hoofdstuk 1: de meervaart in 2010

meervaart meerjarenbeleidsplan 2011-2014

hoofdstuk 1: de meervaart in 2010

1.1

de meervaart: ‘cultuurtempel zonder drempel’

De Meervaart wil de bewoners van Amsterdam Nieuw-West inspireren en stimuleren tot ontmoeting, uitwisseling en zelfontplooiing door cultuurparticipatie. Dit realiseert zij door een toegankelijke en artistiek uitdagende theaterprogrammering aan te bieden voor publiek vanaf 2 jaar en een uitgebreid creatief cursusaanbod op school en in de vrije tijd. Ook ondersteunt de Meervaart opkomend lokaal talent richting het professionele theatercircuit. Met een faciliteit als de Meervaart hebben de bewoners van Nieuw-West toegang tot ontspanning, kennismaking met en verdieping in de podiumkunsten. De Meervaart is met ruim 40 medewerkers, 260 voorstellingen en 200.000 theater- en congresbezoekers per jaar het belangrijkste culturele bedrijf van Amsterdam Nieuw-West. De combinatie van een theater en een congrescentrum maakt dat de Meervaart voor 75% op eigen middelen draait, uniek in Amsterdam! Van oudsher heeft de Meervaart een sterke aantrekkingskracht op nieuwe culturele ondernemingen gehad. Cinekid, Kunstbende, Theatergroep Rast en 4West, zijn voorbeelden van succesvolle culturele instellingen die hebben kunnen groeien in en met de Meervaart. Ook 30 jaar na de oprichting is de Meervaart nog volop in ontwikkeling. In dit beleidsplan kunt u lezen wat de ambities van de Meervaart zijn voor de komende vier jaar. Echter eerst een stukje geschiedenis en een analyse van de stand van zaken op dit moment.

1.2

van sociaal cultureel centrum naar hoogwaardig theater en congres bedrijf

Na de oprichting in de jaren ‘70 van de vorige eeuw is de Meervaart lange tijd een laagdrempelige ontmoetingsplek voor de buurt geweest met een bijzonder veelzijdige theaterprogrammering. Geheel conform de tijdsgeest van de jaren ‘70 en ‘80 liep alles letterlijk dwars door elkaar heen. Terwijl de bejaardensoos nog aan het klaverjassen was stroomde het publiek binnen voor een dansvoorstelling van Pina Bausch in het kader van het Holland Festival. De plaatselijke balletschool trad op en een dag later blies jazzgrootheid Dizzy Gillespie op z’n trompet. Daarnaast was er natuurlijk jarenlang ‘Sonja op zaterdag’, waar heel Nederland naar keek. En dat met vooral vrijwilligers in veel operationele functies. Kortom een bijzonder sociaal cultureel centrum met een verrassende, eigentijdse programmering. De jaren ‘90 brachten een ander elan, zowel in het welzijnswerk als in de theaterwereld. Het traditionele publiek en de vrijwilligers vergrijsden. De functie van het klassieke sociaal cultureel centrum kwam te vervallen. In het theater ging entertainment een steeds grotere rol spelen, het aanbod van alle podiumkunsten professionaliseerde. Ook de technologische ontwikkelingen in het theater namen een vlucht en er werden steeds hogere eisen gesteld aan theaterzalen. Daarbij veranderde de bevolking van Amsterdam en specifiek Nieuw-West in rap tempo. De nieuwe Amsterdammers uit alle windstreken en de bouw van nieuwbouwwijken als Nieuw Sloten zorgden voor ingrijpende verandering in de bevolkingssamenstelling. Het werd tijd voor een nieuwe Meervaart.

1


De opening van de nieuwe Meervaart in 1999 was het beginpunt van een geheel nieuwe culturele onderneming. De Meervaart werd een high-end Schouwburg en Congrescentrum. De nieuwe zalen konden een omvangrijker theateraanbod huisvesten en daarmee een veel groter publiek bereiken. De Meervaart was nu met ruim 1100 stoelen in twee zalen een van de grootste theaters van Amsterdam en een aantrekkelijke speelplek voor de grote gezelschappen en producenten. Musicals, opera’s en grote namen uit de cabaretwereld kwamen naar Osdorp, ook voor premières. Tegelijkertijd was er in beide zalen ruimte voor het artistiek hoogwaardige werk dat ook al in de oude Meervaart te zien was. De uitbreiding naar twee zalen en de komst van het congrescentrum vereisten een ander exploitatiemodel. Onder leiding van de huidige directie is de Meervaart getransformeerd van een vrijwilligersorganisatie naar een professioneel theater en congrescentrum. Er werd een aparte salesafdeling opgezet die zich puur op de commerciële verhuur ging richten. Sinds de heropening combineert de Meervaart haar theaterprogrammering op een efficiënte wijze met commerciële verhuur- en congresactiviteiten. Er is een trouwe klantenkring van huurders (van o.a. overheid, wetenschap en commerciële bedrijven) opgebouwd. Dankzij de commerciële activiteiten heeft de Meervaart een exploitatie die slechts voor 25% afhankelijk is van subsidies.

1.3

huidige programmering

In deze paragraaf geven wij u een indruk van de huidige programmering en de bijbehorende doelgroep(en). Er is geen speciale prioriteit in de volgorde van de programmering. Ze zijn allen even belangrijk en versterken ieder voor zich het profiel van de Meervaart als een allround en high-end ‘streekschouwburg’. De laatste twee programmeringsonderdelen, ‘eigen kweek’ en huisgezelschappen (‘Powered by’), kunnen echter wel als bijzonder aangemerkt worden, omdat het extra programmering is die de Meervaart bovenop de officiële opdracht uitvoert. reguliere theaterprogrammering De hoofdmoot van de programmering van de Meervaart bestaat uit een divers en toegankelijk aanbod in de genres cabaret, show, toneel, dans, muziektheater en opera. Tot de vaste bespelers behoren inmiddels grote namen als Najib Amhali, Youp van ’t Hek, Theo Maassen, Marc-Marie Huijbregts, Simone Kleinsma, Tineke Schouten, Jon van Eerd, Racoon, Edwin de Vries, Purper, Huub Stapel, Ruth Jacott en gezelschappen als Het Toneel Speelt en het Internationaal Danstheater. Bij de mainstream programmering ligt de nadruk op toegankelijkheid en de nationale bekendheid van de artiesten. experiment Artistiek hoogwaardige theater- en muziekproducties van bekende en jonge makers die het experiment niet schuwen zoals Orkater, Carver, Jacob Albohm Theatergroep Bloody Mary, Suburbia, en Mugmetdegoudentand en Michiel Borstlap. Bij deze programmering heeft de inhoud prioriteit. De Meervaart bereikt hiermee een publieksgroep die hoge eisen stelt aan de inhoudelijke kant. De Meervaart vindt het belangrijk om haar publiek naast de gevestigde namen de diversiteit van de podiumkunsten te laten ervaren. jeugd Jeugd- en familievoorstellingen vanaf 2 jaar, variërend van het artistiek hoogwaardige werk van de grote en gesubsidieerde jeugdtheatergezelschappen (Stella, Toneelmakelij) tot het populaire werk uit de commerciële hoek (Studio 100, de Theaterfamilie). Net als bij de volwassen

2


programmering slaagt de Meervaart erin om ook bij de jeugd een breed publiek aan te spreken. schoolvoorstellingen De Meervaart is van oudsher een van de belangrijkste aanbieder van schoolvoorstellingen voor de basisscholen in Amsterdam Nieuw-West met ca. 4.000 bezoekers per schooljaar. In de afgelopen twee jaar heeft de Meervaart samen met 4West gezorgd voor inhoudelijke verdieping binnen de schoolprogrammering. Naast het voorstellingsbezoek verzorgt 4West en inleiding in de klas en een workshops na de voorstelling, ook weer in de klas. Op deze manier zorgen wij dat de kinderen op een bewustere manier kennis kunnen maken met het theaterbezoek in het algemeen en met de desbetreffende voorstelling. Daarnaast gaan de kinderen ook echt aan de slag met theater, en komt theater als vrijetijdsbesteding binnen handbereik van de kinderen in Nieuw-West. culturele verhuur De culturele verhuur heeft in de afgelopen jaren qua publieksbereik een grote vlucht genomen. De Meervaart heeft in haar beleid opgenomen dat culturele organisaties tegen een vriendelijk (niet kostendekkend) tarief gebruik kunnen maken van beide zalen. Hierdoor krijgen plaatselijke producenten met een eigen publieksbereik de kans om hun producties op professionele wijze op de planken te zetten. De Meervaart bereikt hiermee een geheel nieuwe publieksgroep. Voorbeelden van plaatselijke producenten die hun weg naar de Meervaart hebben gevonden zijn Aslan Muziekcentrum, Mex-it, Refresh Events en operettevereniging Cantare. eigen kweek Met initiatieven als Studio West en 4West in huis bereikt de Meervaart een steeds groter wordende publieksgroep uit de directe omgeving. Beide initiatieven hebben zich in de afgelopen jaren bewezen als sterke spelers op het gebied van de actieve cultuurdeelname van kinderen en jongeren in NieuwWest. Wekelijks komen ruim 1.000 jongeren naar de lessen en cursussen van Studio West (zie 1.4) en 4West. Via de educatieve projecten op scholen worden jaarlijks nog eens ruim 5.000 leerlingen bereikt. Allemaal jonge inwoners van Nieuw-West die vroeg of laat op het podium van de Meervaart staan en veel nieuw publiek trekken. Met deze programmering zorgt de Meervaart voor een stevige verankering in de wijk en wordt er geïnvesteerd in de artiesten en het publiek van de toekomst. huisgezelschappen (powered by) Binnen het ‘Powered by’ beleid (zie 1.5) van de Meervaart krijgen professionele jonge makers de kans om met eigen werk uit te komen op ons podium. Op dit moment ligt de nadruk op dansgezelschappen die zich bezighouden met artistieke vernieuwing op het snijvlak van urban- en moderne dans. De Kiss Moves en Monique Duurvoort Dance zijn de belangrijkste huisgezelschappen. Wat ons betreft is er geen betere plek dan de Meervaart denkbaar om de straatcultuur en de hoge kunsten bij elkaar te brengen. We zitten midden in een ‘urban’ leefomgeving en in Nieuw-West wonen veel jongeren van diverse komaf die in de urban kunstvormen en dans geïnteresseerd zijn. Met een gezelschap als ISH om de hoek, liggen er allerlei kansen om Nieuw-West uit te laten groeien tot de hotspot van de moderne urban dans. Ook Studio West is zeer actief op het gebied van dans. Zij organiseren de Break a Leg Dance contest en huisvesten in de zomervakantie het Dutch Dance Camp. Ook werken verschillende jonge amateurdansers aan een avondvullende dansvoorstelling met ondersteuning van Studio West.

3


1.4

studio west: jongeren en talentontwikkeling

De Meervaart heeft al vroeg onderkend dat er extra inspanning nodig is om jongeren uit Amsterdam Nieuw-West te betrekken bij kunst en cultuur. Eind vorige eeuw is de Meervaart daarom de samenwerking aangegaan met Kunstbende, een landelijke wedstrijd in kunst voor jongeren van 12 -18 jaar. Kunstbende is een kortdurend project dat jongeren trekt uit alle lagen van de bevolking. Vaak stelden deelnemers na de finale de vraag: ‘En wat nu?’ Daaruit maakte de Meervaart op dat jongeren uit Amsterdam Nieuw-West behoefte hebben aan een eigen cultureel aanbod in de buurt. Daarom nam de Meervaart het initiatief om een talentencentrum te realiseren dat als doel heeft jongeren uit Amsterdam Nieuw-West een opstap te bieden naar de culturele podia van Amsterdam. Aan de achterkant van de Meervaart stond al enige tijd 500 m2 winkelruimte leeg. Met geld van Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling werd deze ruimte in 2004 omgetoverd in twee prachtige theater/dans studio’s, een muziekstudio en een digitale werkplaats. Het pand kreeg een eigen ingang aan het Osdorpplein en werd door een denktank van betrokken jongeren ‘Studio West’ genoemd. Studio West biedt nu al 6 jaar lang jong, cultureel divers talent uit Amsterdam Nieuw-West een opstap naar de kunstopleidingen en podia van Amsterdam. Ca. 700 jongeren volgen bij Studio West in hun vrije tijd een workshop of jaartraining. Via school komen jaarlijks nog eens 1.000 scholieren over de vloer. Studio West is 7 dagen in de week open, alle dagen zijn er workshops te volgen op verschillende niveaus. Een groot aantal deelnemers heeft inmiddels de weg gevonden naar het culturele circuit van Amsterdam. Hiphopformatie Zwart Licht bijvoorbeeld nam zijn eerste cd op in Studio West en tekende vervolgens een contract bij het hiphoplabel Top Nodge. Deelnemer Chris Hardeveld maakte de theatervoorstelling ‘The Battle Drama’ en richtte zijn eigen productiebedrijf op. Verschillende deelnemers van partner Jong Rast werden toegelaten op een theateropleiding.

1.5

de meervaart als aanjager van nieuwe initiatieven

Van oudsher heeft de Meervaart een aanzuigende werking op nieuwe culturele ondernemingen gehad. Cinekid, Kunstbende Amsterdam, Theater Rast en 4West zijn voorbeelden van succesvolle culturele instellingen die hebben kunnen groeien in en met de Meervaart. De stimulerende rol die de Meervaart heeft voor nieuwe initiatieven is in 2009 ‘geformaliseerd’ en noemen we het ‘Powered by’ beleid van de Meervaart.

4


wat houdt het ‘powered by’ beleid in? De Meervaart gaat in zee met professionele (jonge) makers en bemiddelaars die een inhoudelijke verbinding hebben met Amsterdam Nieuw-West of die een specifieke doelgroep uit Amsterdam Nieuw-West willen bereiken die interessant is voor de Meervaart. Vaak betreft het hier makers of bemiddelaars die in de opstartfase verkeren. Hun product(ie) is vernieuwend, nog niet eerder ergens anders uitgevoerd, kent nog geen gebaande publiciteitskanalen. Ook ondersteunt de Meervaart organisaties die een bepaalde inhoudelijke expertise of netwerk hebben, die binnen de Meervaart nog niet aanwezig zijn. Zo heeft de Meervaart met het ondersteunen van Jeugdtheaterschool 4West een inhoudelijke partner in de directe omgeving gevonden bij het aanbieden van theaterworkshops rondom jeugdvoorstellingen. De meerwaarde hiervan is dat kinderen na het programma onder schooltijd in de Meervaart, na schooltijd verder kunnen gaan met theaterles in hun buurt. Samenvattend kunnen we stellen dat de Meervaart organisaties of individuen ondersteunt die een wezenlijke verrijking (kunnen gaan) vormen voor de programmering, randprogrammering of educatieve trajecten van de Meervaart, maar die extra hulp nodig hebben om hun plannen te verwezenlijken. Ondersteuning van de Meervaart kan bestaan uit: 1. Bestuurlijk: Meervaart MT-leden nemen zitting in een stichtingsbestuur; 2. Facilitair: Turn-key kantoorvoorzieningen, advies en hulp bij exploitatie eigen locaties; 3. Programmatisch: ‘Powered by’ initiatieven krijgen een vaste plek in de reguliere programmering; 4. Productioneel: Gebruik van repetitiezalen. Ter beschikking stellen van een professionele producent. Technische ondersteuning. Ondersteuning door de congresafdeling daar waar het gaat om festivalorganisatie, catering etc; 5. Zakelijk: Het verzorgen van de zakelijke leiding bij subsidieaanvragen en het opzetten/bijhouden van een administratie en personeelsbeleid; 6. Inhoudelijke begeleiding door ervaren makers uit het gevestigde circuit te koppelen aan nieuwe groepen en makers. De vruchten van het ‘Powered by’ beleid zijn velerlei: • Door jonge makers en bemiddelaars te ondersteunen, zorgt de Meervaart voor vernieuwing en diversiteit in de programmering van Amsterdam; •

De nieuwe makers trekken nieuw publiek, dat met de reguliere theaterprogrammering niet bereikt wordt;

•

Door nieuwe culturele initiatieven in de buurt te ondersteunen, draagt de Meervaart bij aan meer levendigheid in de buurt;

•

Door samen te werken met jonge makers en bemiddelaars kan de Meervaart haar bezoekers naast haar reguliere programmering interessante extra activiteiten aanbieden in de vorm van randprogrammering en cultuureducatie;

•

Door nieuwe initiatieven in huis te halen vergroot de Meervaart haar netwerk. In de slipstream daarvan komt nieuw personeel de Meervaart binnen. Bijvoorbeeld jongeren die naast hun cursus bij Studio West, ook bij de horecadienst van de Meervaart gaan werken. Dit houdt de organisatie jong en levendig;

Het ‘Powered by’ beleid is inmiddels een belangrijke pijler van de programmering van de Meervaart geworden, want het zorgt voor innovatie zowel op inhoudelijk vlak als het bereiken van nieuwe doelgroepen.

5


1.6.1

overzicht bezoekersaantallen per genre

In de afgelopen 10 jaar zijn er verschuivingen geweest in het aantal geprogrammeerde voorstellingen per genre, het aantal bezoekers en de gemiddelde bezettingsgraad. Ter illustratie van de publieksontwikkeling bij de Meervaart treft u onderstaand een overzicht van twee jaren, 2009 en 2006.

genre Toneel Cabaret Musical Muziek Algemeen Opera/operette Wereld muziek Muziektheater Jeugd Familie Festival Show Dans literair Totaal regulier School Culturele verhuur Powered by Totaal Powered by totaal

2009 voorstellingen 29 58 23 26 6 21

publiek 7409 22200 10093 9347 2510 3703

bezetting 2006 voorstellingen 45% 28 76% 40 62% 16 62% 26 63% 10 40% 17

11

1643

31%

25 39 2 19 8 4

3042 9113 1870 7760 3412 693

271 19 26 12 57 329

publiek 8892 15235 10335 10626 4414 5053

bezetting 64% 90% 82% 71% 60% 61%

3

635

34%

53% 70% 25% 84% 75% 68%

23 20 3 9 4

2645 10103 1626 5055 1870 266

44% 73% 50% 78% 60% 26%

82795

58%

199

76755

61%

3680 14575 6068 24323

77% 92% 94% 88%

18 6 2 26

3261 3702 616 7579

62% 81% 42% 62%

107126

66%

225

84334

62%

Wat valt op? Allereerst valt op dat de Meervaart in 2009 ruim 100 voorstellingen meer heeft geprogrammeerd dan in 2006 (336 ipv 239 in 2006). Een groot deel van de stijging bestaat uit culturele verhuur (van 6 naar 26 voorstellingen) en ‘Powered by’ (van 2 naar 12). Ook het aantal cabaret-, muziektheater- en familievoorstellingen is aanzienlijk gestegen. De gemiddelde zaalbezetting is in 2009 bij de reguliere programmering teruggelopen. Alleen operette, show en dans geven een (lichte) stijging. De culturele verhuur en ‘Powered by’ activiteiten geven echter een forse stijging te zien. Ook de school- en jeugdvoorstellingen zaten in de lift. Over het geheel genomen is de gemiddelde zaalbezetting in 2009 hoger dan in 2006, de hogere bezettingsgraden zijn alleen verschoven van reguliere programmering naar jeugd, scholen, ‘Powered by’, randprogrammering en culturele verhuur.

6


1.7

economische en omgevingsinvloeden

De Meervaart is een van de vele theaters in Amsterdam en omstreken. Met haar programmering richt de Meervaart zich op hetzelfde type publiek als verschillende andere bekende Amsterdamse theaters: Carré (musical, entertainment, muziek en internationaal), Kleine Komedie (cabaret), Krakeling (jeugd), en het DeLaMar Theater (divers). Ook in de regio zijn er diverse schouwburgen met een vergelijkbare programmering: De Meerse in Hoofddorp, Schouwburg Amstelveen en het Zaantheater. Omdat Amsterdam en regio een groot bedieningsgebeid hebben, was er de afgelopen 10 jaar genoeg publiek om alle zalen te vullen. Het theater- en concertbezoek is het afgelopen decennium zelfs gestegen, een groter aanbod en een bloeiend cultureel klimaat blijkt dus ook nieuwe vraag te creëren. Er zijn echter een aantal ontwikkelingen gaande die van belang zijn voor de positie van de Meervaart: • Opening DeLaMar Theater in 2010 (1.500 stoelen) • Terugloop kaartverkoop door recessie • Veranderend koopgedrag theaterbezoeker delamar theater Het DeLaMar Theater opende onder de vleugels van Joop van de Ende haar deuren eind 2010. Het theater heeft een grote ambitie: 1.500 stoelen in twee zalen en het hele jaar door 7 dagen per week programmering. De totale publieksbehoefte ligt op ca. 350.000 bezoekers per jaar. Het theater mikt op publiek uit heel Nederland en op toeristen in de zomermaanden. Voor het eerste seizoen (2010/2011) is de programmering van het DeLaMar Theater in grote lijnen vergelijkbaar met die van de Meervaart. Echter waar de Meervaart een heel divers aanbod heeft dat 1 tot hooguit 3 keer gespeeld wordt, mikt het DeLaMar Theater vooral op langdurige seriebespeling, waardoor het aantal aangeboden titels beperkt blijft. Deze seriebespeling is in principe gunstig voor de Meervaart. In het verleden heeft het altijd zo gewerkt dat een voorstelling die in het DeLaMar Theater goed liep ook in de Meervaart goed verkocht. Er is dan namelijk al uitgebreide promotie voor de voorstelling geweest en de voorhoede verspreid als het ware de positieve geluiden. Om dit effect optimaal te benutten is met het DeLaMar Theater de afspraak gemaakt dat op driehoeksborden komt te staan dat voorstellingen na afloop van de seriebespeling in de Meervaart te zien zijn. Hoewel DeLaMar Theater en de Meervaart op een zelfde type publiek mikken, vertrouwt de Meervaart er op dat een deel van het potentiële publiek voor de Meervaart zal kiezen, vanwege de goede bereikbaarheid per auto en de eigen ambiance. teruglopende kaartverkoop Vanzelfsprekend is de economische crisis niet voorbij gegaan aan de theaterwereld. De Vereniging van Schouwburg en Concertzaal Directies (VSCD) spreekt van een landelijke terugloop van de kaartverkoop van gemiddeld 8%. Voor de Meervaart geldt dat wij de kaartverkoop redelijk op peil hebben weten te houden, maar dat de omzetten achterblijven. M.a.w. de mensen komen wel maar willen minder voor een kaartje betalen. We zijn hier op in gesprongen door dit seizoen het aantal dure, grote (en dus risicovolle) producties aanzienlijk terug te brengen. Ook hebben we veel met last-minute korting gewerkt bij voorstellingen die niet goed liepen, om toch zoveel mogelijk kaarten te verkopen. Inmiddels is de kaartverkoop weer gestabiliseerd en heeft de Meervaart weer positieve resultaten weten te boeken in 2010. veranderend koopgedrag Mede door de economische crisis, de veelgebruikte kortingsacties maar meer nog door de introductie van de online kaartverkoop koopt het publiek steeds later een kaartje. De oude gedachte van ‘ik koop maar gauw mijn kaartjes want

7


dan ben ik zeker van mijn plaats’ is door de komst van het internet niet meer aan de orde. Je kunt immers op elk moment van de dag het web op om te kijken waar er nog plaatsen zijn en vervolgens je beslissing uitstellen of verder zoeken naar een voor jou geschiktere speeldatum op een andere locatie. Als reactie hierop heeft de Meervaart in 2009 het systeem van de ‘vroegboekprijzen’ ingevoerd, wat inhoudt dat wie vroeg boekt minder betaalt. De filosofie hierachter is dat wij vinden dat onze trouwe klanten beloond moeten worden voor hun vroege aankoop. Zij vormen immers de basis waarop de Meervaart drijft. Voor de toekomst gaat de Meervaart haar marketing beleid aanscherpen om zowel de wensen van trouwe vaste klanten als van de ‘impuls’ gedreven klanten beter in beeld te krijgen en daar effectief op in te spelen.

1.8

congresmarkt

De Meervaart ligt goed in de markt als congrescentrum dankzij de goede bereikbaarheid, uitstekende faciliteiten en het hoge servicegehalte. Echter de markt vraagt voortdurend om aanpassingen. Momenteel is er merkbaar invloed op de omzet als gevolg van de economische crisis. De congresmarkt is door de crisis een grillige markt geworden waarbij oude succesformules als het congresarrangement aan kracht inboeten. Er moet meer inspanning verricht worden om omzet binnen te halen. Ook moeten andere verkooptactieken ingezet worden, omdat de klant beseft dat hij een gunstige onderhandelingspositie heeft. Faciliteiten die in het verleden konden worden doorberekend, worden steeds vaker uitonderhandeld als gratis service. Internettoegang bijvoorbeeld kon in het verleden doorberekend worden, nu verwacht men dat er gratis internettoegang standaard aanwezig is. Ook worden reserveringen later gemaakt en contracten langer aangehouden voor ondertekening. De Meervaart heeft een goede naam bij de congresorganisatoren en in vergelijking met onze concurrenten doen wij het ronduit goed. In 2009 daalde de omzet weliswaar met ca.12%, maar dat staat toch in schril contrast bij een gemiddeld omzetverlies van 30% bij vergelijkbare congresbedrijven. In 2011 zien we vooralsnog geen tekenen dat de omzet verder zal zakken. De orderportefeuille met contracten is zelfs iets hoger dan in 2010, hetgeen kan duiden op een herstel van de markt. Echter bij de reserveringen loopt de omzet nog steeds iets achter. De Meervaart is flexibel ingesprongen op de wensen van haar klanten. Om een voorbeeld te geven, de Politie Amsterdam is een goede klant van de Meervaart en de omzet van deze klant is verdrievoudigd doordat wij een eenvoudiger arrangement en een kortingsregeling hebben aangeboden. Ook speelt mee dat zakelijke klanten als ABN AMRO en KLM kiezen voor de Meervaart omdat zij een soberder uitstraling verkiezen met behoud van kwaliteit, vanwege veranderde maatschappelijke omstandigheden. De komende jaren zal de Meervaart haar omzet op peil houden, door flexibeler te onderhandelen en extra producten te ontwikkelen die omzet genereren. Om grote (internationale) klanten als IBM en KPN te kunnen blijven bedienen, is het echter wel noodzakelijk dat de Meervaart in de toekomst over meer ruimte beschikt met flexibele mogelijkheden. Hiertoe is een uitbreidingsplan ontwikkeld dat u verderop in dit plan vindt.

8


1.9

analyse kansen en bedreigingen huidige situatie

Tot slot zetten we de informatie die we in de voorgaande paragrafen hebben gegeven op een rij in een zogenaamde SWOT-analyse. De SWOT-analyse geeft een beeld van hoe de Meervaart er op dit moment voor staat, welke kansen er liggen en welke punten intern en extern aandacht behoeven.

Intern

Extern

9

Positief - De Meervaart beschikt over een mooi en goed geoutilleerd pand dat flexibel te gebruiken is - Het pand is centraal gelegen in Nieuw-West, goed bereikbaar met zowel auto als openbaar vervoer, parkeergelegenheid tegen betaalbare tarieven - De organisatie is servicegericht en flexibel en loopt voorop bij nieuwe ontwikkelingen, zoals online kaartverkoop, gratis pauzedrankje, ‘Powered by’ - Flexibele organisatie en 75% eigen inkomsten door congrescentrum - Enige aanbieder van theater programmering in Nieuw-West. - In potentie een groot bedieningsgebied. - In Nieuw-West komen door de nieuwbouw steeds meer middenklasse gezinnen wonen. Zij willen leuke activiteiten in de buurt - Aanzuigende werking op nieuwe culturele initiatieven - In Nieuw- West wonen relatief veel jongeren en kinderen: publiek van de toekomst. - Ontwikkelingen Centrum West, het nieuwe hart van Nieuw-West

Negatief - Druk op zalen: risico verminderde concurrentiepositie - Conjunctuurgevoelig door groot gedeelte eigen inkomsten - Afgelopen jaren forse terugloop in subsidies - Beperkte financiële reserve - ‘Powered by’ beleid te kwetsbaar, want nog geen eigen financiering en duidelijke positie binnen programmering

-

-

Beperkte uitgaans- en horecagelegenheden in de buurt Komst groot vergelijkbaar theater in Amsterdam Veranderend koopgedrag theaterpubliek Vergrijzing huidige publiek Bezuinigingen overheid Politieke klimaat


1.10

het één versterkt het ander

Het is de combinatie van activiteiten die de Meervaart tot een onmisbaar cultureel knooppunt maakt in Amsterdam Nieuw-West. Het ondernemerschap van de Meervaart, o.a. in de commerciële markt, zorgt voor een professionele, flexibele organisatie waar ook de culturele activiteiten baat bij hebben. Omgekeerd vinden congresorganisatoren het interessant om in een levendige, creatieve omgeving beurzen en vergaderingen te houden. De goede service die het publiek krijgt, vloeit mede voort uit de hoge eisen die de commerciële verhuur aan de organisatie stelt. De informele, no-nonsense mentaliteit van de Meervaart heeft ervoor gezorgd dat culturele partners voor steun aanklopten bij de Meervaart. Veel is mogelijk in de Meervaart en er wordt niet ingewikkeld gedaan. De afgelopen jaren zijn daardoor binnen het ‘Powered by’ beleid interessante crossovers ontstaan tussen professionele programmering, randprogrammering en het les- en cursusaanbod van Studio West en andere partners. Het een was niet zonder het ander ontstaan, in ieder geval niet op dit hoge niveau en met zo’n goede en brede uitstraling. Door de ‘Powered by’ activiteiten zijn de publieksaantallen gegroeid en is de publieksopbouw diverser geworden. Ook is de binding van bewoners van Nieuw-West met de Meervaart letterlijk en figuurlijk groter geworden. Het ondernemerschap van de Meervaart brengt wel een gevaar met zich mee, daar waar het de borging van de activiteiten, de continuïteit betreft. De Meervaart doet aanzienlijk meer dan volgens de subsidiebeschikking van haar gevraagd wordt. Een verantwoord financieel beleid en de eigen inkomsten maakten dit mogelijk. Door de economische crisis staan de extra activiteiten onder druk. Voor de toekomst is het ondernemerschap en de innovatieve kracht van de Meervaart nog belangrijker dan hij nu al is. Het traditionele theaterpubliek vergrijst en het koopgedrag van cultuurconsumenten is grilliger geworden sinds de crisis. Daarbij komen er de komende jaren 1.500 extra theaterstoelen in Amsterdam bij, terwijl de overheid fors moet bezuinigen. De Meervaart gaat zich scherp onderscheiden om publiek te blijven trekken, zowel de vaste klanten als ‘impuls’ gedreven bezoekers. Op dit moment heeft de Meervaart een trouwe klantenkring van ca. 75.000 theaterbezoekers. Het bereik van publiek via ‘Powered by’ activiteiten, eigen kweek, educatie en culturele verhuur is weliswaar kleiner (ca. 20.000 bezoekers), maar zorgt voor steeds weer nieuwe aanwas in publiek. Zoals de publiekscijfers aantonen, ligt de kans voor groei bij uitstek in dit segment. De belangrijkste opgave waar de Meervaart voor staat is dan ook om de flankerende activiteiten in het kader van ‘Powered by’, eigen kweek, educatie en culturele verhuur te waarborgen, want ze zorgen voor nieuw publiek en vergroten de binding van Nieuw-West bewoners met de Meervaart.

10


hoofdstuk 2: doelstellingen 2011- 2014 2.1

vernieuwing programmering en publiek

Naast het behoud van het huidige publiek, liggen de grootste kansen voor de Meervaart in het trekken van nieuw publiek door meer activiteiten voor de buurt. In Nieuw-West is een groot potentieel publiek, waaronder veel jongeren en kinderen. De helft van de bevolking is cultureel divers, terwijl het theaterpubliek dat de huidige reguliere programmering bezoekt voor een groot deel autochtoon en vijftig plus is. De Meervaart wil de lijn die het de afgelopen jaren heeft ingezet met Studio West en het ‘Powered by’ beleid bestendigen en uitbreiden om nieuw (cultureel divers) publiek te genereren. Dat wil overigens niet zeggen dat we de huidige programmering en het huidige publiek uit het oog verliezen, integendeel! Juist de combinatie van een artistiek hoogwaardig aanbod met activiteiten voor en door de buurt versterkt elkaar. Door de artistiek hoogwaardige programmering heeft de Meervaart een serieuze, professionele uitstraling en beschikt het over een groot netwerk in het professionele theatercircuit. Daardoor kunnen dwarsverbanden ontstaan tussen professionals, jonge makers en amateurs, die een katalysator kunnen zijn voor talentontwikkeling op alle niveaus. Omgekeerd kunnen huidige amateurs en beginnende makers op den duur doorgroeien naar het professionele circuit en een verrijking vormen voor de reguliere programmering. Zoals eerder gezegd: het is de combinatie van activiteiten die de Meervaart tot een onmisbaar cultureel knooppunt maakt in Amsterdam Nieuw-West. huidig publiek Het huidige publiek van de Meervaart weten we te behouden door extra’s te bieden ten op zichte van andere theaters in Amsterdam en omstreken. De Meervaart blijft zich de komende jaren onderscheiden op het gebied van reguliere theaterprogrammering door: 1.

2. 3.

4.

5.

6.

11

Continuering van het succesvolle huidige (inter)nationale professionele aanbod met grote namen (260 voorstellingen per jaar) Meer actieve programma’s rondom voorstellingen, zoals lezingen, theatercursussen, workshops en afterparties. Meervaart academy: In het. seizoen 2010-2011 zijn we gestart met de cursus ‘kijk op theater’. Een intensieve cursus, gekoppeld aan het bezoek van 6 voorstellingen waarbij wij het publiek meenemen in het ontstaan van een toneelvoorstelling. In de daaropvolgende seizoenen willen wij dit aanbod uitbreiden naar alle genres. Meervaart afterparty: In een gebied waar de uitgaansmogelijkheden beperkt zijn, wil de Meervaart het publiek trakteren op een complete avond uit. Daarom gaan wij ons aanbod van Meervaart lounges en afterparties uitbreiden. Slimme direct marketing zoals exclusieve voorverkoop op speciale ‘tupperware-avonden’ in de Meervaart, introductie van een online ‘tupperware’ – applicatie. Mensen kunnen hier online gezamenlijk kaarten kopen, chatten over voorstellingen maken en afspraken maken voor gemeenschappelijk theaterbezoek. Koploper te blijven in gastvrijheid, zowel voor publiek als artiesten.


nieuw publiek Uit publiekscijfers blijkt dat het beleid dat de Meervaart heeft ingezet om nieuwe publieksgroepen te bereiken succesvol is. Inmiddels is ca. 20 % van het publiek van de Meervaart afkomstig uit de categorieën culturele verhuur, eigen kweek en ‘Powered by’. De Meervaart gaat in 2011-2014 nog meer nieuw publiek (uit de buurt) trekken door: 7. De samenwerking met lokale (cultureel diverse) producenten (culturele verhuur) te intensiveren en uit te breiden naar 50 evenementen/voorstellingen per jaar met een publieksbereik van 30.000 bezoekers. Voorbeelden van partijen waar wij de komende jaren intensiever mee willen samenwerken zijn: Refresh Entertainment, Mex-it, 24 karaats en Bureau Barel en natuurlijk nieuw te scouten productietalent uit de buurt. 8. Het ‘Powered by’ beleid voort te zetten door jaarlijks 5 jonge makers met potentieel nieuw publiek te ondersteunen die in ieder geval 10 voorstellingen geven in de Meervaart. Naast het bieden van een professionele werkomgeving willen wij de nieuwe makers koppelen aan de programma’s van Studio West en 4West, middels gastlessen en gastregie. 9. Minimaal 15 presentaties uit het eigen cursusaanbod, Studio West, 4West, door lokale amateurverenigingen en scholen. Daarnaast willen wij met deze partners eigen producties opzetten die hun plek moeten krijgen op het Sloterplasfestival. 10. Nieuwe marketingtools uit de nieuwe media in te zetten. De nadruk ligt op betere zichtbaarheid in eigen regio en bereik van het jongere publiek door bijv. speciale apps te ontwikkelen 11. Een meerjarig groot marktonderzoek uit te voeren, waardoor we nog beter inzicht krijgen in de drijfveren van het publiek dat de Meervaart nog niet bezoekt. schematisch overzicht uitbreiding programmering 2011-2014

Reguliere programmering School Culturele verhuur Powered by totaal

2.2

2009 voorstellingen

publiek

bezetting 2014 voorstellingen

271

82795

58%

19 26 12

3688 14575 6068

329

107126

publiek

bezetting

270

85000

65%

77% 92% 94%

35 50 25

7000 30000 12000

80% 95% 95%

66%

380

134000

74%

meervaart & het onderwijs

In Nieuw-West wonen relatief veel gezinnen en er zijn een groot aantal scholen gevestigd. Kinderen en jongeren zijn het theaterpubliek van de toekomst. De Meervaart wil intensiever samenwerken met scholen zodat kinderen en jongeren al op jonge leeftijd bekend raken met theater als kunstvorm. Door steeds actieve programma’s te koppelen aan voorstellingsbezoek, bieden wij de kinderen de kans om ook zelf te vertellen, te ervaren en te leren kijken naar theater. In de komende 4 jaar willen wij ons samen met de scholen in NieuwWest inhoudelijk verdiepen in de combinatie van voorstellingsbezoek en actieve programma’s voor zowel het basis- als het voortgezet onderwijs. Het doel is om in goede samenwerking met de scholen te komen tot een programma met een lange leerlijn, beginnend bij groep 1 van het de basisonderwijs en eindigend in de 4 klas van de middelbare school.

12


De Meervaart heeft alle benodigdheden in huis om een gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig cultuuraanbod voor scholen aan te bieden. Studio West organiseert al 4 jaar succesvol educatieve workshops en trajecten voor het voortgezet onderwijs. In samenwerking met Jeugdtheaterschool 4West worden workshops aangeboden rondom schoolvoorstellingen voor het basisonderwijs. Ook OBA en Muziekschool West zijn in het pand van de Meervaart gevestigd. Zij verzorgen eveneens educatieve trajecten op scholen zo ook ‘Powered by’ club de Kiss Moves. De Meervaart biedt zelf tegen gereduceerd tarief voorstellingen voor VO-scholen aan. Wat op dit moment ontbreekt is coördinatie en interne afstemming van het aanbod in en rond de Meervaart. Door efficiënter en inhoudelijk gerichter samen te werken kan het educatieve aanbod zichtbaarder worden en kunnen we lange leerlijnen creëren met een natuurlijke link tussen kunstbeoefening op school en in de vrije tijd. In de komende vier jaar wil de Meervaart toewerken naar een educatief bureau dat het educatieve aanbod van Meervaart en partners verder ontwikkelt en promoot en als centrale contactpersoon fungeert voor scholen en buurtwerk.

2.3

versteviging marktpositie door uitbreiding

De congresmarkt is voortdurend aan verandering onderhevig en de concurrentie is groot. De markt vraagt voortdurend aanpassingen. Om grote (internationale) klanten als IBM en KPN te kunnen blijven bedienen, is het noodzakelijk dat de Meervaart over meer ruimte beschikt met flexibele mogelijkheden. De Meervaart heeft sinds 2004 plannen en ideeën ontwikkeld voor uitbreiding met een derde zaal. Dit vanuit de gedachtegang dat met de uitbreiding meer kansen ontstaan om het verdien potentieel van de Meervaart te vergroten. De uitbreidingsplannen sluiten aan bij de wens van het stadsdeel om de westzijde van de Meervaart te herontwikkelen met winkels en woningen. Er is onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de uitbreiding. Hierbij word uitgegaan van een investering voor de Meervaart van ca. € 3 miljoen. In het rapport “project nieuwe zaal” wordt uiteengezet welke mogelijkheden met de nieuwe zaal ontstaan en hoe de middelen daarvoor worden verkregen. Daarnaast vergroot een derde zaal de mogelijkheden voor ‘Powered by’ en flexibiliteit van programmerings-activiteiten. Bij de planvorming voor deze uitbreiding zijn het Stadsdeel Nieuw-West, ZSA Architecten, bouwkostenbureau 4Building en de Raad van Toezicht van de Meervaart nauw betrokken.

2.4

formaliseren bredere taakstelling

De afgelopen 10 jaar kreeg de Meervaart de opdracht van de stadsdelen om 260 voorstellingen per jaar te programmeren, waarvan 25 schoolvoorstellingen en 25 jeugdvoorstellingen. Naast de reguliere programmering heeft de Meervaart op eigen initiatief en met eigen middelen allerlei extra activiteiten ontplooid. De Meervaart omarde Kunstbende, richtte Studio West op en ondersteunde startende initiatieven als 4West en de Kiss Moves. De toegevoegde waarde van al deze extra activiteiten is inmiddels gebleken: het bereik van de Meervaart is groter geworden, het publiek diverser en de positie van de Meervaart sterker. Om de extra taken te verankeren in het beleid en de taakstelling van de Meervaart, streeft de Meervaart ernaar om de extra taken te laten opnemen in de officiële opdracht van het Stadsdeel. Het vergroot de slagkracht en zichtbaarheid van de Meervaart en geeft aan dat de bestuurders van Nieuw-West de ingezette koers ondersteunen.

13


hoofdstuk 3: financiën Vanaf 2004 is de subsidie van de Meervaart niet meer geïndexeerd. Daarnaast zijn een aantal specifieke subsidies o.a. voor schoolvoorstellingen geschrapt, terwijl de taakstelling wel overeind is gebleven. Concreet betekent dit dat de Meervaart de afgelopen jaren 13% is teruggelopen in subsidie. De Meervaart kon de terugloop in subsidie goed ondervangen door eigen inkomsten, maar was de afgelopen jaren niet in staat om een financiële reserve op te bouwen. Toen in 2009 de crisis kwam liep de congresomzet met 12% terug en moest de Meervaart ingrijpen door bezuinigingen door te voeren op personeel en inkoopbeleid van voorstellingen. Dit heeft ertoe geleid dat de organisatie nu geen greintje vet meer op de botten heeft. Gelukkig herstelde de congresmarkt zich in 2010, maar door de crisis is wel duidelijk geworden dat het absoluut noodzakelijk is om een financiële reserve op te bouwen voor mindere tijden. Het op peil houden van de reserves zal dan ook een belangrijk speerpunt worden in de onderhandelingen met de subsidiegever de komende jaren. Een andere belangrijke doelstelling is om in de periode 2011-2014 het ‘Powered by’ beleid een vaste plek in de organisatie te geven. Daarbij willen we lokale producenten meer ruimte geven om eigen programmering neer te zetten. Ook het eigen cursusaanbod verdient meer presentatieruimte en amateurverenigingen en scholen uit Nieuw-West moeten makkelijker terecht kunnen in de Meervaart. Deze beleidsontwikkelingen zijn van groot belang voor de positie en de rol van de Meervaart in Nieuw- West in de toekomst. In de praktijk betekent dit dat de zalen van de Meervaart de komende jaren regelmatig vrij gepland moeten worden voor activiteiten die (in eerste instantie) weinig tot geen inkomsten opleveren. Daarbij kunnen de zalen op die momenten niet verhuurd worden voor congressen. Dat vergt een forse financiële investering van de Meervaart in nieuw beleid. Daarvoor heeft de Meervaart de medewerking van de subsidiegever nodig. De komende beleidsperiode moeten met de subsidiegever nieuwe afspraken gemaakt worden over de hoogte en invulling van de subsidie. In vergelijking met andere schouwburgen in Nederland, doet de Meervaart een bescheiden beroep op overheidsfinanciering. De Meervaart genereert met kaartverkoop en congresverhuur 77% eigen inkomsten, waar reguliere schouwburgen met een vergelijkbaar programma voor 50% gesubsidieerd worden.

14


hoofdstuk 4: conclusie De Meervaart heeft zich in de afgelopen 10 jaar ontwikkeld tot het culturele knooppunt in Amsterdam Nieuw-West. We bedienen een groot publiek, dat we weten te behouden met kwalitatief hoogwaardige producties en een hoog serviceniveau. Daarnaast spreken we met nieuw beleid succesvol nieuwe doelgroepen aan. Dit succesvolle beleid willen we de komende jaren voortzetten. Het commerciële beleid van de Meervaart speelt adequaat in op de ontwikkelingen in de markt en kan in grote lijnen worden voortgezet. Samen met het stadsdeel is een uitbreiding onderzocht met een middenzaal waarmee een verbetering van de verhuurpositie en het culturele aanbod wordt gerealiseerd. Financieel gezien is de Meervaart de afgelopen 6 jaar 13% teruggelopen in subsidiegelden. Daardoor was er geen ruimte om een reserve op te bouwen. Het opbouwen van een financiële reserve is een belangrijk aandachtspunt voor de komende jaren, nu de congresmarkt grilliger lijkt dan het voorgaande decennium en ook het theaterpubliek ander koopgedrag vertoond. De Meervaart heeft de afgelopen jaren extra taken op zich genomen bovenop de officiële opdracht, samengevat in het ‘Powered by’ beleid. Dit vanuit de stellige overtuiging dat dit beleid een onmisbare schakel vormt voor een gezond cultureel klimaat in Nieuw-West en een toestroom van nieuw publiek voor de Meervaart in de nabije toekomst. De komende vier jaar wil de Meervaart dit nieuwe beleid verankeren in de officiële opdracht. Dit vraagt om nieuwe subsidieafspraken met het stadsdeel.

15


De Meervaart Meer en vaart 300 1068 LE Amsterdam www.meervaart.nl [email protected] 020 410 77 00

© de meervaart februari 2011

16

hoofdstuk 1: de meervaart in 2010

Recommend Documents