Holland Rijnland Monitor Aanpak Kindermishandeling
1
© 2012 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
Auteurs Mariska Zoon Erik Jan de Wilde René van Vianen
Nederlands Jeugdinstituut Catharijnesingel 47 Postbus 19221 3501 DE Utrecht Telefoon 030 - 230 63 44 Website www.nji.nl E-mail
[email protected]
2
Inhoudsopgave 1.
Inleiding…………………………………………………………………………………… 4 1.1 Monitor Aanpak Kindermishandeling.……………………………………………..……. 4 1.2 Leeswijzer…………………………………………………………………………………………… 4
2.
Aard en omvang kindermishandeling…………….…………………………….. 2.1 Prevalentie kindermishandeling……………………………………………………………. 2.2 Meldingen gedifferentieerd………………………………………………………………….. 2.2.1 Alphen aan den Rijn ………….……………………………………………….... 2.2.2 Hillegom …………………………………………………………………………….. 2.2.3 Kaag en Braassem ……………………………………………………………….. 2.2.4 Katwijk ……………………………………………………………………………….. 2.2.5 Leiden ………………………………………………………………………………... 2.2.6 Leiderdorp ………………………………………………………….…..………….. 2.2.7 Lisse …………………………………………………………………………………... 2.2.8 Nieuwkoop ………………………………………………..……………………….. 2.2.9 Noordwijk ………………………………………………………………………….. 2.2.10 Noordwijkerhout ………………………………………………..…………….. 2.2.11 Oegstgeest ……………………………………………………………….……….. 2.2.12 Rijnwoude …………………………………………………………………….….. 2.2.13 Teylingen ………………………………………………………………...……….. 2.2.14 Voorschouten ……………………………………………………………..…….. 2.2.15 Zoeterwoude ……………………………………………………………………..
3.
Kwaliteit van de ketenaanpak...................................................……… 42 3.1 De 55 voorwaarden van Hermanns……………………………………………………….. 42 3.2 Samenvatting van de indicatoren…………………………………………………………. 42
4.
Conclusies………………………………………………………………………………… 4.1 Kwaliteit van de ketenaanpak..…………………………………………………………….. 4.2 Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling………………………………. 4.3 De koppeling tussen aard en omvang en ketenaanpak…………………………….
5 5 12 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40
44 44 45 45
Bijlagen……………………………………………………………………………………………… 47 Bijlage 1. Indicatoren Aanpak Kindermishandeling…………………………………….. 47 Bijlage 2. Over het Nederlands Jeugdinstituut……………………………………………. 61
3
Inleiding Inzicht in de aanpak van kindermishandeling is voor een gemeente van belang inzake de komende transitie voor de jeugdzorg. De gemeenten worden verantwoordelijk voor de zorg voor jeugd (van preventie tot curatie). De gemeenten krijgen daarmee ook de financiële verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg. De kosten van kindermishandeling en (behandel)interventies kunnen behoorlijk oplopen. De vraag is hoe gemeenten de financiële kosten kunnen beperken.
1.1 Monitor Aanpak Kindermishandeling In het kader van hoe verder met de regionale aanpak kindermishandeling is door het Nederlands Jeugdinstituut in opdracht van de Bernhard van Leer Foundation een monitor voor gemeenten ontwikkeld. Deze monitor beoogt de stand van zaken bij de aanpak van kindermishandeling voor een gemeente weer te geven. Het is een instrument dat gebruikt kan worden om vragen te stellen en te leren. Op welke punten gaat het goed bij de regionale aanpak en op welke punten kan de een gemeente haar aanpak verbeteren? De monitor meet twee aspecten: 1. Aard en omvang van kindermishandeling. 2. Kwaliteit van de ketenaanpak. Bij de aard en omvang gaat het om een schatting per gemeente van de prevalenties van kindermishandeling alsmede het aantal meldingen van kindermishandeling bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). De beoordeling van de kwaliteit van de ketenaanpak komt voort uit het gedeelte van de monitor dat is ingevuld door de gemeente zelf en betreft vragen over de aanpak/het beleid dat de gemeente hanteert ten aanzien van kindermishandeling.
1.2 Leeswijzer Voor u ligt het definitieve rapport voor de regio Holland Rijnland. Een eerdere versie (waarin alleen cijfers bekend waren voor de gemeente Leiden) is met de gemeente Leiden besproken op 26 juni 2012. Naar aanleiding van dat gesprek zijn nog enkele aanpassingen gedaan. Tevens zijn de cijfers van de gehele regio Holland Rijnland toegevoegd. In het volgende hoofdstuk wordt de aard en omvang van kindermishandeling in de regio Holland Rijnland gepresenteerd. De kwaliteit van de ketenaanpak wordt beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 worden een aantal conclusies en aanbevelingen op een rij gezet. In de bijlage is de gehele, door de regio ingevulde, monitor terug te vinden.
4
2. Aard en omvang kindermishandeling 2.1 Prevalentie kindermishandeling Bij de aard en omvang gaat het allereerst om een schatting van de prevalenties van kindermishandeling op basis van bevolkingsstatistieken. Uit een studie van Alink, Van IJzendoorn, Bakermans-Kranenburg, Pannebakker, Vogels en Euser (2011) 1 naar de omvang en aard van mishandeling van kinderen en jeugdigen van 0-17 jaar in Nederland, blijkt dat de geschatte omvang van kindermishandeling in 2010 (de jaarprevalentie) uitkomt op ongeveer 34 gevallen van kindermishandeling op iedere 1.000 kinderen (3,4%). In tabel 2 is op basis van dit percentage uitgerekend hoeveel jeugdigen dat in de regio Holland Rijnland zouden zijn (ongewogen prevalentieschatting). Cijfers worden per gemeente gegeven. De prevalentie van kindermishandeling hangt echter af van de aanwezigheid van meerdere risicofactoren. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld een laag opleidingsniveau of werkloosheid van de ouder(s) of eenoudergezinnen (Alink et al., 2011). De geschatte prevalentie van kindermishandeling kan anders uitvallen wanneer er meer of minder risicofactoren aanwezig zijn in een gemeente (gewogen prevalentieschatting). In tabel 2 is daarom ook te lezen wat de gewogen prevalentieschatting is in de regio Holland Rijnland. In tabel 1 wordt allereerst een overzicht gegeven van het aantal jeugdigen, zowel in Nederland als in de regio Holland Rijnland, opgedeeld per gemeente.
Aantal jeugdigen (CBS)
2010
2011
LANDELIJK, totaal aantal jeugdigen:
3.720.329
3.705.692
17101 3482 7249 6370
17012 3618 7150 6244
4436 859 1919 1658
4430 890 1933 1607
6064 1078 2639 2347
5988 1059 2602 2327
ALPHEN AAN DEN RIJN, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: HILLEGOM, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: KAAG EN BRAASSEM, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: Tabel 1. Aantal jeugdigen.
Alink, L., IJzendoorn, R. van, Bakermans-Kranenburg, M., Pannebakker, F., Vogels, T., & Euser, S. (2011). Kindermishandeling in Nederland anno 2010: De tweede nationale prevalentiestudie mishandeling van kinderen en jeugdigen (NPM-2010). Leiden: Casimir Publishers. 1
5
Aantal jeugdigen (CBS) KATWIJK, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: LEIDEN, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: LEIDERDORP, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: LISSE, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: NIEUWKOOP, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: NOORDWIJK, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: NOORDWIJKERHOUT, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: OEGSTGEEST, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: RIJNWOUDE, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: Vervolg tabel 1. Aantal jeugdigen.
6
2010
2011
15685 3182 6615 5888
15563 3161 6606 5796
22422 5015 9120 8287
22276 5057 8999 8220
6218 1095 2670 2453
6138 1075 2636 2427
5047 919 2155 1973
5041 930 2161 1950
6471 1150 2723 2598
6318 1104 2699 2515
5175 998 2145 2032
5114 975 2121 2018
3508 568 1559 1381
3455 561 1498 1396
5532 941 2327 2264
5485 975 2306 2204
4430 811 1880 1739
4360 809 1842 1709
Aantal jeugdigen (CBS)
2010
2011
8984 1579 4015 3390
8941 1557 3934 3450
5543 1060 2313 2170
5646 1097 2385 2164
1877 279 757 841
1837 278 742 817
Prevalentie
2010
2011
ALPHEN AAN DEN RIJN Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen2 prevalentieschatting:
581 359
578 358
HILLEGOM Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
151 129
151 129
KAAG EN BRAASSEM Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
206 174
204 172
KATWIJK Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
533 506
529 502
LEIDEN Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
762 618
757 614
LEIDERDORP Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
211 139
209 137
TEYLINGEN, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: VOORSCHOTEN, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: ZOETERWOUDE, totaal aantal jeugdigen: 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar: Vervolg tabel 1. Aantal jeugdigen.
Tabel 2. Geschatte prevalentie kindermishandeling.
2
De geschatte ongewogen prevalentie werd hier gecorrigeerd op grond van een regressiemodel dat de beste voorspelling leverde voor variatie in meldingen.
7
Prevalentie
2010
2011
LISSE Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
172 203
171 203
NIEUWKOOP Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
220 159
215 155
NOORDWIJK Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
176 169
174 167
NOORDWIJKERHOUT Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
119 121
117 119
OEGSTGEEST Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
188 188
186 186
RIJNWOUDE Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
151 125
148 123
TEYLINGEN Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
305 226
304 225
VOORSCHOTEN Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
188 150
192 152
ZOETERWOUDE Ongewogen prevalentieschatting (3,4%): Gewogen prevalentieschatting:
64 52
62 51
Vervolg tabel 2. Geschatte prevalentie kindermishandeling.
In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van het aantal meldingen van kindermishandeling aan de afdeling AMK van het Bureau Jeugdzorg. Het is niet bekend in de lokale keten (jeugdgezondheidszorg, politie, kinderopvang, onderwijs et cetera) bij hoeveel kinderen zij vermoedens hebben van kindermishandeling. De lokale instellingen kunnen dit vastleggen in de Verwijs Index Risicojongeren (VIR), maar een betrouwbare bron voor gegevensanalyse vormt de VIR nog niet. Wel is het een gegeven dat veel professionals in de lokale keten en burgers hun zorgen uiten bij de Bureaus Jeugdzorg: de toegang en het AMK. De vijftien Bureaus Jeugdzorg hebben deze (gezamenlijke) toegang verschillend vormgegeven. Beide bronnen zouden benut moeten worden om een compleet beeld te krijgen van het totaal aantal casus dat gemeld wordt en waarbij kindermishandeling (mogelijk) speelt. De zorgmeldingen bij Bureau Jeugdzorg (Toegang) worden in een ander systeem geregistreerd en het gaat hier niet uitsluitend om jeugdigen waarbij vermoedens
8
van kindermishandeling speelt. Deze gegevens zijn niet gebruikt. De afdeling AMK van het Bureau Jeugdzorg maakt gebruik van een landelijk registratiesysteem waarin alle meldingen van professionals en burgers staan. Hoewel het hier een selectie betreft van de totale groep zijn het deze cijfers waarvoor om praktische redenen (beschikbaarheid) voor gekozen is. Naast de meldingen bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling van het Bureau Jeugdzorg komen er meldingen over kindermishandeling binnen bij Bureau Jeugdzorg (Toegang). Een gedeelte hiervan wordt doorgeleid voor nader onderzoek naar het AMK en komt dus wel in de cijfers terug, een ander gedeelte wordt door de Toegangsmedewerkers zelf opgepakt en afgehandeld en zit dus niet in de cijfers van het AMK. De cijfers van Bureau Jeugdzorg (Toegang) zijn in dit document niet meegenomen. In onderstaande cijfers betreft het altijd kinderen, geen gezinnen.
Aantallen kindermishandeling
2010
2011
Aantal vermoedens van kindermishandeling jeugdgezondheidszorg / politie/ VIR
onbekend
onbekend
Aantal zorgmeldingen Bureau Jeugdzorg
onbekend
onbekend
Betrokken kinderen uit ALPHEN AAN DEN RIJN 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
375 85 210 80
330 64 164 102
Betrokken kinderen uit HILLEGOM 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
45 11 22 12
57 13 26 18
Betrokken kinderen uit KAAG EN BRAASSEM 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
49 9 28 12
52 13 26 13
Betrokken kinderen uit KATWIJK 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
161 42 76 43
197 60 87 50
Betrokken kinderen uit LEIDEN 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
513 125 239 149
434 132 182 120
Betrokken kinderen uit LEIDERDORP 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
59 9 34 16
67 13 28 26
Tabel 3. Aantal meldingen bij AMK.
9
Aantallen kindermishandeling
2010 57 11 28 18
2011 61 13 33 15
Betrokken kinderen uit NIEUWKOOP 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
91 17 53 21
80 11 46 23
Betrokken kinderen uit NOORDWIJK 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
95 21 42 32
81 12 44 25
Betrokken kinderen uit NOORDWIJKERHOUT 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
40 5 24 11
40 7 17 16
Betrokken kinderen uit OEGSTGEEST 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
50 6 18 26
42 7 14 21
Betrokken kinderen uit RIJNWOUDE 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
49 7 27 15
57 17 30 10
Betrokken kinderen uit TEYLINGEN 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
91 20 44 27
70 22 30 18
Betrokken kinderen uit VOORSCHOTEN 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
93 30 39 24
84 17 36 31
Betrokken kinderen uit ZOETERWOUDE 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
7 2 1 4
12 4 6 2
Betrokken kinderen uit LISSE 0 tot 4 jaar: 4 tot 12 jaar: 12 t/m 18 jaar:
Vervolg tabel 3. Aantal meldingen bij AMK.
10
2.2 Meldingen gedifferentieerd In deze paragraaf wordt per gemeente drie tabellen gegeven. De volgende tabellen geven meer differentiatie aangebracht naar type contactnemer, type mishandeling en het vervolg na de melding. In tabel 4 wordt gekeken naar het verwijsgedrag van specifieke doelgroepen. Per leeftijdsgroep wordt aangegeven waar de melding vandaan komt. De melding kan betrekking hebben op meerdere kinderen in het gezin. Het totaal aantal contactnemers in de verschillende leeftijdsgroepen (0-4; 412; 12-18 jaar) ligt dan ook lager. Hier staat ook het AMK tussen. Dit komt omdat het AMK de bevoegdheid heeft om als één kind uit een gezin gemeld is, ook voor een eventueel aanwezige broertjes of zusjes onderzoek te doen naar hun situatie. Tabel 5 beschrijft het type geregistreerde vorm van kindermishandeling. De totalen in deze tabel zijn hoger dan het aantal meldingen in tabel 3. Het verschil kan komen doordat er vaak meerdere contactnemers een melding doen over hetzelfde kind, en omdat er bij één kind vaak sprake is van meerdere soorten mishandeling. Volgens Alink et al. (2011) is er in bijna de helft van de gevallen sprake van comorbiditeit: bijna de helft van de mishandelde kinderen is slachtoffer van meerdere vormen van mishandeling. Nadat er een melding is gedaan wordt onderzoek gestart door het AMK. In tabel 6 wordt aangegeven wat het vervolg is geweest na dit onderzoek. Een onderzoek door het AMK kan verschillende uitkomsten hebben: - Er kan op basis van onderzoek geconcludeerd worden dat er geen sprake is van kindermishandeling. - Het onderzoek door het AMK kan kindermishandeling niet bevestigen. Maar ook het tegendeel kan niet worden bewezen: het AMK kon niet voldoende informatie achterhalen. - De mishandeling van het kind stopte voordat het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling het onderzoek afsloot. - Mishandeling is vastgesteld. De ouders werken vrijwillig mee aan hulpverlening. Het AMK verwijst het gezin door naar vrijwillige vormen van hulpverlening. - Mishandeling is vastgesteld. Ouders werken niet vrijwillig mee of de veiligheid van het kind is in gevaar. Het AMK draagt de casus over aan de Raad voor de Kinderbescherming. Zij doen nader onderzoek en kunnen om een justitiële maatregel verzoeken bij de kinderrechter. De categorieën in tabel 6 vertonen geen overlap.
11
2.2.1 Alphen aan den Rijn
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
5 0 45 0 3 0 0 0 0 0 2 1
9 2 39 8 7 0 0 0 7 0 0 0
56
74
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
13 93 5 6 5 3 3 7 1 8 4 4 152
25 111 4 11 2 8 1 10 0 7 7 5 191
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB
6
5
80
34
1
1
Huisarts/ Ziekenhuis
3
4
GGZ
0
4
Bureau Jeugdzorg
1
10
Overige Jeugdzorg
2
0
AMK
6
2
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
1
0
Onderwijs
4
3
Welzijn
3
4
Overig
4
10
Totaal
111
77
Tabel 4.1. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
12
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Alpen a/d Rijn
Alpen a/d Rijn
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
113
16,3
74
12,5
8,3
41
5,90
37
6,30
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
51
7,40
27
4,60
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
162
23,4
128
21,7
Seksueel Misbruik
2,2
8
1,20
9
1,50
Psychisch geweld
8,9
68
9,80
62
10,5
PCF/MbP
0,2
3
,40
0
,00
22,2
217
31,4
232
39,3
0,1
3
,40
0
,00
11,3
26
3,80
21
3,60
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
692
590
Tabel 5.1. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Alpen a/d Rijn
Alpen a/d Rijn
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
6
1,6
4
1,2
Mishandeling niet bevestigd
11,7
33
8,7
20
6,0
Mishandeling beëindigd
7,8
7
1,8
2
,6
60,2
303
79,7
267
79,5
12,5
28
7,4
34
10,1
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
3
0,8
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
2,7
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
380
Tabel 6.1. Vervolg na onderzoek door AMK.
13
336
2.2.2 Hillegom
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
0 0 7 1 1 0 0 0 1 0 0 0
0 0 7 0 2 0 0 0 1 0 0 0
10
11
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
1 13 0 3 1 0 0 2 0 0 0 0 20
1 9 0 4 0 0 1 3 0 2 0 0 20
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
0
0
Politie
5
6
CJG / GGD / CB
0
1
Huisarts/ Ziekenhuis
4
0
GGZ
2
0
Bureau Jeugdzorg
2
1
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
1
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
1
3
Welzijn
0
0
Overig
1
0
Totaal
16
11
Tabel 4.2. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
14
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Hillegom
Hillegom
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
14
16,7
9
8,70
8,3
9
10,7
11
10,6
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
4
4,80
4
3,80
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
22
26,2
30
28,8
Seksueel Misbruik
2,2
1
1,20
5
4,80
Psychisch geweld
8,9
8
9,50
11
10,6
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
25
29,8
33
31,7
0,1
0
,00
0
,00
11,3
1
1,20
1
1,00
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
84,0
104
Tabel 5.2. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Hillegom
Hillegom
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
0
0
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
3
6,7
4
7,1
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
34
75,6
44
78,6
12,5
8
17,8
8
14,3
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
45
Tabel 6.2. Vervolg na onderzoek door AMK.
15
56
2.2.3 Kaag en Braassem
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
1 0 7 0 0 0 0 0 0 0 0 4
1 0 2 0 1 1 0 0 0 0 0 1
12
5
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
2 10 0 1 3 0 0 0 0 2 0 2 20
0 12 0 4 0 3 0 0 0 1 0 2 22
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
1
0
Politie
6
8
CJG / GGD / CB
0
0
Huisarts/ Ziekenhuis
4
1
GGZ
0
0
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
3
0
Welzijn
0
0
Overig
1
2
Totaal
15
11
Tabel 4.3. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
16
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Kaag en Braassem
Kaag en Braassem
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
12
13,6
19
18,8
8,3
3
3,40
10
9,90
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
6
6,80
8
7,90
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
20
22,7
26
25,7
Seksueel Misbruik
2,2
4
4,50
0
,00
Psychisch geweld
8,9
8
9,10
8
7,90
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
34
38,6
28
27,7
0,1
0
,00
0
,00
11,3
1
1,10
2
2,00
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
88,0
101
Tabel 5.3. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Kaag en Braassem
Kaag en Braassem
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
0
0
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
4
8,2
4
7,4
Mishandeling beëindigd
7,8
2
4,1
1
1,9
60,2
40
81,6
48
88,9
12,5
3
6,1
1
1,9
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
49
Tabel 6.3. Vervolg na onderzoek door AMK.
17
54
2.2.4 Katwijk
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
3 0 34 1 2 0 0 1 6 4 6 2
6 0 25 0 4 0 2 0 0 0 1 1
59
39
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
9 40 2 5 2 2 2 3 3 2 4 0 78
7 44 1 2 0 1 0 2 0 0 0 5 62
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
4
3
Politie
32
37
CJG / GGD / CB
4
2
Huisarts/ Ziekenhuis
0
3
GGZ
1
0
Bureau Jeugdzorg
1
1
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
3
2
Welzijn
0
0
Overig
4
0
Totaal
49
48
Tabel 4.4. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
18
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Katwijk
Katwijk
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
37
13,2
45
12,5
8,3
17
6,00
28
7,80
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
22
7,80
26
7,20
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
60
21,4
98
27,1
Seksueel Misbruik
2,2
5
1,80
5
1,40
Psychisch geweld
8,9
21
7,50
34
9,40
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
100
35,6
112
31,0
0,1
1
,40
0
,00
11,3
18
6,40
12
3,30
0
,00
1
,30
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
281
361
Tabel 5.4. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Katwijk
Katwijk
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
0,6
7
3,6
Mishandeling niet bevestigd
11,7
4
2,4
10
5,1
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
1
,5
60,2
153
92,7
156
79,6
12,5
4
2,4
20
10,2
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
3
1,8
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
1,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
165
Tabel 6.4. Vervolg na onderzoek door AMK.
19
196
2.2.5 Leiden
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
13 0 68 12 11 1 1 2 4 3 4 5
9 2 60 7 6 2 1 3 4 2 6 4
125
113
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
18 110 2 11 2 2 0 5 0 4 1 13 174
21 125 7 13 10 1 4 8 6 5 7 6 217
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
14
7
Politie
65
89
CJG / GGD / CB
1
3
Huisarts/ Ziekenhuis
11
14
GGZ
4
8
Bureau Jeugdzorg
4
4
Overige Jeugdzorg
1
2
AMK
10
14
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
5
Onderwijs
8
12
Welzijn
1
3
Overig
8
6
Totaal
127
167
Tabel 4.5. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
20
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Leiden
Leiden
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
174
18,2
97
12,9
8,3
64
6,70
48
6,40
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
52
5,40
45
6,00
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
248
25,9
206
27,3
Seksueel Misbruik
2,2
24
2,50
21
2,80
Psychisch geweld
8,9
91
9,50
57
7,60
PCF/MbP
0,2
1
,10
1
,10
22,2
269
28,1
254
33,7
0,1
1
,10
0
,00
11,3
34
3,50
23
3,10
0
,00
1
,10
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
958
754
Tabel 5.5. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Leiden
Leiden
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
7
1,3
2
,5
Mishandeling niet bevestigd
11,7
34
6,5
30
6,9
Mishandeling beëindigd
7,8
15
2,9
12
2,7
60,2
423
81
365
83,5
12,5
40
7,7
25
5,7
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
3
0,6
1
,2
Onbekend
0,4
0
0
1
,5
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
522
Tabel 6.5. Vervolg na onderzoek door AMK.
21
437
2.2.6 Leiderdorp
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
1 0 9 0 2 0 0 0 0 0 0 0
0 0 6 0 2 0 0 0 0 0 0 0
12
8
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
0 21 0 0 3 0 0 0 0 1 0 0 25
9 21 0 2 0 1 0 1 0 1 0 0 35
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
0
0
Politie
17
14
CJG / GGD / CB
2
0
Huisarts/ Ziekenhuis
2
0
GGZ
2
0
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
1
0
AMK
0
2
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
3
1
Welzijn
0
0
Overig
0
0
Totaal
27
17
Tabel 4.6. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
22
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Leiderdorp
Leiderdorp
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
15
16,1
12
11,9
8,3
3
3,20
10
9,90
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
7
7,50
4
4,00
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
25
26,9
28
27,7
Seksueel Misbruik
2,2
2
2,20
7
6,90
Psychisch geweld
8,9
5
5,40
5
5,00
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
34
36,6
34
33,7
0,1
0
,00
0
,00
11,3
2
2,20
1
1,00
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
93,0
101
Tabel 5.6. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Leiderdorp
Leiderdorp
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
1,7
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
9
15
2
3,0
Mishandeling beëindigd
7,8
3
5
0
,0
60,2
46
76,7
62
92,5
12,5
1
1,7
3
4,5
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
60
Tabel 6.6. Vervolg na onderzoek door AMK.
23
67
2.2.7 Lisse
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
3 0 7 1 0 0 0 0 0 0 0 0
3 0 6 1 1 0 0 0 0 0 0 0
11
11
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
6 8 4 0 0 0 0 3 0 3 0 2 26
1 9 0 1 3 0 0 7 0 1 0 0 22
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
0
0
Politie
13
11
CJG / GGD / CB
1
0
Huisarts/ Ziekenhuis
0
2
GGZ
2
0
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
3
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
1
2
Welzijn
0
0
Overig
0
1
Totaal
17
19
Tabel 4.7. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
24
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Lisse
Lisse
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
28
23,0
17
13,3
8,3
8
6,60
13
10,2
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
15
12,3
11
8,60
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
30
24,6
35
27,3
Seksueel Misbruik
2,2
5
4,10
3
2,30
Psychisch geweld
8,9
12
9,80
13
10,2
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
22
18,0
34
26,6
0,1
0
,00
0
,00
11,3
2
1,60
2
1,60
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
122
128
Tabel 5.7. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Lisse
Lisse
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
4
7
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
4
7
5
8,2
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
39
68,4
49
80,3
12,5
10
17,5
7
11,5
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
57
Tabel 6.7. Vervolg na onderzoek door AMK.
25
61
2.2.8 Nieuwkoop
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
2 0 2 0 3 1 0 0 2 0 0 0
3 0 9 1 0 1 0 0 2 0 0 1
11
16
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
6 21 0 1 6 2 0 5 1 1 0 0 43
7 27 0 1 2 2 0 3 0 0 0 4 46
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
4
4
Politie
8
10
CJG / GGD / CB
0
0
Huisarts/ Ziekenhuis
2
0
GGZ
1
1
Bureau Jeugdzorg
0
1
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
4
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
2
0
Welzijn
1
0
Overig
0
3
Totaal
22
19
Tabel 4.8. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
26
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Nieuwkoop
Nieuwkoop
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
40
21,4
33
18,8
8,3
10
5,30
9
5,10
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
9
4,80
12
6,80
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
40
21,4
50
28,4
Seksueel Misbruik
2,2
2
1,10
0
,00
Psychisch geweld
8,9
26
13,9
18
10,2
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
50
26,7
42
23,9
0,1
0
,00
0
,00
11,3
10
5,30
12
6,80
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
187
176
Landelijk
Nieuwkoop
Nieuwkoop
2011
2010
2011
Tabel 5.8. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
0
0
1
1,3
Mishandeling niet bevestigd
11,7
7
7,6
9
11,5
Mishandeling beëindigd
7,8
2
2,2
5
6,4
60,2
76
82,6
58
74,4
12,5
7
7,6
2
2,6
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
3
3,8
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
92
Tabel 6.8. Vervolg na onderzoek door AMK.
27
78
2.2.9 Noordwijk
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
2 0 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0
4 0 7 1 4 0 0 0 0 0 0 0
10
18
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
10 24 0 4 1 0 0 1 0 1 0 0 41
5 20 1 2 0 2 0 2 0 6 0 0 38
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
3
4
Politie
13
16
CJG / GGD / CB
2
0
Huisarts/ Ziekenhuis
3
0
GGZ
3
0
Bureau Jeugdzorg
0
2
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
3
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
3
3
Welzijn
0
0
Overig
0
1
Totaal
27
29
Tabel 4.9. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
28
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Noordwijk
Noordwijk
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
28
15,0
31
18,8
8,3
19
10,2
13
7,90
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
18
9,60
8
4,80
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
33
17,6
41
24,8
Seksueel Misbruik
2,2
8
4,30
2
1,20
Psychisch geweld
8,9
24
12,8
23
13,9
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
49
26,2
46
27,9
0,1
0
,00
0
,00
11,3
8
4,30
1
,60
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
187
165
Landelijk
Noordwijk
Noordwijk
2011
2010
2011
Tabel 5.9. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
3
3,2
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
10
10,5
4
5,0
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
76
80
75
93,8
12,5
6
6,3
1
1,3
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
95
Tabel 6.9. Vervolg na onderzoek door AMK.
29
80
2.2.10 Noordwijkerhout
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
0 1 2 0 1 0 0 0 2 0 0 0
1 0 2 0 1 0 0 0 1 0 0 0
6
5
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
1 15 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 17
5 10 0 1 2 0 0 1 0 0 2 1 22
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
1
1
Politie
11
7
CJG / GGD / CB
0
0
Huisarts/ Ziekenhuis
0
0
GGZ
1
1
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
1
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
1
0
Welzijn
0
0
Overig
0
1
Totaal
15
10
Tabel 4.10. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
30
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK Affectieve Verwaarlozing
Landelijk
Noordwijkerhout
Noordwijkerhout
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
12,0
8
10,3
13
20,6
8,3
3
3,80
4
6,30
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
3
3,80
4
6,30
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
16
20,5
13
20,6
Seksueel Misbruik
2,2
3
3,80
0
,00
Psychisch geweld
8,9
15
19,2
5
7,90
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
26
33,3
22
34,9
0,1
0
,00
0
,00
11,3
4
5,10
2
3,20
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
78,0
63
Tabel 5.10. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Noordwijkerhout
Noordwijkerhout
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
0
0
1
2,6
Mishandeling niet bevestigd
11,7
0
0
2
5,3
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
37
92,5
35
92,1
12,5
3
7,5
0
,0
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
40
Tabel 6.10 Vervolg na onderzoek door AMK.
31
38
2.2.11 Oegstgeest
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0
6
5
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
2 9 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 11
1 12 1 0 0 0 0 2 0 1 0 1 18
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
2
1
Politie
14
20
CJG / GGD / CB
0
2
Huisarts/ Ziekenhuis
0
0
GGZ
1
0
Bureau Jeugdzorg
1
1
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
0
1
Welzijn
0
0
Overig
0
1
Totaal
18
26
Tabel 4.11. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
32
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Oegstgeest
Oegstgeest
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
7
9,30
6
9,80
8,3
2
2,70
4
6,60
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
4
5,30
1
1,60
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
17
22,7
13
21,3
Seksueel Misbruik
2,2
2
2,70
2
3,30
Psychisch geweld
8,9
4
5,30
8
13,1
PCF/MbP
0,2
1
1,30
0
,00
22,2
36
48,0
27
44,3
0,1
0
,00
0
,00
11,3
2
2,70
0
,00
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
75,0
61
Tabel 5.11. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Oegstgeest
Oegstgeest
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
2
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
4
8
6
15,4
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
42
84
31
79,5
12,5
3
6
0
,0
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
5,1
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
50
Tabel 6.11. Vervolg na onderzoek door AMK.
33
39
2.2.12 Rijnwoude
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
6 0 3 0 3 0 0 0 0 0 0 1
0 0 5 0 0 0 0 0 1 0 0 0
13
6
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
5 11 0 4 2 0 0 0 0 2 3 1 28
1 13 0 2 0 0 0 2 0 0 2 0 22
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
0
0
Politie
3
9
CJG / GGD / CB
0
0
Huisarts/ Ziekenhuis
0
0
GGZ
3
0
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
3
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
0
1
Welzijn
0
0
Overig
0
0
Totaal
6
13
Tabel 4.12. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
34
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Rijnwoude
Rijnwoude
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
14
16,7
18
14,3
8,3
1
1,20
15
11,9
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
2
2,40
13
10,3
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
24
28,6
29
23,0
Seksueel Misbruik
2,2
0
,00
2
1,60
Psychisch geweld
8,9
7
8,30
15
11,9
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
34
40,5
32
25,4
0,1
0
,00
0
,00
11,3
2
2,40
2
1,60
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
84,0
126
Tabel 5.12. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Rijnwoude
Rijnwoude
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
2
3
5,5
Mishandeling niet bevestigd
11,7
6
12
5
9,1
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
43
86
42
76,4
12,5
0
0
5
9,1
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
50
Tabel 6.12. Vervolg na onderzoek door AMK.
35
55
2.2.13 Teylingen
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
0 0 14 0 4 0 0 0 1 0 1 0
5 0 7 0 2 2 2 0 1 0 0 2
20
19
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
0 21 0 1 0 0 0 2 0 0 2 0 26
12 20 3 2 0 3 0 1 0 0 0 1 42
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
1
4
Politie
16
14
CJG / GGD / CB
0
1
Huisarts/ Ziekenhuis
1
4
GGZ
0
0
Bureau Jeugdzorg
0
1
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
0
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
3
1
Welzijn
0
1
Overig
0
1
Totaal
21
27
Tabel 4.13. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
36
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Teylingen
Teylingen
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
28
16,0
9
8,70
8,3
12
6,90
8
7,70
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
9
5,10
5
4,80
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
53
30,3
23
22,1
Seksueel Misbruik
2,2
4
2,30
2
1,90
Psychisch geweld
8,9
20
11,4
6
5,80
PCF/MbP
0,2
0
,00
1
1,00
22,2
39
22,3
46
44,2
0,1
0
,00
0
,00
11,3
10
5,70
4
3,80
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
175
104
Tabel 5.13. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Teylingen
Teylingen
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
1,1
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
10
10,9
9
12,3
Mishandeling beëindigd
7,8
1
1,1
0
,0
60,2
78
84,8
58
79,5
12,5
2
2,2
6
8,2
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
92
Tabel 6.13. Vervolg na onderzoek door AMK.
37
73
2.2.14 Voorschoten
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
3 0 10 0 1 0 0 0 1 1 0 1
1 1 21 1 6 0 0 0 2 0 0 0
17
32
1 22 2 1 1 0 0 0 0 2 0 1 32
4 25 2 1 0 0 0 4 0 0 0 0 37
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal 4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal 12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
4
3
Politie
17
12
CJG / GGD / CB
0
1
Huisarts/ Ziekenhuis
1
0
GGZ
0
0
Bureau Jeugdzorg
2
0
Overige Jeugdzorg
1
0
AMK
0
5
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
1
0
Welzijn
0
0
Overig
2
1
Totaal
29
23
Tabel 4.14. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
38
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK
Landelijk
Voorschoten
Voorschoten
2011
2010
2011
Affectieve Verwaarlozing
%
N
%
N
%
12,0
30
15,9
24
15,7
8,3
8
4,20
6
3,90
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
11
5,80
4
2,60
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
49
25,9
40
26,1
Seksueel Misbruik
2,2
2
1,10
1
,70
Psychisch geweld
8,9
24
12,7
12
7,80
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
57
30,2
59
38,6
0,1
0
,00
0
,00
11,3
8
4,20
7
4,60
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
189
153
Tabel 5.14. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Voorschoten
Voorschoten
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
1
1,1
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
0
0
5
5,9
Mishandeling beëindigd
7,8
3
3,2
0
,0
60,2
88
94,6
75
88,2
12,5
1
1,1
5
5,9
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
93
Tabel 6.14. Vervolg na onderzoek door AMK.
39
85
2.2.15 Zoeterwoude
Meldingen per leeftijdsgroep en contactnemer
2010
2011
0 tot 4 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Kinderopvang Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Welzijn Overig Totaal
0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2
4
2
4 tot 12 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt) Politie CJG / GGD / CB Huisarts/ Ziekenhuis GGZ Bureau Jeugdzorg Overige Jeugdzorg AMK Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf Onderwijs Welzijn Overig Totaal
0 5 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 6
1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
12 t/m 18 jaar: Sociale omgeving (familie, buurt)
0
2
Politie
2
0
CJG / GGD / CB
0
0
Huisarts/ Ziekenhuis
0
0
GGZ
0
0
Bureau Jeugdzorg
0
0
Overige Jeugdzorg
0
0
AMK
0
1
Vrouwenopvang / Blijf van mijn Lijf
0
0
Onderwijs
0
1
Welzijn
0
0
Overig
0
0
Totaal
2
4
Tabel 4.15. Meldingen bij AMK gedifferentieerd naar leeftijdsgroep en contactnemer.
40
Type geregistreerde vorm kindermishandeling bij AMK Affectieve Verwaarlozing
Landelijk
Zoeterwoude
Zoeterwoude
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
12,0
5
21,7
3
15,8
8,3
3
13,0
0
,00
Lichamelijke mishandeling Lichamelijke Verwaarlozing
7,4
3
13,0
0
,00
Pedagogische Verwaarlozing
27,5
4
17,4
5
26,3
Seksueel Misbruik
2,2
1
4,30
0
,00
Psychisch geweld
8,9
2
8,70
0
,00
PCF/MbP
0,2
0
,00
0
,00
22,2
5
21,7
9
47,4
0,1
0
,00
0
,00
11,3
0
,00
2
10,5
0
,00
0
,00
Getuige van huiselijk geweld Meisjesbesnijdenis Overig / anders Geen
0
Totaal
23,0
19
Tabel 5.15. Type geregistreerde vorm van kindermishandeling
Vervolg na onderzoek door AMK
Landelijk
Zoeterwoude
Zoeterwoude
2011
2010
2011
%
N
%
N
%
Geen mishandeling vastgesteld
7,0
0
0
0
,0
Mishandeling niet bevestigd
11,7
0
0
0
,0
Mishandeling beëindigd
7,8
0
0
0
,0
60,2
7
100
12
100
12,5
0
0
0
,0
0
0
0
0
,0
Vertrokken met onbekende bestemming
0,5
0
0
0
,0
Onbekend
0,4
0
0
0
,0
Mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening Mishandeling bevestigd, onderzoek door Raad van de Kinderbescherming Overleden na mishandeling
Totaal
7
Tabel 6.15. Vervolg na onderzoek door AMK.
41
12
3. Kwaliteit van de ketenaanpak 3.1 De 55 voorwaarden van Hermanns Hermanns (2008)3 heeft uitgewerkt welke 55 punten zodanig van belang zijn om een sluitende aanpak van kindermishandeling te bewerkstelligen. De indicatoren van de monitor zijn afgeleid van deze voorwaarden van Hermanns (2008). Niet alle voorwaarden kunnen in de monitor aan bod komen. Er is daarom voor een selectie gekozen, de kritische succesfactoren. Deze factoren zijn opgesteld aan de hand van eerdere rapportages van het NJi, een discussie met de implementatieadviseurs en op basis van de interviews met coördinatoren van gemeenten. Dit heeft uiteindelijk geleid tot 13 indicatoren, verdeeld over de onderwerpen ‘Samenwerking’, ‘Een aanbod voor iedereen’, ‘Aandacht voor ouders en kinderen in risicosituaties’, ‘Aandacht voor individuele risicogezinnen’, ‘Zorg bij de eerste signalen van problemen’, ‘Reacties op vermoeden van kindermishandeling’ en ‘Fataal verlopen kindermishandeling’. Deze indicatoren zijn voorzien van verschillende vragen die tezamen bestaan uit een oplopende schaal. Een indicator kan afwezig, aanwezig, operationeel of geborgd zijn. Wanneer de eerste vraag met ‘nee’ of ‘minder dan 50%’ beantwoordt wordt, is de indicator afwezig. Wanneer alle vragen positief beantwoord worden, is de indicator geborgd. Hoe meer indicatoren er operationeel en geborgd is, hoe meer er sprake is van een sluitende aanpak. In deze monitor worden de termen omgezet naar een overzichtelijk stoplicht. Hierbij geldt het volgende: afwezig is rood, aanwezig is oranje, operationeel is geel, geborgd is groen. In bijlage 1, de volledige monitor, staat per indicator bij welke vraag hier sprake van is.
3.2 Samenvatting van de indicatoren De regio Holland Rijnland heeft in 2012 de monitor Aanpak Kindermishandeling ingevuld. De volledige monitor is te vinden in de bijlage. In tabel 7 wordt een samenvatting gegeven, waarbij u in één oogopslag kunt zien welke indicatoren afwezig dan wel geborgd zijn.
Hermanns, J. (2008). Het bestrijden van kindermishandeling: Een aanpak die werkt. Utrecht/Den Haag: Nederlands Jeugdinstituut/ Ministerie van VWS.
3
42
Indicatoren ketenaanpak
Stoplicht
Samenwerking 0.1 Effectiviteit ketensamenwerking
groen
Een aanbod voor iedereen 1. Pedagogische advisering
groen
2. Voorlichting aan alle ouders over geweldloos opvoeden
geel
3. Voorlichting aan kinderen over kindermishandeling
oranje
Aandacht voor ouders en kinderen in risicosituaties 4. Inzet buurtgerichte programma's
oranje
Aandacht voor individuele risicogezinnen 5. Screenen van zwangere vrouwen
rood
Zorg bij de eerste signalen van problemen 6. Beschikbaarheid van gezinsondersteuning
groen
7. Bemoeizorg
groen
Reacties op vermoeden van kindermishandeling 8. Training van professionals
groen
9. Gebruik meldcode
geel
Meldcode bestuurlijk vastleggen
geel
Aandachtsfunctionaris
oranje
Rapporteren meldcode
rood
10. Samenwerking tussen politie en AMK
geel
11. ‘Wrap Around Care’
oranje
Fataal verlopen kindermishandeling 12. Stappenplan bij calamiteiten
geel
Tabel 7. Samenvatting van de indicatoren – kwaliteit van de ketenaanpak.
43
4. Conclusies 4.1 Kwaliteit van de ketenaanpak De monitor bestaat uit 13 indicatoren, verdeeld over zeven onderwerpen. Deze indicatoren zijn voortgekomen uit de 55 voorwaarden voor het bestrijden van kindermishandeling die Hermanns (2008) heeft opgesteld. Wat valt er op uit de monitor? 1.
In de monitor worden vijf indicatoren groen gescoord (geborgd), namelijk ‘Effectiviteit ketensamenwerking’, ‘Pedagogische advisering’, ‘Beschikbaarheid van gezinsondersteuning’, ‘Bemoeizorg’ en ‘Training van professionals’. Dit betekent dat de regio een lange termijn visie heeft bij de aanpak van kindermishandeling, welke beschreven is in een beleidsplan die jaarlijks wordt geëvalueerd. Het CJG, alsmede andere voorzieningen, heeft informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien. Er worden pedagogische spreekuren aangeboden, waarover jaarlijks wordt gerapporteerd. Het CJG heeft tevens instrumenten beschikbaar waarmee professionals actief kunnen zoeken naar signalen van kindermishandeling. Er worden (evidence based) interventies ingezet voor ouders met problemen met betrekking tot opvoeden en opgroeien, waarover jaarlijks wordt gerapporteerd. Ook heeft het CJG cijfers beschikbaar over het percentage ouders dat zij niet bereikt en werkt met het protocol ‘niet verschijnen zonder bericht’. Het CJG verantwoordt zich hierover jaarlijks aan de gemeenten. De regio heeft een scholingsprogramma voor het signaleren van kindermishandeling en rapporteert jaarlijks over het aantal medewerkers dat een scholing gevolgd heeft. 2. Het onderwerp ‘Screenen van zwangere vrouwen’ dient extra aandacht. Deze indicator is rood (afwezig). Het percentage zwangere vrouwen dat gescreend wordt op risico’s is laag en het is onbekend of er bij screening een (gevalideerd) instrument gebruikt wordt en of het programma VoorZorg wordt ingezet bij zwangere vrouwen met risico’s. 3. Andere indicatoren zijn oranje of geel. Dit betekent dat de regio wat betreft deze indicatoren (goed) op weg zijn, maar dat er ruimte is voor verbetering. Zo komt uit de indicator ‘Voorlichting aan alle ouders’ naar voren dat het CJG wel communicatiemiddelen als folders of een website ter beschikking heeft met informatie over geweldloos opvoeden en dat zij mondeling informatie geeft aan ouders, maar dat hier niet over wordt gerapporteerd. Uit de indicator ‘Voorlichting aan kinderen over kindermishandeling’ komt naar voren dat het CJG wel communicatiemiddelen ter beschikking heeft met informatie voor kinderen, maar dat er op scholen zijn niet tot nauwelijks effectief gebleken interventies zijn ingevoerd waarin de nadruk wordt gelegd op het verstrekken van informatie over kindermishandeling aan kinderen. Er is in de regio geen structureel beleid omtrent het geven van voorlichting aan kinderen. Over de inzet van buurtgerichte programma’s is nog veel onbekend. De indicator ‘Wrap Around Care’ is oranje. Er wordt wel volgens het model gewerkt en er worden evidence based interventies ingezet, maar hier wordt niet over gerapporteerd. Ook is er geen standaard werkwijze toegepast voor de beoordeling van het risico op kindermishandeling met betrekking tot het besluitproces. Uit de monitor blijkt tevens dat de indicator ‘Samenwerking tussen politie en AMK’ op één vraag na geborgd is. In de regio zijn afspraken gemaakt over de samenwerking met de politie, er wordt door de verantwoordelijke instelling bij de politie actief naar informatie over het gezin gevraagd en er wordt door de gemeenten gerapporteerd hoe vaak maatregelen zijn ingezet en met welk effect. Het percentage meldingen van kindermishandeling of huiselijk geweld (waar kinderen bij betrokken zijn) waarbij de politie actief is betrokken bij het stoppen van kindermishandeling is echter laag. Ook de indicator ‘Stappenplan bij calamiteiten’ is op één vraag na groen. De indicator is geel
44
omdat onbekend is of de gemeenten rapporteren over het aantal keer dat het NODOprotocol is toegepast.
4.2 Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling De meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is een vijfstappenplan waarin staat wat een professional het beste kan doen bij een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling. Professionals in de zorg, onderwijs, kinderopvang en justitie worden verplicht met een meldcode te werken als zij een signaal krijgen van huiselijk geweld of kindermishandeling. Het doel van de verplichting is dat sneller en adequater wordt ingegrepen bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling, zodat het geweld stopt. Uit de monitor blijkt dat het CJG en de (jeugdgezondheids)zorginstellingen gebruik maken van de meldcode en deze ook bestuurlijk hebben vastgelegd (van de prenatale zorg is dit echter niet bekend). Binnen deze instellingen is tevens een aandachtsfunctionaris benoemd (ook is dit van de prenatale zorg niet bekend). Er wordt bij deze instellingen nog niet gerapporteerd over het aantal keer dat er gebruik gemaakt werd van de meldcode. Gegevens over het gebruik en vastleggen van de meldcode bij het onderwijs en kinderopvang ontbreken, de regio heeft hier geen zicht op.
4.3 De koppeling tussen aard en omvang en ketenaanpak Wanneer naar de cijfers van alle gemeenten wordt gekeken kunnen een aantal conclusies worden getrokken: 1. Het aantal jeugdigen is, in de lijn van de landelijke trend, in de regio iets afgenomen. Alleen in de gemeente Voorschoten is een stijging te zien in het aantal jeugdigen in 2011 ten opzichte van 2011. 2. Het aantal meldingen kindermishandeling bij het AMK neemt in sommige gemeenten in 2011 iets af ten opzichte van 2010, namelijk in Nieuwkoop, Noordwijk, Oegstgeest, Teylingen en Voorschoten. In de gemeenten Alphen a/d Rijn en Leiden neemt het aantal meldingen een stuk af. In de gemeenten Hillegom, Kaag en Braassem, Leiderdorp, Lisse, Rijnwoude en Zoeterwoude neemt het aantal meldingen kindermishandeling bij het AMK toe in 2011 ten opzichte van 2010. In de gemeente Katwijk neemt het aantal meldingen een stuk toe. In de gemeente Noordwijkerhout is het aantal meldingen exact gelijk in 2010 en 2011. 3. Wanneer gekeken wordt naar het aantal meldingen bij het AMK ten opzichte van het (ongewogen) prevalentiecijfer kan landelijk gezegd worden dat dit ongeveer 16% is. Dit betekent dat bij 16 op de 100 kinderen die volgens de prevalentiecijfers (Alink et al., 2011) slachtoffer zijn van kindermishandeling, onderzoek plaatsvindt naar de mishandeling (in 2011). Uitgerekend is welk percentage dat voor de gemeenten is: - Alphen a/d Rijn: 57,1% - Hillegom: 37,7% - Kaag en Braassem: 25,5% - Katwijk: 37,2% - Leiden: 57,3% - Leiderdorp: 32,1% - Lisse: 35,7% - Nieuwkoop: 37,2% - Noordwijk: 46,6% - Noordwijkerhout: 34,2%
45
- Oegstgeest: 22,6% - Rijnwoude: 38,5% - Teylingen: 23,0% - Voorschoten: 43,8% - Zoeterwoude: 19,4% 4. In de regio Holland Rijnland zijn in 2011 verreweg de meeste meldingen afkomstig van politie, dit geldt voor (bijna) alle gemeenten in alle leeftijdscategorieën. Alleen de gemeente Zoeterwoude is hier een uitzondering op. Hier geldt dat in de leeftijdscategorie 0-4 jaar de meeste meldingen van GGZ komen. In de twee andere leeftijdscategorieën is dit de sociale omgeving. Wat opvalt is dat in 2011 in alle gemeenten weinig wordt gemeld door kinderopvang en het onderwijs. Wanneer gekeken wordt naar de ingevulde monitor is af te zien dat er ook bij de gemeente niet bekend is of kinderopvang en onderwijs gebruik maken van de meldcode. 5. Het type kindermishandeling dat bij het AMK het meest geregistreerd is, is in 2011 in (bijna) alle gemeenten ‘getuige van huiselijk geweld’. In de gemeenten Lisse en Nieuwkoop is dit ‘pedagogische verwaarlozing’. 6. Uit tabel 6, vervolg na melding, valt af te lezen dat in alle gemeenten het vervolg na onderzoek in de meeste gevallen in 2011 ‘mishandeling bevestigd, overgedragen naar vrijwillige hulpverlening’ is.
46
Bijlagen Bijlage 1. Indicatoren - Monitor Aanpak Kindermishandeling
0.1 Effectiviteit ketensamenwerking Status:
groen
Onderbouwing: (aanwezig)
De gemeente heeft een lange termijn visie bij de aanpak van kindermishandeling.
ja ja
(operationeel)
De gemeente beschikt over een (beleids)plan waarin de sluitende aanpak van kindermishandeling in activiteiten is uitgewerkt. In het beleidsplan is een ketenregisseur benoemd. Het beleidsplan bevat een beschrijving van de gewenste resultaten.
ja
De gemeente evalueert jaarlijks de behaalde resultaten van dit beleidsplan in de vorm van een rapportage. Opmerkingen:
ja
(geborgd)
47
ja
Op hoofdlijnen is er een lange termijn visie. In het jaarplan huiselijk geweld staat een gedeelte over de aanpak kindermishandeling. Over dit jaarplan wordt jaarlijks gerapporteerd.
1. Pedagogische advisering Status:
groen
Onderbouwing:
Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) heeft informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien Kinderdagverblijven hebben informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien Peuterspeelzalen hebben informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien Voor- en naschoolse voorziening voor kinderen vanaf 4 jaar hebben informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien Basisscholen hebben informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien
ja
Scholen in het voortgezet onderwijs hebben informatie beschikbaar voor ouders over opvoeden en opgroeien Het CJG biedt individuele of groepsgewijze pedagogische spreekuren aan voor ouders
ja
De spreekuren worden gehouden door pedagogisch geschoolde medewerkers
ja
CJG rapporteert jaarlijks over het bereik van deze pedagogische spreekuren
ja
Opmerkingen:
leeg
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
48
ja
ja
ja
ja
ja
2. Voorlichting aan alle ouders over geweldloos opvoeden Status:
geel
Onderbouwing:
Het CJG heeft communicatiemiddelen (folders, website) ter beschikking met informatie over geweldloos opvoeden en specifieke risicogedragingen zoals shakenbabysyndroom. Het CJG geeft ouders mondeling informatie over geweldloos opvoeden en specifieke risicogedragingen zoals het shakenbabysyndroom, bij een van de eerste contactmomenten op het consultatiebureau. Het percentage ouders dat groepsgewijze opvoedingsvoorlichting in de periode vóór en kort na de geboorte aangeboden krijgt is: Het CJG rapporteert jaarlijks over het aantal ouders dat informatie kreeg over geweldloze opvoeding en groepsgewijze opvoedingsvoorlichting ontving in een jaarverantwoording. Dit is in het beleid vastgelegd. Opmerkingen:
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
49
ja
ja
Minder dan 50%
nee
Het CJG geeft informatie over geweldloos opvoeden en SBS op indicatie. Dus bijvoorbeeld als onderdeel van stevig ouderschap en wanneer ouders aangeven dat ze het opvoeden stressvol vinden.
3. Voorlichting aan kinderen over kindermishandeling Status:
oranje
Onderbouwing:
Het CJG heeft communicatiemiddelen (folders, website) ter beschikking met informatie voor kinderen over geweld en misbruik tegen kinderen. Het percentage scholen dat effectief gebleken interventies heeft ingevoerd waarin de nadruk wordt gelegd op het verstrekken van informatie over kindermishandeling aan kinderen (zoals het ‘Marietje Kessels Project’ of ‘Safe You, Safe Me’) is: op basisscholen: op scholen in het voortgezet onderwijs: Er is in de gemeente (in samenwerking met schoolbesturen) een structureel beleid omtrent het herhaaldelijk geven van voorlichting aan kinderen en jeugdigen op scholen. Opmerkingen:
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
50
ja
Minder dan 50% Minder dan 50% nee
leeg
4. Inzet buurtgerichte programma's Status:
oranje
Onderbouwing: (aanwezig)
Er is vastgesteld in welke wijken er sprake is van verhoogde opvoedingsproblemen. In de wijken met verhoogde opvoedingsproblematiek is extra pedagogisch hulpaanbod beschikbaar. Het hulpaanbod bestaat uit onderwijsachterstandsprogramma’s (zoals vooren vroegschoolse programma’s) gekoppeld aan een intensieve, bredere oudermodule, zoals gezinsbegeleiding. De beoogde doelgroep maakt gebruik van het beschikbare aanbod aan buurtgerichte programma’s. De financiering van de inzet van de buurtgerichte programma’s is gedurende de looptijd van het beleid gewaarborgd. Het is bekend hoeveel gezinnen gebruik maken van het hulpaanbod. Opmerkingen:
(operationeel)
(geborgd)
51
ja ja
weet niet
weet niet
weet niet
weet niet leeg
5. Screenen van zwangere vrouwen Status:
rood
Onderbouwing:
Het percentage zwangere vrouwen dat door de verpleegkundige wordt gescreend op risico’s is: De verloskundige maakt daarbij gebruik van een instrument voor de screening. Het instrument dat de verloskundige gebruikt voor screening, is een gevalideerd instrument zoals de ‘Dunedin Family Services Indicator’. Bij zwangeren vrouwen met risico’s wordt het programma ‘VoorZorg’ ingezet. Het is bekend bij hoeveel van de zwangere vrouwen er sprake is van een risicosituatie. Het is bekend hoe vaak het programma ‘Voorzorg’ is ingezet. Opmerkingen:
(aanwezig) (operationeel)
(geborgd)
52
Minder dan 50%
weet niet leeg
weet niet weet niet leeg leeg
6. Beschikbaarheid gezinsondersteuning Status:
groen
Onderbouwing:
Het CJG heeft instrumenten (screeningslijsten, gespreksprotocollen) beschikbaar waarmee professionals actief kunnen zoeken naar signalen van kindermishandeling. Het CJG biedt (kortdurende) interventies aan voor ouders met problemen over opvoeden en opgroeien. Het CJG werkt met het gespreksprotocol ‘Samen Starten’, waarmee professionals zorgwekkende opvoedingssituaties vroeg kunnen signaleren. Het CJG werkt met evidence based interventies (zoals ‘Triple P', 'Minder Boos en Opstandig', ‘Parent Management Training', 'Homestart', 'Stevig Ouderschap', 'Moeders informeren Moeders' of ‘Video Home Training’). Het CJG heeft een coördinerende rol bij het inzetten van deze interventies. Het CJG rapporteert jaarlijks over het bereik van de (verschillende) interventies. Opmerkingen:
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
53
ja
ja
weet niet
ja
ja ja leeg
7. Bemoeizorg Status:
groen
Onderbouwing:
Het CJG (0-4 jaar) heeft cijfers beschikbaar voor de gemeente over het percentage ouders dat zij niet bereikt. Het CJG (0-4 jaar) werkt met het protocol ‘Niet verschijnen zonder bericht'. Het CJG (0-4 jaar) verantwoordt zich jaarlijks aan de gemeente over het aantal ‘Niet verschijnen zonder bericht' en welke acties zij onderneemt om het percentage 'niet verschenen zonder bericht' omlaag te brengen. Opmerkingen:
(aanwezig) (operationeel)
(geborgd)
54
ja
ja ja
leeg
8. Training van professionals Status:
groen
Onderbouwing:
De gemeente stimuleert een scholingsprogramma voor het signaleren van kindermishandeling. Het programma voorziet in scholing van medewerkers van de volgende voorzieningen: Het CJG Kinderopvangvoorzieningen (kinderdagverblijf, peuterspeelzaal) Voorschoolse en naschoolse voorzieningen Basisonderwijs Voortgezet onderwijs De gemeente rapporteert in hun jaarverslag over het aantal medewerkers dat een scholing heeft gevolgd (bereik). Opmerkingen:
(aanwezig) (operationeel)
(geborgd)
55
ja
ja ja ja ja ja ja
De gemeente doet dit via de coördinator regionale aanpak kindermishandeling. Die rapporteert over het aantal bereikte organisaties/medewerkers.
9. Gebruik meldcode Status:
geel
Onderbouwing: (aanwezig)
De volgende instellingen maken gebruik van de meldcode: De prenatale zorg (verloskundigen en kraamzorg) Het CJG (0-4) De jeugdgezondheidszorg (4-19 jaar) De zorgaanbieders Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen Voor- en naschoolse voorzieningen Basisscholen Scholen in het voortgezet onderwijs
ja ja ja ja 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75%
Meldcode bestuurlijk vastgelegd Status:
geel
Onderbouwing: (operationeel)
De volgende instellingen hebben het gebruik van de meldcode bestuurlijk vastgelegd: De prenatale zorg (verloskundigen en kraamzorg) Het CJG (0-4) De jeugdgezondheidszorg (4-19 jaar) De zorgaanbieders Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen Voor- en naschoolse voorzieningen Basisscholen Scholen in het voortgezet onderwijs
56
weet niet ja ja ja 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75%
Aandachtsfunctionaris Status:
oranje
Onderbouwing:
In de volgende instellingen is er een aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling benoemd: De gemeente De prenatale zorg (verloskundigen en kraamzorg) Het CJG (0-4) De jeugdgezondheidszorg (4-19 jaar) De zorgaanbieders
(operationeel)
Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen Voor- en naschoolse voorzieningen Basisscholen Scholen in het voortgezet onderwijs
nee weet niet ja ja ja 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75% 50 tot 75%
Rapporteren meldcode Status:
rood
Onderbouwing:
De volgende instellingen rapporteren over het aantal keer dat zij gebruik maakten van de meldcode en met welk resultaat: De gemeente De prenatale zorg (verloskundigen en kraamzorg) Het CJG (0-4) De jeugdgezondheidszorg (4-19 jaar) De zorgaanbieders
(geborgd)
Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen Voor- en naschoolse voorzieningen Basisscholen Scholen in het voortgezet onderwijs Opmerkingen:
57
nee nee nee nee nee Minder dan 50% Minder dan 50% Minder dan 50% Minder dan 50% Over kinderdagverblijven, vooren naschoolse voorzieningen en scholen zijn de gegevens niet bekend.
10. Samenwerking tussen politie en AMK Status:
geel
Onderbouwing:
In de gemeente zijn er afspraken over de samenwerking met de politie rondom meldingen van kindermishandeling of huiselijk geweld waar kinderen bij betrokken zijn. Bij meldingen van kindermishandeling vraagt de verantwoordelijke instelling bij de politie actief naar informatie over het gezin. Het percentage meldingen van kindermishandeling of huiselijk geweld (waar kinderen bij betrokken zijn) bij het AMK waarbij de politie actief is betrokken bij het stoppen van kindermishandeling is:* De gemeente rapporteert jaarlijks aan de gemeenteraad hoe vaak maatregelen (justitie, tijdelijk huisverbod) zijn ingezet en met welk effect. Opmerkingen:
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
ja
ja
Minder dan 50%
ja
Het AMK vraagt regelmatig gegevens op bij de politie, maar niet in alle gevallen. Bij de meeste gevallen van kindermishandeling is politie ingrijpen niet nodig.
* Bedoeld wordt dat bij alle meldingen bij het AMK door het AMK informatie opgevraagd wordt bij de politie over de achtergrond van het gezin. Er zijn drie punten essentieel voor inschatten veiligheid van het kind: 1.
Ga altijd op huisbezoek.
2.
Zie of spreek het kind.
3.
Vraag informatie op bij de politie: politie weet vaak meer over een gezin (eventuele eerdere meldingen van huiselijk geweld, of ouder(s) eerder veroordeeld is/zijn etc.).
58
11. ‘Wrap Around Care’ Status:
oranje
Onderbouwing:
Hulpverlening aan mishandelde kinderen wordt door de lokale instellingen (zoals CJG) uitgevoerd volgens het ‘Wrap Around Care'model. Het is duidelijk welke instelling de regie heeft over het gezin en de betrokken instellingen werken met ‘1 Gezin, 1 Plan'. Er is een standaard werkwijze toegepast voor de beoordeling van het risico op kindermishandeling met betrekking tot het besluitproces. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een gevalideerd risicotaxatie-instrument zoals de ‘California Family Risk Assessment’ (CFRA), het ‘Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid’ (LIRIK) of de ‘Child Abuse Risk Evaluation-Nederland’ (CARE-NL). In de hulpverlening aan mishandelde kinderen is er sprake van een geprotocolleerde samenwerking tussen de volgende instellingen: Jeugdzorginstellingen Verslavingszorg Psychiatrie Gehandicaptenzorg Sociale dienst Reclassering Sociale woningbouw Andere instellingen: Deze ketenpartners zetten evidence based interventies in, zoals ‘multisysteemtherapie’, ‘Intensieve Pedagogische Thuishulp’ of ‘Project 12-ways’. Het CJG rapporteert jaarlijks over het aantal gezinnen waarbij eerder genoemde interventies zijn toegepast. * Het CJG heeft inzicht in ‘1 Gezin, 1 Plan’ en weet de knelpunten te benoemen. Opmerkingen:
(aanwezig)
(operationeel)
(geborgd)
ja
ja
nee
ja ja ja ja nee ja weet niet leeg ja
nee
ja Verschillende organisaties hebben een aandachtsfunctionaris die geschoold is in de CARE-NL, maar dit is geen standaard werkwijze. Er is zijn Regionale Afspraken rondom de Meldcode gemaakt tussen een groot aantal organisaties.
* Dat is nu nog aan provincies, maar vooruitlopend op de transitie jeugdzorg is deze vraag onderdeel van deze monitor (aan gemeenten).
59
12. Stappenplan bij calamiteiten met betrekking tot kindermishandeling Status:
geel
Onderbouwing: (aanwezig)
De gemeente heeft een stappenplan voorhanden bij calamiteiten. Bij het overlijden van een kind waarbij kindermishandeling een mogelijke doodsoorzaak is, wordt door de betreffende instelling altijd aangifte bij de politie gedaan. In de gemeente is de ‘NODO’-procedure (nader onderzoeken doodsoorzaak bij onverklaard overlijden van minderjarigen) ingevoerd. De gemeente rapporteert aan de gemeenteraad over het aantal keer dat de ‘NODO’-procedure is toegepast. Opmerkingen:
(operationeel)
(geborgd)
60
ja ja
ja
weet niet
leeg
Bijlage 2. Over het Nederlands Jeugdinstituut Het Nederlands Jeugdinstituut is het landelijk kennisinstituut voor jeugd- en opvoedingsvraagstukken. Het werkterrein van het Nederlands Jeugdinstituut strekt zich uit van de jeugdgezondheidszorg, opvang, educatie en jeugdwelzijn tot opvoedingsondersteuning, jeugdzorg en jeugdbescherming evenals aangrenzende werkvelden als onderwijs, justitie en internationale jongerenprojecten.
Missie De bestaansgrond van het Nederlands Jeugdinstituut ligt in het streven naar een gezonde ontwikkeling van jeugdigen, en verbetering van de sociale en pedagogische kwaliteit van hun leefomgeving. Om dat te kunnen bereiken is kennis nodig. Kennis waarmee de kwaliteit en effectiviteit van de jeugd- en opvoedingssector kan verbeteren. Kennis van de normale ontwikkeling en opvoeding van jeugdigen, preventie en behandeling van opvoedings- en opgroeiproblemen, effectieve werkwijzen en programma’s, professionalisering en stelsel- en ketenvraagstukken. Het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelt, beheert en implementeert die kennis.
Doelgroep Het Nederlands Jeugdinstituut werkt voor beleidsmakers, staffunctionarissen en beroepskrachten in de sector jeugd en opvoeding. Wij maken kennis beschikbaar voor de praktijk, maar genereren ook kennisvragen vanuit de praktijk. Op die manier wordt een kenniscyclus georganiseerd, die de jeugdsector helpt het probleemoplossend vermogen te vergroten en de kwaliteit en effectiviteit van de dienstverlening te verbeteren.
Producten Het werk van het Nederlands Jeugdinstituut resulteert in uiteenlopende producten zoals een infolijn, websites, tijdschriften, e-zines, databanken, themadossiers, factsheets, diverse ontwikkelings- en onderzoeksproducten, trainingen, congressen en adviezen.
Meer weten? Met vragen over het Nederlands Jeugdinstituut of zijn beleidsterreinen kunt u op werkdagen van 9 tot 13 uur terecht bij onze Infolijn, telefoon (030) 230 65 64 of via e-mail
[email protected]. Voor de meest actuele informatie: www.nederlandsjeugdinstituut.nl.
61