Voorlichtingsblad van de stichting Steun Messiasbelijdende Joden 16e jaargang nummer 2
Immanuël We worden opgeschrikt door oplaaiend geweld in Israël. Palestijnen steken met een mes of schroevendraaier Israëli’s neer. De vaak jonge Palestijnen worden gearresteerd of neergeschoten. Inmiddels zijn er tientallen doden te betreuren, aan beide zijden.
Door Ds. A. Jonker
Hoe steunen we Israël? Meevoelen Als christenen voelen we ons verbonden met het Joodse volk. Wij
Voorgangers van Messiasbelijdende Joden en van Arabische chris-
ontvingen vanuit Israël het Evangelie van Gods genade in Jezus de
tenen zoeken elkaar op en bidden om vrede! Als eerste bidden
Messias. Dit betekent niet dat we alles wat de Joodse Israëli’s doen
Messiasbelijdende Joden dat het Evangelie van Jezus de Messias
automatisch goedkeuren. Wel voelen we met de bevolking van
wordt aanvaard door Joden en Palestijnen. Wij mogen met hen
Israël mee. De schrik bij iedere nieuwe aanslag. De angst om in het
mee bidden om vrede door de Vredevorst!
donker de openbare weg op te gaan. Bepaalde straten waar je niet kunt komen. Hoe zouden we zelf zo’n situatie ervaren?
En wij? We voelen ons vaak machteloos in het zich voortslepende conflict
Meelijden
in Israël. Blijven we geloven in de kracht van het gebed en van het
We zien het lijden van Israëli’s en van Palestijnen. Iedere dode is
Evangelie? Messiasbelijdende Joden willen met hun volksgenoten
er één te veel. Iedere familie die in rouw gedompeld is, dringt ons
het Evangelie delen. Onze Joodse broeders en zusters vragen
tot meelijden. Het lijden van de ander kan ons niet koud laten.
ons gebed, maar ook onze financiële steun. De kleine gemeenten
Zoals we ook meelijden met de vele slachtoffers van oorlogsge-
hebben onze steun nodig voor hun gemeenteleven, maar ook voor
weld op andere plaatsen. Evenals het ons ook raakt, wanneer we
hun activiteiten naar anderen toe. Om met daden en woorden de
de duizenden vluchtelingen onderweg zien. Naasten in nood en
liefde van Christus te laten zien. Humanitaire projecten zijn nodig,
verdriet. Wie zou niet willen troosten?
maar ze worden nog belangrijker wanneer ze mensen richten op de Bron van het Licht, Jezus de Messias. Verlangen wij als christenen in
Meebidden
Nederland dat het Evangelie van Jezus de Messias door meer Joden
Met allen die om vrede bidden mogen we meebidden. Met name
wordt aanvaard en geloofd? Dat Jezus, Het Licht der wereld niet
noem ik hier de Messiasbelijdende Joden, zij bidden ook voort-
alleen ons, maar ook Jood en Palestijn bestraalt! Steun de gemeenten
durend om vrede. Telkens ontvang ik e-mails met oproepen om
van Messiasbelijdende Joden om van het Licht te getuigen.
te bidden voor de situatie in Israël, voor Joden en Palestijnen. Wij mogen met hen bidden om vrede. Wie zelf gelooft in het Evangelie
Mogen de Messiasbelijdende Joden rekenen op uw gebed en
van Jezus de Messias wil alles doen om de vrede te bevorderen.
financiële steun?
Ere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen
Vrede op aarde. Het typeert het
ons wordt geen vrede met God gevonden, maar het tegendeel:
Koninkrijk van de Heere Jezus
vijandschap en opstand. Hoe kan de heilige God ooit gemeenschap
Christus. Hij heeft deze vrede verworven. Je hoort in gedachten
hebben met vijanden en opstandelingen? Door Jezus Christus,
de hemelse legers in de velden van Efratha deze woorden
de eeuwige Zoon van God, het vleesgeworden Woord. Hij is de
scanderen. Het was in de nacht van Christus’ geboorte. Er valt
grote Vredemaker, de Middelaar tussen God en mens: waarachtig
zoveel over dit woord vrede te schrijven. Misschien denkt u
en rechtvaardig mens en tegelijk waarachtig God. Is Zijn naam
wel, bij het lezen van deze woorden: zal dit echt werkelijkheid
niet Immanuël? Hij ís Immanuël, God met ons. Van Hem getuigt
worden? Komt het vrederijk van deze Vredevorst er ooit? Vast
het Woord, dat de straf die ons de vrede aanbrengt op Hem is
en zeker. Jesaja heeft het eeuwen geleden al geprofeteerd. Niet
geweest (Jes. 53:5). Hij is– voor Jood en heiden – onze vrede. Hij
alleen sprak hij profetisch van het Kind dat eenmaal geboren zal
heeft de tussenmuur die scheiding maakte gebroken. Door Hem
worden, dat de naam van Vredevorst zal dragen, maar ook dat
alleen hebben wij beiden de toegang door één Geest tot de Vader
de vrede die Hij verwerft geen einde zal kennen. Eindeloos zal de
(Ef. 2:12-18). Stamelt u in verwondering met de apostel Paulus in
vrede op de troon van David zijn. Wie staat daar borg voor? De
deze tijd van Advent mee dat we door onze Heere Jezus Christus
HEERE der heirscharen Zelf. Hij zal het doen (Jes. 9:6).
vrede hebben bij God? Hij heeft deze vrede gemaakt door het bloed van Zijn kruis. Laat al de stromen vrolijk zingen, de handen
De wildernis zal zich verheugen en zal bloeien als een roos. Dit
klappen naar omhoog; ‘t gebergte vol van vreugde springen en
vraagt om eerbiedige stilte. Dankend opzien naar Hem, Die alles
hupp’len voor des HEEREN oog.
verworven heeft. Door ons is een definitieve breuk geslagen. Vervreemd van de HEERE en Zijn vrede. Onze wegen om terug
Ds. N.A. Donselaar
te keren in Gods gemeenschap zijn voor altijd onbegaanbaar. Bij
Nijkerk
Voorbede gevraagd Wilt u bidden voor de (jonge) soldaten die veel spanningen
raden ‘bevraagd’ over hun geloof in Jezus. Zo hebben ze veel
te verwerken hebben? Onder hen zijn ook jongeren die hun
mogelijkheden om met anderen te spreken en een getuigenis
geloof in Jezus de Messias beleden hebben. Voor velen van hen
af te leggen. Met dankbaarheid kan worden geconstateerd dat
is loyaliteit aan de staat Israël zeer belangrijk. Ze willen name-
er een toenemende openheid is voor deze gesprekken. Laten
lijk laten zien dat ze goede, betrouwbare burgers zijn. Een van
we bidden dat onze (jonge) broeders en zusters wijsheid van
de duidelijkste uitingen daarvan is de dan ook de bereidheid
God ontvangen om de goede woorden te vinden. We bidden
en de daarmee gepaard gaande trots om in het Israëlische
dat ze door hun manier van optreden een leesbare brief van
leger te dienen. Ze hebben hun plek in alle onderdelen en zijn
Christus mogen zijn. Daarbij vergeten we niet om te bidden om
eveneens doorgedrongen tot leidinggevende posities. Het
bewaring in gevaarlijke situaties, dat ze door Gods genade de
aantal soldaten met een ‘messiasbelijdende overtuiging’ wordt
haat met liefde mogen beantwoorden en zo de vrede mogen
geschat tussen de twee- en driehonderd.
bevorderen.
Op de plaatsen waar ze worden ingezet, ontvangen ze van hun meerderen de gelegenheid om, evenals anderen, de belangrijke dingen van hun leven te delen. Ze worden door hun kame-
2
Immanuël
Stichting Steun Messiasbelijdende Joden op Facebook Wist u al dat de Stichting Steun Messiasbelijdende Joden sinds kort een eigen Facebook-pagina heeft? Op deze manier zijn we structureel zichtbaar op een platform, waar zo’n 6 miljoen Nederlanders een account hebben. Via
de
pagina
www.facebook.com/messiasbelijdendejoden
kunnen we onze achterban - donateurs en andere belangstellenden - op de hoogte houden. U kunt de ontwikkelingen rondom onze projecten in Israël van nabij volgen. U krijgt snel alle informatie over de activiteiten van onze stichting in Nederland. Zo zullen we de jaarlijkse tournees van onze sprekers uit Israël ook via Facebook aankondigen. Bezoekers hebben dan de mogelijkheid om zich via de pagina aan te melden en maken daarmee direct reclame voor de activiteit. Vanzelfsprekend kunt u op berichten reageren.
Blijf op de hoogte, volg ons op Facebook!
Wilt u op graag op de hoogte blijven of wilt u de stichting gewoon een warm hart toedragen? Breng eens een bezoek aan onze pagina en click dan ook meteen op de button ‘Vind ik leuk’. U ontvangt vanaf dan alle wetenswaardigheden automatisch in uw nieuws-
Natuurlijk is het heel goed mogelijk dat u zelf (nog) niet behoort
overzicht. Ook zorgt u er zo voor dat steeds meer mensen over de
tot dat deel van de Nederlanders dat een Facebook-account heeft.
Messiasbelijdende Joden in Israël en het werk van onze stichting
Deel het adres van onze pagina dan gerust onder uw familie,
horen. Deze ‘vind-ik-leuk’-actie is namelijk voor alle vrienden zicht-
vrienden of kennissen. Misschien tot ziens op Facebook!
baar, het zogenaamde sneeuwbaleffect.
Karmiël In Karmiël, een Joodse stad in de bergen van Galilea, is een
spanningen tussen Palestijnen
bloeiende gemeente van Messiasbelijdende Joden. De door
en Joden zorgen er voor dat
Yossi en Ronit Ovadia gestartte huisbijbelstudiegroep is nu
het contact met Arabische
uitgegroeid tot de gemeente ‘Kehilat HaDerech’. Er zijn in deze
chris tenen in Galilea moei-
gemeente relatief veel Joden die uit andere landen naar Israël
lijker verloopt. Gelukkig kunnen
alijah gemaakt hebben en Jezus als Messias belijden. Iedere
de voorgangers van Messias
sabbat is de zaal met 150 stoelen bezet en er is een bloeiend
belijdende Joden en Arabische christenen samen bidden om
jeugdwerk. Liron Shany, een afgestudeerd psychiater, is zich
Gods ontferming en vrede.
sinds 2015 volledig aan het werk in de gemeente gaan wijden. Er is veel reden tot dankbaarheid voor Gods goede gaven.
Tenslotte is een grote zorg dat het huurcontract van het huidige pand in mei 2016 afloopt en door de verhuurder niet
Er zijn ook zorgen, die zij graag met ons delen en om onze
verlengd wordt. Men zoekt biddend naar een gebouw waarin
voorbede vragen. Liron heeft dagelijks pijn door een goedaar-
‘Gemeente van De Weg’ kan samenkomen. Zij willen graag
dige niertumor, Yossi kampt regelmatig met rugklachten. De
anderen de weg naar Jezus de Messias wijzen!
Immanuël
3
Nazareth In deze bekende plaats in Galilea is een gemeente van Messiasbelijdende Joden met de naam Netzer HaGalil (Spruit van Galilea). Eerst kwamen Russischsprekende mensen uit Nazareth en omgeving naar de samenkomsten van Leon Mazin in Haifa. Maar in 2004 heeft men een ‘dochtergemeente’ gesticht. Op een industrieterrein maakte men een kleine zaal gereed voor de samenkomsten op sabbat. Tevens startte men een kleine ‘gaarkeuken’ waarin gratis maaltijden gemaakt werden. Sinds 2007 is Vakif Khasanov ouderling in deze gemeente en verzorgt hij ook de meeste sabbatten de
Hulptransport
preek. Het uitdelen van de gratis maaltijden en later voedselpakketten
Ieder jaar wordt er een transport met hulpgoederen
heeft een positieve uitstraling in de gemeenschap van Nazareth. Mensen
voor diverse Messiasbelijdende gemeenten in
vragen geïnteresseerd naar de motieven van deze Messiasbelijdende
Israël door onze Stichting gefinancierd. Wij helpen
Joden waarom zij dit werk doen. Onder hen is ook een voormalig crimi-
daarbij de Stichting Nachamu Ami in Ede.
neel uit de vroegere Sovjet-Unie, die we ontmoetten toen hij daar zijn
Hebt u nog goede kleding over, dan kunt u die
warme maaltijd opat. Hij kwam tot bekering en liet zich dopen. Vol blijd-
bezorgen op verschillende depotadressen, die u
schap draagt hij de Tora-rol rond in de samenkomst van de gemeente.
kunt vinden op de website www.nachamu.org U kunt ook zelf allerlei kleding en andere zaken
Door Gods genade is de kleine groep gegroeid tot een gemeente van 40
kopen in de winkel: Dorpsstraat 193, Lunteren.
volwassenen en 10 kinderen. In het eerste halfjaar van 2015 werden er vijf personen gedoopt en de groei gaat nog steeds door! Dit betekent echter ook een grote zorg voor deze gemeente: het zaaltje wordt te klein voor de dienst en de ruimte waarin de kinderen tijdens de dienst zijn, is ook niet meer toereikend. Gelukkig kwam er een probleem bij. De buurman,
Schenking door uw testament
die het naastgelegen gedeelte huurde om een bar te exploiteren, ging
Er zijn veel goede doelen die u kunt opnemen in
in de fout. Hij gebruikte zo maar de grond die behoort bij het pand van
uw testament, maar wilt u daarbij het werk ten
de Netzer HaGalil gemeente. Dit kon natuurlijk zo niet blijven. Na een
dienste van de Messiasbelijdende Joden in Israël
tijd van spanningen, heeft de verhuurder de bareigenaar gesommeerd te
niet vergeten?
vertrekken. Vervolgens heeft hij het pand aan de gemeente aangeboden om te huren. Zij zien dit als een wonder van Gods goedheid.
Om de Stichting Steun Messiasbelijdende Joden
Hoe zal de kleine gemeente de renovatie van de bar tot een zaal voor
in uw testament of wilsbeschikking op te nemen,
de gemeente bekostigen? En hoe zal men de hogere huur maandelijks
dient u de volgende zin op te nemen: Ik legateer vrij
kunnen opbrengen? De meeste gemeenteleden zijn arm, maar doen
van rechten aan Stichting Steun Messiasbelijdende
wat ze kunnen. Er moet financiële hulp uit het buitenland komen. Zullen
Joden te Nijkerk een bedrag van € ………………. om
wij als Nederlanders ook ons steentje bijdragen?
te worden afgegeven drie maanden na mijn overlijden.
4
Immanuël
Messiasbelijdende Joden ten tijde van de Reformatie (1) Prof. Dr. Pieter A. Siebesma, Lunteren
Inleiding Men zou verwachten dat in de tijd van de Renaissance en
Inquisitie tegen hen ingesteld om zo de Rooms-katholieke kerk
de Reformatie, waarin de dominante positie van de Rooms-
‘zuiver’ te houden. In 1492, het jaar waarin Columbus Amerika
katholieke Kerk werd aangevochten, meer Joden uit overtuiging
ontdekte en het laatste steunpunt van de Moslims, Granada, viel,
christen zijn geworden. Dat was echter niet het geval. Aan de
werden de Joden uit Spanje verdreven. Maar de vervolgingen
vooravond van de reformatie was namelijk de situatie van
tegen de Marranen gingen door. Veel Marranen vluchtten voor
de Joden zeer slecht. In 1290 werden de Joden uit Engeland
de Inquisitie naar het buitenland en kwamen ook in Antwerpen
verdreven, daarna moesten ze Frankrijk verlaten; in 1492 werden
en Amsterdam terecht. In deze laatste plaats ging een aantal van
de Joden, bijna een half miljoen in aantal, uit Spanje verdreven
hen weer terug tot het Joodse geloof en zo werd de Portugees-
en vijf jaar later werd Portugal tot een voor Joden verboden
Joodse Gemeente gesticht. Dat zij voor de naam Portugees
gebied verklaard. Ook in deze tijd waren het vooral individuen
kozen in plaats van Spaans ligt voor de hand, omdat Nederland
die Jezus als Messias gingen volgen.
toen in een oorlog met Spanje was gewikkeld. Deze groep van Spaanse en Portugese Marranen, veelal in naam katholiek,
Marranen
vormden een merkwaardige groep. Enerzijds waren ze hoog
De meeste Joden die in de veertiende en vijftiende eeuw
ontwikkeld en brachten ze briljante kooplieden voort. Anderzijds
overgingen tot het christendom, deden dat uit dwang. In Spanje
waren zij ontworteld. Uit angst voor de Inquisitie hadden ze
bevochten christenen en moslims elkaar om de heerschappij
zich in het buitenland moeten vestigen en ze hadden veel
van dit land en werden de Joden daarvan de dupe. Grote
meegemaakt. Zij stonden open voor nieuwe ideeën en waren
groepen Joden werden onder dwang gedoopt. In 1400 waren
wars van ieder vooroordeel, omdat zij daar zelf zwaar onder
er al zo’n tweehonderdduizend gedoopte Joden in Spanje. Deze
hadden geleden. Je vraagt je af of zij soms zelf wel wisten, waar
werden “Marranos” (een scheldwoord dat waarschijnlijk zwijnen
ze bij hoorden. Vandaar dat binnen een familie van Marranen
betekent) genoemd, Men ging er van uit dat ze in het geheim aan
men verschillende kanten kon uitgaan. Sommigen bleven
de Joodse godsdienst bleven vasthouden. In 1480 werd de
Roomskatholiek en hielden zich daarbij al dan niet aan Joodse gebruiken. Marranen brachten het tot bisschop en kardinaal. Maar dat was niet altijd een garantie tegen de inquisitie: de aartsbisschop van Braga kwam vanwege vermeende Joodse gebruiken om in de kerkers van de Inquisitie. Anderen werden Calvinist (zoals Marcus Perez, het hoofd van de kerkenraad van de Gereformeerde kerk in Antwerpen) of Lutheraan, weer anderen werden atheïst of vrijdenker (Spinoza, Uriel da Costa). Niet weinigen gingen terug naar het Jodendom. Erasmus Erasmus als grondlegger van het humanisme heeft in het algemeen een goede naam. Er is zelfs een universiteit naar hem genoemd. We kennen Erasmus vooral als degene die de Griekse tekst van het Nieuwe Testament toegankelijk heeft gemaakt. Maar weinigen weten dat hij zich in zijn geschriften zeer antisemitisch heeft uitgelaten. Hij staat hierin in de traditie van de middeleeuwse anti-joodse polemieken. Maar nieuw >>>>>
Immanuël
5
was dat hij ook zeer negatief was over de Joodse christenen.
Joden zo behandeld, dat men om een goed christen te worden,
Voor hem was er één groep erger dan de Joden en dat waren de
Jood zou moeten worden. En als ik een Jood geweest zou zijn en
gedoopte Joden. In een commentaar op Matth. 23::25 schrijft hij
gezien had hoe zulke idioten en stomkoppen de christelijke religie
‘De Joden doorkruisen zee en land in de wereld, om geestelijke
leiden en leren, dan zou ik liever een varken zijn geworden dan een
leiders van de rooms-katholieke kerk te misleiden Joden te dopen.
christen. Want zij hebben de Joden behandeld alsof het honden
Als een Jood gedoopt is, is het een hellekind (een zoon van satan)
waren en geen mensen. Zij hebben niets voor hen gedaan dan
geworden, twee maal zo erg als niet gedoopte Joden. Gedoopte
hen vervloeken en hun rijkdom in beslag nemen. Als de Joden, die
Joden zijn nog misdadiger dan niet-gedoopte Joden, zoals Spanje
zij bekeerd hebben, duidelijk zagen dat Jodendom een zo sterke
laat zien’. Immers de gedoopte Joden bederven de christelijke
basis vond in de Schrift en in het katholieke christendom pure
kerk. Hij schreef dit in een tijd, waarin Marranen, christenen met
nonsens was, niet steunend op de Bijbel, hoe konden zij dan hun
een Joodse achtergrond, op de brandstapel werden gebracht en
hart geruststellen en werkelijke goede christenen worden? Ik hoop
zwaarder werden vervolgd dan de Joden zelf. Even schokkend zijn
dat als de Joden goed worden behandeld en op vriendelijke wijze
de passages, waarin hij gedoopte Joden persoonlijk aanvalt. Over
onderricht krijgen in de bijbel, velen van hen werkelijk christenen
de christen geworden Jood Pfefferkorn schreef hij: ‘Die Pfefferkorn
zullen worden en daardoor terugkomen tot het voorvaderlijk
is werkelijk een verdorven mens…. Het zou de moeite waard
geloof der profeten en patriarchen.... Wij moeten hen vriendelijk
zijn geweest om hem in het doopvont te laten verzuipen. Als
ontvangen en hen toestaan om een eerlijk stuk brood te midden
Jood vermomd kon hij de vrede onder de christenen verstoren’.
van ons te verdienen en gelegenheid te hebben om het christelijk
Pfefferkorn (1469-1521), bekeerde zich met zijn familie in 1504 tot
leven en de christelijke leer in de praktijk te zien.’
het christendom en is vooral bekend geworden, omdat hij een voorstander was van het verbranden van Joodse boeken, zoals
Dat deze woorden en zijn verzet tegen de verering van beelden
de Talmoed. Vandaag de dag wordt regelmatig een relatie gelegd
van Maria en heiligen hem niet populair maakten bij de Rooms-
tussen de anti-joodse opvattingen van Luther en die van de
katholieke autoriteiten, spreekt vanzelf. Zij brandmerkten hem als
Nazi’s, maar Erasmus is daarvoor een geschiktere kandidaat. Voor
een ‘semiJudaeus’, een halfjood. Luther hoopte, mogelijk hierin
Erasmus, net als voor de Nazi’s maakte het niets uit of een Jood
beïnvloed door de bekering van een Jood, die hem regelmatig
zich liet dopen.
had bezocht, dat wanneer de Reformatie in Duitsland baan zou breken, ook de Joden tot het inzicht zouden komen dat Christus de beloofde Messias was. Immers, zo meende hij, zij werden hierin belemmerd, niet door hun onbekeerlijkheid, ‘maar door de absurde en ezelachtige onwetendheid en de slechte en schaamteloze levenswijze van pausen, priesters, monniken en geleerden.’ Hoe reageerden de Joden op deze woorden van Luther? Het valt te begrijpen, dat zij zeker in het begin sympathie voor hem en zijn opvattingen hadden. Alles was beter dan het verstikkende regime van de paus, dat door de rabbijnen werd gelijkgesteld met Edom. Zij hoopten dat de verspreiding van het Lutheranisme religieuze vrijheid met zich zou meebrengen. Enkele rabbijnen, zoals de Italiaanse Abraham Farrisol, meenden dat Luther een
Luther
cryptojood was, die door zijn opvattingen over de beeldendienst
De jonge Luther stond gedurende de eerste periode, waarin hij
een wegbereider was voor de terugkeer naar het Jodendom.
actief was (1513-1523) positief ten opzichte van de Joden. Hij
Maar toen de verwachte massale bekeringen van het joodse volk
veroordeelde regelmatig de Jodenvervolgingen en drong aan op
uitbleven, raakte Luther aan het eind van zijn leven steeds meer
een meer tolerante houding ten opzichte van de Joden. Ook in het
gefrustreerd en teleurgesteld. Immers door zo’n massale bekering
Duitse Rijk werden namelijk regelmatig Joden uit staten en steden
zou duidelijk zijn geworden, dat Luthers opvattingen over het
verdreven. Alleen al in de periode van 1388 tot aan 1519 vonden er
geloof waar waren, dat zijn strijd tegen de Roomskatholieke
negentig van dergelijke verdrijvingen plaats. Zijn eerste belangrijke
kerk gerechtvaardigd was en dat de wederkomst van Christus
geschrift over de Joden was ‘Dasz Jesus Christus ein geborener
aanstaande was. Het tegendeel gebeurde echter. Doordat
Jude sei’, ‘Dat Jezus Christus als Jood is geboren’. Daarin schreef
christenen opnieuw de bijbel gingen bestuderen en daarover
hij ondermeer: ‘Ik zal door middel van de Bijbel aantonen welke
met Joden in discussie gingen, kwam het wel voor dat christenen
gronden ik heb om te geloven dat de Christus een Jood was, uit
Jood werden in plaats van Lutheraan. In zijn latere geschriften
een maagd geboren. Misschien zal ik een aantal Joden daardoor
ging Luther zich dan ook steeds meer anti-Joods opstellen,
tot het christelijk geloof brengen. Want onze dwazen, pausen,
waarbij hij zijn vroegere woorden schijnt te zijn vergeten. Een
bisschoppen, Sofisten en monniken hebben tot op dit ogenblik de
dieptepunt in zijn geschriften vormt zijn ‘Von den Juden und
6
Immanuël
ihre Lügen’, ‘over de Joden en hun leugens’. Het is met name
heeft hij voor David Kimchi (ca. 1160-1235), juist omdat deze de
dit werk geweest dat door de nationaalsocialisten is gebruikt als
tekst op eenzelfde letterlijke uitlegt als hij. Hier speelde het Oude
rechtvaardiging van hun anti-joodse opvattingen. Zo schreef hij:
Testament (denk bijvoorbeeld aan de nadruk op de Tien Geboden)
‘De joden zijn bloeddorstig en wraakzuchtig en ze wijzen tegen
een belangrijke rol. In de kerkdiensten zong men de Psalmen van
hun eigen geweten in de christelijke interpretatie van hun eigen
Israël. Doordat men zich ging vereenzelvigen met het Joodse
geschriften af en ze praktiseren zelf ook niet de Tien Geboden van
volk van het Oude Testament, beïnvloedde dat hun houding
de Sinaï, zodat de heidenen beter leven.’ Luther vervalt hierbij in
tegenover de Joden van die tijd positief. Net als de Joden moesten
scheldpartijen, waarbij niet alleen de Joden, maar ook de paus en
veel Calvinisten vanwege hun geloof hun land verlaten en waren
de geestelijkheid het moeten ontgelden.
vreemdelingen. In een aantal landen vormden de calvinistische groepen een vervolgde en geminachte minderheid. Bijvoorbeeld de Hugenoten in Frankrijk werden tot aan de Franse Revolutie vervolgd. Mede daardoor waren ze projoods tot op de huidige dag. Niet alleen in de Nederlanden, maar ook in Transsylvanië onder de Calvinistische vorst Gabor Bethlen (1580-1629) konden Joden een veilige toevlucht zoeken. Messiasbelijdende Joden in de tijd van de Reformatie Zoals eerder gezegd waren het vooral individuen die christen werden. Opvallend is dat velen van hen een belangrijke positie innamen bij de vertaling en verspreiden van de Bijbel. Paulus Nunez Coronel, Alfonso de Zamora en Alfonso d’Alcala waren betrokken bij de eerste uitgave van een zogenaamde polyglot, een Bijbel met verschillende versies en vertalingen naast elkaar, onder leiding van de Spaanse kardinaal Ximenes. Anderen doceerden Hebreeuws, zoals Dominicio Irosolimitano (afkomstig uit Safed) in Rome en Giovanni Baptista Jonas (afkomstig uit Polen en daar
Calvijn
in 1625 christen geworden), die het zelfs tot bibliothecaris in het
Gelukkig waren er ook reformatoren die zich niet zo antisemitisch
Vaticaan bracht en de evangeliën in het Hebreeuws vertaalde.
hebben uitgelaten, zoals bijvoorbeeld Wolfgang Capito (1478 –
Maar we komen ook hoogleraren tegen zoals de Duitse Paulo
1541) en Calvijn. Voor zover ons bekend heeft Calvijn nauwelijks
Riccio aan de universiteit van Pavia en artsen als Rodrigo Lopez,
contact met Joden gehad. Uit Frankrijk, waar Calvijn is opgegroeid,
de lijfarts van koningin Elizabeth I in Engeland.
waren de Joden vijftien jaar voor zijn geboorte verdreven. Ook in
In een volgend artikel ga ik in op de Joodse christenen in de tijd
Genève, waar Calvijn lang heeft gewoond, verbleven sinds 1490
van de Reformatie in de Lage Landen.
geen Joden meer. Hij is wel in plaatsen geweest met Joodse gemeenschappen, zoals in het Duitse Frankfurt en Worms, maar of hij daar met Joden heeft gesproken, is niet met zekerheid bekend. De enige Jood met wie hij nauw contact had, was de van
Geciteerde literatuur
origine Italiaanse Immanuel Tremellius (1510 -1580), die op dertig jarige leeftijd christen was geworden en als docent Hebreeuws
Dan Cohn-Sherbok, Messianic Judaism, London 2000
werkzaam was. Tremellius werd later voor de leer van Calvijn
Hugh Schonfield, The History of Jewish Christianity,
gewonnen en vertaalde onder andere de catechismus van Calvijn
London 1936
in het Hebreeuws.
Dr. Hans Jansen, Christelijke theologie na Auschwitz,
Calvijn constateert weliswaar dat de Joden gehaat zijn, maar hij
deel 1, Den Haag 1981, p. 146-162 (voor o.m. de citaten uit
roept in tegenstelling tot Luther nooit op tot Jodenhaat. De Joden
Luthers werken)
zijn, aldus Calvijn, voor ons een spiegel. Wat hen overkwam, kan
Heiko A. Oberman, Wortels van het antisemitisme,
evengoed ons overkomen. Laten wij daarom maar oppassen, wij
Kampen 1983
zijn niet beter dan zij, wij hoeven ons niet te verheffen boven hen.
Wulfert de Greef, Van een stam, Calvijn over Joden
Calvijn kende uitstekend Hebreeuws en was goed op de hoogte van
en christenen in de context van de late Middeleeuwen,
de rabbijnse exegese. Voor hem zijn de rabbijnen gelijkwaardige
Eburon Delft 2012,
partners, zeker waar het gaat om de gemeenschappelijke Heilige
Dr. Hans Jansen, Protest van Erasmus tegen renaissance
Schrift. De historische lezing staat bij hem voorop. Calvijn gaat
van Hebreeuwse literatuur, Groen Heerenveen 2010
met veel Joodse exegeten in gesprek. De meeste waardering
Immanuël
7
Nieuws uit Israël Het jaarlijkse werkbezoek is dit jaar gedaan door dhr. J.H. van
Abortus?
Asperen, ds. A. Jonker en ds. C.J. Overeem. Zij waren van 26
We hebben een indrukwekkende ontmoeting met Sandy Shoshani.
mei t/m 3 juni 2015 in Israël. Alle projecten zijn bezocht en
Zij is directeur van Be’ad Chaim, wat ‘voor het leven’ betekent.
de banden met de broeders en zusters werden aangehaald.
Deze Messiasbelijdende Jodin heeft samen met anderen een
Daarnaast hebben we ook mensen voor het eerst ontmoet.
organisatie opgericht met als doel om zo veel mogelijk kinderen te
Dit is belangrijk voor de verdere uitbreiding van het werk in de
redden van een abortus provocatus. Er is in Israël een grote nood
toekomst. Door een verslag is het bestuur op de hoogte gesteld
rondom ongewenste zwangerschappen. Per jaar worden in Israël
van de bevindingen.
ongeveer 170.000 kinderen geboren. Maar daarnaast worden er ieder jaar ongeveer 40.000 abortussen gepleegd, 20.000 legaal
Groei
in ziekenhuizen en vermoedelijk 20.000 in privéklinieken. Op dit
Het was onvergetelijk om te horen en te ervaren hoe
ogenblik worden er door Be’ad Chaim 350 aanstaande moeders
Messiasbelijdende Joden leven en werken in het land van de Bijbel.
begeleid en dit aantal groeit elk jaar exponentieel. De grootste
Messiasbelijdende Joden krijgen steeds duidelijker een groeiende
zorg is mensen te vinden die voor de begeleiding ingezet kunnen
plaats in de samenleving. Het sociale werk via de verstrekking van
worden. Daarnaast is er ook ieder jaar meer geld nodig. Dit noemt
gratis maaltijden of voedselpakketten wordt door de sociale dienst
Sandy ‘groeipijn’.
van die plaats opgemerkt als zeer waardevol. Het zorgt er ook voor
We horen dat men met een aanstaande moeder in nood niet
dat mensen vertrouwen krijgen in deze kleine en bijzondere groep
alleen spreekt, maar haar ook vraagt of men met haar mag bidden.
van Messiasbelijdende Joden. Er is soms zelfs de mogelijkheid dat
Daarbij weet die vrouw dat zij op dat moment spreekt met een
een leerling in de klas vertelt over haar geloof in Jezus de Messias.
Messiasbelijdende Jodin. Heel vaak stemt de vrouw daarin toe en
En dat terwijl zij in haar klas de enige is. Zoals op pagina 2 te lezen
is aan het eind van het gebed zichtbaar ontroerd. Er is namelijk niet
is, worden Messiasbelijdende Joodse soldaten in het leger steeds
alleen voor haar gebeden, maar ook voor haar ongeboren kindje!
meer gewaardeerd!
Het is een zegen dat op deze wijze al honderden kinderen van de
Hun aantal groeit en men vertelt ons dat het aantal gemeenten
dood ‘gered’ zijn. Maar we horen ook dat deze ontmoetingen door
en de omvang daarvan ook groeit. Dit wordt door veel orthodoxe
God gebruikt worden om vrouwen te leiden tot Jezus de Messias
Joden niet gewaardeerd, want zij vrezen dat door het getuigenis
Die de grote Redder van zondaren is. Dit laatste geeft ons de
van Messiasbelijdende Joden steeds meer Joden tot geloof in
bemoediging om de financiële bijdrage aan dit werk te verhogen!
Jezus komen en zo – naar hun mening - hun Jood-zijn zullen verliezen. Wat hun vrees is, is juist het gebed en de drive van de Messiasbelijdende Joden. Wie zelf weet van de redding door de Heere Jezus, wil graag dat anderen ook door Hem gered worden. Met zichtbaar verdriet spreekt men over familieleden of vrienden die nog niet gelovig zijn. Met een nog duidelijker blijdschap vertelt men over jongeren en ouderen die de Heere Jezus mochten aanvaarden en zich lieten dopen. We constateerden dat voor de kleine gemeenten hulp vanuit het buitenland onmisbaar is. Tevens werd steeds tegen ons gezegd dat men dankbaar en blij is met de gebeden en de financiële steun die door u en ons gegeven wordt.
8
Immanuël
Israel College of the Bible Het Israël College of the Bible (ICB) is gevestigd in Netanya. Een
internationale studenten zijn welkom. Deze laatste groep vormt
goede locatie, aangezien de meerderheid van de bevolking en van
ongeveer een tiende deel van het totaal aantal studenten.
de Hebreeuwse en Arabische gemeenten zich niet in Jeruzalem, maar in het kustgebied bevindt. Het Israel College of the Bible
E-learning
heeft sinds oktober 2010 onderdak gevonden in een prachtig
Een prachtige mogelijkheid om mensen toe te rusten is het
gebouw, bestaande uit twee verdiepingen met elk een oppervlakte
E-learningproject, dat in 2012 mede door hulp van onze stichting
van 1000 vierkante meter en ruimte biedt aan klaslokalen, een
werd opgezet. Op deze manier is het mogelijk om thuis, vanachter
grote bibliotheek met Messiasbelijdende Joodse literatuur, een
het bureau, diverse cursussen te volgen op het gebied van Bijbel
conferentiecentrum en een centrum voor pastoraat.
en theologie, Joodse studies, archeologie, Bijbelse geografie en cultuur.
Opleidingen
Doordat de hoorcolleges online staan, bieden ze de studenten
Deze onafhankelijke academisch geaccrediteerde instelling, die
meer flexibiliteit. Belangrijk, wanneer er naast de studie andere
enkele honderden studenten in haar programma’s heeft, werd
bezigheden zijn. Zo hebben vooral oudere studenten vaak een baan
opgericht in 1990 met het doel om voorgangers en oudsten van
of een gezin waar ze veel tijd aan besteden. Deze online cursussen
gemeenten theologisch en praktisch te scholen. De noodzaak
helpen om de studie in te passen in hun drukke schema, doordat
hiervan werd wel duidelijk, toen uit een onderzoek van het Caspari
de hoorcolleges op verschillende tijden en plaatsen kunnen
Centrum voor Bijbelse en Joodse Studies was gebleken dat het
worden bekeken.
grootste gedeelte van de Messiasbelijdende voorgangers minder
Na ons bezoek heeft ook ons bestuurslid ds. C.J. Overeem op deze
dan één semester theologische training had gehad. Een theologisch
manier de mogelijkheid gekregen om een aantal van de beschikbare
opleidingsinstituut, waarin zij - maar vooral ook een nieuwe
online cursussen te doorlopen, namelijk: ‘Joodse wortels van het
generatie voorgangers - theologisch en praktisch geschoold
christelijk geloof’, ‘Joods-christelijke betrekkingen’ en ‘De Dode
worden, voorziet dan ook in een grote behoefte. Er is een eenjarig
Zeerollen & Het Nieuwe Testament’. Hoorcolleges op video,
programma dat opleidt voor een certificaat in de evangeliebediening,
opgenomen vanaf verschillende locaties in Israël, door deskundige
Bijbelwetenschappen en theologie. Studenten die willen doorleren,
Israëlische docenten, worden aangevuld met de bestudering van
kunnen het eerste jaar meerekenen voor een bachelor – waarvoor
wetenschappelijke literatuur. Aan het einde van iedere les kan er
ze nog drie jaar extra achter de studieboeken moeten zitten. Dan is
een korte test worden gemaakt, om de opgedane kennis te toetsen.
er verder nog een tweejarig masterprogramma.
Wie dat wil, kan deze cursussen afronden met een tussentijds
Van de afgestudeerde studenten vindt 80 procent voltijds werk
tentamen en een afrondend paper om zo internationaal erkende
in de evangeliebediening. Ze worden evangelist, voorganger of
studiepunten ontvangen. Maar ook voor persoonlijke verrijking en
welzijnswerker. Sommigen komen terecht in de opvang voor
verdieping van kennis zijn ze zeer de moeite waard. Bestudering van
alcohol- en drugsverslaafden. De anderen gaan in andere beroepen
de Joodse wortels van het christelijk geloof, de Joodse feestdagen,
aan de slag of besluiten verder te studeren. Het merendeel van de
de taal en de cultuur draagt immers bij aan een nieuwe, diepere en
programma’s aan het Israel College of the Bible is gericht op Israeli’s,
meer historische kijk op de Bijbel.
zowel Messiasbelijdende Joden als Arabische christenen, maar ook
Immanuël
9
Ebenezer Home Het huidige centrum voor bejaarde Messiasbelijdende Joden en Arabische christenen moet dringend gerenoveerd worden. Net zoals in Nederland zijn de eisen van de kamers voor bewoners nu veel hoger dan 40 of 50 jaar geleden. Daarnaast ligt er de eis van het ministerie van gezondheid dat er een Verpleegafdeling komt. Tijdens het werkbezoek in juni zagen we de schetsen van de Verpleegafdeling en de uitbreiding met extra lift. Ook moet er een schuilkelder komen voor de verpleeghuispatiënten en een voorraadkamer, beide onder het naast het gebouw gelegen parkeerterrein. De schets is door het ministerie van gezondheid goedgekeurd en men is nu bezig met aanpassingen. Dit is in de laatste fase zodat men deze plannen kan gaan uitwerken in tekeningen en bestek. De samenwerking met architect Amos Livnat is goed en men heeft goede contacten met de instanties in het stadhuis. Op dit moment is men in gesprek met de buren, een Messiasbelijdende gemeente, om te kijken hoe zij de schuilkelder kunnen gebruiken als fundering voor hun uitbreiding. U merkt dat iedereen volop bezig is met deze plannen. We hopen door uw giften telkens een steentje bij te dragen aan dit enige Zorgcentrum voor Messiasbelijdende bejaarden.
Geïllustreerde Bijbel voor kinderen Voor veel kinderen is het klassieke Hebreeuws erg moeilijk, zoals voor onze kinderen de klassieke Statenvertaling dat ook is. Wij gebruiken dan wel een kinderbijbel, dat wil zeggen een bundel Bijbelse verhalen die zijn naverteld en van illustraties voorzien. Messiasbelijdende Joden vinden het erg belangrijk dat hun kinderen de tekst van Bijbel zelf lezen en daaruit leren. Daarom is jaren geleden gestart met een uitgave van het Oude Testament in het moderne Ivriet. Die is voorzien van prachtig ingekleurde tekeningen van een Joodse kunstenares. De vijf delen van het O.T. zijn gereed en worden verkocht en verspreid. Er zijn zelfs aanvragen van orthodox-joodse families. waarbij heel bewust illustraties die eerder in het Oude Testament
Voorlichting op verenigingsof gemeenteavond
gebruikt werden, opnieuw worden gebruikt en verwerkt. Zo kunnen
Bestuursleden komen graag voor u spreken, met of zonder
de kinderen beter de verbinding leggen tussen Oud en Nieuw
powerpointpresentatie, over Israël. Graag bezoeken wij uw
Testament. De vertaling van het N.T. wordt gemaakt door Baruch
gemeente, vereniging of school. ‘Israël en Messiasbelijdende
Maoz. Vervolgens wordt die besproken en zo nodig gecorrigeerd.
Joden’, ‘Wat moet ik met Messiasbelijdende Joden?’, ‘Zijn
De vertaling van de evangeliën en de brieven van Paulus is bijna
Messiasbelijdende Joden tweederangsburgers?’ Hierover
klaar. De bedoeling is dat eind 2017 het hele project is afgerond. We
vertellen we u graag meer. Voor inlichtingen en opgave kunt
zijn dankbaar dat dit project onder de bezielende leiding van Ds. D.
u contact opnemen met: ds. A. Jonker
Zadok gestadig voortgaat. Met uw steun zullen we de verschijning
[email protected]
Op dit moment wordt er hard gewerkt aan het Nieuwe Testament,
van deze complete ‘Kinderbijbel’ blijven financieren.
10
Immanuël
Contact met Messiasbelijdende Joden Tournee Yoyakim Figueras
Alkmaar, maandag 25 januari: 20.00 uur in ‘Orgelzaal
Yoyakim Figueras, ouderling van de Chasdey
Booy’, Daalmeerpad 13. Info: Mw. Anneke Wordragen-
Yeshua gemeente in Arad, hoopt van D.V. 25 t/m
Smits, tel. 072 – 5619 690.
28 januari 2016 enkele avonden te verzorgen. We
Apeldoorn, dinsdag 26 januari: 20.00 uur in
zijn blij dat hij naar Nederland wil komen.
Scholengemeenschap De Heemgaard, Heemradenlaan 125. Info: Johan Roukema, tel. 06 – 51334346.
In zijn toespraak geeft hij aandacht aan de moei-
Valburg, woensdag 27 januari: 19.30 uur in
lijke situatie van Messiasbelijdende Joden in Arad,
Venigingsgebouw, Kerkstraat 12. Info: Ds. B. van
maar ook aan de zegeningen die God daar geeft!
Leeuwen, tel. 0488 – 745 003.
Na de lezing is er gelegenheid om vragen te
Ederveen, donderdag 28 januari: 20.00 uur in
stellen. De agenda is als volgt:
‘Kerkheem’(achter de Herv. Kerk), Hoofdweg 85. Info: C. den Boon, tel. 0318 – 574 004.
Tournee Leon Mazin Leon Mazin is voorganger van de Shavei Tsion
Bennekom, maandag 14 maart: 20.00 uur in
Gemeente in Haifa. Hij hoopt van D.V. 11 t/m 18
‘Kerkheem’(achter Oude Kerk), Kerkhoflaan 34. Info:
maart 2016 naar Nederland te komen. Naast een
dhr. J.D.C. Laurens, tel. 0318 – 416 396.
boodschap uit de Bijbel vertelt hij uitgebreid over
Capelle a/d IJssel, dinsdag 15 maart: 20.00 uur in
zijn werk en de activiteiten van de gemeente,
Nieuwe Westerkerk, Valeriusrondeel 670. Info: W.J.
o.a. in de gaarkeuken, voor overlevenden van de
Goudriaan, tel. 010 – 4510 415.
Holocaust, muziekschool, Theologische toerusting
Scherpenzeel, woensdag 16 maart: 19.30 uur in de
en evangelisatieblad Oasis. Zijn agenda is:
Hervormde Kerk, Kerkplein. Info: S.A. Blokland, tel. 033 – 2772 821.
Kampen, vrijdag 11 maart: 20.00 uur in de Nieuwe Kerk, Broederweg 34, Benefietconcert door Chr.
Donderdag 17 maart: NOG VRIJ
Kamper Mannenkoor D.E.V., dirigent Gerwin van der Plaats, Organist: Harry Hamer, m.m.v. Trianka van der
Ridderkerk, vrijdag 18 maart: 20.00 uur in
Weerd. Appèlwoord: Leon Mazin. Info: Ds. Wout van
‘Immanuëlkapel’, Pruimendijk 99. Info: ds. J.H.
Dijk, tel. 038 – 3762 633.
Lammers, tel. 0180 – 424 636.
Tournee ds. D. Zadok Ds. D. Zadok is directeur van de uitgeverij HaGefen en predikant van de gemeente Chesed weEmet (Genade en Waarheid) in Kanot/Gedera. Hij houdt altijd een boeiend referaat waarna er gelegenheid is om vragen te stellen en verder contact te leggen. Hij komt weer naar Nederland en hoopt van D.V. 26 t/m 29 september 2016 voor ons avonden te verzorgen. Wanneer u graag wilt dat hij op uw gemeenteavond spreekt, kunt u contact opnemen met: ds. A. Jonker,
[email protected] of tel. 0341-357766.
Bezoek aan Jaffastraat 17 In het pand van de Bat Tsiongemeente ontvangen ds. en mevr. Ben Zvi u graag. Er is de mogelijkheid om op zondag als groep uw samenkomst te houden in dit centrum. Ds. Ben Zvi wil voor u spreken en daarna kunt u daar koffie drinken. Ook kunt u hier op een doordeweekse dag terecht voor uw souveniraankopen. Wanneer u er zeker van wilt zijn dat u als groep ontvangen kunt worden, neem dan telefonisch contact op met ds. Ben Zvi om een afspraak te maken. Thuis: 00-972 – 2 – 53 55 506; Jaffastraat 17: 00-972 – 2 – 62 23 030 Mobiel: 00-972 – 544 - 37 57 67
Een Messiasbelijdende Jood in uw gemeente in 2016? Voor een van bovenstaande sprekers op uw gemeenteavond kunt u contact opnemen met: ds. A. Jonker (
[email protected])
Immanuël
11
LAAT (OOK) IN ISRAEL HET LICHT SCHIJNEN op Jezus het Licht der wereld. ISRAEL IS GODS UIT VERKOREN VOLK - UIT LIEFDE TOT GOD STEUNEN WIJ ZIJN VOLK
In Israel zijn ongeveer 15.000 Joden die Jezus als Messias belijden. Zij komen samen in kleine gemeenten. Als christenen in Nederland zijn wij in Christus verbonden met deze ‘Joodse christenen’. Zij vragen om ons gebed en meeleven.
Uw Kerstgift voor Israel wordt gevraagd: - Om kleine gemeenten te steunen - Om diaconale steun te geven - Om hun (jonge) leden toe te rusten IBAN: NL90 RABO 0377 8534 96
Postbus 22 3860 AA Nijkerk KvK Amersfoort 320 76147 www.messiasbelijdendejoden.nl
De Stichting Steun Messias belijdende Joden werd in 1999 opgericht. Inmiddels is er steun gegeven aan 19 projecten!
Voor het opgeven als donateur
Voor het aanvragen
Bestuur:
Ds. W. van Dijk, Kampen
en voor adreswijzigingen:
van een spreekbeurt
Voorzitter:
Ds. H. de Graaf, Urk
Dhr. G.J. Gersie
of presentatie:
Ds. A.D. Goijert, Nijkerk
Dr.ir. H. Kievit, Barneveld
Simon Vestdijkstraat 133
Ds. A. Jonker
Secretaris:
Dhr. G. Kok, Apeldoorn
3842 LK Harderwijk
Havikstraat 40
Dhr. G.J. Gersie, Harderwijk
Ds. J.C.V. Krijtenburg,Veenendaal
Tel. 0341 – 421 181
3882 JH Putten
Penningmeester:
Ds. C.J. Overeem, Zegveld
E-mail:
Tel. 0341 – 35 77 66
Dhr. M. Hop, Nijkerk
Dhr. D.C. v. Voorthuijsen,
Dhr. J.H. van Asperen, Nijkerk
Groot-Ammers
12
[email protected]
Email:
Immanuël Ds. N.A. Donselaar, Nijkerk
[email protected]
