Hoofdredak teur :
Yves Van dezande Tien se Vest, 61 bus 13 3200 K essel - Lo
Medewerkers
Eddy C. Bertin - Film, Muziek Guido Eekhaut - Bo eken Frank Roger - Magazines Ro bert Smets - Bo eken Maria Van Den Bo sch
:
Tek eningen
:
J.M. Legrand -
Layout
:
Marc Co rthouts
Typin g
:
Mia Wuyts
Druk
:
AB Dick 320
Administratie
:
Lo u Grauwels Lange K ievitstraat, 27 2000 Antwerpen 0 31 / 31.15.84
RIGEL MAGAZINE is een tweemaandelijk s tijdsch rift voor Science Fiction, Ho rro r en Fantastiek.Clubblad van SFAN, Vlaamse verenigin g voor SF § F. Auteurs zijn verantwoo rdelijk voo r h un bijdragen. Behoudens wanneer an ders vermeld, behoo rt het Copyright aan de auteur. RIGEL MAGAZINE is Copyrigh t (C) 1979 by SFAN. Alle man ucripten in één exemplaar aan de hoofdredakteur. Deze wo rden niet teruggezonden.
ABO NNEMENTEN **************** België : 350 fr. voo r 6 n ummers. Te sto rten o p rek ening 293-0 117794-91 tn v. SFAN Antwerpen. Nederland : doo r sto rtin g van fl. 24 o p po stgiro 737451 tnv. penningmeester NCSF, met vermelding 'SFAN-Belgie'. Rest van de Wereld : Uitsluiten d via in ter nationaal po stmandaat.
H e t rott e aan z o'n t we e ma an d el ijk s tij d sch r if t i s ni et , d at j e voo rt duren d ach t er h e t n i euws z it a an te h o l l en. H e t rott e is oo k ni et , da t h et ond anks d i e t we e l an ge m aan den tus sen ie d er num m er , t och a lt ijd we er h aa st en i s om a ll es o p t ij d d e deur u it t e kr ij gen . N e e h oor , h e t wer ke l ijk ro tt e a an zo 'n tw e em a and e lij ks t ij dsch r ift is h e t f ei t d a t je s l ech ts v ier m aand en l àte r kan r e a ger en o p i ets d at tw e e num m ers eer d er v e rsch e en , a ls j e b e gr ijp t w at ik be do e l. M a ar s l i mm e jon gen di e h i j a lt ij d gew ee st i s , h e eft Uw e di tor di tma a l z ijn o b li ga to ir toe s pra akj e m et o pz et ach t er h et h an dj e geh oud en to t Ri ge l 6 7 u it w as , o m o p di e man ie r d e e er ste t e z ijn d i e co mm ent a ar kon le v er en o p de e erst e R i ge l "n ieuw e st ij l" . To e ge ge ven , in d ien h et ei nd re sult a at van d e "n i euwe" R i gel nu de sa str eus gewe es t w as , dan h ad d it stu kje " I w anna be s e d at e d" geh et en, o m de wo ord en ma ar een s u it d e mon d v an de R a mones te h a len . Ge en P ogo a an m ijn l ijf ech ter ! !! H a , R i ge l 6 7 , m 'n oo ga pp el , ko m a an m ijn h a ar lo ze bor st ! Inh oud el ij k k end e i k je a l , m 'n lo f ga at ech t er na a r h et t ea m da t v oor d e v orm ge vin g z or gde . M ia Wu yt s en M a rc Corth out s, a an m ijn b ors t en vlu g w at ! Pr im a cr ew , w at i k je br om . H o ewe l , k ennen jul l ie d ie a l van da t v er h a a l w aar geen ein d e a an z at ? Hm , j a d us . Ach , ge ach t l ez ers pu b lie k , ga nu v oor al n iet d enk en d at h et n a ar onz e h oof d en ge s te gen is . Voor ga and s tukj e p oeh a i s en k e l b e do el d o m jul l ie t e d w ingen ook es d e sch rij fm ach in e t er h an d te n em en a ls h e t wa re , en on s te l at en w etan w at ju ll i e e r nu pr ec ie s v an d enk en. Ko m en l aa t d e be vo lk in gs d ich th e i d van on z e n ieuw e bri e venru br i ek 'St ra fp ort ' m a ar f l ink a an gro e ien . Go d en k l ein P i erk e a ch te r d e m ach ine ! 't Is t ens lot te toch oo k jul l ie ma gaz in e, n iet ?
(onno d i g te ze ggen - ma ar voor a l le z ek er h e i d doe ik h et toch no g m a ar eens - da t R i ge l Ma gaz ine wa genwijd o pens ta at voo r a l d ie genen , di e , on der d e vor m van een v e rh a al of a rt ike l , h un s te entje w i l len b ij dr a gen. Ver gee t Gan ym e d es en d e Kin g Kon g nu e ven en gun ons oo k w at) . R i ge l 6 8 is e r, en o ver de inh ou d ga ik n iet u itw ij den . Dr i e v erh al en , twe e art ie k el s en de no d i ge ru br ie ken . Si mon Jouk es i s t eru g v an w egge we est ; in z ijn v ertrouw d e st ijl c om m ent ar ie ër t h ij h et w e dst ri jd re gle m ent v an de K in g Kong Aw ar d . Gui do E ekh au t wi l du id e l ij k nog e ens na ar Lond en , getu i ge zijn v e rs la g ( ik h a d er o ok e en kunnen sch r ij v en , ma ar na e en tij dje ga at d e en e nach t c lub a l gauw o p de an dere l ijk en. . .)
H a , b ijna ver get en ! In p r em i ère , gel i ef d e l ez er , b ren g ik U e en gl i m p v an ons augustu snum mer : e en ex tr a d i k , sa p p i g, pr i m a v erzo r gd , bo ei en d stuk l ectuur in d e v or m van een va kant i enum m er . E en exc lus i ev e verh a lenb und e l m et u its lu it en d V l aa ms e au teur s. Een c rè me v an e en num m er , kor tom . Me er z e g i k e r ni et o ve r, m a ar ve rt el h et v oort ! Ab onne er f am i l ie , v r ien d en en k ennis sen , op d a t n i em an d d ez e p a re l z ou m iss en ! En , v ri en den u it h et v err e N e de rl an d, sp e c ia a l jul l ie mo gen h et ed i tor i aa l van d at num m er ni et mi ss en. S ens at ion ee l ni euws , v oor a l a ls j e z el f sch r ijft .
D it al l es dus on der d e hoo fd in g "Do th e R i ge l ! !!" Punk s , go oi weg d at l eren p ak k i e , go oi we g di e ve i l igh e i ds sp e l d ! Th e p o go ne v er st op s - l a ' me n i e l ach en . Hu r en m aa r d i e gec a pi tonne er d e ce l , in j e na k ie on d er h et mot to "Op na ar de du iz end a b onne es" :
3
N .C .G . 3 02 .0 , m a and a g 3 . 4. 30 02 23 . -------------------------------H e t mo et on m id d e ll ijk ge z e gd d at w ij ons ge en il lus i es h a d den gem a ak t. D e M ee st er gen ie t b ij ins i de rs ge en t e b e st e re put at i e, in d e ee rst e pl a ats a l o m da t d e t ech nisch e m i dd e l en, wa aro p h ij i n rui m e m at e b ero e p d oet , r ee d s enk e le m a l en in e l ka ar z ijn ge kl a pt , en z ijn ef f ekt en derh a lv e de n ei gi ng v erton en i ets t è dra m at isch t e v er lo pen . Z ijn s ma ak is bo v end i en u it ge sp rok en mo rb i e d e : h ij h ou dt er van na d rukk e lij ke r a mp en t e b e denk en , d i e h ij d ik in d e v e rf z et , t erw ijl d e p ers onna ge s d i e h ij t en tone l e voe rt , en w aar j e j e on ver m ijd e l ijk to ch eni gsz ins me e i dent if ic ee rt , on ve ran d erl ijk op een o f an d er e h o ogst on aan gena me m ani er o m he t le v en kom en . O v e rl e ven zi t er voo r h en in z ijn cr e at ie s h e l em a al n i et in . H ij is o ok e rg ij de l , en d i kt ee rd e bij v oor b ee l d z e lf z ijn b io gr af ie , d ie u it p ui lt v an d e z e lf verh eer l ijk ing, w at z ach t u it ge dru kt - m in de r s ymp ath ie k o ver k omt , n et a l s d e m an ier w a aro p h ij z ich s te e ds w eer op h et voor pl an w e et t e dr in gen . Hij be roe pt z ich n am e l ijk o p r el a t i es o p h et a ll erh oo gste v l ak en m et d e no d ige voor sp ra ak en sub s i di e is h e t n a tuur l ijk ni et mo ei l ijk ze l fs e en e rg on b e nul l i g we rk t e d oen o p voe ren . U itno di gin gen aan voor aan st aan d en zor gen v oor we l ge vu l de ere p l aat sen , vrij ka art en v oor kul ture l e en s por ti e v e v er eni gin gen v oor u it pu il en de ba l kons en cockt a i ls voor d e p ers vooru it st ek end e kr it i ek . . Op h un b eur t rech tv a ar di gen d e v o ll e z a al en d e w e lw il l end e bes pr ek in gen d an we er een vo lgen d e su bs id i e en z o b l ij ven w e w el aan h e t d ra a ien .
" He t l e ven is een k rin gloo p ," p le e gt de M e es ter t e z e ggen , en voor h em is d e z aa k i nd er d aa d moo i ron d. T ens lott e is h et ook no g z o d at h e m door z ijn m e de wer ke rs e en a ant a l du ist er e b e d r ei gin gen in d e m ond wor d en ge le gd , ten o v erst a an v an d i e gen en, d i e zijn w erk o f z ijn h oud in g m in de r a p pr ec ier en .! E en en an d er z a l er on s van z el fs pr eken d n iet v an we erh ou den v ast t e s te l len da t k wa l it ei t a an z ijn oeu vr e nauw e lij ks t e p a s ko mt , z oa ls t en o ve rv l oe d e b l ee k b ij d e pr e mi èr e v an z ijn ni euws te ' Li ch t en K l anks pe l ' , w aar op we vor i ge we ek o p NCG 3 02 .0 genod i gd w aren . H e l em a al gerust war en we n i et , w ant e en sch ouw s pe l van de M ee ste r duur t d oor ga ans m e er de re d agen , en je w ee t t ens lott e noo it w at er in d ie t ij d a l n ie t ver ke er d k an ga an . Lu i dens d e re gi e-a anw ijz in gen is h e t d es ge va l len d w el moge l ijk h e t ook o p k ort ere tij d t e d oen - zo d at je er ge en z es ov ern ach tin gen d i ent b ij te n em en ! m a ar d aar h ou dt de aut eur n ie t v an. N a ar h ij ze gt we rkt de pe r io di ek e a fw is s e lin g van cr e at i vi te it en r ef l exi e de d e e lna m e v an d e to esch ouw er in d e h an d en ge ef t d it a an h et gans e s p ekt ak e l i et s h iër at isch , w at je o v er igen s s lech t s in d e b et ere porno graf i e ben a de rd v in dt . E en op in ie , d ie w ij ui ter a ar d vo or z ijn r ek enin g la ten . On getw ijf el d w as de op ko mst in drukw ek k en d. O m o bje kt ie f te b li jv en di ent in d i t ver b and n ie t enk e l van vr ijk a art en ge s prok en , m aa r mo et in de r da a d wor d en toe ge ge ven da t h et w er k v an de Me es ter een a ant a l m ens en ook w erk el ij k a ans pr ee kt . Z ij h e t d an d at d ez e a antr ek k ingskr ach t
5
on zes inz i ens grot en de el s voor tv lo e it u it on ge zon de sens at i ezuch t en kunst mat i g o p ge dr e ven gev oe l ens v an on zek erh ei d . Je kan d e sf eer b ij d e o pen in gs kl ank en no g b e st ver ge lij ken me t d ez e vóór een gr i ez e lf i lm : e en d e el v an h et pu bl i ek z it er b e p a al d onw enni g bij , en z a l z ich ook zo b l ij v en vo e len , t erw ijl an d er en z ich er g ge b l as eer d voor do en , om - w annee r d e lich t en we rd en ge doo fd - d iep e r en di e pe r in h un ze te l t e z ink en en zi ch af te vr a gen of h et h en mi ssch ien toch ' i ets za l do en' . . N u i s or igin al it e it noo it d e st erk ste z ijd e gew ee st v an de Me es te r en ne t a ls vor i ge m aa l o p end e ook d ez e sh o w m et e en ge k en d sch ok eff ek t. P lo ts sch u ift de bo d em on de r d e to esch ouw ers we g, t erw ij l t erz e lf d e rt ijd d e zw aa rt ekr ach t l ich t wor dt v er m in d er d en z ich on der h en e en ij se l ijke z wa rte rui mt e o pent , w aa r in z ij zon der h et m in ste st eunpunt dr ijv en . H i er b ij k lin ken ge gar and e er d ver sch r ikt e k ret en , en gr ijp en d e k ijk ers n aa r h un z e t e l, of na ar el ka ar , o m en ige h ou va st t e z oe ken . Er vo l gt een oor v er do ven de k l a p, wa aro p na en i ge t ijd vur i ge ba l l en t e vo orsch ijn s pr in gen , di e aan een dui z e lin gw ek ken de v a ar t do or de voor st el l in gsru im te tol l en, m e t e en a anh oud end , ve rb l in d end l ich t d at d e o o gl e den br and t en de i r iss en sch ro ei t. W at er ma ss a' s sto rt en zich dan al s e en h e m e lh o ge muur o p h et pu bli e k , om s l ech ts i n d e l a ats te sek ond e door een kunst ige i ngre e p te sp l ijt en en een b est en di ger p l a ats in h et d ecor in te n e men . Er vo l gt een ko rte st il te , wa arn a z ach te m uz ie k re genv a l su gger ee rt en h et mu rm e len v an b ek en en ri v i ertj es , d i e ge l ei d e lij k a an zwe l l en tot e en m aj es ta ti sch e vl oe d . D e v er a de m ing is ech te r s l ech ts van kort e d uur , want p lot s s pr ingen van al l e z ijd en en orm e monst ers op h et pu bl i ek af , d at h ier in m i sv orm d e e l em ent en h erk ent v an a ll e rl e i d i erso ort en en myth o lo gisch e c re a tur en , d i e do or de eeuw en h e en a an d e ver h itt e b re inen van an gsti ge vo lk er en z ijn ont sp rot en. D e tech n ie k v an de Me es te r ko mt h ier h et d ui d e lij kst na ar vor en : h oe we l de t oe sch ouw er zich aan d ez e sch ok ken d e b ee l d en tr ach t t e ontt re kk en en e r gens d ie p in z ich oo k we et d at z ij nie t m e er dan e en i l lus i e z ijn, er v aar t h ij toch een o pw ind en d e fa sc inat i e en bl ijf t h ij - te gen b e t er w et en in - a an d e ver sch ijn ingen en a an h e t b eto og v an d e aut eur ge klu is ter d , i n e en vr e em d e com b in ati e v an v erwon d er ing en af sch uw en van be wond e rin g en on tken n ing. U ite ra ar d is de gro ter e gro e p ni et vre e m d a an h e t suks es v an d ez e fo rmu l e. H ij ge ef t h et ind i v idu d e ind ruk d at z ijn er v a rin gen wor den ged e el d, t erw ijl o ok h e t r e lat i e ve gev oe l van vei l i gh e i d to t a anv a ar d in g b ij dra a gt . Al ga at h et om gem ani pul e er d e re ak ti es , to ch l aten v el en z ich h ie rto e ver l ei d en.
6
B ij wij ze v an b el onin g voo r d ez e insch i kk e lij kh e i d wor dt h en h ie ro p e en m ee r i d yll i sch e p ass a ge ge bo den , w a ar bij h e t kos m i sch e gew e ld p l aa ts ru imt voo r e en ge voe l i ge sf eer p er pa stor a le ti nten , d ie w at z oe te l ijk o ve rko mt , m a ar n ie t geh e e l zon d e r v er d iens te is . Arc i mb ol do -f i gur en v er pe rso onl ijk en e en w e lw il l end e na tuur, t erw ij l do orh e en d e a ch te rgrond muz i ek - a ls b ij d e ' Ja ar ge tij d en ' van V iv a l di - de zan g v an t ient a l len v o ge l s te h erk ennen v a lt . I n v erh ou din g to t d e lengt e v an de o p vo er in g i s d it int erm e zzo ech t er van k ort e d uur en is z ijn i m p act mi ni e m, voo ra l w a ar h e t wor dt gev ol gd door een in a l l e op z ich t en stu it end e 'cl i m ax' , w a arin d e M ee st er w erk e lij k d e vr ije t eu ge l l ie t a an z ijn w ans ma ak en z ijn e goc entr i sm e . H e t v ersch ijnen van a lle r le i m oor d da d i ge cr e aturen l aa t h et er gst e ver ond ers te l len , en in der d a ad cu l min ee rt d e ze r e eks ps ych o t isch e w aan be e l den in h e t o ptr e den van een l e v ens grot e en geh e el na a kt e m an, w a ar de to esch ou wer zij d el in gs t e gen aan kijk t. M en w ee t d at d e M ee st er i n e lk van zijn w erk en h e el e ven o ptr e ed t , en d it ma a l h a d h ij u it gere ken d di t b ijz ond er p ijnl ijk e m o ment geko zen o m z ijn ro l le tje o p t e v oe r en. He t we rd e en on gehoo rd b el ach el ijk e v e rton ing, w a ar bij h ij zi ch er toe b ep er kte h e t m anne l ijke mons ter v an v err e e en h and je te gev en en na e en l an gger ek te gro et w ee r o p te s ta p p en. H i er b ij v i el ons o p d at d e pro ta gon is t e en m é ér dan v age ge l ijk enis me t d e Me est er h a d me e ge kr egen .. W anne er na d it s m ak elo ze ge do e en na een d o mm e intr ige oo k nog e en na akt e vrouw t en ton e le v ersch een en enke l e Freu d ia ans e v e rh oud in gen w er den gesu gger e er d, von den w ij h et st il a an we l le tje s en h aa stt en wij ons n aa r d e ui t gan g. Z ond er gro te ve rb a zin g st e ld en w ij h i er bij v a st da t m ee rd er e to esch ouw ers o p onz e r ij h un re genjas sen o p e en ei gen aa rd i ge m ani er h oo g o v er d e kn ie ën h a d den op getro kk en. B ui ten s te l den w ij va st d a t v e le t i ent al l en aanw e zi gen ons re e ds w ar en v oor af ge ga an en d at ons voor b ee ld ook vo ort duren d no g door and er e gesch o kt e geno d i gd en w er d ge vo l gd . E en tij d l ang b le v en z ij o p ge won den ko m men t a ar en k ri ti ek le v er en, w aa rb ij w ij re ak t i es o p vin gen op h et pr im i ti e ve en on ge z ond e k ar akt er van h e t sp e l en ook de w e i n ig sub ti e le v erw ijz in gen n aa r R. O. L ain g en L ev i -St raus s sch e rp o p de korr el wer d en geno m en. H o eft h e t gez e gd d at w ij d e ze zi ensw ij ze v o ll e d ig d e len ? H e t ongeno egen w as al gem e en en al s b e vr ijd s po e d den w ij ons m et v ele an de ren w e g v an d i t onh er b er gz a me oo rd en v an h et on ve rk wi kk el ijk e s p ekt ak el da t e r ons w er d ge b o den . Z ov er h et oo g r ei kt e l a g d e w e g tus sen de s ter ren be za a i d m et ve rfr om m el d e p ro gr am m a br och ures , w a aro p in gro te l ett ers : " GEN ESIS I " ( J.P . Lé wy, 5. 7 8)
Enk e le o v erw e gin gen ******************* M e t in gang v an d it j aar , h a as t v ijf ti en , r es p ect ie v el ijk t i en jaa r na d e op rich t in g v an NCS F en van S F AN , w or dt j aa rl ijk s é én of fi ci ë le en gez a men l ijk e w ed str ij d v oor N e d er lan ds ta l i ge S F -v erh al en geo rgan is e er d. In h et mi d d en l aten d o f we ' ein d el ij k! ' m oe ten ver zuch t en, l ijk t h et w ens el ij k d at d e or gan is ato ren de w e dstr ij d en d e r e gle m enten no gma a ls kr it i sch on d erz oe k en; me t na me mo et wor d en bek ek en of de h ui d i ge r e gle m enten no g v o ll e d ig stro ken m e t d e gron ds la g v an d e w e dstr ij d en o f d i e gron ds l a g e ventu e el z e lf moe t wor d en b ij gesch aa fd . U ite in de li jk z ijn d e th ans ge l d end e w ed str ij dre gle m ent en n ie ts and ers - en h ier m ee wo rd t ui ter a ar d n i ets t en k wa d e b e do el d - d an e en m in o f m ee r ge s troo m lijn de a anp as sin g v an de re gle m enten d i e voor d e v roe ger e, afz ond er l ijke we d s tr ijd en v an kr ach t w aren . H e t zou ni et v er ba z ingwe kk en d z ijn a ls bij na d er on de rzo ek b le ek da t de h ui d i ge we d s tr ijdr e gle men ten ni et m e er vo ll e d ig stro k en m et de op v att in gen d i e van d aa g doo r d e or gani se ren de v er eni gingen w or den geh u l d i gd . V er d er w er den di e r e gl e ment en in d e l oo p der j ar en, n aa r a anl e i d ing v an sugge st ie s en 'k l ach ten ' , re ge lm at i g 'v er du id e l ijkt ' . H et is ech te r m ijn men in g d at d i e w ijz i gingen d e ve rlan gd e du i de l ijkh ei d n iet a lt ijd ten go ed e z ijn gek om en. T ens lo tte slu i pen no g s te ed s (o f we er !) t aa l fou ten in d e for mu ler in gen . Hoe we l zu lk s
n iet l ev ens b el an gr ijk is , zou h et to ch l eu k z ijn d at di e sch oonh e i ds foutje s (zo a l s b ij voor b ee l d h et v erf oe i l ijke ger ma n is me ' mi d de l s' in a rt ike l 1) w or den ver w ij der d . T en e ind e ge sp re kss tof v oor mo gel ijk e ver b e ter in gen v an d e re gl em ent en a an t e br en gen , be s pre ek ik h ier onde r en i ge punt en d i e ik z e lf be l angrij k ach t . M et n ad ruk s te l ik da t er and er e z ijn en da t m ijn o v e rwe gin gen ge ens zin s aan s pra ak m ak en op d e ' a ll een za l i gm ak en de w a arh e i d' . Bo ven d i en h e b ik z e lf lan g nie t a lt ij d e en p as k l ar e op lo ss ing vo or d e v r a gen di e na ar a an le i d ing v an b e pa a l de a rt ik el s v an h et r e gl e ment kunnen rij zen .
D e b ena m in g v an d e w ed str ij d **************************** ' S F-v erh a l enwe d str ijd om d e K ing K ong Aw ar d ' i s m . i. een o m be gr ij pe l ijk e re d enen ont st ane , ma ar da arom n i et min d er h yb r i de en ondu i de l ijke ben a m ing. W annee r m en z ich af vr aa gt w a ar h e t o m ga at , na me l ij k om e en w e dst rij d of o m e en Awar d (h ie r, m et d e be te ken is v an 'On de rsch e i d in g') , dan is h et ant woor d : e en we d s tr ijd . De K in g Kon g Awa r d i s d an d e On d e rsch e i d ing d ie doo r d e w inna ar ( e igen l ij k i s er sl ech ts één wi nna ar) in d e w ach t wo rd t ges l ee pt , in d e vor m van de K in g Kon g Tro fe e . D oor de ter m 'a wa r d' a bus ie v e lijk
7
ge l ijk t e st e l len m et d e t er m ' Pr ijs ', onts ta an natuur l ijk pro b lem en . Er is im me rs s pr ak e van een eer st e, tw ee d e en de rd e p r ijs . Ech ter , een ' Aw ard ' kan m aar doo r é én w inna ar in ont van gst w or den geno m en, z oa ls m et na me b ij d e Hugo Aw ar d k an wor den v a st gest el d ( ten zij er sp r ak e i s v an e en ge d ee l d e e erst e p la ats ). E i gen l ijk zou d en d e or gan is ator en du s e en k ort e n a am mo et en b ed enk en v oor de vo l gen d e o ms ch rij v ing : - Ja ar l ijks e w ed str ij d v oor h et be ste sc i ence -f ict ion -ve rh a al , wa ar aan i pso f ac to d e K ing Kon g Aw ar d wor dt t oe gek end . B e sl i st ge en ge ma kk el ijk e o p ga v e en z e lf b en ik er no g ni et ui t gek om en. Ho e d an oo k , j e kunt pr ijz en u itl o ven , ma ar ge en a w ar d; e en a wa rd w or dt to e ge ken d , a l dan n iet do or e en jury, al d an ni et door st em m en van d e fan s, a l d an ni e t na ar a an le i d in g v an een w e dst rij d , en z . In di t v er b an d kun je j e ook no g afv r a gen , h oew e l d i t k an l ijk en op h et z oe k en v an s pij ker s o p la a g w ate r, of e en Awa r d wor dt t oe gek en d a an e en p ers oon ( de sch r ij ve r v an e en v e rh a al ) of aan h e t v erh a a l z e lf . P ersoon l ij k v in d i k d at w e l du id e l ijk , m a ar ik b e se f d at h ier ov er d iscus si e mo ge l ijk is . D e v ra a g d i e i k h i er bo ven st e ld e , k an ech t er oo k wor d en b eant woor d al s v ol gt : h e t ga at om een w e dstr ij d en o m e en Aw ar d . I n d at gev a l d i ent on dersch e id t e wo rd en ge m aa kt tus sen de ge ld pr ijz en v oor de w in nen d e v erh al en en de toek ennin g van de K in g Kong Aw ar d . Dan z ou h et in princ i p e m o ge l ijk z ijn dat d e Awar d , ni et noo d za ke l ij ke rwij s a an d e w innaa r van de w e dst rij d wo rd t to e gek en d, m aa r aan d e sch r ijv er v an e en and er ingez ond en v erh aa l , w aar v an d e k wa l it ei ten o p e en s pe ci a l e m an ier ( d i e d an d ient te wo rd en o msch r ev en) de a and a ch t tr ekk en. Ik me en ech t er t e we ten d a t zu lks n ie t d e be do e li ng v an d e or gani s ato ren is . I n v er b and me t bo v enst aan d e , zou Art ik e l 1 a l s v ol gt kunnen lu i den :
- De K in g Kon g Awa rd is e en on de rsch e i d ing d i e wo rd t to e gek en d (of : k an wor d en to ege k en d, a angez i en v er de r bl ij kt da t d e jur y h e t rech t h ee ft o m pr ij zen n ie t to e te ken nen ) a an d e sch r ij ver (s) v an h et b es te N ed e rl an dst a li ge S F-v erh aa l , u it de inz end in gen voo r d e S F-v erh a l enw e dstr ij d di e ja ar l ij ks wo rd t u it gesch r e ven do or d e Ne d er lan d s e S F-v er eni ging NCS F , de B e lgi sch e S F-v er en i ging S F AN en h e t fan zi ne K in g Kon g-S F . - De K in g Kon g Awa rd b est a at ui t d e K ing Kon g Tro fe e , m et een da ar a an v er bond en ge l d be dr a g van min i ma a l F l . 15 0, - , of zo v e e l m é ér a ls doo r b ij dra gen bui ten de o rgan is at i e om kan wo rd en v e rkr e gen , na af tr ek v an d e or gani sa ti ek ost en (in 19 7 8 : F l . 12 50 , -) . - N a ast d e Kin g Kon g Aw ar d k an d e or gani -
8
s at i e e en pr ijs toe kennen a an h et tw e ed e en / of d er de b est geran gs ch ik te v erh a a l. D ez e p r ijz en b est a an u it een ge l d be dr a g da t v er k re gen wor dt door d e tota a l t er be sch i kk ing s ta an de pr ijz enp ot m et b eh u l p v an e en v as te v e rd e el sl eut e l (d i e na de r m oet wor den o m sch r e ven) in tw e e, r es p ect i ev e l ijk d ri e be d r a gen t e v er d el en.
Art ik e l 3 ********* D e b e do el in g v an de vro ege r b es ta and e v e rh a lenw e dst rij d en was dr i el e di g : e er st en vo ora l w ar en h et po gin gen o m jon g en on be ken d e ss eft a lent a an t e tr ekk en, in o v ere enst e mm in g m et d e s ta tuten van d e v e ren i gin gen wa ar in st aa t da t z ij a l le m i d d el en a anw end en om SF te b e vor de ren . T en twe e de wer d gep ro bee r d d e pr ijzen po t s te e ds grot er t e m ak en , m e t d e be do el in g d e we ds trij d oo k int er es sant te ma ken v oor ge ves ti gd e ' m a instr ea m ' -au teur s d i e z ich to t d an to e no g n i et o p h e t gl a dd e e ss ef ijs h a d d en gew aa gd o m dat er geen d roo g bro od me e t e ver d ien en w as . L at er w as er e en ger in ge v ersch ui v in g m erk b aa r na ar een n ieuw e o p va tt in g : d e we ds tr ijd m oe st oo k ' pr omo ti e be vor d eren d ' wor d en ge m aa kt voor d e ge ve st igd e ess ef sch rij v e rs van ei gen b od e m, voor zo ve r d i e b ij ons b est a an. . . (h et is geen geh ei m da t to t o p h e den al l een E d d y C . B ert in en i gs z ins a ans pra ak kan ma ken o p d e po mp euz e b en a min g ' ge v est i gd es se fsch r ij ver ' i e ts w aa r h ij z e lf w aar sch ijnl ijk h ar te l ij k om mo et lach en !) .
Aan geno men da t d e tw ee e er st geno e m de be d o el in gen no g st e ed s b es ta an , zou h e t a an b ev e lin g ve rd i enen om sch r ijv ers d ie oo it e en ee rst e en een tw ee d e prij s h e bb en b eh a al d , van ve rd er e d e e lna me u it t e s lu it en. Het is n am e l ijk n ie t d enk b ee l d i g d at so m m ige jon ger en a fz ien v an d ee l ne m in g a ls zij be se ff en t e gen w i e z e mo e t en o ptorn en. Er m ag i mm er s wor d en a angeno m en d at de kw al it e it v an d e d oor de v ro e ger e w inna ars in ge zon den v erh a l en in h e t a l ge m een bo ven h e t ge m i d de l de za l l i ggen, wat d e k ansen v an an d eren k l e ine r m aa kt .
M och t ech ter d e d er d e door m ij geno em d e f acto r th ans d e b ov entoon vo eren , dan k an dat n atuur l ijk ni et . H et zou d an w el a an b ev e lin g ve rd i enen zi ch opn i euw te b e z innen o v er de 'w e dstr ijd ' a ls zo dan i g en t er za ke ie ts in h et r e gle m ent t e v er me l d en . In f e it e i s zu lks een v an d e be zw ar en d i e i k ko est er t e gen d e h u id i ge b ena m in g van d e we ds tr ijd : h e t i s h ee l w at an d ers om aan een w e dstri jd d ee l t e ne men , m e t d e h oo p te wor den erk en d a ls ess ef sch r ij ve r en e v entue e l no g e en ge l dp rij s t e ver d i enen , d an a an e en soo rt ui tv er k i ez in g tot d e ' pro v an h e t ja ar ' , m et de K in g Kong T rof ee a ls to egi ft .
Art ik e l 4 *********
Art ik e l 7 *********
I n 19 7 8 w er d d e jur y geconf ronte er d met m a ar l ief st 8 4 v erh al en. Aan genom en m a g wo rd en dat h et max i mum a ant a l in zen d ingen no g ni et is be re ik t. V erge l ek en m et de v ro e ger e 40 to t 50 v erh al en - to en a l e en h e ls ka rwe i - i s zu lks een a anz ien l ijk z wa ar d ere b el as tin g, die m e de in d e vor m v an ' le es mo eh e i d' tot u it in g ko mt en o p t i ma l e b eoo rd e lin g t och w el b em oe i lij kt . Aan gez i en b e per kin g van h e t a anta l d ee l ne m end e au teur s ongew ens t i s, kan al l een s oe l aa s wor den gev ond en d oor d e in zen de rs t e ver p l ich ten s l ech ts é én ve rh a al , al d an n ie t in s a menw erk ing m et een and er e sch r ij ve r, o p t e s turen . V an de aut eurs m oe t v ol do en de ze lf kri ti e k wor d en v er w ach t; h un b es te v erh a al in t e z en den . Al s z e z ich ver gis sen is d a t j a mm er , ma ar z e kunnen s te e ds h un v erh a l en do or m a gen en kenn iss en l at en l ez en a ls ze n ie t o p h un e i gen oor d ee l v ertrouw en. D ez e e en v ou di ge m a atr e ge l z ou h e t a ant a l in zen d in gen h a ast me t d e h e lft v erm in de ren , w a ar door de jur y me er t ij d kr ij gt o m d e ge l ijk t e w erk en.
D e te rm ijn tuss en de s lui t ings da tum ( 3 1 m ei 19 79 ) en de be kend m ak in g van de u its l ag (naj aar 79 ) i s vri j l an g. Na tuur l ijk h e eft d e jur y de t ijd no d ig, m a ar ie m and d ie in janu ar i e en verh aa l i nz end t en bij voor b ee ld tot okto b er m oe t w ach ten o m d e u itsl a g t e h or en, m oe t we l er g l an g o p z ijn k ie zen b ijten ! H i er b ij ko mt da t h et grot e a ant a l ko p ie ën vr ij h o ge k ost en m et z ich me e bren gt . I k sch at da t e lk e de e lnem er onge ve er 40 to t 60 gul d en uit ge eft om z ijn v erh a a l i n te zen d en (m ee r a ls h e t e r tw ee zijn! ). I n h et li ch t h i er van , lijkt h et me w ens el ij k d at eni ge 'zor g' aan d e d ee lne m ers wo rd t b es te e d. Enk e le su gge st ies : - d e in ge zon den ve rh a len t eru g stur en a an d e inz en der s , zo dr a du i de l ijk is d at z e n iet ' in d e pr ijz en' ( of 'i n d e bund el ') v a l l en, oo k a ls d e ui te in de l ijk e ran gsch ik kin g no g ni et w er d o p ge st el d . - m e d ed e l ing ( sch r ift el ijk ) v an d e u its l ag v óór d e e i gen l ijk e u itr ei k in g p l aa ts vin dt , b ij vo orb e el d een ma an d v an t e vor en, sa m en me t h et jur yr ap po rt, en me t v er zoe k to t geh e i mh oud in g to t de off ic ië l e p l ech t i gh e i d h e eft p la at s geh a d . D e geh e i mh oud in g i s o p zi ch z el f p rach t i g, m a ar w ee gt z e ook o p t e gen d e e i gen l ijk t e l an ge wa ch tt ijd ?
Art ik e l 6 ********* I n d e vro eger e w ed str ijd en w er d en fant as t i ek en f ant as y na as t e ss ef t oe gest a an. Ech t er , a l le winn end e ve rh a l en tot o p h e d en w ar en es se fv erh al en. Ho ew e l d e kw a l i te it v an d e in zen d ingen n atuur lij k d e groo tst e ro l s p ee lt , is h e t toch zo d at d e jur y's in h et ve rl e den e i genl ijk s a m en gest e ld w ar en (en d at is o ok di t j a ar h e t ge va l) u it pe rson en d i e o p de ee rst e p l a ats sc ienc e f ict ionkenn ers z ijn. M et an d er e woor d en : f ant asti e k en f ant as y h e b b en tot o p h e d en no g ge en h ond er d pro c ent f ai re k ans geh a d o m d e pr ijz en te w innen . Er z ijn tw ee gem a kk el ijk e o p los s in gen : ofw e l b l ijf je di e genre s to es ta an , m aa r d an zo rg j e oo k d at de h el ft v an h et a ant a l jur yl ed en ui t fan ta st iek k enner s b es ta at ( in da t v e rb an d z ij o pge m er kt da t ' d isc ri m iner en de ' t er men al s ' r and th e ma 's ' , w anne er s pr ak e is van f ant ast i ek , ui t d e r egl em ent en m oet en wo rd en gew e er d) , ofw e l sch r ap j e di e gen r es u it de w e dstr ij d , ten e in de u its lu i t en d s pec if i ek e es se fv erh al en t e b eh oud en . H e t tw ee d e v er d ient m .i . d e voo rk eur, v oor op gest e l d d at een sp ec i a le w e dst rij d v oor h et f ant ast isch e ve rh a a l in h e t l e v en w or dt ger oe p en, me t z ijn e i gen jur y, p r ijz en en or gani sat oren ( d ie o v er igens d e ze l fd en kunnen z ijn) . Je zou oo k kunnen d enken aan een Aw ard na ast d e Kin g Kon g Aw ar d, dus t we e c ate gor ie ën th e ma ' s i n d ez e lf de w e dst rij d .
V e rd er me en i k toch da t d e d ee lne m in gsko s t en v oor so m mi ge jon ge ta l ent en d i e kr ap b ij ka s z ijn, een h ind erp a a l vor men o m m e e t e din gen. Is h e t ech t ni e t mo ge lij k h et a ant a l ko p ie ën t e b e perk en ? Of kunnen en ke l e ko p ie ën wor d en ge m a akt door d e or gan is at i e en al s or gan isa t ie kost en ge bo ekt?
Art ik e l 8 ********* D it lan g en in ge wi kk el d a rt ik e l kan s om m i ge ver ke er de i d ee ën in de h an d w erk en. I k vr aa g me af of er w erke l ijk b ezw ar en b e st aan t e gen een w e dstr ij d d i e uit slu i t en d p seu don ie men aan v aa r dt . Om te be ginn en wor dt d e jur y h o e d an oo k d oor een b e ken d e n a am b eïn v loe d . M e est a l w erkt h e t a v erech t s; a angez i en de jur y d oo ds be nau wd is d at h a ar pa rt ijtr ek ke rij za l wo rd en ver wet en , b es ta at d e kan s d at v erh a l en v an m et n aa m be ken de aut eurs st ren ge r wor d en b eoor d ee l d . N a tuurl ijk kan de s tij l va ak d e aut eur verr a den (o f z el fs , z oa ls in h et v er le d en is ge b eur d, d e ge b ru ikt e t ype m ach in e!) maa r toch bl ijf t d e b eoor d el in g l oss er en a fst an de l ijk er a l s er ge brui k wor dt gema a kt van ps eud on ie men . En a ls w e er v an ui t ga an , d at de jur y d e r angsch i kk in g v an de ve rh a len ve rz or gt , i s er geen enke l be zw a ar t egen dat d e o r gan is at ie d e juis te n a am v an d e in z en de rs zou k ennen .
9
Art ik e l 9 *********
D e af zon de rl ijk e ge gev ens o v er de auteur s wo rd en ui ter a ar d ni et aan d e jury ov er h an d i gd . W e ll ich t k an da t no g e ens e xtr a wo rd en ben ad rukt ; zon iet vr aa gt m en z ich a f of ps eu doni e men no d ig z ijn .
Art ik e l 1 3 ********** H e t b eoor d e len van v erha l en i s ni et zo ge m a kk el ijk a ls h et l ijkt . P erso onl ijk e v oor keur en s pe l en a lt ijd e en ro l (z i e d e r an gsch i kk in g v an d e ze lf d e v erh al en d oor v e rsch il l end e jur y' s, zoa l s in de twe e w e ds tr ijd en v an ver l ed en ja a r) en eni ge sub je ct iv it e it ma g en kan bi j ge en enk el jur yl i d w or den u it ge sl oten . D es t e d rin gend er i s h e t dus , d e in zen de rs e en s et va st e b e oo rd e lin gsnorm en t e wa ar bor gen. M et an d er e woo rd en , v an te vo ren d i ent b eken d t e z ijn w el k b e lan g de v ersch il l end e jur yl e d en h e ch ten aan de v ersch il l end e beo or de l in gsnorm en . D it is mo ge l ijk doo r e en gr ot er aant a l punt en t er b esch ik kin g t e st e ll en v an d e ' obj ect i ef m ee t ba re nor m en' , dan v oor d e su bject i e ve norm en ( m et d it l aa tst e wo rd t uit er a ar d n i ets ten kw ad e be do e ld ). H e t m a g ni et voor kom en da t jur yl i d nr 1 t i en punt en b esch ik b aar st e lt voor 's tij l ' , t erw ij l juryl i d n r 2 e r tw int i g voor o v er h e ef t. In h et be l ang v an z owe l inz end ers a l s jury, h oor t h et aan ta l punt en d at aan d e zo geh et en ' p erso onl ijk e cr it er ia ' wo rd t to e geken d , to t m ax im a al t i en proc ent v an h e t tot a al t e wo rd en bep e rkt . H i er door wo rd t v er me d en d at i de eën v an ' wi l le keur ' z oud en kunnen o ptr e den . B o ven d ien moe ten d i e ' per soon l ijke cr it eri a ' v an te vor en sch r if te l ijk wor d en v ast gel e gd. Moch t d at n iet mo gel ijk zijn , dan h oor t h et in i e der ge v a l in h e t juryra p port t e wo rd en v er m e l d . E en dui d el ijk voor b ee l d; een jur yl i d d ie een s p ec ia l e v oor l ie fd e voor één h oorn s ko est ert , is va st v an p lan o m e lk é énh oorn v erh a a l i ets h oge r te wa ar de ren d an d e an de re ve rh a len . D aa r i s n i ets o p t e gen , h e t is ze lf s b ij zon de r e er lij k, m a ar h e t mo et w e l b ek end z ijn ! To t d i e ' p erso onl ijk e cri t er ia ' zu l len v a ak d e ' i d eo lo gi sch e ach t er gron den ' van d e jur yle d en b eh or en. Aan gez i en v erh al en h oo fd za ke l ijk o p h un l i tt era ir e m é r it es mo eten w or den beoor d ee l d , i s h et d us no di g d er ge l ijk e crit er ia zo al n i et u it t e s luit en , d an toch in st erk e m at e t e be knott en. . Zon i et k an jurer in g to t e en f arc e wor d en. En a l w ee t i k b es t d a t h et in onz e contr e ien h oo gst onw a ar sch ijnl ijk is d at iet s de r ge l ijks geb eur t , i s h et be ter n ie t d e sch ijn o p
10
z ich t e l a d en d at h et toch zou kunn en ge b eur en. H e t L i d a ) v an geno em d art i ek e l l ijkt m e on ge luk k ig gefor mu le er d. Eer st en voo ra l , o m da t f anta st ie k en f ant as y ach te l oos ter z ijd e wor d en gesch o v en (h oe we l d a t ni et de b ed oe l ing kan z ijn v an h et h ui d i ge r e gle m ent) en t en tw ee d e o md at n iet du i de l ijk i s w at 'be tro kk enh e id b ij h e t sc ienc e f ict ion ge b ie d ' ei genl ijk b e t ek ent . Wa ar me e h i er me e wo rd t b e doe l d d a t d e jur y a l le v erh a l en l e est en d an e er st en voo ra l oor d ee lt o f e lk ve rh a a l i n a anm erk in g ko mt o m mee te d ingen (o m d a t h et in der d aa d een S F-v erh aa l is) d an k an zu lks v ee l een vou dige r wor d en gez e gd . W at de ' b etro kkenh ei d bi j d e t it el ' b etr ef t, d it is m. i . onz in : t a ll oz e v erh al en en ge dich t en zon d er t it e l of z ond er a ans lu it in gs punt m et de t it e l, zijn s te engoe d . Al s b eoor d e li ngsnor m v in d i k d i t ui ter m at e zw ak . Sch r a pp en zou h et b e st e z ijn want w at do e je m et e en l euk v e rh a al wa aro p de t i te l n iet v le kk e loos a ans lu it ? Het ga at t ensl ott e o m h et v er h a a l en n iet om d e ti te l . In h et jur yr a pp ort k an a lt ij d wor den v er me l d wa ar om e en t it e l n i et goe d gekoz en lij kt. I n v er b and me t h et geh e le ar ti ke l , zou v e rw ijz ing n aa r h et door de jur y geh an t ee rd e ' puntens te ls e l' w ens el ijk zijn . Aan gez i en a l le be oor de li ngsnor men eni gs z ins p erso onl ijk ge k leur d z ijn , z al e lk e jur y tot e en eni gsz ins an der e t a be l ko m en t ij dens d e b es pr ek in gen d ie aan de e igen l ijk e jur er in g v oor af gaan . Te r in fo rm at i e ge ef i k h i er h et l ijstj e d at ik v ro e ger h ante er d e : m ax i m aa l a ant a l punt en p e r v erh a a l : 1 00 a) b) c) d) e) f) g) h)
b e trok kenh ei d b ij es sefge b i ed b e trok kenh ei d b ij ti te l or i gina l it ei t p l ot en po int e s p el l in g en z ins bouw ( 5 + 5) wo or dk eus en s tij l ( 10 + 1 0) u itw erk in g v an h et ge gev en to ta l e in druk , me t in b egr i p v an cons truct ie en l it er a ire pr océ d ee s i ) p e rsoon l ijke c ri ter i a
5 5 10 10 10 20 15 15 10
H i er a an kan wo rd en to e ge v oe gd dat d e ' p er s oonl ijk e cr it er ia ' met e en be etj e goe d e w i l , ond er t e b ren gen z ijn ond er 'to ta l e i nd ruk ' en da t h et w ens el ij k i s e en ond e rsch e i d t e m ak en tussen ta a lb eh e er sin g, sch r ijf tech n iek en sch ri jft a lent . N a tuur l ijk is m ijn l ijs tje ne t zo m in vo l m a ak t a ls d at van e en and e r, m aar h et p ro b eer t in ie d er ge v a l d e o bj ect ie f m ee t b a re nor m en d e d oors l a g t e lat en ge v en.
Art ik e l 1 4 ********** Oo k h i er lij kt de f ormu le r ing me on du i de l ij k wan t er b lij kt ni et ui t of de jur y d an w e l d e or gani sa ti e , u ite in de l ijk de r an gsch i kk in g en dus d e to ek ennin g van d e pr ijz en , b e pa a lt .
a an genom en m a g wor d en da t de jur y de be s t e verh a len aanw ijst , zon iet h ee ft de ju r y ge en z in ! P er s lo t v an r eken in g b e s ta at de jur y ju ist o m te b e le tten d at e en or gani sa ti e (h o e inte ger d ie o ok m a g z ijn) ze lf b ep a al t of er pr ijz en wor d en to e geken d en a an wi e . He t is derh al v e v o l doen d e te ze ggen d at d e o r gan is at ie d e pr ijz en en/ of on der sch e i d ingen ui tre ik t i n ov er een st em m ing me t d e on v er and er ba re , d oor d e jury o p gest e ld e r an gsch i kk in g v an d e v erh a l en.
Art ik e l 1 5 ********** H e t in gel as te tus sen zinne tje 'in sa men s pr a ak met d e or gan is ati e ' , is bij zon der ge v a ar lijk ook al is voor de in ge wij d en w e l du i de l ijk w at h i er me e ei genl ijk wor dt b e do e l d. In fe it e st a at e r ni et me er of m in d er dan da t e en b es l is sin g van d e jur y d oor d e or gan is at i e k an wo rd en gen ege er d; u ite ra ar d in ov er le g, enz ; , m a ar toch .. . O m z e lfs ma ar h et ver mo ed en v an wi l le keur
v o ll e d ig u it t e s lu iten , m oe t d it tu ss enz inne tje w or den ge sch rap t . De snoo ds kun nen in e en a p art art ik e l d e r ech t en v an d e o r gan is at ie n a der w or d en u it een gez et .
To t b es lu it *********** O m on derh a vi g art ik e l ni e t te l ang te ma k en , wer d en so mm i ge punt en ni et be sp ro k en. Ho e d an oo k, h o ew el h e t re gle m ent o p ve l e p l aa ts en b et er (= ui tge br ei d er i nga at) is d an d e v roe ger e , i s er no g w el en i g sch aa fw erk no d ig. I k den k s pec i aa l a an enke l e z insw end in gen di e ver ke er d kunnen w or den ge ïnt er pre te er d en a an so mm i ge i et wa t onge lukk i ge fo rmu le rin gen. H e t b e lan gr ijks te l ijkt m e ech te r e en gron d ige be z innin g o ver d e we ds trij d z e lf en ov er h a ar mo ge l ijk e to eko ms t. M e t v ert rouwen o p ged ra gen a an d e l e den v an d e jur y. R ijsw ijk , janu ar i 1 97 9.
11
Ro ger Z e la zny sch re ef ooi t eens een no v e l le get it el d 'D AMN AT IO N AL LE Y ' di e in ' G al ax y' v er sch e en in okt . 196 7 . L at er sch r e ef h ij er no g enk e le we in igz eggen de h oof d stukk en bij z od at h e t geh e e l l an g geno e g w as o m a ls bo ek ui t t e ge v en ( Put na m/ B erk l e y in 1969 , b ij ons doo r S p ec tru m al s HE L LE V AART, Pr is m a SF 16 16 in 1 9 7 4) . Jero m e M . Z e it man en Pau l Ma sl an sk y h e b ben er nu een f i lm v an ge ma ak t, na ar een dr aa i bo ek van Al an Sh ar p en Luk as H el l er , m et Jack S migh t a l s re gis s eur . B ij ons o pt e er de men vo or d e k l ink en d-or igin el e t it el DE L AATS TE O VER LEV E NDE N. D e b an al it e it van d ez e t it el en d e sto m pz inni gne i d van h e t f il m ve rh a al v ul l en e lk aa r a an tot een w ein i gz e ggen d geh ee l , w aa ra an we twe e go ed e h e rinn er i ngen o ve rh oud en : d e u it ste ken d e v i zue le s p ec ia l e ef fe kten d ie st erk h er inner en a an de z e v an 'D e mon Se e d' ( ma ar dan , ik h e b al tij d een voor keur geh a d v oor ps ych e d e li sch l ich t ens pe l) en d e st erk e mu z i ka l e b ack gr ound van Jerr y Go l ds m ith . H e t b e gin v an d e f il m is h e t st erk st , a l i s h e t wa t l an g uit ges ponnen : h et u it b r ek en v an d e der d e we rel d oor lo g. Enke l e o v er le v end en h ou d en z ich in s tan d in twe e l e ger bunke rs , tot d aa r een ra m p p l aa ts v in dt zo da t enk e l ' d e l aa ts te o v er le v end en ' in twe e wo es tijnrup sw a gen s v an e i gen f a br ik a at d e w er el d i ntr ekk en , op z oe k na ar de r est ant en van d e b esch a vin g. Er ste rv en e r e en p aa r, er k om en enk e le n ieuw e lin gen b ij , wa aron der n atuur lij k e en da m e. V er der e w ein ig s pe kt aku la ir e a ttr ak ti es zijn enor m tr a ge r euz ensch or p i oen en, gemu te er de a lle s vr eten d e k akk er -
12
l a kk en, d e tr ad it ion e le wo es te zwe rv er s d i e vo ed se l & d am e w il len in pi kk en, e le ktr i sch e st or men ( d e werk e lij ke h oo fd v er to l ker s) en d er ge l ijk e. Al l es ont a ar dt a l v lu g in een rout in e-av ontuurtj e , en o p h e t e in de r ij den h e l d & h e l d in op h un ' b i ke ' n iét h et av ondr ood t ege moe t ( enke l L uck y Lu ke do et da t) , m aa r w el een doo d ge woon be vo lk t en netj es on d erh oud en s ta dj e b innen , w aar i e der een do l bl ij is e r no g e en p aa r o pv ret ers b ij te h eb b en. W e zu l len h e t h i er ni et v e rd er in d et a il h e b b en o v er de v el e ga ten in d e lo gik a v an d e p lot , en d e c lich é -p ers onna ge s k an je op d e af v a lh oo p goo ien . V an Z el azn y i s er h e le m aa l n iks o v erge b l ev en , ten zij d e h al luc ine ren de l ich t-e ff ekt en en de s tor men d ie h ier en d a ar w el d e sf ee r v an h e t or i gin el e bo ek ben ad e ren . H e ll T anner i s in h et bo ek de le i d er v an een u it ge ro e i de gro e p H e ll ' s An gel s , di e s am en m et en ke l e soo rt geno ten pa roo l ve rl e end k rij gt v oor z ijn m is da d en a ls h i j e en gene es m id d e l doorh een d e ra d ia tie -zon e 'D a mnat ion Al l a y' k an br en gen na ar e en and er e st a d, w a ar i e de re en a an h et k re p er en i s. Nu l i gt gans de kr ach t v an h e t b oek (d at o p z ich ze lf al n i et zo d ende ren d is) in h et f e it da t T anne r e en p ersoon l ijkne i d is , e en wo es te l ing d ie voo r n iet s t erugd e inst m a ar d ie o p h e t e ind e van z ijn a vontur en z ijn e i gen er eko d e v ol gt en een b ete r in z ich t kr ijgt in z ich z e lf en in w àt h e m v oor td rij ft , d it a ll es te rw ijl h ij toch z ijn ba si sp er soon lij kh ei d b l ijft beh ou d en. D e Tann er v an de f i lm is e en mo di eus ge k a pt e, pr op er e en t yp isch e ' al l am er ic an b o y', e en doo d br a ve Donny Os mon d -k ere l
d i e w e l wa t gek is o p dol l e moto rri tt en, m a ar w i ens groot st e zond e er in b est a at d a t h ij nu en dan eens v lo ekt en d at h ij ge en ge za g aan v aa rd t. De en i ge ve rto lk er d i e eni gs z ins re a l ist isch a an doe t i s e en ne ger d ie z ich ech ter n a en ke l e f il mro l len o pof fe rt voor z ijn lot genot en. M issch i en k on h ij h et sc en ari o ni et me er v erw erk en, en v erko os de ka kke rl akk en.
a l s zo et w at er kunnen o ve r le v en, en d i e i n m i li ta ir e o p drach t ge fok t we rd en o m in V i etn a m ge bru ikt t e word en . Grot e pan i ek , h e t l e ge r arr i v eer t en pro b ee rt a l l es in d e doo f pot t e sto p p en. Enk e le s l ach tof f ers v al l en, en i et s v erd e ro p i s m en b e z i g me t d e v oor be re i d ingen t ot groo tsch ee p se w at ers p el en bij de o p enin g van e en ni euw pr et pa rk , w aar v an d e v ij ve r na tuur l ijk vi a de r i v ier kan b er ei kt wor d en. .
' Pr ach t v erto lk in gen ' dus v an G eor ge P e pp a rd , Jan-M ich a e l V inc ent , Do min iq ue S an d a , Pau l W inf ie l d en Jack i e Ea rl e Ha l ey. H e t v er ve e lt n iet en i s m oo i o m n a ar t e k ijk en , en ja m mer genoe g i s di t d at gene w at h e t grot e k ijke rs pub l i ek w a arsch ijnl ij k v oor 'v ol wa ss en m ens e lij ke S F ' h oud t. . .
L i efh e bb ers v an b lo e deri ge t af er el en kr ij gen a ll es w at d e ti te l be l ooft . De m ee ste p e rsonna ges zijn een r e ge l rech t e par af ra s e o p ' Jaw s ', ter wij l Barb a ra S te el e in e en k l ein e ro l h et l eger p a ro di ee rt . De h umo r i s ni et e r g v erf ijn d, m aa r ko mt to ch b est o v er , zo a ls in d e scen e wa ar in d e bur gem ee st er s am en me t de mi l it a iren a l l e geruch t en o ver d e vl e es vr et end e vi s s en p ro be ert t e on de rd ruk ken . Tens lo tte h e ef t d e m an e en h oof d bek om me rni s ; h et w e ls la gen v an d e o p ening v an z ijn pre tp ar k. W anne er e en van z ijn h e lp e rs h e m dan ie ts k omt toe flu is ter en brult d e m an, 'P ir anh a s, p i ranh as , i k h e b je al gez e gd d at ik d at wo or d h i er ni et me er w il h oren . W at is e r a an de h and m et p ir anh a s ? ' Wa aro p de an d e re antwoo rd t , 'Eh , z e zi jn onze gast en a an h e t o pv ret en .'
G ee f m ij d an m a ar P IR ANHA, e en re a li sa ti e v an Jo e D ante , pro dukt i e v an Jon D av i son en re gie v an n i em an d m ind e r d an Ro ge r Cor m an. Nu i s C or man een on ev enw ich t ige r e gi ss eur d i e zo we l o p pe r be ste fi l ms ge m a ak t h ee ft ( enk el e van d e E . A. Po e v er f i lm in gen , een aant a l d ege l ijk e k le in b ud get pro duk ti es zow el o p ge b ie d v an d e S F a ls h or ror en d e gan gs ter fi l m) al s r as ech t e st ink ers . ' Pi rann a ' h a pt gr et i g i n op h et k as suks es van ' Ja ws ' en h e t v e rwa ch te su ks es van ' Jaw s 2 ' , m aa r C or m an goo it er h e e l wa t m ee r b lo e d t egen aan , en do et d it ge luk ki g oo k m et e en fl ink e d os is zw art e h umor en z el f -par od i e . T we e v e rd wa a ld e w and e la ar s dr in gen binn en in e en ve rl at en l e ge rk am p , en n em en e en v er fr i ssen d e nach t e lij ke bl ot e duik in e en en orm zw em b a d. Enk e le sch r eeuw en , v e le (on z ich tb ar e) 'ja wwe ke s ' d i e to eh a p p en. . . e xi t onz e tw ee zw em me rs. Wa t l at er arr iv e ert e en kna p pe o p sp ori ngsa gent e d i e er i n s la a gt de aan dr ank ve rs l aaf d e e enz a at P au l a ls gi ds m e e te tronen , o p z oek n a ar h e t v er m ist e ko p pe l . Z e l e d i gen h e t zw e mb a d , en v erne m en d an d at h e t zw em b a d v ol z at m et pir anh a s , d i e nu in d e r iv i er t er ech t ge kom en z ijn. D eze p ir anh as war en v an een s p ec ia l e soor t di e zow el in z out
V e rd er is er ook no g een k l ein e gra p p i ge ro l t oe b ed e el d aan een of and er m ini atuur d in os aurusje d at in h et l a bo ra tor ium v an d e p ir anh a -ge l eer d e a an h e t rond do l en i s (w a arsch ijnl ijk een o v er b lij fs el v an e en v oor ga and ex per i men t) en dat no oi t v er k l aa rd wor dt . V e rd er e h oof dro l len voor Br a dfor d D il l m an, H e ath er M enz i es , Ke v in McC arth y en K een an W ynn , en na tuurl ijk de pi r anh as ze lf d ie m en in d et a il ech te r s lech ts op d e foto ' s k an bew ond er en. In d e f il m ze lf z ijn ze noo it me er d an v lu g b ewe gen de sch i mm en . V oor l ie fh e b ber s v an r auw b loe d er i g v l ee s en v is sch ote l s.
13
H e t i s e en h ee l t ij dje st i l gew e est ron d M i ke Ol df i e ld . Mi ke , be gon z ijn k arr iè re to en h ij p as vijf ti en w as , s a men me t z ijn zu sje S a ll y O l df ie l d ( voor fo lk -l i efh e b b e rs , zo p as w er d ook S a ll y' s so lo a lbu m ' W at er be ar er ' v ers pr e i d -- str ak s m ee r) . N a ex pe ri m enten me t e en e i gen gr oe p w erk t e h ij s a men me t o. a . Ke vyn Ayers en Da v i d B ed for d , m a ar h ij bra k pa s in ' 73 d oor m et z ijn gen ia l e 'Tu bul ar Be l ls ' -ko m p os it i e ( voor gro ot ork es t b ew erk t in e en v e rs ie v an D a v id B ed for d) d at oo k ge de e lt e lij k ge pro mo ve er d w erd d oor d at e en fr a gm ent d aa ruit in 'Th e Exorc is t' ge brui kt w er d . D a arna kwa m en h et so b er e m aa r toch s te engoe d e ' H er ge st R idge ' , ge vo l gd door h e t m ee r fo lkk l ink end e 'O m ma d awn ' wa ar h ij ge brui k m a akt e v an een kin d erko or. Ko rt d a aro p kr e eg M ik e een sin gle -h it met h e t d euntje ' In Dulc e Jub i lo ' , w a arna d ad e l ijk een ni euw e p er sin g v an 'Om m a dawn ' k wa m , m et o p h e t sl ot de s in gl e e rb ij ge p e rst . Dan w er d h et st il , tuss end oor k wa m no g e en pr ij zi ge d oo s op d e m ark t m e t v i er L Ps ' , d e e er st e d r ie p lus e en v i er d e m et ex per i mentj es , i de aa l a ls ge sch enk voor w i e a l h e t voo rga and e no g n iet b ez at . M a ar nu i s d e n ieuw e M i ke O ld fi e ld er t e ru g. U it er l ijk i s h ij w el v er an der d : net je s ges ch oren , snor - en b a ar d loo s, een k ort ge kni pt kro ez e lko pje , e en h i pp e k l ed ij
14
v e rv an gen door e en konfe kt i ekos tuum pje , en in so m mi ge t ijd sch r if ten k an je een b l ot e M ik e bew ond er en in de h ou din g van D e Denk er , D e D i skusw er pe r e . d . Al le r e d en en du s om zijn n ieuw st e pro dukt i e vo l w antrouw en t e ge mo et t e tr e den , ma ar oh won d er ! Me t I NC AN TAT ION S ( dub b e l-LP , V i r gin VDT 10 1, 19 7 8) o v ert re ft M i ke al z ijn voor gaan d e ko m pos it i es , ge bru ikt e l e m enten da aru it en sm el t de ze sa m en m et k oor , so lo -z an g v an zusje Sa l l y en Ma d d y P ri or ( van ex -St ee le ye Sp an ), een str ijk or ke st on der l ei d in g v an (na tuurl ijk ) Da v i d B ed for d en een to ta al v an 72 muz ik ant en en z an ge rs . P op , s ynth o rock , fo lk en m o dern e k l ass i ek wo rd en in e lk aar v erw e ven tot een pr ach t i g geh ee l , d at gewoon pa rts 1 -4 h e et . I d e aa l o m t e ge bru ik en bi j e en Zw art e M i s, of gewoon o m bij t e z it ten geni et en. G e l ij ka ar d i ge el e ment en ko men o ok voor in S al l y O l df ie l d 's 'W ATER BE ARER ' ( Bron ze /Ar io l a 26 447 XOT , 19 7 8); een ov erw e gen d ' fo lk -po p ' k l inken d e p l aa t in zui v er e M a dd y Pr ior -S and y D enny sti jl , w a ar voor S a ll y ech t er al l e son gs z e lf s ch re ef en pro d o est e . E en in tens e li ef d e v oor mens en na tuur s pre ek t uit a l le t ek sten , en in s om m ige er van z it ten ele m ent en en kwo ta t i es ui t ' Lo rd o f th e R ings ' en 'Th e S i l m a ri l l ion' . Z e er mo oi e pl a at .
D e ni euwe gr oe p Z ON pr esen te ert ASTR AL PR OTECTOR (C BS /E pic 9 0 442 , 19 7!) m et e en b e vr e men de h o es , w a ar door j e e er de r e en p ub l ic it ei ts p la at o v er h ypno se zou v er w ach t en. Ne gen st ev i ge tr ac ks ech t er , ge p ro do est doo r Don. Loru ss o, o v erw e gen d h a rd -r ock in B l ack S ab ba th /D ee p Pur p l es tij l , m a ar m et in bren g v an syth es i zer en e l e ment en d i e so ms s terk a an Th e Car s en N e kt ar d oen den ken . M en v on d h et b lij kb a ar o v er bo d ig d e te ksten in t e s lui ten , m a ar zo te h o ren z ijn er to ch een t we et al ( 'P oin t of vi ew ' en ' Ast ra l proj ect or ') d i e ge d ee l te l ijk f anta st i ek/S F kunnen geno em d wo rd en . D e Ja p anse syn th es i zer -groo tm e est er TO M IT A ga at o p enl ijk de S F -to er o p m et KOS MO S (RC A AR L -1 -26 16 , 1 9 78 ) , ond er p r ach t ige h oe s get ek en d d oor Ron W a lot sk y. To mi ta b es pe e lt a l le s z e lf , en h a a lt d e wond er b aar l ijks te gel ui d en en k l anken u it z ijn a p pa ra tuur (e en grot e coc kp it v o l d ra d en en kno pje s) . H e t i s we l ev en w ennen o m 'S ta r Wa rs ' in z ijn v er si e t e h or en, h et h er inne rt e rgen s h e el er g a an M orr icon e 's w est ern -ko mp os it i es , m a ar e en m a a l d e eer st e b e vre e mdi ng vo or bij h o ef je enk el ach t ero v er te leun en en je te la t en we gdr ij ven in Tom ita ' s ko smo s. S p e c ia l e a an dach t ook voor z ijn pra ch ti ge v e rto lk in g v an Ro dr i go 's 'Conc erto d i Ar anjuez ' en z ijn a da p ti e na ar B ach gena a md ' Th e s e a na me d SO L AR IS '. W ie d ez e pl a at ge m aa kt h e eft en a p pr eci e ert kunnen we z ond er voor b eh oud ook Tom i ta 's an der e w er k en a an be v el en : T HE P L AN ETS ( Ho lst ) , F I REB IRD ( Str av ins k y, gev o l gd doo r De bus sy & Muss or gsk y's N igh t on th e b ar e m ounta in) , P ICTURES AT AN EX H IB IT IO N ( Muss or gsk y) en S NOW F L AKES ARE D ANC I NG (D e buss y) . O pn ieuw L iv e , m a ar go d ver do m me vé é l b et er i s D AVID BO WI E : ST AGE (RC A P L -29 1 3, 19 7 8) , oo k a l een dub b el e , be i de op b l auw v in yl. 1 7 son gs in tot aa l , z owat een o v erz ich t v an Bow i e 's la ats te j ar en , en t e vens e ven e ens een synth es e v an de l a at ste Eur op a to er . K ant 1 br engt stukje s ui t ' Zi ggy St ar dust ' , k ant 2 u it zijn ' wh it e -sou l/ d is co ' pe ri od e 'St at ion to s ta tion ' , t erw ijl 3 & 4 vo l le d i g re cent zijn m et lan g u it ge s ponn en s ynth es i zer -num m ers (' War sz aw a ') en h it -w erk zoa l s ' H ero es ' en ' B eaut y and th e b e ast ' . U it st ek end e v er z am e lp l aa t , w a ar bij h e t m ij enk e l s pi jt da t Bo wi e 's be s lu itnum m er v an z ijn l iv e -sh ow , d e h e el s p ec ia l e v ers i e v an 'Sh ow me th e w a y to th e ne xt wh i sk y ba r' h ie r n ie t o p geno m en is .
Oo k L OU REED i s t erug n a z ijn bet wi st b are ' Str e et H as s le ' , d it m aa l m et e en du bb e le l i v e LP , L OU R EED L I VE : TAKE NO PR ISO NERS (RC A, X L -3 066 , 19 78 ), op b l auw en roo d vi n yl ge per st en me t e en do m me un der gr ound s tr ip h o es . Ge en onv er de e l d suk ses , v err e v an . De keu ze de r son gs l a at ste rk t e w ens en ov er , 'Sw eet Jane' , ' B er lin ' en ' I 'm w a it ing f or m y man ' s ta at nu w el zow at o p e en vij ft al p la ten van Lou , stu d io of l i ve . "W a lk on th e wi l d s i de ' wo rd t uit ges ponn en o v er e en kw art i er , m a ar L ou z in gt s lech ts e en dr ie ta l r ege ls , de re st is gewoon e en b a b b el tje da t h ij h ou dt m e t z ich z el f, o v er h o e h ij de ze s ong sch re ef , w a aro m, zijn k om men ta ar o p Bruce S pri ngst een , D ian a Ro ss , en de 'fuc kin ' journa l is ts ' , en ga z o m a ar d oor . O pm erk e lijk , w ant t ij dens z ijn gew one o ptr e den s is Lou h e l em a al zo s pr a akz a am n i et , en be sli st n ie t zo s ym pa th ie k te geno ve r z ijn pub l i ek . O ve r d e l i e dje s z el f h oef ik e igen l ijk w e ini g t e z e ggen : je ben t vo or of t e gen Lou , i k b en nu e enm a al voo r, en v in d z e dus gew oon go ed . D e opn a me -k wa l it ei t is e ch ter v err e v an go e d : m is vor m de k l ank en, v ersch u iv in gen v an net st ere oëff ekt , p lot se k l ank s ter kt ev er an der in gen doen b ijna gel ov en d a t d e o pna m e en per s ing o p z ee r a m ateur i st is ch e w ijz e ge beur d e. Ond ank s m ijn l i ef d e v oor Lou 's w erk , is d it een pl a at d i e ei genl ijk h el e ma a l n iet no d i g w as . Enk e l v oor ver z am e la ars d us .
O m t e b es lu it en e ven na ar de fi l m m et een s oundtr ac k do or E NN IO MORR ICO NE : H OL OC AUST 2 000 ( Vo gu e LD A.2 03 46 , 19 7 8) , voor een S F -h orror fi l m v an E dm ond o Am at i , ger e ggis s e er d do or Al b erto D e Mart ino , met Kir k Dou gla s in de h o of dro l. Ro m anv ers i e d oor m e d e-scen ar io -sch r ij ver M ich a el R ob son , S ph er e Book s 1 97 8 , 85 p enc e. D e f il m is no g ni et in om lo op , ma ar sch ijnt e en ko m bi na t ie t e z ijn v an e en SF-th r i ll er en ps eu d o -r el i gieu ze h orr or à la Exorc is t/O men , ron d de konstru kt ie v an e en enorm e k ernr ea kto r in Ar a bi ë di e t e gen ge wer kt wor dt d oor bo v ennatuur l ijk e kr ach t en. D e muz i ek i s een en orm e f lo p : v an d e 1 7 fr a gm ent en z ijn s le ch ts 1 en 8 b e lui st er b aar (m e lo di eu s , z ei h et ook we in ig or i gine e l) en 1 v an kant 2 (e en O men ach ti g fr agm ent m et s ter ke Go l ds m ith -in v loe d en) , de r est is u its lu iten d sus p ens e-muz i ek/ ge lui d be do e ld a l s b ack -gr ound bij akti e -en sus pen se -o p b ouw end e t af ere l en in de f il m . Je h er kent o v era l w e l d e h an d van Mor ric one in, m aar e en z e er zw ak h andj e d itm a a l.
15
1. DE METAMORFOZE VAN PRRTTKWT H e t en e ogen bl i k v eror be r de P rrtk wt s m ak e lij ke bro od krui m el s di e in e en s pl e et v an h et p l ank ie r ge va l len war en , h et vo l gen d e we rd zijn eer st h aa st on b est a and e b r ein al s d oor een e xp loz i e ver te er d en z ijn z intu i gen be zor gden h e m e en h a ast f yzi ek e k l ap . H ij l ag op d e rug (p an ie k ! Pan ie k !) en kn i p per d e (kn i pp er d e ? ) m e t d e o gen n aar h e t fe l le wi t en de s ch er pt e van h e t p l afon d ( sch er pt e ? p l afon d ?) bo ven h em . Al s je w e et dat h et een b ij zon de r mo e il ij ke en ge va ar l ijk e op ga v e is ( d e we ke on de rbu ik b loot ges te l d a an v ijan den) vo or e en k ak ker l ak , o m we er re ch t te ko men al s h ij o p d e rug l i gt , wa s de p an iek b e gr ijp e l ijk . B ov en di en h e b ben z e , n et al s a l l e an der e inse kt en, f ac eto gen w aar m ee n iet te kn i p per en va lt en di e h e le m aa l ge en sch er pe de ta i ls w aa rne m en, s l ech ts v a ge vor men en kl eur en. Z ijn ver war rin g w as dus de s te b e gr ijp e li jk er. An gst i g wou h ij m et de vo el s pr iet en d e o m ge v ing a ft ast en o p tr i ll in gen en geuren v an mo ge l ijk gev a ar , m aa r m erkt e dat i ets m id d en o p z ijn ge zi ch t e en snu i ven de b ew egin g ma ak te (gez ich t ? snui v end e ?) .
D e p an ie k wer d gro ter . Ha a st w aan zinn i g v an ont st el ten is b egon h ij m et d e pot en t e tr a pp e len en m erk te d an d at da ar een s te l van ont br ak . D e e mot i e wa s te gr oot . P rrtt kwt be zw ijm d e . To en h ij e v en l at er w ee r b ij b ewust zijn k wa m , wa s h ij k a lm er . V re e m de ged ach t en w arr e ld en door z ijn h oofd . H ij wi st da t h ij een men s wa s. O f b ete r ge ze gd : e en k ak ker l ak in h et l ich a am v an e en m ens . Al s k ak ker l ak w as h ij e en k le in , onoo gl ij k in sek t gew ee st . Als men s wa s h ij in v e rge l ijk ing een r eus ach t i g we zen , be ga af d me t v ers tan d en voor a l re d ene rin gs v e rmo gen. Bo v end i en b lee k h et l ich a a m f l ink w at h er inne rin gen t e b e zi tten , mo ge l ijk w e l a l le h erinn er in gen van d e m ens d i e h e t e ers t h a d b ez et en . Z ijn n aa m w as Joh n Cow pe r Re l lin gt on. M a ar t e ge l ijk oo k Prr ttk wt . E er st o verw e l di gend Prrt tkwt , d an me er en m eer Joh n Cow p er Re l l ington. K a lm la g h ij op e en v eren d o pp er v la k, e en b e d , en dr a ai d e h et h oo fd l ink s en r ech ts , d ui ze l i g e ers t d oor de enor me u it gest rek t h e i d van de ru i mt e ron dom , d an p as te h ij z ich me er en me er aan d e sch er pt e v an z ijn
17
o gen a an en de ru im te kro m p tot voo r z ijn m ens en lich a am nor m al e di m ens i es . H ij b e v on d z ich op h et be d in de ka m er van Joh n Cow p er R el l ington . H ij w as P rrtt kwt , h ij w as Joh n Cow p er Re l l ington . Hij be von d z ich in z ijn ka me r. B e v an gen door een gev oel v an on blu sb ar e n ieuw sgi er i gh e i d l ich tt e h ij zijn voor ste p ot en ( arm en ? ) o p en bek e ek z e . Ze h a d d en e en v ie ze b l eke kl eur en er za ten k lo m p vor mi ge ui twa ss en a an me t e en soor t gr ijp st enge ltje s , h e le ma a l n iet zo st e v ig a l s d i e v an z ijn v roe gere ka kk er la kk el i ch a a m . H ij b ewo og ze , voe l d e s p ier en v e rtr ekk en in zijn ge z ich t en w i st d at h ij gl im l ach te . P lo ts , ge dr ev en door de i nst inkt en en h e rinn er ingen v an Joh n Cow p er R el l ington , gin g h ij rech t op zi tt en. H ij be ke ek z ijn ( zijn?) l ich a am . Nie t h et m inst e p an tse r , h o e z wa k d at o p d e bu ik oo k ge w ee st w as ve rge le ken met zijn ru gsch i ld . Al l e en m aar roz e , we ek , w ak en zw ak v le es a l s v an .. . (r i l lin g ! ) a ls v an een ma d e .. . ( l ekk er ! ). M aar sp oe d i g v e rd we en d e a f sch uw . Z ijn k akk er la k -zi jn b e gon l an gz a am teru gged rongen t e wo rd en na ar een h o ekje ach t er in z ijn geda ch ten . H ij w as no g st e ed s Prr ttkw t , m aa r voor a l, ee rst en vo ora l , Joh n, C ow per R el l in gton .
H ij l ie t z ijn b enen van h e t b e d gl ij den , sch o of de vo eten in tw ee a f ge sl oten s tud en ten mui ltj es di e na ast h et b e d st ond en en gin g rech t op st aan .
Z ijn bl ik v ie l o p ie ts kl e ins en zw art s, d a t z ich h a ast i g o ve r h et p lan ki er be wo og. Inst inkt i ef gin g z ijn voe t omh o og en d e zoo l v an h et stu d ent enmu i ltje v er p l et ter d e h et ins ekt voor a le er een pan i ek er i ge ged ach t e in h em omh oo gf li tst e : k ak ker l ak ! S te l da t d eze ka kk er la k P rrtt kwt w as gewe es t ! Of b ete r gez e gd : h e t k akk er la kk el ich aa m d a t Prr ttkw t w as ge we est ! M et k lo p p end h a rt boo g h ij z ich voor ov er en b ek ee k d e v ie z e v l ek o p h e t h out v an d e v loe r. Zi nl oos . Er w as n iet s m e er ui t op te ma ken . Trouw ens , z ou h ij z ijn e i gen l ich aa m h erk end h eb b en a ls h et no g ge l ee f d h a d ? Hij b etw ijf e l de h e t. Als k ak ke r la k h a d h ij m a ar een va a g be sef geh ad v an w at h ij w as , h e l em a al n ie t o ver h o e h ij e ruit z ag. Al l e en z ijn pot en en z ijn zw ak ke r ge pant s er d e bu ik sch i l d d re v en a l s v a ge h er inner i ngen o p d e mi st i ge ze e v an zijn ge d ach t en. M eer n ie t. H ij h aa l de d e sch ou der s o p en l ie p na ar d e sto el wa aro p z ijn k ler en, d e k ler en v an Joh n Cow p er Re l l ington , h ingen en be gon z e a an t e tr ekk en. Een v er bl e ekt e r i bf luwe l en b roe k en e en T -sh i rt , z ijn w erk kl e d ij.
18
D e sto e l ston d bij een ta f el , w a aro p a an d e ene kant een h and do ek m et et ensr est en , a an de an der e k ant en ke le st a pe ls b esch re v en en onb esch r e ven pa pi e r en e en sch r ijf m ach ine . Z ijn m a ag gr omd e b ij h et zi en v an h et vu i le ko pje , de k rui me ls en h et h oo pje a p pe lsch i ll en . Hon ge ri g slo ft e h ij na ar d e k ast t e gen de muur en o p end e de ze .
L e e g. N a tuurl ijk . H ij h er inner de z ich d at h ij gist er a von d d e l aa tst e r estj es h a d op ge get en. Ni et s m e er in h u is . En ge en gel d .
H ij v lo ekt e . Sch o pt e t egen de k as t. V l oe kt e opn i euw om z ijn p ijn l ijk e te en. E en lu i d gero m me l k lonk u it de buurt van z ijn m a a gstr e ek . H ij h ad h onger , vre se l ij ke h on ge r. E v en wer den d e h er inner in gen en ins tin kten v an Joh n C ow per R e l lin gton o v ers po e ld . P rrtt kwt n am een o genb l ik d e bo v enh an d. H ij on td ek te d at h ij de a p p e ls ch i l len in z ijn mon d ge sto pt h ad en nu h e t k lokh u is , m et z a a djes en a l , ston d t e v e ror be ren . H et w as dr ad e ri g, t aa i , on s m ak el ijk , ma ar h e t st i ld e e ven h e t kna gen i n z ijn m id d enr if .
H ij von d no g e en re stje sh a g en e en boe kje m et vl oe itj es , en ro ld e z ich een sj ek k i e. Ro ken d li e p h ij na ar de sch rij fm a ch ine . H ij h er inne rd e z ich va a g d at h ij d e vor i ge a von d m et i ets ge st art w as en k e ek zo ek en d ron d. D an vi e l z ijn oo g o p e en s ta p el tje pa p i er , d at bo v enop d e an d e re t roe p la g en dus h et r ec entst mo est z ijn . B eni euw d , wan t wat Joh n Cow p er R el l in gton , d i e nu Prrt tk wt a ls Joh n Cow p e r Re l lin gt on w as , v er ge ten w as , k on h ij z ich oo k ni et me er h er inne ren . En er w as i e ts ge b eur d wa ar doo r h i j z ich n i et m e er h e rinn er de w at h ij d e v or i ge a von d ge sch r e ven h ad . Ben ieuw d d us , b e gon h ij t e l e zen .
2. HET DAGBOEK VAN JOHN COWPER RELLINGTON V r ijd a g.. . Vr ijd a g w at ? W anne er ? De h o e v e e lst e ? We et ik v ee l , gut ve r. . . H et h e ef t geen b el an g, no oi t b e l ang geh a d . H e t h ee ft ge en z in , no oit zin geh a d. Du s m a ar een da gbo ek zond er d a tum s, o l é !
Gr a p pi g, h oor . L ek ker gem a ak t vr ol ijk d o en. En inwen d ig h u il en , kr ijs en, gil l en , vl oe ken , s akk er en, sn ik ken . Ach , ko m . G ewon e do ff e l ee gte , da t i s al l es . Alw ee r a an h e t d ra m at ise ren , ja ? Ge ef t oe d at je l an gza me rh an d ge vo el lo os b ent. . . O f n i et ? Z e is w e g, ze is w e g. En je b ent er o m de don de r ni et ge vo e l loos on de r. En oo k a l r ijm t da t , p oë ti sch is h e t ni et . Z e is w e g. Ch r ist a . Ch r ist a . Ch r is ta . Ch r ist a ! (Ch r is tus !) D aa rnet . M et een gro te kl a p v an d e d eur . E en or ge l punt . E en punt. Ui t. G e da an. E l le est f in ie , l a p au vre an ecd ot e. Alsof h e t in een and er e ta a l mi nd er h a rd kl ink t. Al sof d at de kl a p w aar m ee z e d e deur ach t er z ich di ch t trok v erza ch ten zou. Ch r ist a . W ee t je no g ? Ch r i sta me t de j eans sp an nen d o m h a ar bi p s a lso f z e er z ich e lk e och t en d m et e en sch o entr ekk er inwur md e . W at j e om een o f an de re r e den al tij d de e d d en ken aan Toon He rm ans . M et 'n b' lon , n 'b ' lon , e en b ' lonne tje . .. Ch ri st a m et de b l oe s wa ar in h a ar k l eine , vo l ma ak t ge vor m d e bor stj es a f get ek en d s tond en a ls twe e m e t v ee l v lijt en ko est er end e li ef d e ge k we ekt e vruch tje s (m a ar e et noo i t v an d i e v ruch t en v an d e boo m d er k enni s. . . ach . .. ). Ch r ist a , m et de h o ge ge la kt e la arsj es , na a l dh akj es , w a ara an je ge re gen wou wor d en o m a ls e en v l ind er voor e euw i g in h et p l a kb oek v an h a ar ge d ach t en te ru sten . Ch r ist a . Ach , h ou o p . Dr ijf h et me s ni et d ie p er . Z e is w e g. W e g. H ou o p. O f n ee . G a d oor . Lou ter in g noe men ze d a t. O f i s h et gewoon lek ker m asoch is t isch ? E en tr ip in d e kw e ll in gen v an gi st er en, een dui k in j e e i gen b ra ak se l ? Je ontm oe tte Ch r is ta in h e t ar ti st enk roe gj e wa ar j e v a ak kw am a ls j e ge l d h a d . En to ev a l li g h a d j e d i e av ond no ga l w at gel d en j e z a g Ch r ist a en . .. en . . . en. . . en .. . O ph ou den , verd o mm e ! He t l ij kt 'M ijn bi ech t ' w el , of e en an der d a m es b la d . Je ontm oe tte h aa r in een kr oe gj e. Je p r aa tte m et h a ar , be dw el m d e h a ar met j e ch a rm e ( en d i e h e b je , d ie h e b je , on d an ks je kar ak ter fout en en j e l ich am e lij k e on vo lm a akth ed en) en de Grot e L i ef de B e gon . Oh e e . Ho e ze e. Dr i e we ken la ter wa s j e ge l d o p en on d er tus sen h ad j e ont de kt dat Ch r ist a ei genl ij k h e le m aa l ni et h ie ld v an bl oe s en je ans en l a arsj es , m a ar l i ef st dure jur k en wou h e b ben en e en auto en e en mo oi f l atje en. . . en . .. en. . . Een ga t in d e h an d , zo a ls ze z e ggen . Dur e kro e gen , w aa r H er en In Op M aa t Ge sn e den P ak ken ( pf ft!) en d a m es in n a ma ak -
h au te -coutur e pa rm ant ig p ar a de ren voor d e o gen v an w at z ij al s de we re l d b esch ou w en. O f Art ist i ek e Ge legenh ed en , wa ar d e G rot e N a men van Dr i e G ed ich t en P er Ja a r h et ge l d van P aP a ko men b est e den aan e en pi l sje da t net zo ve el ko st a ls een wh isk y in e en bur gerk roe g. Zu m ko tz en, j awoh l . Dr i e we ken . Dr i e we ken vo l : " Ja , z i e i k , luis te r nou e ens , ze i ik t egen h e m , ik ze i je mo et me go ed b e gr ijp en, ze i ik , en h ij z e i .. ." M ono lo gen al s onw il l i ge e i l and en in een r i vi er v an l ee gt e . H et br e in v an e en N ean d erth a ler v er pa kt in e en o mh uls e l a ls e en go d de l ijk ge d ich t . M ac B eth ge sch re v en doo r e en a ap a an e en sch r ijf m ach in e. Ch r ist a , Ch ri st a. Ch r is ta . Z e w as n ie t l ie f , a l le en m a ar moo i . Ze w as n ie t v ers tan d i g, a lle en ma ar moo i . Ze w as n ie t go e d , a l le en m aa r m oo i. Ze w as n iet s , a l le en m a ar mo oi . M a ar h o eft een ro os me er t e z ijn d an a l l e en m a ar m oo i ? Pr ik je je n ie t m et een r i ll in g van ext as e a an h a a r do ornen ? En v e rge et je d e wort e ls in d e v ie ze a ar de n iet ? E en roos is e en roo s i s e en roos . En Ch r ist a w as Ch ri st a w as Ch r ist a . .. En jij , Joh n Cow p er Re l li ngton , b ent le ge r d an h a ar le e gt e oo it kon zijn . En ze i s je ongetw ijf e ld a l v er get en. Hou du s o p e en k l aa gmuur o p te tr ekk en m et w oor d en , di e h an d i ge bouw sten en w aar m ee j e d e w erk e lij kh e i d in me ts elt ( zon de r Amont i ll a d o) . Be gr a af je ze lf n ie t l an ger , j e sch ijnd oo d i s m aa r sch ijn : j e l e eft , je a d e mt , je den kt , je sch ri jft , je . .. H ou o p, Joh n Cow p er R el li ngton , j ij ouw e z ak . Je z it t e kr e per en i n j e e i gen m ent a le u itw er ps e len , je bent do de l ijk ge won d door d e ex p loz i e v an e en d ich t v al l end e d eur , j e z it t e sn akken n aa r v er gete l h e i d en t och te k l auw en na ar d e str oh a lm v an j e e i gen b itt er e sa rk as m e. O f n ee . G a d oor . Lou ter in g tot h et ui t ers te . Ont le d in g v an de s itua ti e , sch at t in g v an de w erk e l ijke w a ar den , ont b ind in g v an d e dw an gge d ach ten , d oor br ek en v an kon v en tion e le d enkp at ronen , h et door z ien van d e geij kt e m aa r o zo afst an dse s ym bo l en. D e Grot e W aarh e id Onth ul d Als een B er ga fw a arts e W ie l erw e dstr ijd (O m Een V an Je Id o len E v en te P er si fl er en) . Ach , ach , ach , w at z ijn we we er w a lge l ijk i nte l l ektu ee l en br ee d vo er i g u it bun di g. H o mo s ap i ens o p z ijn kots m iss e l ijkst . Te rw ij l j e z ou w i l len ve rsch ro m pe l en tot een v an d e ka kk er la kk en, d ie z o v ee l vu ld i g d oor j e v erw a ar loos d e ka m ertj e dwa l en, a z en d o p vo e ds e l en a fv a l en w e et je v ee l w a arm e e d i e ro botj es van M oe d er N atuur z ich vo lp ro pp en . Ja , dat z ou e en o p lo ss ing z ijn voor al l e pro bl e men. N et wo rd en a ls d i e onn ad enk end e stu kjes l ev en in h un ge p an tse rd e o mh ul se l .
19
E en ka kk er la k wor d en. . . E en ka kk er la k. . . E en. . . ...
M e t v an p an ie k o pen ge s pe r de o gen ke ek P rrtt kwt/ Joh n Co wp er R el l in gton n aar d e d eur . Ve rwa rd e emo ti es en ge dach t en wo el d en doo r z ijn h oo fd . P lot se do l le vr eugd e o m d at Ch ri st a te rug w as . Wo e de . Af k e er v oor ni euw e konf l ik ts itua t ies , w a ar t e gen h ij h el e ma a l ni et m e er z ou op gew as s en z ijn, nu h ij ze lf s n ie t m e er h e le m aa l a l s m ens kon d enken en re d ene ren . H ij z we e g, wors te l de m et h et pro b l ee m. " Joh n ? L a at me nou binnen . He t s pijt m e. H e t z al noo i t m eer ge beur en. ~ ."
3. DE WENS VAN PRRTTKWT P rrtt kwt , di e Joh n Cow pe r Re l l ington wa s, of Joh n Cow p er R el l in gton , di e Pr rttk wt w as , of Prrt tkwt , d ie d ach t Joh n Cow pe r R el l in gton t e z ijn, o f Joh n Cow p er Re l lin gton , d ie da ch t Prr ttkw t t e z ijn, ke ek n aar d e r es t v an de b la d zij d e, d i e m a a gd e lij k b l ank w as . Lan gza am b e gon h ij i ets van h et m yst er ie t e be gr ij pen . T ast en d in de o p ges l a gen h er inne rin gen v an h et br e in, za g h ij tw e e mo ge lij kh e den . H ij w às Joh n Cow pe r R el l in gton , m a ar ni et lan ger e en Joh n Cow p e r Re l lin gt on d ie b ij zi jn vo l le v ers tan d w as . De go lf v an e mot ie s w as z o o ver we l di gen d ge we est , d at h ij h et p lot s op ko men de v e rl an gen een k ak ker l ak t e z ijn h a d om gez et i n d e i l lus i e d at h ij e en k akk er l ak w às . En o m h et voo rt be sta an van z ijn men se l ijk l i ch a am r at ion ee l aan v aa r db a ar t e m ak en , w as h ij z ich gaan in be e ld en d at h ij ze lf w as o v er ge gaan in e en k ake rl a kk el ich aa m , m a ar d a t d e k ak ker l ak o p z ijn b eur t b ez it h a d geno m en v an h et ou d e l ich a a m v an Joh n C ow p e r Re l lin gt on. D e vr a ag b l ee f w aar om h ij z ich n iet een vou d i g h a d i nge be e l d d at zijn l i ch a am in der d aa d d at van e en ka kk er la k w as , een r eusa ch ti ge k akk er l ak dan , zo a ls i n h et ve rh a al v an Ka fk a.
G ez ien d it f e it b l ee f d e tw e ed e mo ge l ijk h e i d , an gs twe kk end er en ont ste l len d er dan d e ee rst e . H et w as h e l em a a l ge en in be e l d in g. H ij w às ind er d aa d e en k ak ker l ak ge w ee st , di e nu h u is de in h e t l ich aa m van Joh n Cow pe r Re l lin gt on, t erw ij l d ez e la at s te w as o v er ge ga an in z ijn , Prrt tkw ts , k ak ker l ak ke l ich a am . Er w ar en th eor i eën o v e r d e m ens e lij ke ge es t.. .
O p da t o gen b li k we rd Prrt tkwt / Joh n C ow per R el l in gton o p ge sch ri kt d oor h et ge lu id v an v o etst a p pen o p de t ra p , d i e voor z ijn d eur to t st i lst an d kw am en . B e zo ek ? W ie . . . " Joh n ?" E en vrou wes te m . " Joh n ? I k b en h e t, Ch r is ta . Do e o pen ."
20
H ij kon ge en b es li ss in g ne m en. H ij kon h e t ni et . Te genstr ij di gh e d en str e den al s tw e e ontk et end e le gers i n z ijn b innens te , tw e e v er sch i l len de n atur en, twe e ve rsch i l l en d e p ers oonl ijkh e den wo rst e ld en o m d e b o venh and . Er w er d o p de deu r ge bons d . En é én ge d ach te b e gon a ll e an der e t e o ver h e ers en , é én i d ee w a ar aan h ij z ich va st k l am pt e al s e en sk i ër , di e o v er de r an d v an een r a vijn gegl e den i s en z ich no g ne t m e t e en h and h ee ft kunnen v ast gr ij pen aan e en of an der u its te ek sel .
IK WOU DAT IK WEER IN EEN WERELD VAN KAK− KERLAKKEN WAS, IK WOU DAT IK WEER IN EEN WERELD VAN KAKKERLAKKEN WAS, IK WOU...
H e t bon zen o p de d eur h ie l d o p . Dan w er d h ij u it zijn ver st arr in g ge sch okt doo r e en en orm ge dreun en ge lui den v an sch eur en d m e ta a l, d ie u it d e rich ti ng v an d e st ra at k wa men . Ha ast auto m at isch l ie p h ij n aar h e t ra a m , op en de h e t en tuur d e n a ar ben ed en . Een auto w as k opj e-o ve r ge ga an , ro ok wo lk te o p en kl e ine v l a mm etj es k wa men r ee d s te voo rsch ijn. Tw ee an de re auto 's w ar en front aa l geb otst , i n h un binn enst e w as geen bew e ging m eer t e bes p eur en. G es ta lt en kw am en na ar de p l a ats v an h et on ge v a l ger end . Hij w en dde z ich v an h et r a am af to en h ij een kr ak en d ge lui d u it de r ich t ing v an d e deur h oor d e. On b egrij p end s ta ar d e h ij na ar h e t h out , da t l an gz aa m b e gon t e s p l ijten en te sch euren , na ar b inn en stu l pte a lso f er e en enorm gew ich t t e gen druk te . En p lot s , p l ots , ne t v oor d e d eur h et b egaf , be se ft e h ij w at er ge b eur d w as , be se ft e h ij wa a rom d e ges ta lt en o p st ra at h em t e ge l ijk ert ij d zo v ertr ouwd en zo vre e m d h a dd en ge l ek en. H ij b e gon t e gi l l en toen d e k la p pe ren de k ak en van de r eus ach t ige k ak ker l ak de l a atst e r est ant en v an d e d eur w egrukt en. (c ) 19 7 8 b y Ju l ien C . Ra asv e l d K ar el M eyv is 29 B -2 7 10 Ho bok en B e l gium
Een kroniek voor hen die ook dit jaar naar de Worldcon willen gaan ...
L on den is e en st a d , d i e je , n a h a ar t e h e b b en v er la ten , b e gint t e m i ssen a lsof je er j e h e le le v en gewoon d h e bt . To en w e in h et v oorj aar ' 7 8 da a r a ankw am en kr e gen w e e er st ni et a l te v e e l v an de s ta d t e z i en. D e toch t ging van d e Th e em s (w a ar de Jetf oi l ons aan l an d h a d ge z et na e en i etw at onrus ti ge v luch t . . . of k an je ze ggen d at zo 'n d in g v a art ?) n aa r H e ath ro w Air po rt , zo 'n ha l fuurtje in e en t yp isch e Lon den se t ax i (en ze v en Pon d ar m er , ma ar h et w as pre tt ig, en in v er ge l ij kin g me t d e prij zen h i e r b ijna go e dk oo p) . In h et H ea th row Hot e l , wa ar w e z ow aar n ie t dur f den binnen gaan , o m da t we h e t ni et voor mo ge l ijk ach tt en d at er d à àr een con doo rgin g, me rkt e je n ie t e ens d at e r e en v l ie gv eld b ij de d eur l a g. Go e de iso l at ie . D aa r ont mo ett en we R ob e rt H ol d stock , en e en ge kk e tro e p En ge l s e f ans (no g ge kk er d an de Ho l l and se) . W e z a gen and er e b ero e mdh e d en ( di e w e a ank l am pt en voor een éch te h an dt ék enin g) : Don Wo l lh e i m, Joh n Brunne r , Ro b Sh eck l e y, Ja m es B aen , Ch ri s Pr i est, en z e lfs e en gl i m p v an Th o ma s D i sch . Oo k M arr ion Zi m m er Br a d le y w as er. . . N a d e con ( ik h e b h et h ier voor t duren d o v e r Ea ste rcon v an vor i g j aar ), n em en w e e en t ax i te rug n aa r Lon den , en d ez e m oe st ons af ze tten in V i l li er s Str e et , e en z ijs tra at v an Th e Str an d. Ja m m er geno e g wa s d ez e ta x i e i gen do m v an e en o p z 'n m ins t v er d acht u it zi end e bui ten l an d er (w a ar van ik ni et s w i l z eggen in een l an d w aa r i k z el f bu it enl an d er ben) , een I nd i ër of Pa ki st ane es , we et ik v ee l . De w a gen w as een afs tan ds e Aust in , zon de r t ax i -re gis tra ti e , zon d er me ter . E ens L ond en b ere ik t, n a e en k le in uur s pi tsr ij den , d e d en we er z ek er een h al f uur o ve r om V i l l ie rs Str e et t e v in den . D e ch auff eur ( d ie we l h e el b eh ul pz a am w as) h ie l d vo l d a t d at d ing b est ond , en w ij s pr ak en h em n iet te gen, o m d at w e n i et w i l den to e gev en
d a t h et m issch ien mo ge li jk w as da t h et h o t e l ond ertu ss en af geb rok en w as . T ens lot te b l e ek h e t om een soort van ge bar ic a de er d e z ijs tr aat te gaan , na as t Ch ar in g Cro ss (w a ar met m an en m ach t aan gew erkt wer d) . D e ta xi vro e g ons zo 'n v ee rt ien Pond , d ie w e m et t e gen z in ( m aa r we w ar en té mo e, ) b e ta a l den . H et h ot e l b le e k tens lo tt e ook e en ve rra ss ing. E v en d it ve rk lar en . H eath ro w Ho te l is h e t su m mum van Luxe . Je kan d e r ec e pt ie al l een b e re ik en m it s e en fl inke wan d el in g d oor h e en d e h a l l , en je h eb t e r e en snac k bar i nge va l j e d e h e le tr ip n iet zon der no od r antso en en moch t kunn en d oor m ak en. Het a d e mt gewoon LUXE u it . Ik w e et ni et w i e d a ar een con w ou h ou d en. .. H e t Ro ya l Ade l ph i Hot e l i n V i l li ers S tre et d a ar ent egen is gans an de rs . H et a de mt n iet s ui t. He t a d em t a ll e en m a ar en ke le v e rwa ar loo s de men sen in, en s puw t d i e d an , en ke l e d a gen l at er , terug ui t. D at is al l e s. H et w as duur, in v er gel ijk in g, enz ov oor t. D e h a l l wa s h et be st e d e el v an h et h ot e l (a f ge zi en v an de ei gen are s , m a ar d at i s een and er e z aa k. . .) . I k z a l ni et u it w ij den o v er d it et a bl iss e ment . Vo lst aa t t e ver m el d en d at ik n ie t e ens w i l de d at Ro b ert Ho ld stoc k ons daa r t er p l ek ke k wa m o pz oe ken , o m m ijn na am bi j h et Br its e f an dom n ie t t e ze er doo r d e mo d der te h a l en . H ij moe st per sl ot v an r ek enin g no g e re gas t s pe len o p Lo vancon , en ik w ou h em ge en a l t e s l ech te ind ruk gev en o mtr ent on ze s m aa k. M a ar Lon den z e lf is w at an d ers . Oh , h et i s ev en goe d een s m er ige s ta d , net a ls a l l e an d ere gro ots te d en. Da ar vo or h oef i k n iet n aa r h et Un ite d K in gd om t e ga an . D at k an i k in Brus se l ook zi en , v oor min d e r ge ld . Ma ar d e st ad h e ef t e en aur a o m h a ar h e en , en z e lfs de h ond er d en (z e g m a ar t i endu iz en den) i mmi gran ten kunnen d i e n iet v er dr ingen . Hoe we l h e t we l zo i s da t er v ee l aan Lond en ver an der d is .
21
D e Enge ls man h ou dt e ch te r v as t a an z ijn tr a d it ie s, z ijn En gel and , z ijn h oo f dst a d. H e t v erk e er ver loo p t er m e t e en ch aot i sch e neth ei d , d ie al l een d a ar mo ge l ijk is . M en w a arsch uw de ons ni et o v er t e st ek en a l vo rens REC HTS gek ek en t e h e b ben , m a ar h e t b l ee k d at h e t v er ke er u it al l e rich t in gen k om t. He t et en is er ind er d aa d s l ech t , m aa r ni et s l ech te r d an in e en a ant a l r est auran ts o p he t va ste l and . In e en s te akh ause kan je rus ti g et en, h o ew e l d e Bri t no g no oi t geh oor d sch ijnt t e h e b b en v an m a yona is e en z o (m ost er d k ennen ze w e l) , en z ijn m a alt ij d d roo g nutt i gt . H et b ier is er . .. Ne en , dat m a g i k n iet ze ggen. In H ea th ro w dr onk ik m ijn eer st e ' p int ' , en Hol d stoc k k ee k m e a an , en vro e g m e h oe h et w as . I k z e i d at i k ve rwa ch tte d at h e t wa r mer zou gew e est z ijn (h e t wa s w el n ie t zo k oud a ls ons b i er ). H ij l ach tt e en z ei : "D at is één v an d ie m yth e s , d at w ij l auw b i er d rin k en. ." E en v oor de e l er v an i s w el d at je e r van k an DR INK EN . Ik k an ni et t e gen a lcoh o l , m a ar van da t ta pwa t er h a d i k ge en l a st . P as lat er , to en H ol d stoc k ons in L on don m een am n a ar d e 'Sh e rl ock Hol m es ' p ub , kre gen we w at zw aard e rs t e d rink en . D ie pu b i s e en an de re Bri ts e s p eci a l it e it . H ij wa s gew ij d a an de o v er be ken de d e tec ti v e , en r ege lm at ig kw a men er l e den v an een Ho lm es -v eren i gin g s am en. In d e gl a zen k as ten lan gs d e mur en l a gen di v er s e voorw er p en u it gest a ld , d i e a an h un ge l i ef d e h e l d h er inner d en : e en h oe d , m a nuscr i pt en, een v er groot gl as , e en oud h or lo ge, foto 's . . . V and a len h a dd en re c ent d e be kl e d ing v an d e z et e ls o pen gesch eur d, m aa r d e ui tges ta l d e k le inno den h a d d en ze n ie t a an ger a ak t. L on den h a d voor m ij ech te r no g an de re d in gen te b ie d en. H et kw a m er voo rna me l ij k o p n e er d at w e in één d a g e en fl in k e toch t m aa kten , Ch a rin g Cros s Roa d h e l e m aa l door tot aan Ox for d Str e et , d an Soh o in (e en buurt d i e er in d e vro ege m or gen h el e ma a l ni et gev a ar l ijk u itz i et) , w a ar d e mor gen m arkt w e in ig v ersch i ld e v an t af er e len ui t d e ne gen ti en de eeuw , en d an op zo ek na ar h e t be k end e "D ark Th e y W er e an d Go l den E yed . ." . D it is e en s p eci a a lz aa k in S F , h orr or , str i ps en d er ge l ijk e. D e w inkel b e v indt z ich e ch te r in St . Ann's C ourt , een k l ein s te e gje , z od at h e t ons een h al fuur kos t t e voor a le er w e h et geb ouw von den . Zuch t ! On der tuss en h a d i k al w e l m ijn h a rt o p geh aa l d a an e en aan ta l and er e b o ek enwin ke ls . V anu it Wa r dour Str e et
22
gin gen we n aa r h et Zui d en , na ar Sh a fte s b ur y Av enue , en zo tot op P ic ad i l ly C ir cus , h e t ech t e h ar t v an L on don. E en k l ein e ont gooch e lin g e ch t er , wann eer j e m oe t const at er en d at d it h art een vr ij k l ein en dru k v erk e ers knoo p punt i s , wa ar b ouww erk en (" Buss in ess a s Usu al dur in g Al te ra ti ons") de ge ve ls a an ie d ers o og ont trok ken . O ver i gens le e k h et al sof h a lf Lon den in é én of and e re s ta at v an h e rb ouwin g ve rk eer d e. Ik me en de d at m en d i t voor ons n ie t h a d h oe v en t e do en .. . V e rd er d an : e en e in d Re gen t Str ee t do or , o p z oe k n a ar e en an de re s p ec ia a lz aa k , d i e w e t ensl ott e vond en in S acks v i l le St re et . H e t i s e en win ke l w aar je a an v oor bij l oo pt a ls je er ni et v an geh o or d h e bt : F e rre t F ant as y. Op h et ge l ijk v lo ers l igt ' d e gro otst e tw e ed eh an ds bo ek enw inke l v an L on den ' (z e gt de rec l am e) , ma ar in d e k e ld er sta at d e m ee st e igen a ar di ge v er za m e l ing fant as y, h orro r en S F, d ie e lk v e rz am e la ar zich w ens en k an. D e prij zen e ch te r, d e pr ij zen .. . ! D es a lni ett e min h oo p ik e r te rug t e kunnen ker en . T en s lo tte v er li et en we Lond en me t zo 'n 65 b o ek en in e en grot e kof fe r . H et ver vo er i s in d er ge l ijk e ge v al l en h et gro ots te p ro b le e m. . . To er ist is ch gez i en b en ik ech t er e en m is l ukk in g. W e z ijn dan w el d e me es t m ar k ant e z ak en in de s ta d ga an be k ijken : d e B i g B en, W es tm inst er Abb e y, Wh it eh a ll , d e h e l e gouv ern em ent el e buurt ( Down ing St re et en a l ,) de Na ti ona l G al l er y ( sta m p vo l) , en d e rge l ijke m eer . Ik ben ge en ech t e to e r is t. Ik k an ni et lan ger d an enke l e t ien t a ll en m inut en in een k er k ge ïnte res se er d b l ij v en, en ik ga oo k n i et n aar Enge lan d o m k erk en te b ek ijk en. Di e h eb b en we b ij ons e ven go e d. Er e ven in en u it , o m te kunnen v ert el l en d at j e e r gew e est ben t, d a t i s a l le s. Er z ijn and e re d ingen; d e m ens en di e na ar h un wer k ga an , d e be d el a ar s in de buurt v an d e b ru ggen , d e don k er e pu bs , d e st at i ge h ui z enr ijen , d e no g s te e ds voe l b are sf eer van nu ve rgane glo r i e. . . Een dub b e ld ek ker m e t e en po rtr et v an K at e Busch a ls r ec lam e voo r h a ar L P. E en p a ars e t axi . D e m a de-in -Hon g-Kon g ro mm e l di e men de t oer i sten w i l a ans mer en . D e b roo dje s m et k i p en de gl aa sje s vruch t ens ap , d ie b ed oe l d z ijn a l s e en soor t a p e ri ti ef voo r ar m e lu itje s . Ch r is Pr ie st en R ob Ho l dst ock , en Ma ri ann e L econt e in ge s pre k a an h et ont b ijt (no g w at dui z el i g v an d e a von d t ev oor van d e a von d te vo or) . D e m a ar -é én-ke er -ge b akk en -fr ie ten . We et i k ve e l. . . da ar le ef ik v an , i m pr ess i es . En nu we ten jul l ie wa aro m i k di t j a ar t eru gga n aa r Lon d en. . .
H e t kon de ze a vond we l een s ga an s pann en b ij h et s eanc ec lubj e van m e vrouw D ekk er s; h e t z at in d e at mo sf eer d i e in d e z it ka m er m erk b aar wa s. In d e a an gr enz end e s l aa p ka me r, wa ar de r a men ge slo ten en d e sch u if deu ren na ar de z itk a mer h a lf geo p en d w ar en, geurd en in een kr ist a ll en v a as en ke l e w itt e anj ers d ie e en be zo eks ter v oor d e gas tv rouw , h et me d iu m, h a d m ee ge no men . In de gan g h a d d e w est m inst erk lo k jui st ne gen uur ges l agen . M e vr ouw De kke rs h a d de ga v e al l e d e eln e m er s a an h a ar s eanc es b ij de th ee sn e l m e t e lk aa r v ert rouw d te m a ken , ook a l z at z e z e lf na d e a an van g in h a ar eentj e in d e b el en den d e sl a a pk am er , o m z ich b et er t e conc entre ren . Ook nu w as d it h et ge va l . O p een r ech te sto el za t z e aan h a ar bu r eau tje , h a ar h oof d me er en me er n aar vo r en ge bo gen , en l angz aa m z ak te ze in v ol k om en tr ance voor ov er op h et sch rijf b l ad . . . B a rt Ve erk a mp , een voor d e ee rst e k ee r a anw ez i ge d ert i ger , z at a an de gr ote sa l ont af el in d e h o ek van d e z itk am er me t v i er h em on b ek end e d e elne m ers : tw ee d am es en twe e h er en . B ij h et li ch t van de gro e ne sch e me rl a mp v le kt en h un h and en onw erk e l ij k o p h et t af e lb l a d. Ge l e id e l ijk -a an m an if est e ert z ich dan een ov a le l ich t pl ek en ke l e cent i me ter s b ov en de v loe r en ko mt a a rz el en d n a de rb ij .
B e rt ver gee t z ijn h el e om ge v ing, nu h ij v oor h et e er st i et s d er ge l ijk s ga at me em a k en en tuurt n aa r h et ei-v or mi ge w itt e l i ch t d at l angza a m, m aa r d ui d el ijk wa ar ne e mb a ar , o p d e t af el afk omt en grot er in o m van g wo rd t.
' l at en w e d e t af el vr ij ma k en om d ie l ich t b o l d e ru im te t e ge v en' z e gt me vr ouw De Jon g f lui st eren d . Z ij h ee ft al m eer d er e s e ances v an h a ar v ri en din bij gewoon d en ne e mt de le i d ing ov er als me vr ouw De kk ers i n h a ar s la a pk am er in tran ce ve rk eer t. . . z e br ee kt a f a ls B art is o p ge st aan en m et u it pui l end e o gen n aar h e t lich t en de o v al e z we v end e din g k ijk t d at nu rech t te geno ver h e m aan de an der e k ant van d e t afe l is b l ij v en zw ev en . V anuit h e t b innens te sch ijns el zi et B art z ijn E IGE N GEZ IC HT , m a ar monst er ach t i g v er vor m d en me t o gen d i e vo l wr ee dh e i d na ar h e m s ta ren in e en su iz e len d z wij gen. I n p ani sch e angst vo el t h ij h et bl oe d ui t z ijn h oof d w e gtr ekk en , ni e t in s ta at t e v e rwe rk en w at h ij d a ar v oor z ich zi et . .. i n e en oo gwen k h ee ft h ij z ijn z ak me s in d e h and en st ee kt met een sch r eeuw v ijf k e er in h e t w il d e we g n aa r h et zw ijgen de , l o eren d e d in g.
23
D e tw ee gev an gen b ewa ard e rs roo kt en ond er d e h o ge l a mp e en sh a gje en dr onken de s ter ke koff i e uit d e auto m aat op d e gan g. T erw ijl d e en e m an z ijn l e ge b ek er tje o p h e t for m ica t af e l bl a d te ru gz ett e , vr oe g h ij a an z ijn co l le ga : ' Zi jn er no g ni euw e l in gen b innen ge kom en? ' ' Ja ze ker ' , z e i d e an der e : 'E en z ek er e Ve er ka m p .. . Moor d . E en vr e em d e v oge l d i e de ko m end e da gen r e ge l ma ti g mo et wor d en ge kontr ol ee rd . ' Hij s tond op : 'I k w ijs je h em we l ev en a an '. . . en h ij s loft e met z 'n sl eut el bo s de be te ge l d e gan g o ver . ' H e eft h et a l doo r ov er ZI JN G EZ ICH T wa ar in h ij h ee ft ges tok en , m aa r h ij is n ie t wij s. H ij h eef t e en v rouw doo dge sto ken . Twe e agen ten h e b ben h aar do od a an getro ffen in h a ar s l a ap ka m er -z e l a g v oor ov er o p h e t b l a d van h a ar bur eau me t v ij f m ess te ken in h a ar bor st .'
H ij ke ek door h et kont rol e lu ikj e in de c el d eur en za g de gev an gen e Ve erk a m p k ra m pach t i g dr aa i en o p h e t ij zer en be d in e en onrus ti ge s la a p . H et lu ikje gaf ge en u itz ich t o p de h o ek àch te r d e c el d eur w a arin d e k le ine w as ta fe l w as a ange br ach t.
On d er d i e wa st af el zw eef d e e en n auw el ijk s z ich t b aa r e i vor mi g l ich t sch ijns e l wa ar in e en go ed w a arne m er e en kl e in m anne tje h a d kunnen ont d ek ken met e en i m men s gr oot h oof d . H et h ie l d z ich m et zijn h an dje s a an de af vo er p ijp v ast en l oer d e m et B art 's ge z ich t ge me en na ar z ijn e v enb e elD o p h e t b e d . H et knik te voo ro ver en l ach t e z ich tr an en v an kw aa d aa rd i g p l e zi er , met een d un, me ta l i g ge lui dj e d at n ie m and kon h o r en. . .
ABRAXAS brengt gruwel en verschrikking maar ook spot en zwarte humor. In ABRAXAS vind je kortere en langere verhalen, artikels, recensies en analyses over pas verschenen boeken, actualiteiten, fantastische reisverhalen en zelfs poëzie. Een belangrijke plaats krijgen illustraties en tekeningen. Het abonneren kan gebeuren door 200fr (fl 15,-) te storten of over te scnrij7en op post- of bankrekening. In ruil daarvoor krijg je 4 maal per jaar ABRAXAS toegestuurd. Aan ABRAXAS kan je ook zelf meewerken. Elke bijdrage i.v.m. horror of fantastiek is welkom.
24
Y.v.d.Z. H e t t ienja ri ge bes ta an v an d e v er eni gin g S F AN k on mo ei l ijk t oe p ass e lijk er ge v ie rd wor den d an me t e en Conv ent ion . D aa rom dus , de e d Sf ancon 1 0 o p 2 7 en 28 a pr i l Antw er pen aan , de st ad wa a r h et al l em a al b egon . Al s w e h et pro gr a mm a e ven b ek ijk en, d an v ie l e r d e vr ijd a gav ond n ie t z o h e el v ee l t e b e l e v en. D e f i lm ' Young Fr ank enst e in' w er d ver to ond , w a arna h e t d e be do e lin g w as de in r ich t ers ev en a an h et woor d t e la ten m et eni ge lo f vo or de ve ren i ging. De f ans ech ter , na m en h et r ech t in e igen h an d en en b e gonnen na d e f il m al m aar d a de li jk h et ti enja ri ge b e st aan t e vi er en in de go ed vo orz i ene ba r. M e te en ook d e re d en wa aro m h et pro gra m ma de z at er d a gmo rgen m et eni ge mo e it e op gan g kw am . Ro b ert S me ts kr e eg tensl ott e to ch d e kan s om t ij dens z ijn inl e i din g, en i ge Sf anh ist or ie t e sch ets en. D a aro p vol gen d w er d en d e tr ad i t ione l e Sfan d i pl om a 's ui t ger e ikt . D it ja ar gin gen z e na ar Anne Mc. Ca ffr e y, Ann em ar i e K in dt , V inc e v an d er L ind en , K ee s v an Toorn , Gu id o Ee kh aut , Mar c C orth outs , K en Sl at er en h e t Se acon Co mm it é . V oor d e m i d da g k re gen we no g er e gast e Anne M c . C af fre y, d ie een u itst ek end e en ze er e mo ti one le sp e ech h i el d, w aarn a z e ru im d e t ij d na m om vr a gen u it h e t pub l ie k te b e antw oor den . M c . C af fre y b le ek een u it ers t a an gen am e e re ga st e te z ijn, ge tui ge da a rv an h a ar ber e i dw i ll i gh e i d to t d iscu ss ie ov er d e m ee st ui te en lo pen d e ond erw er p en, v an f an dom tot pa ar d en fokk er ij .
F an -ere gas te d it ja ar wa s de b ev a l li ge h oof d r e dac tr ice v an Ho l lan d -S F , Ann em ar ie Kin dt . Z oa ls h et h oort , h ie l d zi j e en er g f anni sh e s p eech , di e m. i . t é we in ig r ea kt ie u it lokt e b ij h et pub l ie k. Dat za l w e l a an d e f ans ge l e gen h e bb en , d i e ge dur en de d e gans e con o pv i e len doo r h un gr ijz e af zij d i gh e i d. N a d e m i d da gp auze kr egen w e e en ta lk -sh o w v an S im on Jouke s d i e d an i g we r d u it ger ekt en h et v e rd er e p ro gr am m a en igsz ins in de w ar s tuurd e . D e l i me ric k we d str ijd kw a m h i er door z e lfs te v e rv a l len . De b elo of de kor tv erh al enw ed str ij d gin g ech te r we l door , en ui t d e vij ft ien inz en din gen wer d Jack i e Van d er Ha e gh en 's ve rh a a l bek roon d m et 1. 000 fr . O p me rk el ijk gez i en h et f e it da t d e au teu r z 'n v erh aa l di e z e lf d e mor gen no g a an d e b a r h a d st aan sch r ij ven . Gu y Rens kon p as r ond h al f z e ven v an st art ga an met d e v e il in g di e s l ech ts een ve ert i gt a l m ens en lo kte . D e re st v an h et pub l ie k z at n l . er gens ge ze l l ig een h a pje t e e ten . Toch v ie l e r no g h ee l w at t e lach en én t e k op en! ' Th e O m en' slo ot t ens lott e h et o ff ic ië l e ge d e e lt e af en h et f e est kon h er b e ginn en. La at b l ij v ers zu l len h e t z ich z ek er n iet b ek la a gd h e b b en, w ant ron d e en uur af tw e e in de m or gen kroo p Gu y te rug in de h ui d v an v ei l in gm e est er o m de l aa tst en d e r Ste l l a' s en P a le Al e 's p er o p bo d te v erkop en . E en wa ar d i g s luit stuk dus voor h et t i end e Sf ancon da t do or de enorm e inz et van d e in r ich t ers R . Sm et s, L . Gr auw el s en M.C orth out s o p z o'n 15 0 d e eln em er s kon r ek enen .
25
* Je zal h et wellicht niet geloven, maar beloo f toch maar niet te lachen : ooit al gehoord van een SF-tijdschrift dat niet meer kon verschijn en o mdat het TE succesvol was ? Nee, nee Rigel niet.
een n ummer, maar die editor zit alvast op ro zen , wat ?
Galileo , het amerik aan se semi-pro zine heeft in de perio de tussen september 1978 en maart '79 zijn publicatie moeten stopzetten wegens een onvoo rziene to ename in abonnees. Volgen s uitgever Vin cen t McCaffrey (geen familie!) verko cht Galileo in appil '77 zo 'n 5.000 exemplaren. Tegen ein d 1978 was dit aantal gestegen tot 61.000!!! O m dit grotere aan tal te voldoen werd besloten o ver te gaan tot een verzen ding via co mputer. Gali1eo probeerde een viertal gespecialiseerde maatschappijen; twee ervan gin gen bankro et, de derde werkte onvoldoende en de vierde werk t enkel wat traagjes. Gevo lg daarvan was dat het Ok tobern ummer werd uitgesteld to t December, maar de adresetiketten k wamen pas klaar eind Februari. Ten slotte k wam Galileo 11/12 (een dubbelnummer) pas uit in Maart 1979. De duizenden nieuwe abonnees hebben dus wel enige tijd mo eten wachten op
Ro bert Heinlein is vastbesloten het Silverberg miljoen encontract af te doen . Hein lein kondigde aan dat z'n nieuwe ro man (voorlopig zonder titel) verko cht zal worden aan de hoogstbieden de.
*
Verschillende uitgevers reageerden hier op en de rechten voor bo ek publicatie en 'serial' zullen per o pbod verko cht wo rden. Hein lein zei ook dat hij teruggekeerd was naar een roman -met-plo t, dit in tegen stelling tot zijn recentste boeken 'I will fear no evil' en 'Time enough fo r love'. * De jury voor de 1979 Wo rlds Fantasy Awards bestaat uit : Po ul Anderson , Terry Carr, Dennis Etchin son, Elizabeth A.Lynn en Ro y Sq uires.
ZWENDEL ******* Danny De Wulf heeft volgen de Fleuve Noires te koo p : 321 328 331 332 343 367 373 386 489 50 6 540
26
341 345 371 380 387 490 537
342 364 372 382 391 50 3 539
Veertig (40 ) frank 't stuk , verzending in begrepen. Danny De Wulf, Ridderstraat 262 bus 31 3000 Leuven.
HET ZINGENDE SCHIP ****************** Anne McCaffrey Bruna sf. 97, 1969, 252 pp. (R.S.) Een meisje wordt misvo rmd gebo ren en daaro m als cyborg o vergeplant in een ruimtesch ip, waarvan zij verder als het brein fun geert. Het is weliswaar wennen aan dit in gek apselde bestaan , do ch ook 'bewegenden ' hebben h un beperk ingen , terwijl het sch ip zintuigelijk bv. h eel wat verder staat dan zij. Helva's in strumenten laten haar bv. prach tige zangen toe, van waar haar toen aam. An derzijds vervullen de sch epen , met h un respektieve koeriers, ook belangrijke (bv.medisch e] missies en weet Helva meer in het bijzonder ieders respekt af te dwingen, en zelfs ook liefde te wekken. Een men selijk en zelfs sympathiek basisgegeven , waarbij herh aaldelijk wo rdt getrach t begrip te wekken voo r het 'an dere' standpunt, di. de eigenheid van de 'gehan dicapte'.
Niettemin las ik dit boek met gemen gde gevoelen s, en wel o m versch illende redenen. Vooreerst o mdat de uitwerkin g ervan sterk aan een damesro man herinnert. Een meisje verliest haar geliefde, en vin dt na het voorgesch reven aantal pagina's een ander, maar wie zal de uitverko rene zijn ? Verder o mdat de zes verhalen die aan het basisth ema werden opgehangen , doorgaans vrij banaal zijn , to t simplistisch : ergen s breekt een epidemie uit, elders wo rden sch epen van de federatie gekaapt, enz. Ook wordt heel wat pseudo -weten schappelijk palaver gebo den, waarbij je je on vermijdelijk vragen gaat stellen. Aan vaard je bv. dat een persoon to t in de perfectie k an wo rden o vergeplan t in een erg complex mech anisch object, dan vraag je je natuurlijk af waaro m diezelfde chirurgen n iet in de eerste plaats bij machte waren enk ele
27
meer elegan te lichaamsdelen o ver te plan ten, of superprothesen aan te bren gen o f weet ik veel ? Te bo t wo rdt het wanneer loon sverhogingen en bon ussen als motivatie (o f alleszin s als verdiende beloning) wo rden in gebracht. Wat mo et dit meisje in 's hemelsnaam met geld aan van gen ?? Plaatjes ko pen , missch ien ? Nee, hoor, want al spoedig blijk t dat ook 'vrije ruimtesch epen' bestaan , d. w.z. van de officiële dien st vrijgeko chte sch epen , die de ko sten van h un o verplan ting vo lledig hebben terugbetaald.. Stel je voo r, hoe humanitair, zeg.. "Natuurlijk ," heet het p. 20 7, ".. zul je
met de kapitalistische in dustrie moeten o ppassen. Die k unnen vals spelen.." Nou, reken maar. Natuurlijk bega ik hier tot op zek ere hoogte een denkfo ut waar hoger wo rdt tegen gewaarsch uwd, en zie ik Helva als iets precairs en on zelfstan digs enzo meer, maar wat McCaffrey betreft, deze weet niet een s slavernij te onderscheiden, wanneer zij dit zwart o p wit o p papier zet, en dit zijn , dach t ik, die onbezonnen trek jes die sf. vaak een slechte naam bezo rgen. Een en ander belet natuurlijk niet dat "The Ship who Sang" een ' best sympathiek boek is, dat ook vlot leest, voor wie iets min der zwaartillend is dan.
DE KLEDEREN VAN CAJAN ********************* Oo rspr. : Th e Garmen ts af Caean, 1976 Barrington J. Bayley Bruna SF 93, 1978, 90 bfr., 268 pp. (G.E.) Wat als een interessant thema begint (nl. een maatschappij gefundeerd o p de uiterlijk e vo rm, de k ledij, en waar ieman ds volledige gedragspatroon door zijn kleren wo rdt beïnvloed), loopt in deze ro man uit to t een lang uitgesponnen narratie, met vele subth emas, die de lezer o ver de helft van het boek nog steeds vasthouden zon der een uitweg te bieden. Het lijkt wel of Bayley niet goed weet wat te vertellen ,
en zijn papieren personages mak en het al niet veel beter. O rigin eel is de idee ook al niet (Jack Van ce maakte er een aantal jaren geleden gebruik van in "The Moon Moth", geloof ik ...), en de uitwerking laat, ondanks de o ccasionele vlotheid van de auteur, te wen sen over. Meer dan zuivere ontspanning is dit niet, hoewel ik al slechter gelezen heb.
10 .000 LICHTJAAR VAN HUIS ************************* James Tiptree Jr. Meulenhoff 139, 322 pp. (R.S.) Ursula Leguin , K ate Wilhelm, Joanna Russ, James Tiptree.. Je kan moeilijk on der de conclusie uit, dat een belan grijk deel van de belangrijk ste sf. dezer dagen vro uwelijk is. Tiptree heeft mo menteel drie bun dels uit ("10 .000 Lightyears fro m ho me", "Warm Wo rlds and o therwise" en "Star Son gs of an old Primate") en onder de titel van eerstgenoemde brengt Meulenhoff hier een selektie uit beide eerste bundels. Ten o pzichte van de eerste verlies je bv. 'Beam us home', maar daarentegen win je dan weer 'The Milk o f Paradise' en 'Lo ve is the plan..' (Nebula).
28
Nu werd "10 .000 lichtyears" reeds vroeger in dit blad besproken en erg po sitief tot en thoesiast beoordeeld, zo dat het hier, dacht ik , k an vo lstaan no gmaals te wijzen o p Tiptree's to ch wel bijzon der krach tige stijl (viriel tot macho , erg ironisch , o verigen s), haar brede in teresse en inten se bezo rgdheid, alsmede o p het feit dat zij als geen an der weet de lezer te binden, zij het n u in humo ristische stuk jes (waarin allerlei onverwachte buitenaardse situaties uit de do eken dien en gedaan ) of in moeilijker, meer litterair werk, waarin zij zich o p een erg hoo g niveau beweegt. Een grote dame, ko rtom.
VREEMDELING IN HET PARADIJS *************************** Oo rspr. : Th e Bicen tennial Man an d o ther Stories, 1975 Isaac Asimo v Bruna SF 96, 1978, 256 pp. (G.E.) "The Bicentennial Man" was Asimovs recen ste bundel, na jarenlange vermin derde activiteit wat fictie betrof. Hij schreef nauwelijk s nog verhalen , en zijn vo rige ro man, "The Gods Themselves" mark eerde misschien iets van een terugk eer, die on dertussen slech ts gedeeltelijk werd ingelo st. Hoe dan ook, Asimov heeft niets verlo ren van zijn aantrekkin gsk racht. Met de jaren verk regen zijn verhalen meer diepte, en daaro m is deze bundel ook zo
in teressant: het toont wat voor weg hij aflegde sin ds zijn vo rige pro dukties. Nog steeds ro botverhalen , uiteraard, maar nu met een extra dimen sie, zodat ze meer zijn dan avontuur o m het avontuur. Hij blijft ook de an dere werelden bezo eken (en o ptimistisch ), hoewel deze niet noo dzak elijk meer o p an dere plan eten te vinden zijn, zoals in "Waterclap". Voo r hem ook is het innerlijk van de men s even fascineren d gewo rden als de verre werelden.
HOLLAND IN HET JAAR 2440 ************************ Betje Wolff Manteau Marginaal 1777, 74 pp. (R.S.)
Anno 1777 versch een te Hoo rn een ko rte tek st, die weliswaar anoniem het lich t zag, maar behoudens vergissin g k an worden toegeschreven aan Betje Wo lff. Ja in derdaad, de Nederlandse dame die, weduwe gewo rden , met haar vriendin Aagje Deken de in on ze letteren klassieke brieven ro man 'Sara Burgerhart' pleegde. Preciseren we on middellijk dat het hier o m een vrij ko rt geschrift gaat (24 p. in dit bijzonder kleine fo rmaat) en dat de sch rijfster hier veel dichter bij de uto pie staat, dan wel bij SF. Wie enigszin s met de Franse letterkun de vertro uwd is, weet dat de (po lygraaf) L.S. Mercier (1740 -1814), die q ua werk en igszins met Restif de la Bretonne kan wo rden vergelek en, in 1770 (o f 71) te Amsterdam zijn 'L'An deux-mille quatrecent quarante' had laten verschijnen , waarin hij verhaalde hoe hij (in een droo m) in 2440 was on twaak t en welke wijzigin gen de Franse maatschappij inmiddels had ondergaan. Het is een erg interessan t werk, waarin ondermeer reeds de Bas-
tille werd gesloo pt, en waarin ook een aantal ko loniale bevrijdingsoo rlo gen werden voo ropgesteld. Daar herkent men de verwan tschap met Raynal's "Histoire des Deux-In des" en, ipso facto, de invlo ed van de oudere Diderot. Betje Wolff nu was erg onder de indruk van Mercier's werk , zoals on dermeer blijkt uit de in deze uitgave mee opgeno men brief o ver d'Ho lbach en Mercier, en nam zich blijk baar voo r ook een s o p papier te zetten wat in Nederland in datzelfde jaar 2440 dan wel zo u zijn gewijzigd. De in Mercier's werk aangehaalde feiten vond zij nl. te Fran s o m in vertalin g to t h un recht te komen. Het resultaat was een korte opso mmin g van veran derin gen , die achtereen volgen s betrekkin g hebben o p de k leding, het onderwijs, de rechtspraak , godsdien st, voedin g, scho uwburg en literatuur, geleerden, schilders, politici, vro uwen , dagelijk se o mgang, monumenten en z.
29
Het zo u te ver leiden een systematisch o verzicht van haar ideeën terzak e te bieden, maar globaal k an wel wo rden gezegd dat zij, zoals o verigen s ten overstaan van de gan se Franse Verlichtin g, een voo rzichtige volgelinge bleef, die weliswaar zelf enthoesiast veranderingen (réformes) uitdacht, maar voor de meer radik ale consequenties niet te vinden was. Wat go dsdien st betreft houdt zij zich niet enk el aan de zedeleer, maar ook aan de Christelijke openbaring zelf. Vro uwen 'zijn boven alle lof', maar ' lezen minder dan de man s'. Ook in de reductie van de bestaande literatuur vo lgt zij Mercier, maar dan o p veilige afstand. 'Zotte en schandelijke, schoon heidense go den vertonende' schilderijen zijn uit den bo ze, enzo voorts, terwijl k unst in het algemeen de deugd dient te dien en.
Een en ander belet natuurlijk niet dat Betje Wolff voor h aar tijd o p vele punten vooruit was, en dat je link s en rechts ook wel eens een verrassen d relevant detail meepik t, al zijn vele van de door haar beschreven zak en dan ook weer net iets tè Hollands. Een curio sum, ko rto m, dat best zijn (lage) prijs waard is. Wie zich voor h et werk van Mercier zelf interesseert, kan ik toevoegen dat een recente en erg degelijk begeleide heruitgave * bestaat bij de Edition s Ducro s, Bo rdeaux (1971) (Co llection Ducro s, n r. 12, 426 blz.) Erg in teressan te bescho uwin gen omtrent zijn politieke en koloniale ideeën zijn o.m. vervat in Yves Beno t's "Diderot, de l'athéisme à l'an ticolonialisme" (Maspero , 1970 , 332 p.)
DUBBELLEVEN *********** Oo rspr.: To live again , 1969 Ro bert Silverberg Gradivus sf, 234 pp. (R.S.) Ro bert Silverberg is wat je noemt een 'geval'. Wie dieper op dit 'geval' wil in gaan zou ik aan raden bv. de laatste n rs. van SF. Commentary door te nemen , doch voo r wie hiertoe niet ko mt, k an misschien kort wo rden samengevat dat we hier staan tegeno ver een auteur, die erg vro eg debuteerde (Hugo o p n egentien jaar, asjeblieft), ontzettend pro duceerde (to t anderhalf miljoen woo rden per jaar) en hieraan financieel van zelfsprek end (of beter : bo ven dien ) niet onaardig wat overhield, maar die -ergen s o mstreek s 1970 - plots de roepin g voelde betere sf. te bren gen , korto m wat we literatuur plegen te noemen. O r, wat is literatuur ? Lek tuur waarin 'echte men sen' o ptreden , zegt men, met 'echte' problemen , en in dat o pzicht zijn de (sf) critici, met uitzondering misschien van Malzberg (maar eh..) h et betrekkelijk met elk aar een s o m te zeggen dat hij hierto e niet is geko men , ook al is zijn werk er dan beduidend op verbeterd,.. K ijk , laten we elkaar goed verstaan , Silverberg is en blijft een van de grootste namen in de sf., een van de auteurs wiens werk het sterk st aansluit o p de heden daagse sen sitiviteit en wien s werk je ook werk elijk steeds co mpulsief leest, maar to ch blijft er die 'decalage', die k loof tussen wat hij brengt en wat, stel Roth o f Malamud of Updik e o f zelfs de betere Vonnegut brengen. Ho e diep menselijk en uitsteken d "The Book of Sk ulls", "Dying In side" o f "Bo rn with the Dead" ook zijn.
30
Nu is "To live again " juist een prachtige illustratie van wat aan Silverberg's o euvre scheelt. Het bo ek dateert van 1969, dus van voor zijn 'betere' perio de, maar niettemin vin dt je er won derwel alle elemen ten in weer, die zijn latere werk nog steeds verzwakk en. Het verhaal is, ongetwijfeld, o rigineel en boeiend, diabolisch en 'clever' à so uhait. Binnen een eeuw o f zo wo rdt het mo gelijk afdruk ken te mak en van 'persona's, dwz. van het geheel aan persoonlijkheid en ervarin gen en herinneringen van (begoede) figuren. Na hun doo d kan hun persona (vo lgen s bepaalde wetten ) bij (bego ede) aan vragers als tweede, derde.. tot negende persoonlijkheid wo rden ingeplant. Nu treft het dat een groo t financier gesto rven is, dat zijn 'person a' door een konk ureren d, maar min der sk rupuleus, zaken man wo rdt aangevraagd (tot o pgeëist) en dat zijn familie en erfgenamen alles in h et werk stellen o m die o verdracht te voo rko men. Maneuvers en manipulaties, to uwtrekk erij en zelfs moord ko men eraan te pas, vooraleer een der partijen het haalt en dan nog heeft de lezer recht o p een extra-twist. Je volgt een en ander in een flitsend verhaal, waarin de hoofdpersonages elk aar van Sidney to t Califo rnië ach ternazitten, in clusief de no dige recepties en stoeipartijtjes. Co mpulsief leesbaar, vlot en inventief, wat wil je meer, en hoe dik wijls k rijg je zoiets onder de tan d ?
Ja, to t daar de lof, en daarop de k ritiek. Die personages bv., die onveranderlijk uit de jet-set stammen, die dames, die onveran derlijk bekoo rlijk en naak t en bereid zijn ('the zipless fuck ', zei An gus Taylo r), die (oo sterse) filo so fie, die zo diep aan doet, maar o, zo o ppervlak kig wo rdt o pgedien d, couleur locale, hooguit, en die mythologische referenties, resp. dat mytho lo gisch navertellen (ja, 'Bo rn with the Dead' is natuurlijk O rfeus en Eurydik e),
die gemakkelijkheid en dat mo dieuze.. kijk , voor Silverberg zijn ook de diepste men selijk e problemen slechts een gadget.. en dat is fataal. Niet voor sf., natuurlijk , maar wel voo r literatuur to ut co urt. Laat deze beschouwing (no ch de n ergens op slaan de 'sf' cover van deze vertaling) je echter niet weerhouden van "Dubbelleven" te gen ieten.
HET LEVEN VAN J.R.R. Tolkien **************************** Humprey Carpen ter Spectrum Paperback 44, eerste druk, 1978. 271 pp. (G.E.)
Carpenter zal de geschiedenis ingaan als de officieuse bio graaf van de fascineren de auteurs, die van de fan tasy en de utopische ro man ce in de ein de dertiger jaren en de naoo rlo gse perio de h un belangrijk ste werk maak ten. Eerst schreef hij een uitsteken de biografie van Tolk ien (die hiermee het licht ziet in h et Nederlan ds), en vo rig jaar verzamelde hij een eno rme in formatiebron met zijn nieuwe bo ek "The Ink lings", een geschiedenis van deze bek ende O xfo rdse literaire gro ep. De In k lings vo rmden één groep temidden van vele andere in O xfo rd in de jaren veertig, maar het speciale was wel, dat zij enkele o pmerkelijke auteurs voortbracht : To lkien zelf (die to en pro fesso r was in die universiteitsstad), C.S. Lewis en Charles Williams. Maar dit bo ek gaat hier aan vooraf, en
waar "The Ink lings" voo rnamelijk handelt o ver C.S. Lewis, gaat deze bio grafie uiteraard over Tolk ien, de schepper van het monumentale "The Lo rd o f The Rings" en van de "Hobbit". Hij deed echter meer dan dat (behalve no g voor het groo tste deel van zijn leven schrijven aan het onlan gs po stuum uitgegeven "The Silmarillion") : hij was ook een expert in de Middeleeuws-Engelse taal en letterkun de en ken de ook een stuk je van de oud-germaanse talen en sages. We hoeven dus niet verder te zo eken naar de oorsprong van zijn imaginaire werk en.
Hij deed belan grijk geschiedkun dig werk bij het vertalen van enkele oude tek sten, maar dat deel van zijn carriere is weinig bek end bij het grote publiek. Carpenter vertelt er echter alles van.
DE BRO NZEN SPIEGEL ****************** Oo rspr. : A Mirro r for Observers, 1954 Edgar Pan gbo rn Bruna SF 87, 1978, 10 5 bfr., 284 pp. (G.E.) Pan gbo rn 's "A Mirro r fo r O bservers" lezen zo u zo een beetje to t de vereisten van
elke fan moeten ho ren , hoewel ik vrees dat niet iedereen erg en thousiast zal
31
zijn over deze gecamoufleerde zedensatire. SF is erin aan wezig onder de vo rm van een groep Martianen die al eeuwenlan g o p aarde verblijven , en er de mensh eid gade slaan. Eén van hen heeft ech ter duivelse plannen met het men selijk ras en Elmis, een soo rtgenoot, wordt er achteraan gestuurd o m ervoor te zo rgen dat deze plannen niet boven het ontwikkelingsstadium uitko men. Hoe dan ook, de rest van het verh aal speelt zich af in gemoedelijke Amerikaanse jaren '50 stijl, met wat jeugdben den , waar de Nederlan dse vertaler een ech te Hollandse sfeer aan geeft. Leuk en zo , maar niet o m een hele avond mee te vullen , vooral n iet wanneer de verwachtingen hoo g
waren. Een k lassiek er hoo rt per slo t van rek ening een go ed boek te zijn . Wanneer je dan aan blz. 135 geko men bent, en ontdek t dat dit slechts het eerste deel was, vraag je je to ch af o f het de moeite is verder te gaan. Het altrulsme van de Martiaan se "held" is vervelend, zijn dagboek stijl on -boeiend, de gebeurtenissen alleen maar vlo t, do ch n iet meeslepend. Waar is de filo sofie in dit alles ? Alleen maar wat bedenkingen o ver de men sheid in de jaren zestig en zeven tig (het boek werd in '54 gesch reven , en o verleefde zijn 'actualiteit' niet meer), en wat achterbuurthistories met zwak ke zedenlesjes en gewilde dramatiek (een dode hond van een jo chie en zo...) Niet enthousiast dus.
ANDRO MEDA 3 *********** Peter Weston (ed.) O rbit 1978
240 pp.
(Y.V.) Van de twee antholo gieën zijn er nu drie nummers elk versch enen , zodat ik bijn a geneigd ben te zeggen dat Andro meda Engelan d's antwoo rd is o p de Ganymedes an thologie, ware het niet dat Peter Weston één voo rdeel heeft op Vince van der Linden; hij k an nl. zonder enige mo eite een han dvo l gro te namen laten o pdraven , terwijl VdL het moet stellen met 'n zeldzame Bertin.
32
En Weston maak t van dit feit ten vo lle gebruik , wees gerust. Andro meda 3 pak t uit met Larry Niven, Fritz Leiber, Ch ris Priest en Ian Watson, aangevuld doo r mindere bek enden als To m Allen, David Langfo rd, William Wu, David Redd en de contro versiële amerik aan Darrell Sch weitzer. Maar wat An dro meda (en vooral dit deeltje) zo goed, belangrijk en on misbaar maakt,
is het feit dat elk verh aal die eerder genoemde k waliteiten bezit. Is ook het feit dat de Gro te Namen niet zo maar een niemen dalletje stuurden , profiterend van hun Naam. Is óók het feit dat de nieuwere lichting auteurs even degelijk werk bren gen als h un gro tere broertjes. Enfin, een prachtige bun del, een waar leesgeno t.
Hieruit het beste selecteren is on begonnen werk en, uiteraard, een zeer subjectief karweitje. Toch wil ik stellen dat vooral Priest met 'The cremation' en Niven 's 'Flare Time' de meeste indruk o p me maakten.
'The cremation' is gesitueerd in The Dream Archipelago , een wereld die steeds meer deel begint uit te mak en van Chris'o euvre, terwijl 'Flare time' reeds deel uitmaak t van de nog te verschijnen bundel 'Medea : Harlan's wo rld'. Medea is een wereld ontspro ten aan dat gen iale brein van Harlan Ellison , die een tiental beken de auteurs gevraagd heeft elk een verhaal te sch rijven o ver die wereld. 'Flare time' is het vierde dat versch een , na 'Swanilda's song' (Fred Pohl), 'Hunter's moon' (Poul An derson ) en 'Seasonin g' (Hal Clement) en die gepubliceerd werden in Analog en Asimov's SF Magazine. O m het nog even over An dro meda 3 te hebben: U zal het niet noo dzak elijk eens zijn met mijn verhaalkeuze, maar dat is n iet belangrijk. Zolang U de bundel maar koo pt en ervan geniet.
SPACE WAR BLUES *************** Richard Lupoff Dell book s 1978
315 pp.
(Y.V.)
Als je lan g genoeg zit uit te kijken naar iets, dan valt het meestal vlugger tegen dan in normale o mstandigheden. Zo ook met dit boek . God, ik weet nog go ed met hoeveel plezier ik Lupoff's novelle 'With th e Bentfin Boo mer boys on little old New Alabama' heb gelezen en herlezen in Harlan Ellison's 'Again , dangerous vision s'. Ik weet nog goed hoe ik al die maan den heb zitten wachten o p dit boek (speciaal in de States besteld o m het toch maar vlugger te k unnen lezen ). En als h et dan eindelijk zo ver was, hoe ik alles heb laten vallen o m gretig en met k lamme handjes de luttele driehonderd bladzijden te kunnen doorwo rstelen. Niet dat 'Space War Blues' (on dank s de co mmerciëlere titel blijf ik het steeds maar als 'With the Bentfin ...' bescho uwen ) ronduit slecht is. Dat kon gewoon niet. Maar ook Richard Lupoff heeft zich laten verleiden tot dit soort go edkope ro man sch rijven dat tegen woo rdig steeds meer voorko mt. Net als bv. 'In the o cean of night' is 'Space War Blues' samengesteld uit een vijftal afzonderlijk e verhalen,
die, mits enige aanpassin g, een co mplete ro man vormen. Ik hou niet erg van dat soo rt praktijken ; het leest tro uwen s niet aangenaam. De afzonderlijke verhalen (dit voo r de freak s dan ) zijn : 'With the Bentfin Boo mer Bo ys on little o ld New Alabama' (1972 - Again , dangerous vision s), 'The Ben tfin Boomer girl co mes thro ugh ' (1977 -Amazing) 'O ur o wn little Mardi Grass'(1977 -Heavy Metal), 'After the dreamtime' (1974 -New dimen sions 4) en 'Sail the tide of mourning' (1975 -New Dimen sion s 5). Vooral de laatste twee verhalen, die handelen o ver een volk dat tussen de sterren kan reizen zonder beschermin g, hebben weinig te maken met de rest van het bo ek. Maar uiteraard zijn er nog de N'Alabama Spacerines, de N'Haitian Papado cs, Gen eral Pissfire Pallbox en Miss Meriass Mark ham, en dat maakt veel, zoniet alles, goed. En o m met Lupoff te eindigen : Wargozwell en emyfallzback blacasualtizriez papado cs lo zing glo riwh ite spacefleet neet treet.
33
A DREAM O F WESSEX ***************** Christo pher Priest Pan sf, 1977, 220 pp. (R.S.)
In een niet zo briljante nabije to eko mst 'pro jecteren' een aantal Britse weten sch apsmen sen zich mentaal in het Wessex van 2135. Hun bedoeling is hierbij hun in dividuele en dus subjectieve, maar niettemin in elkaar grijpende to eko mstvisie(s) kritisch te analyseren en h ieruit mogelijk lessen te trekken. Centraal in het verhaal staat een geologe, die haar wel erg egocentrische echtgenoot heeft verlaten, en die in 'haar' to eko mst steun en genegenheid vin dt bij een van de an dere deelnemers aan h et pro ject, nl. een historicus, die zich tot taak heeft gesteld de archieven te onderzo ek en van het in middels door een nauwe zee-engte van Engeland gesch eiden en tot een vrij idyllisch toeristencentrum gewo rden Wessex.. Ook in "Fugue fo r a darken ing islan d" (1972), dat ik persoonlijk bij zijn beste werk blijf rek enen, vertrok Priest van een voor Engelan d vrij so mbere laat-twin tigste eeuw, do ch in "Wessex" blijkt het politieke aspect snel bijko mstig te wo rden. Referenties aan 'So vjet-En geland', een afgescheiden Schotse staat, een presidentieel paleis in Ryadh en 'Bo ston in de Westerse Emiraten ' blijven vrij vaag. Dit k an contradicto ir lijken waar wo rdt vooro pgesteld dat de taak van de groep er juist in bestaat de vastgestelde wijzigingen te doo rgron den, maar mogelijk heeft de auteur zelf h et enigszin s onhoudbare van zijn basisidee ingezien, nl. de on waarschijnlijkheid van de gelijklo pende to eko mstvisies en de on mogelijkheid o bjectieve lessen te trekken uit wat dan toch slechts subjectieve pro jecties zijn. Hij o mzeilt het pro bleem alleszin s doo r zijn roman samen te trekken o mheen de psycho logische spanningen tussen de geolo ge en haar ex-echtgenoot, die zich in het
pro ject heeft weten in te drin gen , en ron d een aantal interne paradoxen, die ontstaan wanneer ieman d een pro ject binnen het pro ject wil opzetten , of in een oud kranten knipsel zijn eigen 'onechtheid' achterhaalt. Zoals men merkt is "Wessex" een vrij co mplex verhaal, waarin realiteit en pro jectie voortduren d o p elk aar in werken en het de lezer n iet steeds onmiddellijk duidelijk is waar hij staat en in hoeverre de gesch etste feiten doo r de blik van de perso nages subjectief werden verteken d. Ik verwijs hier bv. naar de ogenschijn lijk vrij simplistische zwart-wit tek ening van echtgenoot en vriend, o f naar het aan freudiaan se symbo len strak staande landschap (eiland, zee-engte, surfen o p een torenhoge getijdegolf, Maiden Castel..), dat inderdaad aan een 'inner space' herinnert. Opmerkelijk is hierbij ook dat Priest deze o verigen s gemakk elijk tot goedkope effekten leiden de ideeën k rachtig in de hand h eeft weten te ho uden, en ze voo ral in de diepte heeft uitgewerk t. Wat hij van goedko pere effecten denkt tref je terloo ps aan op p. 153, waar hij de histo ricus, naar aanleiding van een k ran tenknipsel, ironisch laat o pmerken dat ".. there were several mo re (clippings), each one concentratin g. presumably for the benefit of a semi-literate audience, on such ideas as time-travel, explo ration o f the future, visiting the en ds o f time, and so fo rth.." Zo wel stilistisch als wat het verhaal aangaat een in teressante ro man, die qua niveau duidelijk bo ven de co urante 'sf' pro duktie uitsteekt en tot de beste werk en van de laatste jaren kan wo rden gerekend.
CAUTIO NARY TALES **************** Chelsea Q uinn Yarbro Do ubleday SF, 1978, 20S pp. (G.E.) Het pro za van Chelsea Q uinn Yarbro definiëren in geijkte termen is zo iets als in
34
twee zinnen uitleggen hoe Leguin sch rijft. En juist met deze auteur vertoont Yarbro
en ige o vereenko mst. Haar SF is ver weg van wat we on der de k lassieke term verstaan. Bij het lezen van de eerste verhalen in deze bundel blijk t direkt dat Yarbro (gebo ren in 1942, voor zover dit van enig belang is) iets bijzon ders te bieden heeft, zoals men misschien van haar kon verwachten na twee roman s als "False Dawn " en "Time o f the Fo urth Ho rseman". Yarbro is een soft-tech auteur, met poëtisch pro za wanneer no dig ("Everything th at begins with an 'M'") en een zak elijk e, bijna sobere stijl in an dere verhalen (Fro g Pon d"). Ze is een liefhebster van o pera en Felini, wat haar o p z'n min st één bijzon der mooi verhaal opleverde ("The Felini Beggar"). Ze slaagt erin realiteit
en de produk ten van het on derbewuste zo rgvuldig te mengen, met een beheerstheid die so ms aan Thomas Disch herinnert. Sfeer is bij haar belan grijk, meer nog dan de plot. Haar figuren zijn fragmen ten van een immen s tapijt dat ze voo r on ze ogen openplooit. Haar o riginaliteit ligt niet in haar onderwerpen, (h et is tro uwen s zo wat on mogelijk in sf nog met nieuwe themas voor de dag te ko men ), maar als Disch geeft ze gewoon nieuwe dimen sies aan geijkte patronen, zoals bvb h et n a-de-catastro fe verhaal "Everythingthat begin s with an 'M'". Ko rto m, een bijzondere bun del, die we binnenko rt in paperback ook in dit land ho pen te zien.
WE WHO ARE ABO UT TO … *********************** Jo anna Russ Methuen -Magnum, 1978, 125 pp. (R.S.)
"Picnic on Paradise" ('68), "The Female Man" ('75), en n u dit niet eens zo volumineuze werk je : Joanna Russ verk iest duidelijk de k waliteit boven de k wantiteit, en wie zijn wij o m on s daaromtrent te beklagen ? Deze dame heeft iets te zeggen , hoe contro versieel ook , en zij weet dit fraai onder woo rden te bren gen, so what ? Stilistisch herken baar, met zijn erg direk te, elektrische schriftuur, zijn ko rte en soms slechts fragmen taire zinnen , zijn erg geladen beelden en zijn vragen aan de lezer, wijk t "We who are about to (die)" echter door zijn bitterder toon af van het speelse "picn ic" en het nostalgisch / vindicatieve van "Th e Female Man" (dat m. i. een van de beste sf. werk en van de decade blijft). Een ruimteschip gaat verlo ren en een slo ep met een zevental passagiers wo rdt 'ergen s' o p een niet-te-on bewoon bare-planeet neergezet. Plaats en afstanden zijn onbeken d, voorraden beperkt, verstandho uding zo /zo, overlevin gs-en reddingsk ansen miniem, zoniet te verwaarlo zen. Waar dit normaal het uitgangspunt vormt
voor een heldhaftige strijd tegen de elemen ten, in clusief onverwach t o pduikend reddingsteam, trekt de verhaalster, van wie we hier de geregistreerde monoloo g volgen, het an dere en ook veel consequentere besluit. Haar (mannelijke) lotgeno ten plannen reeds kolonisatie en genetisch e diversifikatie, maar wanneer zij te o pdrin gerig wo rden , heeft zij een drastisch e o plo ssing klaar en doo dt zij hen een voor een. "To die is a lo st sk ill.." zegt ze. "We who are abo ut to ..." zal als sf. verhaal min der bo eien, terwijl ook de mo tivatie van de hoo fdfiguur niet door iedereen als erg vanzelfspreken d zal wo rden aanvaard. Het bo ek is dan ook in de eerste plaats een existentialistisch -getinte metafoor/rech tvaardiging van het zich terugtrekk en op zich zelf en het afwijzen van een zin loos 'o verleven' dat hier in belangrijke mate wo rdt geassocieeerd met de 'an deren '. Niet ten onrechte herinnert Russ hier Sartre's "Huis Clo s", waarin we hoorden dat "L'enfer, c'est les autres.." ("We where about to die,..but he wanted to prevent me..") Je merkt h et, een inten s, dramatisch en niet zo eenvo udig verhaal.
35
THE INTERNATIO NAL SCIENCE-FICTION YEARBOOK ********************************* Edited by Colin Lester Pierro t Publishin g 1978, 400 pp. (R.S.) Een buiten gewoon initiatief, ook al lijk t de uitgave iets aan de prijzige k ant. Het Jaarboek 1979 o mvat een schat aan info rmatie o ver nieuw versch enen boek en, artik els en z., plus o verzich ten van clubs, fan zines, conventions en zomeer, dit alles erg mooi geillustreerd, ook met sf-grapjes, boek (en elpee-)co vers. Lester is o pen en internationaal in gesteld en zo wel
België als Nederlan d k rijgen ruime aan dacht. Zo staan bij de 'pseudoniemen', Frank Roger en Edith Bren dall broederlijk naast J. Tiptree en co . (Even wennen !) Aanbevo len aan alle fan s, maar ook aan diegenen die met sf. en neven verschijn selen nader kennis wen sen te mak en.
AN AUTO BIO GRAPHY **************** Agatha Ch ristie Ballantine book s, NY, 1978, 656 pp., $ 2.75 (G.E.) Een verdo md dik ke paperback , die zeer traag vooruitgaat, het leven van de gro te dame van de detective-ro man verk ennend. Een monumen taal boek in elk geval, maar nog niet half zo boeiend als de fictieve boek en die ze sch reef. (Ik weet het, Yves, dit is geen SF, maar
ik heb al eerder detectives en dergelijk e besproken , onder het motto dat we ook een s wat anders moeten lezen . Wat ? neen , ik heb dit boek niet helemaal doorgelezen... Méér dan 600 blz., ben je even gek ? Ja, je mag dit weigeren te publiceren, je bent de baas... O ké, ok é...)
THE DOSADI EX PERIMENT ********************* Frank Herbert Berkley, 1978, $ 2.25, 343 pp. (Dan iel Corti) Eerst even vermelden dat dit boek reeds eerder als serial versch een in Galaxy (vier afleveringen, vanaf mei 77). De plan eet Do sadi is een pro efkonijn. O p haar oppervlak leeft een eigenaardige samenleving : de elite is moo i en begaafd, terwijl de an deren grotesk zijn , terwijl de planeet zelf gevaarlijk en giftig is. Alles tezamen een enorm experiment (zonder medeweten van 'proefkonijn en'), dat o p explo deren staat en een sterrenoorlog to t gevolg kan hebben. De held uit Herbert's vroegere ro man "Wh ipping Star", Jo rj McK ie, duik t hier o p. Hij geraakt
36
voorbij de hermetische barrière van Do sadi o m te ontdek ken dat de elite van de plan eet meer dan intelligent is en vast van plan o m o p de rest van de melk weg wraak te nemen voo r hun situatie. Dit is in een no tedop waar het boek o m gaat.
O pnieuw slaagt Herbert erin met gehele melk wegstelsels te spelen also f het strandballen zijn , en zijn pro duktie is leesbaar, zonder "Dune" te k unnen evenaren.
BENEATH THE SHATTERED MOO NS *************************** Michael Bishop Sphere Sf 1978, 221 pp., ca. 75 bfr. (R.S.)
Michael Bishop verraste on s voo r enkele jaren met zijn voo ral stilistisch briljante "On the Street of Serpents" (Emph asis I, Univers 0 2). Sindsdien volgden "A Funeral for the Eyes o f Fire", "And Strange at Ecbatan the Trees" en "Sto len Faces". Deze Sphere uitgave o mvat meer in het bijzonder "Ecbatan", doch dan onder hogervermelde nieuwe titel, die on getwijfeld meer agressief o verko mt, tezamen met een o uder verhaal, nl. "The white O tters of Childhood". Beide verhalen hebben een identiek e ach tergrond : na verschillende 'holocausts' o verleeft nog slechts een fractie van de men sheid, in barbaarse o mstandigheden , o p een eilandengroep, maar dan onder disk reet to ezicht van zg. 'Parfects', die het bloedvergieten verder zo eken te beperk en, en daaro m slechts selectief techniek toestaan. "Otters" (1973) speelt in de Antillen, ca. 5300 AD., en o mvat ten slotte weinig meer dan een o p epische toon verhaalde wraaknemin g. Afgezien van de idee van de persistentie van crimin ele neigin gen in de men s, k wamen de beschreven feiten mij enigszins 'gratuit' over, terwijl het samengaan van geco mpliceerde ingrepen (o p chirurgisch blak bv.) en primitieve leven somstan digh eden wel een bevreemden de sfeer schept, maar o verigen s vooral incon seq uen t overko mt.. "Ecbatan " (1976) is sterk er, do ch lijdt gro sso modo aan een zelfde euvel. We zijn nu in 12500 AD. en de men sheid werd (in twee on derscheiden groepen ) naar een verdere planeet overgebracht, waar de 'Parfects' hen via satellieten gadeslaan en af en toe in grijpen, wanneer een en an der uit de han d dreigt te lo pen. Hun opzet wo rdt iets nader toegelicht. Zo wo rdt gepreciseerd dat slechts tot
het maken van meer dodelijk e wapen leiden de technologie wordt bemoeilijkt. Dit verklaart het bestaan van co mputers én de afwezigheid van vliegtuigen.. Maar waarom wel k anonnen, Michael, en geen telefoon o f auto s ? Anderzijds leren we dat één van beide groepen gen etisch nagenoeg apathisch werd gemaak t en dat emo tie hen zelfs wettelijk verbo den is.. Maar waarom dan beide groepen niet meteen, Michael ? Hoe dan ook, de situatie van de eilanden is zo wat deze van En gelan d ten tijde van de eerste Vikin g-raids (zie de plaatsnamen , die betrekk elijk tran sparant zijn ), hoewel de ideo logie mazdeïstisch is. In die kontek st vo lgen we dan een k un stenaar, die neuro -drama's creert, waarin electro nisch gecontroleerde lijk en o ptreden (Ak teren is een gewoon burger immers verbo den ), ten o verstaan van een niet-reageren d publiek. Wanneer de situatie in gevolge invasie onhoudbaar wo rdt wo rdt hem ( als (door de Parfects gecontroleerd ?) buitenbeentje ) dan ook gevraaagd een wapen te smeden en ko mt hij maar meteen met een laser voo r de dag.. K ijk zeg je, als je heroic fan tasy wil sch rijven , waarom doe je het dan niet meteen ? Maar toch heeft "Ecbatan " iets méér. Het vreemde samen gaan van de gasten bijvoo rbeeld, en het idee dat strak heid dient vermeden (ook al beteken t dit in zek ere zin een terugval), o f nog dat een k un stenaar bewustmakin g dient na te streven, ook al lijkt dit ergen s absurd.. Plus natuurlijk dat Bischop erg mooi sch rijft, dat dient hem wo rden toegegeven. Een vreemde zaak , als je 't mij vraagt. "And Strange.." inderdaad. Ik zei immers dat Bisho p zich mooi uitdruk t ?
UP THE WALLS OF THE WORLD ************************* James Tiptree Jr Gollan cz 1978, 319 pp. (Y.V.)
37
Ik heb er al die tijd om zitten bidden dat het to ch niet zou gebeuren. Maar helaas, missch ien o mdat ik niet in Go d geloo f, het is zo ver. Ons aller psycholo gemet-demannennaam, James Tiptree Jr., heeft een ro man gepubliceerd. Ach Tip, hoe dro evig. Na drie bun dels schitterende ko rtverhalen , was je zo goed o p weg o m die un ieke plaats van Master o f Sho rts met Harlan Ellison te gaan delen. En n u dit.
co mplex en to ch niet duidelijk genoeg o m echt te k unnen boeien. Van de drie paralelle verhalen wo rden er twee bevolk t door aliens (nochtan s haar fo rte!) die niet realistisch genoeg zijn uitgetek end om te k unnen o vertuigen. Het hele verhaal raak t, naarmate het vordert, steeds min der kant noch wal. Uiteindelijk wordt het een ch ao s.
U snapt het zeker al wel, hé. Tiptree valt met 'Up the walls o f the wo rld' lelijk doo r de man d en zal zich daarbij wel flink bezeerd hebben. Het boek is té
Nee hoor, dit is het ech t niet. Zal ik iets mompelen over teveel hooi op de vo rk? Neen, terug naar je leest Tiptree, en laat die shorts maar ko men !
DARK STAR ********* Alan Dean Fo ster Ballantine del Rey book , NY, derde druk , 1978, 183 pp., $ 1.75 (G.E.) Goed, dit is dan alweer een derde druk van dit o pmerk elijke (script) bo ek , maar het bewijst dat het po pulair is. De film heeft overigen s een bijzon dere aan hang gek regen onder het SF-lievende volk je, zonder dat hij oo it een grote verspreidin g k ende. Ik meen zelfs dat hij niet in België vertoon d is geweest (behalve in enk ele zeldzame zalen, of tijden s festivals misschien ). Jammer in elk geval. We moesten dan maar wachten tot de Duitse TV er een (gesyncroniseerde) versie van gaf, vorig jaar.
Een delirant verhaal : een kleine groep astronauten reist in een ruimteschip het heelal af, o m "on stabiele" planeten te vernietigen . Geen space opera ech ter, maar een cynisch verkennen van de personages, die h un eigen gemeen sch ap in hippiestijl o pbo uwden na de doo d van h un gezagvoerder, doch met nauwgezetheid hun o pdracht uitvo eren. Fo ster is een veelschrijver, die moeiteloo s elk subthema aank an, doch hij is niet geniaal, hoewel dit ook niet hoeft.
THE BEST OF ERIC FRANK RUSSEL ***************************** Ballantine del Rey Book s, 1978 $ 1.95, 336 pp. (G.E. ) Russell is ook in on s land verre van een onbeken de, want verschillen de van zijn boek en werden hier vertaald, evenals een aantal van zijn verhalen. Het is opmerk elijk hoe een dergelijk sch rijver, die geen bijzondere stylistische k waliteiten heeft erin slaagt zo'n succes te hebben bij de lezers aan beide zijden van de gro te o ceaan. Waarschijnlijk dankt hij zijn succes aan zijn humo ristisch en lichtvoetig opgevatte verhalen, waarin hij de k lassiek e th emas herneemt, zon der teveel ambitie, maar met een groo t gevoel voor ontspanning. Hij is niet altijd even grappig, want hij durft ook wel eens les te lezen (zoals in "Dear Devil", waarin een buitenaardse dichter o p een verwoeste aar-
38
de terech tko mt), o f avonturen - en griezelverhalen schrijven. Deze bundel bevat van alles wat, met verhalen als "Jay Sco re" (een ro botverhaal waar Asimov jaloers op had k unnen zijn ), "Ho bbyist", "I am nothin g", "Allamagoo sa", "Ho mo saps" e.a. Ze dateren tussen 1937 en 1959, de Go uden Tijd van de sf, in dewelk e Russell ook verschillende ro man s pleegde : "Sin ister Barrier" (1943, Russell was toen erg onder de invloed van de geschriften van Charles Fo rt), "Wasp" (1957) en "The Space Willies" (1958). In latere jaren sch reef hij no g een aantal boeken, "The Great Explo sion" (1962) en "With a strange Device" (1964), maar de laatste tien jaren was het erg stil rondo m zijn persoon. Hij o verleed in 1977, als ik me niet vergis.
O RSINIAN TALES *************** Ursula Leguin Pan ther, Granada, 1976, 175 pp. (R.S.) let wel, ondank s de n aam Leguin en on dank s zekere co verillustraties, zijn de 'O rsinian Tales' noch sf. noch heroïsche fan tastiek , maar histo risch -psychologische verhalen, die wel in een denkbeeldig land werden gesitueerd, maar overigen s nauw bij de 'waarachtige' geschiedenis aan sluiten. "O rsinia", waarin we de naam van de sch rijfster herkennen, is 'an inven ted, tho ugh non -fantastic Cen tral Ero pean coun try', terwijl de verschillen de verh alen , die niet-chronolo gisch werden geschik t, zich telken s afspelen o p cruciale mo menten in de geschiedenis, van 1150 tot 1965 : zo bv. bij de kerstening van O rsinia, na W.O .I, tijden s een volkso pstand in 1956 (waarin we duidelijk st Hongarije herken nen ,) o f recen ter no g, zoals in de ko rte o penin gstek st, waarin een in Frankrijk reizend geleerde innerlijk overloopt. Herkennen we h et geografische gebied, dan vinden we ook h eel wat van de sch rijfster zelf weer in deze tek sten, waarin, zoals bij nader toezien o pvalt, h et jaar 1935 centraal staat, en dus Ursula's eigen jeugd. "Imaginary co untries" biedt er de meeste aan wijzingen toe, maar ook "An die
Musik " is terzak e erg relevant. Hierbij dient gepreciseerd dat deze verhalen geen recente uitbreiding vo rmen van Leguin's werk n aar de mainstream to e, maar o udere tek sten , die voor het meren deel o mstreek s 1960 werden gesch reven , maar o mwille van hun moeilijk te klassifieren karakter geen uitgever vonden. Ironisch genoeg k reeg dit boek , n u de sch rijfster bek endheid geniet, ook pro mpt een 'National Book Award '-no minatie.. Gelet o p het k arak ter van de 'O rsinian Tales' valt h et buiten het bestek van dit blad hier nader op in te gaan, do ch ik wilde no g wel aan stippen dat het hier o m erg waardevolle verhalen gaat, die zo wel o p zich zelf de aandacht verdienen te weerhouden als wel o mdat zij nader licht werpen o p de basisideeën van Leguin's werk . De verhoudin g k un st/geschiedenis, bijvoo rbeeld, of het ontstaan van legen den en myth en. Anderzijds illustreren zij ook erg mooi ho e de sch rijfster toen reeds Odo 's grafsch rift voo rvo elde (in "The dispo ssessed"), nl. "To be whole is to be part.. True voyage is return". Dat laatste zullen we echter aan de specialisten laten.
THE DRAGO NS O F EDEN ******************* Carl Sagan Ballantine 260 31, 1977, 272 pp. (R.S.) "Dragon s of Eden" is een fantasierijk gepresen teerde en overvlo edig (zij het so ms wat simplistisch ) geillustreerde non-fiction pock et, waarvan de uitgeverij on s bovendien verzekert dat het o m een echte bestseller gaat. Nader toek ijk en leert on s dat ruimtevaartdesk un dige Carl Sagan hierin ideeën bij elkaar bracht o ver de evolutie van de men selijke intelligentie en dat h ij deze materie vlot leesbaar weet naar voo r te brengen.
Een pluspunt derhalve, want goed vulgarisatiewerk is drin gen d noo dzak elijk in deze tijd van uitstek end voo rgebrachte pseudo weten schap. Terloo ps vergeef je hem dan ook wat lichte speculatie (als h et titelidee) en het wat luk raak o vervloeien naar niet direkt hoog-verwan te on derwerpen , als co mputerspelletjes en een abo rtus-debat (?), terwijl je hem ook welwillend to elaat nogmaals de reeds uit zijn 'Co smic Connection' beken de Pionier 10 /11 plaq uette ter sprak e te brenqen , met de (mede doo r hem-
39
zelf uitgedach te) groet aan buitenaardsen.. Ook dat is echter een stap in ons denken. Wie voldoen de in dit onderwerp gein teresseerd is om enig speurwerk te verrichten en daarop ook wat dro gere, maar daaro m niet minder spek tak ulaire stof door te nemen , zo u ik in dit verban d (o f bij deze gelegenheid) best een tamelijk recente
Pen guin -uitgave willen aan bevelen , nl. : "Sympo sium on Consciousness" (met Philip Lee, David Galin , Arthur Deik man en ook Philip Dick 's recentste idoo l, nl. Robert O rn stein..). Het bo ek je ko st een goede 10 0 bfr. en is niet zo direk t o veral te vinden, maar enig zo eken heeft de ech te sf.fan voor de echte harde stuff uiteraard wel o ver, niet ? O f niet ?
THE DRAGO N AND THE GEO RGE ************************* oo rspr. 1976 Ballantine del Rey fantasy, vierde druk 1978, 279 pp., $ 1.95 (E.G.)
Dick son staat hier garant voo r een origineel en humo ristisch boek , waarin Jim Eck ert plo ts in een draak terechtko mt, ergen s in een ver vreemd universum, waar magie mo gelijk is, en drak en en mensen... so rry, geo rges, dezelfde taal spreken. Uiteraard is er een sierlijke dame betrok k en in deze vrij vreemde situatie : An gie, Jims verloo fde, die even een s (via hetzelfde misluk te experiment) in deze o mgevin g is terechtgeko men , doch met haar eigen lich aam én geest. Dit mag misschien een beetje melodramatisch lijk en, en een meer dan o ppervlakkige gelijken is vertonen met tallo ze an dere dergelijk e boek en van h et fan tasy-genre, maar Dick son doet gewoon wat extra voo r zijn lezer, door zo wel spanning en ontspanning op hoog niveau te brengen. Hij
gaat wel vlug over de aanvang h een, waarin zo wel Jim als Angie doo r een wat zwak zin nige pro fesso r naar de an dere wereld wo rden geholpen .(de woo rdspeling is opzettelijk ..), maar dat heeft voo r hem blijkbaar ook weinig belan g. Het voornaamste is dat beide jon ge men sen elders zijn , en daar pro beren te o verleven. Wanneer, in h et begin van het bo ek nog, An gie k an teruggaan doo r zich doo r Jim te laten hypnotiseren, omzeilt Dick son deze al te gemakk elijk e situatie (hij zou geen verhaal meer gehad hebben ) doo r Angies ko ppigh eid : Jim zelf kan inderdaad niet terug naar zijn eigen lichaam in 'ons' universum. Waarna zij ontvoerd wo rdt doo r een wat boo saardige draak , en Jim de achtervolgin g in zet, met de hulp van enk ele onderweg gerecruteerde hand- en spankrachten. Een bijzonder aardige fan tasy.
TRAITO R O F THE LIVING ********************* Philip Jo sé Farmer Ballantine del Rey book s, tweede druk, 1978. Oo rspr. 1973. $ 1.75, 220 pp. (G.E.) Farmer k an alle k anten uit, en dat h eeft hij al eerder bewezen. Daarbij is hij nooit zo slecht dat hij onleesbaar wo rdt, en dat blijkt ook uit dit boek , dat in geen enk el o pzicht opmerk elijk is, maar to ch boeien d en go ed gesch reven. Nu is
40
de idee wel leuk ; een handige jongen , die waarschijnlijk teven s een bedrieger en moordenaar is, bo uwt een machine waarmee contact k an opgeno men wo rden met de o verledenen. Zijn bevin din gen wo rden wel door geleerden en de kerk aangevo chten ,
maar er wordt gretig gebruik gemaak t van zijn machine, die hij MEDIUM noemt. Raymond Western, zo heet de man, k wam echter o p onrechtmatige manier in het bezit van MEDIUM, en Gordon Carfax pro beert dat nu te bewijzen. Nu was dat Farmers oorspronk elijk e o pzet. Later in het bo ek begint hij daar meer en meer van af te wijken , doo r een thriller o p te bo uwen rond de strijd tussen Western en Carfax, o m het bezit van de rechten van MEDIUM. O f Western de originele uitvinder van de machine vermoord h eeft,
blijft o p de achtergrond, een aan tal neventhemas (zo als de verwikkelin gen met de godsdien sten, die uiteraard geen raad weten met deze situatie, die zo wel Ch ristus als Mohammed als personen laat 'getuigen') wo rden onvo ldo ende uitgewerkt. Wat o verblijft is een vlo tte actiero man, die op geen enk el punt verveelt, maar niets meer dan dat wil bieden , al gaat Farmer in o p enk ele so ciale en andere implicaties van zijn uitvindin g. Waarsch ijnlijk was de co mmerciële nood van de auteur groter dan zijn creatieve, nadat hij zijn best meende gedaan te hebben met de 'Riverwo rld' boek en.
PO URQ UOI J'AI TUE JULES VERNE ***************************** Série DIRE-Sto ck 2 Bernard Blan c Edition s Stock
385 pp.
(R.S.) "La science-fiction française" luidt de ondertitel van dit contro versiele werk , en inderdaad gaat het hier eerder o m een voorstellin g van de nieuwere franse sf., dan o m een uitwerking van het gewild scho kken de titel-idee, dat overigen s door nagenoeg alle 'medeplichtigen' van de hand wo rdt gewezen.
Nu hoort Blan c tot de ultra-link se (auto gestionnaire) vleugel van de nieuwere generatie (hij is ondermeer medewerk er aan 'Libération', en stelde een aantal militante bun dels (= co llectifs d'auteurs) samen voor Keselrin g) en dient sf. volgen s hem h et 'merveilleux scientifiq ue' ach ter zich te laten , o m een 'retour à la terre' uit te voeren, dwz. tot onze on middelijk e pro blemen van po litiek e, militaire, eco no mische en ecolo gische aard. Van daar in de eerste plaats een uitval tegen de voo rvader, die verondersteld wo rdt aan de basis van het zuiver tech nisch to eko mstmo del te liggen , en vervo lgen s tegen de reactionnaire sf., zoals die te voo rschijn ko mt in h et o vergrote deel van de "Fleuve Noir" publik aties. Daarop vo lgt dan de voo rstelling van heel wat auteurs (Jeury, Douay, Durand, Andrevon, Pelo t en vele an deren ), die voo r de gelegenheid ook een tek st afstonden en
die in een reek s intervieuws en gesprek k en hun ideeën naar voren bren gen o ver sf. nieuwere sf., engagement in litteratuur, sf. o p school en z. Het beeld dat te voo rsch ijn komt is gevarieerder dan Blanc wellich t zo u wen sen, maar geeft daaro m ook juist een uitstek end beeld van wat momenteel in Frank rijk o mgaat, buiten Richard-Bessières, Limat en dgl. o m. Juist o mdat deze nieuwere sf. zo verscheiden is, is het hier niet de plaats o m een persoonlijk oo rdeel uit te spreken o ver dat gedeelte ervan, dat meer specifiek aan Blan c's verwachtingen beantwoo rdt. Het lijk t me even overbo dig een Vern e-apolo gie o p te zetten , waar de lezer h et ietwat ludieke karakter van Blan c's o pzet wel zal hebben in gezien. Ook rak etten en robo ts dienen er overigen s (op vaak on verwachte wijze..) aan te gelo ven. Een partisaan boek, zoals Blanc zelf voo ro pstelt en , met die reserve, ook een erg in teressante brok lektuur. Waarbij wel mag aangestipt dat deze ultra -demok raten uiteraard h un bezorgdheid niet uitstrekken tot de prijs van h un publik aties, die, zoals hier het geval is, dan nog behoorlijk wat blan co blz. o mvatten. De uitgever, natuurlijk , ik weet het wel, en ook dat zal allemaal beteren na de revolutie.
41
Fo ute bo el. ----------Mijn e Heren , In RIGEL MAGAZINE (februari 1979) zie ik o p pagina 7 en 8 o mslagen en tek sten met betrekk ing tot BO RN SF-uitgaven. O p zich zelf is dat best vrien delijk van u, maar uitgeverij Bo rn heeft nooit opdracht gegeven o f een verzo ek gedaan die ruimte in februari 1979 met Bo rn-info rmatie te vullen. In de eerste plaats maakte Meulenhoff bezwaren (op juridische gron den ) tegen het gebruik van haar naam in onze fondscatalo gus. Ik heb to en (voorjaar 1979) Meulenhoff beloofd dat niet meer te doen . Maar helaas is dat zinnetje op pagina 7 van RIGEL MAGAZINE to ch weer geplaatst. In de tweede plaats : Born , als uitgeverij van SF-titels, bestaat niet meer. De hele boel is opgeheven, doorverkoch t, gesaneerd en uiteen gevallen. De Bo rn Nova-serie is verschenen tot en met n r. 12, de Bo rn SFserie tot en met nr. 76. De verkoo p van de bo eken was méér dan bevredigen d. Heel goed zelfs. Kontrak ten met auteurs waren voor 1979 dan ook al afgesloten tot en met Nova n r. 21 en SF nr. 92. In prin cipe is de hele uitgeverij Bo rn verko cht aan Kluwer. Verschillende tijdschriften wo rden daar voortgezet. Het boek enfon ds van Bo rn pastte echter niet in het K luwer-geheel, waardoor Kluwer than s doende is een nieuwe geïn teresseerde te vinden voo r met name de SF-voo rraad en -kontrakten. Die zal wel gevonden zijn als u dit leest. En die nieuwe eigenaar zal er stellig zo rg voor dragen dat de Bo rn Nova- en SF-uitgaven ein delijk goed vertegen woordigd zijn in de Belgisch e boek enwinkels. No chthan s zuller er onder de naam 'Born ' geen boeken meer verschijn en. Na mijn vertrek bij Born (juli 1978) en dat van Jaq ues Po st (augustus 1978) is nummer 3 nog verschen en. Daarvan hebben we nog wel het o mslag verzorgd en enige ko pij, maar dat nummer is verder door derden in elkaar gezet. Het is intussen duidelijk gewo rden dat het blad niet zal wo rden voo rtgezet. En als u SFM nr. 3 hebt gezien, zult u dat waarschijnlijk óók ene wijze beslissin g vinden.
42
Ik maak van deze gelegenheid gebruik u te verzoek en geen man uscripten meer te zenden aan Uitgeverij Bo rn te Amsterdam. Het gebouw waarin de uitgeverij gehuisvest was,staat than s helemaal leeg; er is niemand meer o m uw gezwoeg te ontvan gen, laat staan dat er iemand is die u een antwoo rd stuurt, laat helemààl staan dat er ieman d is die uw werk aan u retourneert. Willem van de Kerkho f, Amsterdam. RED.: Alvast bedankt voo r de nuttige in formatie. Vlaamse auteurs met ro manambities, jullie zijn verwittigd !!! 'k Vraag me wel af waaro m de bo el fo ut is gelo pen ? En so rry voor de ongevraagde rek lame.
Verdomme ! ---------Dit is Go d. O.K . jullie, Ik hou het niet meer vol ! Jullie zijn ver geno eg gegaan! Ik wil dat iedereen van deze planeet weg is o m 18/00 VANDAAG!!! Denk maar es terug aan wat ik met Sodo m en Go mo rah gedaan heb! Warmpjes, De Chef, God Almachtig. RED.: De Nederlandse po stzegel heeft je verraden , makker. Maar die stenen tabletten hebben on s toch een tijdje doen twijfelen.
... zei de ene ex-editor tegen de an dere. -------------------------------------Beste editor, 12/0 4/79 Bij het doorlezen van RIGEL 67 zou ik de volgende zaken willen o pmerk en : ik merk te dat jullie zijn teruggekeerd tot de 'oude' inhoudsopgave, die picto raler is dan diegene die ik meestal gebruikte, maar wat verwarrend werkt. No u ja, k westie van smaak missch ien. Direk t vallen de goede illustraties en de aardige lay-out o p. Bravo daarvoor.
Het edito , jon gen , het edito . "Na amper tien n ummers"... schrijf je, jij snoodaard (zei hij met dreigende gebaren ) ! Welwel, ik zwoegde van in '76 al aan dat tijdsch rift, dat weet je verdo md go ed. Ik typte het hele ding, ook to en het voor (doo r?) SFAN werd gemaak t. Toen stelde nieman d voor het typwerk o ver te nemen... On dertussen is dat wel gebeurd, merk ik, en het resultaat is prachtig. Een pluim voor Mia, die toch wat minder typfo uten sch ijnt te maken dan ik. DO PE, dan : je reken t even af met een bepaalde dame, en ik vrees dat daar wel enige reactie op zal komen. O verigen s begrijp ik K indt niet zo hoo r, ze kapt op alles en nog wat, ook o p Eurocon. Es horen wat ze te vertellen heeft over Anncon , binnen enkele weken... Lovancon was erg leuk en erg vermoeiend, maar binnen een paar jaren wil ik het nog wel een s doen. Maar dan twee dagen, met een lo sser pro gramma. Je gaat pas later zelf de fo uten ervan in zien : teveel pro grammering, teveel gebeurtenissen (die to ch door veel men sen werden bijgewoond, wat een zeldzaamheid is o p een con). Maar fun... En Ro b Holdsto ck was een waardige Go H. Zo u je in 't vervolg kunn en vermelden wie de nieuwsrubriek samen stelt, dan k an ik die persoon onder vier o gen sprek en en zo... Jo uw verhaal is go ed, dat wist je al, an ders had ik het· ook niet aangeno men. Minder leuk zijn de Rigel Awards, waarvan alleen de laatste wat begrijpelijk is (maar die k enden we dan al...). Dan wat persoonlijker : je bespreek t in "Ganymedes 3" mijn verh aal, "Rust na de sto rm": teveel lo sse ein djes, zeg je. Begrijp je dit verhaal wel (let o p, dit is de klassiek e truc: als de criticus negatief is, beschuldig h em er dan van een idioot te zijn , en n iets van literatuur te snappen... ). Alles sluit aaneen als een bus, Vincent (van der Lin den , n.v.d.r.) en ik hebben er vo rig jaar in Ein dhoven nog o ver zitten praten. Hij wilde de titel en een gedeelte van de plot veran deren , maar zag dan in dat het verhaal zijn waarde zo u verliezen. Damon Crest (die ook de hoofdpersoon is van een lange no velle die ik nu schrijf, "Paradijs na middernach t") ontdek t in het"fragment" dat hij valse waarden aank leefde, en dat hij zijn leven alleen zin k an geven door het verleden achter zich te laten , en aan de toekomst te denken. Dit is geen verhaal dat af is, het eindigt niet met het slot, omdat h et leven ook daarmee niet ein digt. Voor Crest gaat het leven no g door (onder wat voo r o mstandigh eden dan ook ). Wat wilde je nog meer, alien s ? Telepaten ? Vliegen de schotels ? Tot daar. Misschien klinkt één en ander wat ruw, maar we begrijpen mekaar. Oo k bedank jes - voor ik het vergeet - voo r
de Malacia Press reclame. Een laatste noot : de bun del "Tussen tijd en schaduw" verschijnt nu ook in Nederland, bij Gradivius. Leuk ... Guido Eekhaut, Leuven. RED.: Je treft me in een moeilijk e bui, Joh. Ik zo u erg giftig o p deze brief k unnen reageren. Vooral o p dat typwerk dat je deed to en je RIGEL nog zelf samen stelde en op je verhaal. (Je weet wel, o p de typische VDZ-manier). Ik zou je brief ook helemaal niet kunnen publiceren (heh ,heh). Ik hou me echter kalm zo dat de abonnees kunnen zien wat voor een lieve jon gen ik wel ben. We k ennen mek aar al veel te lang o m nu ruzie gaan te maken , laten we't tussen pot en co la uit praten. Hoe zit het eigenlijk met die tachtig recen sies die je nog moet binnenleveren ? En dat Asimov-intervieuw ? En dat verslag o ver de Kto rr o p Deneb IV ?
Rigel 66. --------Beste Guido , 27/03/79 Ik weet niet in hoeverre je nog steeds de redak tionele bo ventoon bepaalt in RIGEL, maar aangezien in het kolofon van het laatste n ummer gewoon jo uw n aam ston d alszijnde 'verantwoo rdelijk e uitgever', zal ik maar aannemen dat je er niet mee bent o pgehouden... Bij deze reageer ik even in het ko rt op nummer 66, hopelijk hebben jullie er nog iets aan. De voo rplaat is in ieder geval een verbeterin g vergeleken met het vorige nummer. Uit jullie nota's maak ik o p dat jullie nogal veel engelse & amerikaan se magazines lezen, ik h elaas niet (te weinig tijd, examen jaar en zo...), van daar dat het gro ten deels lan gs me heen gaat. Het in tervieuw met Varley is wel interessan t, maar wel erg lang en niet verk lein d, dus het neemt no gal wat ruimte in beslag. Dan de brievenkolo m, waarin ik zelf ook prijk , heb ik gemerk t. Jammer is de slechte druk van bladzijde 21 waardoo r de linkerkolo m onleesbaar is (althan s, van mijn exemplaar !). DO PE is als altijd wel in teressant. De alien o p de boek enplank is noodzakelijk o m o p de hoogte te blijven (zeker als je niet de tijd hebt o m de bespro ken boek en zelf te lezen , zoals eigen lijk zou moeten !). Rubriek vloeit over in de 'ak tuele uitgaven ', leuke tekenin g o verigen s o p bladzijde 34 ! Verder, de Euro con-besprek ing, die ik al een s ergen s heb gezien, ik weet niet meer waar precies, HSF geloof ik . Nietemin uiteraard voor de Belgisch e (ok ay, Bertin , o k ay, Vlamingen dan!) lezers een nieuwigheidje.
43
En dan h ebben we h et zo 'n beetje gehad, o p wat nako mertjes na, de Anncon en zo , en de wedstrijdmededelingen. Een bijzonder droo g exemplaar, dat 66ste n ummer. Vooral het verlo ssende effect van een enkel ko rtverhaal heb ik zwaar gemist ! Dat verhaal van mij, bijvoo rbeeld o m maar iets te noemen ). Het is eigenlijk een n ummer, geheel gevuld met recen sies, besprekingen en rapporterin gen gewo rden. Een verlo ssen de noot ontbrak, een verhaal, een strip, of wat dan ook. Volgende keer wel aanbrengen, dat verh aal!
44
Het had er nog best bijgekun d, wan t zo dik was het nummer nog niet ! Remco Meisner, Amsterdam.
RED.: Zware k ritiek o p het 'dro ge' n ummer 66. Wel, wel. Jo uw verhaal k wam dan uiteindelijk to ch in Rigel 67, en ik vertel je no g meer: ik streef er zelfs n aar o m in elk n ummer minsten s drie verhalen te kun nen plaatsen. Waarvan ak te.
