Toeristische betekenis Holland Rijnland

Toeristische betekenis Holland Rijnland

Rapportage in opdracht van Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland

20 oktober 2005 Projectnummer T13.5.108 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV Breda tel.: 076-5658877 fax: 076-5656489 e-mail: [email protected] www.zka.nl

Inhoudsopgave 1.

INLEIDING

1

1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Aanleiding Doelstelling Aanpak Leeswijzer

1 1 1 2

2.

VERBLIJFSTOERISME

3

2.1. 2.2.

2.4.

Inleiding Aanbod 2.2.1. Hotels 2.2.2. Campings 2.2.3. Bungalows 2.2.4. Overig logies 2.2.5. Jachthavens Gebruik 2.3.1. Hotels 2.3.2. Campings 2.3.3. Bungalows 2.3.4. Overig logies 2.3.5. Jachthavens 2.3.6. Totaal aantal overnachtingen Herkomst en groepssamenstelling

3 3 3 4 5 5 5 6 6 7 7 7 7 7 8

3.

DAGTOERISME

9

3.1. 3.2. 3.3.

Inleiding Dagtoeristisch bezoek Herkomst dagtoeristen

9 9 10

4.

ECONOMISCHE BETEKENIS TOERISME HOLLAND RIJNLAND

11

4.1. 4.2. 4.3.

Inleiding Economische betekenis toerisme Holland Rijnland Economische betekenis toerisme naar categorie 4.3.1. Verblijfstoerisme 4.3.2. Dagtoerisme Economische betekenis toerisme per gemeente

11 11 12 12 12 13

2.3.

4.4.

ZKA Consultants & Planners

1.

INLEIDING

1.1.

Aanleiding

Op 26 oktober a.s. vindt een bestuurlijke conferentie plaats over toerisme in de regio Holland Rijnland. Voor deze conferentie is informatie gewenst over het toerisme in de regio1 (aanbod, overnachtingen, bezoekersaantallen, economische betekenis, etc). ZKA Consultants & Planners heeft reeds tweemaal voor de provincie ZuidHolland onderzoek gedaan naar het toerisme in Zuid-Holland (o.a. de TOER Teller 2004). Hierdoor zijn bij ons bureau reeds veel gegevens beschikbaar. Daarom heeft het Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland ons opdracht gegeven op basis van de aanwezige data een beeld te schetsen van het toerisme in de regio Holland Rijnland. 1.2.

Doelstelling

Het Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland wil graag een compleet beeld krijgen van toerisme in de regio. Wat is het aanbod, hoe wordt dit gebruikt, waar komen de toeristen vandaan en wat is de economische betekenis. Meer concreet bestaat er behoefte aan de volgende informatie: • Verblijfstoeristisch aanbod naar categorie (hotels, campings, bungalowparken en jachthavens) op gemeenteniveau (met bij de hotels nog een verdeling naar sterrenklasse); • Totaal aantal overnachtingen in Holland Rijnland naar logiesvorm; • Aantal toeristische overnachtingen in Holland Rijnland naar logiesvorm; • De herkomst van de toeristische verblijfsgasten, op regioniveau; • De groepssamenstelling van de toeristische verblijfsgasten, op regioniveau; • De herkomst van dagtoeristische gasten, op regioniveau; • Verblijfstoeristische bestedingen en totale werkgelegenheid, verdeling over sectoren, indien mogelijk op gemeenteniveau; • Dagtoeristische bestedingen en totale werkgelegenheid, verdeling over sectoren, indien mogelijk op gemeenteniveau. 1.3.

Aanpak

Om bovenstaande informatie te leveren, is gebruik gemaakt van de data zoals deze is verzameld voor de TOER Teller 2004 Zuid-Holland. Deze data zijn ten behoeve van deze studie geanalyseerd en bewerkt. Er zijn geen aanvullende bronnen geraadpleegd.

1

De regio Holland Rijnland bestaat uit de volgende gemeenten: Alkemade, Leiden, Oegsgeest, Voorschoten, Leiderdorp en Zoeterwoude (voormalige Leidse regio) én Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Rijnsburg, Sassenheim, Valkenburg, Voorhout en Warmond (voormalige Duin- en Bollenstreek). In de TOER Teller is deze regio nog aangeduid als de Leidse Regio en Duin- en Bollenstreek.


1

1.4.

Leeswijzer

Deze rapportage is een bondig en louter beschrijvend overzicht van het toerisme in de regio Holland Rijnland. Voor de gehanteerde onderzoeksmethodiek en afbakeningen voor de TOER Teller 2004, wordt verwezen naar de rapportage “TOER Teller 2004 Zuid-Holland; Economische betekenis toerisme 2003 en ontwikkeling 2001-2003”. Deze rapportage is als volgt opgebouwd: • In hoofdstuk 2 is een beeld geschetst van het verblijfstoerisme in de regio; • Hoofdstuk 3 behandelt het dagtoerisme in de regio; • In hoofdstuk 4 is ingegaan op de economische betekenis van toerisme in Holland Rijnland.


2

2.

VERBLIJFSTOERISME

2.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk is een beeld geschetst van het verblijfstoerisme in de regio Holland Rijnland. Hierbij is eerst (2.2.) aandacht besteed aan het aanbod. Vervolgens (2.3.) is het gebruik van deze verblijfsaccommodaties belicht. Op het eind (2.4.) van dit hoofdstuk is ingegaan op enkele achtergrondkenmerken van het verblijfstoerisme (herkomst gasten en groepssamenstelling). 2.2.

Aanbod

In deze paragraaf is ingegaan op het verblijfstoeristisch aanbod in de regio Holland Rijnland. Hierbij is een nadere indeling gemaakt naar de volgende categorieën: • Hotels (2.2.1.); • Campings (2.2.2.); • Bungalows (2.2.3.); • Overig logies (2.2.4.); • Jachthavens (2.2.5.). Het aanbod – aantallen bedrijven en capaciteiten – is geïnventariseerd op basis van door het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme aangeleverde bestanden. Deze bestanden zijn gecontroleerd en aangevuld op basis van deskresearch (VVV gidsen, ANWB, Recron, HISWA, diverse internetsites). 2.2.1.

Hotels

In tabel 2.1. is het aantal hotels, pensions en bed & breakfast accommodaties met minimaal 5 slaapplaatsen in Holland Rijnland weergegeven, uitgesplitst naar sterrenklasse. Hieruit kan worden afgelezen dat er 99 hotels in de regio liggen. Het aanbod is sterk geconcentreerd aan de kust (Noordwijk en Katwijk) en Leiden. Tabel 2.1.

Aantal hotels naar sterrenklassen, Holland Rijnland 2003

Leiden Alkemade Hillegom Katwijk Leiderdorp Lisse Noordwijk Noordwijkerhout Oegstgeest Rijnsburg Sassenheim Valkenburg Voorhout Voorschoten Warmond Zoeterwoude Totaal Holland Rijnland


3 0 0 0 0 0 9 1 0 0 0 0 0 0 0 0 13

1* 1 0 0 3 0 0 3 1 0 0 0 0 0 0 0 0 8

2* 2 1 0 3 0 0 14 1 0 1 0 0 1 0 0 0 23

3* 3 1 1 5 2 1 18 0 3 0 0 0 0 0 0 0 34

4* 3 0 0 0 0 1 10 1 1 0 1 0 0 1 0 0 18

5* 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3

Totaal 12 2 1 11 2 2 57 4 4 1 1 0 1 1 0 0 99

3

De 99 hotels hebben gezamenlijk ruim 7.800 bedden (zie tabel 2.2.). Met name Noordwijk, Noordwijkerhout en Leiden hebben hierin een groot aandeel met 50% respectievelijk circa 12-13% van het aantal bedden in de regio. Tabel 2.2.

Aantal hotelbedden naar sterrenklassen, Holland Rijnland 2003 -


23 0 0 0 0 0 88 12 0 0 0 0 0 0 0 0 123

1* 12 0 0 29 0 0 91 9 0 0 0 0 0 0 0 0 141

2* 144 58 0 82 0 0 696 18 0 61 0 0 14 0 0 0 1.073

3* 129 16 60 262 276 80 831 0 218 0 0 0 0 0 0 0 1.872

4* 647 0 0 0 0 288 980 964 18 0 150 0 0 340 0 0 3.387

5* 0 0 0 0 0 0 1.240 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.240

Totaal 955 74 60 373 276 368 3.926 1.003 236 61 150 0 14 340 0 0 7.836

Ruim vier op de vijf slaapplaatsen (83%) is gevestigd in 3-5 sterren hotels. Dit wordt veroorzaakt door het grote aandeel hotels (circa 55%) in deze klasse, in combinatie met een relatief grote schaalgrootte (m.n. in het 4- en 5-sterrensegment). 2.2.2.

Campings

Holland Rijnland telt 18 campings met 5 standplaatsen of meer. In totaal hebben deze campings bijna 2.900 plaatsen. In tabel 2.3. is dit aanbod weergegeven, waarbij een uitsplitsing van de capaciteit is gemaakt in vaste standplaatsen, toeristische standplaatsen en overige eenheden (trekkershutten en verhuurchalets). De kampeercapaciteit in de regio bestaat voor ongeveer de helft uit vaste standplaatsen en voor de helft uit toeristische eenheden. Tabel 2.3.

Kampeeraanbod Holland Rijnland 2003


Campings Vaste plaatsen Toeristische plaatsen Overig Totale capaciteit 1 0 30 3 33 1 155 40 0 195 0 0 0 0 0 2 310 390 14 714 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 602 412 2 1.016 2 130 205 0 335 0 0 0 0 0 1 99 200 35 334 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 111 120 0 231 1 0 15 0 15 18 1.407 1.412 54 2.873


4

Ook de kampeercapaciteit in de regio Holland Rijnland, blijkt sterk geconcentreerd te zijn aan de kust (60% van de capaciteit ligt in Noordwijk en Katwijk). 2.2.3.

Bungalows

In tabel 2.4. is het aanbod aan bungalows en appartementen weergegeven van complexen met minimaal 20 slaapplaatsen. In totaal zijn er in de regio Holland Rijnland 10 aanbieders in deze sector gevestigd met in totaal 276 huisjes/ appartementen en een kleine 1.400 bedden. Dit aanbod is geconcentreerd in Noordwijk. Tabel 2.4.

Aanbod bungalows/appartementen Holland Rijnland 2003


2.2.4.

Aantal bedrijven 0 0 0 0 0 0 8 2 0 0 0 0 0 0 0 0 10

Aantal huisjes 0 0 0 0 0 0 201 75 0 0 0 0 0 0 0 0 276

Aantal bedden 0 0 0 0 0 0 985 378 0 0 0 0 0 0 0 0 1.363

Overig logies

In de regio liggen ook 3 groepsaccommodaties. Deze tellen in totaal bijna 250 bedden. 2.2.5.

Jachthavens

Volgens inventarisatie van de diverse bestanden telde de regio Holland Rijnland 2 in 2003 circa 49 jachthavens . Hiertoe behoren zowel de commerciële havens als de verenigings- en gemeentehavens. Deze havens hebben in totaal ongeveer 5.350 ligplaatsen. Het meest aanbod ligt in de gemeenten Alkemade en Warmond.

2

Voor deze categorie was – net als bij de TOER Teller 2002 – de minst actuele en minst complete informatie beschikbaar. Zowel het ZHBT, de provincie Zuid-Holland als de HISWA beschikken niet over complete dan wel actuele gegevens. De beschikbare bestanden zijn op basis van verschillende internetsites aangevuld en gecontroleerd door middel van telefonische checks. Desalniettemin kan niet worden uitgesloten dat in deze categorie onvolkomenheden voorkomen. Zo is bijvoorbeeld niet van alle havens de capaciteit en/of de verdeling van de capaciteit bekend.


5

Het aantal ligplaatsen per bedrijf kan nader worden ingedeeld in vaste plaatsen en passantenplaatsen. In de telefonische interviews is gevraagd hier een onderscheid tussen te maken. Voor de jachthavens waar de verdeling niet van bekend was (circa 15% van de ligplaatsen), is een inschatting gemaakt op basis van een door de HISWA gehanteerd kengetal3. Uit tabel 2.5. kan worden afgelezen dat ongeveer 95% van de ligplaatsen vaste ligplaatsen zijn en dat er nog circa 5% passantenplaatsen zijn. Overigens is het in de praktijk zeer gebruikelijk dat ook jachthavens met (bijna) uitsluitend vaste plaatsen passantenovernachtingen realiseren door passanten toe te laten op vaste ligplaatsen waarvan de ligplaatshouder afwezig is. Tabel 2.5.

Aanbod jachthavens Holland Rijnland 2003


2.3.

Aantal jachthavens 2 17 0 1 3 2 1 0 3 1 2 0 0 1 16 0 49

Aantal vaste plaatsen 200 1.658 0 273 600 170 80 0 235 160 450 0 0 nb 1.243 0 5.069

Aantal passantenplaatsen 0 40 0 120 15 0 0 0 14 0 0 0 0 nb 97 0 286

Totaal aantal plaatsen 200 1.698 0 393 615 170 80 0 248 160 450 0 0 nb 1.340 0 5.354

Gebruik

In de telefonische bedrijfsenquêtes is ondermeer gevraagd naar het aantal overnachtingen in 2003. Op basis hiervan zijn, in combinatie met de capaciteiten, voor alle verblijfstoeristische categorieën bezettingsgraden berekend. Het gebruik van de verblijfstoeristische accommodaties (voor de gehele populatie) is ingeschat op basis van de capaciteiten (zie paragraaf 2.2.) en de, uit de enqu bezettingsgraden. 2.3.1.

Hotels

De hotels in de regio Holland Rijnland realiseerden in 2003 een gemiddeld bedbezettingspercentage van ongeveer 47%. In totaal vonden er in 2003 aldus ruim 1,3 miljoen hotelovernachtingen plaats in de regio. Aangezien de hotelvraag uit drie segmenten is opgebouwd – toeristische vraag, zakelijke vraag en (meerdaagse internationale) congresvraag – is de hotels tevens gevraagd een uitsplitsing te maken naar deze drie segmenten.

3

Volgens de HISWA is 10-15% van de capaciteit beschikbaar voor passantenplaatsen en betreft 85-90% vaste ligplaatsen.


6

Van de ruim 1,3 miljoen hotelovernachtingen in Holland Rijnland in 2003 had circa 50% betrekking op toeristische overnachtingen, ca. 46% op zakelijke overnachtingen en circa 4% op congresvraag. Het aantal toeristische overnachtingen in hotels komt daarmee uit op bijna 0,7 miljoen, het aantal (semi-)zakelijke overnachtingen eveneens op bijna 0,7 miljoen. 2.3.2.

Campings

Het gemiddeld aantal persoonsovernachtingen per toeristische plaats per jaar bedroeg in 2003 ongeveer 250 in Holland Rijnland. In totaal werden in 2003 in de regio ruim 365.000 toeristische overnachtingen op campings doorgebracht (excl. overnachtingen op vaste plaatsen). 2.3.3.

Bungalows

De slaapplaatsbezettingsgraad voor de bungalows/appartementen in de regio Holland Rijnland bedroeg in 2003 circa 42%. Bij bijna 1.400 slaapplaatsen betekent dit dat er in 2003 ongeveer 210.000 toeristische overnachtingen plaatsvonden in de categorie bungalows. 2.3.4.

Overig logies

Bij de drie groepsaccommodaties in Holland Rijnland werden in 2003 circa 32.000 overnachtingen doorgebracht. De bedbezetting bedroeg hiermee ongeveer 35%. 2.3.5.

Jachthavens

Aangezien passantenovernachtingen in jachthavens zowel kunnen plaatsvinden op passantenplaatsen als op vaste ligplaatsen, is de bezetting – uitgedrukt als gemiddeld aantal persoonsovernachtingen per plaats – berekend over de totale capaciteit. Dit geeft voor 2003 een gemiddelde van 6 persoonsovernachtingen per plaats. Op basis hiervan is het aantal persoonsovernachtingen in jachthavens in de regio Holland Rijnland in 2003 ingeschat op circa 31.000 passantenovernachtingen (uitgedrukt in personen). 2.3.6.

Totaal aantal overnachtingen

Bijna 2 miljoen overnachtingen in Holland Rijnland in 2003 Op basis van het voorgaande kan worden geconstateerd dat in 2003 bijna 4 2 miljoen overnachtingen plaatsvonden in de regio Holland Rijnland . Hiervan vond circa 68% plaats in hotels (zie tabel 2.6.). Tabel 2.6.

Overnachtingen Holland Rijnland naar logiesvorm

Categorie Hotels Campings (toeristisch) Bungalows/appartementen Overig logies Jachthavens (passanten) Totaal 4

Overnachtingen 1.346.975 (68%) 366.225 (18%) 209.375 (11%) 31.700 (2%) 31.250 (2%) 1.985.525 (100%)

Toeristische overnachtingen 667.150 (51%) 366.225 (28%) 209.375 (16%) 31.700 (2%) 31.250 (2%) 1.305.675 (100%)

Dit is inclusief zakelijke en semi-zakelijke overnachtingen in hotels, maar exclusief het aantal overnachtingen op vaste standplaatsen op campings en vaste ligplaatsen in jachthavens.


7

Circa 1,3 miljoen toeristische overnachtingen in de regio Zoals aangegeven is ongeveer de helft van de hotelovernachtingen in de regio toeristisch. In totaal vonden er in 2003 in Holland Rijnland ongeveer 1,3 miljoen toeristische overnachtingen plaats in de verblijfstoeristische sector. Uit tabel 2.6. kan worden afgeleid dat met name de hotelsector en kampeersector met samen bijna 80% een belangrijke bijdrage leveren aan het aantal toeristische overnachtingen in de regio. 2.4.

Herkomst en groepssamenstelling

Ruim de helft van de verblijfstoeristen komt uit het buitenland Van de toeristische verblijfsgasten in de regio Holland Rijnland is circa 12% afkomstig uit Zuid-Holland, ongeveer 37% uit de rest van Nederland en iets meer dan de helft uit het buitenland (zie tabel 2.7). Hiermee komt een groter deel van de verblijfstoeristen in Holland Rijnland uit het buitenland, dan gemiddeld in ZuidHolland (44%). Duitsland is verreweg het belangrijkste herkomstland voor de buitenlandse verblijfstoeristen. Tabel 2.7.

Herkomst toeristische verblijfsgasten

Herkomst Hotels (toeristisch) Campings (toeristisch) Bungalows Overig logies Jachthavens5 Totaal

Zuid-Holland 3% 31% 9% 22% 12%

Overig Nederland 39% 36% 34% 26% 37%

Buitenland 58% 34% 57% 52% 51%

Gezin met kinderen meest voorkomende groepssamenstelling Aan de toeristische bedrijven is tevens gevraagd aan te geven hoe de groepssamenstelling van de toeristische verblijfsgasten is verdeeld. Uit onderstaande tabel kan worden afgelezen dat het grootste deel bestaat uit gezinnen met kinderen (40%). Deze groep is ongeveer even groot als de groep stellen zonder kinderen (38%). De groep “alleen volwassenen uit meerdere huishoudens” is goed voor ongeveer 9%. Tabel 2.8.

5 6

Groepssamenstelling toeristische verblijfsgasten

Groepssamenstelling

Alleengaand

Hotels (toeristisch) Campings (toeristisch) Bungalowparken Overig logies Jachthavens Totaal

3% 0% 6% 0% 0% 2%

Gezin met kinderen 30% 57% 45% 0% 50% 40%

Stel zonder kinderen 38% 42% 36% 0% 50% 38%

Alleen volwassenen 14% 1% 8% 11% 0% 9%

Anders6 15% 0% 6% 89% 0% 11%

Voor de jachthavens is geen vraag over de herkomst van de gasten opgenomen in de vragenlijst. Onder andere groepssamenstellingen worden groepen verstaan die niet tot een van de voorgaande categorieën behoren zoals groepen, verenigingen, schoolklassen, etc.


8

3.

DAGTOERISME

3.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk is nader ingegaan op het dagtoerisme in de regio Holland Rijnland. Hierbij is eerst het dagtoeristisch bezoek belicht (3.2.). Daarna is ingegaan op de herkomst van de dagtoeristen (3.3.). 3.2.

Dagtoeristisch bezoek

Via de telefonische enquêtes zijn de volgende categorieën dagtoeristische bestemmingen meegenomen: • Attracties en rondvaarten: attractieparken, dierentuinen en overige attracties alsmede rondvaarten met minimaal 25.000 (attracties) respectievelijk 10.000 (rondvaarten) bezoekers per jaar; • Musea en bezienswaardigheden: musea, monumenten, historische locaties, ambachtelijke bedrijven en overige bezienswaardigheden met minimaal 10.000 bezoekers per jaar. Het bezoek aan evenementen en het overig dagtoeristisch bezoek is inzichtelijk gemaakt op basis van deskresearch. Attracties en rondvaarten De regio Holland Rijnland telt drie attracties met minimaal 25.000 bezoekers per jaar. Deze drie attracties – Keukenhof, Space Expo en Panorama Tulip Land – trokken in 2003 ruim 775.000 bezoekers. In Holland Rijnland zijn tevens drie rondvaartbedrijven gevestigd met minimaal 10.000 bezoekers per jaar. Deze realiseerden in 2003 een bezoekersaantal van circa 95.000. Musea en bezienswaardigheden De acht musea en bezienswaardigheden met minimaal 10.000 bezoekers per jaar in de regio Holland Rijnland trokken in 2003 circa 370.000 bezoekers. Dit bezoek is sterk geconcentreerd in Leiden. Evenementen Op basis van gegevens van het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme en publicaties van het Nederlands Research Instituut voor Toerisme (NRIT) zijn de evenementen met minimaal een bovenlokale/regionale aantrekkingskracht en minimaal 50.000 bezoekers per jaar geïnventariseerd. In totaal betrof het in de regio Holland Rijnland in 2003 vier evenementen met in totaal bijna 1,5 miljoen bezoekers. Overig Het overig aantal dagtoeristische bezoeken in de regio Holland Rijnland komt uit op een kleine 4 miljoen. Deze bezoeken hebben met name betrekking op bezoeken aan het strand (circa 1,8 miljoen bezoeken) en het bezoek aan dagrecreatiegebieden (circa 2,1 miljoen bezoeken).


9

Totaal In totaal vonden in 2003 ongeveer 7 miljoen dagtochten plaats in de regio Holland Rijnland. In tabel 3.1. is weergegeven hoe dit bezoek globaal is verdeeld. Tabel 3.1.

Dagtoeristisch bezoek Holland Rijnland (2003)

Categorie Attracties en rondvaarten Musea en bezienswaardigheden Evenementen Overig (o.a. strandbezoek en bezoek dagrecreatiegebieden) Totaal

3.3.

Aantal bezoeken Aandeel bezoek 871.525 12% 669.150 10% 1.480.000 21% 3.988.225 57% 7.008.900 100%

Herkomst dagtoeristen

Herkomst Van de dagtoeristen die attracties, rondvaarten, musea en bezienswaardigheden in de regio Holland Rijnland bezoeken is circa 40% afkomstig uit het buitenland. Ruim een kwart van de bezoekers is afkomstig uit Zuid-Holland zelf (26%) en ongeveer eenderde (34%) komt uit de rest van Nederland. De attracties in de regio Holland Rijnland trekken relatief veel buitenlandse bezoekers (59% versus gemiddeld 17% voor alle Zuid-Hollandse attracties en rondvaarten). Tabel 3.2.

Herkomst dagtoeristische gasten

Herkomst Attracties en rondvaarten Musea en bezienswaardigheden Totaal


Zuid-Holland 0% 60% 26%

Overig Nederland 41% 24% 34%

Buitenland 59% 16% 40%

10

4.

ECONOMISCHE BETEKENIS TOERISME HOLLAND RIJNLAND

4.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk is ingegaan op de economische betekenis van toerisme in de 7 regio Holland Rijnland . Hierbij is eerst de economische betekenis voor de hele regio weergegeven (4.2.). Vervolgens zijn de bestedingen en werkgelegenheid nader uitgesplitst naar categorie (4.3.). Tot slot is in kaart gebracht wat de economische betekenis per gemeente is (4.4.). 4.2.

Economische betekenis toerisme Holland Rijnland

Toerisme goed voor ruim 325 miljoen bestedingen De totale omvang van de bestedingen die voortvloeiden uit het verblijfs- en dagtoerisme in de regio Holland Rijnland in 2003 wordt geraamd op ongeveer 327,3 miljoen. Dit gaat gepaard met een werkgelegenheid van ruim 4.100 FTE (zie tabel 4.1.). Doordat de werkgelegenheid in toerisme – naast fulltime banen – (groten)deels uit parttime werk en deels uit seizoenswerk bestaat correspondeert dit met 5.500-6.000 banen. Bredere betekenis De economisch betekenis van toerisme is erg belangrijk, niet alleen kwantitatief (bestedingen, werkgelegenheid) maar ook kwalitatief. De sector biedt werk aan mensen met relatief lage opleidingsniveaus en is ook belangrijk voor een wervend woon- en leefmilieu en vestigingsklimaat. Bovendien geeft toerisme spin-off naar andere sectoren. Zo komen de bestedingen (en daarmee de werkgelegenheid) niet alleen bij de toeristische bedrijven (m.n. sectoren logies en entree) terecht, maar ook daarbuiten zoals in de horeca, detailhandel, vervoer, etc. Tabel 4.1. toont de verdeling van de bestedingen en de werkgelegenheid naar de verschillende sectoren. Hieruit kan worden afgelezen dat met name in de horeca een fors deel van de toeristische bestedingen terecht komt. Tabel 4.1.

Verdeling bestedingen en directe werkgelegenheid naar sectoren

Logies Horeca Detailhandel Entree Vervoer Overig Directe werkgelegenheid Indirecte werkgelegenheid Totaal

7

Bestedingen ( ) 95,5 miljoen (29%) 99,8 miljoen (30%) 38,1 miljoen (12%) 38,7 miljoen (12%) 55,2 miljoen (17%) -

327,3 miljoen (100%)

Werkgelegenheid (FTE) 1.093 (27%) 781 (19%) 257 (6%) 270 (7%) 175 (4%) 427 (10%) 3.004 (73%) 1.111 (27%) 4.115 (100%)

De economische betekenis van toerisme is geraamd door middel van toepassing van de methodiek zoals gehanteerd in het ZKA/Recron Impactmodel. Deze methodiek is ontwikkeld in samenwerking met econometristen van de Stichting Economisch Onderzoek (SEO) van de Universiteit van Amsterdam en is goedgekeurd door het Ministerie van Economische Zaken. In bijlage 1 is kort ingegaan op deze methodiek.


11

4.3.

Economische betekenis toerisme naar categorie

Accent op verblijfstoerisme Het accent in de regio Holland Rijnland blijkt op het verblijfstoerisme te liggen. Van de toeristische bestedingen wordt circa 238,1 miljoen – ofwel bijna driekwart (73%) – gegenereerd door het verblijfstoerisme in de regio. Het dagtoerisme is goed voor ongeveer 89,2 miljoen (27% van de bestedingen, zie ook tabel 4.2.). Tabel 4.2.

Economische betekenis toerisme Holland Rijnland (2003)

Categorie Verblijfstoerisme Dagtoerisme Totaal

Bestedingen ( ) 238,1 miljoen (73%) 89,2 miljoen (27%) 327,3 miljoen (100%)

Totale werkgelegenheid (FTE x 1.000) 3.133 (76%) 982 (24%) 4.115 (100%)

Onderstaand is nader ingegaan op de economische betekenis van het verblijfstoerisme (4.3.1.) en het dagtoerisme (4.3.2.) in Holland Rijnland. 4.3.1.

Verblijfstoerisme

Zoals aangegeven is het verblijfstoerisme in Holland Rijnland goed voor bijna driekwart van de toeristische bestedingen in de regio. In tabel 4.3. is aangegeven hoe deze bestedingen, en de daaruit voortvloeiende werkgelegenheid, zijn opgebouwd over de verschillende categorieën. Hieruit blijkt duidelijk dat met name de hotelsector – met circa 68% van de overnachtingen – een enorme bijdrage (84%) levert aan de economische betekenis van het verblijfstoerisme in Holland Rijnland (door de relatief hoge bestedingen per persoon per dag). Tabel 4.3. Categorie Hotels Campings Bungalows Overig logies Jachthavens Totaal

4.3.2.

Economische betekenis verblijfstoerisme Holland Rijnland (2003) Overnachtingen 1.346.975 (68%) 366.225 (18%) 209.375 (11%) 31.700 (2%) 31.250 (2%) 1.985.525 (100%)

Bestedingen ( ) 200,8 miljoen (84%) 14,2 miljoen (6%) 7,1 miljoen (3%) 0,9 miljoen (0%) 15,1 miljoen (6%) 238,1 miljoen (100%)

Werkgelegenheid (FTE) 2.628 (84%) 187 (6%) 99 (3%) 13 (0%) 207 (7%) 3.133 (100%)

Dagtoerisme

In tabel 4.4. is weergegeven hoe de dagtoeristische bestedingen en werkgelegenheid ongeveer verdeeld is over de verschillende categorieën. Tabel 4.4.

Economische betekenis dagtoerisme Holland Rijnland (2003)

Categorie Attracties en rondvaarten Musea en bezienswaardigheden Evenementen Overig Totaal

Dagtochten (aantal bezoeken) 0,9 miljoen (12%) 0,7 miljoen (10%) 1,5 miljoen (21%) 4,0 miljoen (57%) 7,0 miljoen (100%)

Bestedingen (in x 1 mln.) 18,3 mln. (21%) 9,5 mln. (11%) 21,0 mln. (24%) 40,3 mln. (45%) 89,2 mln. (100%)

Werkgelegenheid (FTE) 186 (19%) 107 (11%) 245 (25%) 443 (45%) 982 (100%)

Hieruit kan worden afgelezen dat het bezoek aan attracties, evenementen en musea en bezienswaardigheden samen goed is voor ongeveer 55% van de dagtoeristische bestedingen in Holland Rijnland. De categorie “overig” is goed voor ongeveer 45% van de economische betekenis van dagtoerisme in de regio.


12

Dit wordt met name veroorzaakt door het grote aantal dagtochten naar het strand en dagrecreatiegebieden. Wel zijn de bestedingen in deze categorieën relatief laag per persoon per dag. De categorie attracties c.a. heeft “slechts” 12% van de dagtochten nodig om bijna een vijfde van de betekenis te realiseren (vanwege de relatief hoge bestedingen p.p.p.d. bij deze vorm van dagrecreatie). 4.4.

Economische betekenis toerisme per gemeente

In tabel 4.5. is de economische impact van toerisme voor de zestien gemeenten 8 in Holland Rijnland weergegeven . Uit deze tabel kan worden afgeleid dat Noordwijk verreweg de belangrijkste bijdrage levert aan de economische betekenis van toerisme in Holland Rijnland, met bijna de helft van de bestedingen. Ook Leiden (12%), Lisse (9%), Noordwijkerhout (9%) en Katwijk (6%) leveren een belangrijke bijdrage. In totaal zijn deze vijf gemeenten goed voor bijna 85% van de totale economische betekenis van toerisme in Holland Rijnland. Onderstaand volgt een korte toelichting op deze vijf gemeenten. Tabel 4.5.

Economische betekenis Holland Rijnland naar gemeente


Bestedingen Absoluut ( ) Aandeel (%) 38,7 miljoen 12% 8,5 miljoen 3% 1,5 miljoen 0% 18,9 miljoen 6% 9,6 miljoen 3% 31,0 miljoen 9% 153,1 miljoen 47% 29,8 miljoen 9% 8,1 miljoen 2% 5,8 miljoen 2% 6,5 miljoen 2% 0,0 miljoen 0% 0,2 miljoen 0% 9,9 miljoen 3% 5,2 miljoen 2% 0,4 miljoen 0% 327,3 miljoen 100%

Totale werkgelegenheid Absoluut (FTE) Aandeel (%) 486 12% 113 3% 19 0% 236 6% 126 3% 361 9% 1.924 47% 387 9% 103 2% 73 2% 83 2% 0 0% 3 0% 128 3% 69 2% 5 0% 4.115 100%

Noordwijk is economisch gezien de belangrijkste toeristische gemeente in de regio. Zowel op verblijfs- als op dagtoeristisch gebied voert Noordwijk de ranglijst aan. In Noordwijk zijn alle type verblijfstoerisme (hotels, campings, bungalows, overig logies als jachthavens (goed) vertegenwoordigd). Op dagtoeristisch gebied profiteert Noordwijk met name van de aanwezigheid van het strand en de natuur (Hollands Duin) alsmede het grootste evenement in Zuid-Holland: Bloemencorso Bollenstreek. Ook neemt Noordwijk een belangrijke positie in de congresmarkt in.

8

Deze bestedingen en werkgelegenheid zijn niet nader uitgesplitst per categorie vanwege de vertrouwelijkheid van individuele bedrijfsgegevens. Ten behoeve van de TOER Teller is afgesproken alleen te rapporteren per categorie indien minimaal 5 bedrijven in een “cel” (ofwel per categorie per gemeente) aanwezig zijn waarvan er minimaal 3 hebben geparticipeerd aan de bedrijfsenquête in het kader van de TOER Teller. Dit is alleen het geval voor de hotels in Leiden, Katwijk en Noordwijk, de bungalows en campings in Noordwijk en de jachthavens in Alkemade en Warmond. In bijlage 2 is de economische betekenis per gemeente wel nader uitgesplitst in verblijfstoerisme en dagtoerisme.


13

Leiden is goed voor circa 12% van de toeristische bestedingen in Holland Rijnland. Deze tweede positie in de regio dankt Leiden aan de tweede positie op hotelgebied (na Noordwijk) en de koppositie op gebied van bezoek aan musea en bezienswaardigheden. In zowel Lisse en Noordwijkerhout wordt circa 9% van de toeristische bestedingen in Holland Rijnland gegenereerd. In Lisse zorgen met name de Keukenhof en de hotellerie hiervoor9. Noordwijkerhout heeft een sterke positie op verblijfstoeristisch gebied (2e achter Noordwijk, m.n. door de 3e positie in de hotelmarkt en de aanwezigheid van zowel campings als bungalows). Katwijk levert een bijdrage van ongeveer 6% aan de toeristische bestedingen in Holland Rijnland. Katwijk neemt een tweede plaats in op gebied van kamperen en kent het grootste aantal passantenovernachtingen in jachthavens. Op dagtoeristisch gebied levert het strandbezoek verreweg de belangrijkste bijdrage aan de toeristische bestedingen in Katwijk.

9

Door de aanwezigheid van de Keukenhof zijn de toeristische bestedingen in Lisse relatief evenredig verdeeld. Circa 47% van de bestedingen worden gedaan door verblijfstoeristen en circa 53% door dagtoeristen. Hiermee is Lisse één van de weinige gemeenten in Holland Rijnland waar het dagtoerisme van groter economisch belang is dan het verblijfstoerisme.


14

Bijlage 1

Werkwijze impactraming

In deze bijlage is nader ingegaan op de werking van het ZKA Impactmodel. De gehanteerde methodiek in het model is onderstaand schematisch weergegeven. Input: overnachtingen, bezoekersaantallen en capaciteit x Bestedingen per persoon per categorie (naar sectoren) Output: bestedingen (totaal en naar sectoren) -/BTW/accijns desbetreffende sector -/Inkooppercentage desbetreffende sector Finale omzet per sector x Arbeidscoëfficiënten per sector Output: Werkgelegenheid in fte’s (direct naar sectoren en indirect via multiplier)

Onderstaand zijn kort de diverse componenten van dit schema toegelicht. Input In het model wordt onderscheid gemaakt tussen verblijfstoerisme en dagtoerisme. Voor beide vormen is nog nader onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën. Voor de verblijfstoeristische categorieën bestaat de invoer uit overnachtingen (en voor de vaste standplaatsen en ligplaatsen uit de capaciteit). Voor de dagtoeristische categorieën bestaat de input uit bezoekersaantallen. Output De resultaten van de berekening geven de bestedingen en werkgelegenheid (direct en indirect) weer zowel in totaal als naar sectoren (logies10, horeca, detailhandel, entree en vervoer) als naar categorieën. In het model wordt geen rekening gehouden met een ‘weglek-effect’. Hiervoor ontbreekt specifieke data. Het model geeft geen inzicht in kwalitatieve aspecten zoals de afgeleide en additionele economische betekenis van toerisme en recreatie (‘spin-off’), de kwaliteit van de werkgelegenheid, etc. Berekeningen Om de economische betekenis te berekenen, worden de overnachtingen en bezoekersaantallen eerst omgerekend naar bestedingen. Deze omrekening vindt plaats via de gemiddelde bestedingen per persoon per dag per recreatievorm (bijv. hotelovernachting, evenementenbezoek, etc). De totale bestedingen zijn in het model verdeeld over de sectoren waarin de bestedingen terechtkomen. De werkgelegenheid (per sector) kan worden berekend nadat de bestedingen per sector bekend zijn. Hiertoe dienen de totale bestedingen (per sector) te worden gecorrigeerd voor een tweetal effecten: • BTW-tarief. De bestedingen zijn inclusief BTW. Aangezien de BTW geen directe invloed heeft op de werkgelegenheid in de sector, dient hiervoor een correctie plaats te vinden;

10

Overnachtingskosten verblijfstoeristische accommodatie.


15

•

Inkoopcomponent. Het aandeel ‘inkoop’ van de sector levert immers geen werkgelegenheid in de desbetreffende sector maar genereert voornamelijk werkgelegenheid bij de producent van levensmiddelen en non-food (brandstof, etc). De omzet en werkgelegenheid behorende bij de inkoop staat in de uitkomsten weergegeven onder de ‘sector’ overig.

Na deze correcties resulteert de finale afzet uit de toeristisch-recreatieve bestedingen. De directe werkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale afzet te vermenigvuldigen met de bijbehorende arbeidscoëfficiënt (weergegeven in termen van aantal mensjaren (FTE) werk per 1 miljoen finale afzet). Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden bepaald. Deze is m.n. het gevolg van toeleveranties (productiemiddelen, bouwnijverheid, dienstverleners (banken, verzekeringsmaatschappijen, wasserij, etc)) die nodig zijn om de afzet in de diverse sectoren te kunnen realiseren. De indirecte werkgelegenheid wordt met behulp van een multiplier bepaald. Deze multiplier bedraagt 1,37. M.a.w. 1 FTE directe werkgelegenheid genereert 0,37 FTE indirecte werkgelegenheid.


16

Bijlage 2

Betekenis verblijfs- en dagtoerisme per gemeente

In deze bijlage is de economische betekenis van het toerisme per gemeente nader uitgesplitst in verblijfs- en dagtoerisme. Dit is zowel voor de bestedingen als de daarmee samenhangende totale werkgelegenheid gedaan. In de tabellen zijn naast de absolute getallen ook de relatieve aandelen ten opzicht van totaal Holland Rijnland weergegeven. Tabel II.1.

Toeristische bestedingen Holland Rijnland naar gemeente


Tabel II.2.

Verblijfstoerisme Absoluut ( ) Aandeel (%) 27,1 miljoen 12% 7,2 miljoen 3% 1,2 miljoen 1% 11,6 miljoen 5% 9,3 miljoen 4% 14,5 miljoen 6% 107,5 miljoen 45% 28,6 miljoen 12% 7,0 miljoen 3% 3,6 miljoen 2% 5,5 miljoen 2% 0,0 miljoen 0% 0,2 miljoen 0% 9,5 miljoen 4% 4,6 miljoen 2% 0,1 miljoen 0% 238,1 miljoen 100%

Dagtoerisme Absoluut ( ) Aandeel (%) 10,9 miljoen 12% 1,3 miljoen 1% 0,3 miljoen 0% 7,3 miljoen 8% 0,3 miljoen 0% 16,6 miljoen 19% 45,6 miljoen 51% 1,2 miljoen 1% 1,1 miljoen 1% 2,2 miljoen 2% 1,0 miljoen 1% 0,0 miljoen 0% 0,0 miljoen 0% 0,4 miljoen 0% 0,6 miljoen 1% 0,3 miljoen 0% 89,2 miljoen 100%

Toeristische werkgelegenheid Holland Rijnland naar gemeente


Verblijfstoerisme Absoluut (FTE) Aandeel (%) 364 12% 98 3% 16 1% 153 5% 123 4% 190 6% 1.412 45% 376 12% 92 3% 48 2% 73 2% 0 0% 2 0% 124 4% 62 2% 1 0% 3.133 100%


Dagtoerisme Absoluut (FTE) Aandeel (%) 122 12% 15 2% 3 0% 83 8% 3 0% 171 17% 512 52% 12 1% 11 1% 25 3% 10 1% 0 0% 0 0% 4 0% 7 1% 4 0% 982 100%

17

Toeristische betekenis Holland Rijnland

Recommend Documents