MEMO Datum:
22 februari 2013
Van:
Wethouder van Hees
Aan:
Commissieleden GLT
Onderwerp:
Technische vragen nav voorstel aanbesteding luchthaven d.d. 12 februari 2013
Op 13 februari 2013 zijn de de commissieleden in de gelegenheid gesteld technische vragen mbt het raadsvoorstel over de aanbesteding/gebiedsontwikkeling luchthaven via de mail in te dienen. Hierbij treft u de antwoorden aan op de gestelde vragen.
Burgerbelangen 1.Het raadsvoorstel bevat geen voorstellen waarover we moeten bes luiten. Hoe moeten we dit voorstel zien?? Antwoord: De in het raadsvoorstel genoemde punten zijn ter k ennisname. Het gaat om besluiten die door ADT zijn genomen. ADT is op grond van de gemeenschappelijk e regeling belast met de aanbesteding van de luchthaven. Met de gesprek k en met Reggeborgh en de intentieovereenk omst blijft ADT binnen de vastgestelde k aders van de aanbesteding. De aanbesteding loopt nog. Met de intentieovereenk omst geeft het bestuur van ADT uitvoering aan haar opdracht om de luchthaven aan te besteden.
M.b.t. intentieovereenkomst: 2. in punt 3.2 : Waarom moet ADT betrokken blijven en wat betekent dat? Antwoord: Reggeborgh benadruk t het belang van een blijvende betrok k enheid van ADT. Deze blijvende betrok k enheid k rijgt gestalte via de direct agreement, zoals opgenomen in de concessieovereenk omst. Voorts is het voor Reggeborgh van belang om zich samen met de overheden in te spannen voor een duurzame ontwik k eling van de luchthaven in het licht van de economische betek enis voor Twente. Daarbij zal het gaan om het benutten van de arbeidsmark t, duurzaamheid, innovatie, bereik baarheid en dergelijk e. Overigens is het altijd de bedoeling geweest dat ADT betrok k en is bij de gebiedsontwik k eling, toezicht en beheer. Hiertoe is de gemeenschappelijk e regeling mede opgericht.
3. in punt 3.2 en in punt 5.1.f: wat wordt bedoeld met marktconforme garantie.? Antwoord: Mark tconform betek ent dat garanties worden verstrek t tegen dezelfde condities die gelden in de mark t. Bij einde van de concessieperiode evenals bij een eventueel faillissement k omen de gronden inclusief de opstallen terug naar ADT. Om deze reden wordt de garantie afgegeven door ADT. Dat ADT via de direct agreement een garantie zou verstrek k en is in de aanbesteding, en bij de besprek ing in uw raad van de aanbestedingsdocumenten, altijd uitgangspunt geweest. Daar brengt de intentieovereenk omst geen verandering in. Hoe verhoudt zich dat tot het gegeven dat de gemeente Enschede zelf geen geld stopt in de Luchthaven? Antwoord: Het uitgangspunt is dat de gemeente Enschede niet bijdraagt aan de exploitatie van de luchthaven. De Intentieovereenk omst is daarmee niet strijdig.
1
MEMO Hoe verhoudt zich dat tot het gegeven dat partijen over voldoende eigen vermogen dienen te beschikken ?? Antwoord: De eis mbt voldoende eigen vermogen is gesteld om te waarborgen dat de exploitant een solvabel bedrijf is dat de investeringen in het project hetzij zelf k an dragen, hetzij gedeeltelijk zelf k an dragen en daarnaast voldoende financiering k an aantrek k en.
4.
in 5.1.i : Hoe ziet de verdeling van de kosten van de verkeersleiding er nu uit, en hoe zal de nieuwe er naar verwachting uitzien?
Antwoord: Binnen de zogenaamde One Group of Airports (bijv. Schiphol/Rotterdam) worden de k osten van de verk eersleiding verdeeld over de deelnemende luchthavens. Er bestaat een gemeenschappelijk e k ostengrondslag en er is sprak e van uniformiteit. In bestuurlijk e overleggen tussen ADT en het ministerie van I&M is bevestigd dat Luchthaven Twente hetzelfde zal worden behandeld als deze One Group of Airports. Ook is besprok en dat rek ening dient te worden gehouden met wijzigingen in beleid t.a.v. de One group of Airports. Het ministerie van I&M heeft nog geen tijdpad afgegeven voor deze nog onbek ende wijzigingen.
5.
in 7.1: Op hoeveel zijn de kosten voor het ADT begroot?
Antwoord: De intentieovereenk omst leidt niet tot extra k osten voor ADT. De k osten van ADT voor de uitvoering van de Intentieovereenk omst betreffen de k osten die ADT maak t om tot een aanbesteding van de luchthaven te k o men. De k osten van de aanbestding mak en deel uit van de totale begroting die hiervoor is opgesteld.
6.
in 9.1 en 9.2: Betekent dit dat alle in de intentieovereenkomst genoemde zaken ook dienen terug te komen in de concessieovereenkomst ??
Antwoord: Nee. In de Intentieovereenk omst zijn ook inspanningsverplichtingen opgenomen (bijvoorbeeld ten aanzien van een effectieve aansluiting op de A1) die geen onderdeel uit zullen mak en van de concessieovereenk omst.
7.
Waarom is er al een intentieovereenkomst gesloten met een andere partij voordat we “het niet leiden tot een bieding “hebben geëvalueerd? Wat is het doel van een evaluatie ??
Antwoord: Met de intentieovereenk omst geeft het bestuur van ADT uitvoering aan haar opdracht om de luchthaven aan te besteden. In de evaluatie gaat ADT in waarom in de vorige fase geen biedingen zijn uitgebracht.
CDA Intentieovereenkomst: 1. 2.3. Voor 1 maart 2013 stelt Reggeborgh schriftelijk ter goedkeuring aan ADT de operator voor. Vraag: hoe hard is deze datum. Wessels heeft in de media al aangegeven dat voor hem deze datum niet echt hard is. Antwoord: De datum is een harde inspanningsverplichting die partijen wederzijds zijn aangegaan om binnen de genoemde termijnen te handelen. 2. In 3.2 wordt gesproken over een marktconforme garantie ten aanzien van een lening die door SPV wordt 2
MEMO aangegaan. Vraag: Om welke garantie gaat het hier? Antwoord: Het gaat om de garantie die ADT via de direct agreement verleent. Deze garantie geldt voor de investeringen die met name nodig zijn om de luchthaven van de grond te k rijgen. Dat ADT via de direct agreement een garantie zou verstrek k en is in de aanbesteding en bij de besprek ing in uw raad van de aanbestedingsdocumenten, altijd uitgangspunt geweest. Daar brengt de intentieovereenk omst geen verandering in. Hoe groot is het bedrag waarvoor een garantie wordt gegeven? Antwoord: Met de investeringen is naar verwachting een bedrag van tussen de € 35 en 45 miljoen gemoeid. € 16, 2 miljoen daarvan is een bijdrage van de gezamenlijk e overheden. Uitgaande van € 35 á 45 miljoen moet de exploitant van de resterende € 19 á 29 miljoen tenminste 30% ( 6 á 9 miljoen) zelf inbrengen. De rest (13 á 20 miljoen ) k an hij lenen en valt, bij goedk euring door ADT van de voorwaarden ter zak e die lening, onder de direct agreement (de garantie). Wat zijn de risico s voor de gemeente? Antwoord: ADT loopt alleen risico voor dat deel van het geleende bedrag (maximaal 13 á 20 miljoen) dat is opgenomen in de direct agreement. Daartegenover staat dat ADT op dat moment de gronden terugk rijgt met daarop alle gebouwen en dergelijk e die de exploitant heeft gerealiseerd. De risico’s zijn opgenomen in eerdere risico-berek eningen. Wijkt deze garantie af van de aanbestedingskaders die voor de geprekwalificeerde bedrijven golden? Antwoord: Deze garantie wijk t niet af van de aanbestedingsk aders die vanaf het begin van deze aanbesteding golden. 3. In 5.1.g. Een technisch due diligence onderzoek door een deskundige door wessels aan te wijzen. Vraag: Hoe wordt dit objectief getoetst en gecontroleerd. Welke ruimte kan hier ontstaan. Antwoord: De Reggeborgh Groep behoudt zich in de intentieovereenk omst het recht voor om de concessieovereenk omst niet aan te gaan indien in een technisch due diligence onderzoek is geconstateerd dat er ten opzichte van de door ADT aangegeven technische staat van de infrastructuur er belangrijk e afwijk ingen zijn die redelijk erwijs aanlei ding geven om af te zien van het sluiten van de Concessieovereenk omst. Dit is een gebruik elijk voorbehoud. In de eerdere fase van de aanbesteding is aan de bieders ook de gelegenheid gegeven om de luchthaven te bezichtigen. Mocht een bieder binnen die fase van de aanbesteding twijfels hebben gehad over de staat van de infrastructuur, dan had die bieder mogelijk afgezien van het indienen van een bieding.
4. In 5.1.i. Wordt gesproken over het hebben van voldoende inzicht op het te verwachten passagiersvervoer, brandweerkosten en de kosten voor de verkeersleiding. Zijn deze gegevens niet bekend? Dit was toch ook nodig om een goede aanbesteding te kunnen komen voor de eerdere consortia? Antwoord: Deze gegevens zijn op hoofdlijnen bek end. Het is echter aan de exploitant om deze zak en zelf nader te onderzoek en en daar een eigen beeld van te vormen. Vragen omtrent het document waarom geen biedingen zijn gedaan. 1. In de tweede consultatieronde heeft een consortium aangegeven niet ter plaatse aanwezig te kunnen zijn. Waren er toen al signalen dat de interesse aan het verminderen was?
3
MEMO Antwoord: Nee. Het betreffende consortium gaf te k ennen dat men k ampte met een gebrek aan capaciteit op dat moment . 2.in de tweede consultatieronde heeft Schiphol aangegeven af te zien van het uitbrengen van een bod. Als reden werd aangegeven dat er geen geloof is de businesscase. Wie is allemaal op de hoogte gesteld van deze mededeling? Antwoord: Schiphol gaf meer dan één reden aan, u noemt er één. De leden van het DB en de leden van de Tenderboard zijn op de hoogte gesteld. 3.bij het sluiten van de aanbestedingstermijn bleken ook de andere twee consortia geen bod te hebben uitgebracht. Wanneer was bekend dat partijen afhaakten. Hebben ze voor 4 december al aangegeven niet tot een bieding te komen? Antwoord: Vrijdagavond 30 november heeft het consortium Egis/Imtech een mailbericht gestuurd met een brief waarin is aangegeven geen bod uit te zullen brengen. Van Ictas was tot 4 december niet bek end dat het bedrijf geen bieding zou doen. VVD 1.Wat is de juridische betekenis in deze van de 6 besluiten “kennisnemen van” en wat zijn de gevolgen als 1 of meerdere van deze besluiten worden verworpen? Antwoord: Het gaat er hierbij om wie bevoegd is bepaalde besluiten te nemen. Het A DT heeft als gemeenschappelijk e regeling besluiten genomen, waartoe zij op grond van de in de gemeenschappelijk e regeling overgedragen bevoegdheden ook bevoegd was. Deze besluiten moeten passen binnen de geldende juridische k aders. De Kadernota aanbestedin g luchthaven Twente bepaalt de beïnvloedingsmomenten van gemeenteraad en provinciale staten. Deze hebben gelegen in een eerder stadium van besluitvorming. ADT is als aanbestedende dienst bevoegd, passend binnen de gemeenschappelijk e regeling (en uiteraard het aanbestedingsrecht) om besluiten met rechtsk racht te nemen. Indien de raad deze besluiten zou verwerpen, verandert dit in principe niets aan de rechtsk racht van de besluiten van ADT. 2.Hoe staat het verder met de mogelijkheid tot amenderen? Kunnen besluiten tot kennisnemen van tekstueel wel geamendeerd worden? En wat zijn de gevolgen als de besluiten niet eensluidend in gemeente en staten worden genomen? Antwoord: Ook hier geldt in principe de bevoegdheidsverdeling die in de gemeenschappelijk e regeli ng is neergelegd. De gemeenteraad heeft niet de bevoegdheid om (al dan niet via een amendement) hierover inhoudelijk te besluiten. Indien de gemeenteraad bij meerderheid zou vinden dat een bepaald genomen besluit niet in stand zou moeten blijven, k an zij slechts opdracht geven aan het college dit in te brengen in het bestuur van ADT. Het is vervolgens aan het ADT om hier al dan niet een ander besluit voor in de plaats te stellen. 3.Maakt het voor het vervolgproces iets uit of het raadsbesluit (of statenbesluit) wel of niet (en al of niet geamendeerd) wordt aangenomen? En dient er niet nog een besluit toegevoegd te worden die op basis van de voornoemde besluiten tot kennis nemen van komt tot een opdracht geven tot, of instemmen met het vervolgproces o.i.d. , of zienswijzen meegeven? Antwoord: Dat maak t niets uit voor de rechtsgeldigheid van het besluit van ADT. De Kadernota heeft bepaald op welk e momenten expliciet goedk euring moet worden gevraagd voor de gek ozen aanpak van Raad en Staten. Verder is voor de begroting en rek ening in de gemeenschappelijk e regeling (hoofdstuk IV) een procedure afgesprok en , met daarin de momenten waarop gemeenteraad en provinciale staten de mogelijk heid tot het naar voren brengen van zienswijzen hebben. 4.Onder 2. staat een planning ADT, bij welke onderdelen dient er een raadsvoorstel (en/of statenvoorstel) aan ten gronde te liggen ( in ieder geval het bestemmingsplan, en wanneer komt die in de planning voor de gemeenteraad van Enschede?) 4
MEMO Antwoord: Het gaat hier inderdaad om het bestemmingsplan. Om eind 2014 te k unnen vliegen is het nodig spoedig vrij te geven voor vooroverleg, waarna de ontwerpfase start en vaststelling nog in deze raadsperiode plaatsvindt. 5.Over de bijlagen: Die zijn steeds gericht aan Colleges van B&W en GS, dus niet aan de Raad, dus daar kan de Raad niet rechtstreeks iets van vinden toch? ADT informeert niet rechtstreeks aan de Raad, maar altijd toch via het college? De reacties van het college op de bijlagen zie ik echter niet bijgevoegd, zijn die er niet? En dienen die er wel te zijn? Met name bij de notitie “Waarom geen biedingen”, bevreemdt het mij dat er rechtstreeks een notitie komt van ADT, ik meen dat dit via het college d.m.v. een notitie aan de Raad, volgens afspraak, moet worden voorgelegd. AD T legt hierover geen verantwoording af aan de Raad, maar het college toch? Antwoord: Het is in het k ader van de GR ADT gebruik elijk dat communicatie met de gemeenteraad via het college loopt vandaar dat de stuk k en zijn aangeboden aan het college met het verzoek ze toe te zenden aan de gemeenteraad. Het college heeft net als de gemeenteraad k ennisgenomen van de stuk k en die door het Dagelijk s Bestuur van ADT zijn vastgesteld. Het college heeft het raadsvoorstel vastgesteld. Dit behoort tot de bevoegdheid van het college. De notitie waarom geen biedingen k omt niet rechtstreek s van ADT maar wordt via het college aangeboden aan de gemeenteraad. In onze brief van 4 december is niet expliciet gesteld dat er een notitie zou moeten worden voorgelegd vanuit het college. De wensen die er in het college leefden na het bek end worden van de uitk omst van de biedingenfase hebben zijn ingebracht in het bestuur van ADT. Op basis daarvan heeft het Dagelijk s Bestuur het onderzoek verricht en nu de resultaten aangeboden. 6.Vraag over de intentieverklaring tussen ADT, d.m.v. de voorzitter dhr. Den Oudsten ( die ik in het dictum vermeld zie als “de heer Mr. P. den Oudsten, klopt deze titelatuur?) en Reggeborgh Invest B.V.: Antwoord: De titulatuur is een verschrijving. Dit doet niets af aan de rechtsgeldigheid. Het gaat immers om de hoedanigheid als voorzitter waarin Peter den Oudsten tek ent en op basis van welk e grondslag. Op basis van de gemeenschappelijk e regeling ADT is de voorzitter bevoegd ADT in en buiten rechte te vertegenwoordigen. 7. Is het ADT als gemeenschappelijke regeling bevoegd, zonder te vragen om zienswijzen van de deelnemende partijen, deze intentieverklaring te tekenen? Antwoord: Het ADT is bevoegd op basis van de gemeenschappelijke regeling. 8. En hoe hard zijn de data die genoemd zijn in de intentieverklaring? Ik doel hiermee met name op de op pagina 4 van de intentieovereenkomst genoemde datum van 1 maart 2013, hoe dient die (juridisch) uitgelegd te worden. De zinsnede is “Indien niet uiterlijk op 1 maart 2013 aan voornoemde voorwaarden is voldaan, zijn Partijen, ieder voor zich gerechtigd om de intentieovereenk omst tussentijds te beëindigen” Ik lees hieruit dat gerechtigd niet betekent “verplicht” en verklaart dit ook het standpunt van Wessels in de publiciteit, dat het wel een paar dagen later kan worden dan 1 maart? Antwoord: Dat is juist. Vanuit het gedeelde belang van een snelle doorstart van de luchthaven zijn partijen de harde inspanningsverplichting aangegaan om binnen de genoemde termijnen te handelen. SP De motivering van de marktpartijen waarom zij geen bod hebben uitgebracht is korter dan een A4-tje. Wat is de reden dat wij hier ruim twee maanden op moesten wachten? Antwoord: De tijd die nodig is voor het opstellen van dit document is niet afhank elijk van het aantal pagina’s dat het document telt. Het document bevat meer dan het gestelde. Zo’n belangrijk document moet zorgvuldig opgesteld worden na overleg met de partijen en na overleg met de Tenderboard. Er was ook veel procedurele tij d nodig
5
MEMO Egis geeft aan geen belangstelling te hebben voor luchthaven Twente, vanwege het verwerven van een concessie in Brazilië in de zomer van 2012. Dit was tijdens de consultatierondes. Heeft het consortium Egis/Imtech voor de biedingenfase laten weten geen bod uit te willen brengen? Antwoord: Nee. Het consortium Egis/Imtech heeft eerst aan het einde van de biedingenfase laten weten geen bod uit te zullen brengen. Egis/Imtech heeft actief deelgenomen aan de consultatierondes . Al bijna acht jaar probeert het college een exploitant te vinden voor luchthaven Twente. Tot nu toe is dat niet gelukt. Ook de aanbesteding is tot nu toe niet succesvol geweest. Hieruit blijkt dat er vanuit de markt geen interesse is voor het ontwikkelen en exploiteren van luchthaven Twente. Op dit moment heeft alleen Reggeborgh belangstelling voor de luchthaven. Als het Reggeborgh lukt een exploitant te vinden en er wordt een concessieovereenkomst gesloten, wat zijn dan de risico's voor ADT bij een eventueel faillissement? Is het realistisch te verwachten dat ADT dan een andere exploitant vindt? Wat als dat niet lukt, gaat ADT dan zelf de luchthaven exploiteren? Antwoord: De aanbesteding loopt nog en k an succesvol eindigen. Reggeborgh zoek t geen exploitant, maar een operator. Al eerder is in de raad gesprok en over wat er gebeurt bij faillissement en einde concessieperiode. Daar is geen verandering in gek omen doordat we nu een volgende fase in de aanbesteding zijn ingegaan. Is de marktconforme garantie uit de intentieovereenkoms t hetzelfde als het overnemen van financieringsverplichtingen van de concessionaris door ADT bij tussentijdse beëindiging van het concessiecontract zoals staat in de concessieovereenkomst? Zo nee, wat houdt deze garantie dan in? Antwoord: Ja, dit is hetzelfde. Om te voork omen dat via de garantstelling staatssteun zou worden verleend, is expliciet aangegeven dat de garantie wordt verstrek t tegen dezelfde condities die gelden in de mark t. Mark tconform betek ent dat garanties worden verstrek t tegen dezelfde condities die gelden in de mark t. Bij einde van de concessieperiode alsmede bij een eventueel faillissement k omen de gronden inclusief de opstallen terug naar ADT. Om deze reden wordt de garantie afgegeven door ADT. Dat ADT via de direct agreement een garantie zou verstrek k en is in de aanbesteding altijd uitgangspunt geweest. Daar brengt de intentieovereenk omst geen verandering in. In de intentieovereenkomst onder artikel 5.1 bij j staat dat partijen in overeenstemming de concessieovereenkomst kunnen aanvullen of wijzigen. Wat voor aanvullingen of wijzigingen kunnen dit zijn? Worden deze aanvullingen/wijzigingen nog voorgelegd aan de raad? Antwoord: Dit betreft onder meer het verwerk en van de plannen van Reggeborgh in de concessieovereenk omst. Deze aanpassingen blijven binnen de k aders zoals door de raad gesteld in de Kadernota. Hoe hard zijn de deadlines uit de intentieovereenkomst? Als Reggeborgh op 1 maart geen exploitant heeft gevonden of als er op 28 maart geen concessieovereenkomst is gesloten, betekent dat het dan echt is afgelopen met de plannen voor de luchthaven? Antwoord: Nee, partijen zijn in de intentieovereenk omst de harde inspanningsverplichting wederzijds aangegaan om binnen de genoemde termijnen te handelen. Groen Links 1 Voor Luchthaven Twente is sinds 2004 meermaals gezocht naar een exploitant die bereid is de luchthaven te exploiteren. Tot nog toe zonder resultaat. Aan dhr Wessels is tot 1 maart de tijd gegeven een exploitant te vinden. Volgens de planning van ADT moeten half maart de business- en sustainability- en employmentplannen gereed zijn. Eind maart wordt dan de concessieovereenkomst getekend. Heeft ADT in dit schema voldoende tijd om de gevonden exploitant te onderzoeken op de voorwaarden van oa. de RFQ en de ingediende plannen te toetsen? Hoeveel tijd heeft ADT hier aan besteed in het vorige traject met de gegadigden? Antwoord: 6
MEMO Ja, ADT heeft een realistische doorlooptijd aangehouden. Reggeborgh zoek t geen exploitant, maar een operator. Reggeborgh en de operator dienen gezamenlijk aan de eisen uit de RFQ te voldoen. Voor het toetsen van de ingediende plannen is voldoende tijd uitgetrok k en. 2 In het jaar 2012 heeft ADT meermaals signalen ontvangen en doorgegeven dat de Europese Commissie binnenkort een uitspraak zou doen over de staatssteun voor luchthaven Twente (oa: voor de zomer, na de zomer, najaar 2012). Dit is tot op heden niet gebeurd. De aanvraag is inmiddels door het Rijk ingetrokken en zal dus opnieuw moeten worden ingediend. Hoe realistisch is de verwachting dat de Europese Commissie in september 2013 een uitspraak zal doen over de staatssteun voor Luchthaven Twente? Antwoord: Deze verwachting is realistisch. Immers als de onderhandelingen met de Reggeborgh Groep zijn afgerond k an op basis van het complete dossier weer een meldingsprocedure worden herstart. De verwachting is dat dit half april 2013 zal zijn. Na de start dient de commissie binnen twee maanden te reageren. Die termijn k an de commissie verlengen indien zij nadere vragen heeft. Inmiddels heeft in de voorgaande meldingsprocedure uitgebreide uitwisseling plaatsgevonden met de Europese Commissie waardoor al veel vragen zijn beantwoord. Bij een nieuwe meldingsprocedure wordt voortgebouwd op het reeds bij de Europese Commissie aanwezige dossier. Op b asis daarvan is de planning opgesteld. 3 Voor het slaan van een Luchthavenbesluit door het Rijk is oa. een MER nodig. Door de uitspraak van de bestuursrechter in het najaar van 2012 vervallen de geluidscontouren van de voormalige vliegbasis en ontstaat een andere nulsituatie dan waarmee de oorspronkelijke MER voor gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente is opgesteld (met het militaire gebruik als nulsituatie). Ten opzichte van de nieuwe nulsituatie vormen de milieu-effecten van een luchthaven naar verwachting aanzienlijke verslechtering voor de leefomgeving. Wat zijn hiervan de juridische consequenties voor de MER en de plannen die hierop zijn gebaseerd? Is een nieuwe MER-procedure noodzakelijk of gewenst? Antwoord: De referentiesituatie die in het MER ten behoeve van het luchthavenbesluit is beschreven, is er een waarin enk el de huidige gebruik ers zijn meegenomen. Het militaire gebruik maak t hier dus geen onderdeel van uit. Deze benadering werd reeds in de notitie reik wijdte en detailniveau beschreven, die in de periode ok tober – november 2011 ter inzage lag. Deze k euze werd mede ingegeven door het advies van de Commissie voor de m.e.r. en deze benadering sluit beter aan bij de beleving van de omgeving. Wel is in het MER ten behoeve van het luchthavenbesl uit een aanvullende beschouwing gewijd aan het militaire gebruik , mede om de relatie met het planMER dat ten behoeve van de structuurvisie werd opgesteld, inzichtelijk te mak en. Het vervallen van de militaire aanwijzing per november 2013 heeft dus geen gevolgen voor het MER ten behoeve van het Luchthavenbesluit. 4 Voor het slaan van een Luchthavenbesluit door het Rijk is oa. een sluitende businesscase nodig. De heer Wessels van Reggeborgh heeft op Radio Oost op 1 feb 2013 enkele uitspraken gedaan over z ijn inschatting of luchthaven Twente rendabel te maken is, te weten: “Ja, ik weet niet waar die berekeningen vandaan komen. We moeten ons niet voorstellen dat we daar de eerste jaren 1,2 miljoen bezoekers hebben. Ik denk dat dat een illusie is. Maar ehm. Dat was destijds denk ik om te rechtvaardigen voor dat, eh voor die luchthaven. Ik denk dat alle andere dingen, de bijkomende voordelen dat die zeg maar veel relevanter zijn dan of we die 1,2 miljoen passagiers moeten hebben.” En: “En ik denk niet dat je kunt zeggen: die zal van het eerste moment wel winstgevend zijn. Maar de doelstelling is toch van een ondernemer dat je daar gezien alle bijkomende voordelen die het biedt voor Twente dat je daar wel een luchthaven van kunt maken die zijn bestaan rechtvaardigt.” Hoe duidt u deze uitspraken in het licht van de voorwaarde van een sluitende businesscase?
7
MEMO Antwoord: Vooropgesteld wordt dat deze uitsprak en door de heer Wessels zijn gedaan. Alleen de heer Wessels k an deze uitsprak en duiden. Ten behoeve van het nemen van een Luchthavenbesluit is een economische onderbouwing nodig. In die onderbouwing wordt een vooruitzicht gegeven van de levensvatbaarheid van de luchthaven. Een economische onderbouwing is iets anders dan een businesscase die een ondernemer ops telt om te bepalen of, uitgaande van het rendement dat die betreffende ondernemer wenst te behalen, de exploitatie winstgevend is voor die betreffende ondernemer. In een businesscase, die over een aantal jaren rendement oplevert k an voor de eerste jaren een verliescomponent zijn opgenomen, die later wordt gecompenseerd. Die economische onderbouwing is aangedragen. 5 Voordat er daadwerkelijk gevlogen kan worden, zullen er aanpassingen moeten worden gedaan aan de startbaan en moeten een verkeerstoren en terminal worden gebouwd. Over de staat van de start baan wordt gezegd, dat inmiddels de grassprieten door de scheuren in het asfalt groeien. In uw antwoord op vragen van GroenLinks (september 2012, kenmerk 2012/0209335) geeft u aan: “Er kan pas met de bouw gestart worden op het moment dat het contract onherroepelijk is.” Het contract wordt pas onherroepelijk, wanneer aan alle opschortende voorwaarden is voldaan. Dit vormt aanleiding tot de volgende vragen: Valt het onherroepelijk worden van het Luchthavenbesluit en/of het bestemmingsplan onder deze opschortende voorwaarden? Antwoord: Ja Hoeveel tijd zullen de bouwactiviteiten in beslag nemen? Antwoord: Hoeveel tijd de bouwactiviteiten in beslag zullen nemen wordt bepaald door de exploitant van de luchthaven. En vanaf welk moment kan worden gestart met de bouw, gezien de publieksrechtelijke procedures en de afspraken met PS? Antwoord: Na het vaststellen van het bestemmingsplan. 6 Vanuit Provinciale Staten is de voorwaarde gesteld dat eind 2014 daadwerkelijk gevlogen moet kunnen worden. De planning van ADT is krap en de haalbaarheid is afhankelijk van externe factoren. Het is niet ondenkbaar dat de deadline van 2014 -door welke omstandigheid ook- niet gehaald wordt. Heeft GS of ADT voldoende rechtsmiddelen om de concessie-overeenkomst om die reden te ontbinden? Antwoord: Nee, in de concessieovereenk omst is hieromtrent geen specifiek e bepaling opgenomen. 7. Wat is voor Enschede de juridische implicatie van de vermelding van een nieuwe afslag van de A1 in de intentieovereenkomst met Reggeborgh? Wat als die afslag er niet komt? Antwoord: Op basis van dit artik el is sprak e van een inspanningsverplichting, op grond van het feit dat beide partijen het belang van een effectieve aansluiting op de A1 onderschrijven. Realisatie van een effectieve aansluiting bevordert de bereik baarheid en daarmee de economische ontwik k eling van de luchthaven. ADT heeft geen verplichting tot het realiseren van die afslag.
8
MEMO 8. Via de intentieovereenkomst heeft Reggeborgh als enige marktpartij nog de mogelijkheid om de concessie voor de luchthaven te verkrijgen, wat betekent dat voor de onderhandelingspositie van ADT? Antwoord: De intentieovereenk omst sluit niet uit dat andere mark tpartijen de concessie k unnen verk rijgen. De onderhandelingsruimte is gegeven door de politiek e k aders (Kadernota aanbesteding luchthaven Twente) en de juridische k aders uit de aanbestedingsdocumenten, welk e zijn vastgesteld door Raad en Staten. 9. De Intentieovereenkomst is ondertekend door de voorzitter van ADT, hebben de andere ADT-bestuurders hier goedkeuring aan gegeven en zo nee, wat betekent dat dan voor de rechtsgeldigheid? Antwoord: Ja, in de vergadering van Algemeen Bestuur van 7 februari 2013 is ingestemd met het aangaan van de Intentieovereenk omst. 10. Na 4 december is door wethouder Van Hees aangegeven dat er geen onomkeerbare juridische stappen zouden worden gezet, zolang de raad het ADT-onderzoek omtrent de mislukte aanbesteding niet had besproken. Dat impliceert dat de intentie-overeenkomst juridisch niet onomkeerbaar is, klopt dat? Antwoord: Ja dat k lopt. De aanbesteding verk eert in een andere fase. Met de intentieovereenk omst geeft het bestuur van ADT uitvoering aan haar opdracht om de luchthaven aan te besteden op basis van de gemeenschappelijk e regeling. 11. GroenLinks vindt dat de politiek het signaal dat de markt heeft afgegeven over niet -bewezen marktpotentie van de luchthaven serieus moet nemen en de huidige plannen met de luchthaven opnieuw moet afwegen, met n ame vanwege de staatssteun en risicovolle garantstellingen. Indien de politiek tot zo’n heroverweging zou overgaan en overweegt te stoppen, met welke rechtsgevolgen van de intentieovereenkomst moet dan rekening worden gehouden? Antwoord: Het bestuur van ADT en het college van B&W hebben de overwegingen van de drie gek walificeerde partijen om geen bod uit te brengen bestudeerd en k omen gezien het feit dat de aanbesteding nog loopt tot de conclusie dat er geen aanleiding is de huidige plannen voor een luchthaven te heroverwegen. 12. Klopt het dat in de aanvraag voor goedkeuring van de Europese Commissie alleen over de investeringssteun van 16,2 miljoen wordt gesproken, en niet over garanties (zoals in 5.1f intentieovereenkomst worden genoemd)? Hoeft dat niet? Zo nee, zou het niet verstandig zijn om ook daarvoor toestemming te vragen? Antwoord: Het caseteam van de Europese Commissie toetst alleen op de bijdrage van 16,2 miljoen. Nadere toetsing is niet aan de orde. 13. Gelden de garanties op leningen door SPV aangegaan alleen voor de bouw van de luchthaven of ook voor leningen voor de bouw van het bedrijventerrein? In de intentieovereenkomst lijkt daartussen geen verschil te zijn gemaakt, klopt dat? Antwoord: De garantie die ADT via de direct agreement verleent, geldt voor de investeringen die met name nodig zijn om de luchthaven van de grond te k rijgen. Belangrijk daarbij is dat de investering gericht moet zijn op de bouw van de fysiek e voorzieningen en nutsvoorzieningen. 14. In de intentieovereenkomst wordt onder 5.1f gesproken over een marktconforme garantie. Marktconform wekt de indruk dat de overheid een garantie afgeeft, die indien dat niet het geval zou zijn in de markt verkregen kan worden. Als dat juist is, zou gelet op het risico voor de belastingbetaler die garantie beter niet door de overheid maar door de markt afgegeven kunnen worden. Waarom gebeurt dat niet? Wat betekent marktconform in dit verband? Antwoord: 9
MEMO Mark tconform betek ent dat garanties worden verstrek t tegen dezelfde condities die gelden in de mark t. Bij einde van de concessieperiode alsmede bij een eventueel faillissement k omen de gronden inclusief de opstallen terug naar ADT. Om deze reden wordt de garantie afgegeven door ADT. Dat ADT via de direct agreement een garantie zou verstrek k en is in de aanbesteding en bij de besprek ing in uw raad van de aanbestedingsdocumenten, altijd uitgangspunt geweest. Daar brengt de intentieovereenk omst geen verandering in. 15. Als de staatssteuntoets bij de Europese Commissie in eerste ins tantie goed uitpakt voor de luchthavenplannen, bestaan er dan nog mogelijkheden voor hoger beroep bijv. bij het Court of Justice? En zo ja, wat zijn dan de gevolgen van zo'n hoger beroep voor het tijdschema van de luchthaven? Antwoord: Tegen een besluit van de Commissie k an beroep worden ingesteld door de lidstaat Nederland. Daarnaast wordt voor elk e partij die beroep wil aantek enen nagegaan of zij door het besluit rechtstreek s en individueel worden geraak t om ontvank elijk te zijn bij het Hof van Justitie EG. Dit heeft geen gevolgen voor de planning. 16. Verleden jaar was er het bericht dat de staatssteuntoets enige maanden langer in beslag zou nemen omdat de EC nieuwe (algemene) richtlijnen voor staatssteun (aan de luchtvaartsector wilde maken). Zijn deze richtlijnen inmiddels gemaakt? Zo niet, moet dan niet nog steeds met extra vertraging vanwege de juist genoemde reden rekening worden gehouden? Antwoord: Het caseteam van de Europese Commissie toetst de case Twente aan de actuele Richtsnoeren. 17. Dik Wessels zei in Tubantia dat het logisch is dat hij de terminal gaat bouwen. Is er indien VolkerWessels de bouwopdracht van de SPV zou krijgen, geen sprake van verticale integratie? Immers, twee partijen in de luchtvaart keten, de luchthavenexploitant en het bouwbedrijf, zijn dan (grotendeels) in handen van dezelfde eigenaar. Verticale integratie kan de concurrentie hinderen, waarbij het in dit geval om de concurrentie tussen bouwbedrijven (aannemers) gaat. Kan deze verticale integratie in dit licht wel worden toegestaan? Mededingingsautoriteiten staan verticale integratie immers niet altijd toe. Antwoord: Deze k westie is niet aan de orde. De concessie waarvoor de aanbesteding thans plaatsvindt k ent twee onderdelen: het exploiteren van een luchthaven en het bouwen en aanleggen van infrastructuur (Construction Work s).
10
