0,35

20

0,30 0,25

15 10

22,9

0,20 0,15

18,2

14,1

5 0

10,8

0,10

7,9

0,05 0,00

2007

2008

2009

2010

2011

Frequentiegraad* Ernstgraad** * Frequentiegraad: aantal incidenten met verzuim x 1.000.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De frequentiegraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel. ** E rnstgraad: aantal verloren werkdagen x 1.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De ernstgraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel.

Ongevallenfrequentie per 1 miljoen uur in vergelijking met sectorgemiddelde* 40 35 30 25 20

Sinds de introductie van een verbintenis met betrekking tot veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit (SHEQ-verbintenis) in 2007 en de uitwerking daarvan in de verschillende regio’s en bedrijven van de Groep, tonen de veiligheidscijfers een positieve trend. De frequentiegraad van verzuimongevallen (IF) daalde voor het vierde jaar op rij met meer dan 20%. Dit jaar was dat met 27%. De ernstgraad daalde met meer dan 22% naar 0,19. Dit is laag in vergelijking met het sectorgemiddelde. Voor het tweede opeenvolgende jaar hadden we geen ongeval met dodelijke afloop.

Eind december 2010 vond een incident plaats bij onze Chemische Fysische Scheidingslocatie (CFS) in Weert. Bij het bedrijf is tijdens een lossing van zwavelhoudend natronloog afkomstig van NAM, H2S en mercaptaan vrijgekomen. Hoewel verschillende personen onwel zijn geworden (een tijdelijke reactie, zij konden zonder verdere verzorging verder), zijn er geen slachtoffers gevallen. Het incident had echter ernstig kunnen zijn. Direct na het incident is een onderzoek ingesteld om de feitelijke gebeurtenis vast te stellen, fundamentele oorzaken te zoeken en aan te wijzen en intrinsieke verbeteringen aan te bevelen.

De ongevallen die tot verzuim hebben geleid, 104 in totaal, betroffen voor het merendeel kneuzingen, verstuikingen of snijwonden. 97 keer was het slachtoffer een man, in zeven gevallen een vrouw. We betreuren het feit dat er 18 ernstige ongevallen bijzaten, met in alle gevallen een mannelijk slachtoffer. Het ging om botbreuken en amputaties. In twee gevallen verloren de slachtoffers het topje van hun vinger. Bij het zwaarste ongeval heeft een medewerker van de locatie in Krakau, Polen zijn onderarm verloren.

Tijdens een lossing van een tankwagen met zwavelhoudend loog in een daarvoor toegewezen tank op het terrein van CFS ontstaat een ongewilde chemische reactie tussen de inhoud van de ontvangende tank en het loog dat vanuit de vrachtwagen in de tank gepompt wordt. Het gas (H2S en mercaptaan) dat zich vormt naar aanleiding van de chemische reactie ontsnapt via een ontluchtingsbuis. De chauffeur van de tankwagen heeft een H2S-melder op zijn helm die alarm geeft, meldt dit bij toezichthouders op het terrein. Het voorval wordt beoordeeld. Er wordt een concentratie van 119 ppm H2S gemeten. De wettelijke grenswaarde (MAC waarde) voor H2S is 1,6 ppm. H2S boven een concentratie van 100 ppm heeft geen gasgeur meer (wordt niet als stank van ‘rotte eieren’ ervaren), wat onbewuste blootstelling mogelijk maakt.

15 10 5 0

Inzameling BE

Inzameling Verwerking NL NL

Recyling

Van Gansewinkel Groep 2011 Sectorgemiddelde 2010

* D e gegevens zijn voor Inzameling België afkomstig van het Belgische Fonds voor arbeidsongevallen, NACE 38.1, voor Inzameling Nederland en Verwerking Nederland komen de gegevens van de Vereniging van afvalbedrijven en voor Recycling van het BE Fonds voor arbeidsongevallen, NACE 38.3

Leren van incidenten

Omdat elk ongeval er een te veel is, worden ongevallen en gevaarlijke situaties geregistreerd in TrackWise en vanuit daar geanalyseerd en opgevolgd binnen de organisatie. De oorzaken, acties en lessons learned worden binnen de organisatie verspreid om zo blijvend aandacht voor veiligheid te vragen en de bewustwording te vergroten. We informeren onze ingehuurde medewerkers over veiligheid en voorzien hen van een basistraining hierover. De ongevallenfrequentiegraad bij uitzendkrachten lag echter 80% hoger dan bij eigen medewerkers (12,3% ten opzichte van 6,8%) in 2011. Onderzoek* laat zien dat de volgende factoren de arbeidsongevallen van uitzendkrachten sterk beïnvloeden: • De leeftijd van de slachtoffers. 50% van de uitzendkrachten is jonger dan 30 jaar. Deze leeftijdsgroep is bij 60% van de arbeidsongevallen slachtoffer • De integratie en de rotatie van uitzendkrachten: arbeidsongevallen gebeuren vaker aan het begin van een opdracht. Uitzendkrachten veranderen sneller van werk dan eigen personeel en lopen daardoor meer risico het slachtoffer te worden van een arbeidsongeval

Situatieschets

De brandweer en provinciale autoriteiten worden ingeschakeld, komen ter plaatse en zetten een crisiscel op. Ruim zes uur nadat het voorval plaatsvond, wordt door de hulpdiensten (brandweer) afgeschaald aangezien H2S-metingen onder de detectiegrens blijven en de situatie stabiel is. Gevolgen Het gas verplaatst zich onder invloed van de wind in de richting van het naastgelegen bedrijf Trespa en veroorzaakt daar stankoverlast. De wind brengt de gaswolk nog verder tot over de Belgische grens (Neerpelt, Overpelt, Lommel en Hamont-Achel). Diverse mensen zijn misselijk geworden (Trespa) en ook de chauffeur is tijdens zijn terugreis onwel geworden. De chauffeur is behandeld door een arts. In de eerste 24 uren hebben zich 18 mensen gemeld bij de EHBO-post van het ziekenhuis in Weert ter controle. Deze mensen hebben geen verdere behandeling ondergaan.

Bevindingen naar aanleiding van onderzoek Direct na het incident is een onderzoeksteam samengesteld. Uit het onderzoek bleek het volgende: •D irecte oorzaak: het lossen van zwavelhoudend natronloog in een tank gevuld met een sterk zuur mengsel heeft een chemische reactie op gang gebracht •O rganisatie: er is gebleken dat er verschillende formulieren worden gebruikt voor de registratie van de inhoud van de tanks • Training en Opleiding: onvoldoende risicobesef (Risk Awareness) over mogelijke gevolgen bij ontvangst en verwerking van diverse geaccepteerde vloeibare afvalstromen. H2S is nooit als een risico erkend, en daardoor zijn er ook geen detectiesystemen aanwezig on-site •P rocedures: – Twee verschillende processen om de ins en outs van een tank te registreren – Er is een zuur gelost in een tank die daarvoor niet geconstrueerd is. De tank is geschikt om basische afvalstromen in te bufferen •O ntwerp: De tank is niet ontworpen/bedoeld als reactortank. Chemische reacties veroorzaken daardoor emissies van gas langs de ontluchtingspijp. Er is geen gesloten circuit Actie naar aanleiding van voorval Naar aanleiding van het incident zijn diverse acties uitgevoerd. •E r is besloten om direct na het voorval alle verdere leveringen van zwavelhoudend loog aan CFS te stoppen en de stroom om te leiden naar een andere verwerker in Duitsland • Voortaan wordt altijd een compatibiliteitstest op labschaal gedaan indien er lading over wordt gebracht in een tank van het tankenpark (vanuit een wagen of een andere tank), geborgd via checklijsten •E r is een matrix opgesteld van alle mogelijke afvalstromen en geïnventariseerd wat mogelijke gevaren bij samenkomst zijn. Afhankelijk van deze inventarisatie is een keuze gemaakt met betrekking tot acceptatie/ weigeren stromen en/of zijn benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen en detectieapparatuur uitgebreid en procedures aangepast • Aanwezige procedures en instructies zijn onderworpen aan een review en waar nodig gewijzigd •M edewerkers hebben naar aanleiding van het incident aanvullende toolboxen c.q. debriefing gekregen om het risicobesef en incident response op te frissen •E r is gecommuniceerd over de maatregelen met de naastgelegen bedrijven

* Bovenstaande bevindingen komen uit een Belgisch onderzoek over cijfers van 2009 van Preventie en Interim (PI): www.p-i.be/nl/

48

jaarverslag 2011

49

Ongevalpiramide De ongevalpiramide is de visualisatie van het feit dat onveilige situaties en handelingen kunnen leiden tot EHBO-incidenten, ongevallen met een zeer ernstig letsel of uiteindelijk zelfs tot ongevallen met dodelijke afloop. De brede basis van deze piramide visualiseert dat aan elk incident vele near misses zijn voorafgegaan, aan elk ongeval met verzuim een veelvoud aan incidenten met medische behandeling of aangepast werk, etcetera. Het voorkomen van near misses impliceert dat incidenten vermeden kunnen worden.

Fatale afloop

Ongeval met verzuim

Ongevallen zonder verzuim

EHBO-incidenten

Near misses

Man verliest onderarm Bij een ernstig ongeval op onze locatie in het Poolse Krakau heeft een medewerker zijn onderarm verloren. Onderzoek naar de toedracht hiervan wees uit dat technische problemen aan een trommelzeef de aanleiding vormden. Tijdens het oplossen van het probleem stak het slachtoffer zijn arm tussen een aandrijfrol en de transportband, terwijl de machine draaide. Daarbij werd zijn onderarm gegrepen. Opvallend is dat het slachtoffer verantwoordelijk is voor de veiligheid op de locatie. Naar aanleiding van het ongeval zijn diverse acties uitgevoerd. Zowel voor het verbeteren van lokale procedures rond ‘lock out/tag out’ als ook voor verhoging van het risicobesef. Het slachtoffer is inmiddels weer aan de slag in zijn oude functie.

AVR Duiven 1.000 dagen ongevallenvrij AVR Duiven was 24 december 2011 maar liefst 1.000 dagen ongevallenvrij. Het naleven van de ALERT-regels, constante waakzaamheid, elkaar steeds weer aanspreken op onveilig gedrag, het vastleggen van incidenten en bijna-ongelukken in TrackWise, opleidingen en het lopen van veiligheidsrondes worden gezien als de succesfactoren in dit resultaat.

50

jaarverslag 2011

• Uitzendkrachten worden vaak als directe medewerkers aan het werk gezet, en hebben dus een grotere blootstelling aan risico’s Preventie

Om het aantal ongevallen verder te laten dalen, wordt nog steviger ingezet op het melden van onveilige handelingen of gevaarlijke situaties, de zogenaamde ‘near misses’. Er is gestart om de onderliggende lagen van de ongevalpiramide beter in kaart te brengen. Dit betekent dat alle incidenten, zoals incidenten met aangepast werk, ziekenhuisopnames en EHBO-incidenten inzichtelijk worden gerapporteerd. Zo beschikt het management nu over een rapportage die toelaat nog beter te sturen op bijnaongevallen en vermijden we dat iets een ongeval wordt. Voor verschillende van de geïdentificeerde categorieën zijn er targets (ambitieniveaus) geformuleerd. Dit maakt duidelijk of onze ongevalpiramide ‘gezond’ is. Voor 2011 waren de resultaten: • Aantal ‘recordables’ t.o.v. aantal ongevallen met verzuim: 3 en target was ook 3 • Aantal EBHO-incidenten t.o.v. aantal ongevallen met verzuim: 4,3 en target was 10 • Aantal near misses t.o.v. aantal ongevallen met verzuim: 33 en target was 50 De resultaten tonen aan dat de ongevalpiramide statistisch gezien ‘niet gezond’ is. Er worden te weinig EHBOincidenten en near misses gerapporteerd. Voor ons is dit voldoende aanleiding om actie te ondernemen. Tijdens de top 200-managementmeeting is dit onderwerp besproken en er zijn lokaal initiatieven genomen om EHBOongevallen beter te gaan registreren en de drempel om near misses te rapporteren nog verder te verlagen.

Onderzoek naar lawaaioverschrijding Onder de noemer ‘voorkomen is beter dan genezen’ hebben we in 2011 onderzoek gedaan naar mogelijk gevaar door lawaai-overschrijdingen. Dit zou spelen bij het ontkoppelen van persluchtslangen van aanhangwagens en tijdens het inslaan van de haken van de containervergrendeling bij afzetcontainers. Geluid op de werkplek kan schadelijk zijn wanneer het de schadegrens van de dagdosis van 80 dB(A) overschrijdt. Met geluidsmetingen is vastgesteld dat de chauffeurs in uitzonderlijke gevallen zijn blootgesteld aan een dagdosis groter dan 80 dB(A). Naar aanleiding hiervan zijn direct maatregelen genomen. Na de montage van een technische toepassing op een proefvoertuig toonden geluidsmetingen, uitgevoerd door Arbo Unie, dat chauffeurs niet of nauwelijks meer werden blootgesteld aan een schadelijke dosis geluidsoverlast. Op basis hiervan is in overleg met de ondernemingsraad een plan van aanpak opgesteld. De laatste acties worden medio 2012 afgerond.

Dilemma: Juridische procedure tegen eigen medewerkers AVR Rozenburg heeft haar organisatie aangepast aan de nieuwe omstandigheden op de afvalverbrandingsmarkt (overcapaciteit, lagere tarieven). Een van de gevolgen is dat de logistieke organisatie binnen de afvalenergiecentrale van een vijf- naar een drieploegendienst gaat. Deze aanpassing heeft gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden van de betreffende 36 medewerkers. In de CAO is in overleg met de vakbonden vastgelegd dat de toeslag voor een drieploegendienst lager is dan voor een volcontinudienst. Na overleg met de vakbonden werd duidelijk dat zij de aanpassing van de arbeidsvoorwaarden betwisten. Zij zien geen grond voor deze aanpassing en stuurden in de zomer van 2011 aan op werkonderbrekingen. In onze ogen was dit onterecht en buitenproportioneel. Ook omdat AVR heeft aangeboden om de inkomensachteruitgang van medewerkers via een afbouwregeling over een veel langere periode te verspreiden dan de CAO voorschrijft. Om uit de impasse te komen, zijn mogelijke oplossingen met het management van AVR, de Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen en de Centrale Ondernemingsraad besproken. Het starten van een bodemprocedure was een van de genoemde opties. Maar start je als bedrijf een juridische procedure tegen je eigen medewerkers? Het voelde verkeerd aan en lijkt strijdig met de gewenste onderlinge relatie. En wat zou de mogelijke invloed van zo’n procedure zijn op de andere medewerkers op de locatie en op onze reputatie? Na een weloverwegen beslissingsproces bleek het starten van een bodemprocedure echter noodzakelijk voor een objectief en onafhankelijk oordeel, daar waren alle betrokkenen het over eens. Om die reden hebben we de betreffende medewerkers geïnformeerd over de procedure en benadrukt dat het geen persoonlijk conflict is. Totdat de rechter uitspraak heeft gedaan verandert er niets voor de logistieke medewerkers. De onderlinge verstandhouding is ondertussen goed en het werk wordt professioneel uitgevoerd.

Verzuim

Voor het totale medewerkersbestand van Van Gansewinkel Groep lag het verzuimpercentage afgelopen jaar op 5,1%. Ambitie is om dit te reduceren naar 4,9% in 2012. De ziekmeldingsfrequentie was in 1,2% 2011. In de Benelux daalde het ziekteverzuim van 5,4% in 2010 naar 5,3% in 2011. Ouderschapsverlof

In zowel Nederland en België is de mogelijkheid tot zwangerschapsverlof en/of ouderschapsverlof wettelijk vastgelegd. Van Gansewinkel Groep conformeert zich uiteraard aan deze wettelijke verplichtingen. In geen enkel geval heeft een zwangerschapsverlof of ouderschapsverlof tot opzegging van een contract geleid.

51

Planet

Planet Resultaten Planet Kerndoelstelling

Indicator

2010

2011

Ambitie 2012

Afval blijft grondstof

Tweede leven

56,7%

58,1%

58,5%

Verminderen ecologische voetafdruk


1,17 Mton

1,22 Mton

1,25 Mton

23,1%

22,4%

23,1%

4

3

15

Nettorendement energieopwekking bij Energy from Waste-activiteiten Vermeerderen van hoogwaardige recycling

Aantal nieuw geïmplementeerde C2C-projecten

2e leven als grondstof

58,1

% 1,4%

Huishoudens voorzien van energie

200.000 10.000

52

jaarverslag 2011

Kilometers vermeden wegtransport


7

1,22

mln

+ 0,7 mln

Afval omgezet in groene energie

19,4

Mton

0,05 Mton Elektriciteit geleverd aan het net

%

1,2%

694

GWh 6%

53

Planet

al over goede recyclemogelijkheden beschikken, zoals bouwen sloopafval. Van Gansewinkel Groep is in gesprek met diverse grotere en kleinere partijen die ons zien als de verbindende schakel in het sluiten van materiaalketens. Hierdoor zijn de afgelopen vier jaar meer dan honderd initiatieven ontstaan. In 2011 is zo de Smartbin van EcoSmart C2C-gecertificeerd en is de samenwerking met Koninklijke Auping voor de recycling upcycling van matrassen gestart en (zie pag. 100 en 108).

Van Gansewinkel Groep geeft, in samenwerking met klanten en partners, afval een tweede leven als grondstof of (groene) energie. Hierdoor wordt het gebruik van primaire grondstoffen verminderd en de uitstoot van CO2 teruggedrongen. Want een slimme herwinning van grondstoffen leidt vrijwel per definitie tot een lager (fossiel) energiegebruik en daarmee lagere CO 2 -emissies. De constante ontwikkeling van afval naar grondstoffen en hernieuwbare energie, zien we als onze grootste bijdrage aan een beter milieu en een meer duurzame samenleving.

Afval blijft grondstof In 2011 is Van Gansewinkel Groep erin geslaagd om meer afval een tweede leven te geven dan het jaar ervoor. In totaal heeft 77,5% van het afval een tweede leven gekregen door als grondstof gebruikt te worden of nuttig te worden toegepast als groene energie. Door 58,1% van het afval in de vorm van een grondof bouwstof een tweede leven te geven, wordt ook de uitstoot van 1,22 miljoen ton CO2 voorkomen. Deze prestaties liggen boven de vorig jaar afgegeven ambities. Dat wij in 2011 meer afval hebben kunnen omzetten in een grondstof dan vorig jaar is het gevolg van onze continue focus op recyclingmogelijkheden voor onze materialen. Dit jaar zien we dat onder andere van Gansewinkel Minerals en Coolrec nog meer dan vorig jaar in staat zijn geweest om het afval een tweede leven te geven. Ook constateren wij dat Van Gansewinkel Groep meer afval heeft verwerkt in categorieën waarvoor wij

54

jaarverslag 2011

Ook in 2012 zijn onze ambities er nadrukkelijk op gericht om het percentage materialen dat een tweede leven krijgt weer verder te laten groeien. Voor 2012 verwachten wij van ons afval 58,5% om te kunnen zetten in een grondof bouwstof. Dit moet leiden tot 1,25 miljoen ton vermeden CO2-uitstoot in de keten. Hierbij is onze langetermijnvisie dat uiteindelijk nog slechts zo’n 10% van onze materialen wordt verbrand en de rest een vorm van tweede leven krijgt. Deze laatste 10% verbranding betreft dan materialen waarvoor het om hygiëneredenen beter is ze te verbranden, of waarvoor recycling technisch wel mogelijk is, maar de ecologischeconomische balans negatief is. Wij zullen ons ervoor inzetten om er samen met marktpartners voor te zorgen dat materialen die worden verbrand, uiteindelijk zijn ontworpen om ook daadwerkelijk te kúnnen verbranden. Designed for incineration, als het ware. Deze materialen zullen dan geen stoorstoffen meer hebben, een goede energieopbrengst genereren en schone assen opleveren, die weer als bouwstof of als bodemstructuurmateriaal kunnen worden ingezet. Deze relatieve reductie van het volume dat wordt verbrand, zal worden bereikt door onze andere activiteiten, services en herwinning van grondstoffen fors te laten groeien. Binnen de hiervoor geschetste ontwikkeling zullen we in 2012 wederom inzetten op een verdere groei van het volume te herwinnen grondstoffen. Dit geldt voor al onze materiaalcategorieën: mineralen, metalen, kunststoffen en biogene materialen. Hiervoor zijn groeidoelstellingen tussen de 5 en 25% geformuleerd. Tegelijkertijd werken we aan een constante verbetering van het niveau van het tweede leven, passend binnen de C2C-filosofie dat handhaving van kwaliteit van een materiaal, voor hetzelfde productdoel of dezelfde functie, zeer belangrijk is. Zo zijn specifieke programma’s opgestart om het volume van onze kunststoffen verder te laten groeien en tegelijkertijd de kwaliteit te verbeteren.

Vermeden CO2-uitstoot in de keten In het Europese klimaatbeleid is een doelstelling van 20% minder CO2-uitstoot in 2020 (ten opzichte van 1990) vastgelegd. Voor Nederland is voor 2030 en 2050 40% respectievelijk 80% reductie (ten opzichte van 1990) als doelstelling bepaald (Durban conferentie 2011). De Nederlandse CO2-uitstoot voor 2011 bedraagt 200 miljoen ton. Dit is 6% minder dan in 1990. Om de Europese 2020 doelstelling van 20% reductie ten opzichte van 1990 te realiseren, moet er dus nog 14% gereduceerd worden. Dit komt neer op 28 miljoen ton CO2. Van Gansewinkel Groep heeft in 2011 1,22 miljoen ton CO2-uitstoot in de keten vermeden, hetgeen 4,4% van de Europese doelstelling voor 2020 vertegenwoordigt. Gerelateerd aan de 2030-doelstelling voor Nederland, zal de komende 18 jaar de uitstoot met totaal 75 miljoen ton moeten afnemen. De vermeden CO2 in de keten van 1,22 miljoen ton van Van Gansewinkel Groep komt overeen met 1,6% van deze doelstelling. Hieruit blijkt dat recycling en energieproductie uit afval een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de reductie van de CO2-uitstoot. Door het recyclepercentage op te voeren en de vrijkomende gerecyclede afvalstromen/ grondstoffen geschikt te maken voor hoogwaardige toepassingen zal de vermeden CO2 in de keten verder toenemen. In een tijdspanne van enkele jaren kunnen onder andere door optimalisatie van de afvalstoffen inzameling, sortering en upgrading tot hoogwaardige grondstoffen autonoom significante resultaten behaald worden. Verdere stimulatie door belastingvoordelen (laag BTW-tarief), grondstofpaspoorten, CO2en credits voor compost kunnen bovendien in een termijn van vijf tot tien jaar duidelijke resultaten opleveren in het behalen van CO2-doelstellingen voor Nederland en Vlaanderen. Voor de overige landen in de EU waar recycling op een lager pitje staat en nog veel afval wordt gestort of verbrand, zonder noemenswaardige warmte en elektriciteitswinning, kan goed afvalbeheer een substantieel hoger procentueel voordeel sorteren in de verwezenlijking van CO2-reductiedoestellingen Het optimaal omzetten van ingezamelde afvalstoffen tot grondstoffen en energie houdt in dat we zelf vaak energierijke handelingen met materialen moeten verrichten. Dit betekent automatisch uitstoot van CO2emissies. De output, de door Van Gansewinkel Groep geleverde grondstoffen zoals glas, metalen, plastics en hout, leidt zoals eerder beschreven tot een aanzienlijk verlaagde CO2-uitstoot bij de productie van nieuwe goederen. Een verhoging van de eigen inspanningen in het opwerken van afvalstoffen tot grondstoffen kan dus leiden tot een verhoogde ‘eigen’ CO2-uitstoot, maar leidt uiteindelijk tot een significante verlaging in de gehele keten. Van Gansewinkel Groep vindt het verhogen van het percentage tweede leven een belangrijkere doelstelling dan het verlagen van de CO2-uitstoot in de gehele keten.

Afval blijft grondstof (in %) 100%

7,9

9,2

9,4

14,6

13,5

13,7

19,4

20,6

20,4

58,1

56,7

56,5

2011

2010

2009

80%

60%

40%

20%

0%

2e leven als grondstof Energie groen Energie grijs Overig o.a. storten

Verdeling aangeleverd volume naar type afval

1,3% 34,6%

9,6% 1,4% 0,7% 7,4% 6,2% 1,1% 14,0%

5,5% 8,2%

Brandbaar Bouw- en sloop Gevaarlijk Glas Elektr(on)ische apparatuur Hout Papier Plastic Ferro Minerals Overig

55

Green Portfolio Programma De aandeelhouders ondersteunen onze visie op en aanpak van duurzame ontwikkeling. Zo wil grootaandeelhouder KKR de resultaten op het gebied van duurzame ontwikkeling van de bedrijven waarin zij investeert, verbeteren en werkt hier samen met het Environmental Defense Fund. Dit omdat zij ervan overtuigd is dat een beter milieu samengaat met economisch voordeel en bijdraagt aan de langetermijnwaardeontwikkeling van bedrijven. Van Gansewinkel Groep is partner in dit zogeheten ‘Green Portfolio Program’. Van Gansewinkel Groep neemt sinds 2010 deel aan het Green Portfolioprogramma. In 2010 zijn samen met KKR twee KPI’s geformuleerd. Dit zijn maximalisaties energierendement van de afvalenergiecentrales en reductie van CO2-emissies door efficiëntere inzameling (meer opdrachten per uur en minder gereden kilometers). De resultaten staan in dit hoofdstuk vermeld onder energy-efficiency en routeoptimalisatie. Sinds 2008 hebben KKR en de deelnemende bedrijven samen de volgende resultaten geboekt: een besparing van $ 365 miljoen in operationele kosten, de uitstoot van meer dan 810.000 m3 broeikasgassen, 2,6 miljoen ton aan afval en zo’n 300 miljoen liter water.

56

jaarverslag 2011

per type afval (in %) 100 90 80

Energy-efficiency

70

Het afval dat niet meer gerecycled kan worden, wordt ingezet als grondstof voor de productie van (groene) energie. Met de twee afvalenergiecentrales in Duiven en Rozenburg leverde Van Gansewinkel Groep in 2011 694 GWh elektriciteit aan het net en ruim 1.295 Tj aan warmte. De geleverde elektriciteit komt overeen met het energieverbruik van zo’n 200.000 huishoudens.

50 40 30 20 10

in

ig

M

O ve r

er al s

ro Fe r

as tic Pl

er Pa pi

t

ou

H

El

G la ek s tr ap (on pa )is ra ch tu e ur

k

G

n

sl

ev aa r

lij

oo

p

0

db aa r

De energy-efficiency bleef 0,9% achter bij de gestelde ambitie voor 2011. Oorzaken hiervoor zijn de mindere vraag naar warmte voor stadsverwarming door de relatief zachte winter. Daarnaast is de Biomassa Energie Centrale enkele maanden buiten werking geweest (zie ook pag. 32).

60

uw -e

• Zijn flatscreens handmatig ontmanteld en geanalyseerd om te zien hoe deze optimaal gerecycled kunnen worden. Aandachtspunt daarbij is dat flatscreentelevisies kwik bevatten en op een andere manier dan beeldbuishoudende televisies verwerkt moeten worden. Materiaalanalyses tonen aan dat de gerecyclede metalen en kunststoffen geen kwik bevatten. Luchtmetingen en zeswekelijkse controle van de gezondheid van medewerkers tonen aan dat de gebruikte recyclingmethode zonder gevaar voor de gezondheid van onze medewerkers is • Is in samenwerking met Umicore gekeken hoe de schaarse edelmetalen het beste uit de flatscreens herwonnen kunnen worden • Is het plastic uit beeldbuistelevisies, bij wijze van test, verwerkt tot 150 kunststof achterkanten voor nieuwe flatscreentelevisies

Verwerkingsmethode

Bo

Coolrec werkt samen met andere partijen in een onderzoeksproject waarin wordt bekeken hoe de huidige generatie flatscreentelevisies (plasma en lcd) gerecycled kan worden. Onderzoek naar het sluiten van materiaalcycli staat hierbij centraal. In dit onderzoeksproject, PRIME genaamd (Perfecting Research on Intelligent Material Exploitation) en waaraan de Vlaamse overheid via het MIP2 platform een subsidie heeft toegekend, werken naast Van Gansewinkel Groep ook Philips, Umicore, Nitto Denko, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) mee. Het afgelopen jaar:

Voor biogene materialen wordt nadrukkelijk gewerkt aan het bouwen van een zogenoemde biomassacascade, waarbij eerst waardevolle grondstoffen en nutriënten uit biomassa worden gehaald, om ze vervolgens als brand- of meststof te gebruiken.

Br an

Onderzoek naar recycling van flatscreens

Grondstof Energie Groen

In 2011 heeft Van Gansewinkel Groep evenals voorgaande jaren subsidies ontvangen voor de productie van groene energie. In 2011 ging het hierbij om een uitkering van bijna € 8 miljoen. De komende jaren ligt de focus bij AVR op het verhogen van het energetisch rendement. We willen nog meer energie uit afval halen door het leveren van stadsverwarming aan burgers en processtoom aan omringende bedrijven (zie pag. 33). In dit kader startte het bedrijf eerder met de eerste werkzaamheden voor de distributie van warmte via een nieuw warmtenet naar Rotterdam-Zuid. Dit project is medio 2013 gereed. Voor 2012 blijft de ambitie gelijk aan die van 2011.

Energie Grijs Overig o.a. storten

Productieschema afvalenergiecentrales Productieschema afvalenergiecentrales Warmte (TJ)

Duiven* 569 kton

Bodemassen (kton)

Totaal

1.900 kton

Verbeteren van onze footprint We zijn ons bewust van de ecologische footprint van onze activiteiten. Via verschillende initiatieven op het gebied van energiereductie en efficiency proberen we deze tot een minimum te beperken.

1.296

Rozenburg** 1.331 kton

516

Metalen (kton)

32

Electriciteit (GWh)

879,5

*

** Duiven Duivenis isinclusief inclusiefTCI. TCI. ** Rozenburg is ** Rozenburg is inclusief inclusiefBEC. BEC.

57

CO2-bewust certificaat – CO2 prestatieladder Sinds 2011 beschikt Van Gansewinkel Groep over een CO2-bewust certificaat op niveau 3 van de CO2-prestatieladder. Het doel van de ladder is om bedrijven te stimuleren om de eigen CO2-uitstoot en die van hun leveranciers te kennen en continu op zoek te gaan naar mogelijkheden om de uitstoot van CO2 terug te dringen. Een hogere score op de ladder wordt beloond met een concreet voordeel in aanbestedingsprocessen van met name de overheid. In totaal zijn er vijf niveaus, waarbij vijf het hoogst haalbare is. Door de aard van de activiteiten behaalt Van Gansewinkel Groep een relatief hoge score voor scope 1- en 2-activiteiten. Scope 1 betreft het eigen verbruik van brandstoffen en zelfopgewekte energie voor eigen auto’s, vrachtwagens en machines. Scope 2 betreft de ingekochte energie in de vorm van elektriciteit.

Van Gansewinkel test schone GTL-brandstof van Shell Van Gansewinkel en Shell startten in 2010 een proef waarbij negen voertuigen van Van Gansewinkel vier maanden lang op GTL reden. Deze kleurloze brandstof bevat geen zwavel of aromaten en is biologisch afbreekbaar. Door het gebruik van GTL in plaats van gewone diesel wordt de uitstoot van fijnstof (PM10) en stikstofdioxide (NOx) respectievelijk met 19% en 8% gereduceerd. Wegens de eerste positieve testresultaten is de proef in 2011 uitgebreid naar 60 voertuigen uit de regio Rijnmond. Tijdens de testperiode die tot medio 2012 loopt, wordt uitgebreid gekeken naar het effect op de luchtkwaliteit, de impact van GTL op het onderhoudspatroon van de voertuigen en het effect op de gezondheid van medewerkers op het voertuig.

VRN ontvangt Lean & Green Award met Van Gansewinkel De stichting Vlakglas Recycling Nederland (VRN) heeft een Lean and Green Award ontvangen van het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie voor hun CO2-doelstellingen op logistiek gebied. Van Gansewinkel Groep verzorgt alle logistieke activiteiten voor VRN. VRN wil in 2013 een besparing van 25% op de CO2-uitstoot realiseren. Om deze doelstelling te bereiken, zetten we onder meer schepen in ter vervanging van wegtransport en wordt continu gewerkt aan routeoptimalisatie en een optimale benutting van de beladingscapaciteit. Een voorbeeld hiervan is de glasboot, die zo’n 25 keer per jaar van Amsterdam naar Maltha in het Belgische Lommel vaart met zo’n 800 ton glas. Door deze vorm van vervoer worden jaarlijks 400.000 wegkilometers vermeden. Lean and Green is een stimuleringsprogramma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het stimuleert bedrijven om te groeien naar een hoger duurzaamheidsniveau, door maatregelen te nemen die niet alleen kostenbesparingen opleveren, maar gelijktijdig ook de milieubelasting reduceren. Verspilling wegwerken en duurzamer worden gaan hand in hand: in het Engels ‘Lean and Green’.

58

jaarverslag 2011

Schoner transport

Zo denken we na over alternatieve manieren van transport voor inzameling en vervoer van afval en grondstoffen en volgen we externe ontwikkelen op de voet. De test met de schone GTL-brandstof van Shell is daar een voorbeeld van. Van Gansewinkel Groep maakt waar mogelijk gebruik van transport over water als alternatief voor wegtransport. Per schip is in 2011 in totaal meer dan 900.000 ton materiaal vervoerd. Enerzijds verschepen wij binnen Nederland huisvuil en bedrijfsafval naar de afvalenergieinstallatie in Rozenburg. Onder andere vanuit onze overslaglocaties in Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Anderzijds maakt Maltha veel gebruik van transport per schip om glasscherven te vervoeren. De scherven worden hierbij door heel Europa vervoerd, van Nederland en België tot Hongarije. We vermijden met deze scheepstransporten ruim 41.000 vrachtwagenritten, equivalent aan zeven miljoen kilometer wegtransport, wat tot een aanzienlijke ontlasting van het Europese wegennet leidt. Daarnaast is in 2011 ook huishoudelijk en bedrijfsafval vanuit Engeland en Ierland geïmporteerd en per schip vervoerd. Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van ingehuurde transportdiensten. De hierbij gevaren kilometers zijn niet meegenomen in de berekening van de resultaten. In 2011 is een beperkt aantal nieuwe voertuigen in gebruik genomen. De gemiddelde leeftijd van de voertuigen is daardoor gemiddeld toegenomen naar acht jaar in 2011 (7,58 jaar in 2010). Nieuw aangeschafte vrachtwagens voldoen standaard aan de Euronorm 5/EEV-norm.

Watertransport Tonnage (kton) Vermeden ritten (n) Vermeden wegtransport (mln km)

2011

2010

2009

992

930

810

41.327

35.225

33.322

7

6,3

5,9

Verdeling aantal voertuigen naar land en gemiddelde leeftijd Aantal

Gemiddelde leeftijd in jaren

1.037

7,68

582

7,49

Frankrijk

27

5,25

Polen

99

13,79

Tsjechië

76

9,75

1.821

8,00

Nederland België en Luxemburg

Totaal

Verdeling aantal voertuigen naar EURO-classificatie 2011

2010

2009

2008

7%

10%

13%

11%

EURO 2

25%

27%

28%

34%

EURO 3+4

34%

32%

31%

41%

EURO 5 + EEV

28%

26%

24%

14%

6%

5%

4%

0%

100%

100%

100%

100%

EURO 0 + 1

Overig* Totaal

* Onder overig vallen wagens die niet onder de EURO-classificatie vallen zoals de elektrische voertuigen.

CO2-uitstoot voertuigenpark* In navolging van Rotterdam en Schiphol zamelt Van Gansewinkel Groep sinds 2011 ook het bedrijfsafval in de binnensteden van Den Haag, Groningen en Zutphen in Nederland en het Belgische Mechelen 100% elektrisch in. Het ingezamelde afval wordt in een afvalenergiecentrale omgezet in elektriciteit, waar de elektrische vuilniswagen weer door wordt aangedreven. De geruisloos opererende voertuigen hebben een maximumsnelheid van 40 km/u en zijn voorzien van extra optische en geluidssignalen.

Kilometers

Brandstof (liter)

Gem. verbruik (km/liter)

CO2 uitstoot (ton)

CO2 uitstoot gem. per voertuig

Nederland

37.845.994

15.028.701

2,52

47.115

45,43

België

19.424.397

8.020.645

2,42

25.145

43,5

1.021.750

406.437

2,51

1.274

41,1

58.292.141

23.455.783

2,49

73.534

44,67

Frankrijk/Luxemburg Totaal

* D e CO2–uitstoot is berekend op basis van de conversiefactoren goederenvervoer algemeen van de CO2-prestatieladder. Het vrachtwagenpark van Van Gansewinkel Groep bestaat alleen uit dieselvoertuigen. Hier is de conversiefactor 3.135 gram CO2/liter brandstof op van toepassing.

Routeoptimalisatie

We voeren een bewust beleid in het optimaliseren van inzamelroutes door geautomatiseerde routeplanning en de inzet van boordcomputers. In 2011 is de invoering van geautomatiseerde routeplanning voor Nederland

59

Leaseauto’s 2011

2010

2009

Aantal voertuigen

724

672

651

CO2-uitstoot (ton)

3.740

4.220

4.000

Gemiddelde uitstoot (g/km)

138

151

151

A/B-label in NL

66%

47%

37%

Vermijden van schadelijke drijfgassen Uit onderzoek van TNO blijkt dat Coolrec met haar recyclingactiviteiten jaarlijks de uitstoot van ruim 40.000 ton CO2 vermijdt. Voor de beeldvorming: dit komt neer op 270 miljoen wegkilometers met een gemiddelde auto. Ook het vermijden van schadelijke drijfgassen, waaronder CFK’s heeft een significante impact op het milieu. Met het recyclen van een miljoen koelkasten voorkomen we elk jaar dat er circa 181.000 kg aan drijfgassen in het milieu terechtkomen. Dat staat gelijk aan de uitstoot van bijna 550.000 ton CO2.

Charter Milieu en Duurzaam Ondernemen Limburg 2011 Vorig jaar oktober ontving Maltha Glas België uit handen van de Belgische Kamer van Koophandel een certificaat voor de inspanningen op het gebied van duurzaam ondernemen. In samenspraak met de Belgische Kamer van Koophandel heeft Maltha begin 2011 vier doelstellingen geformuleerd: het terugbrengen van het afvalpercentage van 7% naar 3%. Meer glas per schip aanvoeren (in 2011 een stijging van 25% realiseren naar 40.000 ton). Het moderniseren van de elektriciteitsvoorziening om zo stroom te besparen (minimaal 8%) en het installeren van zonnepanelen op de daken van onze productielocaties (besparing van 25% elektriciteitsverbruik). Na tien maanden volgde het oordeel van de onafhankelijke evaluatiecommissie. Alle doelstellingen zijn behaald.

en België nagenoeg voltooid. Daardoor is het aantal gereden kilometers op de rolcontainerroutes met gemiddeld 10% gedaald. Omgerekend betekent dit 21 auto’s minder per dag op de weg. Voor afzetcontainers is het gereden aantal kilometers met respectievelijk 3,4% voor Nederland en 0,6% voor België afgenomen. Bovendien zijn door de optimalisatie meer afzetcontainerritten in eigen beheer uitgevoerd, met een vermindering van uitbestede transporten tot gevolg. Het vervoerd aantal kilo’s afval per kilometer is verbeterd, waardoor de CO2uitstoot per ton vervoerd afval afneemt. Naast onze inzamelvoertuigen vormen ook de personenauto’s een bron van emissies. Zowel in Nederland als in België is een stimulerende maatregel voorzien in de leaseregeling die stuurt op vermindering van absolute CO2-uitstoot en brandstofverbruik.

60

jaarverslag 2011

Duiven

AVI

BEC

AVI

TCI

Totalen

Stof

1,1

0,2

0,3

0,2

1,8

SO2

1,3

7,8

19,4

1,9

30,5

CO

270,5

22,7

32,7

5,7

331,7

NOx

331,4

48,5

121,2

48,3

549,5

2011

2010

2009

Totaal NL excl. afvalenergiecentrales

28

21,6

19

Totaal BE

9,5

7,6

6

Totaal overige landen *

8,5

3,6

0

vestigingen Van Gansewinkel Groep (in GWh)

* De relatief grote stijging in het elektriciteitsverbruik kan worden verklaard door een uitbreiding van de activiteiten en betere rapportage.

Emissies CO2-uitstoot afvalenergiecentrales (op basis van CO2-metingen) 2011* (in kton) De belangrijkste locaties waar luchtemissie plaatsvindt, zijn de afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven. De luchtemissies worden voor een aantal componenten (semi)continu gemeten. De meetapparatuur is geverifieerd en goed bevonden en er zijn geen significante overschrijdingen van vergunningseisen geweest. De twee afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven en de activiteiten van Van Gansewinkel Minerals veroorzaken het overgrote deel van het afvalwater binnen de Groep. Deze hoeveelheid staat gelijk aan de watervervuiling die 3.800 Nederlandse personen gemiddeld gedurende een jaar veroorzaken. Het afvalwater van de overige Van Gansewinkel Groep-activiteiten is niet significant en beslaat minder dan 5% van de in de nevenstaande tabel genoemde hoeveelheden.

Binnen de organisatie lopen diverse initiatieven om energie te besparen. Het initiatief hiervoor ligt bij de regio’s en businessunits.

Cor Wittekoek, directeur VlakglasRecyclingNederland (VRN)

Rozenburg

Elektriciteitsverbruik

Energieverbruik eigen locaties

“Samen met Van Gansewinkel werken we aan een zo duurzaam mogelijk transport van glasafval. Zo willen we in 2013 een besparing van 25% op de CO2 -uitstoot realiseren. Onze samenwerking is succesvol en leidde in 2011 tot een Lean & Green Award.”

Luchtemissies afvalenergiecentrales (in ton)

Rozenburg

Duiven

2011

Rozenburg

Duiven

2010

Kortcyclisch (biogeen)

741

359

1.100

919

254

1.173

Langcyclisch (fossiel)

560

245

805

583

161

744

1.302

604

1.906

1.502

415

1.917

392

131

523

373

118

491

Uitstoot CO2 Vermeden CO2-uitstoot

* D e CO2–uitstoot is gemeten en gebaseerd op NEN 14181 voor alle locaties. Het aandeel biogene uitstoot in de productie van energie uit afval in Nederland bedraagt 51% - bron: Staatscourant Nr. 19585, p. 51 - (= kortcyclisch)> Het overige deel betreft langcyclische CO2 van fossiele oorsprong. De vermeden CO2uitstoot is berekend op basis van de door de sector en het bevoegd gezag overeengekomen formule. De formule is gebaseerd op de IPCC-methodiek.

Wateremissies 2011 Locatie

2010

Rozenburg

Duiven

Minerals

Rozenburg

Duiven

Minerals

1010

301

791

1060

329

131

Vuilvracht (in ton CZV)

38

34

45

44

37

9

Stikstofvracht (in ton Nkj)

3,9

3,5

12,4

4,5

6,1

19

Koelwater (in mln m3)

142

-

-

166

-

-

Afvalwater (in 1000 m3)

Biodiversiteit

Door de ligging en de aan onze locaties gebonden werkzaamheden is de invloed van onze activiteiten op de biodiversiteit zeer beperkt tot verwaarloosbaar. Eerdere inventarisatie leerde dat Van Gansewinkel Groep-locaties in een enkel geval in de nabijheid van een natuurgebied

61

Test met ledlampen Het terrein op onze Van Gansewinkel-locatie in Maarheeze wordt voortaan verlicht met ledlampen. Naast het milieuvoordeel levert dit een kostenbesparing op in het energieverbruik van ongeveer € 4.400 per jaar. Het geïnstalleerde vermogen bedroeg met de oude gasontladingslampen 17 Kwh. Dit is nu teruggebracht naar 6,4 Kwh. Na 21.00 uur wordt de terreinverlichting gedimd naar 50%, waarna het verbruik nog maar 3.2 Kwh bedraagt. Door de nieuwe verlichting is het energieverbruik in Maarheeze teruggebracht van 62.050 Kwh naar 17.520 Kwh per jaar, bij 3.650 branduren. Helaas is de aanschaf van led nog zo duur, dat de terugverdientijd 12 jaar bedraagt. Als de prijzen in de toekomst dalen, zullen we deze verlichting op meer locaties installeren. Het betreft nu nog een test.

Dilemma: afval uit Napels De R1-status van onze afvalenergiecentrales maakt het mogelijk om buitenlands afval te verwerken. Door de ontstane overcapaciteit in Nederland is dit een interessante businesscase geworden. Om die reden verwerken we sinds 2010 restafvalstromen uit onder meer het Verenigd Koninkrijk. Het gaat om afval dat in het buitenland zou worden gestort en door ons wordt omgezet in energie, waardoor het niet alleen economisch, maar ook ecologisch verantwoord is. In 2011 vroeg de gemeente Napels ons of wij Napolitaans afval in onze afvalenergiecentrales wilden verwerken. Hier zaten reputatierisico’s aan vast, gezien de politieke situatie daar en de problemen die Napels al jarenlang heeft op het gebied van afvalverwerking. Aan de andere kant was het een interessante businesscase voor alle partijen. Een aantal jaar eerder waren we ook al in gesprek over de verwerking van Napolitaans afval, maar toen zagen we hiervan af omdat we alleen maar zaken konden doen met tussenpartijen. In dit geval waren we direct in gesprek met de gemeente Napels, waar in 2011 een nieuwe burgemeester is aangetreden die zijn sporen heeft verdiend als anti-maffia magistraat. Na intern overleg binnen de Raad van Bestuur en het betrokken senior management en extern overleg met Agentschap NL, de gemeente Rotterdam, DCMR (Milieudienst Rijnmond) en het ministerie van Infrastructuur en Milieu, besloten we de overeenkomst te sluiten, maar onder strikte voorwaarden. We wilden zeker weten dat het uitsluitend gaat om recent vrijgekomen huishoudelijke afvalstromen, en niet om het afval dat al jarenlang ligt opgeslagen en waarvan het onduidelijk is om wat voor afvalstromen het gaat. Daarnaast wilden we eigen en onafhankelijke controle bij het laden en lossen. Ook werd vastgelegd dat de samenwerking direct kan worden beëindigd bij onregelmatigheden. Daarnaast werd optimale transparantie betracht middels een actief persbeleid en door de dialoog aan te gaan met critici omtrent het afvaltransport. Uiteindelijk was er gezien de zowel economisch als ook ecologisch interessante businesscase voor alle betrokkenen geen reden meer om de overeenkomst niet te sluiten. In januari 2012 kwam de eerste boot met Napolitaans afval aan in Rozenburg.

gelegen zijn. Op slechts drie locaties vindt een beperkte grondwateronttrekking plaats met verwaarloosbare effecten op de omgeving. Op geen enkele locatie zijn beperkingen opgenomen in de milieuvergunning die een merkbare invloed hebben op de bedrijfsvoering.

Profit

Milieukosten

De milieu-investeringen van Van Gansewinkel Groep zijn zeer divers en maken een aanzienlijk deel uit van de kapitaalinvesteringen. De luchtreiniging van de Energy from Waste activiteiten is hierin een grote constante post. In 2011 is daarnaast eenmalig geïnvesteerd in onder andere zonnepanelen, stofbestrijding en waterzuivering. De grootste investeringen zijn gepleegd voor waterzuiveringbuffers in Eeklo, € 277.000, en Puurs € 216.000.

Milieu-incidenten De activiteiten van Van Gansewinkel Groep hebben het afgelopen jaar 296 keer tot een milieu-incident geleid. 143 keer had dit betrekking op een lozing naar de lucht. In de meeste gevallen was dit bij de afvalenergiecentrales en was er voornamelijk sprake van het overschrijden van koolstofmonoxide-emissienormen. 96 keer vond een lozing naar de bodem plaats, waaronder voornamelijk oliespills. Een enkele keer was dit met een grootte van enkele honderden liters. 32 keer was er sprake van een lozing naar water. Een keer betrof het de lozing van ongeveer 100 liter olie in oppervlaktewater. 25 keer was er sprake van een ander type incident, zoals stof- en geuroverlast. Daarnaast deed zich in 2011 79 keer een brand voor. 52 keer was het eigen personeel in staat de brand te blussen. 27 keer moest de brandweer er aan te pas komen. In geen enkel geval heeft een brand tot noemenswaardige schade geleid. Voor alle milieuincidenten geldt dat deze worden gerapporteerd in een centrale databank en de te nemen maatregelen worden in het milieuzorgsysteem strikt opgevolgd.

Profit

Resultaten Profit Kerndoelstelling

Indicator

Robuuste winstgevende groei

EBITDAE-marge

Langdurige partnerships met klanten

2010

2011

Ambitie 2012

22%

21%

21%

Rendement op geïnvesteerd vermogen (ROCE)

3%

4%

6%

Klanttevredenheid

8,2

8,2

8,2

Capex

Omzet

1.186

mln

71 mln Nettoresultaat

jaarverslag 2011

102 254 26 mln

mln

5 mln


162

-25

mln

mln

Eigen vermogen

mln

3 mln

62

EBITDAE

8 mln

233

mln 3 mln

63

Profit

tot € 883 miljoen en lag de EBITDAE € 7 miljoen hoger op € 121 miljoen. Het onderdeel Recycling profiteerde met name in het eerste halfjaar van hogere grondstofprijzen. Het onderdeel zag de omzet met € 33 miljoen stijgen tot € 142 miljoen. De EBITDAE van Recycling steeg met € 5 miljoen tot € 22 miljoen. De overname van Veolia België had binnen Recycling een positief effect van € 7 miljoen op de omzet en € 4 miljoen op de EBITDAE.

Financiële ontwikkelingen 2011 • Omzet stijgt met 6% tot € 1.186 miljoen • EBITDAE stijgt met 2% tot € 254 miljoen • Operationele kasstroom stijgt naar € 233 miljoen • Netto kasstroom daalt naar € -48 miljoen • Nettoverlies loopt op tot € 25 miljoen • Eigen vermogen van € 162 miljoen Van Gansewinkel Groep zag de omzet en EBITDAE in 2011 met name stijgen door de overname van Veolia Environmental Services Belgium (Veolia België) en operationele verbeterslagen. Aan de andere kant werden de operationele resultaten in grote mate negatief beïnvloed door de tariefserosie binnen Energy from Waste en Inzameling & Services. Tenderprocessen in 2009 voor de verwerking van huishoudelijk restafval hadden in 2011 een negatief na-ijleffect van € 30 miljoen op het onderdeel Energy from Waste. De omzet van Energy from Waste daalde van. € 277 miljoen naar € 242 miljoen, terwijl de EBITDAE terugliep van € 130 miljoen in 2010 naar € 109 miljoen in 2011. Door efficiencyverbeteringen bleef de daling van de EBITDAE-marge beperkt tot 1,9%. De tariefserosie op de Nederlandse afvalverwerkingsmarkt (Energy from Waste) sloeg in 2011 nadrukkelijk over op de inzamelingsmarkt. Autonoom daalde de omzet van het onderdeel Inzameling & Services met. € 10 miljoen tot € 849 miljoen, terwijl de EBITDAE met € 3 miljoen steeg tot € 117 miljoen. Sinds 1 augustus 2011 worden de resultaten van het overgenomen Veolia België geconsolideerd. Inclusief deze resultaten steeg de omzet van Inzameling & Services met € 24 miljoen

64

jaarverslag 2011

De netto kasstroom daalde in het boekjaar 2011 van € 86 miljoen naar € -48 miljoen. In 2010 werd de kasstroom positief beïnvloed door een betaling van de gemeente Rotterdam van € 90 miljoen in het kader van de sluiting van de afvalenergiecentrale aan de Rotterdamse Brielselaan. De nieuwe financieringsvoorwaarden die Van Gansewinkel Groep in het eerste halfjaar overeenkwam met haar financiers drukten de kasstroom in 2011. Bij de nieuwe voorwaarden werd meer ruimte gecreëerd binnen de convenanten en werden de aflossingsverplichtingen naar achteren geschoven. Dit bracht eenmalige kosten (€ 11 miljoen) en hogere rentelasten (€ 15 miljoen in 2011) met zich mee. Daarnaast werd in 2011 € 26 miljoen meer aan kapitaalinvesteringen (capex) uitgegeven dan in 2010. In totaal bedroeg de capex ondanks de economische tegenwind € 102 miljoen. Aan de andere kant bleef de (operationele) kasstroom sterk door maximaal behoud van bestaande business, focus op het werkkapitaalbeheer en operationele efficiencymaatregelen.

Efficiencymaatregelen Van Gansewinkel Groep lanceerde in 2010 een groepsbreed efficiencyen kwaliteitsprogramma, onder de naam Fit for the Future. Doel van het programma is structurele kwaliteitsverbetering en versterking van de uitgangspositie voor verdere groei. In 2011 had het Fit for the Future-programma een extra positieve impact van € 46 miljoen op het EBITDAE-resultaat ten opzichte van 2010. Het programma wordt in 2012 voortgezet.

Acquisities & desinvesteringen Van Gansewinkel Groep nam medio 2011 Veolia Environmental Services België over, een inzamelen recyclingsbedrijf met een jaaromzet van circa € 100 miljoen (zie ook pag. 25). Daarnaast deed Van Gansewinkel Groep gedurende het jaar nog een aantal kleine acquisities. Begin 2011 werd het resterende 50%-belang in AVRRietveld overgenomen van papierproducent Smurfit Kappa. AVR-Rietveld realiseert een jaaromzet van circa € 14 miljoen en is gespecialiseerd in de inzameling en verwerking van oud papier. Het onderdeel telt zo’n 20 medewerkers en heeft twee locaties, in Rotterdam en Capelle. Van Gansewinkel Groep had na de fusie tussen AVR en Van Gansewinkel al de intentie uitgesproken om 100% eigenaar te worden. In Noord-Frankrijk werd Del Rosso overgenomen, een inzamelbedrijf met een jaaromzet van ongeveer € 1 miljoen. In Polen werd LOS geacquireerd, een klein inzamelbedrijf met een omzet van € 0,1 miljoen per jaar. Er werden in 2011 geen activiteiten afgestoten.

Bankconvenanten In april 2011 zijn nieuwe convenanten met de banken afgesproken in het kader van een ‘Amend & Extend’ van de bestaande syndicaatleningen. Door deze nieuwe afspraken en door de acquisitie van Veolia België is 20% meer ruimte ontstaan in de convenanten dan het geval was per eind 2010 en is het kapitaalstructuurrisico verlaagd. Als onderdeel van het kapitaalstructuurrisico wordt nauwgezet bewaakt dat de onderneming voldoet aan de afspraken met de banken (bankconvenanten). De volgende bankconvenanten worden per kwartaal gerapporteerd: • De Leverage Ratio - de netto rentedragende schuld (schuld naar derden) gedeeld door het genormaliseerde resultaat (pro forma EBITDAE) • De Interest Cover Ratio - het genormaliseerde resultaat (pro forma EBITDAE) gedeeld door de netto rentebetalingen • De vrije kasstroom, die groter moet zijn dan de som van netto rentebetalingen en aflossingen (Debt Service Cover Ratio)

Financiële kerngegevens (in € mln)

2011

2010

1.186

1.115

59

50

254

249

21%

22%

Nettoresultaat

-25

-22

Eigen vermogen

162

154


233

230

Netto kasstroom

-48

86

Kapitaalinvesteringen (Capex)

102

76

-107

-83

132

180

Omzet Bedrijfsresultaat EBITDAE EBITDAE-marge

Aflossing leningen Kaspositie per 31-12

Van Gansewinkel wint opnieuw Klant Beleving Award In februari 2011 werd bekend gemaakt dat Van Gansewinkel de Klant Beleving Award 2010 heeft gewonnen. Evenals in 2009 kwam Van Gansewinkel als beste uit de bus in de categorie Professionele dienstverlening. Van Gansewinkel wordt gezien als een deskundig partner met een uitstekende dienstverlening, zo blijkt uit het onderzoek van Integron. “De lancering van de ServicePlusGarantie, een loyaliteitsprogramma met extra services en voordelen voor klanten, geeft een positieve impuls aan de klantrelatie. Daarnaast weet het bedrijf met de slogan Afval Bestaat Niet en zijn duurzame oplossingen klanten te boeien en te binden”, zo stelt het bureau.

65

Daarnaast zijn diverse andere vereisten standaard opgenomen in de Leveraged Finance documentatie (Facilities Agreement). Het niet voldoen aan de bankconvenanten en andere verplichtingen uit het Facilities Agreement kan er toe leiden dat de uitstaande schuld direct opeisbaar wordt en dat de faciliteit heronderhandeld moet worden. Dit leidt potentieel tot hoge kosten voor de onderneming. Om dit te vermijden, besteedt Van Gansewinkel Groep veel aandacht aan het analyseren van de ontwikkeling van de Leverage Ratio, de Interest Cover Ratio en de kasstroom. Op maandbasis wordt vanuit alle entiteiten een voorspelling gemaakt van de kasstroom 13 weken vooruit. Twee keer per jaar wordt een zogenoemde Revised Forecast gemaakt, waarin wordt aangegeven in hoeverre het budget wordt gerealiseerd. De Revised Forecast bevat een gedetailleerde voorspelling van de winst- en verliesrekening, de balans en de kasstroom. De 13-weeks voorspelling en de Revised Forecast worden gebruikt om de kasstroom en de kaspositie en daarmee de verwachte uitkomst van de bankconvenanten te voorspellen, zodat - indien nodig – tijdig actie ondernomen kan worden. Meer informatie over de schuldpositie en de nominale kasstromen na 2011 op pag. 128.

Klanttevredenheid Minimaal één keer per jaar worden 10.000 Van Gansewinkel-klanten in Nederland en België uitgenodigd om via het ‘rode en groene kaartenprogramma’ een indruk over onze dienstverlening te geven. Dit programma loopt sinds 2008 en klanten kunnen op een speciaal daarvoor ingerichte website een groene kaart (tevreden) of rode kaart (ontevreden) geven. Hiermee spoort Van Gansewinkel op een continue en proactieve basis klachten en verbeterpunten op. Naast het rode en groene kaartenprogramma voert Van Gansewinkel jaarlijks een grootschalig klanttevredenheidsonderzoek uit. In 2011 bleken onze klanten opnieuw zeer tevreden, uitgedrukt in een score van 8,2. Ten opzichte van 2010 wordt de wijze van klachtafhandeling en de prijs/kwaliteitverhouding beter beoordeeld. In beide gevallen zeer belangrijke beoordelingsaspecten van de klant. De gerichte verbeteractiviteiten op het gebied van klachtmanagement, waaronder het inrichten van een customer

66

jaarverslag 2011

service desk en training van medewerkers, resulteert in een continue stijging van de tevredenheid sinds 2009. De belangrijkste verbeterthema’s hebben - ondanks een stijging in tevredenheid - vooral te maken met de klachtafhandeling, value for money en informatievoorziening/toegevoegde waarde.

Van de

CFO

De gemiddelde tevredenheidsscore van een 8,2 ligt ruim boven het gemiddelde (7,5) in de sector Facilitaire dienstverlening. Onder meer voor de goede beoordeling van de dienstverlening (8,4) en vriendelijkheid van de medewerkers (8,7 voor de chauffeurs), ontving Van Gansewinkel in 2011 de Klantbeleving Award van onderzoeksbureau Integron.

Kansen gepakt De kansen die in deze onrustige markt voorbijkwamen, heeft Van Gansewinkel Groep gepakt, stelt De Fluiter Balledux. “Zo bereikten we in het voorjaar van 2011 een akkoord met onze financiers over aanpassing van de financieringscondities, op een moment dat de stemming op de financiële markten korte tijd positief was.”

Financiële doelstellingen Van Gansewinkel Groep streeft naar een jaarlijkse EBITDAE-stijging, autonome omzetgroei en groei door acquisities. Daarbij wil de onderneming een robuuste cashflow realiseren en haar schuldpositie verder afbouwen. Van Gansewinkel Groep heeft twee financiële kerndoelstellingen geformuleerd voor 2012. De onderneming streeft naar een stabiele EBITDAE-marge van 22%. Daarnaast streeft Van Gansewinkel Groep naar een rendement op het geïnvesteerd vermogen (ROCE) van 6%, tegen 4% in 2011.

Verwachtingen 2012 Van Gansewinkel Groep verwacht dat de bodem van de prijsdruk in de inzamelings- en verwerkingsmarkt is bereikt. Groepsbrede, effectieve efficiencyen kwaliteitsverbeteringen en de sterke Afval Bestaat Nietpropositie hebben naar verwachting een positief effect op de resultaten. Daarnaast wordt 2012 het eerste volledige jaar waarin de resultaten van Veolia België bijdragen aan de resultaten van Van Gansewinkel Groep. Gezien de onzekere economische en volatiele marktomstandigheden spreekt de onderneming geen financiële verwachtingen uit voor 2012.

al dat Energy from Waste ruim € 30 miljoen aan omzet kwijt was, door de tariefsdalingen als gevolg van de overcapaciteit op de verbrandingsmarkt. En we wisten dat we tegenwind zouden krijgen in de inzamelingsmarkt, hoewel die wind harder is gaan waaien dan we dachten.”

Rob de Fluiter Balledux, CFO

Van Gansewinkel Groep verbeterde haar financieringspositie, deed een strategisch belangrijke overname in België en overtrof de doelstellingen van het efficiencyen kwaliteitsprogramma Fit for the Future. Aan de andere kant werden de resultaten negatief beïnvloed door druk op de tarieven. Met name binnen Inzameling & Services was de prijserosie groter dan verwacht. “Gezien de lastige marktomstandigheden ben ik tevreden over onze prestaties in 2011”, zegt Chief Financial Officer (CFO) Rob de Fluiter Balledux. “De eerste helft van het jaar zag er hoopgevend uit. De economie groeide, de industriële productie nam toe en de grondstofprijzen liepen op. Maar halverwege het jaar bleek het herstel toch wel erg broos te zijn. Toen de zorgen over Griekenland op tafel kwamen, sloeg de stemming abrupt om. Het tweede halfjaar werd gekenmerkt door veel onrust op de financiële markten, die ook zijn weerslag had op de economische ontwikkelingen.” Van Gansewinkel Groep wist dat 2011 een uitdagend jaar zou worden. “Toen we het jaar begonnen, wisten we

Onder de nieuwe voorwaarden is 20% ruimte onder de convenanten gecreëerd. Daarnaast zijn de belangrijkste aflossingstermijnen opgeschoven naar september 2014 en maart 2015. Voor de financiering betaalt de onderneming nu een opslag van gemiddeld 3,75%. Onder de oude voorwaarden bedroeg de opslag 2,25%. “De aangepaste condities geven ons de komende jaren meer financieringszekerheid en ruimte om onze groeistrategie te kunnen uitvoeren. Daarnaast hebben we met het naar achteren schuiven van de aflossingsverplichtingen meer tijd gecreëerd om samen met onze aandeelhouders de juiste timing van een exit te kunnen bepalen.” Een ander belangrijk moment was de overname van Veolia in België, medio 2011. “Ook hier was de timing goed. We konden gebruikmaken van het vertrouwen in de markt om met onze aandeelhouders serieus naar deze propositie te kijken. Zij hebben de financiering verschaft om deze overname te kunnen doen. Er kwam geen vreemd vermogen aan te pas, waardoor ons eigen vermogen ondanks het nettoverlies is opgelopen in 2011.”

Solide kasstroom Het nettoverlies liep vooral op door hogere rentelasten. “We hebben met de nieuwe financieringsvoorwaarden hogere rentelasten gekregen, maar we zijn ervan over-

67

tuigd dat we deze lasten de komende jaren uit onze solide kasstroom kunnen betalen.” De netto kasstroom daalde wel in 2011, als gevolg van de nieuwe financieringsvoorwaarden. Enerzijds door eenmalige kosten, anderzijds door de hogere rentelasten. “Aan de andere kant is ons werkkapitaal opnieuw verder verbeterd en zijn we binnen de voorafgestelde doelen voor kapitaalinvesteringen gebleven. De kasstroom is en blijft de kracht van dit bedrijf.” Van Gansewinkel Groep gaf in 2011 ondanks de economische tegenwind € 102 miljoen aan kapitaalinvesteringen (capex) uit, tegen € 76 miljoen een jaar eerder. “We blijven onverminderd investeren in kwaliteit en innovatie. In een warmtekoppeling waarmee we huishoudens en bedrijven in Rotterdam gaan voorzien van energie, bijvoorbeeld. Of in een state of the art-glasrecyclinglocatie in Frankrijk. Maar ook in één modern ICT-systeem voor Finance, Inkoop en HRM.”

Succesvolle kostenbesparingen Rob de Fluiter Balledux is erg te spreken over de voortgang van Fit for the Future, een groepsbreed efficiencyen kwaliteitsprogramma met verschillende initiatieven ten behoeve van margeverbetering. “Ondanks de moeilijke marktomstandigheden hebben we de beoogde kostenreductie van ruim € 40 miljoen gerealiseerd, zelfs iets overschreden. Dat is een enorme prestatie. We hebben inmiddels een trackrecord als het gaat om efficiencyen kwaliteitsmaatregelen.”

zonder ook maar één verstoring richting de business. Dit levert niet alleen een kostenreductie op, maar ook – en dat is minstens zo belangrijk - kwaliteitsverbeteringen. We hebben in Lommel kritische massa georganiseerd, kennis gebundeld en een platform gecreëerd voor verdere innovatie. De laatste administraties zullen in 2012 overgaan.”

Actief hedgebeleid Van Gansewinkel Groep heeft een actief hedgebeleid op rente, elektriciteit en grondstoffen. “We hebben in 2011 optimaal gebruikgemaakt van de lage rentestanden. Toen de rentetarieven in het tweede halfjaar sterk daalden, hebben we additionele hedgeposities ingenomen. Op het gebied van elektriciteit en grondstoffen hadden we graag meer hedgecontracten afgesloten op de lange termijn. Het aantal beschikbare tegenpartijen nam echter sterk af in 2011, onder andere omdat banken hun balansen verkortten in het kader van de Basel III-richtlijnen. Daarnaast is de horizon van de tegenpartijen die wel beschikbaar zijn veel korter. Vaak konden we maar één of anderhalf jaar vooruit hedgen.”

Dilemma: Aanpassing financieringsvoorwaarden In april 2011 heeft Van Gansewinkel Groep haar financieringsvoorwaarden aangepast, waarbij meer ruimte binnen de bankconvenanten is gecreëerd en de belangrijkste aflossingsverplichtingen naar achteren zijn geschoven naar september 2014 en maart 2015. We hebben ‘in ruil’ voor hogere rentelasten flexibiliteit en tijd gekocht. Dat was wel een dilemma. De hogere lasten hebben een negatieve invloed op het Budget 2012-2014. Deze afweging is uitvoerig besproken tussen de Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen, de aandeelhouders en de medezeggenschapsraad. Hierbij moest de inschatting worden gemaakt of we in de volatiele marktomstandigheden aan de bankconvenanten zouden kunnen blijven voldoen als we de financieringsvoorwaarden niet zouden aanpassen. Uiteindelijk is besloten om de voorwaarden binnen het bestaande syndicaat aan te passen. We konden wat betreft de timing gebruikmaken van de expertise van de aandeelhouders. Hiervan is optimaal geprofiteerd. Belangrijk argument voor aanpassing van de voorwaarden vormde ook de behoefte van de onderneming om ruimte te hebben om haar groeistrategie te kunnen uitvoeren en het juiste moment van een exit te kunnen bepalen. Daarbij verwacht de onderneming de ‘nieuwe’ financieringslasten de komende jaren uit de kasstroom te kunnen financieren.

In 2011 liep het contract met accountant PWC af. “Dit was een natuurlijk moment om in gesprek te gaan met alle grote accountantskantoren. Na zorgvuldige afwegingen hebben we uiteindelijk gekozen voor KPMG.” “Concluderend hebben we verschillende verbeterslagen gemaakt in 2011, hoewel deze nog niet allemaal terug te zien zijn in de financiële resultaten. De komende jaren zullen we hier wel de vruchten van plukken.”

Binnen de financiële afdeling van Van Gansewinkel Groep is veel aandacht besteed aan de inrichting van keycontrols; de belangrijkste controles rondom een betrouwbare financiële rapportage. “We hebben onze financiële processen geanalyseerd en risico’s geïdentificeerd. Hierbij zijn 95 keycontrols voor de hele Groep gedefinieerd en geïmplementeerd. Zo hebben we onze financiële processen beter onder controle en komen we minder voor verrassingen te staan.” Daarnaast is hard gewerkt aan de overgang naar één centraal Financial Shared Services Center voor alle accountingprocessen. “Het kloppende financiële hart van ons bedrijf zit nu in Lommel. Ik kijk met grote tevredenheid terug op dit proces, want we hebben het gedaan

68

jaarverslag 2011

“Van Gansewinkel Groep wordt solide geleid en is met haar activiteiten en marktpropositie goed gepositioneerd. We hadden dan ook snel overeenstemming over de nieuwe financieringsvoorwaarden.” Raymond de Esch, bankier Royal Bank of Scotland

69

Stakeholdersdialoog

Klanten Maatschappelijke activiteiten en sponsoring

IDE NT IFI CA Grondst off en (s c

TEN TE LA U ES

t ofi Pr EVA LU AT IE

R

M

ACTIE

rs ie

kers wer e ed

sen People, PL tus an et ,

Investeerders

Duurzame dienstverlening

•

•

•

•

Duurzame energie

•

•

•

•

Recyling, ontwerpen voor recycling en verplichte inzet van hergebruikt materiaal in nieuwe producten

•

•

•

•

Duurzaam inkopen

•

•

Ketenverantwoordelijkheid

•

•

•

Van Gansewinkel Groep is continu in dialoog met haar stakeholders om:

Schoner rijden

•

•

•

• Kennis en ervaring te delen om beter te kunnen inspelen op specifieke vragen en verwachtingen van onze stakeholders • Trends en ontwikkelingen in de maatschappij, bij onze klanten en op politiek vlak beter te begrijpen • Deel te nemen aan het politieke en maatschappelijke besluitvormingsproces • Problemen op te lossen, draagvlak te creëren en vertrouwen te scheppen

Duurzame inzetbaarheid

•

Importeren en exporteren van afval

•

Veiligheid

•

De praktijk leert dat het derde thema, de balans tussen People/Planet/Profit nauw aansluit bij het thema

jaarverslag 2011

Omwonenden

•

Leveranciers

•

Media

•

•

•

•

•

•

•

•

•

NGO’s

Aandeelhouders en RvC

Circulaire economie

•

Maatschappij

Klanten

•

Onderwijs

Overheden en politiek

•

Onderwerpen

Investeerders

Medewerkers

•

Uit de vele contacten met onze stakeholders zijn diverse meningen en verwachtingen gekomen. Inzicht hierin biedt de mogelijkheid daarop beter te anticiperen bij de uitvoering van onze activiteiten.

Media

Dialoog met stakeholders over maatschappelijke onderwerpen

•

Verwachtingen van onze stakeholders

Onderwijs en kennisinstituten

Lev e r a nc

Aandeelhouders

WACHTING VER

RvC

Daarnaast hebben we ook in 2011 op uitnodiging diverse presentaties gegeven en aan discussies en dialogen van anderen meegewerkt. Er is vraag naar ons verhaal. Het thema grondstoffen staat hoog op de maatschappelijke en de politieke agenda (zie pag. 110). De dialoog met anderen leidt tot verdieping en verbreding van onze visie en levert waardevolle input op voor vervolgtrajecten op deelgebieden. Het maakt het onder andere mogelijk om blijvend bij te dragen aan en aanjager te zijn in de discussie rond de circulaire economie en levert waardevolle input op ter verbetering van het jaarverslag.

Ke te n

Grondstoffenschaarste

• Grondstoffen(schaarste) • Ketenverantwoordelijkheid • Balans tussen People/Planet/Profit

70

Medezeggenschap

) ste ar a h


AN AL

We zien de dialoog met onze stakeholders als een vorm van ketenbeheer. In de gehele keten willen we onze visie overbrengen en verwachtingen van stakeholders kennen en toetsen om zo ook onze activiteiten in de keten te kunnen verbeteren. Dit doen we op allerlei manieren. Vaak is dit een combinatie van diverse lokale en incidentele initiatieven. Maar we kiezen er ook voor om te focussen op een aantal structureel georganiseerde activiteiten. Naar onze mening is dat de enige manier om echt van elkaar te leren, kennis te delen en zo gemeenschappelijke doelstellingen te behalen. Om die reden hebben we drie jaar geleden een aantal hoofdthema’s benoemd waarlangs we de dialoog structureren. Dit zijn:

grondstoffen(schaarste). Binnen deze hoofdthema’s spelen diverse subthema’s waarover we met diverse belanghebbenden op verschillende manieren in dialoog zijn. We organiseren jaarlijks diverse bijeenkomsten zoals rondetafelgesprekken, kenniscafés en rondleidingen om kennis en kunde uit te wisselen.

DIA LO OG

lijkheid oorde ntw ra ve

We zijn dagelijks in contact met onze stakeholders en betrekken hen bij onze activiteiten. Zo krijgen we beter zicht op maatschappelijke trends en ontwikkelingen en kunnen we de kwaliteit van onze dienstverlening en bedrijfsvoering blijvend verbeteren. Daarnaast is het van belang voor de manier waarop we ons in de samenleving manifesteren. Afhankelijk van het onderwerp, de verwachtingen en de gewenste of benodigde acties, spelen alle stakeholders in wisselende samenstellingen hierbij een rol.

E TI

ERS OLD EH AK T S

s lan Ba

Omwonenden

NGO’s

E YS

Stakeholdersdialoog

We zijn dagelijks in contact met onze stakeholders en betrekken hen bij onze activiteiten. We zien de dialoog met onze stakeholders als een vorm van ketenbeheer. In de gehele keten willen we onze visie overbrengen en verwachtingen van stakeholders kennen en toetsen om zo ook onze activiteiten in de keten te kunnen verbeteren.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

• •

•

•

•

•

• •

• •

•

• •

• •

•

• •

•

• •

• •

71

Thema ketenverantwoordelijkheid In dialoog met onze leveranciers

Met een mix van leveranciers van de verschillende dochterbedrijven van de Groep gingen we in gesprek over ons duurzaam inkoopbeleid. Hoe ervaren onze leveranciers de huidige samenwerking en wat verwachten zij van een duurzaam inkoopbeleid van Van Gansewinkel Groep? Samenvattend kwamen de volgende punten naar voren: • Investeren in elkaar: Van Gansewinkel Groep denkt vaak nog in termen van ‘korte termijn’. De leveranciers pleitten voor het aangaan van langetermijnrelaties met leveranciers • Practice what you preach: de visie van Van Gansewinkel Groep en de propositie richting de markt werd door de leveranciers geprezen. Tegelijkertijd benadrukten zij de noodzaak om erop toe te zien dat duurzaamheidsambities binnen de gehele organisatie bekend zijn en omgezet worden naar concrete acties • De markt consulteren: in plaats van harde voorwaarden bij een uitvraag te stellen, is het volgens de leveranciers veel slimmer om de doelstelling als uitgangspunt te nemen. Immers, het zijn de leveranciers die dagelijks met hun dienst of product bezig zijn. Hun kennis kan veel beter benut worden om tot duurzame resultaten te komen De input wordt meegenomen in de verdere formulering van het duurzaam inkoopbeleid. In 2012 wordt het duurzaam inkoopbeleid nogmaals met leveranciers getoetst en vervolgens geïmplementeerd.

In gesprek met omwonenden Naar aanleiding van onze aanvraag voor een milieuvergunning bij de gemeente Kampenhout in België ontvingen we diverse bezorgde reacties van het actiecomité ‘Kampenhout-Sas Ademt’ en vragen van journalisten. De vergunning betrof het mogelijk maken van extra activiteiten op onze locatie in Kampenhout, waaronder de open overslag van hout en asbesthoudende materialen. In reactie hierop hebben we het actiecomité actief uitgenodigd. Tijdens hun bezoek aan onze locatie hebben we alle feiten over de uitbreiding op tafel gelegd en uitgelegd waar Van Gansewinkel voor staat. Tijdens een rondleiding zijn alle resterende vragen van de omwonenden zo goed mogelijk beantwoord. Ook met de gemeente is een actieve dialoog gevoerd. In totaal werden 1.084 bezwaarschriften bij de gemeente ingediend. De meeste omwonenden maakten zich zorgen over de open overslag van asbest en de effecten daarvan op de volksgezondheid en over mogelijke geluidshinder. De provincie besloot eind januari 2012 de vergunning aan Van Gansewinkel toe te kennen.

Stakeholdersfeedback voor kwaliteitsverbetering Het meten van de meningen en verwachtingen van onze stakeholders is van groot belang voor het blijvend kunnen verbeteren van onze prestaties. Hiertoe voeren we diverse onderzoeken uit en werken we mee aan onderzoeken van derden. Daarnaast zijn er ook waarderingen van externe bureaus.

jaarverslag 2011

Stakeholder

Verwachting

Medewerkers

Veilige werkomgeving, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, ontwikkelingsmogelijkheden, prettige werksfeer, open communicatie.


Conformeren aan weten regelgeving, mee ontwikkelen en vertalen van regelgeving naar de praktijk, kennisuitwisseling en actief invulling geven aan duurzame initiatieven.

Klanten

Duurzame oplossingen en dienstverlening voor afval- en grondstoffenvraagstukken, kwaliteit, betrouwbaarheid, marktconforme prijzen, klantvriendelijke en servicegerichte support, snelle klachtenafhandeling en kennisdeling op afval-, grondstoffenen milieugebied waaronder C2Ctoepassingen.

Aandeelhouders en Raad van Commissarissen

Winstgevendheid, lange en korte termijn return (roi), corporate (social) responsibility, transparante verslaggeving, samenwerking op het gebied van het Green Portfolio-programma van KKR.

Investeerders

Winstgevendheid, lange- en korte termijnreturn (roi), corporate (social) responsibility, transparantie over onze activiteiten en resultaten.

Onderwijs en kennisinstituten

Samenwerking, kennisdeling, contact met het bedrijfsleven, stage- en onderzoeksmogelijkheden, training en opleiding, onderzoek en ontwikkeling, scholieren enthousiasmeren voor techniek, afval en grondstoffen.

Maatschappelijke activiteiten en sponsoring

In de maatschappij actief zijn op het gebied van sponsoring, samenwerking, het geven van presentaties, betrokkenheid bij diverse incidentele activiteiten.

NGO’s

Uitwisseling van kennis, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen voor onze dienstverlening en producten.

Media

Up-to-date informatie over de activiteiten van de onderneming en openstaan voor het geven van interviews en reportages.

Leveranciers

Samenwerkingsmogelijkheden, winstgevendheid, business- en productontwikkeling op het gebied van Cradle to Cradle en veiligheid.

Omwonenden

Lokale welzijn waarborgen, naleving van weten regelgeving en proactief meedenken om problemen te voorkomen.

Feedback stakeholders op ons jaarverslag:

Onze doelstelling bij het maken van ons jaarverslag is om een document te ontwikkelen dat aansluit bij interne en externe stakeholderverwachtingen en behoeften. Over het algemeen wordt er positief gereageerd op ons verhaal. Zo steeg Van Gansewinkel Groep van een 13e naar een 10e plaats op de Transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. En uit het Scenter jaarverslagenonderzoek bleek dat Van Gansewinkel Groep met een gemiddelde score van 7,1 - ten opzichte van 100 andere bedrijven die gemiddeld een 4,2 scoorden - het meest transparante jaarverslag over 2010 heeft. De Jonge Gansen, de Young Professional-vereniging van Van Gansewinkel Groep, zijn tijdens een Jonge Gansenbijeenkomst naar hun mening gevraagd over het jaarverslag 2010. Zij zijn positief over de look & feel van het verslag. Zij adviseren infographics te gebruiken en de informatie uit het verslag voor een bredere doelgroep toegankelijk te maken. Hun voorstel is om een samenvatting van het verslag in papieren vorm te verspreiden onder bepaalde doelgroepen zoals eigen medewerkers en kleinere klanten. Als onderdeel van het opleidingsprogramma heeft een viertal trainees en Young potentials onderzocht op basis van welke informatie beleggers bereid zijn meer voor een aandeel te betalen. Uit dit onderzoek kwam ook naar voren dat analisten de volgende informatie graag in het jaarverslag van Van Gansewinkel Groep 2012 willen zien. Dit zijn de gross margin, operational leverage, omzet uit grondstoffen en indicatoren die ecoefficiency inzichtelijk maken. Andere punten ter verbetering die wij terugkregen zijn: • Het verslag is op bepaalde delen te uitgebreid en soms overlappend • De informatie in het rapport is niet altijd even vindbaar

72

Verwachtingen van onze stakeholders

Thema grondstoffen

Thema grondstoffen

Sinds 2010 werkt Van Gansewinkel Groep samen met de Missing Chapter Foundation van Prinses Laurentien van Oranje-Nassau. Deze non-profit organisatie wil besluitvormers van nu in contact brengen met de verfrissende, onbevangen ideeën van kinderen op het gebied van strategische dilemma’s rondom duurzaamheid. Onder de noemer ‘Raad van Kinderen’ worden basisscholen aan bedrijven gekoppeld. Ook Van Gansewinkel Groep heeft een ‘eigen’ Raad van Kinderen, namelijk de 8e Montessorischool Zeeburg uit Amsterdam. Samen met hen zijn we het afgelopen jaar in gesprek gegaan over onze visie Afval Bestaat Niet en hoe Van Gansewinkel Groep ervoor kan zorgen dat producenten hun producten ‘schoner’ produceren en consumenten afval nog beter scheiden zodat het een tweede leven kan krijgen als grondstof. In 2012 gaat de Raad van Kinderen in gesprek met een aantal managementleden om hun ideeën te bespreken.

In 2007 heeft Van Gansewinkel Groep, samen met een aantal grote industriële klanten, het ‘Platform voor Industrie’ opgericht om zo kennis en inzichten uit te wisselen. Jaarlijks komen zij bijeen. In 2011 was dat tijdens het door Van Gansewinkel Groep georganiseerde ‘Raw Materials Recovery Forum’. Aan de hand van stellingen werd gediscussieerd over de verplichte inzet van gerecycled materiaal bij de productie van goederen, regelgeving met betrekking tot verplichte recycling van afgedankte producten en het samengaan van economie en ecologie voor het slagen van een circulaire economie. Naar aanleiding van deze discussie is onder andere benoemd dat de ogenschijnlijke afvalstof van de ene speler, de grondstof voor een ander kan vormen. Van Gansewinkel Groep kan hier de verbindende schakel in zijn. In de volgende sessie, die medio 2012 zal plaatsvinden, wordt bekeken in welke mate dit realiteit is geworden.

In dialoog met de Raad van Kinderen

In dialoog met onze klanten

73

• Het begrip Equity, als aanduiding van People, werkt verwarrend • Laat stakeholders ‘aan het woord’ in het rapport Bij het maken van dit verslag hebben we getracht het merendeel van deze punten mee te nemen. Waaronder: • De drie E-systematiek (Equity, Ecology, Economy) is verlaten en ingeruild voor de drie P’s (People, Planet, Profit) • I nformatie in bepaalde delen van het verslag is beknopter weergegeven. De toelichting op de thema’s die met onze stakeholders zijn besproken en het beleid hierop is ingekort. In plaats daarvan komen stakeholders aan het woord in het verslag • E r is een materialiteitsanalyse uitgevoerd om de inhoud van het verslag nog beter op de wensen en informatiebehoefte van onze stakeholders te laten aansluiten • De indeling van het jaarverslag van 2010 is door C&F Report geanalyseerd. Op basis van hun advies is de indeling gewijzigd om informatie sneller vindbaar te laten zijn • M iddels een nieuw soort infographics worden onze prestaties op heldere en beknopte wijze weergeven • In het hoofdstuk Van Gansewinkel Inside wordt ingegaan op de opbrengsten uit de verkoop van renewables • A ls afgeleide van het volledige geïntegreerde jaarverslag is een samenvattende papieren versie gemaakt. Deze wordt actief verspreid onder eigen medewerkers, klanten en andere geïnteresseerden. De samenvatting nodigt de lezer uit om een kijkje te nemen op de website van het jaarverslag 2011

Materialiteitsanalyse Van Gansewinkel Groep heeft een materialiteitsanalyse uitgevoerd, om vast te stellen of de voor onze stakeholders relevante informatie (materiële onderwerpen) aan bod komt in het verslag. Naar aanleiding van het jaarverslag 2010 kregen we als feedback van onze stakeholders dat het verslag in delen te uitgebreid is. In plaats van ‘alles te willen vertellen’, willen we nog meer op de kwaliteit van de inhoud van het rapport sturen. Daartoe is in eerste instantie in kaart gebracht wat materiële onderwerpen zijn. Dit is gedaan aan de hand van het

74

jaarverslag 2011

analyseren van de strategie en het jaarverslag van Van Gansewinkel Groep, door de jaarverslagen van branchegenoten te bestuderen, te analyseren wat er in de media over Van Gansewinkel Groep geschreven wordt en Van Gansewinkel Groeps kennis van de sector. Vervolgens is het belang van de onderwerpen inzichtelijk gemaakt door ieder onderwerp te scoren op basis van: • De impact op de organisatie. – Het belang van het onderwerp in relatie tot de core business. – De bijdrage die de organisatie levert aan, of de impact die zij heeft op, het publieke debat over het onderwerp • Het belang voor de stakeholders. – De maatschappelijke interesse voor het onderwerp (hoge of lage betrokkenheid). – Het reputatie-effect De bevindingen zijn besproken en vergeleken met de inhoud van het jaarverslag van 2010. De thema’s grondstoffenschaarste, recycling, duurzame energie, CO2uitstoot, compliance, milieu-incidenten en gevaarlijk/ chemisch afval zijn als zeer materieel bestempeld. Deze analyse komt in grote delen overeen met uitkomsten van de dialoog met andere stakeholders. De onderwerpen komen verspreid over dit jaarverslag aan de orde.

Position papers Op basis van onze stakeholdersdialoog hebben we gecommuniceerd over de resultaten door deze te publiceren in position papers. Zo verscheen in samenwerking met De Groene Zaak een position paper over grondstoffenschaarste met als titel ‘de winst van het tekort’. Van de resultaten van de rondetafelbijeenkomst met onze leveranciers en een locatiebezoek van Nudge aan AVR Rozenburg en aansluitende discussie over grondstoffenschaarste zijn verslagen gemaakt. Voor verdere informatie: www.vangansewinkelgroep.com/nl/company/position_papers.aspx

Maatschappelijke activiteiten en sponsoring Buiten ons primaire werkterrein ondersteunen wij organisaties die zich manifesteren op maatschappelijk vlak. Het ondersteunen van maatschappelijke initiatieven betekent vaak meer dan het doneren van geld. Juist ook door middel van het overdragen van onze vakkennis ondersteunen we projecten. De Gedragscode van Van Gansewinkel Groep heeft een duidelijk beleid ten aanzien van maatschappelijke betrokkenheid en biedt daar ruimte toe. Van Gansewinkel Groep: • Ondersteunt diverse lokale maatschappelijke initiatieven in de nabijheid van de locaties waar we actief zijn • Ondersteunt een beperkt aantal initiatieven vanuit de Groep. Door maatschappelijke investeringen in verband te brengen met onze bedrijfsactiviteiten worden onze kennis en expertise optimaal benut en helpen we anderen verder • Staat het niet toe om gelden of middelen van Van Gansewinkel Groep te gebruiken om bij te dragen aan politieke campagnes, politieke partijen, politieke kandidaten of mensen die daar iets mee te maken hebben In totaal is er vanuit de Groep bijna € 100.000 aan goede doelen gedoneerd. Dit betrof onder andere donaties aan de Stichting Repair Café, Stichting Lezen en Schrijven, Missing Chapter Foundation, Mr Finney en de Plastic Soup Foundation.

Waarderingen en awards Het afgelopen jaar vielen we meerdere malen in de prijzen. Deze werden door heel verschillende organisaties uitgereikt, maar hadden een gemene deler: de waardering voor onze visie en de manier waarop we werken. Voor ons een teken dat we op de goede weg zitten. Onder de waarderingen en prijzen vielen: •P ublieksprijs ‘Materialen in beweging’, België • I nnovatieprijs op vakbeurs Milieu 2011 • Afvalconferentie MVO-prijs •C harter Milieu en Duurzaam Ondernemen Limburg 2011 •F ield Marketing Awards – categorie innovatie - Walking Bins •S center jaarverslagenprijs • Top-10 positie op de Transparantiebenchmark van het Ministerie van EL&I •K lantbelevingsaward van onderzoeksbureau Integron • Telegraaf Top 100 Groene Bedrijven, 2e plaats •L ean & Green award met VRN

Perfect Days Bij AVR Rozenburg loopt het initiatief ‘Perfect Days’. Een ‘Perfect Day’ is een dag waarop de productiedoelstelling wordt waargemaakt, geen overschrijdingen of ongeplande stops plaatsvinden en geen ongelukken gebeuren. Zo’n ‘Perfect Day’ wordt beloond met € 100 voor een goed doel uit de regio. Iedere maand wordt het totale maandbedrag verloot aan een goed doel, dat door medewerkers van de locatie is aangedragen. Zo is er in 2011 ruim € 17.400 aan goede doelen geschonken.

Ambities 2012 • In samenwerking met partners rondetafelbijeenkomsten en debat organiseren rond het thema Circulaire Economie. Om een grote diversiteit aan stakeholders te krijgen zal deelname gebaseerd zijn op open inschrijving • Duurzaam inkoopbeleid afstemmen met leveranciers en samen met hen implementeren • Stakeholdercontacten analyseren en vanuit verschillende functiegebieden (HR, SHEQ etc.) actief op zoek gaan naar nieuwe, voor ons vaak nog onbekende podia om zo ook in contact komen met stakeholders die wellicht niet direct op onze radar staan

et dit jaarverslag willen we u een transparant beeld M geven van onze organisatie. Toch kan het zijn dat u meer informatie wenst over bepaalde onderwerpen of andere ideeën heeft. Als dat zo is, hoor ik dat graag van u. Frank Janssen Directeur Corporate Communicatie [email protected]

75

Organisatie risicomanagement

Risicomanagement Van Gansewinkel Groep biedt klanten hoogwaardige oplossingen voor afval- en milieuvraagstukken. De basis voor deze dienstverlening is kennis van bedrijfsprocessen en materiaalgebruik van klanten in diverse stadia van het productie- en consumptieproces, kennis van relevante weten regelgeving en het vermogen klanten zekerheid te bieden in hun verantwoordingsplicht. Daardoor leggen we als het ware een tweede huid om de processen van onze klanten. Dat maakt het mogelijk om afval een tweede leven te geven als grondstof of een nuttige toepassing als duurzame energie. De realisatie van deze strategie brengt met zich mee dat Van Gansewinkel Groep risico’s neemt die bij het ondernemen horen. Hierbij wordt een balans gezocht tussen rendement en risico en wordt voortdurend beoordeeld waar deze risico’s ook kunnen leiden tot kansen. Van Gansewinkel Groep onderscheidt twee niveaus van risicobeheersing: beheersen van de (strategische) ondernemingsrisico’s en operationele risicobeheersing.

Organisatie risicomanagement Ondernemingsrisico’s worden door risico-eigenaren opgepakt. Het proces ten behoeve van het identificeren, beoordelen en beperken van de impact van deze risico’s wordt centraal begeleid. Operationele risico’s vallen onder de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement. Centraal wordt de methodologie voor risicoanalyse vastgelegd en worden handvatten geboden om de risico’s minimaal op een aanvaardbaar peil te brengen. Op centraal niveau zijn eveneens (ondersteunende) functies beschikbaar ten behoeve van risicobeheersing. Van Gansewinkel Groep is gegroeid door lokaal onder-

76

jaarverslag 2011

nemerschap te combineren met een centrale toetsing op beleid en resultaat. In deze besturingsfilosofie is het regionale management van de diverse bedrijven verantwoordelijk voor de winst- en verliesrekening en de balans van de eigen onderneming. De rol van de Raad van Bestuur en van de centrale stafafdelingen is hierin sturend, toetsend en vooral faciliterend. Door middel van een maandelijkse rapportage van financiële en operationele parameters aan de Raad van Bestuur wordt de realisatie van de doelstellingen van de organisatie beoordeeld. Hierbij wordt behalve aan de financiële resultaten ook in het bijzonder aandacht besteed aan veiligheid en milieu en aan de beschikbaarheid en productiviteit van de installaties. In het vierde kwartaal van ieder jaar stellen het lijnmanagement en de Raad van Bestuur in onderling overleg het budget vast voor het daaropvolgende jaar. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de informatie van specifieke specialistische disciplines binnen de organisatie. Daarnaast geeft het lijnmanagement twee keer per jaar een verwachting ten opzichte van het budget, die wordt besproken met de Raad van Bestuur. Op basis van deze evaluaties wordt waar nodig bijgestuurd. In 2010 is een raamwerk ontwikkeld voor interne beheersing rondom financiële processen en het voldoen aan fiscale weten regelgeving werd verder gestroomlijnd in een geïntegreerd control raamwerk voor de gehele Van Gansewinkel Groep. Dit raamwerk is via een control self assessment bij de diverse bedrijven geëvalueerd. Het raamwerk is in 2011 verder verankerd in de reguliere plannings- en controlcyclus. De afdeling Interne Controle, onderdeel van de stafafdeling Group Control, staat in voor de afbakening en definitie van het raamwerk, en ondersteunt de invoering ervan in de groep. In 2011 is besloten om een Business Control Framework te gaan implementeren, gebaseerd op de criteria van het COSO ERM-model voor risicobeheersing. Dit is in de loop van 2011 door werkgroepen vormgegeven.

Lijnmanagement

Ondersteunende functies

Toezichthoudende functies

Risk Assurance

Finance (Insurance, Tax) Legal, HRM, Communicatie

Risk & Compliance Interne controle

Externe auditors

Risico-eigenaren

Eigenaar risico Toezicht op risico’s

Stafafdeling Risk & Compliance

Eind 2011 is ook beslist tot het inrichten van de stafafdeling Risk & Compliance. Deze afdeling ressorteert rechtstreeks onder de CEO en integreert de toezichtactiviteiten rond risico’s en respect voor weten regelgeving. De focus en slagvaardigheid die zo wordt gecreëerd, moet Van Gansewinkel Groep in staat stellen verdere voortgang te bewerkstelligen. Op deze manier is er een kenniscentrum gecreëerd dat de diverse lijnverantwoordelijken kan ondersteunen. Om te komen tot een onderbouwd niveau van risicobereidheid (risk tolerance) voor ondernemingsrisico’s, gaat Van Gansewinkel Groep na wat het maximale financiële risico is dat de onderneming wil en kan dragen. Voor de ondernemingsrisico’s is de risicotolerantie (wat Van Gansewinkel Groep bereid is te nemen) vastgelegd. Is de kans reëel dat deze grens wordt overschreden, dan wordt nagedacht over de gepaste actie (risk respons): vermijden (dus stoppen met activiteiten), accepteren (niks doen), verminderen (controles in organisatie implementeren) of delen van risico’s (verzekeren). Operationele risico’s zijn kwantitatief vastgelegd op basis van de resultaten van de risicoanalyse (kans x impact). Wat aanvaardbaar is, wordt per domein vastgelegd. Voor Veiligheid en Milieuaspecten zijn deze toleranties laag (i.c. Risicowaarde 20 bij Fine & Kinney). Uit workshops met het Groepsmanagement en manage-

Borging

mentteams van de businesslines en businessunits heeft Van Gansewinkel Groep in 2011 de belangrijkste risico’s geïdentificeerd die passen bij de strategie van de onderneming. De risico’s zijn uiteindelijk vastgesteld door de Raad van Bestuur.

Ondernemingsrisico’s Beheersing van de ondernemingsrisico’s is een proces dat bewerkstelligd wordt door de Raad van Bestuur, het Groepsmanagement en de leden van de managementteams en dat is getoetst tegen het licht van de strategie. Het beheersproces van de ondernemingsrisico’s is ontworpen om potentiële gebeurtenissen die invloed kunnen hebben op de onderneming te identificeren en om risico’s te beheersen, zodat deze binnen de risicotolerantie vallen. Zo wordt een redelijke zekerheid geboden ten aanzien van het behalen van de ondernemingsdoelstellingen. De voornaamste ondernemingsrisico’s zijn: Prijserosie (inzameling), non-level playing field (verbranding)

In de afvalverbrandingsmarkt is niet altijd sprake van eerlijke concurrentie, aangezien een groot aantal concurrenten overheden als aandeelhouder kent, en daardoor verzekerd is van volumes die niet openbaar worden aanbesteed. Dit verzekert deze concurrenten

77

van een zekere basisvulling. Zij kunnen voor de resterende tonnages tot vollast scherpere prijzen bieden. Dit zijn kenmerken van een non-level playing field die een negatieve impact hebben op de prijsvorming in de afvalverbrandingsmarkt, waar de tarieven door overcapaciteit en zwakke economische omstandigheden al onder druk staan. Hierdoor heeft ook de inzamelingsmarkt te maken met tariefserosie. Van Gansewinkel Groep kan door efficiencymaatregelen en door het aanbieden van extra services de gevolgen van een negatieve prijsontwikkeling binnen de inzamelingsmarkt opvangen. Volumetekorten in de afvalenergiecentrales kunnen worden opgevangen door de import van afval uit het buitenland. Daarnaast is de branchevereniging (Vereniging Afvalbedrijven) in gesprek met de overheid om te komen tot maatregelen die de overcapaciteit tegengaan. Wijzigende weten regelgeving

Wetgeving is onderhevig aan veranderingen. Dit houdt per definitie een risico in voor Van Gansewinkel Groep, omdat solide wetgeving van invloed is bij investeringsbeslissingen. Het huidige Nederlandse beleid is gebaseerd op het integraal overnemen van Europese weten regelgeving. Op Europees niveau zijn de laatste jaren enkele belangrijke nieuwe richtlijnen gepubliceerd (o.a. Kaderrichtlijn Afval, Richtlijn Industriële Emissies), die op dit moment geïmplementeerd worden in de lidstaten. De komende jaren zal de focus in Brussel van zowel de Europese Commissie, het Europees Parlement als de Europese ministerraad gericht zijn op grondstoffen en vooral ook op de rol die afvalrecycling hierbij kan spelen. Van Gansewinkel Groep is vertegenwoordigd binnen de belangenverenigingen Vereniging Afvalbedrijven (Nederland), Febem (België), Fead (Europees) en lobbyclub De Groene Zaak en meet zich een proactieve rol aan bij relevante politieke discussies. Onvoldoende afvalvolume

Van Gansewinkel Groep heeft door het afsluiten van langjarige contracten in ieder geval de komende acht jaar voldoende afval om haar twee afvalenergiecentrales rendabel draaiende te houden. Daarnaast is Van Gansewinkel Groep in staat, dankzij de R1-status van haar afvalenergiecentrales, om volumes uit het buitenland aan te trekken. Van Gansewinkel Groep heeft voor haar andere activiteiten een ‘flexibele schil’ in haar medewerkersbestand. Het betreft hier tijdelijke (uitzend) krachten, waarvan afhankelijk van de marktomstandigheden meer of minder gebruik wordt gemaakt. Daarnaast kan de onderneming middels kostenbespa-

78

jaarverslag 2011

rings- en efficiencyprogramma’s inspelen op tegenvallende economische omstandigheden die leiden tot een afnemend afvalvolume. Fluctuatie grondstofprijzen

laties en continuïteit in de kwaliteit van de geleverde brandstoffen (afval). Daarnaast wordt intensief samengewerkt met de verzekeraar om de belangrijkste risico’s op uitval van capaciteit te identificeren. Dit heeft onder andere geleid tot een investeringsprogramma ter verbetering van de procesbeheersing en de risicobeheersing. De resultaten op dit gebied komen tot uiting in het investeringsprogramma voor het onderdeel Energy from Waste en in de daling van de verzekeringspremie voor de businessunit over de afgelopen jaren.

De grondstoffenprijzen hebben invloed op de opbrengsten van Van Gansewinkel Groep (zie pag. 96). Van Gansewinkel Groep heeft een commodity risk desk ingericht waar de relevante grondstofprijzen worden gevolgd. Het bedrijf dekt risico’s die verband houden met fluctuerende grondstofprijzen gedeeltelijk af door hedging. Daarnaast kunnen fluctuaties van verschillende grondstofprijzen deels worden verrekend met klanten en leveranciers. Onder druk van aangescherpte regelgeving trekken marktpartijen zich in toenemende mate terug uit de hedgemarkten, waardoor het voor Van Gansewinkel Groep moeilijker is geworden om een effectief hedgebeleid uit te voeren, met name als het gaat om het afdekken van de elektriciteitsprijzen (zie ook jaarrekening paragraaf 8.6.1).

Voor de langere termijn wordt ingezet op een groeiende levering van warmte die voor langere tijd gecontracteerd is met klanten. Een deel van de volatiliteit, verbonden aan de elektriciteitsmarkt, kan zo worden gedempt. In aanvulling op deze beheersingsmaatregelen is de onderneming, met inachtneming van een aanvaardbaar eigen risico, verzekerd tegen de risico’s van branden machinebreukschade, het materiële schadeherstel en de bedrijfsschade (businessinterruption).

Businessinterruption Energy from Waste

Kapitaalstructuurrisico’s

Omwille van de kapitaalintensiteit zijn de activa van het onderdeel Energy from Waste geconcentreerd op twee locaties. Deze activa vertegenwoordigen een grote kasstroomgenererende eenheid. Terwijl activa in het inzamelbedrijf zijn gespreid over regio’s en landen om klanten optimaal te kunnen bedienen en het risico op gelijktijdige uitval van capaciteit te reduceren, is in Energy from Waste sprake van een concentratierisico. Eventuele uitval van verbrandingscapaciteit en/of energieproductiecapaciteit kan onder meer de volgende consequenties hebben: 1. A fval moet naar elders afgevoerd worden, doorgaans tegen hogere kosten dan de tarieven die de businessunit voor haar klanten hanteert 2. Er moeten ongeplande onderhoudswerkzaamheden plaatsvinden, wat tot hogere kosten leidt 3. Er vindt geen energieproductie plaats, waardoor de onderneming inkomsten mist 4. In combinatie met het voorgaande punt kan de ingedekte positie op de energiemarkt leiden tot een leververplichting waarbij tegen de dan geldende marktprijs ingekocht moet worden (zie ook jaarrekening paragraaf 8.6.1)

Als onderdeel van het kapitaalstructuurrisico wordt nauwgezet bewaakt dat wordt voldaan aan de afspraken met de banken (bankconvenanten). De volgende bankconvenanten worden per kwartaal gerapporteerd: • De Leverage Ratio - de netto rentedragende schuld (schuld naar derden) gedeeld door het genormaliseerde resultaat (pro forma EBITDAE) • De Interest Cover Ratio - het genormaliseerde resultaat (pro forma EBITDAE) gedeeld door de netto rentebetalingen • De vrije kasstroom, die groter moet zijn dan de som van netto rentebetalingen en aflossingen (Debt Service Cover Ratio)

Marktrente Door de verhouding vreemd vermogen ten opzichte van het eigen vermogen staat de onderneming bloot aan wijzigingen in de marktrente voor het deel dat niet voor langere tijd is afgedekt. De onderneming heeft een beleid geformuleerd om het renterisico in te dekken. Dit beleid, en de ingedekte posities, worden beschreven in paragraaf 8.6.2 van de jaarrekening.

Aangenomen dat alle andere variabelen ongewijzigd blijven, heeft een equivalente opwaartse of neerwaartse verschuiving van de rentecurve met 50 basispunten de volgende effecten gedurende de resterende termijn van de renteswaps: •D e rentelasten van leningen die zijn afgesloten tegen een variabele rentevoet nemen toe c.q. af met € 7,7 miljoen in 2012 •D e rentebaten van de afdekkingsinstrumenten voor wijzigingen in de rentevoet nemen toe c.q. af met € 7,2 miljoen in 2012 •D e marktwaarde van de afdekkingsinstrumenten voor wijzigingen in de rentevoet neemt toe c.q. af met € 16,1 miljoen (effect volledige looptijd)

Biomassa Energie Centrale Gedurende een geplande stop van de Biomassa Energie Centrale in AVR Rozenburg, werd tijdens een inspectie van de turbine schade vastgesteld die uit veiligheidsoverwegingen dringend hersteld moest worden. Daardoor kwam er een stilstand van de installatie van februari tot eind juni 2011. Mede met behulp van het onderdeel Inzameling & Services werden de inkomende stromen zonder problemen afgenomen van onze klanten en tussentijds opgeslagen. In die tijd werd er geen elektriciteit geproduceerd, wat een direct inkomstenverlies betekende.

Daarnaast zijn diverse andere vereisten standaard opgenomen in de Leveraged Finance documentatie (Facilities Agreement). Meer informatie over de bankconvenanten op pag. 65. Voor meer informatie over de kapitaalstructuur: zie par. 8.6.6 van de volledige jaarrekening.

Het management geeft de hoogste prioriteit aan het beheersen van de afvalverbrandingsprocessen. Dit blijkt onder meer uit de gerichte managementaandacht die is uitgegaan naar een constante doorzet van de instal-

79

Operationele risicobeheersing is het identificeren en kwantificeren van risico’s die voortkomen uit de operatie van bedrijfsfuncties binnen onze organisatie. Daarnaast omvat operationeel risicomanagement ook het vaststellen van de nodige beheersmaatregelen. Met beheersmaatregelen worden activiteiten bedoeld waarmee de kans van optreden of de gevolgen van risico’s worden beperkt. De voornaamste operationele risico’s zijn: Milieu- en reputatierisico’s

Van Gansewinkel Groep is als afvaldienstverlener en grondstoffenen energieleverancier actief in de milieusector. In deze sector bestaan risico’s op incidenten met een negatief effect op het milieu, waarbij kosten gemaakt moeten worden om de situatie te herstellen. Daarnaast kan een incident ook een negatieve uitwerking hebben op de reputatie en goede naam van Van Gansewinkel Groep. Van Gansewinkel Groep heeft op alle kritische bedrijven en locaties milieumanagementsystemen opgezet. Dit houdt in dat mogelijke gevaren (zoals brand) zijn onderkend, de risico’s en impacten zijn berekend en gepaste beheersmaatregelen zijn opgezet. Alle operationele entiteiten beschikken over geschoold personeel en hebben gepaste controles in het acceptatie- en verwerkingsproces. Op investeringen die bovenvermelde beheersmaatregelen moeten ondersteunen, wordt niet bespaard. Mocht er zich dan alsnog een incident voordoen, dan komen de calamiteitenplannen in werking. De paraatheid van onze organisatie op dit vlak wordt regelmatig getest. De onderneming voert bij incidenten een proactief (crisis)communicatiebeleid op centraal niveau. Veiligheid en gezondheid op de werkvloer

Bij alle activiteiten van Van Gansewinkel Groep staat veiligheid voorop. Om de risico’s met betrekking tot de veiligheid en gezondheid van haar medewerkers zo veel mogelijk te beperken, voert de onderneming continu risicoanalyses uit waarbij een evaluatie wordt gemaakt van de gevaren op de werkvloer die een risico vormen voor de veiligheid of gezondheid van de medewerkers. Het is een systematisch onderzoek, waarbij naar de volgende punten wordt gekeken: • Welke zaken kunnen schade of letsel veroorzaken • Kunnen gevaren worden weggenomen en, zo niet • Welke preventieve en beschermende maatregelen zijn getroffen of moeten worden getroffen om de risico’s te beperken?

80

jaarverslag 2011

Risicoanalyse vormt de hoeksteen van onze benadering ter voorkoming van arbeidsongevallen en arbeidsgerelateerde aandoeningen. Deze analyse betekent niet dat het bedrijf zich beperkt tot het determineren van een bepaald cijfer dat de kans weergeeft op schade (risk ranking), maar houdt vooral de identificatie in van alle factoren en het onderzoek van de effecten ervan op het risico. De mogelijke informatie betreffende de risico’s wordt op een systematische manier verzameld en gefilterd, zodat alleen relevante gegevens worden verzameld. In de lokale organisaties binnen het bedrijf zijn preventiemedewerkers/preventieadviseurs aanwezig om het management te ondersteunen bij het opstellen van risicoanalyses en bij het opmaken van gepaste maatregelen.

Risicomatrix Risicomatrix

Ondernemingsrisico’s 1

5

Risiconiveau

Operationele risico’s

B

1 3

4

A 6 C

Om fraude te kunnen bestrijden, moeten gevallen van fraude uiteraard eerst aan het licht komen en bekend raken bij degenen die actie kunnen ondernemen. Van Gansewinkel Groep wil die meldingsbereidheid verhogen. Iedereen wordt aangezet om inbreuken op de gedragscode te melden. In de Gedragscode van Van Gansewinkel Groep staan belangrijke elementen van gewenst integer gedrag. De gedragscode helpt bij het afwegen van verschillende mogelijkheden en het maken van keuzes. Melden kan via direct leidinggevenden of hogere leidinggevende, de lokale Contactpersoon Integriteit en/of de Manager Integriteit van Van Gansewinkel Groep. Medewerkers die een overtreding of een vermeende overtreding melden, hoeven geen represailles te verwachten en worden beschermd conform de Regeling Integriteitzaken. Zoals eerder aangehaald is er een raamwerk ontwikkeld voor interne beheersing rondom financiële processen. Hierbij wordt in verschillende processen in het kader van het beperken van frauderisico’s geverifieerd of: • Daar waar nodig functiescheiding is toegepast • Autorisatie- en procuratieschema’s worden gevolgd • Betalingen regelmatig worden geregistreerd en uitgevoerd

6

Operationele risico’s A B C D

Fraude

Fraude is een veelvormig fenomeen dat niet scherp is afgebakend en dat raakvlakken heeft met bijvoorbeeld bedrog, vervalsing, misbruik, manipuleren van gegevens en het zich voordoen als iemand anders. Van Gansewinkel Groep hanteert een brede definitie van fraude: opzettelijke misleiding om een onrechtmatig of onwettig voordeel te verkrijgen.

2

2 3 4 5

D

Prijserosie (Inzameling), non-level playing field (Verbranding) Wijzigende weten regelgeving Onvoldoende afvalvolume Fluctuatie grondstofprijzen Businessinterruption Energy from Waste Kapitaalstructuurrisico’s

Milieu- en reputatierisico’s Veiligheid en gezondheid op de werkvloer Fraude Beschikbaarheid kritieke ICT-systemen

Mate van beheersbaarheid

• Stockinventarissen regelmatig worden uitgevoerd • Elementaire elementen van IT security worden toegepast en kritieke gegevens zijn afgeschermd Beschikbaarheid kritieke ICT-systemen

Het belang van informatiemanagement is vooral groot bij de financiële processen, marketing & sales, logistieke processen en weten regelgeving (vergunningen). Voor de relevante bedrijfsprocessen zijn passende maatregelen genomen om het risico van misbruik van informatie en het verlies van data te voorkomen en om informatiesystemen te herstellen in het geval van calamiteiten. Hierbij moet gedacht worden aan backup/restoreprocedures en failover/disaster recoveryprocedures. De ICT-dienstverlening is deels uitbesteed aan externe ICT-serviceproviders. De door Van Gansewinkel Groep gestelde eisen aan deze providers zijn contractueel vastgelegd. Op de naleving van de overeengekomen diensten en daaraan gerelateerde serviceniveaus wordt actief toegezien door de interne afdeling Corporate ICT van Van Gansewinkel Groep.

81

Duurzaam ketenbeheer Van Gansewinkel Groep neemt duurzame ontwikkeling expliciet mee in de selectie en beoordeling van verwerkers en in steeds grotere mate van leveranciers. Het aantoonbaar naleven van eisen uit weten regelgeving, gezamenlijk gemaakte afspraken en de zorg voor de keten staat daarbij steeds vaker centraal. In 2011 is er verder vorm gegeven aan de functiescheiding tussen de stafafdelingen met contractuele verantwoordelijkheid voor verwerkers en leveranciers enerzijds en het beheer, de risico-inschatting en de bewaking van de risicoprofilering van onze partners door de afdeling SHEQ (Safety, Health, Environment and Quality) anderzijds. Waar deze verantwoordelijkheid in het verleden verspreid lag over de organisatie, wordt dit sinds 2010 vanuit een centrale plek gecontroleerd en geborgd. De beoordeling van verwerkers en leveranciers is gebaseerd op het opstellen van risicoprofielen van onze partners. Het auditeren gebeurt door medewerkers van Van Gansewinkel Groep die hier speciaal voor zijn opgeleid. De resultaten worden in een daarvoor ingerichte sectie binnen ons managementsysteem vastgelegd.

Verwerkers Het risicoprofiel kan hoog/midden/laag zijn al naargelang de score. Voor verwerkers zijn de criteria hierbij: soort afval, vergunningssituatie, behaalde systeemcertificaten, grensoverschrijdend afval of niet en land van eindverwerker. Afhankelijk van het risicoprofiel worden meer of minder details met betrekking tot naleving van weten regelgeving door ons getoetst. Negatieve berichtgeving over onze partners is voor ons ook een aanleiding om extra actie te ondernemen, of om bedrijven in een hoger risicoprofiel in te schalen. De ambitie

82

jaarverslag 2011

is om de keten zo ver mogelijk in kaart te brengen. Dat betekent dat we steeds vaker ook aandacht schenken aan de partijen waar onze grondstofstromen uiteindelijk naartoe gaan. Vanuit onze ambities op het gebied van duurzame ontwikkeling zal in 2012 ook worden getoetst in hoeverre verwerkers en partners, zowel binnen als buiten Europa, zich aantoonbaar committeren aan de eisen van het UN Global Compact. Zo worden er onder andere eisen gesteld op het gebied van ethiek, integriteit, mensenrechten en kinderarbeid.

Leveranciers In 2011 is begonnen met een methodiek voor selectie en beoordeling van (kritische) leveranciers. Deze ligt in het verlengde van de methodiek die voor verwerkers wordt toegepast. Leveranciers worden in eerste instantie beoordeeld op basis van hun impact op ons primaire proces, het afbreukrisico en de hoeveelheid omzet. Aan de hand van checklijsten per thema wordt per leverancier een niveau bepaald. Thema’s die hierbij aan de orde komen, zijn naleving van weten regelgeving, orde en netheid, veiligheid, zorgsysteem, procesen productkwaliteit en sociaalmaatschappelijke thema’s met toetsing aan de richtlijnen van het UN Global Compact. Vanuit de Groep worden kritische leveranciers minimaal eens in de drie jaar geaudit. Afgelopen jaar hebben er negen audits plaatsgevonden. Voor het bedrijfsonderdeel Inzameling & Services is een inkoopboard opgericht om de verschillende belangen, die spelen bij de inzet van onze leveranciers, binnen de totale businessunit te waarborgen. De board bestaat uit een multidisciplinair team van managementleden van de onderneming en heeft een onderzoek naar de verbetermogelijkheden van duurzaam inkopen binnen ons bedrijf laten uitvoeren. Deze resultaten zijn tijdens een rondetafelbijeenkomst met leveranciers getoetst.

De input van deze bijeenkomst wordt meegenomen in de aanscherping van het duurzaam inkoopbeleid dat in 2012 wordt geïntroduceerd. Middels individuele en groepsbijeenkomsten met leveranciers over de toepassing van het beleid in de praktijk, wordt dit verder aangescherpt en geïmplementeerd. Ambitie is om ook voor de andere businessunits een board te introduceren.

Resultaten audits Van de 22 verwerkers en leveranciers die in 2011 geauditeerd zijn, scoorde het merendeel voldoende tot goed. In totaal scoorden drie partijen een onvoldoende en drie een ‘No Go’. Met de laatstgenoemde zes bedrijven zijn verbeterplannen opgesteld en afspraken gemaakt over de timing hiervan. De bedrijven met de score ‘No Go’ staan hierbij onder verscherpt toezicht. Verdere samenwerking met hen kan pas wanneer de verbeterplannen volledig zijn uitgevoerd. Op basis van de resultaten van het auditproces is de samenwerking met één bedrijf stopgezet. De auditoren van Van Gansewinkel Groep zijn in twee situaties ook betrokken geweest bij het uitvoeren van audits in het kader van Due Dilligence-werkzaamheden. Informatie- en managementsystemen

Van Gansewinkel Groep heeft op alle kritische bedrijven en locaties milieumanagementsystemen opgezet. Dit houdt in dat mogelijke gevaren zijn onderkend, de risico’s en impacten zijn berekend en gepaste beheersmaatregelen zijn opgezet (zie pag. 80). In 2011 is het managementsysteem voor de correcte, volledige en beveiligde registratie van SHEQ-gerelateerde items uitgebreid met een module voor integriteits- en complianceschendingen. Onafhankelijke verificatie van managementsystemen

Bureau Veritas Certification auditeert en certificeert de verschillende (lokale) managementsystemen van Van Gansewinkel Groep. De diepgang van de externe audit van de managementsystemen blijkt een uitstekende driver voor verbetering. De in 2011 uitgevoerde externe audits (> 200 auditdagen voor de volledige Van Gansewinkel Groep) hebben geresulteerd in 130 afwijkingen (Non Compliance Report (NCR)), waarvan 34 ‘majors’ en 96 ‘minors’. Dat is soortgelijk aan 2010 (139 afwijkingen) terwijl er toch een uitbreiding gekomen is van het

Gedragscode Onze business staat of valt met vertrouwen en dat vertrouwen moet elke dag verdiend worden. Onze medewerkers spelen daarbij een belangrijke rol. In 2011 is een gedragscode vastgesteld die ingaat op belangrijke elementen van gewenst integer gedrag. De gedragscode beschrijft niet alleen het gedrag dat Van Gansewinkel Groep van medewerkers verwacht, maar ook wat medewerkers van Van Gansewinkel Groep mogen verwachten. De code bouwt voort op de beleidsprincipes en fungeert als paraplu voor andere, meer specifieke codes en beleidsstukken binnen de Groep. De Gedragscode wordt begin 2012 geïntroduceerd. De Gedragscode is te vinden op onze website: www.vangansewinkelgroep.com/nl/company/Documentatie.aspx

Systeemgericht toezicht (SGT) In het kader van het project Systeemgericht toezicht hebben toezichthouders van de provincies Zeeland en Noord-Brabant in mei 2011 een quickscan uitgevoerd naar de status van het managementsysteem van Van Gansewinkel regio Zuidwest-Nederland. Bij de quickscan is onderzocht in hoeverre de regio voldoet aan de onderdelen van de checklist compliance competence die als essentieel en belangrijk zijn aangemerkt. Na een eerste screening zijn enkele verbeteracties doorgevoerd. Vervolgens heeft de definitieve verificatie-audit plaatsgevonden. Met positief resultaat: wij zijn toegelaten tot SGT bij beide provincies. Voor de provincie Zeeland zijn wij het eerste bedrijf dat tot SGT is toegelaten. In 2012 wordt een contract met beide provincies getekend waarin afspraken staan tussen Van Gansewinkel regio Zuidwest-Nederland en de provincies. Daarin staat o.a. hoe wij zelf toezien op naleving van milieuwet- en regelgeving en welke vervolgacties spelen op momenten dat er proactief tekortkomingen geconstateerd worden. SGT is gebaseerd op wederzijds vertrouwen tussen bedrijf en overheid. Van Gansewinkel regio Zuidoost-Nederland was eerder al toegelaten voor SGT. Bij SGT gaat een handhavende instantie (zoals Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) en provincie) uit van de eigen kracht van het managementsysteem van een bedrijf. Een goed managementsysteem vraagt o.a. om interne controles, volledige registratie, openheid en doorvoeren van verbeteracties. Als zo’n systeem goed functioneert, ziet een bedrijf er zelf op toe dat men zich aan weten regelgeving houdt. En worden afwijkingen geconstateerd, dan neemt het bedrijf zelf adequate corrigerende maatregelen.

83

aantal certificaten, en dan voornamelijk OHSAS 18001. De top drie van de geconstateerde afwijkingen had betrekking op (het niet conform zijn met) de volgende normelementen: • Meten en bewaken: niet alle geplande interne audits zijn uitgevoerd en de jaarlijks verplichte compliancecheck is niet (naar behoren) uitgevoerd • Productrealisatie: Van Gansewinkel Groep heeft acceptatievoorwaarden opgesteld voor het wel/niet accepteren van afvalstromen. Uit de audits bleek dat deze in de praktijk niet altijd gekend zijn, of onvoldoende worden opgevolgd • R isicobeheersing: onze milieuaspectenanalyses en risico-inventarisatie en –evaluatie zijn niet volledig en/of actueel

Non compliance rate

verdeeld naar oorzaak van non compliance

7%

5%2%

10%

21%

36%

19%

Afbreukrisico Orde & netheid

Al deze geconstateerde afwijkingen dienen door de regio’s binnen drie maanden opgelost te worden en door Bureau Veritas Certification te worden aanvaard. Tot op heden is dat gelukt. De laatste openstaande acties worden begin 2012 afgehandeld.

Veiligheid Zorgsysteem Acceptatie Vergunning M.V.O.

Compliance

Certificeringen 2011

2010

2009

ISO 9001

97,4%

85,9%

81,5%

ISO 14001

84,9%

79,4%

79,2%

OHSAS 18001

70,7%

57,1%

21,6%

In totaal zijn het afgelopen jaar acht materiële boetes/ sancties (hoger dan € 500) betaald wegens overtredingen van weten regelgevingen. Het betrof tweemaal een overtreding van de Arbowet, tweemaal een overtreding van ADR-regelgeving (vervoer gevaarlijke goederen), eenmaal een overtreding van het rijtijdenbesluit, eenmaal een overbelasting van een voertuig, eenmaal het niet hebben van een erkenning voor een bepaald type afval en eenmaal wegens het verlopen van een brandblusser. Het totale boetebedrag betrof € 19.711. Het bevoegd gezag heeft vijf keer een last onder dwangsom opgelegd voor: • Het overschrijden van een CO2-emissienorm • Het overschrijden van een maximale tijdnorm voor het buiten gebruik zijn van stofmetingen • Het overschrijden van een wateremissienorm • Niet naleven van BRZO-regelgeving • Het overschrijden van een geluidsnorm Alleen voor de laatste last onder dwangsom is eenmalig € 250 euro geïnd. Voor de andere is het op dit moment nog niet duidelijk of in 2012 boetes geïnd gaan worden.

84

jaarverslag 2011

Integriteit Als onderdeel van verdere professionalisering van duurzame ontwikkeling wordt er sinds 2010 ook actief vorm en inhoud gegeven aan het thema integriteit. De aanstelling van een Manager Integriteit, voor het verder vorm en inhoud geven aan beleid, bewustwording, preventie en onderzoek, vormde hierbij het startpunt. Het afgelopen jaar stond in het teken van de ontwikkeling van een integriteitsbeleid, het opstellen van een Gedragscode, een Regeling Integriteitszaken en een Onderzoeksprotocol. Er zijn lokale contactpersonen integriteit aangesteld als aanspreekpunt op locatie en de communicatieroute tijdens integriteitsonderzoeken is vastgelegd. Er is voorzien in een klachtenregeling over de wijze waarop een integriteitsonderzoek is verricht. Om medewerkers te ondersteunen is een workshop integriteit ontwikkeld en een training op het gebied van omgaan met agressie en geweld. Deze worden in 2012 verder uitgerold. Gedurende het jaar ontving de Manager Integriteit 33 meldingen van niet-integer gedrag. De meldingen waren deels afkomstig uit de organisatie zelf en zijn deels gedaan door personen en instanties buiten de organisatie. Het betrof één melding van agressie en geweld (intern), 19 meldingen van criminaliteit (met name diefstal), twee meldingen van fraude, twee meldingen over misbruik van werktijden, een melding over misbruik van bedrijfsmiddelen, vier meldingen van ongewenst gedrag en vier andere meldingen. Van de 33 meldingen zijn er 16 in onderzoek genomen en zijn er drie doorverwezen naar de afdeling HR in het kader van ongewenste omgangsvormen. Van 15 meldingen is het besluit genomen deze als niet onderzoekswaardig te duiden. Hiervan is de reden teruggekoppeld aan de melder, is een nader advies verstrekt of heeft een doorverwijzing plaatsgevonden naar een andere afdeling of organisatie. Vier onderzoeken zijn nog lopend in 2012. Naar aanleiding van meldingen is meerdere malen aangifte gedaan en heeft in een aantal gevallen een strafrechtelijk onderzoek plaatsgevonden. Drie medewerkers zijn op staande voet ontslagen door betrokkenheid bij integriteitsinbreuken. In 2011 heeft Van Gansewinkel Groep geen klachten met betrekking tot de schending van mensenrechten ontvangen.

85

Het leveren van gerecyclede grondstoffen (renewables) zorgt ervoor dat kringlopen sluiten en tekorten worden beperkt. Afval Bestaat Niet.

• Onze visie • De Renewables Company • De GanseWinkel • Zo sluiten we de cirkel

VAN GANSEWINKEL GROEP: DE RENEWABLES COMPANY

Aluminium

Bauxiet Antimonium

Zirkonium

• Ontwikkelingen in de politiek en regelgeving

Bromide Cadmium

Chloride

Chroom

Calcium

Zwavel Diamant Edelstenen

Zink

Fluoride

Zilver Wolfraam

Fosfaat

Uranium

Fosfor

Titanium Gallium Tin

Germanium

Thallium

Grafiet

Tantalium

Hafnium

Stikstof

Helium

Steen

IJzererts Soda

Indium

Silicium Jodium Selenium

Kalium

Rubber Rhodium

Kobalt Kwik

Platina

Nikkel

Koper Natrium

86

jaarverslag 2011

Molybdeen

Magnesium Lood Mangaan

Lithium

Van Gansewinkel inside


De kansen van schaarste Door de wereldwijde bevolkingsgroei

en toenemende welvaart worden

grondstoffen schaarser. Op langere termijn moeten we rekening houden met mondiale fysieke tekorten aan materialen. Nu al worden bepaalde grondstoffen – zoals specifieke aardmetalen

voor onder meer de hightech industrie – minder

toegankelijk omdat ze gereserveerd worden door een beperkt aantal landen. Dat schaadt politieke, economische, ecologische en maatschappelijke belangen. De mondiale

In het huidige tempo is over tien jaar 88% van de mondiale voorraad aan aardmetalen uitgeput.

grondstoffenschaarste vormt de basis voor onze strategie. In

deze themabijlage leggen we uit hoe Van Gansewinkel Groep inspeelt op de kansen van schaarste en hoe we operationeel invulling geven aan onze

visie

Afval Bestaat Niet. Zo schetsen we de context waarin wij en veel van onze stakeholders opereren. In die omgeving blijven wij actief de discussie stimuleren rond het thema grondstoffenschaarste en de

kansen die het model van de circu-

laire economie daarin biedt. Zo voeden en versterken we onze visie en strategie, waardoor deze waardevol blijft voor ons en onze omgeving.

288

jaarverslag 2011

893


Onze Visie


Schaarse grondstoffen

Verloren grondstoffen

jaren tot uitputting

in mln ton

2.670 211

Energieproductie

93

Waterbehandeling en -levering2

170

Huishoudens

226

Industrie

350

Soda

8

Afval Bestaat Niet

Overig

1

161

Aluminium

60%

van al het afval wordt niet gerecycled, gecomposteerd of hergebruikt

148

Kolen

75

Fosfaat

64

IJzererts

Mijnbouw

Bouw

742

878

104 20 65 68 76

783

Overig3 Glas en plastics Papier en hout Dierlijk & plantaardig Metalen

Mineralen

Koper

44

Olie

43

*Antimonium

30

*Zilver

29

*Indium Totaal tonnage afval

1 2 3

61

Gas

1.116

13

Gerecyclede, gecomposteerde en hergebruikte materialen

omvat diensten, landbouw, bosbouw en visserij omvat ook waterafvoer en andere wastemanagementactiviteiten omvat gebruikte olie, rubber, textiel, huishoudelijk afval en overig niet-gespecificeerd afval

* Zeldzame metalen

Bron: onderzoek door ellen MacArthur Foundation - Towards the Circular economy

In 2011 werd de zevenmiljardste mens op aarde geboren. Tot voor kort werd de zoveel miljardste wereldburger als een heugelijk feit beschouwd, maar inmiddels krijgen de zorgen de overhand. Want is er genoeg voedsel? En zijn er voldoende grondstoffen om aan ieders behoefte te kunnen voldoen? 490

jaarverslag 2011

$ 380 en $ 630 miljard besparen door kringlopen te sluiten, zo blijkt uit een McKinsey-rapport dat werd aangeboden tijdens het World Economic Forum 2012 in Davos. Dit conservatief ingeschatte besparingspotentieel is 4% van de Europese ecoCriticasters zullen stellen dat door nieuwe del- nomie en ongeveer 20% van wat de Europese invingsmethoden nieuwe grondstoffenvoorraden dustrie in 2010 uitgaf aan grondstoffen. zullen worden ontdekt. Los van de tijdigheid van deze ‘nieuwe’ oplossingen is het de vraag in welke concentraties deze nog te vinden zullen zijn, Zie ook wat de kosten ervan zullen zijn en of er voldoenMeer rapporten over de energie zal zijn om deze technieken aantrekde grondstoffenschaarste In de 20e eeuw is het verbruik van fossiele brand- kelijk te maken. stoffen 12 maal zo groot geworden en dat van anvindt u op pag. 110 – 115. dere grondstoffen 35 maal zo groot. EU-burgers Dus moeten we kringlopen sluiten en werken verbruiken per persoon 16 ton aan grondstoffen aan een circulaire economie. In onze ogen is De omschakeling naar een circulaire economie per persoon per jaar. En die grondstoffen raken dit het meest houdbare economische model op leidt dus tot een robuustere economie met een langzaamaan op. De oneindige beschikbaarheid lange termijn. In onze ogen is het zelfs de kans hoger innovatieniveau, meer kapitaalproductivivan veel grondstoffen is niet langer een gegeven. van schaarste. Want alleen al tijdens de transi- teit en meer werkgelegenheid. Dit leidt tot een hoge prijsvolatiliteit van grond- tiefase tot 2025 kunnen we in Europa tussen de We kunnen niet nog generaties doorgaan met grondstoffen winnen, producten produceren en afval storten of verbranden. Dit lineaire ‘take, produce and dispose-model’ komt steeds meer onder druk te staan. Alleen al in de westerse wereld wordt ruim 1,5 kilo afval per persoon per dag geproduceerd. Volgens de statistieken worden we anno 2012 gemiddeld 77 jaar oud, dus we spreken over ongeveer 43 ton afval die ieder mens uiteindelijk op aarde achterlaat. Onze aardbol is te klein om dit te continueren.

stoffen, zoals we de afgelopen jaren hebben ondervonden. En naast de impact op onze welvaart geven schaarstevraagstukken ook vaak aanleiding tot geopolitieke spanningen en conflict.

915



Glas is de perfecte grondstof voor nieuw glas: het is eeuwig voor 100% recyclebaar, zonder kwaliteitsverlies. We sluiten al kringlopen, maar het moet op grote schaal gebeuren. Om tot een circulaire economie te komen, moeten onze verdienmodellen volledig anders worden ingericht. De eerste stap op weg naar een circulaire economie kan worden gezet in de design- en ontwikkelfase van (nieuwe) producten. Daar wordt het verschil gemaakt, door te kiezen voor de juiste grondstoffen en materialen. Producten zouden dusdanig ontworpen moeten worden, dat ze in een later stadium ‘voedsel’ kan worden voor de kringloop. In Cradle to Cradlevaktermen heet dit design for recycling. Ofwel: dat we secundaire grondstoffen terugwinnen van minimaal dezelfde kwaliteit als de oorspronkelijke primaire grondstof, overigens zonder dat die noodzakelijk ingezet hoeven te worden in dezelfde toepassing en/of dezelfde productieketen. Daarnaast is het van wezenlijk belang dat we volop investeren in nieuwe scheidings- en opwerkingstechnologieën en de daarbij behorende inzamellogistiek. Dat maakt het mogelijk dat we echt upcyclen en niet downcyclen.

weinig zolang primaire grondstoffen goedkoper zijn. Van Gansewinkel Groep pleit dan ook voor de invoering van verplichte hergebruikpercentages voor producten en voor een ‘grondstoffenpaspoort’. Als we weten waar producten van zijn gemaakt, kunnen we de grondstoffen er ook gemakkelijker uithalen.

ontwikkelingen op de (Europese) markt en de circulaire economie een belangrijk element vormt binnen onze strategie.

De mondiale grondstoffenschaarste vormt de businesscase van Van Gansewinkel Groep. Met onze kennis van logistieke systemen en renewables (secundaire grondstoffen en energie) zijn We hebben in 2011 eveneens een lans gebro- we als geen ander in staat om samen met onze ken voor een BOW-tarief voor producten, naast klanten kringlopen te sluiten en dagelijks invulof misschien wel in plaats van de aloude BTW: ling te geven aan ons credo Afval Bestaat Niet. de Bruto Onttrokken Waarde. Hoe meer natuurlijke grondstoffen uit het milieu zijn onttrokken, hoe hoger het tarief. De BOW kan dan als ‘stick or carrot’ dienen voor het hergebruikpercentage in producten. Van Gansewinkel Groep is van mening dat de ontwikkelingen op het gebied van weten regelgeving met betrekking tot de schaarste aan grondstoffen de goede kant op gaan, met name op Europees niveau. In Nederland staat het in onze ogen nog te beperkt op de politieke agenda.

Daarom oefenen we op verschillende plekken actief invloed uit op het grondstoffendossier. We onderhouden contacten met betrokken Nederlandse en Belgische ministeries en politici en met vertegenwoordigers van de Europese Commissie en Europarlementariërs. We zijn actief binnen verschillende (branche)verenigingen, nemen actief deel aan congressen en workshops en laten van Recycling van grondstoffen moet niet alleen tech- ons horen in de media met interviews, advertennisch kunnen, er moet ook vraag komen naar die ties en opiniestukken. Dat doen we omdat de be- Raad van Bestuur gerecyclede grondstoffen. Die komt er niet of te leidsvorming en regelgeving van invloed is op de Van Gansewinkel Groep Europa heeft weinig primaire grondstoffen, maar er ligt wel een enorm potentieel aan secundaire grondstoffen. Met het Urban Mining-principe, het op grote schaal terughalen en terugwinnen van materialen uit afgedankte producten, kan dit potentieel worden benut. In die zin is Europa ‘grondstoffenrijk’.

692

jaarverslag 2011

937



Composteren is goed voor het milieu; het gftafval kan voor 100% worden hergebruikt. Het krijgt een tweede leven als voedingsstof voor de natuur.

Van Gansewinkel GrOep

De Renewables Company Re.new.a.ble [ri’nju; bl||-‘nu:-] 0.1 vernieuwbaar hernieuwbaar; herwinbaar, recycleerbaar […]

Step inside 894

jaarverslag 2011

De term renewables wordt vaak gebruikt in de energiewereld. Van Gansewinkel Groep is daar actief in. Maar de term dekt een bredere lading. Ook secundaire grondstoffen zijn renewables. Immers, om materiaalkringlopen te kunnen sluiten, moeten secundaire grondstoffen van minimaal dezelfde kwaliteit als de oorspronkelijke primaire grondstof zijn én blijven. Alleen zo zijn ze steeds weer vernieuwbaar. 959


Van Gansewinkel Groep wil groeien als leverancier van renewables (secundaire gronden brandstoffen). Door de inzet van renewables kunnen natuurlijke grondstoffen in het milieu blijven en wordt fossiele uitputting voorkomen. We pleiten daarbij voor een circulaire economie met gesloten kringlopen. De mondiale grondstoffenschaarste vormt dan ook een interessante businesscase voor Van Gansewinkel Groep als Renewables Company.

transfOrmatie Van Gansewinkel startte in 1964 als afvalinzamelaar. Het ingezamelde afval werd veelal gestort. In haar streven om te komen tot de meest duurzame oplossing voor de verschillende afvalstromen, is de positie van de onderneming in de afvalketen gestaag gegroeid en veranderd. Afval wordt niet langer gezien als nutteloos overblijfsel, maar als grondstof voor nieuwe producten of als brandstof voor energieopwekking. Zo is het bedrijf getransformeerd van traditionele afvalinzamelaar naar duurzame afvaldienstverlener en grondstoffenen energieleverancier. En de transitie is nog niet voltooid. Door de mondiale grondstoffenschaarste en de toenemende vraag naar duurzame gronden brandstoffen zal onze rol als Renewables Company toenemen.

klanten aan VOOr- en aChterkant Traditioneel levert een afvaldienstverlener actief diensten aan klanten die wij ‘ontdoeners’ noemen. De afvalstromen die we daarbij in handen krijgen, geven we in hoge mate een tweede leven als grondof brandstof, waarna we op zoek gaan naar een afnemer voor deze renewables. Dit noemen we supply-driven, waarbij Van Gansewinkel Groep nooit gericht was op de materialen die we in handen kregen. Materiaal was een resultante van de afvaldienstverlening. Onze klanten zitten traditioneel aan, wat wij noemen, de voorkant van de keten. Inmiddels krijgt Van Gansewinkel Groep steeds 96 10

jaarverslag 2011


VAN GANSeWiNkeL iNSiDe:

Steeds meer producten bestaan uit onze gerecyclede grondstoffen. Samen met partners willen we kringlopen sluiten. meer klanten aan de zogenoemde achterkant van de keten; klanten die actief vragen om een grondof brandstof te leveren volgens het principe van vorm, tijd en plaats. De markten voor de levering van biomassa voor thermische toepassing of vergisting, de glasmarkt en delen van de kunststofmarkt werken al zo. Ook de markt voor brandbaar afval begint deze kant op te schuiven, waarbij het materiaal op specificatie voor een specifieke installatie dient te worden gebracht ten behoeve van een optimaal energierendement.

tweede huid, tweede leVen: Van Gansewinkel inside Van Gansewinkel Groep zit met haar diensten en renewables in de processen en producten van steeds meer klanten. Met haar Integraal Afvalbeheer (IAB)-concept bijvoorbeeld. We verdiepen ons in de bedrijfsprocessen van onze klanten en gebruiken onze kennis en ervaring om ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk afval ontstaat. Voor de afvalstromen die toch vrijkomen, ontwikkelt de onderneming een optimaal logistiek systeem en een duurzame en waardevolle bewerkingsmethode. Van Gansewinkel Groep legt zo als het ware een ‘tweede huid’ rond de processen van de klanten. Zo blijven zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen behouden. Dat vraagt om een grondige kennis van de productiewijze van de klant, zodat

de dienstverlening daar zo geruisloos mogelijk omheen gebouwd kan worden. Als groeiende grondstoffenleverancier kunnen ook steeds meer producten het etiket ‘Van Gansewinkel Inside’ dragen; steeds meer producten bestaan deels uit onze gerecyclede grondstoffen. Samen met partners willen we kringlopen sluiten. Van Gansewinkel Groep zet terugname- en recyclesystemen op met verschillende, toonaangevende partners, zoals Philips, Auping en Luxaflex. Partijen die in de ontwerpfase al nadenken over hoe hun producten later het beste gerecycled kunnen worden. Van Gansewinkel Groep vervult hier steeds meer een regisseursrol. We zamelen de oude producten van deze fabrikanten in en brengen de grondstoffen op specificatie, zodat ze weer ingebracht kunnen worden in het productieproces.

Opbrengsten uit verkoop grondstoffen de opbrengsten uit de recyclingactiviteiten beslaan 12% van de totale omzet van Van Gansewinkel Groep. maar de verkoop van secundaire grondstoffen vindt niet alleen plaats binnen de recyclingactiviteiten. Ook bij de onderdelen inzameling & services en energy from waste levert de materiaalverkoop een substantiële bijdrage aan de omzetcijfers van Van Gansewinkel Groep. de opbrengsten uit de verkoop van hout, metalen, molybdeen, plastic en papier – de belangrijkste materiaalstromen binnen de onderneming - beslaan circa 13% van de gezamenlijke omzet van de onderdelen inzameling & services en energy from waste.

De GanseWinkel Van Gansewinkel Groep kan als Renewables Company een bijdrage leveren aan de oplossing van vraagstukken rond grondstoffenschaarste en klimaatverandering. Met onze kennis van logistieke systemen, secundaire grondstoffen en recycling kunnen we materiaalketens sluitend maken, zodat natuurlijke grondstoffen in het milieu kunnen blijven. Recycling leidt in vrijwel alle gevallen tot CO2-reductie, dus zo dragen we ook bij aan de strijd tegen klimaatverandering. De wereldwijde focus op grondstoffen, schaarste en duurzaamheid sluit perfect aan op onze visie en biedt kansen voor ons bedrijf. Met de bedrijven, diensten en producten op de volgende pagina’s benutten we die kansen.

Van Gansewinkel Groep wil beide percentages de komende jaren vergroten. dit sluit aan bij de visie afval bestaat niet.

97 11

98

jaarverslag 2011

99



COnCepten, diensten & prOduCten

aan papierproducent Steinbeis. Samen met partKernactiviteit van Destra Data Totaal is de ver- ner Océ, specialist op het gebied van printers en nietiging van vertrouwelijk materiaal zoals docu- supplies, wordt het nieuwe papier weer naar onze menten, cd’s, harde schijven, laptops en kleding. klanten gebracht. Zo sluiten we de cirkel. Met behulp van camera’s, fysieke begeleiding, toezicht en gesloten inzamelen bewerkingssys- Van Gansewinkel Office Paper voldoet aan alle temen wordt volledige geslotenheid gewaarborgd eisen voor hoogwaardig kantoorpapier, maar bij vanaf het moment van vrijkomen van vertrouwe- de productie wordt tot 83% minder water (79 lilijk materiaal tot en met het moment van vernie- ter bij één pak papier) en 72% minder elektritiging. Hoewel de nadruk van dit proces ligt op citeit gebruikt dan bij standaard kantoorpapier. de kwaliteit van vernietiging worden, waar moge- De CO2-beparing bedraagt maximaal 53%. Bolijk, de restproducten ingezet in recyclingproces- vendien worden er voor Van Gansewinkel Office sen die bijdragen aan het behoud van het milieu; Paper geen bomen gekapt, terwijl voor één pak behoud van grondstoffen en het vermijden van standaard kantoorpapier tot 7,5 kg hout wordt geCO2–uitstoot. Zo dient vertrouwelijk kantoorpa- bruikt. Kantoorpapier wordt al veelvuldig gerecypier van onze klanten als basis voor Van Ganse- cled, maar vaak als kranten- of tissuepapier en niet als kantoorpapier. Bij de productie van hoogwinkel Office Paper. waardig kantoorpapier worden nog altijd onnodig veel natuurlijke materialen gebruikt. Van Gansewinkel Office Paper Van Gansewinkel bracht in 2011 haar eerste Cradle to Cradle-eindproduct op de markt: Van Ganse- Afvalbarometer: inzicht in de effecten van winkel Office Paper. Wereldwijd het eerste Crad- afvalscheiding le to Cradle-gecertificeerde kantoorpapier. Van Samen met TNO heeft Van Gansewinkel Groep Gansewinkel zamelt oud kantoorpapier in en le- voor de 15 meest voorkomende afvalstromen onvert het na een bewerkingsproces als grondstof derzoek gedaan naar het effect van afvalscheiVan Gansewinkel Destra Data Totaal

100 14

jaarverslag 2011

ding. Het scheiden van materiaalstromen vormt daarbij de basis. Vervolgens werd de Afvalbarometer ontwikkeld. De barometer maakt klanten in één oogopslag duidelijk wat verschillende afvalstromen weer opleveren in termen van grondstoffen, (duurzame) energie en afval. EcoSmart SmartBin 2.0

Eind 2011 ontving de EcoSmart SmartBin 2.0 een zilveren Cradle to Cradle-certificaat. Een primeur, want de SmartBin is het eerste Cradle to Cradle-gecertificeerde inzamelmiddel ter wereld. EcoSmart heeft de ambitie om voor haar klanten een afvalvrije omgeving te creëren. Met de nieuwe EcoSmart SmartBin 2.0 wordt die belofte dubbel waargemaakt. De bins, een rollend, staand en hangend model, bestaan namelijk volledig uit Cradle to Cradle-goedgekeurde gerecyclede materialen. Een bin die dus niet alleen een ‘recycling bin’ is, maar ook een ‘recycled bin’. Begin 2012 zijn de eerste Cradle to Cradle-SmartBins uitgeleverd aan het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Walking Bins

Gescheiden inzameling van afval dat tijdens festivals en evenementen vrijkomt, blijkt in de praktijk moeilijk uitvoerbaar. Om die reden introduceerde Van Gansewinkel in 2011 de ‘Walking Bins’. Modellen, gehuld in de ‘afvalinzamelpakken’, mengen zich tijdens evenementen tussen het publiek om het afval op te halen. Iedere bezoeker kan zijn bordjes, bekers en etensresten in één van de drie ‘bins’ van het inzamelpak kwijt. Met behulp van het pak wordt voorkomen dat afval in de verkeerde container terechtkomt en kan zo veel mogelijk afval een tweede leven worden gegeven als grondstof. In ruil hiervoor ontvangen de bezoekers bijvoorbeeld een mandarijntje. Want afval is volgens de Cradle to Cradle-filosofie immers voedsel.

le werkplekken, centrale kasten, archieven en andere opslagruimten, grof afval (meubels, kasten, keukenelektronica, etc.), bouwen sloopafval (tapijt, systeemwanden, etc.) en verhuisafval op de nieuwe locatie. Vroegtijdig aandacht hebben voor het scheiden van verschillende waardevolle materialen, maakt dat deze weer als grondstof kunnen worden ingezet voor de vervaardiging van nieuwe producten.

der andere wordt vervaardigd uit de bodemassen die vrijkomen in onze afvalenergiecentrales. Om primaire grondstoffen zoals zand, grind en kalk te besparen, zet onder meer partner Cementbouw dit product van Van Gansewinkel Minerals in bij de productie van nieuwe, duurzame bindmiddelen of producten voor de cement-, beton- en asfaltindustrie.

Garanties van Oorsprong

Van Gansewinkel Groep ontvangt Garanties van Oorsprong voor de elektriciteit die duurzaam wordt opgewekt in de afvalenergiecentrales. Wij bieden onze klanten de mogelijkheid om de uit het afval van onze klanten verkregen - Garanties van Oorsprong, direct en aantoonbaar op hun naam te zetten. Daarmee vergroenen wij het totale jaarlijkse elektriciteitsverbruik van onze VerhuisafvalService De VerhuisafvalService van Van Gansewinkel en klanten. Zij ontvangen hierbij van ons een offiEcosmart ondersteunt zakelijke klanten bij het cieel Energy from Waste echtheidscertificaat als op een zorgeloze, efficiënte en duurzame wijze bewijs. verwijderen van al het afval dat vrijkomt bij de verhuizing. Daaronder valt ook het afval dat vaak FORZ niet direct als afval wordt aangemerkt: individue- FORZ is een duurzame minerale grondstof die on101 15



bedrijVen

smartbin

reiniGinG en reCyClinG reCyClinG Van elektr(On)isChe apparatuur inzamelinG & serViCes GlasreCyClinG

inzamelinG & serViCes Marktverdeling inzameling huishoudelijk afval (in %)

16

30

7 5

42 Van Gansewinkel Groep Sita Privaat (excl. Van Gansewinkel Groep en Sita) Overheidsgedomineerd Gemeente eigen dienst

Van Gansewinkel

Het grote publiek kent Van Gansewinkel vooral van de vuilniswagens. Dagelijks zamelt Van Gansewinkel met ruim 1.800 voertuigen afval (of beter gezegd grondstoffen) in bij bedrijven en consumenten. Maar Van Gansewinkel is veel meer dan een traditionele afvalinzamelaar. Van Gansewinkel is ook een toonaangevende afvalbewerker en een kennisorganisatie, met verstand 102 16

jaarverslag 2011

van materialen en logistieke systemen. Steeds va- Zo levert Biomassa Stroomlijn houtsnippers aan ker treedt Van Gansewinkel voor klanten op als energiecentrales en maakt Semler organische afregisseur van materiaalstromen. valstromen geschikt voor compostering en vergisting. Bij vergisting komen bij het rottingsproces Voor vrijwel alle soorten afval heeft Van Ganse- methaangassen vrij, waarmee groene stroom kan winkel een passende oplossing. De verschillen- worden opgewekt. de stromen worden ingezameld en vervoerd naar gespecialiseerde bewerkingsbedrijven van Van Van Gansewinkel Industrial Services Gansewinkel Groep of geselecteerde en geaudi- Van Gansewinkel Industrial Services is gespeciteerde partners. Iedere materiaalstroom vraagt aliseerd in de reiniging van installaties, leidingimmers om een andere bewerking. De bewer- systemen en tanks. Daarbij worden technieken kingsbedrijven maken afval geschikt voor recy- toegepast zoals hogedrukreiniging, vacupressreicling of hergebruik. Ze zorgen ervoor dat er iets niging, ijsstralen, drukvacuümreiniging, detonamoois van afval kan worden gemaakt. tieve reiniging en watersnijden. De werkzaamheden worden zo georganiseerd dat de eventueel vrijgekomen (vloeibare) afvalstoffen zo veel moVan Gansewinkel EcoSmart Van Gansewinkel EcoSmart werkt aan duurzaam gelijk middels recycling worden hergebruikt. en effi ciënt afvalbeheer in kantoren, scholen, Hierbij wordt nauw samengewerkt met de verinstellingen en openbare ruimtes. Vanaf zo’n schillende Van Gansewinkel-inzamelregio’s. 80.000 werkplekken in Nederland en België zamelen specialisten al het afval gescheiden in. Chemische Fysische Scheiding Door het afval te behandelen als waardevolle Verontreinigde, vloeibare stromen, zoals vergrondstoffen zorgt EcoSmart voor een daling vuild afvalwater, komen bij het CFS-depot (Chevan het percentage restafval bij haar klanten. misch Fysische Scheiding) van Van Gansewinkel Dat is gunstig voor de afvalrekening, maar ook terecht, waar ze worden omgezet in schoon wavoor het milieu. Zo betekent één kilogram min- ter en slib (brandstof voor energiecentrales). Het der restafval 0,7 kilogram minder CO2-uitstoot. afvalwater dat overblijft, komt terecht in enorme Door juist in een kantooromgeving aan afvalma- silo’s met ‘biologie’; micro-organismen, actief slib, nagement te doen, kunnen bedrijven hun eigen die de overgebleven organische verontreiniging footprint aanzienlijk verbeteren. Hierdoor daalt in 48 uur omzetten in CO2 en schoon water. het percentage restafval doorgaans van 60% naar ongeveer 25%. Van Gansewinkel Groep heeft een belang van 50% in het Belgische Marpobel, dat vloeibaar afval uit de scheepsvaart verwerkt in de Antwerpse Biomassa Stroomlijn en Semler Van Gansewinkel is ook producent van biomas- haven. De productieprocessen van Marpobel kosa voor de productie van energie en meststoffen. men overeen met die van het CFS.

Van Gansewinkel Overheidsdiensten

De dienstverlening van Van Gansewinkel Overheidsdiensten loopt uiteen van advisering over optimalisering van gemeentelijke reinigingsdiensten tot hechte samenwerkingsverbanden met gemeenten, waarbij we het operationele management voeren. Zo werken we onder meer samen met de gemeenten Den Haag, Eindhoven, Ridderkerk, Breukelen, Krimpen aan den IJssel en Noordwijk. In totaal zamelt Van Gansewinkel bij ruim een miljoen huishoudens het afval in. Met een marktaandeel van 16% is Van Gansewinkel Groep daarmee de grootste private speler op de markt voor inzameling van huishoudelijk afval.

VerVanGinG Van zand, Grind en kalk

raten en elektrisch gereedschap. Dagelijks worden daaruit honderdduizenden kilo’s waardevolle grondstoffen als staal, koper, kunststof en aluminium geproduceerd. Zo krijgen veel afgedankte apparaten een tweede leven. Coolrec voorkomt dat er per jaar 300.000 kilo aan schadelijke drijfgassen in het milieu terechtkomen en levert jaarlijks genoeg staal voor gemiddeld 50.000 nieuwe personenauto’s. Van Gansewinkel Minerals

wordt geproduceerd, wordt door de overheid gekenmerkt als ‘groen’. Daarnaast beschikken we ook over een Biomassa Energie Centrale. Dit is een van de eerste centrales in Nederland die gestookt wordt op afvalhout. Daardoor is ook de hiermee opgewekte elektriciteit 100% groen. AVR behoort tot een van de grootste producenten van groene stroom in de Benelux. Per jaar verwerkt AVR circa 1,8 miljoen ton afval in haar energiecentrales. De netto elekrticiteitsproductie van de AVR-centrales komt overeen met het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van circa 200.000 huishoudens. De elektriciteit die onze afvalenergiecentrales jaarlijks produceren, bedraagt 16% van de totale door Nederlandse afvalenergiecentrales geproduceerde hoeveelheid.

Van Gansewinkel Minerals is actief op het gebied van bodemsanering en grondreiniging. Een belangrijk deel van de afvalstoffen die hierbij vrijkomen, wordt omgezet in secundaire bouwstoffen. Dat doen we ook met een deel van de bodemasreCyClinG sen uit de energiecentrales van AVR. De minerale grondstoffen die uit het as van de verbrandingsMaltha Maltha is gespecialiseerd in de recycling van hol- ovens worden onttrokken, worden verkocht onder Waterfabriek glas, zoals potten en flessen, en vlakglas, zoals de naam FORZ. AVR heeft een waterfabriek met vloeistofovens, ruiten en spiegels. Per seconde wordt tien kilo waar voornamelijk zoute afvalwaterstromen van glas bij ons aangeleverd om met innovatieve recy- enerGy grote industriële bedrijven worden verwerkt. De clingtechnieken te worden opgewerkt tot grondzware metalen in dit water worden verwijderd en stof voor de glas- en glaswolindustrie. Glas is keer AVR hergebruikt in industriële processen. op keer opnieuw te gebruiken, zonder kwaliteits- AVR zet op haar locaties in Rozenburg (Rotterverlies. In totaal verwerkte Maltha in 2011 ruim dam-Botlek) en Duiven (bij Arnhem) afval via TCI een miljoen ton glas. Dit is ruim twee maal de verbranding om in (duurzame) energie. Naast de Op het terrein van AVR Duiven staat een Theraarde rond als je wijnflessen hals aan bodem te- productie van elektriciteit leveren we stoom en mische Conversie Installatie (TCI), die papiergen elkaar legt. Of ruim 4.100 voetbalvelden vol warmte aan omliggende bedrijven en steden. Bij pulp omzet in groene energie en Topcrete, een als je diezelfde flessen rechtop tegen elkaar zet. de verbranding streven we naar een zogenaamd cementachtig bindmiddel dat gebruikt wordt in zero waste-proces, waarbij restproducten zoals de cement- en betonindustrie en de wegenbouw. bodemassen een tweede leven krijgen. Coolrec Coolrec recyclet elektrische en elektronische apparatuur. Coolrec verwerkte het afgelopen jaar Circa 50% van het restafval dat in onze energiebijna 1 miljoen koelkasten, 1,1 miljoen televi- centrales verwerkt wordt, is biogeen: hout, papier sies en 24.000 ton kleine huishoudelijke appa- en organisch materiaal. Elektriciteit die hiermee 103 17



Ook de politiek doet mee; door middel van Green Deals kan over vijf jaar 80% van de tapijten uit gerecycled materiaal bestaan.

104 18

jaarverslag 2011

105 19



Coolrec recyclet dagelijks duizenden televisies en heeft een octrooi op de verwerking van platte beeldschermen (plasma, LCD en LED). In tegenstelling tot de oude generatie beeldschermen bevatten flatscreens kwik en zeldzame grondstoffen zoals indium, waarvoor een geavanceerde verwerkingsmethode is vereist. Coolrec weet van elke televisie ruim 90% een tweede leven te geven als grondstof.

samenwerkinGsVerbanden

Zo sluiten we de cirkel Step inside

106 20

jaarverslag 2011

Bij een circulaire economie moet op meerdere plaatsen in de keten worden samengewerkt. Kennisdeling, transparantie van processen en investeren in elkaar zijn daarbij kernbegrippen. Partnerships vormen de basis voor het sluiten van kringlopen. In samenwerking met klanten en partners ontwikkelt Van Gansewinkel Groep nieuwe concepten en ‘tools’, om zo steeds meer materialen een tweede leven te kunnen geven als grondstof. Of, nog beter, om afval te voorkomen. 107 21


betOnmOrtelprOduCent CementbOuw

bedrijven en huishoudens. De twee afvalenergiecentrales van het bedrijf in Rozenburg (Rotterdam-Botlek) en Duiven (bij Arnhem) zijn hiervoor Betonmortelproducent Cementbouw en Van geografisch uitstekend gelegen. Gansewinkel Minerals bundelden in 2011 hun kennis en ervaring om te komen tot duurzame stOOmnetwerk in de grondstoffen voor de cement-, beton- en asfalt- rOtterdamse bOtlek industrie. Van Gansewinkel Minerals produceert een palet aan minerale grondstoffen, die wordt Begin 2012 is de samenwerking met Stedin (netafgezet onder de naam FORZ. Gezamenlijk wordt beheerder) en chemiebedrijf en stoomgebruiker onderzocht hoe FORZ kan worden ingezet bij de Emerald Kamala Chemical (EKC), voor de aanproductie van nieuwe, duurzame bindmiddelen leg van een stoomnetwerk in de Rotterdamse Botof betonproducten. lek een feit. Het doel van het stoomnetwerk is de stoom van leveranciers als AVR te transporteren naar omliggende fabrieken die stoom als warmtebedrijf rOtterdam productiemiddel nodig hebben. Deze fabrieken Het Warmtebedrijf legt in nauwe samenwerking wekken hun stoom nu op met eigen, veelal fosmet AVR een warmtenet aan. Het net is 28 kilo- siel gestookte stoomketels. Door aansluiting op meter lang en begint op het terrein van AVR in het stoomnetwerk kunnen bedrijven elkaars proRozenburg. Vanaf 2013 levert AVR in Rozenburg ductiefaciliteiten optimaal benutten en daarmee warm water aan het Warmtebedrijf. Dit warme aanzienlijke kosten in de keten besparen. Met het water is het restproduct van de stoom die ontstaat stoomnetwerk wordt de CO2-uitstoot teruggedronbij de verbranding van afval. Industriële rest- gen en de luchtkwaliteit verbeterd. De levering warmte wordt zo gebruikt voor stadsverwarming van stoom aan EKC levert alleen al een CO2-rein Rotterdam-Zuid. Niet alleen zo’n 50.000 wo- ductie op van 70.000 tot 100.000 ton per jaar. ningen, maar ook organisaties als het Maasstad Het stoomnetwerk wordt dan ook ondersteund en Ziekenhuis maken straks gebruik van deze duur- mede gefinancierd door een Green Deal met het zame oplossing. Daarnaast werkt AVR samen met Rotterdam Climate Initiative en door Agentschap. de gemeente en het Warmtebedrijf Rotterdam een NL via de regeling Industriële Warmte Benutting. plan uit met de intentie om naast Rotterdam-Zuid ook het bestaande stadsverwarmingsnetwerk in elektrOniCaCOnCern philips het noordelijk deel van Rotterdam te ontsluiten en te voorzien van duurzame warmte. Zo wordt Afgedankte elektronische apparaten recyclen en voorkomen dat restwarmte onnodig wordt ver- omvormen tot een volledig nieuw apparaat. Phispild. Met als groene winst dat er minder warmte lips bewijst met de Senseo Viva Café Eco dat dit uit bijvoorbeeld aardgas of kolen hoeft te worden kan. Het koffiezetapparaat is gemaakt van geopgewekt. AVR blijft streven om zo veel mogelijk recycled materiaal en bestaat voor een deel uit stoom en restwarmte te leveren aan omliggende herwonnen kunststoffen van Van Gansewinkel 108 22

jaarverslag 2011


Groep. Daarbij stonden twee eisen centraal: de kwaliteit van het gerecycled materiaal mag niet onderdoen voor de kwaliteit van oorspronkelijk materiaal en de productiekosten via recycling mogen niet hoger liggen. Met de bestaande recycleprocessen van Coolrec is aan beide eisen voldaan. Zo krijgen consumenten voor dezelfde prijs een gelijkwaardig, maar ‘groener’ product, waarvoor het milieu veel minder wordt belast.

beddenfabrikant aupinG Auping wil dat hun matrassen ook aan het einde van de levensduur nog een nuttige toepassing krijgen. De beddenfabrikant ontwikkelde daarom samen met Van Gansewinkel Groep het ‘Auping Take Back System’. Met dit retoursysteem kunnen matrassen worden ingeleverd en zorgt Van Gansewinkel ervoor dat het grootste deel van de matrassen wordt gerecycled als grondstof voor nieuwe producten. Het polyurethaan (ook wel schuimrubber) wordt bijvoorbeeld ingezet in judomatten. In 2011 werden de eerste 2.500 matrassen verwerkt tot grondstof. Hiermee is de eerste stap gezet richting een Cradle to Cradleprincipe voor matrassen.

raambekledinGsprOduCent luxaflex Hunter Douglas vroeg Van Gansewinkel om mee te denken over het verduurzamen van haar processen, door de inzet van gerecycled materiaal en het beperken van afval voor dochteronderneming Luxaflex. Jaarlijks levert Luxaflex in Nederland circa 400.000 stuks raambekleding, die gemiddeld eens in de tien jaar worden vervangen. Veel raambekledingsproducten worden dan weg-

gegooid. Of deze oude materialen ook weer voor nieuwe raambekledingsproducten kunnen worden ingezet, wordt samen met Van Gansewinkel Groep onderzocht. In 2011 is hiertoe een samenwerking opgezet.

kantOOrOmGeVinG park 2020 Park 2020 in Hoofddorp is de eerste fullservice Cradle to Cradle-werkomgeving in Nederland. Het concept van Park 2020 integreert duurzaam bouwen, een inspirerende openbare ruimte en een nieuwe manier van werken. Van Gansewinkel is contractpartner van Park 2020 Services BV en verzorgt de afvaldienstverlening op het park. Uiteindelijk zullen partijen gevestigd op het park geen afval meer produceren, maar grondstoffen leveren. Bosch und Siemens Hausgeräte vestigde zich als eerste bedrijf op het park.

Ontwerpbureau drOOG Onder de naam ‘UP’ geeft ontwerpbureau Droog bestaande producten een tweede leven als nieuw product. Overbodige producten zien zij als grondstof voor een ‘creatieve herinterpretatie’ om zo overtollige artikelen nieuw leven in te blazen. De eerste UP productlijn werd in november 2011 gelanceerd. In een samenwerking tussen Droog, Vlisco en Van Gansewinkel zijn overtollige textielproducten verwerkt tot bijvoorbeeld raambekleding. In de transitie van afval naar grondstof ziet Van Gansewinkel dit als een manier om de visie Afval Bestaat Niet over te brengen en het publiek met andere ogen naar afval te laten kijken.

kijlstra riOlerinG Bij het vervangen van rioolsystemen worden tot nu toe de oude betonnen rioolsystemen vrijwel altijd verwerkt tot granulaat en ingezet als restproduct in de wegenbouw. Prima hergebruik, maar niet het toonbeeld van duurzaam materiaalgebruik: de nieuwe rioleringssystemen worden namelijk weer geproduceerd van nieuwe grondstoffen. Kijlstra Riolering en Van Gansewinkel Groep werken sinds 2009 samen aan een betere oplossing, waarbij de Cradle to Cradle-gedachte de leidraad is. In het nieuwe concept worden de oude rioolbuizen en het betonafval op de productielocatie door Van Gansewinkel ingezameld en weer verwerkt tot diverse fracties betongranulaat. Afgelopen jaar is zo’n 30.000 ton verwerkt tot grind- en zandvervangers. Deze betonfracties worden volledig ingezet als grondstoffen voor de productie van rioolbuizen, trottoirtegels, putten en andere betonproducten. Op deze manier is er sprake van een gesloten materiaalcirkel. De ambitie voor 2012 is om ook beton te halen uit sloopwerken en deze te verwerken tot nieuwe grondstoffen voor betonproducten.

Glasfalt In samenwerking met De Roo Wegenbouw en Onderzoeksbureau Tauw onderzoekt Maltha het gebruik van glas in asfalt. Na uitvoerige laboratoriumtests zijn, over een periode van zes maanden, metingen uitgevoerd op een teststrook in de buurt van Emmen. De resultaten tonen aan dat het zicht op de weg is verbeterd en er wordt nu onderzocht of een vermindering van straatverlichting mogelijk is. Het wegdek krijgt namelijk een spiegelende werking wanneer de autoverlich-

ting onder een bepaalde hoek op het glas schijnt. Glasfalt lijkt dus meerdere voordelen te hebben: glasscherven, die anders lastig kunnen worden ingezet vanwege de beperkte grootte en moeilijkere recyclebaarheid, krijgen een nuttige toepassing. En het gebruik van glasfalt lijkt ervoor te zorgen dat straatverlichting minder of misschien wel helemaal niet meer hoeft te branden. In 2012 krijgt het onderzoek vervolg.

samenwerkinG met uniVersiteiten en OnderzOeksinstellinGen Van Gansewinkel Groep wil leidend zijn in de ontwikkelingen rond de schaarste aan grondstoffen en groeien als grondstoffenleverancier. Kennis is daarbij het onderscheidende element om tot innovaties te komen. Om materiaalketens sluitend te kunnen maken, werken we actief samen met kennisinstellingen zoals de TU Delft, Universiteit van Leiden, M2i, KU Leuven, Wageningen Universiteit, TNO, TU Twente en EPEA. Daarnaast zijn we in Vlaanderen ook betrokken bij twee ‘PRIME’-projecten (Perfecting Research on Intelligent Material Exploitation) die door het Milieu- en energietechnologie Innovatie Platform van de Vlaamse Overheid worden ondersteund. Thema’s van onderzoek en kennisdeling daarbij zijn het herwinnen van waardevolle edelmetalen uit elektrische en elektronische apparatuur, de toepassingen van mest, het recyclen van fosfaten, biomassa en kantoormeubilair.

109 23



GrOndstOffensChaarste

Ontwikkelingen in de politiek en regelgeving 110 24

jaarverslag 2011

Steeds meer partijen onderkennen het vraagstuk rond grondstoffenschaarste en de noodzaak om tijdig te handelen. Ook in 2011 verschenen diverse politieke en wetenschappelijke rapporten en beleidsnotities die de grondstoffenschaarste in kaart brengen en oplossingen schetsen voor een duurzaam materiaalbeheer. Van Gansewinkel Groep voelt zich door deze rapporten gesterkt in haar businesscase (leveren van secundaire grondstoffen en energie) en visie Afval Bestaat Niet. Steeds meer maatregelen om de grondstoffenschaarste tegen te gaan, worden vastgelegd in Europese weten regelgeving. Zo staat het belang van een circulaire economie nadrukkelijk op de agenda van de Europese Commissie.

bedrijven verwachten dat de impact door de Een selectie uit de verschenen rapporten en • Het omschakelen naar een circulair economisch model leidt tot een meer robuuste hele supplychain gevoeld wordt beleidsnotities, die van invloed zijn op onze economie met een hoger innovatieniveau, • Economische en geopolitieke schaarste strategie: meer kapitaalproductiviteit en meer worden over het algemeen veel belangrijker werkgelegenheid geacht dan fysieke schaarste. De mOndiaal belangrijkste drivers zijn de groeiende vraag Ellen MacArthur presenteerde de onderzoeksre(65%) en geopolitiek (54%) Towards the circular economy sultaten van dit onderzoek tijdens het World Eco• Mate van paraatheid verschilt sterk tussen In opdracht van de Ellen MacArthur Foundatisectoren (renewable energy 67% en chemicals on voerde McKinsey een onderzoek uit naar de nomic Forum in Davos begin 2012. 33%). De renewable energy-, automotive- en economische en zakelijke rationale om de transihightechsectoren kennen een hoge mate tie naar een circulaire economie te versnellen. In Bron: http://www.ellenmacarthurfoundation.org/ van samenwerking met hun leveranciers hun onderzoek concluderen zij dat Europa de ko(eerste lijn) en hun klanten om de impact te mende 15 jaar versneld moet toewerken naar een Minerals and metals scarcity in verminderen circulaire economie om de groeien grondstof- manufacturing: the ticking time bomb fenproblematiek in de wereld het hoofd te kun- PwC presenteerde eind 2011 het onderzoeksrap- • Strategische allianties en samenwerking in de supply chain worden als cruciale oplossing nen bieden. Wereldwijd wordt jaarlijks zo’n 65 port ‘Minerals and metals scarcity in manufactugezien. In Europa worden eindgebruikers miljard ton aan grondstoffen geproduceerd. Naar ring: the ticking time bomb’. Zij hielden daartoe gezien als een relevante partij, vanwege de verwachting groeit dit tot 82 miljard in 2020. interviews met 69 senior executives in zeven promogelijkheid om mineralen en metalen te 60% van die grondstoffen krijgt op dit moment ducerende sectoren (automotive, aviation, chemihergebruiken (92%) op geen enkele wijze een tweede leven. Volgens cals, energy & utilities, hightech, infrastructure het onderzoek is dit een onhoudbare situatie die and renewable energy) in drie regio’s (Amerika, zal leiden tot stijgende grondstoffenprijzen en on- Azië en Europa) over de invloed van schaarse mi- Bron: http://www.pwc.com/gx/en/sustainability/researchinsights/metal-minerals-scarcity.jhtml zekerheid. Een circulair systeem biedt het ant- neralen en metalen op de bedrijfsvoering. woord. Tijdens de transitiefase tot 2025 naar een De belangrijkste onderzoeksresultaten waren: dergelijk systeem, kan alleen al in Europa tussen • Grote producerende bedrijven zien mineraalde $ 380 en $ 630 miljard worden bespaard. Dit en metaalschaarste als een belangrijk eurOpa komt doordat: issue voor hun bedrijfsvoering, maar • Het hergebruiken van grondstoffen zien dat andere stakeholders (klanten Europees Raw Materials Initiative goedkoper is en minder energie kost dan het en medewerkers) zich dit vaak nog niet De Europese Commissie publiceerde het Eurowinnen ervan voldoende realiseren pees Raw Materials Initiative: een plan van aan• De groei van gerecyclede grondstoffen de • Impact van schaarste groeit substantieel in pak dat Europese bedrijven de toegang moet gawereldprijzen drukt en speculatie tegengaat de komende vijf jaar (van 51% naar 67%) en randeren tot strategisch belangrijke mineralen en 111 25


grondstoffen. In de aanpak wordt de nadruk gelegd op drie punten: • Eerlijke en duurzame toegang tot grondstoffen van internationale markten • Aanmoedigen van duurzame toegang tot grondstoffen binnen de EU • Stimuleren van efficiënter omgaan met grondstoffen en recycling van materialen In het rapport wordt aangegeven wat tot dusver bereikt is op de bovenstaande punten en de stappen die nog gezet moeten worden. Daarnaast wordt in het document ook het belang van stabiele en transparante grondstofprijzen benadrukt. Het document is onderdeel van de Europese 2020-strategie en is nauw gerelateerd aan het Flagship initiative for a resource efficient Europe. Bron: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/

Flagship initiative for a resource-efficient Europe

In het Flagship initiative for a resource-efficient Europe verscherpt de Europese Commissie de Europese duurzaamheidsdoelstellingen met het oog op de grondstoffenschaarste. De Commissie wil de marktwerking voor milieuvriendelijke producten verbeteren en kondigt in haar rapport diverse maatregelen aan die moeten leiden tot een stijging van de inzet van gerecycled materiaal in de productie van nieuwe goederen. Het overgaan op gerecycled materiaal als vervanger van virgin materialen biedt volgens de Commissie kansen. Het opent nieuwe markten en creëert werkgelegenheid. Daarnaast maakt het Europa minder afhankelijk van de import van grondstoffen uit landen zoals China en Amerika en vermindert het de impact op het milieu. Bron: http://ec.europa.eu/resource-efficient-europe/

112 26

jaarverslag 2011


Roadmap Resource Efficiency

Als onderdeel van het Flagship Initiative bracht de Europese Commissie een Roadmap Resource Efficiency uit, waarin een beleidsvisie wordt gepresenteerd die gekoppeld is aan een werkprogramma om deze visie te kunnen realiseren. Een belangrijk onderdeel van dit programma is de herziening van regelgeving met betrekking tot productenbeleid (Sustainable Consumption and Production), zoals Groen Aanbesteden, Ecodesign-richtlijnen en Europees Ecolabel. Ook wordt aangegeven dat er ‘prikkels’ worden uitgewerkt, die het mogelijk maken om milieuaspecten nadrukkelijker onderdeel te laten uitmaken van de kostprijs van producten. Bron: http://ec.europa.eu/resource-efficient-europe/

Afval - een shortcut naar nieuwe banen en minder kosten

Volgens een studie van de Europese Commissie zou de volledige tenuitvoerlegging van de EU-afvalwetgeving een besparing van € 72 miljard per jaar opleveren, de jaarlijkse omzet van de sector afvalbeheer en recycling van de EU met € 42 miljard doen stijgen en uiterlijk 2020 voor 400.000 nieuwe banen zorgen. Illegale afvalverwijdering in de lidstaten is een gemiste kans op economische groei, maar strengere inspecties op nationaal niveau en betere kennis omtrent afvalbeheer kunnen voor belangrijke verbeteringen zorgen. Commissaris voor Milieu Janez Poto nik stelde het als volgt: “We moeten afval beschouwen als een hulpbron – en die hulpbron onder de grond stoppen, getuigt van kortzichtigheid. Uit het verslag blijkt dat afvalbeheer en recycling sterk kunnen bijdragen aan de economische groei en aan het scheppen van banen. Als de wetgeving terdege wordt toegepast, kunnen wij dure afvalverwijdering, verontreiniging en gezondheidspro-

blemen vermijden. En laten we niet uit het oog verliezen dat gerecyclede materialen goedkoper zijn dan ongebruikte en dat zij de uitstoot van broeikasgassen en onze afhankelijkheid van invoer verminderen.” Bron: www.http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm

Routekaart voor het efficiënt gebruik van gronden hulpstoffen (‘Roadmap for Resource Efficiency’)

Begin 2012 publiceerde het Europees Parlement haar routekaart voor het efficiënt gebruik van gronden hulpstoffen (‘Roadmap for Resource Efficiency’). Dit rapport is opgesteld door de Nederlandse Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy (D66). Hierin wordt voorgesteld om een soort van Schengengebied voor afval te maken, zodat verschillende soorten van tweedehands materialen vrijer verhandeld kunnen worden tussen lidstaten. Gerbrandy spreekt van de noodzaak tot een revolutie in de tweedehands markt voor materialen zoals plastic, metaal en papier en pleit in zijn rapport voor een reductie van weten regelgeving om zo ‘economies of scale’ te creëren. Een belangrijke maatregel is het verlagen van de BTW op gebruikte materialen. Ook het ontwerp van producten is belangrijk, volgens het rapport. De herziening van de EU-richtlijn Ecodesign in 2013 biedt hiertoe kansen. Deze zou uitgebreid moeten worden met recyclecriteria en op alle nieuwe producten van toepassing moeten zijn.

Jaarlijks leveren we genoeg energie om 230.000 huishoudens van elektriciteit en warmte te voorzien.

http://www.europa-nu.nl/id/vix9jfv63kqh/agenda/gerben_jan_ gerbrandy_presenteert_zijn?ctx=vh93qqnk8atd&tab=1

113 27


nederland Op weg naar een Grondstoffenstrategie: Quickscan ten behoeve van de Grondstoffennotitie

Het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) voerde samen met TNO en CE Delft en in opdracht van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken een onderzoek uit met als titel: ‘Op weg naar een Grondstoffenstrategie: quickscan ten behoeve van de Grondstoffennotitie’. Het onderzoek werd verricht ter ondersteuning van de Grondstoffennotitie van het kabinet aan de Tweede Kamer en concludeerde dat Nederland ernst moet maken met een grondstoffenstrategie. De onderzoekers bevelen aan het accent op vrijhandel in stand te laten, maar daarnaast de samenwerking te verbreden door het Europese grondstoffenbeleid te volgen en vooral strategische verbindingen aan te gaan, bijvoorbeeld met Duitsland. Onderdeel van de strategie moet ook zijn het onderzoek naar alternatieven voor bestaande grondstoffen, de mogelijkheden van recycling en preventie. Om recycling van hoogwaardige producten met kritische materialen een ‘boost’ te geven, zou in Nederland meer kennis moeten worden ontwikkeld en design for recycling worden toegepast. Daarbij moeten ook de zakelijke aspecten van recycling in kaart worden gebracht.


rol kan spelen. […] Waar toegang tot schaarsere grondstoffen moeizamer wordt, neemt het belang van hergebruik en substitutie immers toe. Innovatie is hierbij een sleutelwoord. De Nederlandse economie is goed gepositioneerd om op dit punt kansen te verzilveren en de groeiende wereldwijde grondstoffenschaarste om te zetten in een comparatief voordeel. Nederland heeft een centrale positie in Europa en een goed ontwikkelde infrastructuur voor recycling. [….] Dit maakt dat Nederland (mits innovatie wordt gestimuleerd) op het gebied van hergebruik en substitutie een leidinggevende rol in Europa kan spelen. [….]

Grondstoffennotitie 2011

Er worden in de notitie drie agenda’s uitgewerkt: • Agenda 1 (aanbod): veiligstellen van de beschikbaarheid en het vergroten van de duurzaamheid van grondstoffen door in te zetten op nieuw aanbod, het sluiten van kringlopen (hergebruik, recycling) en het zoeken van oplossingen voor fosfaat als eindige voorraad • Agenda 2 (vraag): de nationale vraag naar grondstoffen waar mogelijk verduurzamen en beperken • Agenda 3 (efficiënt en duurzaam gebruik): het gebruik van grondstoffen binnen de Nederlandse economie efficiënter en duurzamer maken door grondstoffenketens te transformeren, marktwerking gericht op een duurzame grondstoffenzekerheid te bevorderen en processen en producten slimmer te ontwerpen

De in de zomer gepubliceerde Grondstoffennotitie van het kabinet vormt de aanzet voor een integrale Nederlandse grondstoffenstrategie. Dit sluit aan bij de eerder genoemde EU-initiatieven. Ook in de Grondstoffennotitie wordt de grondstoffenschaarste als expliciete kans gezien. Het Nederlandse kabinet wil innovatie, hergebruik en substitutie stimuleren, zodat Nederland een leidende

De Nederlandse overheid werkt in 2012 met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en het Platform Biodiversiteit en Bedrijfsleven een programma uit voor de uitvoering van de actiepunten in de Grondstoffennotitie. Hierbij zal onder meer worden bekeken met welke gelijkgestem-

Bron: http://www.tno.nl/downloads/grondstoffenstrategie.pdf

114 28

jaarverslag 2011

de landen internationale samenwerking op het gebied van duurzaam grondstoffenbeheer kansrijk is. Van Gansewinkel Groep is hier actief bij betrokken. Bron: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/ rapporten/2011/07/15/grondstoffennotitie.html

klimaat & energie en mobiliteit. Onderdeel van de biomassacentrale van Essent in Cuijk. Essent Duurzaamheidsagenda zijn de Green Deals met voert testen uit met verschillende soorten nieuwe, duurzame en gecertificeerde biomassa zoals bedrijven en burgers. grassen, papierpulp, zaagsel, zeefoverloop uit de Bron: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/ bosbouw en gft-afval. kamerstukken/2011/10/03/duurzaamheidsagenda.html

Green Deals Afvalbrief

Staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu) wil meer waarde uit het afval halen en streeft naar 83% recycling in 2015. Dat blijkt uit de Afvalbrief die hij eind augustus 2011 naar de Tweede Kamer stuurde. In de brief worden diverse acties beschreven om deze doelstelling te behalen, waaronder de bevordering van grondstoffenrotondes. Een grondstoffenrotonde richt zich op het sluiten van kringlopen voor grondstoffen en hoogwaardige recycling, waar zowel milieu als economie baat bij hebben. De aandacht gaat in eerste instantie uit naar de afvalstromen textiel, kunststof, fosfaat en elektrische apparaten. De afvalbranche (waaronder Van Gansewinkel Groep), het bedrijfsleven en verschillende kennisinstellingen werken een plan van aanpak voor deze stromen uit. Bron: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/ kamerstukken/2011/08/25/betreft-meer-waarde-uit-afval.html

Duurzaamheidsagenda

In aansluiting op Europese initiatieven, wordt in de Duurzaamheidsagenda de kabinetbrede visie op duurzaamheid, de ambities en de samenhang tussen de departementale initiatieven op dit gebied beschreven. Het kabinet legt in deze agenda nadruk op die terreinen waar de urgentie het hoogst is, waar een samenhangende aanpak meerwaarde heeft en waar de grootste kansen zijn om zowel groene groei als het Nederlands bedrijfsleven een impuls te geven. De focus ligt daarbij op de volgende speerpunten en acties: grondstoffen en productketens, duurzaam wateren landgebruik, voedsel,

In oktober 2011 ondertekenden minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en Staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu de eerste Green Deals. De Rijksoverheid helpt burgers, bedrijven, organisaties en andere overheden bij het realiseren van duurzame initiatieven die moeilijk van de grond komen. Door Green Deals met de samenleving te sluiten, zorgt de Rijksoverheid ervoor dat deze projecten een zetje in de goede richting krijgen. Bijvoorbeeld door het aanpassen van weten regelgeving, het ondersteunen van afzetmarkten voor nieuwe technologieën, zorgen voor goede samenwerkingsverbanden en het verbeteren van de toegang tot de kapitaalmarkt. Van Gansewinkel Groep is bij verschillende Green Deals betrokken, waaronder: Tapijtrecycling Van Gansewinkel Groep en tapijtfabrikant Desso hebben met de overheid afgesproken dat oude tapijten van de gemeentelijke milieustraten separaat verzameld worden en dat na sortering de beste oplossing voor verwerking wordt gezocht. Als tegenprestatie van de Rijksoverheid vragen we om gescheiden inzameling van tapijtstromen te stimuleren of te verplichten. Biomassacentrale Van Gansewinkel Groep is ook als partner betrokken bij het testprogramma voor verschillende biomassastromen ten behoeve van de 100%

tussen bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheidsinstanties. Het decreet sluit voorts de deur voor uitvoer van ongesorteerd afval naar het buitenland, dat invloed kan hebben op de eigen Vlaamse verwerkingsindustrie. Het decreet legt de volgorde van prioFosfaat riteiten vast voor de omgang met materialen (en Samen met 18 bedrijven en instellingen sloot Van niet enkel afvalstoffen). Deze prioriteitenladder Gansewinkel Groep een Green Deal met het doel zal tot uiting komen in de maatregelen van de om binnen twee jaar zo veel mogelijk restfosfaat Vlaamse overheid. op een milieuverantwoorde wijze in de kringloop terug te brengen. Dit ketenakkoord ‘Sluiten Bron: http://ovam.be/jahia/Jahia/cache/offonce/pid/176?acti onReq=actionPubDetail&fileitem=2753 van de nutriëntenkringloop’ is een goed voorbeeld van een zogenoemde grondstoffenrotonde. Door fosfaat terug te winnen uit rioolwater, slib en huishoudelijk gft-afval en door mest te ver- frankrijk werken tot producten als kunstmestvervangers en bodemverbeteraars, kan aan een afvalproduct Ook buiten de Benelux is schaarste aan materiweer een nuttige bestemming worden gegeven. alen een onderwerp waarover steeds meer geHet levert daarnaast minder afval, minder mest sproken wordt. De uitbreiding van het Duitse en veel schoner water op. wetenschappelijk onderzoeksinstituut EPEA naar Frankrijk, laat bijvoorbeeld zien dat de aandacht voor Cradle to Cradle en duurzaamheid toeneemt in het bedrijfsleven. Dit merkt Van GansebelGië winkel Groep ook aan de groeiende vraag naar duurzame oplossingen voor afvalvraagstukken Materialendecreet De Vlaamse regering keurde vorig jaar het Mate- in Frankrijk. rialendecreet definitief goed. Het nieuwe decreet vervangt het oude Afvalstoffendecreet uit 1981, dat de start van het Vlaamse afvalbeleid inluidde. Het Materialendecreet verankert de integrale kijk op de materiaalketen die minister Schauvliege en de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) voorstaan en zet ook de Europese kaderrichtlijn (EG) 2008/98 voor het beheer van afvalstoffen om. Het nieuwe decreet legt niet alleen een nieuwe basis voor het beter sluiten van de materialenkringlopen in Vlaanderen, maar maakt een groen aankoopbeleid door de overheid mogelijk en zet het licht op groen voor het zogenaamse Plan C, een samenwerkingsverband 115 29


In Rotterdam wordt jaarlijks 1.000 km asfalt vervangen met behulp van grondstoffen uit ingezamelde autobanden.

116 30

jaarverslag 2011


Stientje van Veldhoven op bezoek bij Coolrec tweede kamerlid stientje van Veldhoven bracht in augustus een bezoek aan onze recyclinginstallaties. Van Veldhoven en vertegenwoordigers van de nVmp, waarin de producenten en importeurs zijn verenigd, spraken onder meer over de grondstoffenrotonde. Ook werden de resultaten van een onderzoek gepresenteerd naar herwinning van zogenoemde kritische grondstoffen uit elektrische apparaten. Van Veldhoven: “ik ben onder de indruk van het recycleproces en hoe belangrijk dit is voor het milieu. het hergebruiken van grondstoffen uit elektrische apparaten is een belangrijk onderdeel van de grondstoffenrotonde die ik voor ogen heb in nederland.”

Franse milieubeurs Van Gansewinkel Groep nam van 7 tot en met 9 juni deel aan de franse milieubeurs environord. environord is de grootste beurs voor de milieusector in de regio nord-pas de Calais. Voor Van Gansewinkel Groep een uitgelezen kans ons op de kaart te zetten en onze visie afval bestaat niet uit te dragen. Op de beurs werd ook ons eigen kantoorpapier groots gelanceerd. zo werd er een wedstrijd uitgeschreven, waarbij bezoekers een ton gratis Van Gansewinkel Ofﬁce paper konden winnen.

Congres De Groene Zaak: De winst van het tekort Op het de Groene zaak-congres ‘de winst van het tekort’ kwamen het bedrijfsleven en de overheid samen om vast te stellen wat nodig is om een volgende stap te zetten als het om een ‘circulaire economie’ gaat. Van Gansewinkel Groep-CeO ruud sondag was een van de sprekers op het congres en pleitte voor een grondstoffenpaspoort. Ook lanceerde de Groene zaak een position paper met concrete aanbevelingen voor een circulaire economie. Van Gansewinkel Groep is als partner nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van dit positionpaper.

117 31

Verkorte

Jaarrekening

Wilt u toch liever ons jaarverslag digitaal bekijken? Dat kan via: www.jaarverslagvangansewinkelgroep.nl of door de QR-code te scannen met uw tablet of Smartphone.

Van Gansewinkel Groep Hoofdkantoor Flight Forum 240 NL-5657 DH Eindhoven Postbus 8785 NL-5605 LT Eindhoven Tel +31 40 751 40 00 Email [email protected] www.vangansewinkelgroep.com

De in de verkorte jaarrekening opgenomen financiële hoofdoverzichten zijn ontleend aan de statutaire jaarrekening van Van Gansewinkel Groep bv over 2011. Deze is opgemaakt door de Raad van Bestuur op 11 april 2012. De volledige jaarrekening is beschikbaar via de website van de onderneming (www.vangansewinkelgroep.com). De externe accountant heeft een goedkeurende verklaring verstrekt bij de goedgekeurde statutaire jaarrekening over 2011. Voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de onderneming dient deze verkorte jaarrekening gelezen te worden in samenhang met de volledige statutaire jaarrekening, waaraan deze verkorte versie is ontleend. Verkorte jaarrekening Geconsolideerde balans – Activa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Geconsolideerde balans – Passiva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Geconsolideerde winst- en verliesrekening .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde . en niet-gerealiseerde resultaten .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Geconsolideerd kasstroomoverzicht .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Geconsolideerd overzicht van mutaties in het eigen vermogen . . . . . . . . . . . . . . 125 Toelichting kasstroomoverzicht .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Goodwill .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Schuldpositie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Toelichting op de winst- en verliesrekening .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Medewerkers .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Bezoldiging bestuurders .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

119

Geconsolideerde balans

Geconsolideerde balans

(x € 1.000)

(x € 1.000)

ACTIVA

* Verwijzing

31 december 2011

31 december 2010

31 december 2009

Vaste activa

PASSIVA

* Verwijzing

31 december 2011

31 december 2010

31 december 2009

Groepsvermogen

Materiële vaste activa

10.1

852.535

849.878

881.299

Geplaatst aandelenkapitaal

10.14

40

40

40

Goodwill

10.2

826.888

786.409

782.630

Agioreserve

10.15

574.386

520.636

520.636

Overige immateriële activa

10.3

230.204

229.343

242.690

Herwaarderingsreserve

10.16

6.030

4.789

6.732

Deelnemingen

10.4

7.028

7.429

6.796

Cash flow hedge reserve

10.17

(20.448)

(392)

-

Actieve belastinglatentie

10.5

108.421

93.066

95.805

Ingehouden resultaat

10.18

(386.539)

(361.843)

(172.881)

Derivaten

10.6

-

47

5.746

Onverdeeld resultaat

(29.018)

(25.823)

(190.887)

Overige financiële vaste activa

10.7

2.096

1.514

1.837

Eigen vermogen

144.451

137.407

163.640

2.027.172

1.967.686

2.016.803

17.436

16.943

15.612

161.887

154.350

179.252

Totaal vaste activa Vlottende activa

Aandeel van derden in groepsmaatschappijen

10.19

Totaal groepsvermogen

Voorraden

10.8

23.966

20.333

18.807

Debiteuren en overige vorderingen

10.9

202.177

167.431

162.257

Derivaten

10.6

1.104

5.747

9.162

Overlopende activa

10.10

9.367

9.142

8.359

Kortlopend deel overige financiële vaste activa

10.11

124

62

90.400

Liquide middelen

10.12

132.068

179.554

93.515

368.806

382.269

382.500

2.742

3.735

16.082

371.548

386.004

398.582

2.398.720

2.353.690

2.415.385

Langlopende verplichtingen Leningen

10.20

1.553.635

1.590.071

1.658.032

Derivaten

10.6

25.005

18.251

16.396

Voorziening voor latente belastingen

10.21

89.596

78.706

83.155

Pensioen- en jubileavoorzieningen

10.22

10.332

9.037

7.573

Overige voorzieningen

10.23

115.300

81.455

73.017

1.793.868

1.777.520

1.838.173

Totaal langlopende verplichtingen Vaste activa beschikbaar voor verkoop

10.13

Kortlopende verplichtingen Totaal vlottende activa Totaal activa

Handelscrediteuren en overige schulden

10.24

221.229

191.447

159.578

Aflossingsverplichtingen leningen

10.20

64.141

98.631

86.093

10.6

31.846

21.441

29.640

Kortlopend deel voorzieningen

10.23

14.529

23.583

28.594

van de Nederlandse fiscale eenheid waar Van Gansewinkel Groep bv deel van uit maakt.

Overige schulden en overlopende passiva

10.24

111.220

86.718

94.055

442.965

421.820

397.960

De derivatenpositie is gedaald doordat de contracten een kortere resterende looptijd hebben en door wijzigingen in de energieprijzen.

Totaal verplichtingen

2.236.833

2.199.340

2.236.133

Totaal passiva

2.398.720

2.353.690

2.415.385

* De verwijzingen referen naar de paragraaf in de volledige jaarrekening waarin een nadere toelichting is opgenomen. De volledige jaarrekening is beschikbaar op www.jaarverslagvangansewinkelgroep.nl

De materiële vaste activa zijn met € 3 miljoen gestegen ten opzichte van 2010. Deze stijging wordt veroorzaakt door investeringen (investeringen bedroegen in 2011 € 94 miljoen) en de overname van Veolia Environmental Services Belgium nv (Veolia), deels gecompenseerd door afschrijvingen. De goodwill stijgt als gevolg van de acquisitie van Veolia. De overige immateriële activa stijgen als gevolg van investeringen in software (€ 9 miljoen) en waardering van klantrelaties (€ 29 miljoen) als gevolg van de acquisities in 2011, deels gecompenseerd door reguliere afschrijvingen (€ 38 miljoen). De stijging van de actieve belastinglatentie houdt met name verband met de belasting over het fiscale verlies

Als gevolg van de overname van Veolia zijn de vlottende activa toegenomen. De liquide middelen zijn gedaald ten opzichte van 2010, met name als gevolg van aanpassing van de financieringsvoorwaarden van de syndicaatslening in 2011 (Amend & Extend). Door Amend & Extend is meer afgelost op de leningen, is een hogere rentelast betaald en zijn financieringsfees betaald (gezamenlijk effect € 35 miljoen negatief).

Derivaten

Totaal kortlopende verplichtingen

Het groepsvermogen is in 2011 toegenomen met € 8 miljoen. Deze toename is het gevolg van een agiostorting door de aandeelhouders van € 53,8 miljoen ter financiering van de overname van Veolia, grotendeels gecompenseerd door het negatieve nettoresultaat en negatieve effecten van de marktwaarde van derivaten waarvoor hedge accounting wordt toegepast.

der toegenomen, met name als gevolg van voorzieningen bij Veolia op het moment van overname (effect € 33 miljoen). Daarnaast is rente toegevoegd aan reeds bestaande voorzieningen voor sloop & herstel en de stortplaatsvoorzieningen. Deze stijgingen zijn deels teniet gedaan door onttrekkingen aan de reorganisatievoorziening (€ 9 miljoen) en de overige voorzieningen.

De leningen zijn als gevolg van aflossingen afgenomen ten opzichte van vorig jaar (langlopend deel en kortlopend deel van de leningen tezamen).

Van Gansewinkel Groep bv opereert met een negatief werkkapitaal om kasstromen te optimaliseren. De stijging van de handelscrediteuren en overige schulden wordt deels veroorzaakt door de overname van Veolia en voor het resterende deel door een verdere focus op werkkapitaal.

De overige voorzieningen zijn ten opzichte van 2010 ver-

120

jaarverslag 2011

121

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten voor het jaar eindigend op 31 december 2011 (x € 1.000)

(x € 1.000)

* Verwijzing

2011

2010

Omzet

11.1

1.186.267

1.115.094

Grond- & hulpstoffen en energie

11.2

(45.579)

(39.276)

Verwerkingskosten derden

11.3

(273.790)

(241.786)

Onderhoudskosten derden

11.4

(25.007)

(20.834)

Personeelskosten

11.5

(309.763)

(309.740)

Belastingen direct verwerkt in het eigen vermogen

Afschrijvingskosten immateriële en materiële vaste activa

11.6

(168.815)

(158.078)

Overige bedrijfskosten

11.7

(303.816)

(295.649)

59.497

49.731

Bedrijfsresultaat Financiële baten

11.8

9.260

14.677

Financiële lasten

11.8

(112.462)

(94.538)

Aandeel in resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen

11.9

380

1.111

(43.325)

(29.019)

18.160

7.183

(25.165)

(21.836)

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting Belastingen over de winst Resultaat na belastingen

11.10

Komt toe aan: De aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep bv Derden

* Verwijzing

2011

2010

(25.165)

(21.836)

(26.741)

(578)

Koersverschillen ontstaan door omrekening van buitenlandse activiteiten

(325)

359

Belastingen op niet-gerealiseerde resultaten

6.685

186

388

(331)

Baten/(lasten) direct verwerkt in het eigen vermogen

(19.993)

(364)

Totaal verwerkt verlies over het jaar

(45.158)

(22.200)

(49.096)

(26.233)

3.938

4.033

(45.158)

(22.200)

Resultaat boekjaar 10.17

Winst/(verlies) op cash flow hedges direct verwerkt in het eigen vermogen

Komt toe aan: De aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep bv Derden

Aansluiting EBITDAE-resultaat managementrapportage en jaarrekening (x € 1.000)

260.000 (29.018)

(25.823)

3.853

3.987

(25.165)

(21.836)

250.000 240.000 230.000 220.000

De omzet is ten opzichte van 2010 met € 71 miljoen gestegen. Deze stijging wordt voor € 40,5 miljoen veroorzaakt door de overname van Veolia per 1 augustus 2011 en het meerdere door autonome groei. De bedrijfskosten zijn ook gestegen, waarbij de EBITDA-. marge (bedrijfsresultaat voor afschrijvingen ten opzichte van de omzet) licht is verbeterd. Dit wordt deels veroorzaakt door overname van Veolia per 1 augustus 2011 en deels gecompenseerd door indexaties en toename van het aantal fte. De kostenstijgingen worden deels tenietgedaan doordat de groep verdere kostenbesparingsprogramma’s heeft geïmplementeerd.

122

jaarverslag 2011

De financiële baten en lasten zijn met € 23 miljoen gestegen ten opzichte van 2010. Dit wordt deels veroorzaakt door aanpassing van de financieringsvoorwaarden van de syndicaatslening in 2011, wat geresulteerd heeft in € 15 miljoen hogere rentelasten in 2011. Daarnaast heeft de sterke sturing op werkkapitaal ertoe geleid dat de crediteurenbetaaltermijn een financieringselement heeft, wat leidt tot een stijging van de rentekosten in 2011 van € 8 miljoen (en een daling van de overige bedrijfskosten).

210.000 200.000

€ 254.526 EBITDAE management rapportage

(€ 20.181) Normalisaties

(€ 5.344) Ongerealiseerde resultaten derivaten

(€ 689) Overige items

€ 228.312 EBITDA jaarrekening

De normalisaties hebben met name betrekking op eenmalige lasten als gevolg van integratiekosten van acquisities en samenvoegingen van inzamelingsregio’s (€ 6,0 miljoen), advieskosten voor diverse incidentele projecten (€ 5,8 miljoen) en (verzekerings-)claimkosten (€ 5,0 miljoen).

123

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

Geconsolideerd overzicht van mutaties in het eigen vermogen

(x € 1.000)

(x € 1.000)

* Verwijzing Resultaat voor belastingen

2011

2010

(43.325)

(29.019)

Komt toe aan de aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep bv

Onverdeeld resultaat

Totaal

Aandeel van derden in groepsmaatschappijen

- (172.881) (190.887)

163.640

15.612

179.252

190.887

-

-

-

-

(25.823)

(25.823)

3.987

(21.836)

-

1.943

-

-

-

-

-

(578)

-

-

(578)

-

(578)

-

-

-

316

-

316

43

359

-

-

-

186

(334)

-

(148)

3

(145)

-

-

(1.943)

(392) (188.962)

165.064

(26.233)

4.033

(22.200)

Dividenden gerelateerd aan 2010

-

-

-

-

-

-

-

(2.650)

(2.650)

(De)consolidatie

-

-

-

-

-

-

-

(102)

(102)

Uitgegeven kapitaal deelneming

-

-

-

-

-

-

-

50

50

Totaal aandeelhouderstransacties

-

-

-

-

-

-

-

(2.702)

(2.702)

40

520.636

4.789

(392) (361.843)

(25.823)

137.407

16.943

154.350

Verdeling van het resultaat van voorgaand jaar

-

-

-

-

(25.823)

25.823

-

-

-

-

-

-

-

-

(29.018)

(29.018)

3.853

(25.165)

Realisatie van herwaardering

-

-

(1.149)

-

1.149

-

-

-

-

Winst/ (verlies) op cash flow hedges direct verwerkt in het eigen vermogen

-

-

-

(26.741)

-

-

(26.741)

-

(26.741)


-

-

-

-

(410)

-

(410)

85

(325)

Vennootschapsbelasting direct onttrokken aan eigen vermogen

-

-

-

6.685

388

-

7.073

-

7.073

Totaal gerealiseerde resultaten

-

-

(1.149)

(20.056)

(24.696)

(3.195)

(49.096)

3.938

(45.158)

Agiostorting

-

53.750

-

-

-

-

53.750

-

53.750

Herwaardering deelnemingen

-

-

2.390

-

-

-

2.390

(95)

2.295

Dividenden gerelateerd aan 2011

-

-

-

-

-

-

-

(3.350)

(3.350)

Totaal aandeelhouderstransacties

-

53.750

2.390

-

-

-

56.140

(3.445)

52.695

40

574.386

6.030

(20.448) (386.539)

(29.018)

144.451

17.436

161.887

Geplaatst aandelenkapitaal

Agioreserve

Herwaarderingsreserve

40

520.636

6.732

Verdeling van het resultaat van voorgaand jaar

-

-

-

-

(190.887)

Resultaat na belasting

-

-

-

-

Realisatie van herwaardering

-

-

(1.943)

Winst/(verlies) op cash flow hedges direct verwerkt in het eigen vermogen

-

-


-

Vennootschapsbelasting direct onttrokken aan eigen vermogen Totaal gerealiseerde resultaten

Aanpassing voor: - Afschrijvingskosten van immateriële en materiële vaste activa

11.6

168.815

- Mutatie pensioen- en jubileavoorziening

10.22

1.218

1.464

- Mutatie overige voorzieningen

10.23

(13.446)

(56)

- Financiële baten

11.8

(9.260)

(14.677)

- Financiële lasten

11.8

112.462

94.538

- Aandeel in resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen

11.9

(380)

(1.111)

- Mutatie marktwaarde operationele hedges

12.3

5.374

9.177 264.783

Totaal vermogen

Gerealiseerde resultaten

Andere gerealiseerde resultaten

247.413

Wijzigingen in werkkapitaal

12.1

12.122

13.251

Ontvangen dividend

10.4

451

482

(1.023)

(2.138)

Vennootschapsbelasting betaald/ ontvangen

Ingehouden resultaat

158.078 Balans per 31 december 2009

Totaal aanpassingen resultaat

Cash flow hedge reserve

11.550

11.595

233.008

229.989

Transacties met aandeelhouders Kasstroom uit operationele activiteiten Investering in: - immateriële activa

10.3

(9.193)

(6.652)

- materiële vaste activa

10.1

(93.015)

(69.286)

7.1

(62.490)

(16.217)

- overige deelnemingen

10.4

-

(253)

- overige financiële vaste activa

10.7

(706)

(1.337)

- groepsmaatschappijen, inclusief aanwezige liquide middelen

Balans per 31 december 2010 Gerealiseerde resultaten

Desinvestering in: - materiële vaste activa

12.2

- groepsmaatschappijen, inclusief aanwezige liquide middelen

13.032

18.124

Resultaat na belasting

586

(1.078)

Andere gerealiseerde resultaten

- overige deelnemingen

10.4

485

156

- overige financiële vaste activa

10.7

-

91.405 (151.301)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Terugbetaling langlopende leningen Nieuwe leningen Betaalde interest

14.862

(106.686)

(83.192)

38.952

10.928

(112.184)

(83.539)

Agiostorting

SCE

53.750

-

Betaald dividend

SCE

(3.350)

(2.650)

Transacties met aandeelhouders

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toe-/afname geldmiddelen Geldmiddelen per 1 januari

10.12

Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen

(129.518)

(158.453)

(47.811)

86.398

179.554

93.515

325

(359)

132.068

179.554

Balans per 31 december 2011 Geldmiddelen per 31 december

124

jaarverslag 2011

10.12

125

De belangrijkste aannames die zijn gebruikt voor de berekening van de bedrijfswaarde zijn als volgt:

Toelichting kasstroomoverzicht

De operationele kasstroom is ten opzichte van 2010 met € 3 miljoen toegenomen, met name als gevolg van geïmplementeerde efficiencyprogramma’s. De netto kasstroom na aflossing van leningen verslechterde met € 134 miljoen door hogere investeringen in materiële vaste activa (€ 94 miljoen in 2011, tegen € 69 miljoen in 2010) en extra aflossingen van leningen, financie-

ringskosten en hogere rentelasten als gevolg van de aanpassing (Amend & Extend) van de financieringsvoorwaarden met betrekking tot de syndicaatleningen. Daarnaast heeft in 2010 een incidentele ontvangst van € 90 miljoen plaatsgevonden die verband hield met de sluiting van de afvalenergiecentrale aan de Rotterdamse Brielselaan.

Goodwill per businessunit (in € mln)

CAGR* 2012 - 2021

Groeivoet > 2021

**EBIT-marge > 2021

Totaal

827

3,0%

1,6%

13,7%

Waste Processing

366

1,3%

1,0%

33,3%

4

2,7%

1,6%

8,9%

290

3,1%

1,6%

10,0%

2

2,0%

1,6%

6,3%

88

3,4%

1,6%

13,6%

2

2,9%

2,0%

12,0%

74

5,7%

1,6%

15,4%

1

3,8%

1,6%

7,5%

Contaminated Soil Dutch Collection Industrial Services Collection BeFraLux Collection International Recycling

Goodwill (x € 1.000)

Other 2011

2010

897.406

893.686

(110.997)

(111.056)

786.409

782.630

Balans per 1 januari Kosten Gecumuleerde waardevermindering Boekwaarde Mutaties In consolidatie genomen Koersverschillen

40.532

3.693

(53)

86

40.479

3.779

937.885

897.406

(110.997)

(110.997)

826.888

786.409

Balans per 31 december Kosten Gecumuleerde waardevermindering Boekwaarde

Goodwill is gerelateerd aan de kasstroom genererende eenheden (KGE) die zijn geïdentificeerd op basis van de verschillende operationele activiteiten. De KGE’s zijn: Waste Processing, Contaminated Soil, Dutch Collection, Industrial Services, Collection BeFraLux, Collection International, Recycling en Other participations. De realiseerbare waarde van een KGE is gebaseerd op de bedrijfswaarde. Deze berekeningen gebruiken kas-

126

jaarverslag 2011

** CAGR = compound annual growth rate (samengesteld jaarlijks groeipercentage) ** EBIT = operationeel resultaat

Overige belangrijke aannames zijn: 1) Er zijn geen significante veranderingen in klantcontracten te verwachten voor alle business units 2) Investeringen in materiële vaste activa zijn van voldoende omvang voor vervanging van bestaande activa en ondersteuning van de groeidoelstellingen De gevoeligheid van het toegepaste model is getest door het individueel variëren van drie parameters, bij het gelijk houden van de overige parameters aan de originele aannames. Dit resulteert in een totale bijzondere waardevermindering zoals aangegeven in de daarbij behorende cel in de tabel.

Bedragen in € mln

plus 1%

minus 1%

- Aanpassing disconteringsvoet

0,0

0,0

- Aanpassing omzetgroei

0,0

39,9

- Aanpassing EBITDAE-marge

0,0

0,0

Een afname van 1% in omzetgroei heeft een bijzonder waardeverminderingseffect van € 39,9 miljoen voor één KGE. Gebaseerd op de gevoeligheidsanalyse is een bijzondere waardevermindering voor goodwill in 2011 niet aannemelijk (2010: geen bijzondere waardemindering).

stroomprojecties (na belastingen), die gebaseerd zijn op door het management goedgekeurde financiële budgetten voor het komende jaar en goedgekeurde vooruitzichten voor de daaropvolgende jaren. Kasstromen voorbij deze periode zijn geëxtrapoleerd met gebruikmaking van de geschatte groeipercentages zoals hieronder beschreven. De gebruikte disconteringsvoet (voor belastingen) is voor alle KGE’s 10,6% ondanks afwijkende belastingtarieven in het buitenland.

127

Schuldpositie

Toelichting op de winst- en verliesrekening

(x € 1.000) De schuldpositie van de vennootschap en haar geconsolideerde deelnemingen is als volgt uit te splitsen:

(x € 1.000)

Gemiddelde rente

Termijn < 1 jaar

Termijn 1 - 5 jaar

Termijn > 5 jaar

4,9%

47.955

1.498.410

-

1.546.365

1.636.121

12,5%

-

29.089

-

29.089

26.111

Financiële leaseverplichtingen

5-7%

10.522

32.672

7.541

50.735

24.545

Overige landen

Rekening courant positie banken

1,1%

10.265

-

-

10.265

13.356

Overige leningen

2,9%

1.992

5.600

1.202

8.794

9.871

70.734

1.565.771

8.743

1.645.248

1.710.004

Gekapitaliseerde financieringskosten

(6.593)

(20.879)

-

(27.472)

(21.302)

Totaal schulden

64.141

1.544.892

8.743

1.617.776

1.688.702

Financiële instellingen Preferente aandelen

Totaal 31 december 2010

De netto-omzet is grotendeels gerealiseerd in Nederland en is behaald uit diverse activiteiten die verband houden met het inzamelen, bewerken, recyclen en verwerken van afval alsmede activiteiten die hiermee samenhangen.

Totaal 31 december 2011

Classificatie Langlopende rentedragende schulden

-

1.544.892

8.743

1.553.635

1.590.071

Kortlopende rentedragende schulden

64.141

-

-

64.141

98.631

Balans per 31 december

64.141

1.544.892

8.743

1.617.776

1.688.702

Voor een nadere toelichting op de schuldpositie verwijzen wij naar sectie 10.20 Borrowings in de jaarrekening 2011.

Onderstaande tabel verschaft inzicht in de terugbetalingsverplichtingen en renteverplichtingen inzake de uitstaande schulden.

Nominale kasstromen na 2011 (x € 1.000)

2012

2013

2014

2015

2016

>2016

Aflossing leningen (syndicaat)

47.955

68.625

613.609

683.861

132.315

-

Aflossing financiële leases

10.522

8.229

8.277

8.175

7.991

7.541

Aflossing overige leningen

1.992

1.452

1.408

1.378

1.362

1.202

Rente leningen (syndicaat)

63.434

63.437

71.046

21.083

2.111

-

Rente financiële leases

1.460

1.180

1.199

1.212

1.187

1.275

Rente overige leningen

217

168

131

97

63

48

125.580

143.091

695.670

715.806

145.029

10.066

31.814

20.968

4.089

-

-

-

157.394

164.059

699.759

715.806

145.029

10.066

0,4%

0,5%

1,8%

1,8%

2,3%

Subtotaal Rente hedges Totale kasstroom Gemiddeld rentepercentage*

2011

2010

Nederland

816.380

820.600

België en Luxemburg

274.265

215.554

95.622

78.940

1.186.267

1.115.094

2011

2010

Verwerking

242.123

276.739

Inzameling

882.587

859.070

Recycling

142.307

108.944

Eliminatie van omzet tussen de categorieën

(80.750)

(129.659)

1.186.267

1.115.094

De omzet is voorts naar de belangrijkste categorieën te onderscheiden:

Medewerkers

Ultimo 2011 waren 6.198 (vorig jaar 5.577) medewerkers in dienst op basis van een volledig dienstverband (fte’s) bij de vennootschap en haar geconsolideerde deelnemingen. Opgesplitst naar geografische spreiding kan de samenstelling van het personeelsbestand (op basis van fte’s) per land als volgt worden weergegeven: 31 december 2011

31 december 2010

Nederland

3.708

3.645

België en Luxemburg

1.698

1.212

792

720

6.198

5.577

Overige landen

Bezoldiging bestuurders (x € 1.000)

raad van bestuur

Salarissen

Sociale lasten

Pensioenlasten

Totaal

Mr. L.M. Sondag

CEO

626

11

249

886

R.C. de Fluiter Balledux

CFO

356

10

63

429

Mr. D.T.G. Gijsbers

COO

279

9

52

340

Y.W.A. Luca

COO

279

81

77

437

1.540

111

441

2.092

* Het gemiddelde rentepercentage dat is gebruikt voor bovenstaande berekeningen, is gebaseerd op het EURIBOR-tarief.

De bezoldiging van voormalige bestuurders was in 2011 € 0 (2010: € 0,5 miljoen). De bonus is in 2011 gebaseerd op zowel financiële, operationele als duurzaamheidscriteria. De criteria zijn: vrije kasstroom voor financieringslasten, EBITDAE, operationele performance, medewerkerstevredenheid en veiligheid (IF).

128

jaarverslag 2011

De vaststelling van de bonus zal na de publicatie van het jaarverslag plaatsvinden. Direct na de vaststelling door de aandeelhouders, zullen de definitief toegekende bedragen online (www.vangansewinkelgroep.com) worden gecommuniceerd. In totaal is voor de raad van bestuur een bonusbedrag van € 770.000 gereserveerd.

129

Over dit verslag

Dit is ons vijfde geïntegreerde financiële en duurzaamheidsverslag. Dit jaarverslag gaat in op onze visie, strategie en beleid met betrekking tot duurzame ontwikkeling en rapporteert onze activiteiten daarover in 2011 (01/01/2011 – 31/12/2011). Dit jaarverslag is goedgekeurd door de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. Van Gansewinkel Groep volgt bij het opstellen van het verslag de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI).

Reikwijdte Dit rapport omvat de data en informatie van alle deelnemingen van Van Gansewinkel Groep. Wanneer hier van wordt afgeweken, is dit aangegeven in de tekst. Een lijst van onze bedrijven, locaties en deelnemingen is te vinden in de volledige jaarrekening op www.jaarverslagvangansewinkelgroep.nl. Eerdere rapportage over duurzaamheidsgegevens vond plaats in 2007, 2008, 2009 en 2010.

Verificatie van dit verslag Het verslag van Van Gansewinkel Groep op het gebied van duurzaamheid is samengesteld op basis van de derde generatie richtlijnen van het Global Reporting Initiative (G3.1). De G3.1 onderscheidt verschillende toepassingsniveaus. Op basis van een self assesse-

130

jaarverslag 2011

ment voldoet het verslag aan de voorwaarden van het A-niveau. Van Gansewinkel Groep rapporteert over relevante kernindicatoren van de GRI en is transparant over haar duurzaamheidsactiviteiten. KPMG heeft het verslag geverifieerd en van een goedkeurende verklaring voorzien, met een ‘beperkte mate van zekerheid’ (‘limited assurance’). Daardoor krijgt het verslag een A+-status. Op (pag. 133139) is een GRI-tabel opgenomen waarin staat vermeld welke GRI-indicatoren in het duurzaamheidsverslag te vinden zijn en welke indicatoren alleen op onze website staan vermeld. Het proces om een verificatie uit te oefenen op de informatie in dit verslag is voor ons van belang geweest om zo ook de betrouwbaarheid, volledigheid en transparantie hiervan richting onze stakeholders te verhogen.

Dataverzameling De voor Van Gansewinkel Groep belangrijke gegevens voor indicatoren (kwantitatief) en initiatieven (kwalitatief) zijn opgevraagd bij de verantwoordelijke bedrijfsonderdelen (regio’s) en stafafdelingen. Na een beoordeling zijn deze gecontroleerd en gevalideerd voor de gehele Groep. Vervolgens heeft KPMG een verificatie uitgevoerd. Bij de verzameling van basisgegevens is zo veel mogelijk aangesloten bij reguliere periodieke rapportages. Voor de gehanteerde GRI-indicatoren is een handleiding opgesteld waarin definities zijn opgenomen. Er is zo veel mogelijk aangesloten bij in het verleden gehanteerde methodieken. Indien hiervan afgeweken is, wordt dit aangegeven in de tekst.

Overnames en desinvesteringen Selectie van onderwerpen De in dit jaarverslag opgenomen onderwerpen zijn geselecteerd op basis van de GRI-richtlijnen, onze managementsystemen en op basis van relevantie voor Van Gansewinkel Groep en haar stakeholders (materialiteitsanalyse). De data hebben betrekking op de prestaties van Van Gansewinkel Groep zelf en niet op die van onze onderaannemers.

De overname Veolia België in 2011 is opgenomen in de financiële en niet-financiële rapportages. Waar dit anders is, staat dit aangegeven.

131

GRI-tabel Indicator

Omschrijving

Pagina

Visie en strategie 1.1

Visie en strategie van Van Gansewinkel Groep m.b.t. duurzame ontwikkeling

6-7

1.2

Beschrijving van meest relevante impacts, risico’s en mogelijkheden

76-81

2.1

Naam van de organisatie

Cover

2.2

Belangrijkste producten en merken

2

2.3

Operationele structuur van de organisatie

2

2.4

Locatie hoofdkantoor

2.5

Landen waar de activiteiten van de organisatie plaatsvinden

2

2.6

Rechtsvorm

2

2.7

Markten

2.8

Omvang van de verslaggevende organisatie

2.9

Organisatieveranderingen

Profiel van de organisatie

2.10

Onderscheidingen

Cover

34-35 2 14-37 75

Reikwijdte van het verslag 3.1

Verslagperiode

130-131

3.2

Datum van het meest recente verslag

130-131

3.3

Verslaggevingscyclus

130-131

3.4

Contactgegevens voor verdere informatie

3.5

Proces inhoud verslag

130-131

3.6

Afbakening/begrenzing van het verslag

130-131

3.7

Afbakening beperkingen

130-131

3.8

Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden

130-131

3.9

Meetmethoden en de basis voor berekeningen

130-131

3.10

Herformulering van eerder verstrekte informatie

130-131

3.11

Beïnvloedende factoren voor de vergelijkbaarheid tussen verslagperioden

130-131

3.12

Management disclosures

133-139

3.13

Beleid externe assurance

130-131

Cover

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1

Bestuursstructuur*

4.2

Voorzitter van het hoogste bestuurslichaam

4.3

Onafhankelijkheid van Raad van Commissarissen

4.4

Mechanismen voor aandeelhouders en medewerkers

4.5

Beloning topkader

4.6

Processen die waarborgen dat strijdige belangen worden vermeden

8-12, 13, 142, 143 8-12, 13 13 8-12, 40-48 8-12, 44, 129 8-12, 13

* De GRI-tabel geeft aan waar in het jaarverslag 2011 over welke GRI-indicator is gerapporteerd. Achter een aantal omschrijvingen staat een *. Over deze indicatoren is gedeeltelijk gerapporteerd. Over de andere indicatoren is volledig gerapporteerd, tenzij anders aangegeven.

132

jaarverslag 2011

133

GRI-tabel

GRI-tabel Indicator

Omschrijving

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.7

Expertise van de leden van het hoogste bestuurslichaam*

4.8

4.9

Indicator

Pagina

41, 142-143

DMA

Water*

Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen

13, 15, 36-38, 82-85

DMA

Biodiversiteit*

DMA

Luchtemissies, afvalwater en afvalstoffen

Procedures van het hoogste bestuurslichaam

36-38, 82-85

15, 21, 36-38, 58-60

DMA

Producten en diensten

15, 21, 36-38, 97-109

DMA

Naleving

DMA

Transport*

DMA

Algemeen

36-38

EN1

Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume

54-57

EN2

Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval uit externe bronnen

54-57

EN3

Direct energieverbruik door primaire energiebron

EN4

Indirect energiegebruik door primaire bron

EN5

Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen*

EN6

Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten, evenals verlagingen van de energie-eisen als resultaat van deze initiatieven

54-62, 98-109

EN7

Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging

54-62, 98-109

EN8

Totale wateronttrekking per bron*

61

EN9

Waterbronnen waarvoor wateronttrekking significante gevolgen heeft

61

4.10

Prestaties hoogste bestuurslichaam

4.11

Voorzorgsprincipe

4.12

Overige externe initiatieven

4.13

Lidmaatschap van verenigingen

4.14

Lijst van groepen belanghebbenden

70-75

4.15

Inventarisatie en selectie van belanghebbenden

70-75

4.16

Benadering van het betrekken van belanghebbenden

9, 46, 51, 62, 65, 69, 70-75, 117

4.17

Onderwerpen door de betrokkenheid van belanghebbenden

51, 62, 69, 70-75

Economische prestaties

Marktaanwezigheid

Indirecte economisch effecten

**DMA

13, 44 13 36-38 70-75, 78, 142-143

Economische prestaties

Materialen

Energie

3, 63-69, 119-129

DMA

Marktaanwezigheid

14-35

DMA

Indirecte economische effecten

31, 55

EC1

Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden

70-75, 119 Water

EC2

Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van de klimaatverandering*

76-81

EC3

Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie*

n.v.t.

EC4

Significante financiële steun van een overheid*

EC5

Spreiding in de verhouding tussen het standaard aanvangssalaris, verdeeld naar geslacht, en het lokale minimumloon op belangrijke bedrijfslocaties*

Biodiversiteit

42

36-38, 60

36-38, 76-81, 84 36-38, 58

61, 101 59 54-62

EN10

Percentage van totaalvolume van gerecycled en hergebruikt water

EN11

Locatie en oppervlakte van het land dat eigendom is, gehuurd wordt, beheerd wordt in of grenst aan beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden*

60

EN12

Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden*

60

EN13

Beschermde of herstelde habitats

n.v.t. Pro bono

36-38, 60-61

n.v.t.

n.v.t.

EC6

Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties*

82-85

EN14

Strategieën, huidige maatregen en toekomstige plannen voor het beheersen van de gevolgen van biodiversiteit*

EC7

Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties*

43-45

EN15

n.v.t.

EC8

Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in de infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden door middel van verplichtingen van commerciële aard, danwel in natura of pro bono

Aantal op de rode lijst van de IUCN vermelde soorten en soorten op nationale beschermingslijsten met habitats in gebieden binnen de invloedssfeer van bedrijfsactiviteiten, ingedeeld naar hoogte van het risico van uitsterven*

EN16

Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht

58-62

EN17

Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging

60-62

EN18

Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen en gerealiseerde verlagingen

54-62

EN19

Emissie van ozonafbrekende stoffen naar gewicht*

60-62

EC9

Inzicht in en beschrijving van significante indirecte economische gevolgen, waaronder de omvang ervan*

33 Luchtemissie, afvalwater en afvalstoffen

33, 70-75

Milieu-indicatoren Managementbenadering

Pagina

Milieu-indicatoren

Economische indicatoren Managementbenadering

Omschrijving

DMA

Materialen

DMA

Energie

15-29

60

15, 22-33

** DMA: Disclosures on Management Approach, de Engelse term voor Management benadering.

134

jaarverslag 2011

135

GRI-tabel

GRI-tabel Indicator

Omschrijving

Milieu-indicatoren NOx, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht

EN21

Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming*

61-62

EN22

Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode

55-57

EN23

Totaal aantal en significante lozingen

EN24

Gewicht van getransporteerd, geïmporteerd, geëxporteerd of verwerkt afval dat als gevaarlijk geldt op grond van bijlage I,II,III,VIII en de Conventie van Basel en het percentage afval dat internationaal is getransporteerd*

55-57

Benaming, grootte, beschermingstatus en biodiversiteitswaarde van wateren en gerelateerde habitats die significante gevolgen ondervinden van de waterafvoer en – afvloeiing van de verslaggevende organisatie

n.v.t.

EN26

Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie

52-62, 97-109

EN27

Terugvorderbaar percentage verhandelbare goederen

54-57

Naleving

EN28

Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van milieuwet- en regelgeving

62, 84

Transport

EN29

Significante milieugevolgen van het transport van producten en andere goederen en materialen die worden gebruikt voor de activiteiten van de organisatie en het vervoer van personeelsleden

58-60

Algemeen

EN30

Totaal uitgaven aan en investeringen in milieubescherming naar type*

62

EN25

61

Werkgelegenheid

Gezondheid en veiligheid

136

jaarverslag 2011

Pagina

Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziektes

LA9

Afspraken over arbo-onderwerpen vastgelegd in formele overeenkomsten met vakbonden

Opleiding en onderwijs

Diversiteit en kansen

49-51

36-38, 45-47

LA10

Gemiddeld aantal uren dat een medewerker per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie en per geslacht*

42

LA11

Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan

42, 44

LA12

Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling*

42, 44

LA13

Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per werknemerscategorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit*

LA14

Verhouding van basissalarissen en vergoedingen tussen vrouwen en mannen per werknemerscategorie, per significant operationeel bedrijfsonderdeel*

DMA

Investerings- en inkoopbeleid

DMA

Verbod op discriminatie

36-38, 85 36-38, 44

43-45, 144-145

44

Mensenrechten Managementbenadering

36-38, 82-83

DMA

Vrijheid van onderhandeling en collectieve arbeidsonderhandeling

21, 36-38, 39-51

DMA

Kinderarbeid*

36-38, 82-85

36-38, 45-47

DMA

Gedwongen en verplichte arbeid*

36-38, 82-85

Gezondheid en veiligheid

21, 48-51

DMA

Veiligheidsbeleid

n.v.t.

DMA

Opleiding en onderwijs

21, 40-42

DMA

Rechten van inheemse bevolking

n.v.t.

DMA

Diversiteit en kansen*

36-38, 43

DMA

Assessment

n.v.t.

DMA

Verhouding bassissalarissen mannen en vrouwen*

36-38, 44

DMA

Remediatie

DMA

Werkgelegenheid

DMA

Verhouding tussen werkgever en werknemer

DMA

LA1

Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio, verdeeld naar geslacht

43-45

LA2

Totaal aantal en snelheid van personeelswerving en personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio*

44

LA3

Uitkeringen aan voltijdmedewerkers die niet beschikbaar zijn voor deeltijdmedewerkers, per significant operationeel bedrijfsonderdeel

44

Terugkeer en retentie na ouderschapsverlof, onderverdeeld naar geslacht*

50

LA4

Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt

44

LA5

Minimale opzegtermijn (en) in verband met operationele veranderingen, inclusief of dit wordt gespecificeerd in collectieve overeenkomsten*

44

LA15

Verhouding tussen werkgever en werknemer

LA8

60

Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Managementbenadering

Omschrijving

Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk EN20

Producten en diensten

Indicator

Pagina

LA6

Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele gezamenlijke arbo-commissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arboprogramma’s*

44-47

LA7

Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio en per geslacht

48-50

Investerings- en inkoopbeleid

36-38

HR1

Percentage van en totaal aantal aanmerkelijke investeringsovereenkomsten en contracten waarin clausules die mensenrechten in ogenschouw nemen zijn opgenomen of waarvan de naleving van de mensenrechten is getoetst

n.v.t.

HR2

Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen*

85

HR3

Totaal aantal uren personeelstraining over beleid en procedures betreffende aspecten van mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten, met inbegrip van het percentage van het personeel dat trainingen gevolgd heeft

n.v.t.

Verbod op discriminatie

HR4

Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen corrigerende maatregelen

Vrijheid van onderhandeling en collectieve arbeidsonderhandelingen

HR5

Activiteiten en significante leveranciers waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico zou kunnen gelden op overtreding van het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, alsmede de maatregelen die zijn getroffen ter ondersteuning van deze rechten*

82-85

Kinderarbeid

HR6

Activiteiten en significante leveranciers waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van kinderarbeid, alsmede de maatregelen die zijn gericht op de effectieve afschaffing van kinderarbeid*

82-85

83

137

GRI-tabel

GRI-tabel Indicator

Omschrijving

Indicator

Pagina

Mensenrechten HR7

Veiligheidsbeleid

HR8

Percentage van het beveiligingspersoneel dat training heeft gevolgd in het beleid of de procedures van de organisatie betreffende aspecten van de mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten

n.v.t.

Rechten van inheemse bevolking

HR9

Totaal aantal gevallen van overtreding van de rechten van de inheemse bevolking, alsmede de getroffen maatregelen

n.v.t.

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico is van gevallen van gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van gedwongen of verplichte arbeid*

n.v.t.

Assessment

HR10

Percentage en totaal aantal van activiteiten die beoordeeld zijn met betrekking tot de impact op mensenrechten*

Remediation

HR11

Aantal klachten ingediend, gerelateerd aan mensenrechten, en opgelost via formele klachtencommissies*

82-85

Managementbenadering

Gezondheid en veiligheid van consumenten

DMA

Privacy van klanten*

DMA

Naleving

Gemeenschap

DMA

Corruptie

DMA

Publiek beleid

n.v.t.

DMA

Concurrentiebelemmerend gedrag

n.v.t.

DMA

Naleving

PR2

Totaal aantal gevallen van niet-naleven van regelgeving en vrijwillige codes betreffende gevolgen voor gezondheid en veiligheid van producten en diensten gedurende de levensduur, naar type resultaat

84

PR3

Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen*

36-37

PR4

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende informatie over etikettering van producten en diensten, naar type resultaat

84

PR5

Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid

65-66

PR6

Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring

n.v.t.

PR7

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring, naar type resultaat

n.v.t.

Privacy van klanten

PR8

Totaal aantal gegronde klachten en het kwijtraken van klantgegevens*

84

Naleving

PR9

Monetaire waarde significante boetes wegens het niet naleven van weten regelgeving betreffende de verschaffing van producten en diensten

84

Etikettering van producten en diensten

36-37 36-37, 84

Percentage van de activiteiten waarbij lokale stakeholders betrokken zijn en impactassessments en ontwikkelingprogramma’s uitgevoerd zijn

SO9

Activiteiten met significante potentiële of reële negatieve invloed op lokale gemeenschappen

62, 76-81, 82-85

SO10

Preventie- en mitigatiemaatregelen ingevoerd voor activiteiten met significante potentiële of reële negatieve invloed op lokale gemeenschappen

62, 76-81, 82-85

SO2

Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s*

84-85

SO3

Percentage van het personeel dat training in het anticorruptiebeleid en de –procedures van de organisatie heeft gevolgd

n.v.t.

SO4

Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van corruptie

84-85

SO5

Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan ontwikkelingen hiervan, evenals lobbyen

75

SO6

Totale waarde van financiële en in-naturabijdragen aan politiek partijen, politici en gerelateerde instellingen per land

75

Concurrentiebelemmerend gedrag

SO7

Totaal aantal rechtszaken vanwege concurrentiebelemmerend gedrag, antikartel- en monopolistische praktijken, alsmede de resultaten van deze rechtszaken

Naleving

SO8

Monetaire waarde significante boetes en totaal aan niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van weten regelgeving

DMA

Gezondheid en veiligheid van consumenten

DMA

Etikettering van producten en diensten

n.v.t.

DMA

Marketingcommunicatie

n.v.t.

Corruptie

Publiek beleid

Marketingcommunicatie

36-37, 84

SO1

84

Levensduurstadia waarin de gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid worden beoordeeld met het oog op verbetering en het percentage van belangrijke producten dienstencategorieën die aan dergelijke procedures onderhevig zijn*

85

DMA

36-37

PR1

Maatschappij

Gemeenschap

Pagina

Productverantwoordelijkheid

Gedwongen en verplichte arbeid

Managementbenadering

Omschrijving

70-75

48-51

n.v.t.

84

Productverantwoordelijkheid Managementbenadering

138

jaarverslag 2011

36-37

139

Onafhankelijk

Assurance-Rapport

Aan de lezers van het ‘Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag 2011’ van Van Gansewinkel Groep. De Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep heeft ons verzocht zekerheid te verstrekken bij de Duurzaamheidsinformatie in het ‘Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag 2011’ (verder: het Verslag). De Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep (verder: Van Gansewinkel) is verantwoordelijk voor het opstellen van het Verslag, waaronder de Duurzaamheidsinformatie, inclusief het bepalen van de te rapporteren materiële onderwerpen. Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport bij de Duurzaamheidsinformatie te verstrekken. Wat was de reikwijdte van onze opdracht?

Onze opdracht was gericht op het verschaffen van een beperkte mate van zekerheid of de hoofdstukken ‘Organisatie en verankering van duurzame ontwikkeling’, ‘People’, ‘Planet’, ‘Stakeholderdialoog’, ‘Duurzaam ketenbeheer’ en de paragraaf ‘Klanttevredenheid’ in het hoofdstuk Profit in het Verslag van de Raad van Bestuur ‘ (verder: ‘de Duurzaamheidsinformatie’), in alle van materieel belang zijnde aspecten, juist is weergegeven. De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van informatie en zijn geringer in diepgang dan de werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. We verstrekken geen zekerheid bij de haalbaarheid van de doelstellingen, verwachtingen en ambities van Van Gansewinkel.

140

jaarverslag 2011

Tevens hebben we, voor zover wij dat kunnen beoordelen, vastgesteld of de informatie over duurzaamheid in de overige onderdelen van het Verslag verenigbaar is met de Duurzaamheidsinformatie. Welke verslaggevingscriteria heeft Van Gansewinkel gebruikt?

Van Gansewinkel hanteert de ‘Sustainability Reporting Guidelines’ (G3.1) van de Global Reporting Initiative (GRI) voor het opstellen van de Duurzaamheidsinformatie, zoals toegelicht in de bijlage ‘Over dit verslag’ uiteengezet op pagina 130 tot en met 131 van het Verslag. Welke Assurance-Standaard hebben wij gebruikt?

We hebben onze opdracht uitgevoerd in overeenstemming met de Standaard 3410N “Assurance-opdrachten inzake maatschappelijke verslagen” van het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants. Op basis van deze standaard is het onder andere vereist dat de leden van het assurance-team over de specifieke kennis, vaardigheden en vaktechnische bekwaamheden beschikken die nodig zijn om de Duurzaamheidsinformatie in het Verslag te kunnen begrijpen, de vereiste assurance informatie daarover te kunnen identificeren en verzamelen alsmede dat die leden voldoen aan de vereisten van de Ethische Code voor Professionele Accountants van IFAC, inclusief onafhankelijkheid. Wat hebben wij gedaan?

We hebben ondermeer de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • Het uitvoeren van een media- en internetanalyse naar milieu, veiligheid- en sociale issues voor Van Gansewinkel ter verdieping van ons inzicht in de relevante duurzaamheidsonderwerpen en -vraag-

stukken in de rapportageperiode; • Het afnemen van interviews met medewerkers op groepsniveau en bij entiteiten over strategie, het beleid, de communicatie en het management in relatie tot duurzaamheid en ook met medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de totstandkoming van de Duurzaamheidsinformatie; • Het beoordelen van de opzet en implementatie van systemen en processen voor informatieverzameling en –verwerking, waaronder de aggregatie van gegevens in de Duurzaamheidsinformatie; • Op basis van deelwaarnemingen interne en externe documentatie beoordelen om te bepalen of de Duurzaamheidsinformatie in het Verslag adequaat is onderbouwd; • Het vaststellen van consistentie van de overige informatie in het Verslag met de Duurzaamheidsinformatie; • Het evalueren van de redelijkheid van de veronderstellingen die ten grondslag liggen aan de in de Duurzaamheidsinformatie opgenomen toekomstgerichte informatie; • Het evalueren of de Duurzaamheidsinformatie in lijn is met onze algemene kennis van en ervaring met duurzaamheid bij Van Gansewinkel. Tijdens ons onderzoek hebben wij de noodzakelijke wijzigingen in het Verslag besproken met Van Gansewinkel en hebben wij vastgesteld dat deze wijzigingen adequaat zijn verwerkt in de definitieve versie.

Wij rapporteren tevens, voor zover wij dat kunnen beoordelen, dat de informatie over duurzaamheid in de overige onderdelen van het ‘Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag 2011’ verenigbaar is met de Duurzaamheidsinformatie. Commentaar

Zonder dat onze observaties de strekking van ons assurance-rapport aantasten, verdienen de volgende zaken naar onze mening de aandacht: • In het Verslag zijn de visie en strategie van Van Gansewinkel opgenomen, inclusief doelstellingen voor de belangrijkste indicatoren. Deze doelstellingen hebben betrekking op het eerstvolgende kalenderjaar. Daar duurzaamheid een lange termijn agenda is voor Van Gansewinkel Groep, adviseren wij om doelstellingen voor de langere termijn te ontwikkelen. • Van Gansewinkel heeft ten behoeve van het Verslag een materialiteitsanalyse uitgevoerd om de relevante duurzaamheidsonderwerpen te bepalen. We adviseren Van Gansewinkel deze analyse een structureel onderdeel van stakeholdermanagement te maken, zodat de uitkomsten hiervan gebruikt kunnen worden voor toetsing en ontwikkeling van het duurzaamheidsbeleid en de inrichting van een volgend Verslag.

Wat is onze conclusie?

Uit onze werkzaamheden is niet gebleken dat de Duurzaamheidsinformatie, in alle van materieel belang zijnde aspecten, onjuist is weergegeven uitgaande van de verslaggevingcriteria.

Eindhoven, 11 April 2012 KPMG Accountants N.V.

M.J.A. Verhoeven RA

141

Personalia van de

Personalia van de

Raad van Bestuur

raad van Commissarissen

Mr. L.M. Sondag (1962)

Mr. D.T.G. Gijsbers (1964)

CEO

COO

Ruud Sondag studeerde rechten aan de Rijks Universiteit Utrecht. In de periode 1987-1997 vervulde hij diverse managementfuncties bij Nedlloyd lijnen, laatstelijk als Marketing- en Salesdirecteur Europa. In 1997 werd hij Marketingen Salesdirecteur bij Van Gansewinkel Groep en lid van de hoofddirectie. Sinds 2001 is hij voorzitter van de Raad van Bestuur, Chief Executive Officer (CEO) van Van Gansewinkel Groep. Commissariaten/nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen van de Meeuw Holding bv • Lid Raad van Commissarissen van EXA Holding • Voorzitter Bestuur van Stichting Regionale Omroep Brabant • Lid adviesraad van de Faculteit rechten, economie en bestuurskunde van de Rijks Universiteit Utrecht

Y. Luca (1965)

CFO

COO

Nevenfuncties: • Lid van de Raad van Toezicht van Wings of Support. Deze stichting probeert kinderen in landen waar de KLM en Martinair op vliegen te helpen aan onderdak en onderwijs • Bestuurslid WENb, werkgeversvereniging voor energie, kabel & telecom, afval & milieu

jaarverslag 2011

Huidige functie: Partner CVC Capital Partners, Nederland Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 maart 2006

Hugo van Berckel is partner bij CVC Capital Partners. Voordat hij in 1999 bij CVC Capital Partners kwam werken, heeft hij diverse functies bekleed bij o.a. ABN AMRO bank en KLM. Royal Dutch Airlines. Hugo van Berckel studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden en heeft een Master of. Business Administration van INSEAD, Fontainebleau. Hij bekleedt commissariaten bij Koninklijke Volker Wessels Stevin, Raet NV en C1000.

Commissariaten/nevenfuncties: • Vice-voorzitter Vereniging van Afvalbedrijven • Lid Raad van Commissarissen Van Loon, vleesbedrijf

R.C. de Fluiter Balledux (1963) Rob de Fluiter Balledux studeerde Fiscale Economie en Rechten aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Na zijn studie begon hij als Belastingadviseur bij Deloitte & Touche, waarna hij in 1995 de overstap maakte naar Nedlloyd. Binnen Nedlloyd begon hij als Hoofd Fiscale Zaken en volgde in 2000 een opleiding aan de Harvard Business School (USA) en eindigde zijn loopbaan bij Nedlloyd als Directeur Financiën. In 2002 vervolgde hij zijn carrière als Chief Financial Officer (CFO) bij Martinair. Sinds mei 2009 is Rob de Fluiter Balledux CFO bij Van Gansewinkel Groep.

142

Diederik Gijsbers studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Brabant in Tilburg. Na zijn studie is hij als juridisch adviseur in dienst getreden bij BDO CampsObers registeraccountants. In 1992 maakte hij de overstap naar de Van Gansewinkel-organisatie. Daar vervulde hij diverse functies. Hij was van 1996 tot 2001 verantwoordelijk voor alle inzamel-activiteiten in Nederland. Vanaf 2001 maakt hij deel uit van de Groepsdirectie en sinds 2005 van de Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep. Binnen de Raad van Bestuur is hij verantwoordelijk voor de inzamelen bewerkingsactiviteiten in Nederland en sinds 2010 ook voor alle inzamelactiviteiten in België, Luxemburg en Frankrijk.

H. van Berckel (1960)

Yves Luca studeerde toegepaste economische wetenschappen aan de Rijks Universiteit Gent. Na zijn legerdienst vervulde hij functies bij Air Products te Emmaus (USA) en BauwensCotrabel. Bij laatstgenoemde was hij verantwoordelijk voor Cotrabel. In 1995 trad hij als logistiek manager in dienst van Van Gansewinkel België. In de daaropvolgende jaren vervulde hij diverse regionale en nationale directiefuncties. Vanaf 2001 maakt hij deel uit van de Groepsdirectie en sinds 2005 van de Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep. Sinds 2010 is hij naast de recyclingactiviteiten ook verantwoordelijk voor de Energy from Waste-activiteiten (AVR) en alle activiteiten in Polen en Tsjechië.

P.A.M. Berdowski (1957) Huidige functie: CEO van Koninklijke Boskalis Westminster nv Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 april 2009

Peter Berdowski studeerde Chemie aan de Universiteit van Utrecht. Voor 1997 bekleedde hij diverse leidinggevende posities in Nederland bij Koninklijke Shell Groep en Krekel van der Woerd Wouterse. In 1997 trad Berdowski in dienst bij het internationale baggerconcern Koninklijke Boskalis Westminster als lid van de Raad van Bestuur. Hij werd vice-voorzitter in 2001 en is voorzitter van de Raad van Bestuur van de onderneming sinds mei 2006.

C.J. van den Driest (1947) Huidige functie: Voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Anthony Veder Group nv en Van Oord nv en lid van de Raad van Commissarissen van Stork bv en Koninklijke Vopak nv Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 april 2009

Carel van den Driest studeerde bedrijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na zijn studie werkte hij bij o.a. Shell in Den Haag en Brunei en kwam daarna te werken voor het Rotterdamse scheepvaart- en havenbedrijf Van Ommeren. Binnen Van Ommeren vervulde hij een aantal directiefuncties om uiteindelijk tot de Raad van Bestuur toe te treden, vanaf 1991 tot 1999 als voorzitter. In 2000 stapte Van den Driest over naar ECT en vervulde daar de functie van voorzitter van de directie. In 2002 werd hij voorzitter van de Raad van Bestuur van Koninklijke Vopak nv, een functie die hij vervulde tot eind 2005.

R. Gorenflos (1961) Huidige functie: Partner Kohlberg Kravis Roberts LLP, London, Verenigd Koninkrijk Duitse nationaliteit Benoemd per 1 maart 2006

Reinhard Gorenflos is partner bij KKR. Sinds zijn aanstelling in 2001 speelde hij een leidende rol in de investeringen in AVR, Van Gansewinkel, Duales System Deutschland (DSD), FL Selenia, MTU Aero Engines, Demag, Zumtobel, en Legrand. Gorenflos is daarnaast lid van het Portfolio Management Committee en het Infrastructure Investment Committee. Gorenflos studeerde Economie aan de Universiteit van Freiburg in Duitsland en heeft een Master in Public Administration, John McCloy Academic Scholar, van de School of Government aan de Universiteit van Harvard (USA).

143

Verklarende woordenlijst BEC Biomassa Energie Centrale Biomassa Biologisch afbreekbare fractie van producten, afvalstoffen en residuen Brandbaar afval Huishoudelijk afval en bedrijfsafval aangeboden aan de verbrandingsinstallaties in Rozenburg en Duiven, danwel door van Gansewinkel ingezameld en aangeboden aan een verbrandingsinstallatie van derden Capex Investeringen (capital expenditures) CEE Central Eastern Europe, in dit verband: Polen, Tsjechië en Hongarije CEO Chief Executive Officer CFK Chloorfluorkoolwaterstoffen CFO Chief Financial Officer CO2 Koolstofdioxide (broeikasgas) COO Chief Operations Officer Cradle to Cradle De kern van Cradle to Cradle ligt in het concept; afval is voedsel. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Deze kringloop is dan compleet.... en afval is voedsel. Cradle to Cradle® is een geregistreerd merk van McDonough Braungart Design Chemistry CVC Capital CVC Capital Partners is een internationale private equity-partij en een van de aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep Design for recycling Zie: ontwerpen voor recycling Downcycling Wanneer een gerecyclede grondstof niet meer de zuiverheid van de oorspronkelijke grondstof heeft en sprake is van degradatie van de grondstof wordt gesproken van downcycling EBIT Operationeel resultaat voor aftrek van rente en belasting (Earnings Before Interest and Taxes) EBITDAE Winst voor rente, belasting, afschrijvingen, amortisatie en uitzonderlijke resultaten Economische grondstoffenschaarste Economische grondstoffenschaarste onstaat op de grondstoffenmarkt door verschuivingen in vraag en aanbod. De beschikbaarheid van grondstoffen is hierbij belangrijk voor de prijsontwikkeling in de markt. EHBO-incidenten Een eenmalige behandeling en/of observatie van kleine schaafwonden, snijwonden, brandwonden, splinters etc. die geen medische behandeling door een arts behoeven. Zo’n behandeling en observatie wordt ook EHBO genoemd wanneer deze toch door een arts of door een bij een ziekenhuis geregistreerde professional is uitgevoerd. Het incident mag niet hebben geleid tot aangepast werk of verzuim Energy from waste Energie uit afval EPEA Environmental Protection and Encouragement Agency (EPEA). EPEA ondersteunt Van Gansewinkel Groep bij de toepassing van het Cradle to Cradle-principe Ernstgraad Aantal verloren werkdagen x 1.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De ernstgraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel Fatale afloop Een incident met een zodanige schade aan de gezondheid met als gevolg dat de betrokkene binnen 30 dagen onafgebroken verzuim aansluitend op het incident overlijdt indien de doodsoorzaak mede is gelegen in het opgelopen letsel Footprint In dit verband wordt hier de CO2-voetafdruk bedoeld. De CO2-voetafdruk geeft aan hoeveel CO2 een organisatie met haar activiteiten uitstoot en kan daarmee gezien worden als een soort van vervuilingsindex FORZ Secundaire bouwstof van dochteronderneming Van Gansewinkel Minerals Frequentiegraad Aantal incidenten met verzuim* 1.000.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De Frequentiegraad kan zowel betrekking hebben op eigen als ingehuurd personeel fte fulltime-equivalent Fysieke grondstoffenschaarste De tastbare en feitelijke hoeveelheid grondstoffen op de wereld of in een gepaald gebied Garanties van Oorsprong Garanties van Oorsprong geven informatie over de manier waarop elektriciteit is geproduceerd. Ze bewijzen dat de elektriciteit op een duurzame manier is opgewekt. De Garanties van Oorsprong staan voor ‘groene’ energie en kunnen hiermee het energieverbruik van bedrijven en instellingen verduurzamen Geopolitieke schaarste Er is sprake van geopolitieke schaarste als schaarser wordende grondstoffen worden gebruikt als economisch en politiek wapen Gevaarlijk afval Afval dat volgens de Eural indeling als gevaarlijk ingedeeld is (met een *). Hiertoe wordt ook het KGA/KCA (klein chemisch afval) gerekend zoals verfafval, batterijen, oplosmiddelen, toner en medicijnresten

144

jaarverslag 2011

GRI Global Reporting Initiative. Het verslag van Van Gansewinkel Groep op het gebied van duurzaamheid is samengesteld op basis van het Global Reporting Initiative versie 3.1. De G3 onderscheidt verschillende toepassingsniveaus; van C tot A. Van Gansewinkel Groep rapporteert over een groot gedeelte van de kernindicatoren van de GRI en is transparant over haar uurzaamheidsactiviteiten. KPMG heeft het verslag geverifieerd waardoor het verslag een A+-niveau krijgt GWh Gigawattuur (1.000 MWh (megawattuur) of 1 miljoen Kwh (kilowattuur) Incident met aangepast werk Een incident met schade aan de gezondheid als gevolg, waardoor de betrokkene niet meer in staat is om zijn volledige takenpakket dat normaal aan hem toegewezen is uit te voeren. De medewerker start de eerstvolgende werkdag na het tijdstip van de gebeurtenis met aangepast werk Incident met medische behandeling Een incident met letsel, niet zijnde een incident met verzuim of aangepast werk, waarbij men als gevolg de behandeling alleen door een arts of medisch specialist uit mag laten voeren. Medische behandeling omvat geen incident met EHBO-behandeling ISO 9001 Internationale norm voor kwaliteitszorgsystemen ISO 14001 Internationale norm voor milieuzorgsystemen Kader richtlijn afval EG-richtlijn voor de omgang en verwijdering van afvalstoffen, wordt thans in de lidstaten geïmplementeerd KKR Kohlberg Kravis & Roberts; KKR is een private equity-partij en één van de aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep KTO Klanttevredenheidsonderzoek Kton Kiloton Lean Six Sigma Is een kwaliteitmanagementmethode om operationele prestaties van een organisatie te verbeteren door middel van het identificeren van tekortkomingen in, en verbeteren van, werkprocessen binnen een organisatie Level Playing Field Is een metafoor voor gelijk speelveld waarop voor elke marktpartij dezelfde regels gelden MMO Medewerker Motivatie Onderzoek Mton Megaton MWh MegaWattuur Near miss Een ongeplande gebeurtenis of reeks van gebeurtenissen die niet heeft geresulteerd in letsel, ziekte of schade, maar waar dit wel had kunnen gebeuren NGO’s Non-governmental organisations Non-ferro’s Een non-ferrometaal is een metaal dat geen ijzer bevat of waarin de legeringen ijzer niet als hoofdbestanddeel hebben (bijvoorbeeld koper, aluminium, zink, brons en messing) NVMP Nederlandse Verwijdering Metalektro Producten OHSAS 18001 Internationale norm en zorgsysteem voor de borging van veiligheid en gezondheid op de werkvloer Ongeval met verzuim Een ongeval met schade aan de gezondheid als gevolg, waardoor de betrokkene de eerstvolgende werkdag na het tijdstip van de gebeurtenis zijn eigen werkzaamheden, of vervangende werkzaamheden, niet kan aanvangen Ongeval zonder verzuim Een incident met aangepast werk of een ongeval met medische behandeling. Zie: ongeval met aangepast werk of incident met medische behandeling Ontwerpen voor recycling Ontwerpen voor recycling betekent dat producten zodanig worden ontworpen dat ze volledig kunnen worden hergebruikt uitgaande van het Cradle to Cradle-principe. De grondstoffen en materialen zijn bewust gekozen en samengesteld zodat ze opnieuw voor hetzelfde doel of functie kunnen worden gebruikt OR Ondernemingsraad SWOT Strength, Weaknesses, Opportunities en Threats (analyse van sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen) R1-status Installatie voor nuttige toepassing.. Met een R1-status wordt het voor een afvalverbrander gemakkelijker om afval in te voeren uit het buitenland. Die installaties moeten dan wel aan de norm daarvoor voldoen Renewables Vernieuwbare grondstof SHEQ Safety, Healt, Environment and Quality TCI Thermische Conversie Installatie TJ Terra joule Trackwise Trackwise is een elektronisch managementsysteem dat ondersteuning biedt aan de organisatie voor het registreren en opvolgen van SHEQ-gerelateerde items, zoals incidenten en near misses, inspecties, audits, sancties en onderzoeken Upcycling Bij upcycling krijgt de gerecyclede grondstof een hogere zuiverheid dan die van de oorspronkelijke grondstof Urban mining Het terughalen en terugwinnen van waardevolle grondstoffen uit afgedankte producten WEEE Waste Electrical and Electronic Equipment

145

Colofon Concept, design en realisatie credo.creatie, Eindhoven Drukwerk en afwerking De Budelse Fotografie Clea Betlem Beeldbank Van Gansewinkel Groep Lettertypes BentonSans, Corporate Papier Steinbeis Charisma Silk Revive Natural White Concept, coördinatie en eindredactie Fredericke van Blotenburg Jacqueline van Druten - de Wit Geert D’Haese Frank Janssen Tim Kezer Gertwin Klomp Bart Nevels Natasja van Rompaey - de Vaal Jurriaan Spoel Hendrik van de Vijver Advies C&F Report Voor meer informatie Internet www.vangansewinkelgroep.com e-mail [email protected] Afdeling Corporate Communicatie, Eindhoven +31 40 751 40 00

Dit jaarverslag is gedrukt op 100% gerecycled papier en kan na gebruik weer worden ingezet voor ons Cradle to Cradle-gecertificeerde Office Paper.

146

jaarverslag 2011

Van Gansewinkel Groep Hoofdkantoor Flight Forum 240 NL-5657 DH Eindhoven Postbus 8785 NL-5605 LT Eindhoven Tel +31 40 751 40 00 Email [email protected] www.vangansewinkelgroep.com De vennootschap is ingeschreven bij het Handelsregister in Rotterdam onder dossiernummer 24390763.

jaarverslag 2011 Geïntegreerd financieel en duurzaamheidsverslag

Recommend Documents