GROEI & BLOEI Hoeksche Waard

GROEI & BLOEI Hoeksche Waard

April 2015 - Nr. 2

Bestuur

Werkgroepen

Voorzitter: Dick Hitzert Westdijk 8, 3274 KG Heinenoord. Tel: 0622 195781. [email protected]

Markten: Aart van Noordt Koninginneweg 110 3262 JD Oud Beijerland Tel: 0623 372023 [email protected]

Secretaris/ Ledenadministratie: Carla Stas Oud Bonaventurasedijk 27 3291CJ Strijen 078-6744528 [email protected]

Open tuinen: Dick Hitzert, Westdijk 8, 3274 KG Heinenoord Tel: 0622 195781 [email protected]

Penningmeester: Ruud de Groot Rijksstraatweg 3, 3286 LS Klaaswaal 0653 166290. [email protected]

Reizen / Excursies: Jacqueline Raat Spuizicht 43 3261 KK Oud Beijerland Tel: 0186-691603 [email protected]

Lid/redacteur Jan Raat Spuizicht 43, 3261 KK Oud Bejerland Tel: 0186 691603. [email protected]

Bloemschikken: Simone Oosterwijk Witte de Withstraat 25 3231 CX Brielle 0181 418459 [email protected]

Lid/webmaster Jaap Smit Ranonkelstraat 76 3261 BW Oud Beijerland Tel: 0186 614489. [email protected]

Lezingen: Henk Walraad Dorpsstraat 18 3267 AG Goudswaard 0186 692375 [email protected]

Lid/markten Aart van Noordt Koninginneweg 110 3262 JD Oud Beijerland Tel: 0623 372023 [email protected]

Redactie Nieuwsbrief/Website: Redactieadres: Spuizicht 43, 3261kk Oud Beijerland. Tel: 0186 691603 [email protected] Webmasters: Jaap Smit, Jan Raat (zie bestuur)

Website: www.hoekschewaard.groei.nl E-mailadres: Zie bestuur Postbankrek.nr: NL09INGB0001655648 T.n.v.: KMTP Afd. Hoeksche Waard, Oud-Beijerland

Advertentietarieven: 1/1 pagina: € 150,--; 1/2 pag.: € 100.1/4 pagina: € 75,--

2

Pag.

4

Van de Voorzitter

5-6

Van het Bestuur

7

Van de redactie

11-16

Reizen en excursies

19-23

Open tuinen 2015

25

Nazomermarkt 2015

26

Bloemschikken

27-28

Praten met planten

30

Knotter

31

Tuinier

32-33 34

April tips Agenda

De volgende nieuwsbrief verschijnt juni 2015. U kunt uw kopij vóór 15 mei aan de redactie toesturen. WILT U OOK ONZE NIEUWSFLITSEN ONTVANGEN? GEEF UW EMAIL-ADRES DAN EVEN DOOR AAN DE REDACTIE: [email protected]

3

Lentekriebels De lente begon dit jaar op vrijdagavond 20 maart om 23u45 ; de zon stond toen precies boven de evenaar. Dat de lente begonnen was hadden mijn schapen ook in de gaten, want toen ik zaterdagmorgen in de wei kwam liep daar al het eerste lammetje van dit jaar, op maandag gevolgd door een tweede en derde. Jong vee in de wei, bloeiende narcissen in de tuin en struiken die weer uitlopen : het tuinseizoen kan nu echt beginnen. De sporen van de herfst en de winter kunnen worden opgeruimd; we maken weer een frisse start in onze tuin. Gaat ie helemaal op de schop of bouwen we gewoon voort op waar we vorig jaar waren gebleven? Deze vraag kan ook worden gesteld ten aanzien van de (landelijke) vereniging Groei en Bloei. Met het Project Groei wordt beoogd de vereniging(structuur) aan te passen aan de eisen van deze tijd , de daling van het ledental te stoppen en weer groei tot stand te brengen. Door het Hoofdbestuur en werkgroepen is veel werk verzet, zijn er veel notities verschenen, maar de uitwerking in besluitvorming verloopt , mede door de bestaande besluitvormingsstructuur, nog erg traag, terwijl de noodzaak tot verandering alleen maar groter wordt. Ondertussen proberen we als afdeling Hoeksche Waard zo goed mogelijk invulling te geven aan de ambities van Groei en Bloei. Mocht u vinden dat het anders moet of kan, dan hoor ik dat graag. Ik wens u een uitstekend Groei en Bloei – jaar! Dick Hitzert

4

ALGEMENE LEDENVERGADERING Dinsdag 31 maart 2015 e

De 35 Ledenvergadering zit er weer op met een record aantal aanwezigen. We telden meer dan 40 leden die op deze zeer winderige dag naar de Ark in Zuid-Beijerland waren gekomen. Zij zullen er geen spijt van hebben gehad. Het was een zeer geanimeerde vergadering met veel info en woord en wederwoord zoals dat op vergaderingen hoort. Arie Huisman kreeg als afscheid voor 12 jaar ‘bloemschikken’ een VVV-bon. (Zie ook pag. 6) Er was een grote verrassing voor Henk Walraad. Hij kreeg de eerste exemplaren van het boekje ‘Knotter & Tuinier’ aangeboden, waarin zijn vele columns waren gebundeld. (Zie onder redactie)

Met algemene stemmen werd onze nieuwe secretaris, Carla Stas, gekozen.(zie ook pag. 6) De diverse werkgroepen gaven informatie over het komende seizoen en met een drankje en hapje werd nog lang nagepraat. Al met al een geslaagde vergadering.

Op onze site zijn meer foto’s te zien. 5

Arie Huisman met ‘bloemschikpensioen’. Na 12 jaar de Bloemschikgroep te hebben geleid, heeft Arie besloten met ‘pensioen’ te gaan, d.w.z.: hij zal zich verder concentreren op zijn grote passie het Japanse bloemschikken. In 2004 nam hij als bestuurslid de bloemschiktaak op zich en daarna nog bijna 7 jaar als voorzitter van de groep. Zijn interesse voor het Japanse bloemschikken is in de loop van die jaren ontstaan en uitgegroeid tot veel meer dan een hobby. Hij mag zich nu docent noemen en wij vinden dit een prestatie. Wij hopen hem dan ook nog eens als docent van een cursus te mogen begroeten. Wij danken Arie voor het vele werk dat hij al die jaren heeft verzet en niet in de laatste plaats voor zijn inzet bij onze markten.

Nieuwe secretaris We verwelkomen een nieuwe secretaris. Carla Stas zal m.i.v. heden onze gelederen komen versterken. Het werd tijd dat ons ‘mannenbolwerk’ wat tegenwerk zou krijgen. We zijn dus blij met haar inbreng in ons bestuur. Carla was in het verleden reeds eerder bestuurslid en brengt naast die ervaring ook veel kennis van wat ‘Groei’t & Bloei’t mee. Velen van ons kennen haar als het ‘Juffertje in ’t Groen’ op onze Open Tuinendag en Markten. Kortom we krijgen er een ervaren bestuurslid bij.

Op 13 t/m 20 juni 2015 wordt voor de tweede keer de Groei & Bloei Nationale Tuinweek georganiseerd. Wij sluiten deze week af met onze Open Tuinendag op zaterdag 20 juni.

6

En hier is alweer Nieuwsbrief Nr. 2 Niet zo’n dikke als het eerste nummer maar weer wel volop nieuws over het komende seizoen. Meld u tijdig aan voor de excursies en reizen! Het eerste grote evenement, de Open Tuinendag, komt er al gauw aan en Boukje heeft weer mooie foto’s aangeleverd om u vast lekker te maken. Suggestie: als u ‘uitgetuind’ bent maak dan nog even een landing op het mooie terras van Werelds in Oud Beijerland, één van onze adverteerders die het mede mogelijk maken onze nieuwsbrieven (in full color) bij u thuis te blijven bezorgen. Het vertrek van Arie Huisman als onze bloemschikcoördinator (en meer) stemt mij wat weemoedig. We kwamen samen in 2004 in het bestuur en ik heb de samenwerking met hem, ook als redacteur, altijd als heel plezierig ervaren, maar er is een tijd van komen en………. Ook weer uw aandacht voor onze vaste medewerker(s) Knotter en Tuinier. Wij vonden het een goed idee zijn meer dan 60 columns in een boekje te bundelen. Op de afgelopen Algemene Ledenvergadering is de auteur dit boekje aangeboden, vergezeld met een dankwoord en met de wens nog lang van zijn bijdragen in onze nieuwsbrief te mogen genieten. Bedankt Henk! Jan Raat Het boekje is te koop voor € 5,00 voor leden; € 6,50 voor niet-leden. Dit excl. verzendkosten. U kunt het kopen op onze Open Tuinendag op 20 juni en op de Nazomermarkt op 29 augustus. Wilt u het eerder per post ontvangen, maak dan het bedrag + € 2,75 verzendkosten over op rekening NL09INGB0001655648 t.n.v. KMTP Afd. Hoeksche Waard, Oud Beijerland, o.v.v. Knotter/Tuinier.

7

TUIN-VRIJWILLIGERS GEVRAAGD VOOR HOSPICE HOEKSCHE WAARD

Wie wil ons team komen versterken? Wij zijn een groep vrijwilligers verantwoordelijk voor het onderhoud van de tuin bij de Hospice Hoeksche Waard in Zuid-Beijerland. Binnen onze tuingroep, die op dit moment bestaat uit elf personen, waarvan drie man voor het grasmaaien en ander onderhoud zorgen, kunnen we nog wel wat hulp gebruiken. Per seizoen wordt gewerkt in vier gezamenlijke tuinbeurten van een halve dag. Verder gebeurt het onderhoud iedere twee weken in groepjes van twee, ook meestal een halve dag. Het “werk”-seizoen loopt van eind maart tot eind oktober. Heeft u hiervoor belangstelling, of wilt u meer weten: neem dan contact op met Ineke de Vries: 0186-662034, of e-mail naar [email protected].

8

Alles voor de tuin. Van snoeischaar tot spade, van vogelvoederpaal tot paddenpot. Hangingbasket opmaakservice. Juffertje in ’t Groen Oud Bonaventurasedijk 27, 3291 CJ Strijen tel.: 078-6742988 fax: 078-6747826 email: [email protected] Voor openingstijden zie: www.juffertje-in-t-groen.nl 9

10

REIS- EN EXCURSIEPROGRAMMA 2015 Woensdagochtend 22 april

Bezoek aan de Cactuskwekerij van Aad Vijverberg in Honselersdijk Cactussen zijn zijn grote passie. Hij is een verwoed verzamelaar van allerlei soorten cactussen en vetplanten. We komen alles te weten over deze planten wereldwijd, onderhoud en zaaien. Na uitleg krijgen we een interessante rondleiding door de kas waar ruim 10.000 exemplaren staan in allerlei soorten en maten. Niet alleen op tafels, maar enorme planten zijn in de volle grond gepland. Ook kunnen we de rotstuin buiten bewonderen. En uiteraard kunnen er planten worden aangeschaft.

We worden ontvangen met een kopje koffie/thee met wat lekkers. 11

Kosten: € 2,00 p.p. voor leden, € 2,50 voor niet leden. Ter plekke te betalen aan Jacqueline. Vertrek 09.15 uur (eigen vervoer) vanaf carpoolplaats t.o. busstation Heinenoord. Meerijden € 2,50 p.p. te betalen aan chauffeur. Opgeven vóór 16 april bij Jacqueline Raat te. 0186 691603 (b.g.g. 0655876850) of [email protected]

Zaterdagochtend 16 mei

Tuinexcursie naar "Heesterlust" in Leidschendam Zes jaar geleden begon de eigenaresse met de aanleg van de tuin op haar voormalige kwekerij, die ligt tegenover drie molens.Wat opvalt is de grote verscheidenheid aan bijzondere bomen en struiken die met de plantenkennis van de eigenaresse op enthousiaste wijze en tot in detail wordt toegelicht. In de lengteas van de voortuin is een lange cascade aangelegd met een hoogteverschil van 2.5 m ! Achter het huis ligt een "grand canal", een rozentuin en een kweekgedeelte voor zomerbloemen en groente. Een indrukwekkend en perfect onderhouden geheel. (1.5 ha).

Kosten: € 2,00 p.p. leden; € 2,50 niet-leden voor een cadeautje voor eigenaresse en traktatie bij de koffie. Ter plekke te betalen aan Jacqueline. (entree en koffie zijn gratis). Vertrek 09.15 uur (eigen vervoer) vanaf parkeerplaats t.o. busstation Heinenoord Meerijden € 3,00 p.p. te betalen aan chauffeur. Opgeven vóór 8 mei bij Jacqueline Raat tel.0186 691603 b.g.g. 0655876850 of [email protected] 12

Zaterdag 6 juni

BUSDAGTOCHT naar twee bijzondere tuinen in Brummen en een bijzondere kwekerij in Dieren.

Allereerst bezoeken we de BRUMMENSE OVERTUIN. (5000 m2) . Eigenaar Rik van Tongeren geeft uitleg over de historie van huis en tuin. Dit was ooit de overtuin van het nu niet meer bestaande Huis Cromhout in het hart van Brummen en bestaat uit drie gedeelten. De formele voortuin met witte stam en heesterrozen met als hoog(s)te punt de 175 jarige tulpenboom, de Liriondendron Tuliferum Grandiflora. Na dit formele gedeelte is de achtertuin een soort paradijselijke verrassing met grote mooi beplante borders met pergola's met in de lengte een grote rechthoekige vijver en tenslotte de bostuin met de bosvijver en een sfeervol tuintempeltje midden in de zichtas vanuit het huis. We worden hier ontvangen met koffie met wat lekkers op de (verwarmde) achter veranda met zicht op de tuinen. Hierna vertrekken we naar de tuin HET RHIENDERSEVELD (7000 m2) van Ria Stam, die plateelschilderes is en ons de geschiedenis van deze tuin zal vertellen. Bijzonder in haar ontwerp zijn de consequente toegepaste ronde vormen in de belijning, de borders en de beukenhagen. Zoals de kleuren op een schilderspalet, zo meanderen de kleuren aan bloem en plant in de borders door de tuin. (De tuin krijgt veel publiciteit in binnen- en buitenlandse bladen). Hier kunnen we genieten van de prachtige tuin, een bezoek aan het plateelschildersatelier en genieten van een uitgebreid lunchbuffet in haar sfeervolle tuinkamer. 13

We sluiten af met een bezoek aan Kwekerij "HOF TE DIEREN" met een bijzonder uitgebreide collectie vaste planten. De kwekerij is voor een groot deel omringd door een oude muur en ligt op een landgoed met een rijke geschiedenis. Vertrek: 08.30 uur vanaf carpoolplaats Heinenoord t.o. busstation. Terugkomst Hoeksche Waard 18.30 uur. Kosten € 45 voor leden en € 50 voor niet-leden. Dit is incl. busvervoer v.v. fooi chauffeur, entree tuinen, koffie/thee met ... en een uitgebreid lunchbuffet. Het bedrag overmaken na opgave deelname naar NL09INGB0001655648 t.n.v. KMTP afd. Hoeksche Waard O.B. onder vermelding busdagtocht Brummen. Opgeven vóór 23 mei bij Jacqueline Raat tel. 0186 691603, alléén bij geen gehoor 0655876850. of [email protected]

Busdagtochten zijn altijd snel vol! Geef u daarom tijdig op om teleurstelling te voorkomen!

14

zaterdag 18 juli

Tuinbezoek Streefkerk en Bleskensgraaf Allereerst bezoeken we de De Lektuin (1500 m2) van Saskia van den Berg. Niet ver van Kinderdijk, in de Alblasserwaard, liggen huis en tuin buitendijks aan de rivier de Lek. Dit impliceert dat de tuin een paar keer per jaar gedeeltelijk onder water staat, bij extreem weer zelfs tot aan het huis. In het eerste deel zijn volle kleurrijke borders, overlopend in een "oosters" georiënteerd gedeelte. Via de boomgaard met diverse fruitbomen waaiert de tuin uit naar de rivier. Vanaf een terras is een uniek uitzicht op de passerende schepen in de rivier.

Hierna rijden we naar Bleskensgraaf voor een bezoek van het Toscaans tuinparadijs van Sonja Kroep (2500 m2). Haar tuin wordt grotendeels omheind door een hoge haag en is opgedeeld in prachtige deeltuinen. Je komt via een tuinpad, dat langs de woonboerderij loopt, bij een grote vijver uit via een haagpoort voert het pad onder een grote koepel door. De tuin loopt door tot aan het water Naast de koepeltuin ligt de blauwe tuin. Het grasveld wordt opgesierd door stroken siergras. De naast gelegen rozentuin is een lust voor het oog. De tuin is de afgelopen tien jaar in fases aangelegd. Er ligt ook een prachtige boomgaard.

Vertrek 09.00 uur vanaf carpoolplaats Heinenoord t.o. busstation terug in de Hoeksche Waard 13.30 uur. 15

Kosten € 7,50 p.p. voor leden, € 8.50 voor niet leden, ter plekke te betalen aan Jacqueline. We gaan met eigen vervoer, meerijden 3, 50 euro te betalen aan chauffeur. Opgeven vóór 10 juli bij Jacqueline Raat, tel. 0186 691603 b.g.g. 0655 876850 of [email protected]

Donderdag 6 augustus

Fietstocht op Noord Beveland.

Dit jaar gaan we fietsen op Noord Beveland. Het programma is nog niet rond, maar in de volgende nieuwsbrief volgt meer info.

Zaterdag 22 en zondag 23 augustus

Tweedaagse busreis naar Vlaanderen

We bezoeken een aantal mooie tuinen in Vlaanderen en uiteraard een bijzondere kwekerij. We overnachten in het 4 sterren Van Der Valk Hotel Beveren (dichtbij Antwerpen) Uitgebreid programma in de volgende nieuwsbrief. Reissom p.p. € 170,00; toeslag 1 persoonskamer € 45,00, dit is inclusief busvervoer vanuit Hoeksche Waard v.v. en 1 overnachting Half Pension. Exclusief entrees plm. € 25,00 en 2 x lunch geschat op € 30,00. Opgeven kan al bij Jacqueline Raat tel.0186 691603 b.g.g. 0655876850 of [email protected] 16

Zaterdag 12 of 19 september

Busdagtocht naar Den Haag

28 november

Busdagtocht naar de Kerstmarkt in Maastricht 25 juni – 1 juli

TUINENREIS NAAR DE TUINEN VAN SHROPSHIRE IN ENGELAND. Een ‘last minute booking’ is misschien nog mogelijk.

17

18

Bericht van de werkgroep Open Tuinen. Individuele kenmerken van elke tuin komen zeker tot hun recht op de komende Opentuinendag van GROEI & BLOEI. U ziet een spel van bloemen en kleuren in deze 8 verschillende tuinen in en rond Oud-Beijerland. Kennis opdoen en genieten gaan hand in hand, want er is veel variatie in ontwerp en plantencombinaties te vinden. Ook kunt u dit jaar een kijkje nemen in een leuke moestuin, want uit onze enquête bleek, dat hier ook belangstelling voor is. Uw nieuwsgierigheid gewekt? U ziet alvast van elke tuin een mooi plaatje………… Meer hierover in de volgende Nieuwsbrief! Werkgroep Open Tuinen.

19

Tuin 1 De kracht van deze mooie tuin is de afwisseling. Het heeft een iets formeler gedeelte met buxushaagjes, maar er zijn ook romantische plekjes, zoals de vijver met vaste planten, de pergola’s met rozen (Colonial White en Polka) en Clematissen (Perle d’Azur). En……. ook is het uitzicht van groot belang voor deze gepassioneerde eigenaresse.

Tuin 2 De eigenaren van dit mooie plekje vinden het heel leuk om samen in de tuin bezig te zijn. Dat is te zien in deze mooie gevarieerde tuin, die ook nog heel makkelijk in onderhoud is. De tuin is afwisselend: Fruitbomen, rozen, borders met haagjes, vaste planten en een leuk terras met genoeg ruimte voor de kleinkinderen. Een mooie en makkelijke tuin waar het plezier vanaf straalt. 20

Tuin 3 Deze tuin ziet er heel verzorgd uit, want ‘het erin bezig zijn’ is voor de eigenaar het allerbelangrijkste. Dit leuke plekje is vooral een mooie bloementuin met strakke vormgeving. Ook de mooie vijver bij het atelier waar keramiek gemaakt wordt, voegt veel toe aan het geheel. U vindt een mix van kleuren en bladstructuren in deze warme moderne omgeving

Tuin 4 Een heerlijke romantische besloten tuin in het centrum van Oud-Bijerland maakt u bij de ingang al nieuwsgierig wat hier te beleven is. Met veel plezier hebben de tuineigenaren deze tuin met hun verborgen plekjes aangelegd. Een klein bruggetje, een mooie vijver, een gezellig terrasje en natuurlijk ook een leuke speelhoek voor de kinderen geïntegreerd. Proef de sfeer en geniet met hun mee. 21

Tuin 5 “Dit is echt een Boerentuin, niet onder architectuur aangelegd, maar door liefhebbers uitgedacht en wij wilden graag het praktische en het kleurrijke met elkaar combineren,” vertelt de eigenaar enthousiast. Samen onderhouden ze alles met veel plezier en daarna blijft er ook nog tijd over om te genieten van de rust en het prachtige weidse uitzicht.

Tuin 6 De kracht van deze tuin is de vijver en het weidse uitzicht. Veel oude materialen zijn verwerkt bij de aanleg van dit geheel. Natuurlijk horen daar ook de zitjes bij, die het mogelijk maken de tuin van verschillende kanten te bekijken, want de vijver blijft altijd boeiend met zijn prachtige vaste planten. En u zult versteld staan van het aantrekkelijke uitzicht van deze mooie cottagetuin. 22

Tuin 7 “Onze tuin is geworden zoals we het heel graag wilden,” verteld de eigenaar met veel plezier. “Van het voorjaar tot de winter hebben we een bloeiende tuin. Mede door de fruitbomen, die in de lente prachtig bloeien en in de zomer volop fruit dragen." Heerlijk genieten op een terrasje lukt uitstekend in deze landschapstuin en daarom is dit aantrekkelijke plekje een bezoek waard.

Tuin 8 De kracht van deze tuin is de diversiteit, want u vindt veel mooie hoekjes en aparte intieme gedeeltes met veel gevarieerde beplanting. De eigenaren beleven veel plezier aan het buiten zijn. U ziet wel 5 terrasjes gecreëerd op de mooiste plekjes. Kom kijken naar deze mooie tuin, want u vindt hier “het echte buitenleven.” 23

24

Exposanten! Meldt u nu aan voor een plaats op deze bijzondere markt bij Aart van Noordt. Tel. 0623 372023. [email protected] 25

Cursussen najaar 2015/voorjaar 2016 In het komende najaar starten weer de bekende bloemschikcursussen voor beginners en gevorderden. Indien u belangstelling heeft en graag wat meer verfijning en techniek op gebied van bloemschikken wilt, schroom niet en meldt u aan. De cursussen omvatten 8 lessen: 4 in het najaar en 4 in het voorjaar. Betaling van het cursusgeld gaat in twee keer. 1 x najaar (4 lessen) en 1 x voorjaar (4 lessen). Info: Simone Oosterwijk, 0181 418459, [email protected] Cursus 1 & 2 Cursus 3 & 4 Cursus 5 Cursus 6

Basiscursus bloemschikken Bloemschikken voor gevorderden Bloemschikken voor vergevorderden “de Bloemsiergroep” Bloemschikken voor vergevorderden “de Masterclass”

26

Praten met planten Mijn lieve zusters en ik hadden onderling altijd dikke pret als wij onze moeder in de weer zagen met haar kamerplanten. Terwijl zij die verzorgde en van een scheut water voorzag, sprak zij vrijwel onafgebroken tegen hen. Zij foeterde tegen een exemplaar dat dreigde te verpieteren of complimenteerde een andere over zijn prachtige bloeiwijze. “Jij doet goed je best “ of “het wordt helemaal niks met jou, ik geef je nog een week, als het dan niet beter is gooi ik je naar buiten”. Intussen verplaatste ze dat plantje wel liefdevol naar een plekje waarvan zij dacht dat hij het beter zou gaan doen. Het in gesprek zijn met de planten was voor haar gevoel een wezenlijk onderdeel van de verzorging. Op biologieles hadden wij geleerd dat een plant een vegetatief leven leidt en geen zintuiglijk prikkelingen kent, reden waarom wij het ritueel van onze moeder met enige sceptisch en onderlinge pret gadesloegen. Die jeugdherinnering kwam weer boven toen ik in een van de betere dagbladen een artikel aantrof van mevrouw Cokky van Limpt, met de titel: Niets menselijks is planten vreemd. Na het doorvorsen van alle mogelijke botanische, filosofische en natuurhistorische boeken en artikelen komen de filosofen Wouter Oudemans en Norbert Peeters in hun recentelijk verschenen boek PLANTAARDIG tot de conclusie dat planten en hun invloed al eeuwen worden onderschat. Dat wij dieren zijn weten wij sinds Darwin, maar dat we ook op planten lijken en planten op ons is toch een stelling waaraan wij op zijn minst even moeten wennen. In onze denkwereld staan planten op de laagste trede van de levende natuur. Ze groeien en bloeien en planten zich voort. Ze verplaatsen zich nauwelijks, tenzij de mens ingrijpt. In zijn beroemde maar controversiële evolutieleer laat Darwin de mens van zijn voetstuk vallen. Hij publiceerde echter niet alleen over mens en dier, maar ook over botanie. Hij stelde vast dat planten helemaal geen saai en rustig bestaan leiden. Kijkend naar het gedrag van plantenwortels zag hij dat ze niet zomaar recht of scheef de grond ingroeiden, maar bewegen en waarnemen. Een wortel navigeert, weet wat boven en beneden is, kan zwaartekracht waarnemen, kan vocht lokaliseren en neemt kou en warmte waar. Zijn conclusie is dat planten veel intelligenter zijn dan was gedacht. 27

Norbert Peeters definieert het begrip intelligentie los van het hebben van hersenen. Zijn interpretatie is dat intellect te maken heeft met een bepaalde vooruitziendheid en flexibiliteit waarop jij je verhoudt tot je omgeving. Zo gedacht kan het begrip intelligentie wel degelijk van toepassing zijn op planten, die op een complexe wijze reageren met waarneming en beweging en daarbij keuzes maken en beslissingen nemen. Om die stelling te onderbouwen verwijst hij naar tal van interessante proeven, aan de hand waarvan hij en Oudemans vaststellen dat planten kiezen op grond van de chemische stoffen die zij afscheiden, dat b.v. een parasitaire plant als Warkruid weet dat een tarweplant hem beter zal voeden dan een maïsplant en dat planten, behalve anticiperen en beslissingen nemen, ook communiceren! Een plant die wordt belaagd door een rups kan zijn aanvaller bestoken met chemische stoffen, maar er zijn ook voorbeelden van planten die een soort chemisch SOS-signaal uitzenden naar roofinsecten die hem maar al te graag verlossen van zijn vraatzuchtige vijand. Om aan te tonen dat “Niets menselijks planten vreemd is” zegt Peeters dat planten zelfs een incesttaboe kennen. Veel planten zorgen er voor dat zij niet zichzelf bestuiven, zoals mensen en dieren doorgaans incest vermijden. Gebeurt het wel dan selecteert dat zich zelf uit. Taboe op incest is daarom z.i. eeuwenlang onterecht beschouwd als iets cultureels wat alleen bij mensen voorkomt. Tenslotte concludeert hij: Mensen lijken meer op planten, zijn veel plantaardiger dan ze denken en hun wellicht lief is. Zonder planten zou er geen menselijk en dierlijk landleven bestaan. Dieren eten planten, mensen eten dieren en planten en gebruiken planten voor nog veel meer: hout, rubber, olie, kleding. Onze wereld is in hoge mate vormgegeven door de plantenwereld. Onze moeder, die kort na het overlijden van de natuurwetenschapper/auto-didact Charles Robert Darwin het leven zag, heeft voor zover ons bekend nooit kennis genomen van zijn verafgode of verguisde evolutieleer. Zij is in 1993 overleden, toen Wouter Oudemans nog hoogleraar was en Norbert Peeters een van zijn studenten aan de universiteit van Leiden, een en twintig jaar vóór de uitgave van hun boek Plantaardig. Prangende vragen dringen zich bij mij op: was onze moeder haar tijd ver vooruit en had zij de theorieën en conclusies van Darwin, Oudemans of Peeters helemaal niet nodig, leefde zij dichter bij de natuur of hield zij gewoon heel veel van haar plantjes? Cor, met dank aan mevr. Cokky van Limpt 28

29

DAT MOT ‘K OOK HÈ. In een Japanse tuin in Den Haag ontdekt Knotter een wilg die er wezen mag. Een alpinium is altijd al verrassend, door de sfeer, door de zo duidelijk zichtbare zorg die aan een dergelijk tuin is besteed. De bijzondere planten, klein en fijn. De eigenaar wijst me op planten waar hij kennelijk trots en blij mee is. En toen kwam de Salix reticulata, voor Knotter een zeer aangename verrassing. Een kruipwilg met ronde blaadjes met een diepliggend netwerk van nerfjes. De prachtige groene kleuren maken me enthousiast. Knotter weet dat de kruipwilg bestaat, maar tot nu of over het hoofd gezien of nooit tegengekomen. Groeit o.a. in Noord Europa en in de Zwitserse Alpen. De eigenaar had enige jaren geleden een houtige stek uit Wallis meegenomen. ‘Veel kalk en in het begin een beetje verwennen’ zegt de eigenaar van de Japanse tuin. ‘Die moet ik ook hebben’ denkt Tuinier. ‘Ze worden nauwelijks 10 CM hoog en groeien niet snel’ zegt mijn gastheer. Wat zullen mijn knotwilgen opkijken als ze zo’n schone slaapster aan hun voeten krijgen, stoere bomen die zorgzaam zullen zijn voor hun familielid, en een beetje jaloers op de prachtige blaadjes. ‘De katjes zijn schitterend, de mannelijke katjes zijn roestkleurig en stoer, de vrouwelijke katjes zijn fijn en smal. Knotter is verkocht. ‘Dat mot ‘k ook hè.’ . Knotter.

30

ZOMERSERING. ‘Ken jij Adam Buddle uit Essex’ vroeg de vrouw die ik ontmoette op de boot naar Engeland. Tuinier had de boot naar Harwich genomen voor een kort familiebezoek, de boot zat, zo leek het, vol met leden van tuinverenigingen en reisgezelschappen met tuinliefhebbers. Vooral vrouwen op weg naar een grote gardenshow, zo bleek. Er hing een gezellige sfeer aan boord, een soort schoolreisjesstemming. In het restaurant vond ik met mijn buffetkeuze een plaatsje aan een tafel met zeven dames. Ik stelde me even voor en ik bleek tussen Suzanne uit Naaldwijk en Annie uit Schipluiden te zijn gaan zitten. Annie zei niet veel maar Suzanne des te meer. Annie was bezig om een volgestouwde plate met voedsel naar binnen te werken, Suzanne at niet veel maar praatte des te meer, tegen Tuinier. Ik hield me van den domme want je weet nooit of er in een dergelijk gezelschap mensen zitten met een geweldige planten- en bomenkennis die je gevoelig op je plaats zetten als je maar iets verkeerds zegt. Tuinier vroeg belangstellend naar de tuin van Suzanne en mompelde op de vraag van mijn tafelgenote naar mijn tuin ‘klein, met wat gras en zomerseringen’. Mijn antwoord was natuurlijk gelogen maar ik gaf er op dat moment de voorkeur aan om ‘ondeskundig’ te zijn. De beer was los. Suzanne begon haar college: Een volksmond- naam ‘zomersering’, seringen zijn niet eens verwant aan de zomersering en andersom. Vlinderstruik is ook zo’n verzinsel, heb je de davidii of de alternifolia? Tuinier hield zich stil want met volle mond praten is niet netjes, ik knikte wel, wat natuurlijk geen antwoord was op de vraag. Toen kwam de ‘Adam Buddel uit Essex vraag’. ‘Ik zou het niet weten’ loog ik nu alweer. ‘Dat is de botanicus die jouw zomersering de echte enige goede naam gaf, omstreeks 1700, hij zette alleen ja achter zijn naam en dan krijg je?’ Ze keek me streng vragend aan. Het duurde even en Suzanne antwoordde toen zelf maar ‘Buddleja’ en ze sloeg me vertrouwelijk op mijn linker arm waardoor ik met mijn rechter hand met wijnglas het laatste restje wijn over de modieuze tuinbroek van Annie goot. Het werd nog een plezierige avond met al die tuinliefhebbers. Tuinier.

31

Waardevolle bladplanten Denk bij het aanplanten van de tuin niet alleen aan bloeiende planten. Het blad is dikwijls nog belangrijker voor een geslaagde combinatie dan de bloemen. Bladplanten blijven aantrekkelijk tot in de herfst, je kunt eindeloos variëren met de verschillende vormen en tinten. Een paar fraaie voorbeelden van mooie bladplanten zijn: Heuchera, Hosta, Ligularia, toorts, kardoen en siergrassen.

De schaar in klimop Wordt de klimop te brutaal? Het is nu een goede tijd om de klimmer flink te snoeien: voordat de groei start en voordat de vogels erin gaan nestelen. Pas in augustus is het weer veilig. De vertakte, soms bloeiende uiteinden van de klimop staan erg aardig tussen een boeket tulpen of hyacinten.

Struiken verplanten Moeten er heesters of bomen worden verplant? Doe het voordat de knoppen beginnen uit te lopen. Kwekers spitten de grond dichtbij de boom elk jaar rond; zo blijft de kluit compact en hanteerbaar. Zelf kun je dat – een jaar van tevoren – net zo doen. Heb je daar niet aan gedacht en moet het meteen gebeuren? Probeer in elk geval een flinke wortelkluit aan de boom of struik te houden. Graaf op de plantplek een ruim gat, stop de wortels in met goede tuingrond en geef ze water.

32

Hoe staat het met de vijver? Je weet het nooit … maar het gevaar van serieuze vorst lijkt nu wel voorbij. Tijd voor een controlerondje rond de vijver. Leven de waterplanten allemaal nog, worden sommige pollen misschien te groot? Nu heb je de beste gelegenheid om ze te vernieuwen of te verkleinen. Doe niet alles tegelijk - gelet op het biologisch evenwicht in de vijver. Eind april kun je weer nieuwe planten aanvoeren. Druk ze vast in de vijvermodder, zet ze in vijvermanden met speciale vijveraarde of verzwaar ze met een steen. Drijfen zuurstofplanten voeg je toe in de zomer. Hoe klein een vijver ook is, het water trekt veel beestjes aan. Als je tuin veel verborgen schuilplaatsjes biedt bestaat er grote kans op bruine kikkers. Zelfs in de stad, je snapt soms niet waar ze vandaan komen. Heeft je vijver steile wanden, zorg dan voor een trapje of drijfhout. Zo komen dieren, zoals egels, die er toevallig in belanden er gemakkelijker uit.

Lucht voor het gazon In het voorjaar is het gazon vaak aan een opknapbeurt toe. Vooral op plekken waar veel wordt gelopen, heeft het gras te lijden. De grond is er dichtgeslagen, zodat er geen zuurstof meer bij kan. Vaak blijft het (regen)water op deze lager gelegen plekken langer staan. Door met een riek gaten in de bodem te prikken verbeter je de beluchting. Hoog de plekken vervolgens op met wat aarde en zaai de open plekken in met graszaad.

April zaaimaand! In april kun je allerlei groenten en kruiden zaaien. De grond in de (moes)tuin is voldoende opgewarmd. Warmte en een milde voorjaarsbui vormen de ideale omstandigheden om te zaaien. Blijft de regen uit, dan zul je de ingezaaide bedden moeten besproeien. Groenten die je in april kunt zaaien: worteltjes, pastinaak, rode biet, erwten en peulen, stengelui, prei, radijs, raapstelen, rode kool, witte kool, spitskool, savooiekool, spruitjes, broccoli, rucola, snijbiet, spinazie, sla, ijsbergsla, kervel, peterselie, dille, tijm.

Geef planten een steuntje In het vroege voorjaar staan alle planten nog stevig rechtop, maar in de zomer kunnen sommige planten wel een steuntje gebruiken. Door nu rijshout (goed vertakt snoeimateriaal) te plaatsen, krijgen de stengels van allerlei bossige planten zoals monnikskap, klokjesbloem en ridderspoor op een bijna onzichtbare manier steun.

33

14 april

Ochtendexcursie Papendrecht

22 april

Ochtendexcursie Honselersdijk

16 mei

Ochtendexcursie Leidschendam

6 juni

Bus dagtocht Brummen

20 juni

Open Tuinendag

25 juni – 1 juli

Tuinenreis Engeland

18 juli

Excursie Streefkerk/Bleskensgraaf

6 augustus

Fietstocht Noord Beveland

22 – 23 augustus

2-daagse tuinenreis Vlaanderen

29 augustus

Nazomermarkt

12 of 19 september

Bus dagtocht Den Haag

28 november

Bus dagtocht Kerstmarkt Maastricht

De volgende nieuwsbrief verschijnt juni 2015. U kunt uw kopij vóór 15 mei aan de redactie toesturen.

WILT U OOK ONZE NIEUWSFLITSEN ONTVANGEN? GEEF UW EMAIL-ADRES DAN EVEN DOOR AAN ONZE LEDENADMINISTRATIE [email protected]

34

Welkom nieuwe leden! 35