Hoofdstuk 3 De zorg voor de leerlingen
3.1. – Passend Onderwijs SWV Unita Op 1 augustus 2014 wordt de wet Passend Onderwijs van kracht. Deze wet regelt de samenwerking tussen het gewoon en het speciaal basisonderwijs in de regio. De besturen van ’t Gooi zijn met elkaar verantwoordelijk voor een dekkend aanbod van onderwijs- en ondersteuningsvoorzieningen voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Om dit te organiseren vormden de besturen een samenwerkingsverband, SWV Unita. Thuisnabij Het ideaal is dat iedere leerling op de eigen school de opvang en ondersteuning ontvangt die hij/zij nodig heeft. De praktijk leert dat er in sommige gevallen zulke specifieke behoeften zijn dat een school voor speciaal onderwijs de beste optie is. Voor die gevallen zijn in de regio ’t Gooi voldoende onderwijsinstellingen beschikbaar. Basisondersteuning Binnen SWV Unita is een gezamenlijk niveau van basisondersteuning afgesproken. Dit houdt in dat iedere school een zelfde aanbod van begeleiding en ondersteuning kan bieden. Wanneer de ondersteuningsvraag de basisondersteuning overstijgt dan wordt met de leerling verder gewerkt op basis van een speciaal arrangement. In sommige gevallen kan dit arrangement worden aangeboden op de eigen basisschool. In de meeste gevallen zal een dergelijk arrangement worden aangeboden op een school voor speciaal onderwijs of speciaal basisonderwijs. Van oud naar nieuw Passend Onderwijs is niet helemaal nieuw. Onder de wet ‘Weer Samen Naar School’ werken scholen voor speciaal, speciaal basis- en basisonderwijs al ruim 20 jaar samen. In die tijd is er veel deskundigheid opgebouwd. Dat wordt nu niet zomaar aan de kant geschoven. Er komt een ruime overgangsperiode waarin de nieuwe werkwijze steeds meer in de plaats komt van de bestaande. Schoolontwikkelplan
Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
Niet iedere school voldoet direct aan de afgesproken basisondersteuning. Scholen mogen daar in de komende twee jaar naartoe groeien. Daarvoor werd, in samenspraak met de MR, een schoolontwikkelplan opgesteld. Ouders Ouders hebben een eigen specifieke rol in het proces van ondersteuningstoewijzing. Om die reden worden zij dan ook vanaf het eerste moment in het overleg betrokken. Samen met de school en de externe begeleiders zoeken zij naar wat het beste is voor hun kind. Zo is er werkelijk sprake van educatief partnerschap. Website Bovenstaande informatie is slechts beknopt. Wanneer u meer wilt lezen over Passend Onderwijs en het samenwerkingsverband Unita dan kunt u terecht op de website www.swvunita.nl. U vindt hier een overzicht van deelnemende scholen en besturen en uitgebreide beschrijving van doelstellingen, werkwijze en plannen. Onder de knop ‘Nieuwsbrieven’ kunt u alle reeds verschenen nieuwsbrieven lezen. Daar kunt u ook uw adresgegevens achter laten voor toezending van de digitale nieuwsbrief. 3.2. – Onderwijs op maat Eén van de belangrijkste doelstellingen van het onderwijs aan onze scholen is, dat de ontwikkeling van het kind zich zonder onderbrekingen kan voltrekken. Door middel van een leerlingvolgsysteem volgen wij de ontwikkeling van de individuele leerlingen van groep 1 t/m 8. Het leerlingvolgsysteem bestaat o.a. uit de volgende Cito toetsen: technisch- en begrijpend lezen, rekenen en spelling. Tevens wordt gebruik gemaakt van observatie- en/of vragenlijsten betreffende de sociaal emotionele ontwikkeling. De gegevens uit deze toetsen en observaties worden zonodig aangevuld met externe onderzoeksverslagen. Doel hiervan is tijdig te kunnen reageren op problemen in de ontwikkeling van de individuele leerling. Het streven is er daarbij zoveel mogelijk op gericht de leerling op de eigen basisschool te handhaven. De klassenorganisatie is erop afgestemd dat leerlingen gedurende hun hele of een deel van hun schooltijd op eigen niveau kunnen functioneren. Voor alle basisvaardigheden beschikt de school over materiaal voor kinderen die leer- of gedragsproblemen hebben. De leerlingen uit groep 1 en 2 worden o.a. gevolgd door middel van een observatielijst. Hiernaast hanteren we bovendien een tweetal toetsen: de CITOtoets ‘Taal voor Kleuters’ en CITO-toets ‘Rekenen voor kleuters’. Begeleiding volgt wanneer daar aanleiding toe is. Voor leerlingen uit groep 2 waarbij we twijfelen aan een goede start in groep 3 hanteren we het protocol overgang groep 2 – 3. Mocht in onze ogen een overgang niet de juiste keuze zijn dan volgt altijd een gesprek met de ouders. Vanaf groep 3 worden de vorderingen op het gebied van taal, lezen en rekenen enkele malen per jaar getoetst met landelijk genormeerde toetsen. Voor lezen staan de scholen diverse toetsen ter beschikking, zoals de AVI-toets, de CITODMT, voor begrijpend lezen CITO-TBL, voor spelling de CITO-spelling en voor rekenen de CITO-rekenen en wiskunde. We vergelijken de ontwikkeling van uw Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
kind met het landelijk gemiddelde. De resultaten van deze toetsen worden besproken met de Intern Begeleider. Ondanks de preventieve manier van benaderen door handelingsgericht werken kan het zijn dat het gedrag, de prestaties in de klas of de uitslagen van de toetsen aanleiding geven om extra maatregelen te nemen. Dat gebeurt vaker dan men doorgaans denkt, als je kinderen in hun ontwikkeling serieus neemt. Ongeveer 1 op de 5 kinderen heeft tijdens de basisschoolperiode kortere of langere tijd extra aandacht nodig. In eerste instantie is er ruimte in het groepsplan voor verlengde instructie bij de leerkracht. Hierin is naast individuele uitleg ook altijd extra oefenstof opgenomen die de leerling tijdens de les of thuis kan maken. Mocht de verlengde instructie tot onvoldoende resultaat leiden, dan volgt aanmelding bij de remedial teacher, die gedurende een periode van zes weken apart de lesstof oefent. Meestal vervolgt de leerling na of naast deze extra hulp het normale groepsprogramma. Af en toe komen we tot de conclusie dat alle extra inzet onvoldoende effect heeft. Soms nemen we dan, na overleg met de ouders, het besluit om een jaar te doubleren. Dit gebeurt vooral als een kind op meerdere punten, ook sociaal emotioneel, achter blijft. Doel van het doubleren is dat het kind meer tijd krijgt om zich verder te ontwikkelen. De school beslist of uw kind overgaat naar een volgend leerjaar en of er eventueel gedoubleerd mag worden. Het overgangsprotocol ligt bij de directie ter inzage. Ook komt het voor dat we de afspraak maken dat een kind voor een bepaald vak met een aangepast programma gaat werken. Het kind werkt dan via een eigen leerweg naar een eigen eindniveau. Dit gebeurt alleen als door een GZpsycholoog een diagnose is gesteld ten aanzien van de oorzaak van de problemen en de verwachte ontwikkelingsmogelijkheden. Er wordt dan een ontwikkelingsperspectief opgesteld door de intern begeleider. Twee keer per jaar wordt dat door de intern begeleider besproken met de leerkracht en de ouders. Laatstgenoemden ondertekenen elk verslag en evaluatie. Per aandachtsgebeid worden doelen gesteld en een aanpak opgesteld aan de hand van de mogelijkheden en onderwijsbehoeftes van het kind. Een enkele maal verwijzen we een kind, in overleg met de ouders, naar het speciaal (basis-)onderwijs. Aan zo'n verwijzing is een heel proces vooraf gegaan. Allereerst bieden we zelf extra hulp. Als dit onvoldoende effect heeft kan de hulp van het Samenwerkingsverband worden ingeroepen. In overleg met het Samenwerkingsverband worden de vervolgstappen gezet. De begeleiding van de zorgleerlingen is in eerste instantie een taak van de groepsleerkracht. De hulp wordt ook zoveel mogelijk binnen de groep gegeven. Dit is een extra waarborg voor permanente aandacht en begeleiding. Naast de groepsleerkracht kan in overleg met de Intern Begeleider de Remedial Teacher worden ingeschakeld. Zij/hij oefent gedurende een korte periode met de leerling en geeft zo nodig extra instructie. Om het hele proces van toetsen, begeleiden, onderhouden van contacten, voeren van gesprekken enz. te coördineren zijn Intern Begeleiders aangesteld.
Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
Er zijn ook kinderen voor wie het leerstofaanbod te makkelijk of te weinig uitdagend is, de (hoog-)begaafde leerlingen. Om deze leerlingen goed in kaart te brengen, gebruiken we het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH). Een aantal leerlingen krijgt extra en uitdagender leerstof aangeboden die tegemoet komt aan hun belangstelling en interesse. Voor de vakgebieden rekenen en taal is er de mogelijkheid om te compacten en verrijken. Mocht dit niet toereikend zijn voor deze leerlingen, dan kan er in overleg met ouders en school onderzocht worden of plaatsing in de bovenschoolse plusklas Ichthus voor één middag in de week een zinvolle aanvulling is. De plusklas is er voor de groepen 4 t/m 8. 3.3. - Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Om een doorgaande leerlijn vanuit de peuterspeelzaal naar de basisschool te realiseren en alle kinderen gelijke kansen te bieden, is met de VVE gestart. Het VVE-programma is een instrument om de taalontwikkeling van jonge kinderen met een taalachterstand te stimuleren. Dit houdt voor onze school in: het werken vanuit thema’s zoals de seizoenen, wonen, beroepen enz. Uitbreiding van de woordenschat gebeurt door nieuwe woorden op verschillende manieren aan te bieden zoals: boeken (interactief voorlezen van prentenboeken), liedjes, opzegversjes, spelletjes, themahoek, uitspelen (drama), praatplaten, educatieve spelletjes op de computer. 3.4. - De Interne Leeskliniek Kinderen met hardnekkige leesproblemen kunnen in aanmerking komen voor behandeling in de leeskliniek, die zich binnen onze eigen school bevindt. Via het zorgteam binnen de school volgt de aanmelding bij de leescoördinator. Twee keer in de week oefent de leescoördinator met een aangepast programma op school en ouders oefenen elke dag thuis de opgegeven oefeningen. Ouders ondertekenen een contract waarin ze zich hiertoe verplichten. Na 20 behandelingen volgt een evaluatie waarna de behandeling nog eens 20 keer doorgaat of gestopt wordt.
3.5 . - Remedial Teaching Onze school heeft een uitgebreid zorgteam, waaronder 2 remedial teachers die leerlingen met andere dan al genoemde moeilijkheden helpen (bv. dyslexie, dyscalculie, leer/werkhoudingsproblemen). 3.6. – Plusklas Binnen Ichthus bestaat de mogelijkheid tot het volgen van de Plusklas. Deze vindt plaats op de Ark, tijdens 3 middagen, in verschillende groepen. In de Plusklas wordt aandacht besteed aan het leren leren (studievaardigheden), het leren denken (logisch denken) en het leren leven (sociale vaardigheden). De leerlingen ontwikkelen goede werk- en leerstrategieën. Ze werken daarvoor aan projecten. Daarbij worden ze bewust gemaakt van hun rol in het leerproces, Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
leren ze hun werk te evalueren, leren ze hun eigen grenzen kennen en krijgen ze kennis van de eigen sterke en zwakke kanten. Kinderen leren gebruik te maken van hun sterke intelligenties. Voor het ontwikkelen van het logisch denken krijgen de kinderen uitdagend materiaal aangeboden zoals denk- en strategiespellen, en technische leermiddelen. De sociale vaardigheden worden ontwikkeld door filosofie, sociaal emotionele spellen, informatie over (hoog-) begaafdheid, ervaringen uitwisselen en het samenwerken. Om te kijken of een leerling in aanmerking komt voor de plusklas, maken we gebruik van het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid of indien afgenomen een IQ-test (IQ 130 of hoger). Het DHH gaat uit van de algemene indruk van ouders en leerkracht, vragen-lijsten voor ouders en leerkracht en het LOVS (Citotoetsen). N.a.v. deze gegevens wordt er wel/niet doorgetoetst. Uit het doortoetsen blijkt de voorsprong van de leerling en komt de leerling in aanmerking voor een eerste of tweede leerlijn. Leerlingen met het advies tweede leerlijn en een duidelijke hulpvraag komen na overleg van i.b.-er en plusklasbegeleider in aanmerking voor de plusklas. De school omschrijft voor deze leerling haar handelings-verlegenheid. In overleg met de ouders wordt al dan niet overgegaan tot plaatsing. Deze procedure wordt zorgvuldig doorlopen. De ouders verzorgen het vervoer van en naar de plusklas. Voor de ouders van de plusklas is er één keer per jaar een informatieavond. 3.7. – Rapportage van de vorderingen 3.7.1 Rapporten Vanaf groep 3 krijgen de leerlingen 3 maal per jaar een rapport. De resultaten van elk kind zijn daarin weergegeven. Nadat de rapporten zijn uitgedeeld ontvangt u een uitnodiging voor een 10-minuten gesprek om de resultaten van uw kind te bespreken. Het kan zijn dat de beschikbare tijd niet toereikend is. In dat geval kunt u een andere afspraak maken met de leerkracht. Groep 1/2 ontvangt in juni/juli een rapport. 3.7.2 CITO-eindtoets Hoe zien de resultaten van onze school er nu precies uit? We geven hieronder een overzicht van de afgelopen jaren. 2010
2011
2012
2013
2014
539,6
539,2
541
540
538,6
De CITO-score wordt aangegeven d.m.v. een getal variërend van 515 tot 550. Hoe lager het getal hoe beter een leerling past binnen het VMBO. Hoe hoger het getal, hoe beter een leerling past binnen HAVO/VWO. Het landelijk gemiddelde wisselt per jaar, maar ligt meestal rond de 534.
Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
3.8. – Van groep 8 naar het voortgezet onderwijs Waar gaan onze leerlingen zoal naar toe? U ziet het in onderstaand overzicht. Vmbo lwoo/overig
Vmbo basis / kader
Vmbo theor. / Mavo
Havo
Vwo
2010
--
11,6%
26,9%
23%
38,5%
2011
--
2,7%
43,9%
21,6%
32,4%
2012
4,5%
13,6%
31,8%
4,5%
45,6%
2013
5,9%
2,9%
14,7%
47,1%
29,4%
2014
--
11,7%
29,4%
38,3%
20,6%
3.9. – Van groep 8 naar het voortgezet onderwijs Als een leerling in groep 8 zit, moet een vervolgschool gekozen gaan worden. Als ouder bepaalt u natuurlijk zelf naar welke school uw kind gaat. Veel VOscholen geven via de basisschool of rechtstreeks informatie in de vorm van schoolgidsen en door open dagen. Alle informatie die wij binnenkrijgen geven wij via uw kind aan u door. Wij geven geen advies over de scholen zelf. Wel geven wij advies over de vorm van voortgezet onderwijs die het beste bij uw zoon / dochter past. De rapporten van uw kind, de toetsuitslagen en het dagelijks werk in de klas geven een goed beeld van de betreffende leerling. U van uw kant weet natuurlijk ook hoe uw kind leert en presteert en hoe het omgaat met huiswerk. Op de avonden met adviesgesprekken komen we (het liefst samen met u) tot een schooladvies. Informatie over de inschrijfprocedure en de sluitingsdata ontvangt u via de scholen. De basisschool vult een onderwijskundig rapport in en stuurt deze samen met de CITO-score door naar de VO-scholen. Vanaf dat moment onderhouden de scholen zelf de verdere contacten met u. Zij zullen u informeren over de toelating, de plaatsing en de kennismakingsmiddag. 3.10. – Onderwijskundig rapport Als een leerling onze school verlaat, wordt aan de nieuwe school altijd een onderwijskundig rapport verstrekt. Dit rapport geeft een beschrijving van de ontwikkeling, prestaties en bijzonderheden van het kind. Een onderwijskundig rapport wordt opgesteld voor het voortgezet onderwijs, maar (b.v. bij verhuizing) ook voor een andere basisschool en (bij verwijzing) de school voor speciaal basisonderwijs.
Schoolgids 2014-2015 PCBS De Ark Hoofdstuk 3
