HOUVAST extra editie SLAPEN. valt te leren. Een brief met goed nieuws voor u. Houvast - extra editie

HOUVAST extra editie

SLAPEN valt te leren

Een brief met goed nieuws voor u

Houvast - extra editie 2013









1

Houvast

Rust, ontspanning, slaap...

Tweemaandelijks info-blad voor geestelijk en lichamelijk welzijn.

Een goede slaap is een hemelse zegen. Het is zo belangrijk om voldoende uren te genieten van de weldoende kracht van een diepe en verkwikkende slaap. Met de slaap staat of valt een goede gezondheid. Een goede nachtrust is één van de acht In onzekere tijden en natuurlijke genezers die door de Schepper werden voorzien momenten, is en blijft er een waarde die nooit wankelt. voor het gezond houden en het genezen van de mens. Gods Woord is een lamp die En nochtans is de slaap één van de moeilijkheden waarmee de weg verlicht, het hart mensen worstelen. Wat is de reden? Wat is er nodig om de verwarmt, de geest richt naar kwaliteit van de slaap te verbeteren? Zijn er hulpmiddelen en hogere gedachten en methodes die het inslapen vergemakkelijken, de kwaliteit van de uitzichten. Elke dag opnieuw biedt het slaap verbeteren, de spanning verminderen, je helpen om los te houvast, voor mensen van nu. laten en weg te glijden in een vredige en gelukzalige slaap? Het is geen kleinigheid om op deze vragen antwoorden te geven Contactadres uitgever : in deze mini-uitgave van Houvast, maar we doen onze uiterste Hurdumont 9 best om nuttige informatie te geven. Het is onze diepste 7880 Vloesberg betrachting om via deze uitgave enkele inzichten en ervaringen tel. 068/75.16.01 over te brengen die het mechanisme van de slaap helpen [email protected] begrijpen. Daarnaast is dit blad ook een aanmoediging om je Rekeningnummer: gezondheid te koesteren als een waardevolle schat, wel wetend IBAN BE53 6528 1069 4053 dat deze bepaald wordt door wetmatigheden en mechanismen. BIC HBKA BE22 Een goede gezondheid is een zegen die ons dankbaar omhoog tnv. Groene Dag Vloesberg doet kijken, maar we vergeten het vaak om die dankbaarheid te divisie De Levensark. uiten. Trouwens kan het bewust worden van die positieve Bijdrage abonnementen: feiten in je leven, een hulp zijn om de slaap en je gezondheid te per jaargang verbeteren. Zo breng je een positieve en dynamische kringloop bij betaling : vermeld “Houvast” in beweging met een uitzicht op een betere gezondheid - of de bescherming ervan. Deze mini-brochure is een extract We wensen de lezers een prettige lectuur. uit “Slapen kan je leren” van Zoals vermeld is “de slaap de helft van de gezondheid”... en Stefaan De Wever / Groene Dag. daarom is er reden om deze gids met aandacht te lezen en zijn waardevolle adviezen uit te proberen. Houvast - extra editie 2013









2

Beter slapen? Het kan. Ben je 's morgens goed uitgeslapen ? Voel je je fit na een deugddoende nachtrust ? Of heb je last van slaapproblemen ? Een goede nachtrust is één van de fundamenten waarop het menselijk welzijn is gebouwd. Maar hoe vaak wordt de kwaliteit en de noodzaak van een goede slaap niet onderschat? Nochtans is een voldoende en diepe slaap belangrijk om tijdens de dag goed te functioneren. Slapen is noodzakelijk voor de lichamelijke en psychische gezondheid van de mens. Ik ben overtuigd dat slapen de enige echte goede manier is om je energiepeil op te vijzelen. Een goede nachtrust is de beste verzekering van een maximale energie. Natuurlijk rijst dan de vraag : wat zit er achter een slechte slaap ? Dergelijke vraag is niet in één woord te beantwoorden, omdat zoveel verschillende dingen onze slaap kunnen doorkruisen... Maar snel zal je zelf ontdekken welke oorzaak voor jou het meest toepasselijk is en als je de oorzaak kent, kan je er iets aan doen. Slapen is in de eerste plaats lichamelijk recupereren. Slapen is de ontspanning bij uitstek : de tijd om tijdens de dag opgelopen spanning te laten uitdeinen. Je energiereserves kunnen tijdens deze tijd worden aangezuiverd, en je lichaam wordt gereinigd... Zelfs al slaap je, toch is je lichaam heel erg in de weer om van jou een nieuwe mens te maken... maar er zijn grenzen aan. Als je lichaam heel hard moet werken tijdens de nacht, kan je begrijpen dat je ‘s morgens niet zo fris wakker wordt... Zelfs al heb je voldoende lang en zelfs diep geslapen... Slapen laat toe om de indrukken van de dag te verwerken en te ordenen. Levend en bewegend in een wereld die iedere dag duizenden boodschappen op ons projecteert, die bewust of onbewust worden opgevangen, zoeken we naar een moment om alles op een rijtje te zetten... de nacht, de slaap, de droom, het moment waarop het stil wordt... Of het dan wèrkelijk ‘stil’ wordt hangt vaak af van iemands innerlijke gesteldheid. Maar vanuit Houvast - extra editie 2013





onze innerlijke stem zal alles vragen om een antwoord. Een positieve bevestiging, een hoopvolle conclusie of acceptatie zal maken dat ieder feit ‘geklasseerd’ kan worden, zodat het zonder opstandigheid of onrust aan de oppervlakte mag komen. Dat steeds meer mensen lijden aan slapeloosheid, kan verklaard worden door verschillende factoren waaronder : een te hoge werkdruk en prestatiedrang; emotionele druk, spanningsgevoel, fysieke obstructies, slechte voeding, pijn, ziekelijke condities,... zijn uiteraard grote boosdoeners. Vaak ook slaapt men "slecht" door een verkeerde houding of door te slapen op een niet aangepast slaapsysteem. Drie belangrijke factoren bepalen je nachtrust :     1. Factoren die te maken hebben met je algemene gezondheidstoestand en alle invloeden die ermee te maken hebben.     2. Factoren die te maken hebben met je slaapomgeving : geluid, kamer, warmte, koude e.v.a.     3. Factoren die te maken hebben met je bed en bedbekleding (materialen, constructie...) Het belang van een goede nachtrust Wanneer je slecht geslapen hebt, zal je gewoonlijk overdag zowel fysiek als geestelijk minder presteren. Je geestelijke barometer zal niet zo makkelijk op zonnig staan en een gevoel van lusteloosheid kan zich van je meester maken. Het is mogelijk dat je de inspanning schuwt en dat je je taken met tegenzin aanpakt. Bij de minste inspanning voel je je moe, je concentratie verslapt en je wordt humeurig en prikkelbaar. Je kans op ongevallen, zowel op het werk als in de wagen, neemt toe. In tegenstelling met het gebrek aan slaap, geeft een goede slaap een helder hoofd. Je voelt je alert en betrokken bij wat je doet en niets is je teveel. Je vindt plezier in en voelt je bekwaam tot je bezigheden.





3

Als je gedurende meerdere dagen of weken geen kans ziet om je goed uit te slapen, nemen de negatieve symptomen toe en kunnen tijdelijke of blijvende karakterwijzigingen teweeg brengen : je bent permanent humeurig, onhebbelijk tegen je kinderen of partner, prikkelbaar en opvliegend op je werk... en voor je het weet zit je in een vicieuze cirkel. Natuurlijk is het mogelijk dat je deze factoren niet zelf in de hand hebt. Het is mogelijk dat je engagementen op een zeker moment uit de hand lopen en dat je niet op tijd aan de rem kon trekken. Iedereen maakt in het leven wel eens een crisismoment mee. Dergelijke crisismomenten kunnen ons leven voor altijd wijzigen. Het mechanisme van hollen tegen de tijd in, tegen je ritme, tegen je onzekerheden kunnen maken dat bepaalde patronen gevestigd worden die je leven blijvend beïnvloeden. Het is opletten geblazen voor de vicieuze cirkel waarin je terechtkomt, je weet wel : zo van "niet kunnen slapen van de honger en niet kunnen eten van vermoeidheid" heeft zware gevolgen. Het is niet zo dat ons lichaam over grenzeloze aanpassingsvermogens beschikt, of eindeloze afwijkingen toelaat in zijn normaal functioneren. De menselijke buffercapaciteit daalt met het verminderen van de gezondheid... en de enige mogelijkheid om je gezondheid terug kansen te geven, is door een betere slaap. Als je gedurende lange tijd slapeloze periodes kent, word je veel gevoeliger voor ziekte en zal je hele gezondheidstoestand ondermijnd worden door je gebrek aan reserves. En als je krediet opgebruikt is, ga je door de mand. Het aantal mensen dat aan slaapstoornissen lijdt is ontzettend groot. Hoewel iedereen wel af en toe eens last kan hebben van een slapeloze nacht, hebben sommige mensen er aanhoudend problemen mee, of zij raken de slaap helemaal kwijt. Een moeilijke zaak voor henzelf, maar evenzeer voor de mensen rondom hen. Zij begrijpen er niets van. Soms zoekt men naar de oorzaak, maar het is niet eens nodig dat er een oorzaak is.' " Men moet de slaap, of het 'slap-worden' zien als een zinvol gebeuren, dat kadert in een Houvast - extra editie 2013





totaalvisie op het menselijk leven. Alleen dàn zal men de hinderlijke ongemakken van het ontbreken ervan begrijpen en kunnen benaderen. " " Onder de titel 'slaapstoornissen' gaan meestal : " - moeilijkheden met het inslapen, " - onrustige slaap, - regelmatig wakker worden, met " opnieuw inslaapproblemen " - voortijdig wakker worden. Een aantal mensen slaapt vrij goed, maar voelt zich 's morgens niet uitgeslapen. Dit kan grote proporties aannemen. Het ergste aan slaapstoornissen is, dat men in een vicieuze cirkel kan belanden. De slaapstoornissen maken dat je je overdag vermoeid voelt. De ganse dag strijd je tegen de slaap en oefen je jezelf om niet te slapen, eenmaal thuis wil je wel slapen, maar de grote vermoeidheid maakt dat je gedachten ongecontroleerd naar boven komen, zodat de echte goede slaap niet wil komen. Toch ellendig moe zijn, maar van slapen komt niets in huis... Hoe is het mogelijk ? Dan maar medicijnen? Dat is een te gemakkelijke oplossing die niets oplost. Te veel mensen grijpen snel naar slaapmiddelen. Er is iets fout, en dat moet opgelost worden. Vergeet niet dat medicijnen een invloed uitoefenen op tal van niveaus en dat het gebruik ervan ook andere systemen beïnvloedt. In ieder geval moet men vermijden ze in te nemen, als de noodzaak daartoe niet bestaat. Een belangrijk gevaar bij slaapmiddelen is de gewenning: door de ontregeling van de biologische functies, raakt de interpretatie van het autonome zenuwstelsel in de war. Men moet rekening houden met de nevenwerkingen: geen enkel medicijn werkt op een natuurlijke manier. Deze chemische dwangmiddelen bevorderen nooit een gezonde, natuurlijke slaap. Geen enkele remedie bewerkt een natuurlijke slaap. Medicijnen grijpen in op het natuurlijk verloop van de slaapstadia. Een onprettige vaststelling is, dat de effecten van een slaappil soms nawerken na het opstaan. Met het gevoel van een 'kater', gebrek aan helderheid of geestelijke





4

wakkerheid, gaat men vermoeid een onwezenlijke dag in. Onder deze last lijdt het prestatievermogen en de concentratie neemt af." Nochtans is slapen eenvoudig. Maar voor wie hem niet kan vinden is hij onbegrijpelijk ver weg. Deze mensen maken zich zorgen, denken het ergste... Elke bijkomende factor leidt hen verder weg van de kans om een goede slaap opnieuw te 'zien'. De slapeloosheid bevestigt telkens het onvermogen om op een normale manier de slaap te vatten. Slapen is een natuurlijke reactie op vermoeidheid. Het is een verkwikkende rust. Een periode waarin het bewustzijn van een mens op een laag peil wordt teruggeschroefd. Zorgen voor een goede verkwikkende slaap is een belangrijke opdracht die men ernstig moet nemen. De slaaptijd is geen verloren periode, maar een periode waarin het natuurlijke evenwicht moet hervonden worden. Een tijd om geestelijk en fysiek orde op zaken te zetten. Zinvolle ontspanning, om zich nadien weer zinvol te kunnen in-spannen... Hoeveel slaap heeft men nodig ?         Het is moeilijk om een algemeen advies te geven. Sommige mensen hebben voldoende aan vijf uren nachtrust, ook gedurende lange tijd, en voelen zich daar bijzonder goed mee. Anderen raken niet uit bed na acht uren slaap. Hoewel grote individuele verschillen, hebben de meeste mensen na 7 à 9 uren voldoende nachtrust genoten. Het is normaal dat de slaapduur vermindert naarmate de leeftijd vordert, maar dit heeft meestal te maken met de indeling van de dag. Mensen die een druk en bewogen leven leiden, terwijl hun gezondheidspotentieel niet bijzonder hoog ligt, kunnen behoefte hebben aan acht uur slaap per nacht, terwijl ze zich slechts zeven uur slaap gunnen. Op die manier bouwen zij een slaaptekort op. Meer dan de helft van de mensen leeft met een slaaptekort van 30 uur. Het is niet zo dat de uren die men in bed ligt, die moeten geteld worden. Voldoende mensen liggen een normale tijd in bed, maar slapen daarom nog niet. Eigenlijk kan je, ongeacht je leeftijd, zelf je behoefte aan nachtrust aanvoelen. Mits het Houvast - extra editie 2013





weglaten van prikkel- en pepmiddelen, zal je spoedig zelf bepalen wat de ideale tijd is voor jou om te slapen. Wetenschappelijk onderzoek naar de menselijke slaap heeft uitgewezen dat elk individu een relatief stabiel slaappatroon heeft, ttz de afwisseling tussen lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap. Tijdens de lichte slaap valt de hersenactiviteit terug naar een lagere versnelling : na een korte oppervlakkige slaap ga je over in een diepe slaap, waarin de energie wordt opgebouwd voor de volgende dag. De REM-slaap of actieve slaap vertoont een sterke hersenactiviteit, dromen en REM : REM betekent Rapid Eye Movement, omdat je ogen in die fase snel bewegen. Het is een biologisch noodzakelijke slaapfase. Tijdens de nacht volgen de verschillende slaapfases (oppervlakkig, diep, REM-slaap) elkaar op in gemiddeld 4 à 6 cycli per nacht van telkens gemiddeld 1,5 à 2 uur. Wetenschappers omschrijven de meest verkwikkende slaap als een slaap met de juiste afwisseling van REM- en niet-REM-slaap. Slaapmiddelen : de goede keuze ? Slaapproblemen zijn zo oud als de mensheid en de in zijn slaap gestoorde mens heeft altijd gezocht naar middelen om zijn slaap te verbeteren. Er zijn tal van slaapverwekkende of kalmerende middelen op de markt. Al deze middelen zetten de mens op gedwongen slaap. Zij verschaffen nooit een normaal slaappatroon waarin de bovengenoemde fasen harmonieus voorkomen. Doe nooit aan zelfmedicatie. Vraag het advies van een alternatieve arts en spreek je slaapproblemen met hem door. Belangrijk om weten is dat alle chemische slaapmiddelen de slaapcycli verstoren en een slechte REM-slaap geven, terwijl die biologisch zo noodzakelijk is. Gezondheid is niet gebaat bij het onderdrukken van symptomen. Gezondheid is het resultaat van een gezond leven. Een goede slaap is het resultaat van gezonde gedachten en gezonde voeding... Daarom zijn dit twee domeinen waar je zelf kan aan werken. ! Altijd blijft het : Een gezonde geest in een gezond lichaam.





5

De medische wereld staat vandaag even machteloos als een eeuw geleden tegenover de toenemende verscheidenheid aan gezondheidsklachten. Zelfs slapeloosheid of slaapritmestoornissen krijgen nauwelijks een antwoord. De medische research verbluft met haar indrukwekkend instrumentarium. Enkel haar technische verfijning in de chirurgie is knap werk. In de hele sector wordt gesproken over preventie, maar als je zelf enige activiteit in deze richting ontplooit, ga je vreemd... Je lichaam en geest zijn niet uitgerust met een schakelaar, waarmee je 's avonds de zaak kan sluiten. Je dient je nachtrust voor te bereiden door je lichaam en geest de kans te geven de spanning af te zetten en een langzamer ritme aan te nemen. Leg regelmaat in je dag- en nachtritme. Dagelijks op ongeveer hetzelfde tijdstip opstaan en gaan slapen draagt wel degelijk bij tot beter en gezonder slapen. Je geeft je lichaam en geest de kans te wennen aan je natuurlijk bioritme, waardoor het vanzelf gaat aanvoelen wanneer het ogenblik is aangebroken om tot rust te komen. Een wisselend dagpatroon verstoort je bioritme en je nachtrust. Probeer een volledige nachtrust na te streven en bekijk of je het nodig vindt om nog even in te slapen overdag. Velen denken dat het middagdutje of het even indommelen in de loop van de dag het moeilijker maakt om 's avonds in te slapen. Het is gewoon een kwestie van tijdsindeling. Wie structureel te weinig slaap krijgt 's nachts, kan gebaat zijn met een korte middagslaap. Wie het middagdutje heeft ingebouwd in het dagpatroon en er geen hinder van ondervindt om in te slapen, hoeft niets te veranderen. Je lichaam vertelt zelf wanneer het zijn ritme niet vindt. Lichaamsbeweging : teveel met het hoofd en te weinig het lichaam ? Een gezonde geest in een gezond lichaam gold als regel reeds in de Oudheid. Voldoende lichaamsbeweging is onontbeerlijk voor je basisgezondheid en zeker voor een gezonde nachtrust. Het zet je lichaam aan het werken, waardoor het geneigd is om te ontspannen. Let wel : met lichaamsbeweging bedoelen we geen Houvast - extra editie 2013





dwangmatige of prestatiegerichte sportbeoefening. Wandelen en fietsen zijn uitstekende manieren om je lichaam overdag voldoende beweging te gunnen. Je basisgezondheid en fitheid zijn gebaat met geregelde beweging. Je kan dit oplossen door jezelf enkele regels op te leggen, zoals : * korte boodschappen per fiets of te voet doen * je wagen niet vlakbij je bestemming parkeren, maar een stukje stappen * thuis of op het werk de trap nemen in plaats van de lift Zelfdiscipline is nodig om je "slechte" gewoonten te doorbreken, maar het zal dubbel en dik lonen. Je zal niet enkel beter slapen, maar je ook beter voelen. Je energie en zin voor initiatief zullen toenemen. Het drama van de pepmiddelen... Koffie, thee, chocolade en frisdranken versnellen je hartritme en weerhouden je lichaam ervan om tot rust te komen. Ze zijn niet alleen te vermijden tijdens de uren voor het slapengaan, maar liefst de hele dag. Wie van zichzelf voelt dat hij gevoelig is aan cafeïne, kan dergelijke producten/dranken beter helemaal laten. Indien je slaapproblemen hebt, probeer dan radicaal de macht van die gewoonte te doorbreken. Een goede nachtrust helpt veel beter om je fit te voelen dan dosissen koffie overdag. Ook nicotine heeft een opwekkend karakter en is niet bevorderlijk voor een goede nachtrust. Het koffie-thee-suiker-chocolade-tabak-verhaal is een duister en troosteloos verhaal. Verwacht nooit iets goed van deze groep van prikkel/ pepmiddelen die de idee geven dat je weer energie hebt. Eten, drinken en slapen   Sommige mensen slapen als een blok beton na een copieuze maaltijd. Je zou bijna denken dat alle energie verdwijnt na het eten. Alle energie gaat naar de spijsvertering. Het fenomeen van slaperigheid na een overvloedige maaltijd is geen nieuw verschijnsel. Hoeveel mensen functioneren niet meer optimaal na het eten, wat dan weer bijgesteld wordt door het drinken van de nodige koppen koffie, of het roken van sigaretten... De meesten echter





6

riskeren geen oog dicht te doen onder de last van een zware maaltijd. De oorzaak daarvan is dat je vertering gepaard gaat met een verhoogd hartritme. Je bloed moet namelijk sneller circuleren om je darmactiviteit op te drijven. Anderzijds kan een lege maag je uit je slaap houden. Voor veel mensen is een lege maag onbehaaglijk. Dit is te verklaren omdat de maag ons eerste shock-orgaan is, dat reageert op spanningsveranderingen, emoties, angsten... Heel ons leven proppen we onze maag vol om dit gevoel te onderdrukken. Bij sommige mensen neemt dit extreme vormen aan. Het avondlijk eten behoort niet tot de beste adviezen. Met een volle maag gaan slapen zal niet de beste verzekering zijn van een verkwikkende slaap. Natuurlijk sta je vanavond voor de keuze : niet slapen omdat je maag onaangenaam voelt; of wèl eten en toch in slaap vallen. In dit laatste geval helpt ontspanning. Door relaxatietechnieken en andere voeding kan je maag weer normale sensaties geven, en ga je genieten van je slaap, ook zonder je maag vol te proppen. Ook alcohol moet door je lichaam afgebroken worden. Je moet weten dat van zodra alcohol je lichaam betreedt, je lichaam bezig is met het elimineren van zoveel mogelijk alcohol. De alcohol verlaat je lichaam via de adem en brengt je in een verdovende roes, net als medicijnen, mét nevenverschijnselen. De idee dat alcohol je slaap bevordert is een mythe. Er is een kleine kans dat je ervan in slaap valt. Maar hoé sta je ervan op ? In tegenstelling tot wat je zou denken helpt alcohol je niet bij het slapengaan. Het veroorzaakt enkel een oppervlakkige, korte slaap, maar zelden een diepe verkwikkende nachtrust. Hou het bij een glas water of een kop kruidenthee. Zorg er voor dat je niet te veel drinkt voor het slapengaan, want twee à driemaal wakker worden met een volle blaas is evenmin bevorderend voor een diepe slaap. Lang in bed liggen om "proberen te slapen" en zich opwinden over de tijd die verloren gaat terwijl men de slaap niet kan vinden, heeft geen zin. Wanneer het niet lukt, blijf Houvast - extra editie 2013





kalm, ontspan, adem rustig, geniet van de stille tijd, spreek met God, leg je lasten aan de voet van het kruis. Ga in op zijn aanbod om tot Hem te komen, als je vermoeid en belast bent. Hij heeft beloofd dat Hij rust geeft, zoals niemand of niets dat kan geven. Eindig je dag met een dankbare terugblik op je zegeningen. Zelfs al was deze dag verre van ideaal, kan je altijd redenen vinden om dankbaar te zijn. Er zijn duizenden redenen, maar als je geen andere vindt, doe het voor jezelf. Dankbaarheid is beter dan de valstrik van het piekeren of de negatieve spiraal van zich herhalende gedachten. Misschien ken je die gedachten? Gedachten die als een molen rond draaien en je verhinderen om rust te vinden. Als relaxatiebegeleider introduceerde ik het begrip “gedachteloosheid” bij duizenden mensen. “Gedachteloosheid? Dit woord heeft veel reacties (van ongeloof en ontkenning) uitgelokt. Nochtans is het de normaalste zaak van de wereld. De mens is niet gemaakt om 24 uur per dag te denken. Zelfs bij tijdelijke prestaties die geestelijke aandacht vragen, hoeven wij niet afgeleid of verward te worden. Denk niet aan slapeloosheid, maar aan slapen. Houd je voor ogen dat de mens altijd bezig is te realiseren, wat men in de gedachten koestert. Laat je gedachten gekleurd zijn door de logica van het zich concentreren op wat je wil bereiken. Gedachten kunnen je wensen dichterbij brengen, of je ervan verwijderen... Ik heb twintig jaar mensen begeleid bij het bereiken van ontspanning, ten dienste van een beter leven, een betere gezondheid of een betere slaap. Ik besef hoe belangrijk los-laten is. Slapen is loslaten, niets meer willen, maar overgave. Als je dat kunt doen, in de zekerheid dat er Iemand is die over je waakt, Iemand die met grote interesse naar je kijkt en Die niets liever wil, dan dat je de juiste keuze maakt in je leven, gaat dat gemakkelijk. Als je God hebt leren kennen, als je ervaren hebt waar het om gaat in dit leven, dan leg je je leven in Zijn handen. Ik denk vaak aan de beginwoorden van Prediker, die nadruk legt





7

op de ijdelheid... Ja de mens zwoegt, en maakt zich zorgen en werkt en piekert en broedt op plannen waarvoor men slapeloze nachten trotseert... Ik vind dit een prachtige les in het relativeren. Het hele leven is één grote les in het los-laten. Ik weet dat dat helemaal tegendraads klinkt, als je kijkt naar wat mensen doen, waar men zich voor inspant, met wat mensen bezig zijn, waarover ze spreken... Is dat misschien de reden waarom er zoveel vlucht-wegen en -methodes zijn? Een manier om te ontsnappen aan die mallemolen van alledag - zelfs vluchten voor God? Is dat waarom mensen zich overgeven aan alcohol en verslavende drugs? En dan is er de slaap - het godsgeschenk om alles tot rust te laten komen, de opgespaarde spanningen te laten wegdeinen, het lawaai en de drukte te laten verstillen... Is het je opgevallen dat stilte vandaag zo een zeldzaam iets is? Het lijkt wel of we vermijden dat stilte zich zou voordoen, zodat we God niet zouden horen. Dechanet schreef ooit : “Gods zachte stem gaat verloren in de luidsprekers van deze tijd”. Het is alleen maar in de stilte dat God spreekt. Hij wil niet de concurrentie met duizenden andere bezigheden. Gods stem zal maar enig effect hebben, wanneer we in stil ontzag luisteren naar wat Hij ons wil zeggen, door zijn woord en door zijn schepping en door zijn Geest. Als de stilte stil wordt, is er ruimte voor een zalige slaap. De zorgen zijn neergelegd. Het

werelds geroezemoes komt tot stilstand. De opwindende klanken zijn weggeëbd en er is ruimte voor rust en ontspanning. Zoals eb komt na vloed, zoals uitademen volgt op inademen, zo volgt ontspanning op de inspanning. Weet altijd : de nacht is de spiegel voor de dag. Een serene, goed geleefde dag is de beste voorbereiding voor een serene, rustgevende nacht. Als je orde krijgt in je dagactiviteiten en in datgene wat je doet en denkt in de hele dag, zal dit zich vertalen in de kwaliteit van de slaap. “Het stoffelijke leven neemt de enkelingen in beslag. De maalstroom van het zakenleven sleurt iedereen mee, ver van God, ver van het geestelijke...” Door het opdrijven van lawaai, door het creëren van een kunstmatige drukte, hoopt men het geestelijke leven te overweldigen, om te beletten dat het hulpgeroep tot het bewustzijn zou doordringen. Deze geestelijke ‘verstilling’, ontnuchtering, verdieping, of hoe je het ook wil noemen, is in deze maatschappij een pretbederver, een lastpost. Men wil het geweten liefst het zwijgen opleggen. Overal dringt het lawaai, het rumoer en de drukte door. Zelfs wanneer wij ons hieraan proberen te onttrekken, nemen wij deze geluiden al te vaak met ons mee. Men is niet meer in staat een ‘lege ruimte’ te scheppen. Maar heb moed, je kan leren zoals een Chinees spreekwoord zegt “in alle geluid, ja zelfs in lawaai, is stilte te vinden”.

Uit “de weg naar de stilte” van Dechanet : pluk ik enkele gedachten : “Onze gedachten/gebeden moeten ons voeren naar de levende God, de Schepper en Vader. We moeten niet de hemel geweld aandoen, maar in onszelf de hinderpalen opruimen die de weg naar God belemmeren. Daarom moet ik me aan Christus vastklampen.” Hij wijst erop dat we momenten van stilte moeten nastreven, waarin zijn zwijgend spreken doordringt, waarin het tweegesprek met de Eeuwige kan plaats vinden. “Om Hem te vinden is rust nodig. Als Hij wil spreken gaat zijn bescheiden en zachte stem verloren in het gedaver van het dagelijkse leven.” “Een oppervlakkig gebed met tientallen open telefoonlijnen, gedachten aan wat moet, en wat je niet mag vergeten,... en zodoende horen we niet wat God ons in zijn kalmte te vertellen heeft. God maakt geen lawaai. Hij schreeuwt ons de oren niet vol. Als we zijn stem willen horen, zal dat pas gaan door tijd te maken om stil te luisteren.” Houvast - extra editie 2013









8

Vrede Vrede vinden, tevreden zijn... is het niet dàt wat we zo graag willen? Maar we kijken naar het vele onrecht dat in de wereld plaatsvindt, naar de onverdraagzaamheid, het geweld... Het bezorgt ons koude rillingen en wij begrijpen niet waarom eeuwenoude conflicten en spanningen nog steeds voor uitbarstingen zorgen. Wij steken opgelucht de armen in de lucht voor de ‘ontspanning’ in de wereld, maar even vlug zakken die armen weer als wij de interne explosieve toestand van dit kruitvat bewust worden. Een zieke wereld waar de worm in zit. Reden genoeg voor onvrede, beangstiging en innerlijke wanorde. Maar wie wordt daarmee geholpen? Zolang de mens belust is op geweld en het nodig acht zijn onderbewuste driften op te drijven en plezier vindt in het aanschouwen van vreselijke taferelen die elke cel doen sidderen, kan er geen vrede komen. Vrede is een keuze. Willen wij vrede, dan moeten wij bij onszelf beginnen. Zolang ik mijn plaats niet begrijp, en zolang ik niet inzie dat mijn eigen opstandige natuur mij soms parten speelt, zal ik de vrede zoeken waar zij niet te vinden is. Zolang nog één vooroordeel blijft bestaan, heb ik een reden tot conflict. Als ik zo graag vrede wil, moet ik leren deze vrede te delen, moet ik leren lief hebben, deze vrede aan iedereen toewensen, die het wil horen: “Vrede zij u”. Wat een machtige boodschap! “Zoek de vrede en jaag die na” (Ps.34:15) Twee werkwoorden: zoeken en jagen naar vrede. Alles ervoor doen, zodat het geweten gerust is. Alles doen wat binnen je bereik ligt, en dat waar je niets aan kan veranderen, aanvaarden. “Door liefde en trouw wordt de ongerechtigheid verzoend, door de vreze des Heren wijkt men van het kwaad. Als iemands wegen de Here behagen, doet Hij zelfs diens vijanden vrede met hem maken.” (Spr. 16:6,7) Met andere woorden als men doet wat goed en rechtvaardig is, zal vrede je ten deel vallen. “Maar heerlijkheid, eer en vrede over ieder, die het goede werkt...”: je wordt overladen met geestelijke geschenken als je ogen, hart en handen in de goede richting kijken en werken. En ook het bedwingen van de tong is een Houvast - extra editie 2013





noodzakelijk iets om de vrede te bewerken. Een verkeerd woord is snel gezegd en is in staat verbittering en afgunst op te wekken. Vrede najagen betekent niet altijd ‘opkomen voor je rechten’, maar vooral: ‘je houden aan je plichten’. Alexander Solzjenitzyn zei het zo: “In de laatste 300 jaar van de Westerse beschaving heeft men zich steeds meer ontdaan van de plichten en heeft men zijn rechten uitgebreid... Wij moeten in gelijke mate gebruik maken van rechten en plichten. “ Men oogst wat men gezaaid heeft. Wil men vrede oogsten, dan moet men vrede zaaien. “Laten wij niet moe worden van goed te doen, want, wanneer het eenmaal tijd is, zullen wij oogsten, als wij niet verslappen. Laten wij dus, waar wij de gelegenheid hebben, doen wat goed is voor allen. “ In het amusement waarvan velen gebruik maken, o.a. via TV, is het voorkomen van geweldplegingen aan de orde van de dag. Het kan bijna niet zonder. Volgens een berekening van Thomas Radecki, zou het gemiddelde westerse kind, tegen de tijd dat het 18 is, 200.000 geweldplegingen op TV hebben gezien, waaronder 40.000 moorden. Het spreekt vanzelf dat begrippen zoals zekerheid, veiligheid, levensvreugde, openheid en dergelijke in het licht van deze ervaringen, niet positief worden aangemoedigd. Het jonge kind, in zijn volle ontwikkeling, heeft geen boodschap aan hartverscheurende taferelen, die evenmin geschikt zijn voor volwassenen. Alles wat geen duidelijke bijdrage levert tot groei, opbouw, verruiming, opening, van het positieve gevoel, dient uit onze omgeving verbannen te worden. Vermijd goedkoop, vulgair en platvloers amusement, zowel voor jezelf als voor de rest van je gezin. Ontwikkel een drang naar het schone, het goede, het hogere. Dat verschaft vrede, is de basis voor echte vooruitgang en bevredigt, dit wil zeggen dat het vrede geeft in het hart. Laat vrede een onderdeel zijn van je positieve gedachten. Vrede... een zachte harmonie, toestand van evenwicht en stilte. Een hoopvolle boodschap voor mensen van goede wil.





9

Slapen met succes Al te vaak wordt gezegd: “Ik kan niet”, ook van zaken die redelijkerwijze binnen ieders mogelijkheden liggen. Mensen zeggen: “Ik kan niet slapen”, “Ik kan me niet ontspannen”, “Ik kan niet zingen”... Honderden dingen die je niet (meer) kan, waarvoor je jezelf afgeschreven hebt. Er kunnen natuurlijk altijd redenen zijn waarom iemand zoiets denkt of zegt. Het kan zijn dat men dat ervaren heeft en daardoor dit voor waarheid neemt. Maar is het altijd zo geweest? Of moet dit altijd zo blijven? Om welke reden zou je niet kunnen wat je ooit wel kon, of wat anderen wèl kunnen? Als je niet kunt slapen, dan is dat zo, maar blijf op zijn minst rustig. Ontspan de hele tijd, bid, doe ademoefeningen... Gera vertelde ons ooit dat haar methode om te slapen erin bestond om te luisteren naar lofliederen of naar de muziek ervan. Dat maakte haar kalm, gelukkig en dankbaar en na enige tijd viel ze dan vanzelf in slaap. Ik ken andere mensen die enkele passages in de Bijbel lezen, tot ze zich niet meer kunnen concentreren, en de inhoud hen ontgaat. Dan doen ze het licht uit, omdat Gods heilige woorden hen tot rust hebben gebracht. Zelfs als slapen erg problematisch is, hoeft dat niet zo te blijven Je slaap kan van dag tot dag beter worden, maar je moet het wel de kans geven. Ga nooit uit van de vaste zekerheid dat het niet zal lukken. Hoe het ook was, hoe moeilijk je insliep of hoe vaak je ook wakker werd, of hoe vermoeid je ook bent na het slapen, het kan elke dag beter. Je bestudeert de factoren die negatief zijn voor de slaap. Je laat die zoveel mogelijk na en je vervangt ze door omstandigheden die juist heel gunstig zijn voor de slaap. Er kan een vertrouwen groeien, zodat je niet kan mislukken. Het vertrouwen is een sterke steun en biedt kansen tot overwinnen. Overwinning na overwinning groeit je basis-vertrouwen. Langdurig bevestigde en geoefende slechteslaap-patronen moeten door positieve gedachten worden bijgesteld. Vertel het aan jezelf : "Iedere dag gaat het beter en beter; ook op het vlak van je slaap". Houvast - extra editie 2013





Ook hier is je wil niet overbodig. Je wil is de motor die je draaiende moet houden. Maar ook hier is de opmerking “de wil alleen is niet voldoende” van toepassing. Het zal je ooit gebeurd zijn: je wil wel slapen, je verlangt naar rust, je legt je slaap niets in de weg, maar hoe meer je wil, hoe minder het lukt. Voeg echter bij de wil het vertrouwen, en we kunnen bergen verzetten. Vertrouwen betekent : elke twijfel terzijde schuiven. Bij de slaap: zeker zijn van een goede nachtrust. Geen nieuwsgierigheid, geen ongeloof, geen angst voor het mislukken, want morgen is een belangrijke dag. Neen, vertrouwen, je laten gaan, je laten wegglijden, alles loslaten. Willen en geloven: samen een enorme kracht. Je hoeft vandaag nog niet te weten of het zal lukken. Geen vraag daarover. Je maakt er het beste van. Je bent rustig en kalm, je laat je wegglijden, je geeft je over... en als je morgen weet dat het werkt, dat is genoeg. Elke vorm van dwangmatigheid kan je doen mislukken. Zeg nooit “nu moét ik wel slapen, want morgen moet ik goed uitgeslapen zijn...” Ontspan en geniet van de rustige tijd. Niet wanhopen, niet teleurgesteld zijn,als het niet meteen lukt. Zie de vooruitgang, versterkt de gedachte aan het oplossen van het probleem. "Want wat ik vrees, dat overkomt me, en wat ik ducht, dat overvalt me..." Als de cirkel van angst wordt doorbroken, profiteert iedereen daarvan. Zolang je angst en zorgen niet hebt uitgeschakeld, is het moeilijk om een successtrategie te volgen. !

!

Richard Carlson.

en dit is even waar als het om slapen gaat ! houd je hart vrij van haat houd je geest vrij van zorgen leef eenvoudig - verwacht weinig, geef veel vul je leven met liefde straal zonneschijn uit vergeet jezelf - denk aan anderen behandel anderen zoals je zelf wil behandeld worden houd dit één week vol - je zal verbaasd zijn !





10

Het Nederlandse woord 'slaap', het Duitse woord 'Schlaf' en het Engelse woord 'sleep' zijn van Oudgermaanse oorsprong. Het Oud- en Middelhoogduitse woord was 'slaf, het Gotische 'sleps'. 'Slapen' betekent oorspronkelijk 'slap worden' en staat in verband met het bijvoeglijk naamwoord 'slap'. Wij zien dat bij het moderne slaaponderzoek de mate waarin de spiermassa verslapt, een belangrijke aanwijzing vormt bij het bepalen van de verschillende stadia, die de slaap doorloopt. Aan het woord 'sluimer' ligt het Indogermaanse 'slu' ('slap, neerhangend') ten grondslag. Het woord 'slummern' (Eng. 'to slumber') duikt voor het eerst op in het Middelhoogduits en het Middelnederlands en werd pas door Maarten Luther in de geschreven taal geïntroduceerd. 'Doezelen' (Eng. 'to doze', Duits 'dósen') wordt als 'gedachteloos zitten, half slapen' gedefinieerd. Taalkundig staat het werkwoord 'doezelen' in verband met de zelfstandige naamwoorden 'doezel' en 'damp'. 'Doezelen' betekent 'zich in een nevelige toestand bevinden'. In het Duits kent men het woord 'pennen', dat aan het Bargoens is ontleend. Wellicht is het afgeleid van 'Penne' (eenvoudig nachtverblijf, herberg). Het Jiddische woord 'pannai' betekent 'doelloos, ledig'. Zorg voor natuurlijke Melatonine Het is mogelijk dat gebruik maken van het slaaphormoon melatonine je de kans geeft de nacht door te slapen. Melatonine in pillen is alles bij elkaar toch een onnatuurlijke toevoeging. Maar je kan je lichaam helpen zijn natuurlijke melatonineproductie op te voeren, eenvoudig door je slaapomgeving goed te verduisteren. Oppervlakkige vermindering van de lichtinval door blinden of een schaduwgordijn is niet genoeg. In dat geval kan je een ondergordijn aanbrengen dat geen licht doorlaat. Perioden van absolute duisternis zijn goed voor de melatonineproductie. We hebben al enkele decennia lang ons dag-nacht-ritme doorbroken. De mogelijkheid om onbeperkt te beschikken over kunstlicht heeft zijn prijs. Het dragen van zonnebrillen bv. doet het lichaam foute conclusies maken en werkt verbranding in de hand. Het heeft allemaal te maken met de melatonine-productie. Zorg voor een behaaglijk gevoel Zorg ervoor dat je slaapkamer prettig voelt. Maak het naar je zin door te zorgen voor gezelligheid en zuiverheid. Het ruimtegevoel dat je fijn vindt bij het betreden van je 'nest' moet beantwoorden aan je vraag. Is je kamer te klein, te stoffig, of geeft het je een bedrukt of eng gevoel bij Houvast - extra editie 2013





het betreden, dan geeft dit een negatieve invloed op je gevoel van veiligheid en geborgenheid. Zorg voor lucht" Behalve voeding heeft je lichaam vooral veel nood aan zuurstof. Het is een behoefte waarvan je geen minuut zonder kan. Er is geen enkel gezond proces in heel ons lichaam, in de lichaamsreiniging, de spijsvertering... die geen beroep doet op de rijke aanwezigheid van zuurstof. Slechte of helemaal geen ventilatie kan maken dat je kamer een muf en onfris gevoel geeft. Je kan je moeilijk ontspannen als je slaapruimte je onvoldoende ademruimte geeft. Vooral wanneer een kamer klein is en weinig ademende materialen kent, gebeurt dat wel. Zet het raam op een kier, laat je kamerdeur open of zorg doorheen je huis voor een luchtionisator die het hele huis aankan. Zo reken je af met stof, ongewenste geuren en muffe lucht. Daarnaast is de adem een bijzondere hulp voor beter slapen. Leg de nadruk op het vertraagd uitademen, en beleef het als een bevrijdingservaring. Test voor jezelf uit of de adempauze je kan helpen bij het inslapen en gedachteloos worden. De slaapkamer is de testbank voor de gezondheid van de leefruimte.Net zoals bij de rest van het leven komt het er op aan zoveel mogelijk risico's uit te sluiten.





11

Een nieuwe 'slaapcultuur' uit zich het best in de zorg voor de omgeving waarin men zich één derde van de dag terugtrekt om tot rust te komen. Geluid        Sommigen onder ons hebben weinig problemen om te slapen in een luidruchtige omgeving. Het heeft te maken met de gespannenheid van ons zenuwstelsel. Gezonde mensen kunnen beter tegen geluiden dan zieke mensen. Wanneer ons zenuwstelsel hypergevoelig is, kunnen geluiden zelfs bij bewustzijn storend of pijnlijk zijn. Het spreekt voor zich, dat wie last heeft om in te slapen, nog moeilijker inslaapt op een luidruchtige plaats. Een repetitief geluidspatroon van bv. een klok, is minder erg dan onvoorspelbare abrupte geluiden (een plots optrekkende wagen, een wagen die met gierende banden wegrijdt, een bende lallende feestvierders die voorbij je huis komen, ...). Monotone geluiden zoals een wekker kan je op twee manieren ervaren : je kunt ze laten uitdeinen, zodat ze met hun lichte getik je tot rust brengen; of je kunt ze geestelijk vergroten, zodat ze een bron van ergernis zijn. Door de stilte van de nacht en het wegvallen van alle afleidende factoren bestaat de kans dat je je oor spitst en dat geluiden beter waargenomen worden." Hier bevinden wij ons op het onderscheidend verschil tussen ontspannen (slapen - zich laten gaan) en waakzaam blijven. >> Neem indien mogelijk de geluidarmste kamer in huis : hier heb je het minst last van geluiden buitenshuis. Betere isolatie kan ook helpen om geluid te weren. Een truukje kan zijn om abrupte geluiden wat te maskeren door een monotoon achtergrondgeluid, zoals een ventilator. In nood kan je nog werken met oordopjes. Verluchtingsadvies  Zorg voor een dagelijkse goede verluchting van de kamer. Verlucht de slaapkamer elke dag voldoende lang. Dat doe je best door je raam helemaal open te zetten 's morgens na het opstaan. Een kwartier tot een half uur is Houvast - extra editie 2013



meestal voldoende om het grootste deel van de vochtigheid te laten verdwijnen. Leg het bed goed open, zodat vocht van nachtelijke transpiratie kan drogen. Dit komt de levensduur van de matras ten goede. In een slecht verluchte matras blijft de restvochtigheid langer hangen met mogelijk schimmelvorming als gevolg.Die schimmel zet zich niet enkel op je matras, maar ook op de muren van je kamer. Ideale temperatuur  Ideaal is een temperatuur die gemiddeld tussen de 14 en 18 graden ligt. Hogere temperaturen kunnen de slaap hinderen, omdat het lichaam onvoldoende afkoelt en het hartritme te hoog blijft om echt tot rust te komen. Maar ook lagere temperaturen zijn te vermijden. Allereerst kun je hierdoor tijdens de nacht gemakkelijk ontwaken omdat je het te koud hebt. En bovendien is dit niet goed voor het lichaam, o.m. voor de ontspanning van de spieren en het handhaven van de bloedsomloop. Een kruidenkussen gevuld met lavendel, hooibloemen, vrouwenmantel, rozenblaadjes en hop kunnen je helpen te slapen als een roos. Na enige tijd verliezen je kruiden wel hun aroma. Druppel iedere week enkele druppels lavendelolie of een ander rustgevend mengsel van etherische oliën op je kussentje. Zo houd je de geur op peil. Sappen bij... slapeloosheid : Bramen, druiven, ananas, appel, peer, broccoli, tomaten, wortels, doperwtjes, boerenkool, asperges, sla, bleekselder (vooral deze twee laatste) zijn bekende middelen tegen slapeloosheid. Neem bv een krop sla en pers deze met enkele druppels citroensap en drink dit juist voor het slapen gaan. Kruiden en de Slaap Ik betreur dat men kruiden gebruikt op dezelfde manier als medicijnen. Laat ons niet vergeten dat de benaderingswijze van de klacht op een andere basis moet gebeuren. Jarenlang heeft men planten onderzocht om te







12

vinden welke stoffen verantwoordelijk waren voor de werking. Deze stoffen is men synthetisch gaan nabootsen en veel van deze formules vindt men terug in medicijnen, ook in slaapmiddelen. Men ziet nu, dat deze middelen schadelijke nevenwerkingen hebben en men wil terug naar de plant. Men is niet zomaar slapeloos. Het verloren gaan van het slapen als genezende kracht komt niet vanzelf. Door zorgen, problemen, stress, het slecht functioneren van organen of van het zenuwstelsel, door overbelasting in het algemeen, emotionele beladenheid enz. zijn de slaapstoornissen langzaam binnengedrongen. Naast deze hulpmiddelen zullen andere positieve maatregelen nodig zijn. Zolang men niets aan de oorzaak doet, zullen hulpmiddelen slechts tijdelijk werken en zal de behoefte voortdurend zijn. De beste manier om kruiden te gebruiken is, door een aftreksel te maken van verse of gedroogde kruiden in kokend water. Het is niet nodig om concentraten te maken. De natuur is geconcentreerd genoeg. Weinig is voldoende als weinig helpt. Een aantal kruiden bevat psycho-actieve stoffen die verantwoordelijk zijn voor de werking: kalmerend, slaapverwekkend, ontkrampend, enz. Het is onverantwoord om deze kruiden in hoge dosissen te gebruiken. Koffie en kruidenthee gaan niet samen. Men kan niet stimuleren en tot rust brengen tegelijk. In de aanpak moet een constante lijn zitten. Vanuit deze gezichtshoek suggereren wij enkele kruiden met een gunstige invloed op het zenuwstelsel en de slaap in het bijzonder. 1. Citroenmelisse kruid dat "geest en hart verkwikt". Citroenmelisse is ontkrampend (maag), spierontspannend, algemeen kalmerend en wordt bij slapeloosheid veelvuldig aanbevolen. Nerveuze hartklachten, geestelijke vermoeidheid, door zenuwachtigheid veroorzaakte migraine-achtige hoofdpijnen en als versterkingsremedie na infectieziekten ... een kruid voor jachtige mensen in een jachtige tijd. Evenwichtsbrengend via het vegetatief zenuwstelsel en daarom waardevol bij alle gevolgen van spanningen. Houvast - extra editie 2013





2. Hopbellen Is het slaapkruid bij uitstek: bij zenuwachtigheid, als bloedreinigend middel, bij darrmontsteking. De geurende bestanddelen werken kalmerend en slaapverwekkend. Een aftreksel van hopbellen of enkele druppels van de tinctuur (opgelost in water) zijn effectief bij nerveuze prikkelbaarheid. 3. Valeriaanwortel In het overzicht van alle mogelijk denkbare zenuwaandoeningen komt valeriaan voor. Dit kruid staat bekend als evenwichtsbevorderend, maar men mag er slechts beperkt gebruik van maken. Het best kan men valeriaan gebruiken in kleine doses, gemengd met andere kruiden. Op het vegetatief zenuwstelsel en op de psyche oefent valeriaan een stabiliserende werking uit, terwijl het prestatieniveau verhoogt. De invloed op de slaap is verdiepend, vooral als slapeloosheid een zenuwachtige oorsprong heeft 4. Passiebloem Bij het voorschrijven van passiebloem denkt men meestal aan pijn. Toch moet men bij de passiebloem in de eerste plaats denken aan ontkrampend. Op de slaap heeft het kruid een goede invloed, vooral als de slaap uitblijft tengevolge van nerveuze opwinding. Als de slapeloosheid het gevolg is van of gepaard gaat met een depressieve toestand, kan men niet buiten de passiebloem. Het is een plant voor mensen die nerveus, bezorgd of angstig van aard zijn en die gauw overspannen, depressief of opgewonden raken. 5. Haver Havergras of avena sativa heeft een goede reputatie als zenuwremedie. De werking van de tinctuur lijkt veel op deze van de barbituurzuur-derivaten, zonder de nadelige gevolgen daarvan. Kneipp was zeer positief over haver. Hij zei : "het aftreksel van haver(gras) is het uitgelezen middel voor lichamelijk en geestelijk herstel". Een aftreksel van het gedroogde kruid kan helpen bij slapeloosheid, zenuwachtigheid en overspanning." Kruiden zijn geen wondermiddel, maar een prachtig hulpmiddel voor moeilijke dagen. Gebruik kruiden met verstand.





13

Goede raad voor beter slapen ** Vermijd discussies, twistgesprekken, woorden omtrent netelige onderwerpen. Het is niet het moment om ‘s avonds alle geschilpunten op te vissen en discussies uit te lokken waarover onenigheid bestaat. ** Doe alleen rustige werkjes 's avonds, en doe dit met een positieve ingesteldheid. Vermijd dwang en laat deze kleine werkzaamheden rust brengen. Doe het met plezier. ** Rustige muziek kan je in de goede sfeer brengen om de slaap op te roepen. Muziek kan helpen om gedachteloos te worden. Kies muziek die aangenaam en rustgevend is. ** Wees positief ingesteld, wees tevreden, voel je gelukkig. Er zijn voldoende zaken, die je gelukkig en tevreden maken. Aan het einde van iedere dag doet het goed een positieve conclusie te maken, je successen te zien, het goede van het leven in de verf te zetten. ** Relativeer, morgen is een nieuwe dag. Wat vandaag niet lukte, lukt morgen. Je kunt best tevreden zijn met de behaalde resultaten. Je hebt je bèst gedaan. Als dat waar is, hoeft geen teleurstelling, geen schuldgevoel... ** Niemand is perfect. Het kan altijd beter. Iemand die het beste van zichzelf heeft gegeven, die naar best vermogen heeft geleefd, hoeft zich niets te verwijten. Ga niet naar bed met het teleurstellende gevoel dat je te weinig hebt gedaan, of dat je tekortgeschoten bent. Het spreekt vanzelf dat wij er een punt van maken om iedere dag door te brengen met een positieve ingesteldheid: het verlangen om er het beste van te maken. ** Eet niet te laat. Als je geen andere keuze hebt, eet dan iets licht. Laattijdig eten vermindert de kwaliteit van je nachtrust. Het organisme heeft andere biologische opdrachten uit te voeren tijdens de nacht, dan zich bezig te houden met het verteren van te laat gegeten voedsel. Laat eten is de reden van indigestie en vermoeidheid. Eet niet zomaar uit compensatie van een negatief gevoel of uit vermoeidheid. Eet omdat je lichaam erom vraagt. ** Opwekkende dranken kun je nu (en ook op andere momenten) beter missen. Ze doen niets goeds en brengen je gezondheid op een dwaalspoor. De nadelige werking van koffie en Houvast - extra editie 2013





cola (koude koffie) op de kwaliteit van de slaap is bekend. Cafeïne wekt kunstmatige stress op, waardoor het adrenalinepeil stijgt. Enkele uren na het drinken ervan treedt een onlustgevoel op. Door het feit dat dit onbehaaglijk gevoel nu midden in de slaap optreedt, kunnen dromen, benauwdheid e.d. ontstaan. Daarnaast is het organisme in deze periode bezig met de ontgiftiging. De hoeveelheden cafeïne van overdag dienen nu verwijderd te worden (voor zover dit mogelijk is en de dosis niet te groot is...) Tengevolge van de nachtelijke activiteiten is het niet denkbeeldig dat men 's morgens wakker wordt met een vermoeid gevoel. Tijdens de rust werkt het organisme extra hard om schoon schip te maken. Het is mogelijk dat men als gevolg hiervan de hele nacht heeft liggen woelen in bed. Indien men de werkelijke impact van een zogezegd 'genotmiddel' zou kennen, zou men een totaal ander idee krijgen over de manier waarop dit toelaat om van het leven te 'genieten'. (Zie ook “Een andere kijk op koffie”) ** Alcohol is geen goede remedie voor wie verlangt beter te slapen. Het kan zijn dat je ooit de raad kreeg om een glaasje te drinken als een 'natuurlijke' remedie tegen slapeloosheid. Op den duur legt het gebruik ervan een zware hypotheek op je gezondheid in het algemeen. Zelfs al zou je de eerste keer ondervinden, dat de roes (een lichte bedwelmdheid) die na het drinken ontstaat een gemakkelijke manier is om in te slapen, toch heb je steeds meer nodig. Na enkele weken helpt deze techniek niet meer. Bovendien werkt alcohol de verdere aftakeling van de zenuwfuncties in de hand. ** De nacht is de weerspiegeling van de dag. Als je echt goed wil slapen, kan het zijn dat je aan je dagelijkse activiteiten moet sleutelen. Misschien leef je in een chaos. Of heb je het gevoel dat het leven teveel eist ?... Dan valt daaraan te werken ! Alle genotmiddelen die het lichaam niet echt voeden schrijven een zwarte bladzijde in ieders streven naar een normale natuurlijke gezondheid. ** Leef natuurlijk, vermijd prikkelende voeding.... Voor het voedingsprogramma en de relatie voeding-gezondheid-slaap verwijs ik graag naar de Groene Dag-literatuur.





14

Voeding & het zenuwstelsel Als gezondheidszoeker doe je er goed aan de relatie voeding-zenuwstelsel goed voor ogen te houden, want je zult dit duo aanhoudend ontmoeten. Het zenuwstelsel is het meest getroffen orgaan en wanneer je aandachtig toekijkt, zal je soms de vraag stellen of het de geest is of het lichaam en wat nu eigenlijk eerst was... Wat er ook in het lichaam gebeurt, het zenuwstelsel weet het en voelt het. Het zenuwstelsel vangt altijd de eerste klappen op van iedere kleine of grote vorm van intoxicatie. Het reageert met uitingen van lichamelijk ongemak. Op kleine afwijkingen kan het reageren met siddering, spiersensaties, samentrekkingen, een ondefinieerbaar spanningsgevoel, een onverklaarbaar niet localiseerbaar gevoel van ongemak, lichte slaapstoornissen... Weinig mensen staan stil bij deze niet alarmerende, sluimerende signalen. Pas als het ernstig is en de irritatie de onderdrukkings-, prikkel- en stimuleringsmiddelen overtreft, zullen mensen te rade gaan en nemen dan vaak middelen die verder onderdrukken. Laten we de signalen beter leren kennen en er iets uit leren. We zullen dan de oorzaken van pijnsensaties begrijpen en wat wij kunnen doen om ze te vermijden. Wist je dat een slechte slaap een oorzaak én gevolg kunnen zijn van een slechte gezondheid? Wist je dat een slechte slaap een direct gevolg kan zijn van de verhoogde aanwezigheid van toxines in het bloed? Wist je dat de grootste bron van toxines in het bloed, veroorzaakt wordt door een slechte stofwisseling, die voornamelijk voortvloeit uit slechte voedselkeuze (industrievoeding), vitaalstoffengebrek, slechte voedselcombinaties, indigestie, het niet respecteren van de verteringstijden enz.

Houvast - extra editie 2013









15

Slapen in relatie met voeding Of slapeloosheid kan veroorzaakt worden door verkeerde voeding ? Zeker ! Te laat, te uitgebreid eten ('s avonds), slecht gecombineerde voeding en veel andere voedingsoorzaken dienen zich aan als mogelijke invloeden bij problemen met het (in) slapen. Ik ken uiteraard de reactie van veel lezers : maar hoe komt het dan dat zo veel mensen die zo eten, toch géén slaapproblemen kennen? Hetzelfde verhaal horen we bij reuma, bij kanker, diabetes, astma e.v.a. Al zijn er algemene regels voor de voeding en chemische en biologische factoren die onze voedselkeuze en -verwerking bepalen, reageren we toch allemaal op onze eigen manier. Wat het tenslotte bij ons veroorzaakt, wanneer de limieten zijn bereikt, wanneer de tolerantie van het lichaam wordt overschreden, is voor een stuk bepaald door erfelijke en verworven gevoeligheden en het overschrijden van bepaalde limieten. Behalve de tijdelijke sensatie van ongemak die ervoor kan zorgen dat je moeilijk in slaap raakt, kennen we duizenden andere kleine afwijkingen die het slaapgedrag bepalen. Je lichaam is druk in de weer met het verwerken van je voeding en wil niet weten van slapen. Raak je toch in slaap na een stevige maaltijd, dan is dat vaak uit een door het voedsel opgewekte roes. Het kan je niet verbazen als je dan opstaat met een verdwaasd gevoel van lichte dronkenschap, of met hoofdpijn of andere lichte intoxicatie- of desintoxicatieverschijnselen... Het kan zijn, dat de voeding die je de ganse dag door hebt gebruikt, tijdens de nacht je reinigingsorganen zwaar op de proef stelt, waardoor een gestoorde nachtrust ontstaat. De nacht is de ontgiftingsperiode bij uitstek. Een hoge toxiciteit van het lichaam kan de kwaliteit van de slaap sterk benadelen. Stimulantia zoals koffie en cola hebben een slechte invloed op je slaapkwaliteit. Koffie drinken heeft ervoor gezorgd dat je de ganse dag 'wakker' bleef. Zij hebben je zenuwen geprikkeld tot verhoging van het bewustzijn, je bloeddruk opgedreven,... Je zenuwstelsel werd aanhoudend geprikkeld tot scherper 'bewustzijn'... nu moet je dat laten vallen. Houvast - extra editie 2013





Een opdracht, die ook zonder koffie al een opgave is. Dezelfde werking vinden we bij medicijnen. Het ligt aan de lezer zelf, wat men met deze lectuur zal doen, of men de vicieuze cirkel wil doorbreken of niet. Het spreekt vanzelf dat daar medewerking voor nodig is. Toch zijn de resultaten van voedingscorrectie niet te overschatten. Kort beschouwd hebben alle prikkelende voedingsmiddelen een invloed op meerdere organen die hun prikkel doorgeven aan het zenuwstelsel. Vanuit welk oogpunt men deze prikkelende voedingsmiddelen ook gebruikt, er is steeds een verband te leggen met het slaappatroon of het slaapritme. Ook roken heeft door deze vaststelling een invloed op het slapen. (Roken heeft op dezelfde manier een invloed als koffie en cola, nl. als stress-uitlokkende factor) Vergeet niet dat de slaap een evenwichtsbrengende periode is. Als wij een chaotische toestand in het organisme achterlaten, zal de opdracht voor de slaap te zwaar zijn, zodat de slaap niet toekomt aan één van zijn opdrachten : toelaten dat je energieniveau wordt verhoogd. Als de nachtrust wordt belast met zware reinigingsactiviteit, stofwisselingsprocessen e.d.m. dan komt zij waarschijnlijk niet toe aan haar andere taken. Daar kan je iets aan doen door : - de keuze van het voedsel : zenuwvriendelijke voeding, aangepast aan de menselijke fysiologie en volgens behoefte...). Wist je dat met name fruit heel erg goed is voor het zenuwstelsel? Dagelijks minstens 500 gram fruit, juist gecombineerd, liefst als maaltijd, bv. als ontbijt, kan wonderen doen. - minder geconcentreerde voeding te gebruiken. De meeste mensen eten teveel eiwitten, teveel vetten, teveel geconcentreerde koolhydraten. Daardoor raakt de zuur-basen-balans uit evenwicht. Eiwitten op zich kunnen reeds de oorzaak zijn van hoofdpijn en zenuwproblemen. Als dit dan nog deel uitmaakt van een globaal té geconcentreerde voeding, zonder voldoende compensatie van fruit en groenten, zijn slaapproblemen heel normaal. - stopzetten van het gebruik van industriesuiker en andere “lege” voedingsmiddelen





16

- alle vormen van industriesuiker (ook verscholen) plegen roofbouw op voor het zenuwstelsel cruciale vitamines en mineralen. - het toevoegen van meer rauwkost aan de voeding om de lichaamsreiniging te ondersteunen en enzymen in het lichaam te brengen. Rauwe, natuurlijke voeding is alle oorspronkelijke voeding die niet verhit werd boven 45°C. Dit kan net zo goed een soepje of smoothie zijn. Er zijn veel sympathieke manieren om ervoor te zorgen dat je meer rauwe voeding gebruikt. - het gebruik van rauwe verse groentesappen is een onovertroffen hulp voor een betere gezondheid : in de loop van de dag, hetzij als ontbijt, hetzij voor een groentemaaltijd en glas vers geperst sap, doet meer dan een medicijn kan doen ! Waarom trouwens geen sapdag of sapweek organiseren en kijken wat dat met je lichaam doet ? - het saneren van de spijsvertering door het toepassen van correcte voedselcombinaties en het vermijden van elke mogelijkheid tot indigestie. Aanvullende therapie als darmspoeling kan behulpzaam zijn om de overlast van de intoxicatie (of constipatie) te verminderen en de darmwerking te normaliseren. - irritante voedingsmiddelen vermijden : verminder alle irritante (pikante) smaakmakers en toevoegsels - slechts waardevolle en nuttige voedingsmiddelen eten (voeding als medicijn). Denk er over na welke voeding een genezende, helende, vernieuwende, regenererende invloed heeft op het lichaam. - zenuwonvriendelijke 'genot'middelen verwijderen en de werking van het zenuwstelsel te ondersteunen met genotvolle, smaakvolle, natuurlijke dranken en voedingsmiddelen. - de voedselcombinaties correct toepassen : bestudeer de principes hiervan : bewust je voeding selecteren en samenstellen. - lichte, levenskrachtige, natuurlijke voeding, met natuurlijke suikers : het invoeren van één of twee fruitmaaltijden per dag (fruit mag alleen gegeten worden op een lege maag en afzonderlijk) - vermijd alle verscholen geïsoleerde suikers, inclusief koekjes, gebak, confituur e.d. Houvast - extra editie 2013





Het zou kunnen dat je de rol van voeding in relatie tot een goede slaap onderschat. Het zou kunnen dat je eerste ervaringen op dit vlak zelfs tegengestelde ervaringen opleveren en dat je terwijl je je voeding corrigeert aanvankelijk verslechtering voelt. Het vraagt moed om de veranderingen zo door te voeren dat ze het verschil in zijn volle dimensie aantonen. Bij de eerste eliminatiecrisissen houden de meesten het voor bekeken en zeggen “Het werkt niet...” Dat voeding en het zenuwstelsel én het slaapvermogen wel degelijk werken, moet je zien over de termijn van ongeveer één jaar. Gezonde voeding is niet exclusief in functie van een goede slaap. De hele conditie, je energie, je vitaliteit, alles profiteert mee. Veel mensen die zich vandaag moe en ellendig voelen, stellen soms de vraag : “Hoe komt het dat ik geen energie heb? Waarom heb ik zoveel pijn en ongemakken?” Ik zie dat anders. Als ik kijk naar wat mensen eten, en hoe relatief goed het hun gaat, dan denk ik: “De mens is wonderlijk en sterk gemaakt, om zoveel misbruik te verdragen en in staat te zijn om ondanks al dat waardeloze voedsel nog vele jaren te overleven.” We hebben reden om God te danken, dat ondanks het feit dat we zo weinig doen ten gunste van ons lichaam, het zo goed zorgt voor ons. ‘Het geluk is niet in ons, en het geluk ligt ook niet buiten ons. Het geluk is alleen in God. Als wij Hem gevonden hebben, is het overal.“ !

!

!

!

Blaise Pascal

Fruit, de zenuwvoeding bij uitmuntendheid





17

God wil dat het goed met je gaat. 8 hulpmiddelen, door de hemel aangeboden voor je gezondheid & welzijn "God heeft ons met een zekere vitale kracht bedacht. Hij heeft ons organen gegeven die geschikt zijn om de verschillende levensfuncties te onderhouden en die zodanig ontworpen zijn dat ze harmonieus samenwerken. Wanneer we deze levenskracht met voorzichtigheid behandelen, en het delicate mechanisme van het lichaam in orde houden, is het resultaat gezondheid. Maar wanneer de vitale kracht van het lichaam te vlug uitgeput wordt, leent het zenuwstelsel kracht bij één van zijn krachtbronnen. Wanneer één orgaan beschadigd wordt, worden ze allen beschadigd. De natuur verdraagt veel misbruik zonder weerstand, maar eens zal ze de inspanning doen om zich te bevrijden van alle toxines. Haar inspanning om deze toestand te corrigeren uit zich in koorts en andere vormen van ziekte. Ministry of Healing p 234/235 " Mensen moeten leren dat medicijnen geen ziekten genezen. Het is waar dat ze soms verzachting geven, en dat de patiënt lijkt te herstellen door hun gebruik; dit is omdat de natuur genoeg vitale kracht heeft om het gif uit te drijven en om de toestand die de ziekte veroorzaakte te corrigeren. Gezondheid wordt herwonnen ondanks het medicijn. Maar in de meeste gevallen verandert de medicatie alleen de vorm en plaats van de ziekte. Dikwijls lijkt het of dit vergif voor een tijd overwonnen is, maar het blijft in het lichaam en brengt grote schade aan in een later stadium." Ministry of Healing, p. 126

"Geraffineerde suiker, verleidelijk als het is in koekjes, snoep en tassen koffie, is in feite meer een chemisch farmaceutische drug dan dat het een voedend middel is. Het werd

ontdaan van al zijn voedingsstoffen en steelt voedingstoffen in het lichaam tijdens de spijsvertering en de stofwisseling. De mineralen om te verteren: chroom, mangaan, kobalt, koper, zink en magnesium, worden weggenomen in het raffineringsproces, en het lichaam moet zijn eigen minerale reserve aanspreken om de suiker te gebruiken.” Lick the Sugar Habit, Nancy Appleton, Ph.D. Het is niet op deze manier dat God het had gewild. God wil dat het goed met ons gaat, en daarom biedt Hij acht natuurlijke middelen aan om in goede gezondheid te leven, en indien nodig om te genezen : - Nutrition (gezonde, levende voeding), - Exercise (beweging), - Water, (zuiver water) - Sunlight (zonlicht), - Temperance (zelfbeheersing en matigheid), - Air (zuivere lucht), - Rest (rust, ontspanning, gezonde slaap) - Trust (vertrouwen, geloof). Met deze acht middelen, correct toegepast, ligt er ongetwijfeld een “Nieuwe Start” in het verschiet. Gezondheid wordt gemaakt, en niemand anders kan er iets aan doen. Daarom is de ʻNieuwe Startʼ een doe-het-zelfprogramma voor elke dag. Het is een hemels geschenk, uit liefde voor u.

In vrede zal ik gaan liggen en weldra slapen, want U alleen, HEERE, doet mij veilig wonen. Psalm 4:9 Houvast - extra editie 2013









18

Tot slot Het zou kunnen dat als je dit gelezen hebt, je je afvraagt hoe deze informatie een oplossing kan geven aan jouw probleem... Sommigen voegen eraan toe : “je zou eens in mijn schoenen moeten staan...” Ik begrijp het, maar sta me toe dat ik genoeg heb aan mijn eigen schoenen. Dit boekje werd geschreven door iemand die weet wat slaapproblemen zijn en die zijn hele jeugd ermee te maken had. Ik was amper tien toen ik aan mijn moeder vroeg hoe dat nou moest met het slapen... Ik zal het antwoord nooit vergeten : “Jongen, doe je ogen toe”. Dat is natuurlijk een begin, maar het hielp niet. Mijn gedachten zaten altijd in de weg. Piekeren en eindeloos herkauwen van gedachten hielden me gevangen. Kennis van de ontspanningstechnieken waarmee ik beroepshalve bezig was, hielp een beetje. Een zinvol levensdoel hebben hielp een beetje... maar de vragen bleven. Zo bv. waarom het er in deze wereld aan toe gaat zoals het gaat, waarom dit niet die mooie plek is die ze zou kunnen zijn... Waarom geweld, waarom zoveel egoïsme... en ik ging niet vrijuit.

k is,

Oorzaken van ziekte en slapeloosheid :

wust

angt het

Voedingsfouten

Gebrek aan beweging

and.

egd. Of

Spanningsgevoel Houvast - extra editie 2013



Meer dan dertig jaar geleden leerde ik de Bijbel kennen en vond daar antwoorden en rust. In Gods woord vind je in klare taal Gods doel met de mens, de oorsprong en de bestemming, over het grote kosmische conflict, de oorsprong van het kwaad en waarom God, die aan de mens een vrije wil gaf, niet zomaar alle rampspoed en miserie kan ongedaan maken. Maar daarom is Hij zo betrokken met wat hier gebeurt. Daarom is de liefde van God geheel gericht op alle mensen op de aarde, en geeft Hij beloften. Er zijn er talrijke waar ik moed en kracht uit put en die me vrede en rust schenken. Ik denk dan altijd “nog een korte tijd...” “Laten we moed houden, want Christus - ons perfecte voorbeeld - is ons voorgegaan”. Door alle moeilijkheden en strijd weet Jezus wat het is om mens te zijn. Maar ik leer dat Hij zijn werk maar kon tot het einde toe volbrengen, door zijn intens gebed met zijn Vader. Waarom zouden we niet een leven leiden, in permanent contact met de Eeuwige? Waarom niet gaan naar Hem die weet wat we nodig hebben en Hem vragen om in ons leven te komen en ons te leiden?

Bekijk aandachtig de illustratie. Het is een illustratie die werd gebruikt door Dr. Shelton. Hij legt hierin uit hoe ziekte zijn diepere oorsprong kent in een verstoord eetpatroon, verkeerde voedselkeuze, slechte combinaties e.v.a. Deze monden tenslotte uit in spanningen, zenuwklachten èn slapeloosheid (naast veel andere aandoeningen en klachten). Terwijl beweging nu juist zou helpen om de slechte basis te herstellen, bewegen mensen echter onvoldoende om hun lichaamsreiniging en stofwisseling net dat beetje meer pit te geven om de toxische overlast versneld uit te scheiden en om de zuurstofvoorziening te vergroten. Ook rust, ontspanning en slaap, zouden wonderen kunnen doen. Je zou kunnen zeggen dat, indien mensen dan maar voldoende rust en slaap zouden nemen, veel van hun klachten vanzelf zouden verdwijnen. Maar omdat de beweging niet zorgde voor de vermindering van de toxines, uiten de problemen zich in hoofdpijn en migraine, diverse zenuwproblemen, spierspanning en orgaanbelastingen. Laten we terug beginnen bij het begin : natuurlijke voeding, zoals de Schepper ze maakte voor het welzijn en voor energie van zijn schepselen, en gezondheid en harmonie komen dan vanzelf... ook een betere slaap !

en wie weet, misschien

19

Hou vast Mens op aarde, onzeker zoekend wat brengt morgen, wat komt later, niet aan denken, niet uit boeken tot je stond tot aan de lippen in het water… Hopeloos gehuld in ‘t duister van de nacht. Angst, verdriet maakten zich meester. Waar is redding, waar is kracht? riep je hees en op de tast in het gedeemster. Tranen vielen, harten braken, rollend, woelend, onrustig ijlend op een bed hopeloos voelde je het kraken. Hoe lang nog voor je schaakmat zet? De nieuwe wegen leidden nergens heen tot d’ogen vielen op het Oude Boek waarin de oude strijders nu bevrijd alleen, nog wachtten op het vallen van het doek. Ja het komt, de tijd die nadert. de tekenen zijn daar, we zien het komen, dat hemelen in glorie staan en God zijn volk vergadert waar eeuwen steeds van droomden.

Houvast - extra editie 2013









20