HOEKSCHE WAARDENMAKERIJ Een nieuwe, creatieve manier van gebiedsontwikkeling. Regels loslaten en denken buiten de bestaande en gebaande paden. Slimme combinaties van samenwerking en financiering. Meerwaarde creëren in de zuidrand van de Hoeksche Waard. Dat is de inzet van Hoeksche Waardenmakerij!
INHOUD 1) 2) 3) 4) 5)
Projectaanpak in het kort Doelgroepen Website en communicatie Projectorganisatie Het project stap voor stap
3 5 7 9 11
BIJLAGE Voorstel integratie experiment bevolkingsdaling (platform31)
16
2
1. PROJECTAANPAK IN HET KORT
Aanleiding De samenwerkende gemeenten in de Hoeksche Waard (SOHW) zijn op zoek naar een nieuwe, eigentijdse manier van gebiedsontwikkeling. Meer ruimte voor initiatief vanuit de samenleving en een uitnodigende, faciliterende overheid is wat deze regio nodig heeft om toekomstbestendig te zijn. Een pilotproject hierover loopt van september 2013 tot uiterlijk 1 oktober 2014 (zie de projectopdracht van SOHW). Doel Het doel is om via een vernieuwende aanpak de ontwikkeling van het gebied (wat nu stagneert) op gang te krijgen, lokale partijen te stimuleren, en doormiddel van sectoroverstijgende functiecombinaties te komen tot financieel haalbare oplossingen. Onderliggend speelt dat de verandering in de komende jaren van de samenstelling van de bevolking, een omslag vraagt in denken en doen van de overheid en burgers. Doel is om nieuwe competenties te ontwikkelen om hier effectief mee om te gaan. Aanpak Hoeksche Waardenmakerij aan de Delta moet een set van concrete projecten opleveren. Elk van de 3 toekomstopgaven van de Hoeksche Waard (‘sociaaleconomische dorpenstructuur’, ‘boer als nieuwe held’, ‘stedeling naar buiten halen’) worden daarom stapsgewijs verrijkt met concrete uitvoerbare projecten. Wij gebruiken daarbij een helder werkmodel om deze projecten te vinden: bronnen, waardenketens en motieven worden verknoopt. Flexibilisering van regelgeving (‘regelvrije zones’) en de inzet van een methode met persona’s dragen in het project bij aan de vorming van waardenketens. De beschreven aanpak wordt ondersteund door: − − − −
Het opbouwen van een kennisplatform, met deskundigen uit verschillende disciplines vanuit kennisstellingen Platform31 en Alterra/WUR. De aanstelling van een regionale gebiedswaardenmaker. Ontwerpend onderzoek van de groenblauwe en rode infrastructuur die aansluit op de behoefte van de veranderende bevolking. Financieel-economische haalbaarheidsanalyses.
Voor de uitvoering van het project Hoeksche Waardenmakerij is een projectorganisatie opgezet met een stuurgroep en een gebiedsteam. Het bureau BVR adviseurs ruimtelijke ontwikkeling ondersteunt deze projectorganisatie. BVR maakt daarbij gebruik van de onderaannemers: TU Delft (Bouwkunde, vakgroep Gebiedsontwikkeling), Brave Brands (webdesign) en Goos Cardol (agrarisch specialist).
3
Proces De Hoeksche Waardenmakerij zet in op intensivering van het lokale netwerk. Het proces sluit aan op de Atlas van Samenwerking die het resultaat is van de dialoogtafel die georganiseerd wordt in het kader van de aanpak van het bevolkingsvraagstuk (demografische veranderingen). De volgende stappen worden gezamenlijk met de betrokken partijen in het gebied doorlopen: 1. De basis wordt gelegd. 16 september t/m 25 november. 2. Van basis naar coalities. 25 november 2013 t/m 31 januari 2014. 3. Van coalities naar waardenketens en een nieuwe kansenkaart. 3 februari t/m 2 mei 2014. 4. Eindproduct en bestuurlijke besluitvorming - naar een programma Zuidrand Hoeksche Waard 6 mei 2014 tot en met 30 mei 2014. Bestuurlijk traject: juni tot en met september 2014.
5. realisatiefase vanaf oktober 2014 Structuur Het project bevat de volgende concrete onderdelen, in volgorde van belang. Alle lagere orde onderdelen ondersteunen de hogere doelen: >
10 BUSINESSCASES NIEUWE WAARDENKETENS / 5 X FINANCIERING
>
COALITIETAFELS (MET NETWERKGROEPEN)
>
Inventarisatie gebiedskwaliteiten
>
Ontwerponderzoek groenblauw
>
Ontwerponderzoek sociaaleconomisch
>
Ontwerpintegratie (milieubalans rood-groen!)
>
Integratie interactief experiment bevolkingsdaling: persona’s + voorzieningenprofiel
>
Ontwikkelen Interactieve website
>
Leveren content website
>
Overleg 4 SG, 6 PG, 9 Netwerkbijeenkomsten, 2X kennisnetwerk
>
Onderzoek en maken beleidskader freezones!
Schematische afbeelding van hiërarchie in projectonderdelen
4
2. DOELGROEPEN Voor alle doelgroepen gebruiken wij deze toelichting op de inhoud van het project, per doelgroep aan te vullen met een specifieke kernboodschap: Hoeksche Waardenmakerij Denk mee en zet de zuidrand van het eiland in beweging! Een nieuwe, creatieve manier van gebiedsontwikkeling. Regels loslaten en denken buiten de bestaande en gebaande paden. Slimme combinaties van samenwerking en financiering. Meerwaarde creëren in de zuidrand van de Hoeksche Waard. Dat is de inzet van Hoeksche Waardenmakerij! 0) Kerndoelgroep: initiatiefnemers De kerndoelgroep van dit project bestaat uit initiatiefnemers uit het maatschappelijk middenveld (ondernemers, bestuurders van belangengroepen, instellingen, verenigingen, stichtingen etc.). Dit zijn de mensen die een (deel van de) bronnen voor waardenketens vertegenwoordigen. Kernboodschap: Een concrete uitvoeringsagenda voor de zuidrand van de Hoeksche Waard in 2014 vraagt om vernieuwende projecten. Zet uw initiatief in als bron van een waardenketen en Hoeksche Waardenmakerij helpt uw project vooruit! Hoeksche Waardenmakerij is voor een concrete gebiedsagenda op zoek naar vernieuwende projecten die de Zuidrand van de Hoeksche Waard een impuls geven voor de toekomst. Die toekomst van de zuidrand van het eiland is aan ondernemende mensen binnen of buiten de Hoeksche Waard. Past uw initiatief in een van de drie toekomstopgaven (‘sociaaleconomische dorpenstructuur’, ‘boer als nieuwe held’, ‘stedeling naar buiten halen’), dan willen wij meehelpen om uw initiatief sterker te maken en te ondersteunen. 1) Eerste kring: inwoners en maatschappelijk middenveld De eerste kring bestaat uit en alle ondernemende inwoners van de Hoeksche Waard en mensen en organisaties vanuit bedrijven en maatschappelijke organisaties uit de Hoeksche Waard zoals verenigingen, zorginstellingen, onderwijs, recreatieondernemers, cultuur en kunstinstellingen etc., lokale inhoudelijke experts, (grond)eigenaars en ondernemers. Kernboodschap: Het doel van Hoeksche Waardenmakerij is om goede plannen beter van de grond te krijgen, zodat het ook in de toekomst goed wonen en leven is in de Hoeksche Waard. Hoeksche Waardenmakerij is daarom op zoek naar initiatieven of ideeën, financiële middelen, ruimte, kennis, support. Doe mee! Hoeksche Waardenmakerij is een leuk en dynamisch project van en voor de zuidrand Hoeksche Waard. Het doel is om goede plannen beter van de grond te krijgen, zodat het ook in de toekomst goed wonen en leven is in de Hoeksche Waard. Beschik je over een van de volgende bronnen, of heb je ze juist nodig?> een initiatief of idee, financiële middelen, ruimte, kennis, support. Laat je horen! Hoeksche Waardenmakerij brengt vraag en aanbod bij elkaar en helpt initiatieven vooruit. 2) Tweede kring: overheid De tweede kring bestaat uit bestuurders (colleges en raden) en ambtenaren van de 5 gemeenten van de Hoeksche Waard en de SOHW
5
Kernboodschap: Hoeksche Waardenmakerij onderzoekt de kansen en mogelijkheden voor een nieuwe rol van de overheid om in de zuidrand meer mogelijk te maken en waarden te creëren. Help als faciliterende overheid mee met het maken van een innovatief Programma Zuidrand Hoeksche Waard en om plannen echt van de grond te krijgen, bijvoorbeeld met meer regelruimte. 3) Derde kring: experts De derde kring bestaat uit (beleids)experts, onderzoekers en vakinhoudelijke professionals binnen en buiten de Hoeksche Waard Kernboodschap: Hoeksche Waardenmakerij is een pilotproject waarin nieuwe kennis wordt ontwikkeld en getest over gebiedsontwikkeling nieuwe stijl. Onderzocht wordt onder andere: meer ruimte voor initiatief van onderop, regelruimte, andere rollen van de overheid en van de maatschappij, slim omgaan met de gevolgen van bevolkingsdaling. Het einddoel is om een samenhangende reeks van voorbeeldige uitvoeringsprojecten te realiseren. Welke kennis en kunde heeft u in de aanbieding om te helpen?
Omgaan met verschillende doelgroepen Soms vraagt een doelgroep om één op één gesprekken (lokale ondernemers), of een ronde tafel gesprek met enkele experts, voor anderen is een werkatelier in een grote groep over vraag en aanbod opportuun. In het project zoeken we naar toegesneden werkvormen per bijeenkomst. We gaan niet meer uit van drie keer drie netwerkbijeenkomsten zoals in de projectopdracht is omschreven, van waaruit initiatieven moeten komen. We beginnen met diverse interviews en ronde tafels in kleine setting om sneller de initiatieven op het spoor te komen. Gedurende het project schalen we de bijeenkomsten op naar mate het netwerk groeit. In een excel lijst houden we alle namen en projecten bij en wanneer we wie gesproken hebben.
Betrekken Raadsleden Op 19 maart zij er Gemeenteraadsverkiezingen. Dit betekent dat raadsleden begin 2014 een overvolle (campagne)agenda hebben. Bovendien zal een deel van de huidige raadsleden na de verkiezingen niet terugkeren in de raad. Voor project Hoeksche Waardenmakerij is het betrokken houden van (nieuwe) Raadsleden belangrijk. Zij zullen het programma Zuidrand Hoeksche Waard politiek moeten dragen. Bovendien hebben lessen uit het project over een andere manier van werken ook betrekking op de rol van de overheid. Specifiek zijn raadsleden in beeld als het gaat om regelruimte/regelvrije zones. De voorkeur gaat er naar uit om raadsleden in een actieve bijeenkomst met Hilde Blank en prof. Friso de Zeeuw te informeren over de (voorlopig) uitkomsten van het project en te actief met ze in gesprek te gaan over een andere rol van de overheid en regelruimte. Deze actieve bijeenkomst zal plaatsvinden na de verkiezingen. Tot 19 maart worden de raadsleden schriftelijk en via de website geïnformeerd over de voortgang.
6
4) WEBSITE EN COMMUNICATIE De website die BVR zal ontwikkelen heeft een centraal communicatief doel (informeren en delen van beschikbare informatie). Binnen het dynamische project met vele actoren en een groeiend netwerk van betrokkenen is de site het voor iedereen vindbare hart van het project. Op de website is de meest actuele informatie te vinden over de voortgang. De website wordt op gezette tijden van content voorzien (beeldende verslagen, agenda-updates, weblog, foto’s). De relatief eenvoudige website is informerend en interactief, maar is niet het hoofdpodium voor de inhoudelijke discussies. Dat zijn de centrale bijeenkomsten en face-to-face gesprekken. Wij stellen voor om de deelnemers aan de netwerkbijeenkomsten cq coalitietafels zoveel mogelijk persoonlijk te benaderen (telefonisch, persoonlijke brief). Dit verhoogt de kans op enthousiaste deelname. Beeldende verslagen worden naar de direct betrokkenen per mail toegestuurd. Ook wordt via andere kanalen (vakbladen, persoonlijke netwerken, bedrijfswebsites) aandacht besteed aan dit bijzondere pilotproject. Voor de communicatiestrategie gaan we uit van de volgende uitgangspunten: >
> >
> >
Verschillende doelgroepen vragen om een eigen (kern)boodschap (zie bovenstaande hoofdstuk doelgroepen). Prioriteit ligt tot 19 maart bij doelgroepen initiatiefnemers, middenveld en experts. Vanaf 19 maart tot einde project zijn initiatiefnemers en overheid van belang (besluiten). We communiceren als gebiedsteam (en stuurgroep) allemaal over het project. Iedereen van het gebiedsteam is alert om in eigen netwerken doelgroepen te betrekken en het juiste signaal af te geven. In de loop van het project worden de diverse mogelijke podia en media in beeld gebracht en bespeeld. Bijvoorbeeld: > Eigen netwerken, relaties, familie, collega’s etc. > Websites van SOHW/cq. Gemeentes en BVR team > Social media: facebook, twitter, linkedin > Huis aan huisbladen > Regionale kranten, radio en TV > Landelijke kranten > Nationale media > Vakbladen > Publieksbladen > Congressen en symposia van derden > … Materialen en middelen mogen divers zijn, er is geen dwingende huisstijl. Wel een herkenbaar beeldmerk. Het mag geen typische overheidsuitstraling hebben, dat schrikt ondernemers af. Gelet op de publieke middelen voor dit project geldt: in principe sober en doelmatig, maar in de eerste plaats passend bij de doelen van het project.
7
Taakverdeling communicatie Bij de communicatieactiviteiten worden de taken globaal als onderstaand verdeeld tussen BVR en de opdrachtgever. De redactie en het beheer van de site is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het kernteam. Dit zal zo eenvoudig als dat kan worden ingevuld, gelet op het hoofddoel van dit project, de tijd en de kosten. BVR: > > > > > > >
zorgt voor het bouwen en technisch beheren van de website maakt een flyer die verwijst naar de website ontwikkelt samen met opdrachtgever het inhoudelijke verhaal, de projectencatalogus en communicatieboodschap maakt beelden en teksten over de projectinhoud om over te communiceren maakt inhoudelijke, beeldende verslagen van kleine werksessies en grote publieksbijeenkomsten adviseert desgevraagd mee over organisatorische en communicatie-activiteiten doet een deel van de web-redactie van de website (binnen het kernteam onderling te verdelen)
Opdrachtgever: > > > > >
beheert namen en adresgegevens van onze doelgroepen nodigt uit en organiseert de bijeenkomsten (locaties en catering, uitnodigingen, logistiek, aanmeldingen etc.) ontwikkelt samen met BVR het inhoudelijke verhaal, de projectencatalogus en communicatieboodschap is eindverantwoordelijk voor de communicatie en onderhoudt contact met pers/media en zorgt voor persberichten/podia doet een deel van de web-redactie van de website (binnen het kernteam onderling te verdelen)
8
5) PROJECTORGANISATIE
De projectorganisatie bestaat uit Stuurgroep: • • •
Dhr. W.J.L.M van Tilborg Dhr. H. Flieringa Dhr. W. Reinierse
Ambtelijk opdrachtgever: •
Dhr. J. de Pee
Gebiedsteam: • • • • • • • • • • • •
Dhr. R. Ottervanger (gedelegeerd opdrachtgever, projectleider, kernteam) Mevr. L. Bos (projectleider, kernteam) Dhr. B. Bomas (BVR, contactpersoon, kernteam) Mevr. B. Janssen (BVR, kernteam) Mevr. I. van der Waal, (communicatie, kernteam) Dhr. Groeneveld (namens Korendijk) Mevr. W. Jacobs (Cromstrijen) Dhr. J. Prince (namens maatschappelijk middenveld) Dhr. B.J. Niemandsverdriet (namens maatschappelijk middenveld) Dhr. M. Roobol (SOHW, programmamanager) Mevr. T. Lupi (agendalid - Platform 31) Caroline Ammerlaan (agendalid - provincie Zuid Holland)
Kernteam Bart Bomas is voor dit project de vaste contactpersoon bij BVR. Samen met Bernadette Janssen en de SOHW projectleider(s) Remco Ottervanger en Liesbeth Bos en communicatiedeskundige Ilse van der Waal vormen zij een kernteam dat onderling nauw contact onderhoudt. BVR team Het vaste werkteam van BVR (Bart Bomas, Bernadette Janssen, Agnes Franzen) zal, afhankelijk van de bijeenkomst, in wisselende samenstelling optreden. Voor de overleggen met het gebiedsteam bepalen we dit aan de hand van de inhoud van het overleg. Bij stuurgroep bijeenkomsten is in principe Bernadette aanwezig. Bij speciale bestuurlijke bijeenkomsten (zoals voor Raadsleden) krijgt Hilde Blank (directeur BVR) een rol. Goos Cardol en Ricardo Bravenboer (Brave Brands) worden op gezette tijden als experts ingezet.
9
Samenwerking Dit project vergt een nauwe samenwerking tussen BVR en de SOHW en een actieve betrokkenheid van de leden van het gebiedsteam. We doen het samen! Toch is het handig om een paar werkafspraken te maken, naast de eerder beschreven taakverdeling in de communicatie. BVR draagt zorg voor de inhoudelijke voortgang en opbrengsten volgens de vastgestelde projectdoelen. BVR is verantwoordelijk voor de inhoudelijke verslaglegging van de netwerkbijeenkomsten / coalitietafels. Dit doen wij in de vorm van beeldende verslagen. De opdrachtgever zorgt waar dat kan voor de benodigde contactgegevens van mensen die moeten worden geconsulteerd en de benodigde kaartbestanden, de gemeentelijke begrotingen, initiatieven die spelen in het gebied en succes en faalfactoren van project Noordrand. Daarnaast verzorgt de opdrachtgever de praktische organisatie, de verslaglegging en neemt deze de kosten voor locaties en catering op zich van alle overleggen met kernteam, gebiedsteam en stuurgroepen de netwerkbijeenkomsten/coalitietafels.
10
6) HET PROJECT STAP VOOR STAP Onderstaand het stappenplan met een omschrijving van alle benodigde acties en (tussen)producten. In het onderstaande schema wordt duidelijk hoe de projectstappen en onderdelen zich tot elkaar verhouden. Als bijlage is de planning toegevoegd.
11
12
Stap 1. De basis wordt gelegd. 16 september t/m 25 november. 9 werkweken. In deze stap wordt het project ingeregeld met de opdrachtgever. Na deskresearch kennen we de ruimtelijke structuren, kansen en knelpunten en hebben we de eerste kennis over freezones. Ook hebben we een eerste lijst met geldbronnen en motieven om een project te initiëren. We starten met het construeren van persona’s. We komen 3 keer bij elkaar met het gebiedsteam voor een kickoff op locatie en de voortgang. Als afsluiting van deze stap is er een eerste kleine netwerkbijeenkomst voor een eerste feedback van onze kennisvergaring. Hier reflecteert Miranda Reitsma op de opbrengst van stap 1. Om de drie onderdelen (Bronnen > Waardenketens > Motieven) effectief te kunnen invullen, werken we eerst aan een basis. Deze basis bestaat uit: • •
•
• • •
Wij stellen voor om eerst een gespreksronde te houden in klein verband op zoek naar kansrijke initiatieven. Een korte deskresearch van al het beleid en visies tot nu toe. En natuurlijk is het belangrijk om te weten wat de succes en faalfactoren waren in het project Noordrand. Uit de toegestuurde overzicht blijkt dat de quickwin projecten in de Noordrand gericht zijn op organisatie en beleid en nog niet op ondernemers. Met onze een frisse blik interpreteren we dit materiaal vanuit de drie opgaven. Dus wat hebben we aan beschikbare kennis als we denken vanuit de ‘sociaaleconomische structuur van de dorpen’, ‘boer als nieuwe held’ en ‘stedeling naar binnen halen’. QuickScan van kansrijke initiatieven die bekend zijn bij verschillende koepelorganisaties en bij u. Ook de initiatieven die recentelijk niet van de grond kwamen zijn van belang. In beeld brengen van de potentiele ‘geldbronnen’. En komen tot een eerste top-5 van diverse bronnen. Met het netwerk gaan we vervolgens aan de slag om motieven te formuleren. Welke motief is onderdeel van de huidige en/of toekomstige economie?
Doen stap 1: > > > > > > > > >
Project inregelen in kernteam 3 bijeenkomsten van gebiedsteam waaronder een op locatie, 5-10 interviews en schetstafels met potentiële bronnen 1X Stuurgroep (15 oktober) Deskresearch en frisse blik ontwerpverkenning: sociaaleconomisch, groenblauw en positionering, Start onderzoek freezones Quickscan initiatieven en bronnen Eerste Netwerkbijeenkomst (over resultaten frisse blik en ontwikkelingsmotieven) Bouwen website en online zetten
Resultaten stap 1: > > >
>
Spoorboekje planning Website Analyse in powerpointpresentatie, met daarin: o Kaart Positionering Zuidrand o Kaart Stand van het Hoekse land (projecten en beleidsvoornemens) o Kansen en kwesties kaart o 5 bronnen en 5-20 motieven in beeld Verslag eerste netwerkbijeenkomst
13
Stap 2. Van basis naar coalities. 25 november 2013 t/m 28 februari 2014. 12 werkweken en 2 weken kerstvakantie. In deze stap gaan we vanuit de bronnen werken aan coalities. Op basis van onze 5 bronnen en de 5-20 motieven bouwen we gericht aan een netwerk, aan benodigde regelruimte, ruimtelijke condities etc. Tijdens de tweede Netwerkbijeenkomst in de e 3 week van januari leggen we de initiatieven voor aan de grotere groep om ze te versterken en om te kijken hoe ze passen in grotere structuren. Tijdens deze wat grotere bijeenkomst staan de initiatiefnemers/ondernemers centraal. Aan het slot van de bijeenkomst vormen zich de eerste coalities rond de initiatieven. Wij zorgen voor inspirerende verbeelding van de motieven en de toekomstopgaven de ‘sociaaleconomische structuur van de dorpen’, ‘boer als nieuwe held’ en ‘stedeling naar binnen halen’. In deze stap zorgen wij dat alle coalities ook persona’s kunnen meekrijgen. Deze persona’s worden gemaakt met ook een afvaardiging van burgers. De persona’s verbeelden in feite de klanten/afnemers van de gevormde coalities. De website blijft up to date. De 2 bijeenkomsten van het gebiedsteam worden bij voorkeur gehouden voor en na de Netwerkbijeenkomst van januari bij afronding van stap 2 (3 februari). Aan het eind van deze stap wordt de stuurgroep geïnformeerd over het proces en gevraagd om richting te geven aan stap 3, op weg naar waardenketens. Doen stap 2: > > > > > > > >
Netwerkdag: Initiatiefnemers centraal en vormen van coalitietafels, met de vraag: welke projecten zijn kansrijk? Week 20 januari Tevens een bijeenkomst met burgers ivm werken aan persona’s eind januari, begin februari Aftappen van kennis uit Dialoogtafels 1X Aftappen van Platform 31 (overleg 18 dec) 2X Gebiedsteam (13 januari, 17 februari) 2X Stuurgroep (16 dec, en 25 februari) content leveren einde stap 2 voor website maken voortgangsrapportage voor I&M (vóór januari 2014)
Resultaten stap 2: >
Tussenrapportage als eerste versie van het Werkboek tbv stuurgroep, met daarin: o Beeldend verslag interviews/schetstafels met lokale initiatiefnemers / ondernemers o Verslag coalitietafels met daarin een longlist van kansen en bijbehorende coalities o Verbeelding van de drie opgaves vanuit de gevonden projectkansen > 5 Persona’s van toekomstige inwoners als ‘klant’ of afnemer van de ontwikkelde coalities > Update website > voortgangsrapportage voor I&M
14
Stap 3. Van coalities naar waardenketens en een nieuwe kansenkaart. 1 maart t/m 2 mei 2014. 9 werkweken. Na het vormen van resultaatgerichte coalities werken wij echte businesscases uit als waardenketens. Dat levert samenhangende ketens op van verschillende (deel)projecten met hun diverse randvoorwaarden. Dit doen we samen met de initiatiefnemers! De initiatiefnemers hebben hierin een belangrijke eigen rol. Het ontwerpend onderzoek is in deze stap gericht op het ondersteunen van de vorming van waardenketens. Inspirerende verbeeldingen, vertalingen van businesscases naar ruimtelijke concepten en bijvoorbeeld de opschaling naar regionale structuren versterken de projecten. Er ontstaat zo vanuit concrete projecten een nieuwe kansenkaart van de Hoeksche Waard. De initiatiefnemers en ook andere ondernemers uit de Zuidrand krijgen de kans om onze experts (en die van Kennisplatform) te consulteren voor een versterking van hun verhaal. Tegelijk werken we vanuit de projectenselectie het advies beleidskader regelvrije zones uit. In een derde coalitiebijeenkomst begin februari (NB liever iets later, bijvoorbeeld in begin maart) krijgen de initiatiefnemers het podium en dienen de netwerkgroepen als klankbord voor versterking van de ideeën. Ook leggen we ze de nieuwe ruimtelijke kaarten voor die gloren vanuit de waardenketens. De persona’s worden in deze stap 3 per coalitie voorzien van een voorzieningenprofiel en besproken met Platform31. Tijdens de derde coalitiebijeenkomst testen we de voorzieningenprofielen die horen bij de persona’s. Leveren de waardenketens het gewenste voorzieningenprofiel van de toekomst en waar vallen nog gaten? Doen stap 3: > > > > > > >
Rekenen en tekenen aan businesscases en voorzieningenprofielen laten bedenken door coalities Netwerkbijeenkomst: Coalitietafels ‘follow up’ (week 11 maart) Spreekuur voor ondernemers: bilaterale gesprekken (continu) 1X Aftappen van Platform31 (overleg en advies over persona’s, begin maart) 1 Workshop Beleidskader regelarme /regelvrije zones tbv ontwikkeling waardenketens 2 x Gebiedsteam (in week 24 maart en 28 april) 2X Stuurgroep (bespreken oogst van waardenketens, (14 april en eind april??)
Resultaten stap 3: Concept-eindrapportage Catalogus en Werkboek met daarin: > > > > > >
Resumé gebiedsanalyse Van bronnen naar motieven via waardenketens, en voorzieningenprofielen bij de persona’s per waardenketen Projectcatalogus met coalities in woord en beeld (kaart en collages) en businesscases waardenketens Advies beleidskader regelarme / regelvrije zones Kansenkaarten: synergie tussen projecten en ruimtelijke ontwikkeling
15
Stap 4. Eindproduct - naar een programma Zuidrand Hoeksche Waard , Adopteer een project! 6 mei 2014 tot en met 30 mei. 4 werkweken. De vierde stap bestaat uit het opleveren van een samenhangende reeks waardenketens (realisatieprojecten) voor de Zuidrand Hoeksche Waard. Deze projecten geven concreet invulling aan de drie overkoepelende toekomstopgaves (de ‘sociaaleconomische structuur van de dorpen’, ‘boer als nieuwe held’ en ‘stedeling naar binnen halen’). Voor elk van deze drie thema’s wordt de ruimtelijke transformatie van de Zuidrand in beeld gebracht in een aansprekende kaart en collagebeelden. Doen stap 4: > > >
1X gebiedsteam rond 12 mei, plus schriftelijke reactie Gebiedsteam eind mei (oplevering en afronding BVR) 2X Stuurgroep (26 mei 70% en ?? voor 90% versies) (Bestuurlijke ronde (juni – oktober 2014) Besluitvorming Uitvoeringsprogramma (sept/okt 2014) eventueel 1x aanpassing ontwerp- Uitvoeringsprogramma (juli/aug).
Resultaten stap 4: Eindproduct Wij stellen in de maand mei (stap 4) een inspirerend vormgegeven digitaal aan te leveren catalogus op met de 10 waardenketens of projecten en de nieuwe kansenkaart voor de Hoeksche Waard. In een digitaal werkboek doen wij verslag van de diverse gesprekken en onderzoeksresultaten. We gebruiken de website om de belangrijkste tussenresultaten met iedereen te delen en om feedback en tips te vragen. Wij stellen voor om de projecten ter adoptie aan te bieden aan bestuurders in de Hoeksche Waard. Elk project krijgt zo een ambassadeur mee die zich zal inzetten voor de verdere realisatie. Bij voorkeur wordt daaraan toegevoegd een ‘ambassadeur van buiten’, bijvoorbeeld een directeur van een Rijksprogramma of een Kennisinstituut. Dit is onderdeel van het werk van de stuurgroep. De digitaal op te leveren eindrapportage in de vorm van de catalogus en het werkboek kan vanaf circa juni het bestuurlijke besluitvormingsproces in, vergezeld van een bestuurlijke oplegnotitie of kadernotitie.
16
BIJLAGE Voorstel integratie experiment bevolkingsdaling BVR, 22 oktober 2013
Integratie experiment bevolkingsdaling In de projectopdracht bij de aanbesteding werd gevraagd om een goede integratie van het experiment bevolkingsdaling van Platform 31. Door bevolkingsdaling, trek naar de stad, ander gedrag en een veranderende samenstelling van de bevolking komen voorzieningen in dorpen onder druk te staan. In de toekomst wordt een afname en herverdeling van de voorzieningen verwacht. Je kunt het je als gemeenten laten overkomen, of slim en strategisch inspelen op deze ontwikkeling. In dit experiment wordt gezocht naar vitale toekomstige voorzieningenprofielen die passen bij zogenaamde persona’s. Het zijn beeldende profielen van archetypische toekomstige inwoners van de Hoeksche Waard. Hiermee kan directer worden gecommuniceerd met de burger. Persona’s zijn in zwang om klantgroepen beter te begrijpen. Het helpt om klantgericht te denken in plaats van aanbodgericht. Een grote uitdaging is hier dat het gaat over persona’s van Hoeksche inwoners in de toekomst, dus die er nu deels nog niet zijn. Ons voorstel is om de persona-aanpak te benutten om per waardenketen (of coalitie) de eindgebruiker/eindgenieter van de ontwikkelde waarden in beeld te brengen. Dit willen wij select doen voor de toekomstopgave ‘sociaal ruimtelijke structuur van de dorpen’. Het gaat ons expliciet om een economisch motief. De persona’s moeten inzicht geven in klanten/doelgroepen die bij economische initiatieven passen. Een groep betrokken inwoners (bijvoorbeeld een bewonersvereniging) kan als eindgebruikers zelf tijdens een of meer netwerkbijeenkomsten aan de slag om invulling te geven aan de persona’s. In de laatste netwerkbijeenkomst leggen wij de ontwikkelde persona’s met hun voorzieningenprofielen naast de ontwikkelde waardenketens. Dat geeft een helder beeld van de verwachte toekomstige dekking van voorzieningen en de leemtes daarin. Het project Hoeksche Waardenmakerij kent tussen medio september en mei 2013, vier stappen. In elke stap zien wij een relatie met het experiment. Het zwaartepunt in de samenwerking met Platform31 voorzien wij in de periode eind november 2013 tot en met april 2014.
17
Stap 1. De basis wordt gelegd. 16 september t/m 25 november. 9 werkweken. In deze stap wordt het project ingeregeld met de opdrachtgever. Na deskresearch kennen we de ruimtelijk structuren, kansen en knelpunten en hebben we de eerste kennis over freezones. Ook hebben we een eerste lijst met geldbronnen en motieven om een project te initiëren. We starten tevens met het construeren van persona’s. We komen 3 keer bij elkaar met het gebiedsteam voor een kickoff op locatie en de voortgang.
Koppeling met experiment: Voor de opgave ‘Sociaaleconomische structuur van de dorpen’ brengen wij in kaart welke ontwikkelingen er worden voorzien in de kernen van de zuidrand. Welke voorzieningen er nu zijn en hoe de kernen kunnen worden gekarakteriseerd. Dat zegt immers ook al iets over de inwoners. Medio december organiseren wij samen met Platform31 een expertmeeting voor kennisuitwisseling over de Persona-aanpak. Stap 2. Van basis naar coalities. 25 november 2013 t/m 28 februari 2014. 12 werkweken en 2 weken kerstvakantie. In deze stap gaan we vanuit de bronnen werken aan coalities. Op basis van onze 5 bronnen en de 5-20 motieven bouwen we gericht aan een netwerk, aan benodigde regelruimte, ruimtelijke condities etc. Tijdens de tweede Netwerkbijeenkomst medio december leggen we de initiatieven voor aan een iets grotere groep om ze te versterken en om te kijken hoe ze passen in grotere structuren. Tijdens deze bijeenkomst staan de initiatiefnemers/ondernemers centraal. Wij zorgen voor inspirerende verbeelding van de motieven en de toekomstopgaven de ‘sociaaleconomische structuur van de dorpen’, ‘boer als nieuwe held’ en ‘stedeling naar buiten halen’. In deze stap zorgen wij dat alle coalities ook persona’s kunnen meekrijgen. Deze persona’s worden gemaakt met ook een afvaardiging van burgers en verbeelden in feite de klanten/afnemers van de gevormde coalities. De website blijft geupdate. De 2 bijeenkomsten van het gebiedsteam worden bij voorkeur gehouden voor de Netwerkbijeenkomst van medio januari en bij afronding van stap 2 (rond 17 februari). Aan het eind van deze stap wordt de stuurgroep geïnformeerd over het proces en gevraagd om richting te geven aan stap 3, op weg naar waardenketens.
Koppeling met experiment: Tijdens de bijeenkomst medio januari met ondernemers bevragen wij de initiatieven op hun klantengroep/afnemers. Wat voor type mensen zijn dat? Op basis van deze informatie construeren wij circa 5 persona’s. Deze persona’s worden gebruikt om de initiatieven hun eigen doelgroepen voor te spiegelen. Voor de opgave ‘Sociaaleconomische structuur van de dorpen’ vragen wij een selecte groep burgers om eind januari/begin februari tijdens een aparte werksessie na te denken over hun voorkeuren en gewenste voorzieningen. Op basis van de input van ondernemers en burgers en van Platform31 worden de 5 persona’s eind februari afgerond.
Stap 3. Van coalities naar waardenketens en een nieuwe kansenkaart. 1 maart t/m 2 mei 2014. 13 werkweken.
18
Na het vormen van resultaatgerichte coalities werken wij echte businesscases uit als waardenketens. Dat levert samenhangende ketens op van verschillende (deel)projecten met hun diverse randvoorwaarden. Dit doen we samen met de initiatiefnemers! De initiatiefnemers hebben hierin een belangrijke eigen rol. Het ontwerpend onderzoek is in deze stap gericht op het ondersteunen van de vorming van waardenketens. Inspirerende verbeeldingen, vertalingen van businesscases naar ruimtelijke concepten en bijvoorbeeld de opschaling naar regionale structuren versterken de projecten. Er ontstaat zo vanuit concrete projecten een nieuwe kansenkaart van de Hoeksche Waard. De initiatiefnemers en ook andere ondernemers uit de Zuidrand krijgen de kans om onze experts (en die van Kennisplatform) te consulteren voor een versterking van hun verhaal. Tegelijk werken we vanuit de projectenselectie het advies beleidskader regelvrije zones uit. In een netwerkbijeenkomst begin maart krijgen de initiatiefnemers het podium en dienen de netwerkgroepen als klankbord voor versterking van de ideeën. Ook leggen we ze de nieuwe ruimtelijke kaarten voor die gloren vanuit de waardenketens.
Koppeling met experiment: De persona’s worden in deze stap 3 per coalitie voorzien van een voorzieningenprofiel. Tijdens de Netwerkbijeenkomst testen we de voorzieningenprofielen die horen bij de persona’s. Leveren de geïdentificeerde waardenketens van Hoeksche Waard zuidrand het gewenste voorzieningenprofiel van de toekomst en waar vallen nog gaten?
In deze stap voorzien wij medio maart een werksessie met experts van Platform31 en van de gemeenten en maatschappelijke organisaties om de voorzieningenprofielen per persona te identificeren en de leemtes voor de toekomst.
Stap 4. Eindproduct - naar een programma Zuidrand Hoeksche Waard , Adopteer een project! 6 mei 2014 tot en met 30 mei. 4 werkweken. De laatste stap bestaat uit het opleveren van een samenhangende reeks waardenketens (realisatieprojecten) voor de Zuidrand Hoeksche Waard. Deze projecten geven concreet invulling aan de drie overkoepelende economische toekomstopgaves (de ‘sociaaleconomische structuur van de dorpen’, ‘boer als nieuwe held’ en ‘stedeling naar binnen halen’). Voor elk van deze drie thema’s wordt de ruimtelijke transformatie van de Zuidrand in beeld gebracht in een aansprekende kaart en collagebeelden. Koppeling met experiment: De persona’s met hun voorzieningenprofielen en de conclusies uit de werksessie van stap 3 worden opgenomen in de eindrapportage.
19
20
