Hond bijt mens Hond bijt mens, dat gebeurt natuurlijk ook. Op YouTube vindt u via de link www.youtube.com/ watch?v=Mw0wc8gI5Ls het verhaal van een Nederlandse vrouw die zelf ernstig gewond raakte toen ze haar hondje probeerde te beschermen tegen een grote hond die op haar afstormde. Meer informatie over bijtincidenten, met veel statistieken en vaak schokkende foto’s en filmpjes, vindt u via www.bijtincidenten.nl, www.gevaarlijkehonden.info, www.dogsbite.org en www.dogbitelaw.com
52
hondenleven | december 2009
Het (on)recht van de sterkste
hond bijt hond De honden die u op de foto’s bij dit artikel ziet, zijn geen vechtersbazen, maar vaak goed gesocialiseerde honden die in een bepaalde spel- of ontmoetingssituatie zijn gefotografeerd. Geen killers dus, integendeel: soms zelfs dikke vrienden!
Recht en rechtvaardigheid zijn niet altijd hetzelfde, daar zijn op veel juridische terreinen voorbeelden van te vinden. Bij de veiligheid van je eigen hond trek je altijd aan het kortste eind, weet de in dier en recht gespecialiseerde Iaira Boissevain. Daarom enkele tips om bij hondengevechten en bij de juridische gevechten die daar vaak op volgen, uit de buurt te blijven. TEKST IAIRA BOISSEVAIN, WWW.PRAKTISCHDIERENRECHT.NL FOTOGRAFIE RON BALTUS, INGRID DEN BOER, BOB CARRIÈRE/DIERENKLINIEK ERMELO, NEL VAN WIJNGAARDEN EN LEZERS VAN HONDENLEVEN MET DANK AAN SIMONE VAN DER HOEVEN VOOR DE BIJDRAGEN OVER GEDRAG
Het echtpaar De Korte heeft twee kinderen, en is sinds acht maanden de trotse eigenaar van Teckel Flosje, nu tien maanden oud. Op een mooie meidag lopen ze op de hei. Als ze op de terugweg zijn, komen er vanuit de verte twee grote honden aanstuiven die net aan de wandeling beginnen. Ze roepen een beetje angstig naar de eigenaar of hij zijn honden bij zich wil houden. Maar deze meneer is fokker en weet alles van honden. Niet optillen die pup, daar wordt hij alleen maar bang van. Zijn honden doen niks, en als ze loslopen gaat het altijd goed. De twee Beaucerons kennen die regel echter niet. Ze grijpen de Teckelpup, die op zijn rug lag,
bijten zijn strottenhoofd en halsslagader door, en binnen een paar minuten is Flosje morsdood. Het echtpaar mag met een bloedend hondenlijkje naar huis, de kinderen vertellen wat er is gebeurd. De deskundige fokker vervolgt zijn wandeling en zijn leven. reChtsPraktIjk, oF VeChtPraktIjk?
Dit voorval komt recht uit de praktijk. Het is al wat langer geleden gebeurd, maar de afgelopen weken stond de telefoon in mijn juridische praktijk roodgloeiend ten gevolge van bijtincidenten. Een Dwergschnauzer die werd doodgebeten door een Bordeaux Dog. Een Duitse Herder die aan stukjes is gescheurd door twee Boerboels: de eigenaar kon ze niet houden toen de honden agressief reageerden, dus liet hij ze maar los. Een kruising Whippet die zeer ernstig gewond raakte door een Dogo Argentino. Een Labradorpup die op zijn rug ging liggen, waarop zijn buikje door de naderende Cane Corso volledig werd opengereten. Een blindengeleidehond (Herder) die werd aangevallen door twee Staffordachtigen, en nu haar werk niet meer kan doen. Het resultaat: intens verdrietige mensen die zielsveel van hun hond hielden. Kinderen die gek waren met hun puppy. Zij hebben nu alleen nog een foto en een ontroostbaar verdriet. Eigenaren die zich afvragen waarom dit zomaar kan. Verdriet, maar
hondenleven | december 2009
53
nasleep Mijn (aangelijnde) hond werd bijna een jaar geleden vanuit het niets gebeten door een plotseling opduikende, loslopende Rottweiler. In eerste instantie kon ik volgens de politie geen aangifte doen, maar na het lezen van jullie artikel ‘De schrik van de buurt’ in Hondenleven en het wetboek, heb ik voet bij stuk gehouden en is mijn aangifte opgenomen.
Pas bij interactie tussen meerdere honden altijd op voor het zogeheten ganging up-effect: honden kunnen ongewoon fel en gewelddadig tegenover soortgenoten worden als ze als groep opereren. Loopt u met meerdere honden? Houd ze onder appel en zorg dat ze niet als groep een individuele hond kunnen benaderen. Want mocht het tot een confrontatie komen, dan ontstaat er een enorme vechtpartij en bent u te laat.
ook grote verontwaardiging. En de vraag die steeds terugkomt: wat kunnen we hieraan doen? Over de juridische mogelijkheden die er zijn om op te treden tegen agressieve honden, heeft u eerder al kunnen lezen in Hondenleven, zie ook het kader ‘Nasleep’ bij dit artikel. Schadevergoeding eisen, en zorgen dat de gemeente zo’n hond als gevaarlijk aanwijst. Het enige nadeel is dat je moet beschikken over veel energie, tijd en een lange adem, want de overheid vindt honden pas interessant als ze mensen bijten. Als het blijft bij wat andere honden en katten vermorzelen, is er geen ambtenaar die daarvan wakker ligt. Hoewel er wel juridische mogelijkheden zijn, trekken de slachtoffers altijd aan het kortste eind. Wat heb je eraan om ‘ik had toch gelijk’ in een grafsteen te moeten graveren? Het is tijd voor preventie! In het nadeel
Vraag het eens aan een dierenarts, hoeveel verwondingen moet hij jaarlijks behandelen die door een andere hond zijn toegebracht? Dan weet u meteen wat de mededeling ‘honden zullen elkaar nooit bijten’ waard is: niets. Honden bijten elkaar wel degelijk, en hard ook. Politiek is het niet correct om rassen te noemen, maar het is een feit dat kleine honden in het nadeel zijn ten opzichte van grote honden. Een Teckel bijt niet zo snel twee Rottweilers dood, andersom wel. Hoe zinnig is de mededeling ‘laat ze het maar uitvechten’, als dat een van beide partijen het leven kan kosten? Ik hoor nog vaak genoeg van eigenaren van slachtoffers dat de eigenaar van de doodbijtende hond heeft gezegd dat het kleine hondje (of de kat, dat komt ook voor) ‘erom vroeg’. Hoe moet dat klinken? ‘Hallo grote hond, wil jij mij doodbijten?’
54
hondenleven | december 2009
De eigenaar van de Rottweiler heeft niets meer van zich laten horen en mij met de kosten laten zitten. Ik kreeg wel een deel vergoed van de ziektekostenverzekering van mijn hond, maar ik vind dat de eigenaar van de dader verantwoordelijk is. Ook heb ik nog steeds niets vernomen van de politie. De financiële en lichamelijke schade zijn vervelend, maar het ergst vind ik de ‘geestelijke’ schade bij mijn hond. Die reageert nu, als ze aangelijnd is, vaak heel angstig en vervelend naar andere honden. Ze was altijd supervrolijk, maar nu grauwt ze op voorhand al om andere honden maar op afstand te houden. Ze is erg bang geworden, en dat vind ik heel jammer. Bianca Lodde, Amsterdam Wilt u het artikel ‘De schrik van de buurt’ van Iaira Boissevain uit Hondenleven nummer 9, november 2008, over de mogelijkheden die er zijn om op te treden tegen agressieve honden, alsnog ontvangen? Stuur dan een mail naar
[email protected] en wij mailen u het artikel dan als .pdf toe. Service van de zaak!
In mijn praktijk merk ik dat mensen geneigd zijn om braaf te vertrouwen op wat die eigenaar van de grote hond allemaal wel beweerde. Ieder afschuwelijk (en al of niet dodelijk) bijtincident werd voorafgegaan door zinnen als ‘hij doet niks’, ‘hij wil alleen spelen’ en de eerder genoemde fabel ‘als ze loslopen gebeurt er niks’. En wat heb je daaraan, als eigenaar van de kleine en dus kwetsbare hond? Niets! Wij vertrouwen te veel op de rechtvaardigheid van deze samenleving. Als iemand op straat zegt dat zijn hond niks doet, zal dat wel waar zijn. En anders kan ik hem nog wel aansprakelijk stellen.
Bovendien grijpt de politie wel in als een hond agressief is. Toch? Vergeet het maar. Ten eerste is het niet waar dat uw schade altijd vergoed zal worden. Aansprakelijk stellen is een lange, ingewikkelde kwestie, waarbij je langdurig zult moeten vechten voor je recht. Als het al lukt, heb je er je hond niet mee terug. Nooit meer. Ten tweede is de overheid zelden of nooit geïnteresseerd in bijtincidenten tussen honden onderling. Daar zijn niet eens regels voor. Ten derde, en dat is een gevolg van het tweede, lopen er dus honden rond
De feiten zijn eenvoudig: in Nederland zijn tientallen, zo niet honderden honden doodgebeten. die misschien al eerder in hun leven een andere hond ernstig hebben verwond of zelfs doodgebeten. Dat kunt u niet aan die honden zien, hun eigenaren zullen het u niet vertellen en uw hond is misschien het volgende slachtoffer. Ja, misschien staat u in uw recht, maar wat moet u daarmee? Het op de urn van uw doodgebeten viervoeter laten graveren? had Ik maar…
Bij slachtoffers als het echtpaar De Korte zal nog vele jaren het zinnetje ‘hadden we maar’ door hun hoofd spoken. Maar wat hadden ze dan moeten doen? Het antwoord is even simpel als incorrect in de politieke hondenarena. Hadden ze in vredes-
Fabels en feiten De genoemde bijtincidenten hebben een gemeenschappelijk kenmerk: ze werden voorafgegaan of begeleid, of goedgepraat met fabels en oneliners die in de hondenwereld hardnekkig geprogrammeerd lijken te zijn. De bekendste: • Hij doet niks hoor, hij wil alleen maar spelen. • Nooit optillen, anders wordt hij dominant of een angstbijter. • Als ze loslopen, gaat het altijd goed. • Ik heb mijn hele leven al honden, ik weet hoe dingen werken. • Een oudere hond zal een pup nooit echt bijten, hooguit ‘een beetje corrigeren’. • Laat ze het maar uitvechten. Als uw pup het nu niet leert, leert hij het nooit. • Uw hond moet zich onderwerpen. • Troosten mag niet! Dan maakt u het alleen maar erger! • Uw hond vroeg erom, want die moet zich overgeven/had zijn staartje te hoog/blafte tegen mijn hond/anders. De feiten zijn eenvoudig: in Nederland zijn tientallen, zo niet honderden honden doodgebeten. Ongetwijfeld is een groot deel van deze dodelijke bijtincidenten voorafgegaan door één van de fabeltjes hierboven. En voor zover u vertrouwt op een rechtvaardige samenleving: helaas. Honden die al eerder een andere hond ernstig hebben verwond en/of doodgebeten zijn niet herkenbaar, lopen niet met een bordje om hun nek, en hebben meestal geen muilkorf om: ‘Want anders denken de mensen dat hij vals is’.
hondenleven | december 2009
55
Bijtschade Hondenleven-dierenarts Bob Carrière: ‘In onze kliniek is de behandeling van honden die elkaar hebben gebeten wekelijks werk. De schade varieert van kleine gaatjes in de huid tot heftige huidontstekingen; een verwaarloosde of te laat behandelde bijtwond kan zeer ernstige gevolgen hebben. In erge gevallen kan het gaan om een gebroken poot of een fatale afloop.’ Laat er geen misverstand over bestaan: ook kleine hondjes kunnen bijten. De verwondingen op deze foto aan de edele delen van een grotere reu zijn het resultaat van een aanval van onderaf door een klein hondje.
naam maar niet naar deze ‘deskundige’ fokker geluisterd! Hadden ze hun gevoel maar gevolgd. Hadden ze hun Flosje maar opgetild toen die twee doodbijters aan kwamen rennen. Dan hadden ze hun hondje kunnen beschermen, dan had Flosje nu nog geleefd, dan hadden hun kinderen nu een hond gehad, in plaats van een foto en een trauma. Waar is het toch in vredesnaam vandaan gekomen, die theorie om honden maar te pas en te onpas op elkaar te laten botsen en af te wachten? Het staat toch als een paal boven water dat een vechtpartij tussen een (of meer) grote hond(en) en een kleine hond meer dan afschuwelijk kan uitpakken, vooral voor de kleinste hond? Laat honden alsjeblieft alleen met elkaar spelen als ze elkaar kennen. Bent u eigenaar van een grote hond? Dan hebt u een extra verantwoordelijkheid om gruwelijke incidenten te voorkomen. U zou zelf ook niet willen dat uw hond gedood werd, waarom doet u anderen dit dan wel aan? Bent u eigenaar van een kleine hond? Zorg dan boven alles voor veiligheid. Laat uw hond niet op grote honden af gaan, en maak nu meteen een eind aan het gekef en gegil aan de flexilijn. Zoek een trainer of therapeut en leer uw hondje om op
Ieder afschuwelijk bijtincident werd voorafgegaan door zinnen als ‘hij doet niks’ en ‘hij wil alleen spelen’.
56
hondenleven | december 2009
commando naast u te zitten en naar u te kijken. Het kan het leven van uw hond redden. Ja, het gaat vaak goed tussen loslopende honden, maar als het niet goed gaat, is de kleinste hond het kind van de rekening. Rechtszaken zijn alleen maar leuk voor juristen en verder voor niemand. Vertrouw daar dus vooral niet op, en bescherm altijd en allereerst uw hond. Het vertrouwen dat uw hond(je) altijd veilig is, is vals. regels moet je leren
Denk na. Laat u uw kind alleen op het fietsje naar de kleuterschool gaan? Of leert u het omgaan met verkeer en verkeersregels? Pups komen niet ter wereld met een ingebouwd navigatiesysteem ‘hoe om te gaan met honden die ik niet ken’, ze moeten dat voorzichtig en veilig leren. Een voorbeeld: een Duitse Herder heeft staande oren en een glooiende, iets afhangende staart met een haakje. Hij heeft van zijn moeder geleerd wat het betekent als de staart of oren omhooggaan, of omlaag. Gewapend met die informatie gaat u met uw acht weken oude Herderpup de straat op. Nu komt hij, de eerste keer dat u uw pup uitlaat, iemand tegen met een Beagle die ‘zijn hele leven al honden heeft’. De Beagle-eigenaar geeft u ongevraagd advies (want zo gaat dat als je een pup hebt): ‘Laat maar los hoor, ze moeten zelf uitvechten wie de baas is. Hoe sneller die kleine rakker van u dat weet, hoe beter.’ Uw adviseur heeft er blijkbaar geen benul van dat de lichaamstaal van de Beagle onbegrijpelijk is
voor de Herder. De Beagle draagt zijn staart en oren totaal anders in neutrale stand. Dat begrijpt uw Duitse Herderpup pas nadat u hem de gelegenheid heeft gegeven vertrouwd te worden met andere honden(rassen). Socialiseren is een vak apart, maar een pup leert er honden door ‘lezen’ die er anders uitzien dan hij gewend was. Daarmee kan de communicatie tussen honden verbeteren en de kans op noodlottige bijtincidenten en traumatische ervaringen afnemen.
te grazen genomen…
kwetsBaar
Normaal gesproken laat je ’s avonds nog even de hond uit en is er niks aan de hand. Helaas gold dit in juli niet voor ons en Balou, een kruising Whippet/Border Collie. Balou werd uit het niets aangevallen door de loslopende Argentijnse Dog van de buren, die niet meer wilde loslaten.
We sturen de kleuter met het fietsje niet zomaar de snelweg op. Die leren we voorzichtig eerst fietsen, dan onder begeleiding deelnemen aan het verkeer, en pas na jaren zelfstandig de weg op te gaan. En dan nog zijn vrachtwagens wel dodelijk voor fietsers, en andersom niet. Hoe goed een fietser zich ook aan de regels houdt, uitkijken voor vrachtwagens blijft nodig, omdat een botsing dodelijk is. Pups en kleine honden zijn net zo kwetsbaar. Die gooi je dus niet in het diepe met grote vreemde honden waarvan je niet weet of ze sociaal gedrag vertonen. Wat de eigenaar van de grote hond ook roept.
Met drie volwassenen kregen we Balou na twee heftige worstelpogingen uiteindelijk bevrijd. Op het eerste gezicht leek er niets ernstigs met Balou aan de hand te zijn, maar bij de dierenarts bleek dat hij direct moest worden geopereerd. Balou was flink te grazen genomen: hij zat onder de bijtplekken, met name in zijn hals, had een bloeding gehad in zijn keel, aan zijn linkerkant waren bijna al zijn ribben gekneusd en van zijn linker voorpoot waren pezen en spieren doorgebeten.
Of u nu een pup hebt, of een kleine en dus kwetsbare hond: uw viervoeter blijft niet in leven door op het recht te vertrouwen. Als de eigenaar van een grote(re) hond zijn verantwoordelijkheid niet neemt voor een veilige kennismaking, ga dan een blokje om of til uw hondje op. Laat die hondenmensen maar praten: liever optillen dan laten killen.
Wij zijn behoorlijk in shock van dit gebeuren en zullen moeten proberen het een plekje te geven. Ik hoop dat niemand dit ooit zal hoeven meemaken. Het is vreselijk om te zien hoe je hond voor je eigen ogen bijna wordt verscheurd, en de doodsangst die ze dan uitgillen, blijft je achtervolgen. Misschien slijt dit wel nooit. Familie Groen, Oudkarspel
hondenleven | december 2009
57
Hondenleven gastcolumn
Oog in oog Ik wandel met mijn hond Bo vaak een route langs weilanden en benijdenswaardig mooie huizen. In een van die huizen woont een prachtige Duitse Dog. Nu ben ik een beetje verliefd op Duitse Doggen, dus ik kom hem graag tegen. Ik had hem al een paar keer zijn baas zien uitlaten en het is een indrukwekkend schepsel. Hij is zo groot als een flatgebouw en zou tijdens een sollicitatie voor bewaker van Hades een prima kans maken. Gelukkig heeft hij zijn baas altijd aan de riem, dus geen probleem. Tot ik op een dag de Dog zomaar buiten zag liggen, los in de tuin. En hij zag ons ook. Zijn bazinnetje was lekker in het onkruid aan het grutten en zag ons pas toen het beest zijn bek opendeed, en er tussen de naar buiten wapperende kwijlslierten een gerommel uitkwam dat me deed denken aan een orkaan categorie 5. Ik was redelijk gerustgesteld omdat de eigenaresse erbij was en de hond achter een omheining zat, maar toen hij opstond, ik haar blik ving en haar ‘Oh shit, nee’ hoorde mompelen, werd ik toch redelijk zweterig. Bo niet, die vond het allemaal prachtig. Met één piepklein stapje kwam het beest over de omheining en wandelde op Bo af. Heel even stopte hij om de situatie in te schatten, en stond ik oog in oog met hem. Hij kwam tot mijn kruin. Toen sprong hij letterlijk bovenop Bo en begon hem aan zijn rug op te tillen. Ik bleef natuurlijk kalm en had de situatie volledig onder controle, dus ik begon harder dan Bo te gillen en in plaats van hem los te laten zoals ik heb geleerd, hield ik hem aan de riem. Heel dom, maar ik was zo bang dat ze er vandoor zouden gaan en we er niet meer bij zouden kunnen komen, en de Dog dan zou doorgaan tot Bo in verschillende onderdelen uit elkaar lag.
ik naar haar dat ze WAT MOEST DOEN! Hoewel ze maar 1 meter 30 was, en daarmee net iets kleiner dan haar Dog, was deze zeer onder de indruk toen ze hem duidelijk maakte dat hij naar huis moest. Zijn staart, die even daarvoor nog strijdlustig de lucht in stak, zakte onmiddellijk tot onder zeeniveau. Zijn oren gingen in zijn nek liggen en hij sloop naar binnen. Dat kwam waarschijnlijk door haar stemgeluid, ze klonk als een generaal met een ochtendhumeur. Ik sprong bijna in de houding. ‘Sorry hoor, is alles goed met hem?’ brulde ze. Bo zat onder het Duitse Doggenkwijl, maar mankeerde niks. Ik daarentegen trilde als een espenblad en heb – om de hoek natuurlijk – een potje zitten grienen. Bo kwam er gezellig bij zitten om mijn gezicht af te likken. Hij snapte er niks van, we hadden toch dikke pret gehad? Voorlopig ben ik nog niet langs het betreffende huis gelopen. Angst voor de hond, en vooral schaamte voor mijn onhandige optreden, weerhouden me. Blijk ik toch maar gewoon een mens te zijn. Fiona Huisman werkt als actrice bij theatergroep Klassekunst en woont in Drenthe samen met man, kat en hond. Kijk op www.fionahuisman.nl voor meer columns van haar hand.
Ondertussen kwam zijn vrouwtje aanrennen. Omdat ik mijn hond graag in één stuk wilde houden, krijste
hondenleven | december 2009
59
