Hoofdstuk I Algemeen...5 I. 1 Algemene gegevens:... 5 I. 2 Organisatie Stichting... 5 I. 3 Organisatiestructuur... 6 I. 4 Personeel... 6 I.4

2

Hoofdstuk I Algemeen ......................................................................................................................................5 I. 1 Algemene gegevens:......................................................................................................... 5 I. 2 Organisatie Stichting ......................................................................................................... 5 I. 3 Organisatiestructuur ......................................................................................................... 6 I. 4 Personeel......................................................................................................................... 6 I.4.a Formatieplaatsen per ultimo 2008.................................................................................... 6 I.4.b Onderverdeling Personeelsbestand Per Ultimo 2008 ........................................................... 6 I.4.c Overlegstructuren .......................................................................................................... 7 I.5 Doelstellingen, Beleid En Toekomstplannen .......................................................................... 7 I. 5.a Personeelsbeleid ............................................................................................................ 7 I. 5.b Jaaroverzicht Cytologie ................................................................................................... 9 I. 5.c Jaaroverzicht Histologie ................................................................................................ 10 I. 5.d Jaaroverzicht Moleculaire pathologie............................................................................... 10 I. 5.e Jaaroverzicht Medische Administratie.............................................................................. 13 I.6 Jaaroverzicht BedrijfsHulpVerlening................................................................................... 13 I.7 Relevante Investeringen .................................................................................................. 14 I.8 Bibliotheek..................................................................................................................... 14 I.8.a Boeken ....................................................................................................................... 14 I.8.b Tijdschriften ................................................................................................................ 15 Hoofdstuk II Verrichtingen ..............................................................................................................................16 II. 1 Algemeen Overzicht ........................................................................................................ 16 II. 2 Histologie ...................................................................................................................... 17 II. 3 Cytologie ....................................................................................................................... 17 II.3. a Inzendingen Punctiecytologie......................................................................................... 17 II. 3.b Cervixcytologie ............................................................................................................ 18 II. 3.c Niet-gynaecologische cytologie ...................................................................................... 19 II. 4 Obducties ...................................................................................................................... 20 II. 4.a Obducties ................................................................................................................... 20 II. 4.b Obducties gerelateerd aan aantal overledenen per ziekenhuis............................................ 20 II. 5 Bevolkingsonderzoeken ................................................................................................... 21 II.5.a Bevolkingsonderzoek borstkanker .................................................................................. 21 II.5.b Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker ................................................................... 21 II.6 Verrichtingen per Ziekenhuis ............................................................................................ 22 II.7 Verrichtingen eerste lijn................................................................................................... 27 Hoofdstuk III Kwaliteit & Arbo ......................................................................................................................... 28 III.1 Kwaliteit ........................................................................................................................ 28 III.2 ARBO ............................................................................................................................ 31 III.3 Follow-up Cervix Cytologie............................................................................................... 32 III.4 Doorlooptijden................................................................................................................ 35 III.4.a Doorlooptijd van onderzoeken ....................................................................................... 35 III.4.b Doorlooptijd obducties .................................................................................................. 35 III.5 Patiëntgebonden Besprekingen ......................................................................................... 36 III.6 Specifieke Activiteiten ..................................................................................................... 37 III.6.a Lidmaatschappen ......................................................................................................... 37 III.6.b Bestuurswerkzaamheden .............................................................................................. 38 III.6.c Nascholing Medische Staf .............................................................................................. 38 III.6.d Nascholing Overige medewerkers: ................................................................................. 39 III.6.e Wetenschappelijke Activiteiten....................................................................................... 39 III.6.f Wetenschappelijk onderzoek en samenwerkingsverbanden................................................ 40 III.6.g Opleiding .................................................................................................................... 40 Hoofdstuk IV Financiën................................................................................................................................... 42 IV. 1 Algemene Beschouwing ................................................................................................... 42 IV. 2 Balans ........................................................................................................................... 42 IV. 3 Resultatenrekening ......................................................................................................... 43

3

Het verslagjaar 2008 laat zich kenmerken door het begrip verandering. De afdeling moleculaire technieken is verder opgetuigd. Er zijn meer analisten aangewezen om uit te snijden. En er zijn weer nieuwe medewerkers aangetrokken. Ook is het histologisch laboratorium doorgelicht en zijn eind 2008 diverse wijzigingsvoorstellen besproken, die grotendeels begin 2009 zijn geïmplementeerd. Eind 2008 is, met de RvT, geconcludeerd dat het onverantwoord is om grootschalig te investeren in de huidige huisvesting, zodat het initiatief is genomen om mogelijke nieuwbouw resp. verhuisopties te verkennen. Net als de vorige jaren is de productie wederom gestegen met ruim 11%, liet de exploitatie een overschot zien, dat deels is toegevoegd aan de Reserve Aanvaardbare kosten en deels als reservering voor de toekomstige vernieuwbouw is weggezet. Eind 2008 is het Service Level Agreement als concept geaccepteerd. 2009 zal als proefjaar gelden. Zoals steeds is ook in 2008 weer een hoop gebeurd en is veel werk verzet. Het laboratorium ontwikkelt zich steeds meer tot een vooraanstaand laboratorium. Een woord van dank aan alle medewerkers, zeker gezien alle veranderingen, is daarom op zijn plaats.

ir. H. van der Veen dec 2009

4

HOOFDSTUK I ALGEMEEN De Stichting Laboratorium Pathologie Oost Nederland (verder genoemd Laboratorium) is een zelfstandig laboratorium. Oorspronkelijk maakte het laboratorium deel uit van het Streeklaboratorium, doch is daarvan afgesplitst op 20 december 1995. De Raad van Toezicht is samengesteld uit vertegenwoordigers vanuit het TAZDO-verband en uit de 1e lijn. Het Laboratorium maakt samen met het Laboratorium Medische Microbiologie Twente en Achterhoek, gebruik van dezelfde huisvesting en infrastructuur.

I. 1

ALGEMENE GEGEVENS:

Geregistreerd: Statutaire Naam: Statutaire vestigingsplaats: Adres: Datum oprichting: Datum beëindiging:

Kamer van Koophandel nr. 41032033 Stichting Laboratorium Pathologie Oost Nederland Enschede Burg. Edo Bergsmalaan 1, Postbus 377, 7500 AJ Enschede 20 december 1995 Onbepaald

Het laboratorium werkt voor drie algemene ziekenhuizen en huisartsen in de regio. De drie ziekenhuizen zijn:
Medisch Spectrum Twente (locaties Enschede, Oldenzaal, Losser en Haaksbergen);
Ziekenhuisgroep Twente (locaties Almelo en Hengelo);
Koningin Beatrix Ziekenhuis te Winterswijk.

I. 2

ORGANISATIE STICHTING

Raad van Toezicht: Benoemd door en uit TAZDO: L.M. Vos, voorzitter (tot 1-6-2008) A.C. van Alphen

Benoemd uit de eerste lijn: J. de Jong

De Raad van Toezicht heeft in 2008 3x vergaderd. De belangrijkste thema’s waren: jaarrekening 2007 en de begroting 2009.

Directie: ir. H. van der Veen, directeur Medische staf: mw. Dr. S. Riemersma, voorzitter L. Naudin ten Cate, secretaris J. van Baarlen Mw. R. Aliredjo mw. dr. M. Brinkhuis E. Eijken mw. C.D. Heymans

Ondernemingsraad : Tot 1 april 2008: mw. A. te Vaanholt, voorzitter W. Voogt, secretaris R. van de Biezen Vanaf 1 april 2008: Mw. N. Vergeest-Egberink (voorzitter) H. Rolle (secretaris) Mw. H. Wentink

mw. A. Krukkert mw. H. Shirango J.G. Somsen mw. dr. L. M.Th. Sterk mw. dr. M. Tebar dr. G.J. Toes R. Vink

mw. Y. Ellenbroek C. Kormelink

H. Broeze (tot 1 augustus 2008) Mw. M. van Boekel

Leidinggevenden: mw. Y. Beerens, medische administratie mw. A. Bosch, histologie F. Roozekrans, cytologie

5

I. 3

ORGANISATIESTRUCTUUR

De organisatiestructuur van het Laboratorium ziet er als volgt uit:

Raad Raadvan vanToezicht Toezicht

Het laboratorium bestaat uit drie units en de medische staf. Elke unit kent een hoofd unit. De ondersteunende diensten en de personeelsfunctionaris vallen formeel onder het Laboratorium Microbiologie. De medische staf kent een stafbestuur.

Directie Directie

Stafbestuur Stafbestuur

directiesecretariaat directiesecretariaat

Ondersteunende Ondersteunende diensten diensten

KAM KAM

Personeels Personeels functionaris functionaris

Fotografie Fotografie

Histologie Histologie

I. 4

Medische Medische Administratie Administratie

Cytologie Cytologie

Het Laboratorium kent een managementteam, waarin naast de directeur, tevens de hoofden unit, de secretaris van het stafbestuur, de personeelsfunctionaris en het hoofd Facilitaire Dienst plaats hebben. Het managementteam heeft een adviserende rol t.a.v. de directie.

Medische Medische Staf Staf

PERSONEEL

I.4.A FORMATIEPLAATSEN PER ULTIMO 2008 Afdeling

werkelijk

begroting

2008

2008

31,3 14,0 11,4 12,8 0,6 0,9 0,4 71,5

30,9 13,9 12,1 13,0 0,6 0,9 1,0 72,4

Unit histologie Unit cytologie Unit medische administratie Pathologen Medische fotografie Directie Kwaliteit en arbo

I.4.B ONDERVERDELING PERSONEELSBESTAND PER ULTIMO 2008

naar sexe

vrouwen

mannen

< 18 jaar

-

-

18-24 jaar

4

-

25-44 jaar 45-65 jaar Totaal

44

10

21

9

69

19

naar dienst jaren < 3 jaar 3-5 jaar 6-10 jaar > 10 jaar Totaal

medewerkers

naar aard dienst verband

medewerkers

17

Voltijd

35

12

Deeltijd

53

22

Oproepkracht

-

37 88

Totaal

6

88

I.4.C OVERLEGSTRUCTUREN

Deelnemers

Overleg

Frequentie

Medische staf

Pathologen, directie

1x per maand

Stafbestuur

stafbestuur, directie

1 x per maand

Ondernemingsraad

O.R. leden

1x per 2 maanden

OR overlegvergadering

OR, directie

1x per 2 maanden

Managementteam

Directie, unitleiders, patholoog, hoofd facilitaire dienst, personeelsfunctionaris

1x per 2 weken

Werkoverleg

Pathologen Analisten histologie Analisten cytologie Medische administratie

2x per maand 2x per maand 1x per maand 1x per maand

I.5

DOELSTELLINGEN, BELEID EN TOEKOMSTPLANNEN

I. 5.A PERSONEELSBELEID

ARBO

Vitaliteitsmonitor en Health Check In het kader van de RI&E Welzijn zijn door PreventNed de gezondheidsrisico’s van de medewerkers werkzaam bij Laboratorium Microbiologie Twente Achterhoek en Laboratorium Pathologie Oost Nederland in kaart gebracht, om op basis daarvan indicaties te krijgen van mogelijke knelpunten. Dit betrof een gezamenlijk traject van beide laboratoria. De reden om dit onderzoek in gang te zetten is o.a. de verplichting die de wetgever aan de werkgever stelt om periodiek het welzijn van de medewerker in zijn werk te meten. Het voordeel van de Vitaliteitsmonitor boven de RI&E Welzijn is dat op individueel niveau actie kan worden ondernomen, terwijl de RI&E Welzijn op groepsniveau welzijn meet. Daarnaast heeft de werkgever de medewerkers de gelegenheid geboden tevens een Health Check af te laten nemen. De Health Check bestaat uit een aantal testen die redelijk indicatief zijn voor de algemene gezondheidstoestand, zoals bijvoorbeeld bloeddrukmeting, een fietstest, buikomvang, bloedtest cholesterol en glucose. Iedere medewerker heeft aan het eind van de test een individueel rapport ontvangen met de testresultaten. De Health Check is in het kader van de preventie van gezondheidsklachten uitgevoerd en vormt een aanvulling op de Vitaliteitsmonitor. De resultaten van de in december 2007 afgenomen Vitaliteitsmonitor, zijn in april 2008 toegelicht. Aan de Vitaliteitsmonitor heeft 85% van de medewerkers deelgenomen. De matig/slecht scorende medewerkers is een aanvullend onderzoek aangeboden. De leidinggevenden hebben de resultaten van de Vitaliteitsmonitor in het werkoverleg besproken. Aan deze uitkomst is door de werkgever vervolg gegeven door de leidinggevenden bij JOBO training en advies in 2008 de training Efficiënt en effectief leidinggeven te laten volgen. In januari 2008 heeft de Health Check plaatsgevonden. Uit de Health Check is gebleken dat er gunstig is gescoord op het onderdeel Body Mass Index. Herhaling van de Health Check ligt niet voor de hand in verband met de hoge kosten.

VERZUIM

Verzuimcijfers Het gemiddelde verzuimpercentage over 2008 bedraagt 5,5% en de meldingsfrequentie 1,71. In vergelijk met 2007 is het verzuimpercentage met 0,1% gestegen, terwijl de meldingsfrequentie is gedaald met 0,09. verzuim %

2004

2005

2006

2007

2008

totaal totaal

2003

totaal

totaal

totaal

totaal

Totaal

5,7

4,9

3,8

4,3

5,4

5,5

Histologie

7,6

7,6

3,6

5,1

5,5

5,0

Cytologie

7,7

5,1

4,0

5,9

8,1

6,4

Med.adm.

1,5

5,8

5,7

3,2

3,7

1,7

Fotografie

7,9

4,6

7,1

7,1

5,1

5,5

Pathologen

3,5

3,6

1,6

2,3

4,6

10,4

7

meld

2003

2004

2005

2006

2007

2008

frequentie

totaal

totaal

totaal

totaal

totaal

totaal

Totaal

2,21

2,44

1,73

1,74

1,80

1,71

Histologie

1,90

1,58

1,37

1,20

1,90

2,30

Cytologie

1,84

1,90

1,20

1,58

1,37

1,19

Med.adm.

2,87

3,36

2,44

2,27

2,16

1,32

Fotografie

10,00

12,00

7,00

12,00

6,00

3,00

Pathologen

2,20

3,14

1,76

1,83

1,56

1,50

Bij de verzuimtabel valt op dat het gemiddeld verzuim bij de pathologen fors is toegenomen en dat het gemiddelde verzuim op de afdelingen cytologie en medische administratie is gedaald. Kijkend naar de oorzaken die hieraan ten grondslag liggen kunnen we concluderen dat de langdurig zieken een grote stempel drukken op het gemiddelde verzuimpercentage. Ondanks het feit dat de meldingsfrequentie is gedaald met 0,09 maakt de werkgever zich zorgen over het ziekteverzuim dat binnen de afdelingen histologie en fotografie relatief hoog is. Een deelverklaring is dat de afdeling fotografie klein is waardoor ziekte al snel tot hoge percentages leidt. Echter bij een grote afdeling als histologie is het verzuim substantieel. Het verzuim maakt deel uit van bespreking in het managementteam, maar ook van de jaargesprekken en frequent verzuimgesprekken met de individuele medewerkers. VerzuimReductie Per 1 december 2008 is het contract met de voormalige Arbo-dienst (Santar) beëindigd en is het Laboratorium Pathologie Oost Nederland overgegaan op VerzuimReductie. VerzuimReductie begeleidt de medewerkers tijdens de periode waarin zij door ziekte niet in staat zijn om te werken. Ook zal VerzuimReductie helpen bij die taken die van een werkgever worden verwacht mbt de verzuimbegeleiding. VerzuimReductie werkt met een vaste contactpersoon, de zgn Verzuimbegeleider. In de begeleiding door VerzuimReductie is, anders dan in het verleden, een duidelijke rol voor de medewerker weggelegd. De medewerker maakt bijvoorbeeld samen met de Verzuimbegeleider duidelijke afspraken mbt de in te zetten verzuimbegeleiding en eventuele mogelijkheden tot werkhervatting. Met het oog op de Wet Verbetering Poortwachter wordt door VerzuimReductie een appèl op de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker gedaan.

EIGEN RISICODRAGEN WGA Werkgevers zijn op grond van de WULBZ (Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsplicht Bij Ziekte) verplicht om bij ziekte van een medewerker de eerste twee jaar het loon door te betalen. Indien na het einde van het tweede ziektejaar blijkt dat de zieke medewerker voor 35 tot 80 procent of volledig (meer dan 80%) arbeidsongeschikt is, kan de medewerker een uitkering op grond van de Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) ontvangen. Dit is een regeling van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Werkgevers kunnen zelf beslissen hoe ze het financiële risico van arbeidsongeschiktheid willen afdekken. Er zijn twee mogelijkheden: 1. via het UWV verzekerd zijn 2. eigenrisicodrager; het risico zelf dragen en desgewenst bij een verzekeringsmaatschappij onderbrengen. UWV Verzekerd Werkgevers die bij het UWV verzekerd zijn betalen vanaf 2007 de gedifferentieerde premie. Deze premie wordt per bedrijf vastgesteld en is afhankelijk van het aantal arbeids(on)geschikten binnen de onderneming. Eigenrisicodrager Vanaf 1 januari 2006 is het voor grotere werkgevers mogelijk om Eigenrisicodrager te worden. Werkgevers die zelf eigenrisicodrager zijn hebben verantwoordelijkheid voor reïntegratie van WGA-uitkeringsgerechtigden. Als Eigenrisicodrager hoeft de werkgever geen gedifferentieerde WGA-premie te betalen. Wel loopt de werkgever het risico aan de medewerker voor de duur van maximaal 10 jaar de WGA-uitreking te betalen. Laboratorium Pathologie Oost Nederland heeft ervoor gekozen met ingang van 1 januari 2008 eigen risicodrager voor de WGA te zijn. Voor dit risico heeft Labmicta bij Nationale Nederlanden een WGA Eigenbeheer Daggeldverzekering afgesloten. De looptijd van deze verzekering geldt tot 1 januari 2011. Caren Bartlema, personeelsfunctionaris

8

I. 5.B JAAROVERZICHT CYTOLOGIE Computer Ondersteund Screenen (COS) In het najaar van 2008 heeft het Laboratorium het besluit genomen de cervixonderzoeken te gaan beoordelen m.b.v. COS. Belangrijkste drijfveren zijn de krapte op de analistenmarkt en de mogelijkheid die het systeem biedt om met minder mensen de werkzaamheden meer afwisselend te maken. De traditionele manier van screenen van cervixonderzoeken vergt veel concentratie: immers meer dan 90% van de onderzoeken bevat geen afwijkingen. Door de preselectie van beelden bij COS wordt de benodigde screentijd korter en is er meer focus op afwijkingen. Het systeem dat het Laboratorium voor COS gebruikt is (1) de BD FocalPoint™, gecombineerd met (2) het GS Review Station™. Ad 1) De BD FocalPoint™ (FP) is een systeem dat de preparaten scant en digitaliseert, deze digitale beelden worden vervolgens automatisch geanalyseerd op potentiële afwijkingen. De FP maakt opnamen van het gehele preparaat met het 4x objectief, selecteert hieruit de 1000 meest relevante zogenaamde Fields of View (FOV) en genereert vervolgens de 15 meest relevante FOV, voorzien van de coördinaten en archiveert deze data. Ieder FOV wordt voorzien van een waarde tussen de 0 en 1. Uiteindelijk krijgt ieder preparaat een eindscore tussen 0 en 1. 0: preparaat met een laag risico op afwijkende cellen 1: preparaat met een hoog risico op een afwijking. Elk preparaat uit een serie preparaten binnen een batch (minimaal 120 preparaten) krijgt een ranking. De batch wordt in 5 groepen verdeeld (5 zgn, Quintiles, groep1: meeste kans op afwijkingen, groep 5: minste kans op afwijkingen). Dit betekent dat van een preparaat uit groep 5 de kans dat er iets gevonden wordt erg klein is. Ad 2) Bij het beoordelen van de microscopische preparaten krijgt de analist m.b.v. een microscoop voorzien van een gemotoriseerde kruistafel en de besturingscomputer (Guided Screening) per preparaat de 15 meest belangrijke FOV door het systeem aangeboden. De analist beoordeelt deze 15 FOV en volgt verder de gebruikelijke laboratoriumprocedure. Indien de analist (mogelijk) afwijkende cellen signaleert wordt het gehele preparaat volgens protocol manueel gescreend. De analist krijgt bij ieder preparaat informatie over de ranking (bijv. 21 van 231) en de plaats in de Quintile verdeling (Q1-Q5). Vanzelfsprekend wordt het COS voorafgaand aan implementatie grondig gevalideerd. HPV HC II bepalingen Dit jaar werden ruim 3300 hoogrisico-HPV bepalingen (Hybrid Capture methode) uitgevoerd, conform de Praktijkrichtlijn van de NVVP. In de loop van het jaar werden deze bepalingen in samenwerking met de afdeling moleculaire technieken uitgevoerd. Het uitvoeren van de HPV-bepalingen gebeurde in eerst instantie wekelijks. Eind 2008 is de frequentie uitgebreid naar 2 keer per week. Hierdoor werd het mogelijk de preparaten met voorkennis van de HPV-uitslag te beoordelen met behulp van COS. Optimaliseren immunologie-resultaten op dunnelaagcytologie

Er is een HLO stage-opdracht in gang gezet om helder te krijgen hoe de immunologie-resultaten op dunnelaagcytologie geoptimaliseerd kunnen worden. Bijbehorende vraagstellingen zijn:

• • •

Kunnen de antilichamen worden toegepast op cytologische dunnelaag preparaten en is nog antigen retrieval nodig. Indien nodig, met welke antigen retrieval blijft de morfologie van de cellen optimaal? Welke verdunningen kunnen worden toegepast, zodat er minder overkleuring is en minder aspecifieke aankleuring?

Mutatie Het vertrek van de analisten Richard van de Biezen en Walter Voogt, totaal 2 FTE, door de introductie van bovengenoemd COS.

is voor een deel gecompenseerd

Verbouwing De voorgenomen herplaatsing van de screenruimte is na rijp beraad uitgesteld tot 2009. De meeste voorbereidingen (eisenpakket en definitieve tekeningen) waren eind 2008 geactualiseerd. Frank Roozekrans, hoofd unit Cytologie

9

I. 5.C JAAROVERZICHT HISTOLOGIE Histologisch Laboratorium: In 2008 zijn de 370 stoof, microtoom, koelplaat, de kleurmachine voor speciale kleuringen, de analytische balans en de pH-meter vervangen. Het LMS is in 2008 volledig geimplementeerd. In 2008 heeft adviesbureau HHM de logistiek van de histologie onderzocht. Genomen, met als doelstelling een verkorting en beheersing van de doorlooptijd. De afgelopen jaren is de werkwijze op het laboratorium grotendeels onveranderd gebleven terwijl productie, formatie en technieken aanzienlijk gewijzigd zijn. Halverwege 2008 heeft HHM de uitkomsten gerapporteerd. Diverse medewerkers uit het laboratorium hebben vervolgens in werkgroepen deze aanbevelingen in concrete plannen omgezet. De implementatie vond begin 2009 plaats. Door de toename van het aantal technieken en werkzaamheden is eind 2007 al begonnen met na te denken over eventuele functiedifferentiatie, d.w.z. dat niet elke analist per se alle technieken of werkzaamheden hoeft uit te kunnen voeren. In 2007 en 2008 is dit al uitgevoerd voor de moleculaire techniek en deels voor de immunotechniek en groot uitsnijden. Personele aangelegenheden: Voor 2008 zijn 30,9 fte’s begroot, gemiddeld waren 30,3 fte’s aanwezig. Er is 5,75 fte aangenomen en 2,39 fte is vertrokken. Drie analisten zijn (tijdelijk) meer gaan werken (0,53 fte), twee analisten zijn minder gaan werken (0,28 fte). Vijf analisten hebben gebruik gemaakt van ouderschaps- en zwangerschapsverlof (2,36 fte). De afdeling telt 11 VAP-leden Er zijn in 2008 215.379 HE-kleuringen en 26.653 speciale kleuringen uitgevoerd. Uitsnijkamer: In 2008 hebben de pathologen aangegeven dat in eerste instantie een analist ingewerkt zal worden in het uitsnijden van grote preparaten met o.a. maligniteit. Dit inwerken bestaat uit theorie en praktijk. In november 2008 is besloten dat meerdere analisten hierin zullen worden ingewerkt. Tegelijkertijd is gestart met het protocollair vastleggen van het uitsnijden van grote en complexe preparaten door analisten. Er zijn 158.169 (T, C en S) cassettes gemaakt. Immuunpathologie: Een analiste is dit jaar ingewerkt op de immuunpathologie. Er zijn 4 nieuwe antilichamen in gebruik genomen: CDX2, P57Kip2, IgD en Parvovirus. De –800 vriezer is vervangen. Er zijn 51.881 peroxidase coupes, 4210 fluorescentie coupes en ca. 2000 controle coupes gemaakt. Dit hoge aantal wordt mede veroorzaakt door het in gebruik nemen van nieuwe DAB. Hiervoor is op verschillende antilichamen opnieuw een verdunningsreeks gedaan. Vanaf december 2007 wordt per nummer niet meer automatisch een NKS meegenomen. Ali Bosch, hoofd unit Histologie

I. 5.D JAAROVERZICHT MOLECULAIRE PATHOLOGIE Formatie In de loop van 2008 werd de formatie voor molecualaire analisten uitgebreid van 2 naar 3 fte. Eind september was dit gerealiseerd. De beschikbare formatie wordt ingevuld door 4 analisten die alleen op de moleculaire afdeling werkzaam zijn. De analisten worden functioneel aangestuurd door 1 patholoog (Rie). De werkgroep Moleculaire Diagnostiek van de NVVP beveelt echter aan dat laboratoria die moleculaire technieken uitvoeren worden ondersteund door een moleculair bioloog. Derhalve is contact gezocht met enkele personen van verschillende laboratoria die ons bij staan en van advies dienen bij de verschillende technieken: • • •

Dhr. Dr. Ing. A. van der Zanden (Lab. Microbiol. Oost-Ned., voor 0,1fte) voor HPV, DNA isolatie en real-time PCR. Dhr. E. Schuuring (UMCG) voor weefselidentificatie en B-cel lymfomen (clonaliteit en FISH). Dhr. W. Dinjens en Dhr Dr. E. Dubbink (Erasmus MC) voor MSI analyse (PCR, eiwitkleuringen, MLH1hypermethylatie), k-Ras- en BRAF-mutaties

Kwaliteit Gedurende het jaar werd veel tijd besteed aan het opstellen van SOP’s en kostprijsanalyses van de verschillende onderzoeken. Tevens werd een begin gemaakt met het opstellen van validatierapporten. Dit zal voor de lopende technieken worden afgerond in 2009. De resultaten van de verschillende bepalingen worden in een Excel of Access database vastgelegd. Er is een plan opgesteld voor Apparatuurbeheer en onderhoud. 10

Laboratorium ruimtes Tot op heden maken we gebruik van de labruimtes van de afdeling microbiologie. In 2008 werden verschillende plannen gemaakt voor de inrichting van eigen moleculaire labruimtes welke om redenen van financiele aard telkens moesten worden bijgesteld. Uiteindelijk is de beslissing gevallen dat er 1 eigen DNA lab op de begane grond komt waar ook de ISH zal plaatsvinden. De bouw van dit lab zal naar verwachting midden 2009 beginnen. SKKP rondzending In 2008 hebben we in de rondzending meegedaan met in situ hybridisatie voor Her2Neu en met de Amplicor en Linear Array Genotyping voor HPV. De resultaten waren goed. UroVysion Voor het aantonen van aneuploïdie van chromosomen 3,7,17 en verlies van het p16 gen op 9p21 gebruiken we FISH op urinemonsters ter opsporing van urotheelcelcarcinoom (UCC). We maken daarvoor gebruik van de Urovysion Bladder Cancer Kit (Abbott). De beoordeling van de preparaten werd tot september verricht door 4 analisten van de afdeling cytologie. Vanaf september 2008 waren hiervoor nog 2 cytologische analisten beschikbaar en is 1 van de moleculaire analisten ingewerkt. De uitslagen worden verslagen door 3 pathologen (EE, HS en Rie). UroVysion werd tot 17-11-08 reflex-matig uitgevoerd op follow-up urines van patienten met hooggradig UCC in de voorgeschiedenis. De assay werd wekelijks verricht met 8 a 12 onderzoeken per keer. Vanwege het kostenaspect werd met de urologen overeengekomen voortaan alleen nog op verzoek van de aanvrager FISH te verrichten. Vanaf dat moment is het aantal onderzoeken sterk afgenomen tot ca. 4 onderzoeken per 2 weken. In 2008 werden 432 onderzoeken verricht. EBER Om Epstein-Barr Virus aan te tonen gebruiken we van (EBER) PNA probe (DAKO) in combinatie met de PNA ISH detection kit. In 2008 werden 83 onderzoeken verricht. Her2Neu Om te beoordelen of er in mammacarcinomen sprake is van amplificatie van het Her2Neu gen gebruiken we Chromogene ISH met een probe voor het Her2Neu-gen (ZytoDot SPEC HER2 Probe Kit ,Zytovision). In principe komen alleen mammatumoren met een dubieuze immunohistochemische aankleuring voor het Her2 receptor (score 2+) hiervoor in aanmerking. Omdat polysomie van het chromsoom 17 (daar waar het Her2 gen zich bevindt) ook voorkomt, is de interpretatie van de resultaten niet altijd betrouwbaar. Derhalve wordt momenteel een FISH assay (probes van Kreatech) getest waarbij de ratio tussen centromeer 17 en het Her2 gen wordt bepaald. In de loop van 2009 zal ws de omschakeling plaatsvinden. In 2008 hebben we 153 onderzoeken verricht. Mola In 2008 zijn we overgestapt van statische DNA-isometrie naar CISH met probes voor centromeer 1, chromosoom X en Y. In augustus was de test operationeel na een validatie met ca. 10 gevallen die eerder met stat. DNA isometrie waren geanalyseerd.De preparaten worden door een analist gescored (SW of MAR) en door een patholoog verslagen (Ali,TEB). In 2008 zijn 21 bepalingen gedaan. IgH breuken (B-celclonaliteit) Voor de ISH wordt gebruik gemaakt van de Vysis LSI IGH dual color break apart rearrangement probe waarmee breuken kunnen worden aangetoont op chromosoom 14q32, waar het IgH-gen zich bevindt. Een breuk in dit gen is vaak onderdeel van een translokatie met oncogenen waaronder c-Myc, Bcl-2 en cyclineD1. De validatie van de assay zal in het eerste kwartaal van 2009 worden afgerond.. c-Myc breuken Met name in Burkitt lymfomen maar ook in een klein percentage van DLBCL worden breuken gevonden in c-Myc (8q24), meestal als onderdeel van een translokatie. Om een breuk in c-myc aan te tonen wordt gebruik gemaakt van de Vysis LSI MYC dual color break apart rearrangement. De validatie van de assay zal in het eerste kwartaal van 2009 worden afgerond.. Hybrid Capture II Voor de HPV diagnostiek op cervix uitstrijkmateriaal werd gebruikt gemaakt van de Hybrid Capture II test (HCII, Qiagen). In het begin van het jaar werd de test 1 keer per twee weken uitgevoerd door de afdeling cytologie. De uitslagen werden verwerkt door 2 pathologen (Br en Rie). Omdat het aantal aanvragen in de loop van het jaar sterk is toegenomen en we de service wilden verbeteren is de frequentie verhoogd tot uiteindelijk 2x p.w. per 1 november. In het najaar van 2008 kreeg tevens de Focal Point Guided screening zijn beslag. De HPV test wordt sinds 1 november voorafgaand aan de screening uitgevoerd, de cytologische analisten zijn derhalve op voorhand op de hoogte van de HPV-status. De test wordt vanaf 1 januari 2009 1x p.w. uitgevoerd door de afdeling cytologie en 1x door de moleculaire afdeling. In 2008 werden 3308 bepalingen gedaan. Linear Array genotypering Om de aanwezigheid van HPV in paraffine materiaal aan te tonen (of voor typering van cervixmateriaal) wordt de Linear Array test gebruikt. In 2008 werden 45 bepalingen gedaan. 11

Kwantitatieve Real-time PCR voor HPV Gezien de beperkingen van de HCII wat betreft typering en virale load wordt gewerkt aan een nieuwe kwantitatieve HPV test voor 16 high risk types en 2 low-risk types (HPV 6 en 11). De assay wordt opgezet door 1 analist in samenwerking met een HLO-stagiaire. De test bestaat uit 5 multiplex PCR’s welke naar verwachting voor de zomer van 2009 werkende zal zijn waarna een uitgebreide validatie zal plaatsvinden. Voor de validatie zijn inmiddels 1058 DNA samples van vrouwen > 40 jaar met PAP1 verzameld en 785 DNA samples ≥ PAP2. Al deze samples zijn ook getest met HCII. Voor de validatie dienen echer volgens het voorschift van de werkgroep Moleculaire Diagnostiek 300 casus van histologisch bewezen ≥CIN3 te worden getest. Om dit zeer hoge aantal te kunnen bereiken zullen nog veel meer DNA-samples moeten worden verzameld. Weefselidentificatie Voor weefselidentificatie maken we gebruik van de forensische ‘Powerplex 16 System’ kit van Promega. Toepassingen zijn weefselidentificatie bij verwisseling, tweelingonderzoek (één- of twee-eiigheid) en eventueel voor de vraagstelling tweede primaire tumor of een metastase (m.b.v. LOH). In april 2008 is een start gemaakt met het opzetten van deze test waarna we in augustus 2008 de validatie succesvol hebben afgerond middels de analyse van paraffineblokjes van de SKKP rondzending voor weefselidentificatie van 2006. Onze resultaten zijn beoordeeld en goed bevonden door Dr. E. Schuuring. In 2008 zijn 14 casussen geanalyseerd voor de diagnostiek (7 voor weefselidentificatie, 2 voor tweelingonderzoek, 3 voor LOH bepaling en 2 voor de Microbiologie). MSI analyse Dit onderzoek werd opgezet in samenwerking met een stagiaire van Saxion Hogeschool Enschede. We maken gebruik van ‘MSI Analysis System 1.2’ van Promega. De test is gevalideerd aan de hand van 20 casus (11 positieve en 9 negatieve) die eerder in Nijmegen werden geanalyseerd. Onze resultaten zijn beoordeeld en goed bevonden door Dr. W. Dinjens en Dr. E. Dubbink (Erasmus MC). Er is een start gemaakt met de bijbehorende immuunhistochemische kleuringen betreffende de eiwtexpressie van de MMR-genen (MLH-1, MSH-2, MSH-6 en PMS-2) op paraffinecoupes. Naast de immunohistochemie zal ook in samenwerking met het Erasmus MC de test voor hypermethylatie van MLH-1 worden opgezet. Naar verwachting zal de complete analyse voor de zomer van 2009 operationeel zijn. Met deze techniek zijn er in 2008 geen diagnostische samples getest. B-cel clonaliteit In september 2008 is begonnen met het opzetten van de clonaliteitsanalyse voor B-cellymfomen middels PCR-assays voor de FR1, FR2 en FR3 (Framework) van de zware keten van het immuunglobuline (IgH). De test wordt in samenwerking met het UMCG gevalideerd in eerste instantie op vriesmateriaal, aan de hand van ca. 15 bekende casus. In tweede instantie zal de test ook werkende moeten worden op paraffinemateriaal. Naar verwachting zal de test voor de zomer van 2009 operationeel zijn.

In Situ Hybridisatie

Aantal onderzoeken verrricht in 2008

UroVysion EBER Her2Neu Mola Hybrid Capture II Linear Array genotypering Weefselidentificatie

432 83 153 21 3308 45 14

Totaal

4056

Nieuw te verwachten bepalingen voor 2009 In Situ Hybridisatie

IgH breuken (B-celclonaliteit) c-Myc breuken

PCR

MSI-analyse (incl.immunohistochemie en hypermethylatie MLH-1) B-cel clonaliteit K-ras en BRAF mutatie analyse Kwantitatieve Real-time PCR voor HPV

12

I. 5.E JAAROVERZICHT MEDISCHE ADMINISTRATIE In 2008 zijn de eerste stappen gezet richting elektronische ordercommunicatie (in samenwerking met MST), het elektronisch verzenden van de uitslagen en het administratief ondersteunen op de uitsnijkamer. De pilot elektronisch verzenden huisartsen kan voor wat betreft 2008 als deels mislukt beschouwd worden. Het probleem zit in het feit dat niet alle HISsen de KOPAC-B code kunnen verwerken. Alle overige (niet-BVO) verslagen worden wel correct verzonden en verwerkt. Als gevolg van de gestage groei van de staf en de verschuiving van werkzaamheden is 1 medewerk(st)ers in dienst getreden, en een tijdelijk contract is omgezet naar een contract voor onbepaalde tijd. In 2008 hebben 2 personen gebruik gemaakt van de regeling ouderschapverlof. Het ziekteverzuim is in 2008 1,7%, en is t.o.v. 2007 met 1,9% afgenomen. In 2008 waren twee medewerksters 25 jaar in dienst. Yvonne Beerens, hoofd unit Medische Administratie

I.6

JAAROVERZICHT BEDRIJFSHULPVERLENING

AED was voor de BHV in 2008 het woord. De aanschaf van de defibrillator zorgde ervoor dat alle reanimisten extra geïnstrueerd dienden te worden. Nieuwe aanmeldingen en goed gevulde avonden laten blijken dat het belang van dit toestel leeft onder het personeel. Natuurlijk hopen we als BHV dit apparaat nooit te hoeven gebruiken. De registratie is en blijft nog altijd een zorgenkindje. De 2 locaties zorgen voor een grijs gebied wat betreft het in kaart brengen van aanwezig personeel tijdens een eventuele calamiteit. De directie overweegt de software klaar te maken voor toekomstige applicaties. Dit zorgde in eerste instantie voor vertraging. Daarna was en is het probleem dat directiewisseling, nieuw beleid en voorgenomen verbouwingen, zorgen voor verder oponthoud in de definitieve besluitvorming. Het blijft dus behelpen. De zojuist aangehaalde verbouwingen, of voornemens hierin, lopen al jaren als een rode draad door het gebruik van de hoofdlocatie. De hinder dit jaar was minimaal doordat veel bouwplannen vooruitgeschoven werden. Afgelopen jaar is het verloop binnen de BHV minimaal geweest. Het invullen van nieuwe vacatures kost weinig moeite. Dit mag worden gezien als een positief signaal. Het personeel begrijpt dat veiligheid een zaak is van ons allemaal. De medewerking bij de personeelsoefeningen is dan ook prima. Deze inzet van een ieder werd door de directie beloont met een heerlijk soepbuffet. De BHV blijft alert door het volgen van de noodzakelijke bijscholingen, oefenavonden (3x) en onderling overleg (5x). Toch geven de leden aan dat verandering van opzet wenselijk is. De ploegleiders hebben hun plaats in de BHVorganisatie gevonden. Vooral bij de oefenavonden pakt hun inzet positief uit. Ook zorgen zij voor een beter aanspreekbaar zijn van de BHV. Het voornemen voor 2009 is de BHV gerichter te instrueren door de herhalingscursus intern te organiseren en deze te koppelen aan de eigen oefenavonden. Met professionele begeleiding hopen we dan ons functioneren nog beter te maken. Na dit jaar kijken we vol goede moed naar 2009, waar de aangekondigde verbouwingen zullen zorgen voor extra prikkels bij de leden BHV om toe te zien op een veilig en dus prettige werkomgeving. Wim Zwiers, hoofd BHV

13

I.7

RELEVANTE INVESTERINGEN

De belangrijkste investeringen in 2008 waren: Cytologie: - Computer Ondersteund Scanner (COS) Histologie: Adamas robotstainer vriezer Medische Administratie: Enovation zorgmail mapping

I.8

Pathologen: digitale camera e-tokens ICT diverse Gebouw deurautomaat

BIBLIOTHEEK

I.8.A BOEKEN In het verslagjaar werd de bibliotheek van het Laboratorium Pathologie Oost Nederland aangevuld met de volgende boekwerken: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Pathologie; Dr. Hoedemaeker Gastro-intestinal pathology; Fenoglio-Preiser WHO clas. Of tumours of the central nervous system; Louis, David Thyroid cytopathology; S. Kini Textbook and coloratlas of salivary gland pathologie; E. Carlson e.a. WHO clas. Of tumours of the haematopoetic and lymphoid tissues; By WHO Computed tomography of the lung: a pattern approach; Verschakelen Diffuse lung diseases: clinical features; Maffessanti Gastro-intestinal pathology; Fenoglio-Preiser Urologic surgical pathology; Bostwick TNM Atlas, illustrated guide; C. Wittekind Histology for pathologists; Mills Breast pathology; Rosen Tumors of the kidney, bladder and related urinary structure; W.M. Murphy Tumors of the bones and joints; K.Krishnan Unni Tumors of the serosal membranes; A. Churg Non Melanocytic tumors of the skin; J. Patterson Tumors of the eye and ocular adnexa, R.L. Font Tumors of the pancreas, B. Hruban Tumors of the central nervous system; P. Burger Tumors of the adrenal glands and extra-adrenal paraganglia; M.E. Ernest Tumors of the salivary glands; G. Ellis Skin pathology; Weedon Gastro-intestinal and liver pathology: foundations in diagn. Pathology; Jacobuzio-Donahue Gynaecological pathology: foundations in diagn. Pathology; Nucci Primer of dermatopathology; A. Hood TNM Atlas, illustrated guide; C. Wittekind Pathophysiology made incredibly easy; Springhouse Fine needle aspiration cytologie 4e ed.; Orell Tumours of the salivary glands; Ellis Cancer grading manual; Damjanov AJCC Cancer staging manual 6th editon; Greene AJCC Cancer staging atlas; Greene Technical aspects and principles of PCR amplification; Van Pelt-Verkuil Gastro-intestinal pathology: an atlas and text; Fenoglio-Preiser Pathology of melanocytic disorders; Mooi TNM atlas, illustrated guide; C. Wittekind

14

I.8.B TIJDSCHRIFTEN Om alle medewerkers in staat te stellen, de ontwikkelingen op hun vakgebied bij te houden, heeft het laboratorium op de navolgende media een abonnement: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Acta Cytologica American Journal of Clinical Pathology American Journal of Dermatopathology American Journal of Pathology American Journal of Surgical Pathology Analyse Archives of Pathology and Laboratory Medicine Biotechnic and Histochemistry Cancer & Cytopathology Dermatopathology Focus Gut Histopathology Human Pathology International Journal of Gynecological Pathology Journal of Molecular Diagnostics (AJP) Journal of Pediatrics Modern Pathology Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde New England Journal of Medicine Pediatric and Developmental Pathology Seminars in Diagnostic pathology Virchows Archiv

15

•

HOOFDSTUK II VERRICHTINGEN

II. 1

ALGEMEEN OVERZICHT

Onderstaande tabel geeft het aantal onderzoeken, verdeeld over de verschillende soorten verrichtingen aan. Hierbij wordt het verslagjaar 2008 vergeleken met 2007. Tevens is het aantal productie-eenheden weergegeven. Productieeenheden worden berekend door het aantal onderzoeken te vermenigvuldigen met een weegfactor, de zgn. CTG-factor (2e kolom).

AARD ONDERZOEK Cytologie Cervix-bvo Cervix-ind Cytologie Punctie Punctie echogeleide Totaal cytologie Moleculaire technieken CISH Eber HPV-bepaling Urovision Weefselidentificatie Mola Totaal mol. technieken Immunologie Her2Neu Im.Fluor Im.Perox Immuno door derden Totaal immunologie Histologie Hist.ond door derden Histologie Kwant./morfometrie d. derden Morfometrie Sectie Sectie foet Specimen Vriescoupe Totaal histologie Totaal

aantal onderzoeken 2007

aantal onderzoeken 2008

aantal productie eenheden 2007

aantal productie eenheden 2008

mutatie ‘07-‘08

0,26 0,40 1,00 0,65 1,75

27.388 7.758 9.573 222 70 45.011

28.019 8.459 9.923 193 70 46.664

7120,88 3103,2 9573 144,3 122,5 20063,88

7284,94 3383,6 9923 125,45 122,5 20839,49

2,3% 9,0% 3,7% -13,1% 0,0% 3,9%

7,00 3,50 3,50 7,00

136 87 833 360

117 83 3.315 405

952 304,5 2915,5 2520

819 290,5 11602,5 2835

-14,0% -4,6% 298,0% 12,5%

1.416

3.920

6.692

15.547

132,3%

554 445 11.621 0 12.620

119 433 12.540 8 13.100

1939 1557,5 40673,5 0 44.170

416,5 1515,5 43890 0 45.822

-78,5% -2,7% 7,9%

21 53.362 1.523 207 44 371 99 55.627

34 56.384 1 1.474 226 56 366 168 58.709

0 53362 0 3046 2070 660 927,5 99 60.165

0 56384 0 2948 2260 840 915 168 63.515

-3,2% 9,2% 27,3% -1,3% 69,7% 5,6%

114.674

122.393

131.090

145.723

11,2%

weeg factor

3,50 3,50 3,50

1,00 2,00 10,00 15,00 2,50 1,00

16

3,7%

5,7%

II. 2

HISTOLOGIE

Onderstaande tabel geeft de histologische productie van het verslagjaar 2008, vergeleken met 2007.

2007

2008

‘07-‘08

T-nummers

53.362

56.384

3.022

blokjes

154.137

150.007

-4.130

blokjes per T-nummer

2,89

2,66

-.23

34.642

26653

onderzoeken

12.066

12992

926

coupes totaal

65.270

56091

-9179

coupes per onderzoek

5,41

4.32

-1.09

Her2cish nummers

147

153

6

Her2cish coupes

177

230

53

coupes per onderzoek

1,2

1.5

0.30

EBER nummers

90

92

2

EBER coupes

276

329

53

coupes per onderzoek

3,1

3.58

.51

Paraffine inbedding

Bijzondere kleuringen paraffine Immuunpathologie

De herceptest wordt routinematig verricht op immuunpathologie.

In-situ-hybridisatie*

II. 3

CYTOLOGIE

II.3. A

INZENDINGEN PUNCTIECYTOLOGIE

Onderstaande tabel geeft het aantal puncties over 2007 en 2008 weer. In de kolom ‘zelf’ staat weergegeven welke deel daarvan door pathologen is afgenomen. 2007

zelf

2008

zelf

Mamma

127

7

142

2

Mammacyste

136

0

143

0

49

1

52

0

6

0

4

0

20

5

19

8

8

0

7

0

Huid/subcutis

69

30

11

0

Speekselklier

123

53

6

0

Hoofd/hals

115

58

66

26

Lymfklier

402

56

104

47

Schildklier

301

5

85

40

50

8

466

57

1406

223

1501

196

Tepelvocht Lever Weke delen Bot

Overig Totaal

17

II. 3.B CERVIXCYTOLOGIE

Onderstaande tabel geeft de procentuele onderverdeling van de cervixcytologische verrichtingen over de verschillende PAP-klassen weer. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen bevolkingsonderzoek (BVO)en Medische Indicatie (MI). Classificatie

BVO 2006

2007

MI 2008

2006

2007

2008

Pap 0

0,80

1,49

1,23

1,29

1,60

1,2

Pap 1

97,20

95,92

94,40

89,09

86,48

79,9

Pap 2

1,17

1,60

3,07

5,11

6,48

12,5

Pap 3 a

0,54

0,71

0,90

3,25

3,81

4,9

Pap 3 b

0,21

0,29

0,30

0,47

1,05

0,9

Pap 4

0,08

0,00

0,12

0,36

0,36

0,3

Pap 5

0,00

0,00

0,00

0,43

0,23

0,3

Totaal

100,00

100,00

100,00

100,00

100,00

100,00

12,5

10,8

9,2

12,6

10,4

9,0

Geen endocervix epitheel

Zowel bij BVO als MI is een stijging te zien van het aantal geringe afwijkingen, pap 2. Dit heeft 2 oorzaken. De scores waren tot dusver beneden het landelijk gemiddelde, wat de sensitiviteit van de onderzoeken ongunstig kan beïnvloeden. Hieraan is in 2008 op verzoek van de RCP extra aandacht besteed. Daarnaast is het laboratorium in de loop van 2007 gestart met HPV-bepalingen conform de NVVP-richtlijn. De aanwezigheid van endocervicale epitheelcellen is een kwaliteitsindicator voor de representativiteit van de onderzoeken. Dat het aantal onderzoeken zonder deze cellen (ec-) daalt is te danken aan de structurele ondersteuning die de screeningsorganisatie biedt aan huisartspraktijken die boven 10% ec-scoren. Daarnaast is medio 2008 een pilot gestart met de zgn. Cervex- brush® Combi, die bij het uitstrijken meer van deze cellen moet verzamelen. De eerste resultaten van de pilot bevestigen dit, de definitieve resultaten van de pilot worden medio 2009 verwacht.

18

II. 3.C

NIET-GYNAECOLOGISCHE CYTOLOGIE

Onderstaande tabel geeft de productie en procentuele onderverdeling van de niet-gynaecologische boekingen aan, ingedeeld naar de aard van het materiaal. Onvoldoende materiaal Materiaal

n

Urine

dubieus verdacht

benigne

N

%

n

3705

78,5%

635

13,5%

166

91,7%

10

5,5%

0,7%

1068

70,3%

92

0

0,0%

3

100,0%

Longpunctie

1

11,1%

6

Pleura

2

0,3%

469

Peritoneum

4

1,6%

186

Bronchus Sputum

Pericard

n

86

1,8%

1

0,6%

10

maligne

%

Vagina

%

totaal

%

n

294

6,2%

4720

4

2,2%

181

6,1%

349

23,0%

1519

0

0,0%

0

0,0%

3

66,7%

1

11,1%

1

11,1%

9

73,6%

37

5,8%

129

20,3%

637

76,5%

14

5,8%

39

16,0%

243

0

0,0%

22

75,9%

1

3,4%

6

20,7%

29

12

7,1%

138

82,1%

5

3,0%

13

7,7%

168

Gewrichtsvocht

2

25,0%

6

75,0%

0

0,0%

0

0,0%

8

Overig

9

23,7%

27

71,1%

1

2,6%

1

2,6%

38

Liquor

Ovariumcyste Mamma (incl. cysten, tepelvochten) Schildklier

1

5,6%

15

83,3%

1

5,6%

1

5,6%

18

36

10,7%

270

80,1%

23

6,8%

8

2,4%

337

101

28,0%

218

60,4%

34

9,4%

8

2,2%

361 104

Speekselklier

15

14,4%

71

68,3%

8

7,7%

10

9,6%

Hoofd/hals gebied

14

16,5%

43

50,6%

8

9,4%

20

23,5%

85

Lymfklier

98

21,0%

166

35,6%

40

8,6%

162

34,8%

466

2

50,0%

1

25,0%

0

0,0%

1

25,0%

4

Lever Weke delen

8

42,1%

7

36,8%

1

5,3%

3

15,8%

19

16

24,2%

34

51,5%

3

4,5%

13

19,7%

66

Bot

2

28,6%

0

0,0%

1

14,3%

4

57,1%

7

Overige locaties

9

30,0%

11

36,7%

4

13,3%

6

20,0%

30

429

4,7%

6632

73,3%

919

10,2%

1072

11,8%

9052

Huid / subcutis

Totaal

Opmerking: het overzicht is gebaseerd op diagnoseregels. In een aantal gevallen leiden meerdere verrichtingen tot 1 diagnoseregel, waardoor dit aantal afwijkt van het totaal aantal verrichtingen.

Punctiecytologie mamma per jaar op diagnose: Cytologische diagnose Maligne Suspect Benigne Geen diagnose totaal

2001 220 63 273 122 678

2002 107 26 196 58 387

2003 59 17 169 42 287

2004

2005

59 20 150 41 270

19

45 18 160 24 247

2006 20 7 65 24 116

2007 11 6 71 30 118

2008 8 5 96 33 142

II. 4

OBDUCTIES

II. 4.A

OBDUCTIES

Onderstaande tabel geeft aantal obducties weer over het verslagjaar 2008, afgezet tegen meerdere voorgaande jaren.

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

391

370

321

295

309

251

276

Perinataal

97

73

55

56

75

44

62

Neuropathologie

90

77

47

38

23

41

22

totaal aantal: Waarvan:

Verbijzondering van de neuropathologische obducties:

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Paraffineblokjes

1.503

2.107

1.471

1.308

356

495

538

Blokjes per obductie

16,70

27,36

31,29

34,42

15,48

12,08

24,45

Paraffinecoupes

2.568

3.043

3.605

3.628

1.174

589

564

Coupes per obductie

28,53

39,51

76,70

95,47

51,04

14,37

25,63

12

2

6

3

0

0

0

PEG blokjes** PEG coupes

* protocol: geprotocolleerd uitnemen en bewerken van hersenen en ruggenmerg bij de ziekte van Parkinson, met of zonder dementie. ** PEG – methode: speciaal inbedmedium, naast de gebruikelijke paraffineblokjes bij vraagstelling dementie. Coupedikte 100µ tot 200µ. *** cijfers 2003 niet beschikbaar

II. 4.B OBDUCTIES GERELATEERD AAN AANTAL OVERLEDENEN PER ZIEKENHUIS

Ziekenhuis

MST Enschede

aantal overledenen

847

aantal obducties

151

TBZ Almelo*

62

SMT Hengelo*

42

SKB Winterswijk

221

21

als % van overledenen

17,8%

9,5%

20

*Cijfers zijn niet door ZGT aangeleverd.

II. 5

II.5.A

BEVOLKINGSONDERZOEKEN

BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER mutatie 2005

2006

2007

2008

89.330

83.031

81.046

69.398

Opgeroepen vrouwen in Totale regio IKST

07/08

N.B. vanaf 2006 is er geen onderscheid

Specimenradiografie

- 14,38% BVO en niet-BVO.

Over het totale aantal berekend.

27

(bevolkingsonderzoek) Specimenradiografie (niet bevolkingsonderzoek)

327

306

371

Voor verdere informatie wordt verwezen naar het jaarverslag van de SVOB Enschede

II.5.B

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER

2004

2005

2006

2007

2008

Aantal opgeroepen vrouwen

36.223

36.261

35.811

28.659

34.571

Werkelijk verrichte onderzoeken

26.326

24.426

25.614

20.992

25.836 Voor verdere informatie wordt verwezen naar de

% van de opgeroepen vrouwen

De gegevens hebben betrekking op het gehele werkgebied van het Laboratorium Pathologie Oost Nederland

jaarverslagen van de SBBT (Enschede) resp. SBBS (Beekbergen) 72,67%

67,36%

71,5%

73,2 %

74,73%

21

II.6

VERRICHTINGEN PER ZIEKENHUIS

II.6.a Medisch Spectrum Twente, locatie Enschede/Oldenzaal

Specialisme

CytoCervix CISH logie

Anaesthesist Cardioanesthesioloog

130 117

Gastro-enteroloog

1.710

141 14

29

1

K.N.O.-arts

9

36

12

5

1

6

Mond/kaak-chirurg

4

6

10

40

6

160 2 1

178

1

1

28

688

145

31

57

5

25

4

2

1

5 1

2

3.893

487

1

Kinderarts

1.372

3

48

4

471 711

2

170

3

Totaal 2008

1

77

971

Vriescoupe

14

11

973

Specimen RadioUrografie vysion

Obductie Foet

8

1

2.055

359

1

5.896 2.506

122 2

Internist

Longarts

1 7

Echogeleide ObPunctie Punctie ductie

Morfometrie

4

3

Dermatoloog

Immuno Immuno Fluor Perox

1

7 36

Chirurg

Gynaecoloog

Eber

20

Cardioloog Cardiothoracaal chirurg

HPVbepaling

Her2- HistoNeu logie

1.243

33

25

237

33

2

1.337

312

1

4

1

12

241

1

18

136

52

7.630

1

4.336

46

1

1 12 3

1

4.324

28

37

2

15

5.094

3

2.275 625 12

304

1

2

1

59

2

22

1

163

19

15

2.196 867

2

355

Neurochirurg

3

11

Neuroloog

1

57

5

2

76

6

84

123

24

148

1

1.513

Plastisch chirurg Radiotherapeut

9

1

1

74

1

Onbekend Oogarts Orthopaedisch chirurg

1

1 16

13

1

80

1

5

Reumatoloog Uroloog

1.219

1

1

1

71

24

8

18

1

2

5

19

3

5

1

856

1

214

140

1.596 123 33

117

10

2.558

Totaal 2008

1.725

49

3.591

46

36

19.932

983

208

4.705

683

115

70

110

28

139

119

114

32.630

Totaal 2007

1.596

53

3.513

40

175

18.923

284

230

4.497

535

156

67

110

19

129

104

69

30.500

Totaal 2006

1.473

39

3.440

22

203

16.699

244

4.063

425

191

6

121

5

114

71

27.116

II.6.b Ziekenhuis Twenteborg, Almelo

Specialisme

CytoCervix CISH logie

Anaesthesist

Eber

Immuno Immuno Fluor Perox

1

Cardioloog 28

255

Dermatoloog

2

Gastro-enteroloog

9

Geriater 673

Internist

1

K.N.O.-arts Kinderarts

20

2

1

Mond/kaak-chirurg Neuroloog

116

241

25

4.297

4

407

54

1.314

1.124

23

1

497

98

4

252

511

2

255

2

135

5

1

244

1

19

36

7

4

2

1

24

6

10 13

12

15

1

2.267 1.941

38 2

3.765

389 2

19

4

909

4

274

1

1

1

1

46

32

1

33

110

10

124

1

21

19

1.201

80

2

89

3

1

Uroloog

6

1 94

59

605

Reumatoloog

8

11

2

837

180

49

5

3.910

4

Plastisch chirurg

3

708

1.286

4

Radiotherapeut

1

5

Onbekend Oogarts Orthopaedisch chirurg

Totaal 2008

1

8

42

Vriescoupe

2.622

92 3

Specimen RadioUrografie vysion

Obductie Foet

ObPunctie ductie

2 6

3

Longarts

Morfometrie 1

4

Chirurg

Gynaecoloog

HPVbepaling

Her2- HistoNeu logie

5

632

10

78

12

4

747

246

126

17 1

140

6

2.468

Totaal 2008

673

29

2.426

19

24

12.068

98

151

2.434

319

43

44

13

80

140

42

18.597

Totaal 2007

638

32

2.388

15

161

11.593

19

148

2.281

231

32

46

8

101

120

21

17.834

Totaal 2006

561

33

2.258

11

147

10.102

179

1.921

160

48

53

2

74

31

15.582

II.6.c Streekziekenhuis Midden Twente, Hengelo (O)

Specialisme

CytoCervix CISH logie

Anaesthesist

Eber 24

Cardioloog

1

Immuno Immuno Fluor Perox

9

4

Chirurg

22

163

11

36

Dermatoloog

2.867

1

1.600

Gastro-enteroloog Gynaecoloog

HPVbepaling

Her2- HistoNeu logie

3 1.429

1

115

2

146

1

1.649

K.N.O.-arts Kinderarts Longarts

3

2

1.919

49

5

12

757

11

104

17

149

25

114

4

6

1.516

389 1

32

172

1

1

17

1

9

1

1

3

425

Neuroloog

1

12

Totaal 2008

6

4

125

112

1

2

91

6

3.982 1.734 566

7

Huisarts Internist

Vriescoupe

3

13

398

Specimen RadioUrografie vysion

Obductie Foet

9

12

388 1

Echogeleide ObPunctie Punctie ductie

Morfometrie

12

5

3.737

1

1

1

3.986

12

237 15 1

1

1

667 15

Oogarts Orthopaedisch chirurg

22 2

132

25

Plastisch chirurg

2

399

21

44

33

15

93

1

2

1

4

Radioloog

1

Reumatoloog Uroloog

1.362

22

738

1

160

1

423

1

252

149

Totaal 2008

1.429

26

2.336

16

40

10.065

401

34

3.100

597

12

1

26

12

91

100

100 12

18.298

2.603

Totaal 2007

1.271

29

2.138

19

104

8.617

81

26

2.441

424

9

2

24

11

59

86

5

15.348

Totaal 2006

1.290

32

1.971

15

141

8.664

42

2.357

401

5

2

34

1

82

20

15.057

II 6.d Streekziekenhuis Koningin Beatrix, Winterswijk

Specialisme

CytoCervix CISH logie

HPVbepaling

Her2- HistoNeu logie

Eber

Immuno Immuno Fluor Perox

Morfometrie

Anaesthesist

Vriescoupe

Totaal 2008

2

Cardioloog

1

Chirurg

19

Dermatoloog Gynaecoloog

Specimen RadioUrografie vysion

Obductie Foet

Obductie

489

138

5 5

15

1.558

2

1.420

62

570

2

4

428

30

64

24

4

3

K.N.O.-arts

89

1

24

1

1

Kinderarts Longarts

317

Neuroloog

1

1

10

Oogarts Orthopaedisch chirurg

1.774

6

1.202

55

2

2

1.185

1 278

2

4

1

3.359

176

14

2

1

215

114

71

2

506

3

2

1

16

1

4

19

Plastisch chirurg Radioloog

13

Uroloog

618

2.236 1.517

3

1

Internist

10

8

35

Huisarts

2

19

71

6

587

28

2

1

342

77 4

619 16

105

68

Totaal 2008

489

22

1.274

8

17

6.638

26

40

1.963

359

17

2

56

50

50 2

10.966

1.183

Totaal 2007

610

21

1.297

12

112

6.778

29

41

2.053

328

14

6

82

50

4

11.438

Totaal 2006

651

17

1.502

13

85

5.956

57

1.789

213

26

0

35

7

10.351

II.7

VERRICHTINGEN EERSTE LIJN

Onderstaande tabellen geeft de aantallen verrichtingen resp. productie-eenheden weer, zoals uitgevoerd voor de eerste lijn, waarbij het verslagjaar 2007 is afgezet tegen enkele voorgaande jaren.

VERRICHTINGEN

BVO Cervixcervixcytologie cytologie

Cytologie

Immuno perox Histologie

Morfometrie

Punctie

46

Overig*

HPV

23

2

1.806

25

1

2008

4.228

2.7851

271

308

7.387

2007

3.588

26.941

189

281

6.686

2006

3.353

26.399

151

248

6300

6

22

2005

2.929

26.567

155

452

5.663

52

25

2004

3.200

29.526

127

257

5.165

8

33

2003

3.049

26.155

115

265

4.955

5

31

Obductie

2

3

Overig: CISH, Eber, Her2Neu, Immunofluor, Urovysion

PRODUCTIE-EENHEDEN SOORT ONDERZOEK

Cervixcytologie

BVO cervix- Cyto- Immuno cytologie logie perox

Histologie

Morfometrie

Punctie

92

15

Obductie

Overig*

HPV

TOTAAL

11

6.321

24.107

2008

1.691

7.241

271

1.078

7.387

2007

1.435

6.735

189

983

6.686

2006

1.341

6.600

151

868

6300

12

14

2005

1.171

6.641

155

904

5.663

106

18

14.658

2004

1.280

7.382

127

514

5.165

16

21

14.505

2003

1.220

6.539

115

530

4.955

10

20

13.388

16

16.052 20

15.316

Overig: CISH, Eber, Her2Neu, Immunofluor, Urovysion

Toelichting: Voor CISH, Eber, Her2Neu en immuno-fluor gelden geen formele CTG-factoren. Gezien de aard en de tariefstelling zijn er eigen factoren aan toegekend, zodat in de tabel wel steeds een optelling van productie-eenheden kan plaatsvinden.

27

HOOFDSTUK III KWALITEIT & ARBO KAM-jaarplan Het KAM-jaarplan versie 2008 is in het MT vastgesteld en is een regelmatig terugkerend punt op de agenda van het MT waardoor de bewaking gewaarborgd is.

III.1 KWALITEIT

Interne audit Er zijn in 2008 door 7 medewerkers en 1 externe auditor van het laboratorium voor microbiologie in totaal 7 interne audits uitgevoerd. Het betrof de volgende onderwerpen en de locaties waar ze zijn uitgevoerd: Onderwerp • Ontvangst en identificatie materiaal • Bewerken niet-gynaecologisch materiaal • Uitvoeren speciale technieken • Uitvoeren puncties/vriescoupes • Apparatuurbeheer

• •

Documentbeheer/ Beheer PathNet Goederen

Locatie Cytologie, Histologie Cytologie Histologie Cytologie, Histologie, Pathologen Cytologie, Histologie, Medische administratie, Moleculaire technieken, Facilitaire dienst (ICT) KAM Facilitaire dienst

Knelpunten voortkomend uit audits worden ingevoerd in de web-based applicatie RieService zodat opvolging gewaarborgd is.

Klachten, fouten en afwijkingen Klachten, fouten en afwijkingen worden op verschillende manieren vastgelegd. Een fout gemaakt tijdens werkzaamheden of een afwijking van de geldende procedures/werkwijzen tijdens een van de fasen in het (laboratorium- of administratief) proces of het officieel kenbaar maken van onvrede over de gevolgde werkwijze/handelswijze of over (werk)omstandigheden wordt gemeld via meldingsformulieren. Fouten en afwijkingen bij het betreffende onderzoeksnummer van tekortkomingen die binnen dan wel buiten het laboratorium plaats vonden worden geregistreerd als interne dan wel externe signalering m.b.v. is- dan wel es-codes.

Meldingen In totaal zijn er 157 meldingen geregistreerd, geregistreerd en afgehandeld. Hieronder inbegrepen tevens 2 externe klachten. Onderstaande tabel geeft de verdeling van de meldingen weer per afdeling. Meldingsformulieren Personeelszaken Facilitaire Dienst + Alarmdienst BHV Microbiologie KAM Pathologen Unit administratie Unit histologie Unit cytologie Totaal

2004

2005

2006

2007

2008

11 4

10 6

10 2

3 1

2 12 7 52 56

1 15 7 53 51

0 13 18 48 60

8 3 1 2 3 8 44 58 74

1 12 21 73 44

144

143

151

201

155

De voortgang van de afhandeling van de meldingen wordt 1 x kwartaal in het Managementteamoverleg besproken. De meldingen leiden veelal tot punten van bespreking in het werkoverleg of overleg met betrokkenen, en eventueel daaruit voortvloeiend aanpassing van diverse werkwijzen. (Zie onderstaande tabel)

28

Acties

Totaal 2006

Totaal 2007

15 13 37 38 11 36 1

17 25 57 20 12 1 59 1

Geen maatregelen Besproken in WO/MT/directie Besproken met betrokkenen Besproken met inzender/ extern Aanpassen van werkwijze/procedure Herhaling van onderzoek gevraagd (Correctie)werkzaamheden uitgevoerd Materiaal voor identificatie

Totaal 2008 8 6 47 22 6 2 29 2

Meldingen bedrijfsaccidenten Er werden door personeelszaken m.b.v. de meldingsformulieren tevens 8 meldingen van bedrijfsaccidenten aan de KAM gemeld: • 2 meldingen van snijden aan een microtoommes. • 1 melding van snijden aan een objectglas. • 3 meldingen van snijden aan een mes tijdens uitsnijden. • 1 melding van uitglijden op gladde vloer. • 1 melding van toxisch allergische reactie op veiligheidsbril. Bij de snij-accidenten was er sprake van geen of beperkt lichamelijk letsel, waarbij het bieden van eerste hulp voldoende was. Bij 1 snij-accident was er kans op besmetting. Er is contact opgenomen met een arts microbioloog, geen vervolgacties noodzakelijk. Er wordt gekeken naar mogelijkheden om de vloer minder glad te maken. Medewerkers hebben de mogelijkheid tot het aanschaffen van werkschoenen. Er worden waarschuwingsborden geplaatst bij de betreffende ruimtes. De procedure Persoonlijke hygiëne is aangepast m.b.t. het dragen van schoenen met leren zolen en het informeren van bezoekers. N.a.v. de reactie op de veiligheidsbril heeft de persoon antibiotica gebruikt. De veiligheidsbril is vervangen. De applicatie RieService waar klachten, fouten en afwijkingen en bedrijfsaccidenten online te kunnen melden en afhandelen, is nog niet operationeel. Er moeten eerst nog aanpassingen in de applicatie worden aangebracht. Meldingen zullen per 1-1-2009 elektronisch worden geregistreerd. De meldingsformulieren komen hiermee dan te vervallen. Signaleringen tot oktober 2008 Interne signaleringen zijn relatief kleine fouten en tekortkomingen die zich voordoen binnen de eigen organisatie. Externe signaleringen zijn tekortkomingen t.a.v. de inzendingen veroorzaakt door de inzender die veelal storend zijn voor de organisatie. Deze signaleringen worden rechtstreeks ingevoerd in U-DPS van PALGA, bij het betreffende onderzoeksnummer. De kwartaaloverzichten zijn periodiek in het Managementteam overleg besproken. Signaleringen 1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Totaal

Extern 2006 376 491 854 1212 2933

Extern 2007 1370 2100 2066 1724 7260

Extern 2008 1601 1712

Intern 2006 52 97 210 408 767

Intern 2007 356 574 629 947 2506

Intern 2008 613 561

Interne signaleringen Bij de interne signaleringen wordt vooral gelet op trends in de aantallen, zodat eventuele tekortkomingen tijdig worden gesignaleerd en eventueel aanleiding kunnen zijn tot verbeteracties.

Externe signaleringen Indien er sprake is van meer dan 4 signaleringen met dezelfde code door dezelfde inzender, wordt een standaardbrief verzonden naar deze inzender. Uitzondering hierop is code 034 (Het vereiste uitnodigingsnummer voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker ontbreekt), daar wordt bij 1 melding al een brief verzonden. In deze standaard brief wordt medewerking gevraagd om de gesignaleerde tekortkomingen te verminderen dan wel te voorkomen. Dit heeft geleid tot de verzending van 158 brieven, resp. 79/70 betreffende de eerste 2 kwartalen van 2008. 29

Omdat het verzenden van brieven niet tot het gewenste resultaat leidde en irritatie opwekte bij de ontvanger is hiermee gestopt na het tweede kwartaal m.u.v. code 034 (Het vereiste uitnodigingsnummer voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker ontbreekt).

Signaleringen vanaf oktober 2008: In oktober is besloten tot een andere codering. Het aantal coderingen is sterk teruggebracht. De betekenis van externe signaleringen is onveranderd. Wanneer een externe codering is toegekend aan een onderzoeksnummer dan wordt deze codering weergegeven in de uitslag. Een aantal coderingen die tot het tweede kwartaal extern waren zijn intern geworden. Deze signaleringen worden wel geëvalueerd en indien noodzakelijk wordt specifiek actie ondernomen. Externe consulten en revisies 2008

Externe consulten Totaal Discordant

1e kwartaal 61

2e kwartaal 54

3e kwartaal 67

4e kwartaal 55

Totaal 2008 237

7

7

8

10

32

91

85

73

66

315

2

4

0

0

6

Externe revisies Totaal Discordant

SKKP rondzendingen Het laboratorium voor pathologie heeft in 2008 wederom deelgenomen aan de landelijke rondzendingen van de Stichting Kwaliteitstoetsing Klinische Pathologie (SKKP). Het laboratorium participeerde in de rondzendingen voor cervixcytologie, algemene cytologie, algemene histologie, immunohistochemie en moleculaire pathologie. Voor de resultaten en de ondernomen acties van deze rondzendingen zie onderstaande tabel. Resultaten en uitgevoerde acties SKKP 2008 Rondzending 1 Cervixcytologie 2 Algemene cytologie

Onderwerp

Resultaat / Score

Actie

PAP-2

6-6-6 (6) diagnose ja 6-6-5 (6) diagnose ja 5-4-4 (6) diagnose ja 3-2-3 (6) diagnose nee 3-5-3 (6) diagnose ja 2-2-0 (6) diagnose nee 6-6-4 (6) diagnose ja 6-6-5 (6) diagnose ja 6-5 (6) diagnose ja

Geen

Schildklierpuncties Sereus vocht

3 Algemene histologie

HE Sentinel Node HE Huid

4 Immunohistochemie

Melanine ER + Her2-neu Lymfoommarkers

Neuroendocriene markers Prostaatmarkers

5 Moleculaire Pathologie

3-5 (6) diagnose nee ER: 5 (12) Her2-neu: 9 (12) CD20: 4 (6) CD3: 4 (6) CD5: 3 (6) CD23: 3 (6) CD56: 4 (6) Synaptofysine: 5 (6) Chromogranine: 2 (6) CK34be12: 6 (6) diagnose ja P63: 6 (6) diagnose ja AMACR: 4 (6) diagnose ja

HPV ISH Her2

Voorlichting inzenders en publicatie werkwijze op Website Geen Geen Geen Aanpassing protocol ER verdunning aangepast. I.o.m. patholoog geen acties. Geen goede fixatie lymfeklier. CD3 verdunning aangepast. Onverdunde detectie i.p.v. verdund. Ander antilichaam. Andere DAB. Andere voorbehandeling. Geen Geen Geen Geen

() maximale score

Bij 5 van de 10 rondzendingen waren, gezien het resultaat, geen acties noodzakelijk.

30

III.2 ARBO

Uitgebrachte adviezen Adviezen zijn uitgebracht betreffende de volgende onderwerpen: • Verbouwing ruimte Screenruimte en preparatenarchief Cytologie • Verbouwing ruimten Moleculaire technieken • Verbouwing ruimte Opslag nat archief Cytologie • Verbouwing ruimte hoofd unit Cytologie • Verbouwing ruimte Kantoor patholoog • Verbouwing ruimte Focal Point • Verbouwing Focal Point Guided Screening • Verbouwing ruimte Immuunpathologie • Opslag chemicaliën t.b.v. afdeling Moleculaire technieken • Overpakken van cassettes in tapstation • Sealen uitsnijkamer

Metingen Metingen van concentraties van dampvormige stoffen zijn verricht d.m.v. het dragen van badges en in eigen beheer m.b.v. een meetapparaat (CMS van Dräger Safety). De aandacht heeft daarbij gelegen op formaldehyde en xyleen. Resultaten van beide metingen laten zien dat bij een aantal werkzaamheden in de uitsnijkamer de gemeten concentratie formaldehyde boven de wettelijke grenswaarden uitkomt. Plannen voor aanpassing/realisatie nieuwe werkplek zijn in gang gezet.

Persoonlijke beschermingsmiddelen Er werden problemen ondervonden bij het gelijktijdig dragen van bril en mondneus-masker. Er zijn mondneusmaskers met uitblaasventiel aangeschaft.

Lichtvoorziening In het laboratorium histologie is alle verlichting vervangen volgens het in 2006 opgestelde lichtplan. Of hiermee de hoofdpijnklachten zullen afnemen, moet zich nog uitwijzen.

Geluidsoverlast Uit het in 2006 verrichte geluidsonderzoek blijkt dat het geluidsniveau binnen laboratorium histologie boven de streefwaarde ligt. Alle mogelijke aanpassingen om het geluidsniveau te verlagen, zijn uitgevoerd. Bij aanschaf van nieuwe apparatuur en eventuele verbouwingen in de toekomst zal het geluidsaspect nadrukkelijker meegenomen worden. Nieuwe metingen zullen waarschijnlijk worden uitgevoerd in 2009.

Cursussen Een KAM-functionaris heeft de jaarlijkse Conferentie milieu en veiligheid in ziekenhuislaboratoria van Borger & Burghouts (overname conferentie van Cycle Systems Consultancy) bezocht.

Milieu Tijdens een rondgang door alle ruimtes in de avonduren is gebleken dat er onnodig apparatuur in bedrijf stond waardoor energieverspilling. Medewerkers zijn hierop aangesproken.

Odette Hampsink, Rudi Evers (KAM-functionarissen)

31

III.3 FOLLOW-UP CERVIX CYTOLOGIE

De follow-up van de cervix-cytologie wordt wekelijks uitgevoerd. Indien van de onderzoeken met een (herhaal)advies nog geen vervolgonderzoeken bekend zijn wordt er een herinneringsbrief gestuurd naar de betreffende inzender. Met behulp van deze brief kan de inzender nadere bijzonderheden aangeven met betrekking tot het (nog) niet opvolgen van het (herhalings)advies. De diverse differentiatiemogelijkheden van afwijkingen binnen het KOPAC-systeem (squameus [P] en endocervicaal [C]) zijn uitgewerkt in de onderstaande tabellen, die het jaar 2007 betreffen. Er wordt een follow-up termijn aangehouden van 1,5 jaar vanaf de datum dat de uitslag van het betreffende onderzoek werd verzonden. In de tabellen zijn als vervolgonderzoek bij voorkeur de histologische- en/of hoogste gradering als gegeven gebruikt.

533

geen enkele Follow up 108

16

379

9

0

0

0

0

0

0

19

1

1

0

0

0

33032

29673

10

2341

170

10

4

1

0

0

4

760

28

11

18

0

2

Atypie (p2,P3)

949

110

0

369

178

18

0

0

0

0

0

119

86

44

25

0

0

Lichte dysplasie (P4)

264

13

0

29

26

8

3

0

0

0

0

35

73

52

25

0

0

Matige dysplasie (P5)

160

5

0

4

3

0

2

0

0

0

0

10

26

56

54

0

0

Ernstige dysplasie (P6)

156

6

0

2

1

1

0

0

0

1

0

3

10

19

107

6

0

Carcinoma In Situ (P7)

47

4

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

2

3

31

6

0

Plaveiselcelcarcinoom (P9)

7

3

0

0

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

1

2

0

35.148

29.922

26

3.125

387

38

9

1

0

1

4

946

226

186

261

14

2

2007 Cytologische diagnose Geen diagnose (P0) Geen afwijkingen (P1)

Totaal

Totaal

Cytologie Pap 0

Pap 1

Pap 2

Histologie

Pap3a Pap3a Pap3b licht matig

Pap 4

Pap 5

GD

CIN 0

CIN I

CIN II

CIN III

Carcinoom

Andere malign.

In deze tabel zijn de cervixcytologische diagnoses van het squameuze type volgens het KOPAC-systeem (X-as) afgezet tegen de histologische of cytologische follow-up in absolute aantallen (Y-as).

32

33

Endocervicale afwijkingen 2007 Cytologie

Endocervicale afwijkingen 2007 Cytologische diagnose

totaal

Geen diagnose (C0)

geen enkele follow up

Pap 0

Pap 1

Pap 3a geringe atypie

Histologie Pap 3a matige atypie

Pap 3b ernstige atypie ACIS

GA

GCIN

CIN

GCIN & CIN Adenocarcinoom cervix

Adenocarcinoom endometrium

533

108

16

388

0

0

0

19

0

NVT

0

0

0

34.578

29.812

10

3.156

4

0

2

914

0

NVT

3

0

2

Enkele atypische cellen (C3)

4

1

0

3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

geringe atypie (C4)

16

2

0

4

1

0

0

2

1

6

0

0

0

matige atypie (C5)

6

0

0

1

0

0

0

3

1

0

0

0

1

ernstige atypie (C6)

4

0

0

1

0

0

0

0

2

0

0

1

0

Carcinoma In Situ (C7)

6

0

0

0

0

0

0

0

4

1

0

1

0

Adenocarcinoom cervix (C9)

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

35.148

29.923

26

3.553

5

0

938

8

7

3

2

4

Geen afwijkingen (C1,C2)

Totaal

Legenda

CIN

: Cervicale Intra-epitheliale Neoplasie

GCIN

: Glandulaire Intra-epitheliale Neoplasie

GA

: Geen Afwijkingen

2

In deze tabel zijn de cervixcytologische diagnoses van het endocervicale type volgens het KOPAC-systeem (X-as) afgezet tegen de histologische of cytologische follow-up in absolute aantallen (Y-as).

34

III.4 DOORLOOPTIJDEN

III.4.A

DOORLOOPTIJD VAN ONDERZOEKEN

Het aantal werkdagen gerekend van de materiaalontvangst tot de verzending van de uitslagen.

aantal werkdagen

onderzoeken histologie 2006 2007 2008 % % %

onderzoeken cytologie 2006 2007 2008 % % %

onderzoeken cervixcytologie 2006 2007 2008 % % %

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

3

3

5

25

31

54

5

6

11

2

15

15

30

44

37

27

13

10

9

3

33

34

35

20

13

9

4

3

11

4

22

21

13

7

5

4

3

4

19

5

12

10

6

2

1

1

3

6

20

6

6

5

3

0

1

0

4

7

15

7 tot 10

6

6

3

0

0

0

51

33

15

> 10

3

4

0

0

6

0

17

25

0

III.4.B

DOORLOOPTIJD OBDUCTIES

Aantal werkdagen

2006 aantal

2007 %

aantal

2008 %

aantal

%

tot 10

19

6,3

8

3,2

24

6,5

tot 20

40

13,2

28

11,2

40

10,8

tot 30

35

11,6

22

8,8

36

9,7

tot 40

36

11,9

32

12,8

51

13,7

tot 50

31

10,2

37

14,8

35

9,4

tot 60

31

10,2

23

9,2

21

5,6

tot 70

24

7,9

26

10,4

17

4,6

tot 80

16

5,3

24

9,6

7

6,5

tot 90

13

4,3

12

4,8

11

3,0

58

19,1

39

15,6

11

3,0

> 90

35

III.5 PATIËNTGEBONDEN BESPREKINGEN

Medisch Spectrum Twente, Locatie Enschede. Bespreking Necrologie Gynaecologie Kindergeneeskunde Necrologie Chirurgie/ interne Geneeskunde Demonstratie Interne Geneeskunde Oncologie Demonstratie Chirurgie Reumatologie, Orthopedie Gynaecologische Oncologie Hematologie Cardiologie/Thoraxchirurgie Neuro bespreking

Frequentie maandelijks maandelijks 1 per 2 mnd. wekelijks 1 per 2 mnd. 1 per 2 mnd. 2 per maand 2 per maand 1 per kwartaal wekelijks

Gemiddeld 12 besprekingen per maand

Ziekenhuisgroep Twente, locatie Amelo Bespreking Oncologie Biopsiebespreking Necrologie/ Interne Geneeskunde Chirurgie Mammapoli

Frequentie 2 per maand gecombineerd

2 per maand wekelijks

Gemiddeld 8 besprekingen per maand

Ziekenhuisgroep Twente, locatie Hengelo Bespreking Mammapoli Overdracht Interne Geneeskunde - Chirurgie Necrologie Oncologie

Frequentie 3 per maand 2 per maand 1 x per 2 mnd. 2 per maand

Gemiddeld 7 besprekingen per maand

Streekziekenhuis Koningin Beatrix, Winterswijk Bespreking

Oncologie Mammabespreking

Frequentie 2 per maand 2 per maand

Gemiddeld 4 besprekingen per maand

Demonstraties, locatie Laboratorium Pathologie Bespreking Werkgroep Erfelijkheidsvoorlichting Dermatologie Gastro-enterologie Gynaecologie Longziekten Kindergeneeskunde Kaakchirurgie Nierbespreking

Frequentie maandelijks maandelijks maandelijks 1 x per 2 mnd. maandelijks 1 x per 2 mnd. op afspraak maandelijks

Gemiddeld 8 demonstraties per maand

36

III.6 SPECIFIEKE ACTIVITEITEN

III.6.A

LIDMAATSCHAPPEN

Nationale en internationale beroepsverenigingen Medische staf: Arbeitsgemeinschaft dermatologische Histologie der Deutschen Dermatolgischen Gesellschaft Association For European Cardiovascular Pathology European Association for Haematopathology European Society of Pathology

S. Riemersma, E. Eijken C.D. Heymans J. v. Baarlen, H. Shirango, S. Riemersma J. v. Baarlen, M. Brinkhuis, L. Naudin ten Cate, R. Aliredjo, H. Shirango J. v. Baarlen, C.D. Heymans, R. Vink, A. Krukkert, M. Brinkhuis M. Brinkhuis, E. Eijken L. Naudin ten Cate J. v. Baarlen J.G. Somsen L.M.Th. Sterk L.M.Th. Sterk alle pathologen L. Naudin ten Cate

International Academy of Pathology, British Division International Society of Dermatopathology International Society of Gynaecological Pathologists Nederlandse Vereniging voor Gastro-Enterologie Nederlandse Vereniging voor Klinische Cytologie Nederlandse Federatie voor Nefrologie Nederlandse Vereniging voor Oncologie Nederlandse Vereniging voor Pathologie Paediatric Pathology Society Overige medewerkers Vereniging Analisten Pathologie

alle cytologisch analisten, E. Asbroek, J. van het Bolscher, A. Bosch, E. Boswinkel, M. Bult, M. Jonker, J. Knook, M. Koelewijn, C. Liebrand, K. Olde Boerrigter, A. te Vaanholt, J. Weiss

Landelijke en regionale werkgroepen: Medische staf Commissie voor beentumoren C.D. Heymans, toehoorder Farmacotherapiecommissie NVVP L.M.Th. Sterk L. Naudin ten Cate, M. Brinkhuis Gynaecologie Oncologie Achterhoek/Twente GOAT Landelijk Melanoom Panel L.M.Th. Sterk, E. Eijken Landelijke Werkgroep Cutane Lymfomen J. van Baarlen Landelijke Werkgroep Lever Pathologie A. Krukkert Landelijk Panel Longpathologie L.M.Th. Sterk, R. Aliredjo Lymfomen Panel Noord Nederland J. v. Baarlen, H. Shirango Multidisciplinair Netwerk Longtumoren J.G. Somsen Twente/Achterhoek Nederlandse Werkgroep Dermatopathologie M. Brinkhuis Nederlandse Melanomen Werkgroep L.M.Th. Sterk Oncologiecommissie Medisch Spectrum Twente J. van Baarlen Regionale Nefrologieclub Groningen L.M.Th. Sterk Werkgroep Neuropathologie, UMCN St. Radboud R. Vink Nijmegen Werkgroep Oncologische Gynaecologie v.d. L. Naudin ten Cate, M. Brinkhuis Nederlandse Ver.voor Obstetrie en Gynaecologie Werkgroep Kinderpathologie der Lage Landen L. Naudin ten Cate, M. Brinkhuis, R. Aliredjo, M. Tebar Werkgroep Weke Delen Tumoren IKA IKW IKST R. Vink IKO Landelijke en regionale werkgroepen: Overige medewerkers WerkgroepAlg_scripts PALGA Werkgroep Dienstverlening Werkgroep VAP secretaresses Voorbereidingscommissie Stichting Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker Stedendriehoek Pathologisch Anatomisch Bacteriologisch

Y. Beerens Y. Beerens, Y. Ellenbroek Y. Beerens F. Roozekrans

H. van der Veen, voorzitter 37

Laboratorium Overleg, PABLO Uitvoeringscommissie Stichting Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker Twente Congresorganisatie VAP Werkgroep Cytodiagnostiek (WCD) Werkveldoverleg stagebegeleiders

III.6.B

F. Roozekrans F. Roozekrans M. IJland

BESTUURSWERKZAAMHEDEN

Medische staf Bevolkingsonderzoek Borstkanker / SVOB PALGA

Overige medewerkers: Stichting Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker Twente Algemeen Bestuur PALGA Werkgroep Immunohistochemie

III.6.C

F. Roozekrans

M. Brinkhuis, regionaal coördinerend patholoog R. Vink, lid Thesauruswerkgroep

H. van der Veen, bestuurslid H. van der Veen, lid Ch. Liebrand, secretaris

NASCHOLING MEDISCHE STAF

Cursussen en congressen Symposium cervical cancer, VU Amsterdam, 16 januari (G.J. Toes, S. Riemersma) Vergaderingen Werkgroep Kinderpathologie der Lage Landen (WKPLL) Utrecht, 21 jan., 17 mrt., 21 apr., 16 jun, 20 okt., 17 nov. (M. Brinkhuis, L. Naudin ten Cate) Management voor medici, Transzo, Tilburg (S. Riemersma) 66ste oncologiedag Benign Brain Tumors NKI / AVL , Amsterdam, 17 januari (G.J. Toes, R. Vink) Landelijke dag moleculaire diagnostiek, NVVP, 15 februari (S. Riemersma) USCAP 2008 Annual Meeting, Denver, USA, 1-8 maart (R. Vink) Landelijke Werkgroep Leverpathologie, 4 maart (A. Krukkert) Dento-alveolaire pathologie, UMC Utrecht, 11 maart (G.J. Toes, M. Tebar) Diagnostiek van cutane lymfomen II, Leiden, 27 en 28 maart (M. Brinkhuis, A. Krukkert) Opzetten PCR-test voor B-cel clonaliteit Werkbezoek UMC Groningen, 16 april (S. Riemersma) Pathologendagen NVVP, 22 –23 april (M. Brinkhuis, H. Shirango, M. Tebar) Afscheidssymposium N. Hofstee Kindergeneeskunde Almelo, 23 april (L. Naudin ten Cate) Symposium NVOA-Vesalius, Almelo, 26 april (L. Naudin ten Cate) Histopathology of Breast Disease, Hammersmith, London, 12-15 mei (R. Aliredjo, M. Tebar, S. Riemersma) ESP Congress of Pathology, ESP, Barcelona, 17-22 mei (R. Aliredjo, C. Heymans) Vergadering WOG, 22 mei (M. Brinkhuis) 6e Bossche Mammacongres, Den Bosch, 10 en 11 juni (A. Krukkert) European Nefropathology Course, AMC Amsterdam, 11-13 juni (G.J. Toes) 54th Paediatric Pathology Society – Annual Meeting, Helsinki, Finland, 4-7 september (L. Naudin ten Cate) XXV advanced IPPA course, Tallinn, Estland, 6-12 september (M. Brinkhuis) Amsterdamse Zomercursus Gynecopathologie AMC Amsterdam 11-12 september (H. Shirango, C. Heymans) SKKP bijeenkomst, Utrecht, 16 september (S. Riemersma) XIV meeting of the European Association for Haematopathology: EAHP Bone Marrow Symposium and Workshop; EAHP Lymphoma Symposium and workshop Bordeaux, France 20-25 september (J. van Baarlen) Kwaliteitsbewaking medisch specialistisch handelen, Medilex, Utrecht, 2 oktober (S. Riemersma) Symposium Society of Dermatopathology, Diagnostic Breast Pathology, Graz, 8-10 oktober (M. Tebar, R. Vink, J. van Baarlen) International Congress of the IAP, Athene, 13-17 oktober (C. Heymans) Pathology of Thoracic Tumors and Non Neoplastic disease, IAP, Parijs, 7 en 8 november (R. Aliredjo, M. Tebar) 10e Symposium Stichting Baarmoederhalskanker Preventie Oost, “Het Nederlands bevolkingsonderzoek in perspectief van de nieuwe Europese richtlijn”, Arnhem, 10 november (M. Brinkhuis, L. Naudin ten Cate) Dutch Colorectal cancer group, Amsterdam, 12 november (G.J. Toes, L. Naudin ten Cate, H. Shirango, R. Vink) Boerhaave cursus skeletale tumoren, Leiden, 17-19 november (H. Shirango) Nascholingscursus NVVP Maagpathologie, Erasmus MC Rotterdam, 15 november (G.J. Toes) 28 november (R. Aliredjo, H.Shirango) 12e Cursus Chirurgische Kinderpathologie, WKPLL, Bilthoven, 11 december (M. Brinkhuis) 12 december (R. Aliredjo, H.Shirango, M. Tebar, C. Heymans) 38

Refereer- en coupeavonden Coupeavond neuropathologie, UMC Nijmegen, 23 september (G.J. Toes) Regionale coupeavond, Amersfoort, 1 april (S. Riemersma)

III.6.D

NASCHOLING OVERIGE MEDEWERKERS:

Symposium “Facing a new era of cervical cancer prevention”, Amsterdam, VU Medisch Centrum, 16 januari (K. Olde Boerrigter, E. Harmsen, M. Schreven) Conferentie “Milieu & Veiligheid in ziekenhuislaboratoria” Amersfoort, 24 januari (A. Bosch, O. Hampsink) Bijscholing 3e bijeenkomst Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie, UMC Utrecht, 15 februari (E. Harmsen, M. Bult) Uitsnijden grote huiden in ons laboratorium door A. Krukkert, 19 februari (alle histologisch analisten) Uitsnijden galblaas in ons laboratorium door R. Aliredjo, 3 maart (alle histologisch analisten) “Markers en panels in de diagnostiek van tumoren”, Hogeschool Leiden, 12, 19 en 26 maart S. Heijink) Stagebegeleiding, 13, 20, 27 maart (I.Raspe) “Kwaliteitsaspecten en trouble shooting bij PCR technologie”, Hogeschool Leiden, 19, 26 maart en 2 april (K. Olde Boerrigter) Landelijke VAP-dag, Ermelo, 5 april (W. Voogt, M. Schreven, H. Wentink, T. Arkink, F. Roozekrans, M. van Barneveld, J. Kuipers, B. Krist, H. Teunissen, M.Bult, C. Liebrand, E. Asbroek, K. Olde Boerrigter) Matrix installatie voor weefselidentificatie door Promega, P. Darmin 7 april (K. Olde Boerrigter, E. Harmsen, M. Bult) Melanoom en sentinel node in ons laboratorium door R. Aliredjo, 16 april (alle histologisch analisten) Opzetten PCR-test voor B-cel clonaliteit Werkbezoek UMC Groningen, 16 april (K. Olde Boerrigter) Gebruik LMS immuno werkbezoek 17 april (J. van het Bolscher, C. Liebrand, A. Bosch) VAP-dag Utrecht, 21 april (A. Te Vaanholt, E. Asbroek) “Makkelijkste route naar een mooie coupe” presentatie over kleur/afdekmachine Sakura Breda, 6 mei (J. van het Bolscher) Training werken met Focalpoint en GS-stations, in ons laboratorium, BD-Tripath, 20 en 21 mei en 8 december (alle cytologie medewerkers) IEL tellen in ons laboratorium door J. van Baarlen, 21 mei ( J. van Kesteren, M. van Boekel, M. Koelewijn, E. Vermond, I. Raspe, N. ten Have, A. Prein, A. te Vaanholt, J. van het Bolscher, A. Bosch) “Kwantitatieve PCR theorie”, Hogeschool Leiden, 5 en 12 juni (M. Bult) Gebruik Tispa doorvoermachine werkbezoek Groningen, 12 augustus (J. van het Bolscher, A. Bosch) Opfriscursus Interne Audits, in ons laboratorium, september (R. Evers, H. Wentink, J.vd. Lockant) VAP-themadag “Nier”, Jaarbeurs Utrecht, 16 september (L. Batenburg, T. Arkink) Second opinionpanels SBO, Ziekenhuis Rijnstate Arnhem (H. Wentink, H. Rolle) Training van de software van ABI 3130 (sequencer), Applied Biosystems, in ons laboratorium, 7 oktober (K. Olde Boerrigter, M. Bult) Regioavond voor analisten, diverse onderwerpen, UMC-Groningen, 9 okt. (R. Evers, F. Roozekrans) Cursus U-Scripts en ODBC, PALGA, 21 oktober (M. Kok) Cursus Stagebegeleiding, NVML / Vapro, 4, 11 en 18 november (H. Wentink) Auditorenbijeenkomst CCKL, 5 november (A. Bosch) 10e Symposium Stichting Baarmoederhalskanker Preventie Oost, “Het Nederlands bevolkingsonderzoek in perspectief van de nieuwe Europese richtlijn”, Arnhem, 10 november (H. Wentink, J. van de Lockant, F. Roozekrans) Veldhuizencursus, Noordwijkerhout, 13 en 14 november (H. Wentink, F. Roozekrans) Training Verzuim en Humannet, 20 november (A. Bosch) Medica, 21 november (J. van het Bolscher, A. Bosch) Algemeen, huid, bot in ons laboratorium door C. Heymans, 8 en 17 december (alle histologisch analisten) Coupes snijden, sentinel node snijden in ons laboratorium door R. Aliredjo, 10 december (alle histologisch analisten) Access 2000/2003 voor laboratoria in ons laboratorium door P. Jansen van der Sligte (K. Olde Boerrigter) Hybrid Capture 2 HPV Test 19 december (M. Bult, E. Harmsen)

III.6.E

WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN

Voordrachten Dunne laag cytologie van sereuze vochten. Beelden en immunoperoxidase. VAP meeting Ermelo, 5 april (M. Brinkhuis) “Kiemceltumoren van de testis” – Symposium NVOA Vesalius, Almelo. 26 april (L. Naudin ten Cate) Uitstrijkjes maken. Waarom willen zij op het lab zoveel weten? Nascholing voor praktijkassistenten, Enschede 10 juni (M. Brinkhuis) Pleuravocht; normaal, infecties, metastasen en maligne mesothelioom Veldhuizencursus, Noordwijkerhout, 14 november (M. Brinkhuis) 39

Publicaties Effects of fulvestrant alone or combined with different steroids in human breast cancer cell, G.H. Jansen, H.R. Franke, F. Wolbers, M. Brinkhuis, I. Vermes, Climacteric 2008;4: 315-321 Mutation Analysis of CHRNA 1, CHRNB 1, CHRND and RAPSN Genes in Multiple Pterygium Syndrome/Fetal Akinesia Patients, Julie Vogt, Benjamin J. Harrison, Hayley Spearman, Judy Cossins, Sascha Vermeer, Lambert Naudin ten Cate, Neil V. Morgan, David Beeson, Eamonn R. Mahler, The Am. Journal of Human Genetics 82, 222-227, january 2008 Multi-centre cohort study on treatment results and risk factors in stage II endometrial carcinoma, Jan J. Jobsen,M.D., Marnix L.M. Lybeert,M.D., Elzbieta M. van der Steen – Banasik,M.D., Annemarie Slot,M.D., Job van der Palen,M.Sc.,PhD., Lambert Naudin ten Cate,M.D., Astrid Scholten,M.D.,PhD., Veronique Coen,M.D., Eltjo Schutter,M.D.,PhD., Sabine Siesling,M.Sc.,PhD., Int. Journal of Gynecol. Cancer, 2008 Sep-Okt 18(5): 107 1-8. Evaluatie van flowcytometrische analyse van gefixeerde lymfklierbiopten HHM Eidhof, J. van Baarlen, RWM Niessen, Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneeskunde 2008;33:167-168.

Presentatie overige medewerkers: Cursus voor doktersassistenten, i.s.m. SBBT, 17 jan en 10 juni, in ons laboratorium (R. Evers) Rondleiding algemeen voor ROC doktersassistenten Almelo, 22 jan., in ons laboratorium (R. Evers) Presentatie t.b.v. radiodiagnostisch medewerkers, SMT Hengelo, 7 feb. (R. Evers) Presentatie voorlopige resultaten ProEx C, regioavond voor analisten, UMC-Groningen, 9 okt. (R. Evers) Second Opinionpanel, presentatie resultaten Enschede, Ziekenhuis Rijnstate Arnhem, (H. Wentink, H. Rolle) Protocollaire verwerking van Sereuze vochten, Veldhuizencursus, Noordwijkerhout, 14 november (H. Wentink)

III.6.F

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK EN SAMENWERKINGSVERBANDEN

Participatie onderzoek en trials Cybar: studie naar graderen bij Barrett mucosa oesofagus RASTER: prospectief bepalen hoog/laag risico genetisch profiel (“70-gene classifier”) ivm adjuvante chemotherapie bij invasief operabel mammacarcinoom MATADOR studie: prospectief bepalen genetische profiel mbt ziektevrije overleving bij chemo- vs radiotherapie bij mammacarcinoom PORTEC-3: 5-jaar prospectieve studie naar de overleving en ziektevrije overleving bij hoogrisico voortgeschreden endometrium carcinoom, behandeld met chirurgie, RT, CT en adjuvante CT vs alleen pelviene RT TLH/TAH: gerandomiseerde multicenter kosten effectiviteitstudie naar Laparoscopische versus laparotomische hysterectomie + adnexa

III.6.G

OPLEIDING

Participatie onderwijs Centrale opleidingscommissie (C.O.C.), MST Enschede (L.M.Th. Sterk) Onderwijs co-assistenten (A. Krukkert) Lezing over HPV vaccinatie tbv nascholing huisartsen Enschede (S. Riemersma) Colleges oncogenese en inleiding in de pathologie voor 3e jaars UT-studenten in het kader van minor Fysiologie en pathofysiologie (S. Riemersma) Begeleiding Stagiair: Nicki Bruinink, nurse practitioner i.o. Colorectaal Centrum, ZGT Hengelo (J. van Baarlen)

40

Analisten opleiding, Stagiair(e)s 2007/2008 in samenwerking met het ROC Midden Nederland te Utrecht (MLO): B. Krist in samenwerking met HAN- kenniscentrum te Nijmegen (HLO): H. Teunissen Stagiair(e)s 2008/2009 in samenwerking met het ROC Midden Nederland te Utrecht (MLO): S. van Vliet in samenwerking met HAN- kenniscentrum te Nijmegen (HLO): S. de Koning

41

HOOFDSTUK IV FINANCIËN

IV. 1 ALGEMENE BESCHOUWING De financiële situatie van het laboratorium is gezond. Het positieve saldo van 2008 is enerzijds toegevoegd aan de Reserve Aanvaardbare Kosten (RAK), waardoor de RAK weer op een acceptabel niveau is gebracht en anderzijds gestort in een voorziening voor nieuwbouw. Het positieve saldo is enerzijds het gevolg van het gegeven dat de productie sterker was gestegen dan was begroot, anderzijds van enkele incidentele meevallers in de kosten. Omdat het Laboratorium, weliswaar juridisch een zelfstandige Stichting, ook een productiesamenwerkingsverband van de ziekenhuizen is, wordt elk jaar in overleg met de RvT overlegd wat de bestemming is van een eventueel positief saldo.

IV. 2 BALANS

31-12-2008 31-12-2007

31-12-2008 31-12-2007

Activa

Passiva

Vaste Activa

Eigen vermogen

Materiële vaste activa

2.110.057

2.243.507

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa

885.474

754.738

Liquide middelen

363.023

447.439

1.248.498

1.202.177

kapitaal

52.976

52.976

Collectief gefinancierd gebonden vermogen

1.273.273

903.584

1.326.249

956.560

63.248

61.517

560.527

742.094

75.152

435.991

1.333.379

1.249.522

1.408.531

1.685.512

3.358.555

3.445.684

Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden en overlopende passiva Financieringsoverschot Overige kortlopende schulden en overlopende passiva

TOTAAL ACTIVA

3.358.555

3.445.684 TOTAAL PASSIVA

42

IV. 3 RESULTATENREKENING

2008

2007

8.096.811

7.406.080

15.272

35.243

8.112.083

7.441.323

5.484.596

5.006.438

Afschrijvingen materiële vaste activa

449.542

448.117

Directe kosten laboratoria

972.247

779.110

Overige bedrijfskosten

814.509

716.439

7.720.894

6.950.104

391.189

491.219

21.501-

27.112-

369.688

464.107

Bedrijfsopbrengsten: Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Overige bedrijfsopbrengsten

Som der bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten: Personeelskosten

Som der bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten en lasten

RESULTAAT

43