Hoe omgaan met de Not In My BackYard (NIMBY) houding bij referenda? Workshop Democratie Nu Gent, 07 oktober 2008
Democratie.Nu
Nimby, burgerschap en democratie
Democratie.Nu
NIMBY is ofwel: • Onverantwoord -> getuigt van weinig burgerzin • Verantwoord getuigt van weinig respect van een meerderheid van de bevolking voor een minderheid die hierbij een nadeel ondervindt gevaar voor dictatuur van de meerderheid Democratie.Nu
Erken het rechtmatige in “NIMBY” • Wanneer een grote groep mensen een kleine groep van mensen aantast in hun eigendomsrechten (meerderheid tegen minderheid – dictatuur van de meerderheid).
Democratie.Nu
Voorbeelden • Aanleg autosnelweg, Lange wapperbrug,.. Wanneer de getroffen eigenaars in onvoldoende mate worden vergoed voor de geleden schade. Elke onteigening of gedwongen waardevermindering.
Democratie.Nu
2 referenda? Referendum 1: De volledige bevolking die een bepaalde maatregel wil invoeren Referendum 2: De getroffenen door deze maatregel
Democratie.Nu
Minder protesten wanneer referendum 1 wordt gehouden? • Er is alleszins meer ruimte voor de voor en tegenstanders. • Meer kans dat met de problemen van getroffenen wordt rekeing gehouden.
Democratie.Nu
Referendum 2 • Mensen die getroffen worden in hun eigendomsrechten door een beslissing van de overheid, hebben het zeer moeilijk zich hiertegen te verdedigen. • een referendum 2 onder de getroffenen is een excellent middel om het probleem naar de voorgrond te brengen. • op deze wijze een compensatie proberen te bekomen. Echter Indien geen oplossing = secessie.
Democratie.Nu
Voorbeelden
Lange Wapperbrug
Een schaalmodel van de geplande Lange Wapperbrug
Democratie.Nu
http://club.studiant.be/owkring/pages/constructievdmaand/constructievdmaandmaart 2005.html • De Antwerpse skyline krijgt een nieuw icoon de stad waardig: de Lange Wapper-brug. De lichte constructie met 1,5 km aan tuikabelbruggen is een technisch hoogstandje dat Antwerpen in het rijtje plaatst van metropolen met prestigieuze en bekende bruggen. De dubbeldekbrug met 5 paar pijlers van 110 meter hoog wordt het koninginnestuk van het Masterplan Antwerpen.De Lange Wapper-brug wordt een stedelijk icoon dat de Antwerpse metropool tussen de andere grote steden met prestigieuze bruggen plaatst zoals de Sunshine Skyway in Florida, Central Artery Bridge in Boston of de Erasmusbrug in Rotterdam. De tuikabelstructuur van de Lange Wapper-brug laat een lichte constructie toe. Hierdoor past de brug esthetisch in de hedendaagse omgeving van het Eilandje. De brug beschrijft enkele lichte bochten wat een mooi dynamisch uitzicht oplevert. De brug ontleent haar naam aan de Lange Wapper, een Antwerps mythologisch figuur.
Democratie.Nu
• De Lange Wapper-brug is een noodzakelijke voorwaarde voor het slagen van het Masterplan Antwerpen. De brug zorgt er, samen met een scheldetunnel, voor dat Antwerpen en de haven in de toekomst vlot bereikbaar blijven. Deze scheldeovergang vermindert mee de druk op het zuidelijke deel van de Ring. Alhoewel de Lange Wapperbrug slechts onderdeel is van een studiefase, geeft BAM toch al verschillende impressies vrij op de webstek. Op donderdag 3 maart presenteert de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) de maquette van de Lange Wapper-brug aan de volksvertegenwoordigers en de pers. Nadien krijgt ook het grote publiek de kans om de maquette te bewonderen.
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
•
•
•
Na een week van verhitte discussies was het zover. De leden van de commissie Openbare Werken van het Vlaams parlement kregen donderdag de fameuze maquette van de Lange-Wapperbrug te zien. De brug moet samen met een Scheldetunnel de Antwerpse Ring voor het eerst sluiten. Het was een verhelderend bezoek voor de commissie. Door een duidelijke uitleg van de projectverantwoordelijken kregen de leden een veel beter inzicht van de impact van de Lange Wapper op Antwerpen. Al moet je altijd enige voorzichtigheid inbouwen met een dergelijke maquette, toch is duidelijk dat de meeste parlementsleden - zeker de Antwerpse - gewonnen zijn voor de constructie. Je vraagt je af waarom die uitleg uiteindelijk niet vroeger kon worden gegeven. De positieve commentaren van gisteren betekenen ook weer niet dat alles nu vlotjes geregeld is. In de eerste plaats is er nog altijd geen definitieve beslissing gevallen over het tracé van de Oosterweelverbinding. De Vlaamse regering moet dat deze maand absoluut doen om de timing niet te vertragen. Bovendien moet nog een aantal eisen, onder meer rond de kwaliteit van de brug, worden gesteld. Het is duidelijk dat Lange wapper - of krijgt straks iemand het idee dit de Prins-Filipbrug te noemen? - geen hangbrug kan worden, maar absoluut een tuibrug moet zijn. Die optie kost 52 miljoen meer. Maar wat als geen van de vier constructeurs voor 440 miljoen een brug wil bouwen die aan alle eisen voldoet? Wat dan? Toch maar de mindere kwaliteit? Dat lijkt me niet de gewenste optie. En dan zit je natuurlijk weer in het financiële verhaal. Om tegelijk het Masterplan tegen 2015 rond te krijgen, zou de tol met 20 tot 25% moeten worden verhoogd. De projecten dienen absoluut samen te worden gerealiseerd. En vooral ook de bijbehorende maatregelen rond bijvoorbeeld geluid, zowel tijdens de werkzaamheden als nadien. Op dat punt moeten de Antwerpenaars de absolute garantie krijgen dat de maatregelen inderdaad tijdig worden uitgevoerd. Anders kan een Vlaamse regering met een zo sterke Antwerpse vertegenwoordiging nooit een ja-woord geven aan Lange Wapper. Opletten dat het geen kwelduivel wordt.
Democratie.Nu
•
•
•
De vraag is of de maquette die nu voorligt de beste, de mooiste en de efficiëntste oplossing voor het vraagstuk van de sluiting van de Antwerpse Ring weergeeft. In sommige commentaren wordt verwezen naar de Rotterdamse Erasmusbrug, die in korte tijd hét internationale beeldmerk voor de stad is geworden. Die vergelijking loopt echter mank. De Rotterdamse brug is een stadsbrug voor trams, fietsers en voetgangers, met slechts twee rijstroken, die het stadscentrum met haar linkeroever verbindt. De Antwerpse brug is een kilometerslang, dubbeldeks autosnelwegviaduct met zes rijstroken, die dertig meter boven de stad de E17 met de E19 moeten verbinden. De eerste maquette voor de Erasmusbrug was overigens zo teleurstellend dat het stadsbestuur meteen een ontwerpwedstrijd organiseerde. De bevoegde overheid koos vervolgens niet voor de goedkoopste oplossing - een banale tuibrug met rechte pylonen - maar voor het duurste ontwerp, een elegante brug met één enkele, geknikte pyloon. Die moedige beslissing heeft Rotterdam geen windeieren gelegd. Is het trouwens toeval dat de Erasmusbrug in de volksmond ,,de Zwaan'' heet, terwijl de Oosterweelverbinding door de ontwerpers zélf ,,Lange Wapper'' werd gedoopt? Belangrijker nog is het feit dat de Oosterweelverbinding in de huidige vorm een verdere groei van de stad noordwaarts dreigt te frustreren. Havensteden als Hamburg of Londen hebben al ontdekt dat verouderde docklands , zoals die in Antwerpen aan béide zijden van het Albertkanaal klaarliggen, de kroonjuwelen van toekomstige stadsontwikkeling zijn. Die trend is een paar jaar geleden ingezet met de komst van het Metropoliscomplex en dreigt nu door het snelwegviaduct te worden geblokkeerd. Hele stadsdelen zullen in de toekomst niet meer ontwikkelbaar zijn. Bij het beoordelen van de investeringskosten, hoort ook het optellen van negatieve economische effecten om een correcte balans te kunnen zien.
Democratie.Nu
•
•
Nog somberder stemt de vergelijking met een andere havenstad. In Boston werd een groot deel van de ringsnelweg ooit verhoogd aangelegd met zesbaansviaducten, die als een rollercoaster over de stad en de haven kronkelden. Dertig jaar lang heeft dit de ruimtelijke en economische ontwikkeling van deze stad zo'n schade berokkend, dat Boston uiteindelijk besloot om alle snelwegbruggen te slopen en te vervangen door tunnels op dezelfde plaats. Die kostbare operatie - The Big Dig genoemd - werd door de Bostonians met veel gejuich onthaald. Zij hadden er graag tien jaar bouwhinder en veel geld voor over om in 2005 eindelijk van hun bruggen af te raken. In ruil daarvoor kregen ze 700 hectare ontwikkelbare stadsgrond terug. Een nuttig reisdoel voor al wie over de Antwerpse toekomst moet beslissen (www.bigdig.com). Tot slot blijft de vraag of de Oosterweelverbinding wel op het juiste punt op de Antwerpse Ring aanhaakt. Immers, al het doorgaande internationale verkeer uit het noorden komende van de A12 van Bergen op Zoom en de E19 van Breda, wordt eerst bij elkaar gevoegd voordat het via de Oosterweelverbinding de Antwerpse ring kan vermijden. Zo ontstaat een nieuwe flessenhals voor filevorming tussen Ekeren en het Sportpaleis. Een aansluiting op het bestaande knooppunt bij Ekeren, die bovendien de stad zou ontzien, zou dan ook meer voor de hand liggen. Mooi of lelijk, een tunnelverbinding kan Antwerpen over dertig jaar in ieder geval een kostbare Big Dig besparen. De ,,Werf van de Eeuw'' was ons toch al voor vandaag beloofd?
Democratie.Nu
•
•
•
De tol die auto's en vrachtwagens moeten betalen voor de geplande Oosterweelverbinding in Antwerpen (ds 25 februari) blijft groeien. Vier jaar geleden was sprake van 2 euro voor auto's en 13 euro voor trucks. Twee weken geleden klom dat al tot 2,4 en 15 euro. Om het groeiende prijskaartje van het Masterplan te dekken zal daar nog eens tot 25 procent bijkomen. Over vier weken moet de Vlaamse regering definitief beslissen over de financiering van het Masterplan en het tolbedrag. DE vorige Vlaamse regering keurde vier jaar geleden het Masterplan goed, een ambitieus project met werken aan waterwegen, openbaar vervoer en wegen om een dreigend verkeersinfarct rond de Scheldestad te genezen (zie kader) . De kosten werden toen geraamd op 1,5 miljard euro, maar al snel bijgesteld tot 2,3 miljard. Intussen is het duidelijk dat het prijskaartje fors groeit, voorlopig al tot 3 miljard euro. Daarvan gaat de Oosterweelverbinding met het leeuwendeel van 1,25 miljard euro lopen. Het gaat om het wegwerken van een missing link: het rondmaken en sluiten van de kleine Ring rond Antwerpen. Daarvoor is er niet alleen een dure tunnel onder de Schelde nodig, maar ook de omstreden hangbrug Lange Wapper die langs het Eilandje scheert. Een tunnel daar in plaats van de brug, zou er nog eens 800 miljoen euro bovenop doen.
Democratie.Nu
•
•
Voor de financiering van het Masterplan dacht de Vlaamse regering steeds aan tolheffing voor de Oosterweelverbinding. Tussen haakjes, de Kennedytunnel wordt, eens de Oosterweelverbinding klaar, taboe voor vrachtwagens. Die moeten dan langs de nieuwe weg en altijd tol betalen. Uit de eerste berekeningen, vier jaar geleden, zouden personenwagens 2 euro neertellen en vrachtwagens 13 euro. Dat was genoeg om alle kosten te dekken. Maar intussen geeft de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) toe dat het toch duurder wordt, door de indexatie. In 2010 gaat het voor auto's om 2,4 euro, voor vrachtwagens om 15 euro. Toen enkele Vlaamse parlementsleden vragen stelden over de financiering van het Masterplan, moest algemeen BAM-manager Bruno Accou toegeven dat de toltarieven nog zullen stijgen. ,,Er zal nog eens tussen de 20 en 25 procent bijmoeten'', gaf hij in het parlement toe. Dan zou het toch al snel om 3 en 18,75 euro gaan. De werkgeversorganisatie Voka protesteerde al tegen de hogere toltarieven en natuurlijk staat ook de transportindustrie niet te springen. ,,En we zijn er nog niet'', denkt Jan Peumans (N-VA). ,,Grote infrastructuurwerken worden toch nog altijd fors duurder, leert de geschiedenis. Ik vrees dan ook dat dit avontuur afstevent op een Liefkenshoekscenario. Waarbij de overheid - u en ik dus - opdraait voor de kosten.''
Democratie.Nu
•
Enkele gegevens:MasterplanHet Masterplan om een verkeersinfarct in Antwerpen te genezen zal zo'n 2,96 miljard euro kosten. En de werken zullen niet tot 2010 duren zoals eerder gezegd, maar wel tot 2015.Constructie Tuikabelbrug: 5 pijlers met dragende kabels Dubbeldekbrug: 2 brugdekken met 3 rijstroken en 1 pechstrook Rijrichting onderste wegdek naar Merksem, rijrichting bovenste wegdek naar Oosterweeltunnel onder Schelde Afmetingen Lengte: 2.580 meter van ingang tunnel tot aansluitingscomplex Merksem Lengte Lange Wapper-brug: 1.500 meter Hoogte: 110 meter hoge pijlers Breedte: 17,9 meter breed wegdek Hoogte onderste wegdek: 14 meter boven waterspiegel Hoogte bovenste wegdek: 24 meter boven waterspiegel Brug overspantStraatsburgdok Amerikadok Royerssluis Albertkanaal Prijs Raming brug: 440 miljoen euro Raming tunnel, brug en aansluiting op linker- en rechteroever: 1,25 miljard euro Timing Start: eerste kwartaal 2006 ??? Einde: eerste kwartaal 2010 ???Geplande tolheffing tunnel2,5 euro voor auto's 13 euro vrachtwagens
Democratie.Nu
LANGE WAPPER - ANTWERPEN
Democratie.Nu
lange wapperbrug : viaduct van 2,58 km lang met 2 wegdekken van 14 m & 24 m hoog hangend aan 138 m hoge pijlers locatie brug : van aansluitingscomplex merksem over albertkanaal, straatsburgdok & amerikadok langs royerrsssluis tot scheldetunnel (uitkomend tussen st.annabos & blokkersdijk) oosterweelverbinding : nieuwe scheldetunnel + lange wapperbrug doel : vrachtwagenverkeer vanaf 2011 bannen uit kennedytunnel en verplicht langs deze aansluiting loodsen mits betaling tol kost oosterweelverbinding : eerdere schatting 1,342 miljard euro, heden 1,9 miljard euro (masterplan : 3,5 miljard euro) opdrachtgever : vlaamse overheid; afdeling bam = beheersmaatschappij antwerpen mobiel
De komst van lange wapper betekent een ernstige gedaanteverwisseling voor het historisch, natuurdomein noordkasteel & het aangrenzende stadsvernieuwingsgebied 'het eilandje' voorgestelde alternatieven : stad antwerpen :
tunnel i.p.v. lange wapperbrug (2005)
bewonerscollectief straten generaal : alternatief tracé (2005) http://www.stratengeneraal.be/Oo_ppt8dias.html suggesties architecten & bouwmeesters : (2005) http:/www.stratengeneraal.be/Oo_Secchi_Vigano.html; http://www.stratengeneraal.be/Oo_4meningen.html vlaamse havenvereniging = privéwerkgevers van 4 vlaamse haven : in plaats van oosterweelverbinding : sluiting antwerpse ring door verbinding E17 met liefkeshoektunnel + 2de extra spoor naar haven + 2de sluis linkeroever (2006)
Democratie.Nu
Lange Wapperbrug Hoe kieskring bepalen? Er zijn twee groepen eigenaars in het spel: 1) Eigenaar van de Lange Wapperbrug worden alle inwoners van het Vlaamse gewest. 2) De inwoners van Antwerpen die aangetast worden in hun eigendomsrechten: - Onteigening (beperkt aantal) - Esthetisch (zij zien elke dag die brug) - Geluidsoverlast door het verkeer dat over de brug rijdt
Democratie.Nu
Lange Wapperbrug Referendum 1 1) Eigenaar van de Lange Wapperbrug worden alle inwoners van het Vlaamse gewest. Zij betalen die brug Zij dienen zich akkoord te verklaren dat zij die brug willen en dat ze die willen betalen. = Referendum op het niveau van Vlaanderen over de investering in de Lange Wapperbrug of een ander alternatief (bv tunnel). Deze investering houdt in een vergoedingspakket voor de getroffen Antwerpenaars.
Democratie.Nu
Lange Wapperbrug Referendum 2 2) De inwoners van Antwerpen die aangetast worden in hun eigendomsrechten: - Onteigening (beperkt aantal) - Esthetisch (zij zien elke dag die brug) - Geluidsoverlast door het verkeer dat over de brug rijdt -> Zij dienen door de eigenaars van de brug te worden vergoed. -> Referendum: Is de vergoeding die zij ontvangen voldoende om akkoord te gaan met de Lange Wapperbrug of het vergoedingspakket voor zijn alternatieven?
Democratie.Nu
Andere Voorbeelden - Nachtvluchten Zaventem - Doortrekken A19 van Ieper naar Veurne - Afwerken Ring rond Brussel
Democratie.Nu
Besluit • Wanneer een meerderheid, een minderheid benadeelt, zal deze minderheid de maatregel aanvechten. • Dit protest wordt gebrandmerkt als NIMBY. Dit komt zowel voor in “representatieve democratieen” als in democratieen. Referendum onder de getroffen minderheid kan een efficient minder zijn op het probleem naar de voorgrond te brengen en zo een betere oplossing voor de gertoffen minderheid naar voor te brengen.
Democratie.Nu
NIMBY in perspectief
Democratie.Nu
2 misbruiken in “representatieve democratieen” • Dictatuur van meerderheid of politici die de meerderheid vertegenwoordigen tov minderheid (reactie = NIMBY) Dit staat tegenover: • Hold-up van een minderheid die een groot voordeel binnenhaalt door beroep te doen op politici ten nadele van een klein nadeel van de meerderheid.
Democratie.Nu
Hold-up in “representatieve democratie” 1) Een kleine groep van mensen probeert via politici een groot voordeel binnen te halen voor deze kleine groep, ten koste van een klein nadeel voor de hele bevolking. 2) Een kleine groep van mensen probeert via politci een groot nadeel weg te werken ten voordele van deze kleine groep (ook al zou het ge-“homesteaded” zijn), ten koste van een klein nadeel voor de hele bevolking
Democratie.Nu
Voorbeelden van 1) • Numerus clausus voor kinesisten • Toegangsdrempels tot bepaalde beroepen: toegang tot de meeste beroepen zijn op deze wijze beperkt door politici. • Vestigingswet voor aphotekers. • Sperperiode solden. • Openingsuren winkels • Huurwet = diefstal op eigenaars huurwoningen • Pachtwet in de landbouw – hold-up op eigenaars van landbouwgronden.
Democratie.Nu
Voorbeelden van 2) • Mensen die goedkope huizen kopen langs gewestwegen of onder de vliegroutes van luchthavens -> nadeel is echter ge-”homestead”, en daardoor reeds vertaald in goedkopere prijzen van woningen en dan via druk op politici er in slagen: - Snelheidsbeperkingen door te voeren (minister van mobilitiet die handelt alsof deze een mimnister van immobiliteit is) - Nachtvluchten te verbieden.
Democratie.Nu
Hold-up loont in een zogenaamd “representatieve democratie” • Een groep van 1000 mensen probeert een voordeel binnen te halen ter waarde van 50 000 EUR per jaar per persoon. • Dit gaat ten koste van de 10 miljoen Belgen. • Kost per Belg per jaar = 1000 x 50 000 EUR/jaar/10 000 000 = 5 EUR/jaar • Voor 5 EUR/jaar zal zich niemand verzetten…. • Diegenen die de hold-up plegen van 50 000 EUR per persoon per jaar zullen er alles aan doen on deze buit binnen te halen Hoge motivatie • De politici zullen deze 1000 mensen met plezier van dienst zijn, want zo verzekeren zij zich op permanente basis van 1000 bijkomende stemmen.
Democratie.Nu
Politici kunnen niet weerstaan aan onrechtmatige NIMBY • Politici willen de stemmen binnenhalen van de kleine groep die een onrechtmatig voordeel wil binnenhalen. • Het nadeel voor de meerderheid van de bevolking is te gering om hiertegen een doeltreffende actie op te starten. • => oplossing = laagdrempelig referendum Democratie.Nu
Hold-up in een zogenaamd “representatieve democratie” • Wanneer een politicus wordt geconfronteerd met een drukkingsgroepen, wordt het kopen van de stemmen van dit groepje mensen contant betaald door de gemeenschap. • Door dit mechanisme zijn politici verzekerd van stemmen over lange periode. Democratie.Nu
Hold-up in een zogenaamd “representatieve democratie” • In een “representatieve democratie” zoals in Belgie is uiteindelijk iedereen gijzelaar van iedereen. • Het resultaat is: inefficiente overheid
Democratie.Nu
Hold-up Voorbeelden 1993-1998
1.Mest Actie Plan
Democratie.Nu
Wat is het Map? (1) •
•
• • •
• •
BRUSSEL -- Het Mestactieplan (Map) wordt met de dag ingewikkelder. Het uitgangspunt is nochtans heel eenvoudig: oppervlakte- en grondwater van een goede kwaliteit, waardoor we meteen ook goed zitten voor gezond drinkwater. Er is al veel beterschap, maar de lat ligt hoog. De norm voor het DRINKWATER ligt op maximaal vijftig milligram per liter en is door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO) bepaald. De WGO wil de norm dubbel zo streng maken, namelijk 25 milligram per liter. Die discussie is nog niet afgerond. De norm voor GROND- EN OPPERVLAKTEWATER ligt ook op 50 milligram nitraat per liter. Die is door de Europese Commissie bepaald en moet op 1 januari 2003 een feit zijn. Europees Commissaris voor Leefmilieu, Margot Walström kijkt met argusogen toe en dreigt ermee heel Vlaanderen tot KWETSBAAR GEBIED uit te roepen. Mest bestaat uit STIKSTOF, FOSFAAT EN KALIUM. Fosfaat is alleen op ecologisch vlak vervelend. Teveel kalium is niet goed voor grazende runderen. Stikstof is vervelend voor het milieu en gevaarlijk voor de gezondheid omdat het nitraat vormt. Als op het land meer MEST WORDT UITGEREDEN dan de gewassen kunnen opnemen, spoelt veel stikstof weg. Het breekt af tot nitraat, dat men in water aantreft. Nitraat leidt in de maag tot de vorming van nitriet en nitrosamines, en die zouden een bedreiging kunnen zijn voor de gezondheid van ZWAKKE PERSONEN.
Democratie.Nu
Boeren proetest tegen MAP •
1993 - Tegenstanders van het omstreden Mest Actie Plan van Vlaams minister De Batselier blokkeren een brug te Mechelen. In heel Vlaanderen komen boze boeren op straat tegen het MAP, dat vooral de ongebreidelde verspreiding van varkensmest in het leefmilieu wil bestrijden.
Democratie.Nu
Na protest volgende cadeaus voor overbemesters. • Geen koppeling van bemestingsrecht aan grond eigendom. • Bemestingsrechten worden geschonken aan diegenen die overbemest hebben. • Beperking concurrentie: Verbod op nieuwe bedrijven. Democratie.Nu
Voorbeelden 2004
1. Kosten Rundsvlees productie 2. Kosten distributie 3. DHL Democratie.Nu
Kosten Rundsvlees productie •
•
Gemeenschap: niet rundsvlees eter, belastingbetaler, billijke kosten verdeling rundsvlees tov ander vlees. Niet verenigd
•
Versus
• •
Fokker van runderen Verenigd in BB en ABS (vooral kiezers CD&V en VLD)
Democratie.Nu
1. Kosten rundsvlees productie • Uitvoeren BSE tests op alle runderen werken kosten verhogend voor de productie van rundsvlees. • Normale regel: Kosten die te maken hebben met de rundsvleesproductie, dienen te worden toegewezen aan de waarden keten van de rundsvleesproductie. • Op deze manier wordt er druk gezet om de kosten van BSE testen en rundsvlees onder kontrole te houden. Democratie.Nu
Verkeershinder door boerenbetoging 22/01/2004 •
GENT - De betoging van de OostVlaamse landbouwers vandaag zal wellicht verkeershinder veroorzaken op de in- en uitvalswegen van Gent. Rond 12.30 uur komen de landbouwers samen aan het Citadelpark. In de straten rond het park geldt vandaag van 6 tot 18 uur een parkeerverbod. De terugtocht vat aan tussen 14 en 14.30 uur. Volgens de organisatoren is het niet de bedoeling dat daarna nog kruispunten bezet worden. De landbouwers protesteren tegen de beslissing van de federale regering dat de boeren zelf voor de kosten van een snelle BSE-test op alle geslachte runderen ouder dan 30
Democratie.Nu
Vleessector morgen weer op straat tegen BSEfinanciering 03/02/2004 belga •
BRUSSEL - De vleessector komt morgen opnieuw op straat om te protesteren tegen de financiering van de BSE-testen. Naar verwachting een duizendtal vertegenwoordigers uit de sector trekt naar het kabinet van minister van Volksgezondheid Rudy Demotte. Dat kondigden de initatiefnemers vandaag aan.De deelnemers verzamelen tussen 11.00 uur en 11.30 uur aan het Brusselse Noordstation. Daarna gaat het in stoet richting het kabinet van Demotte, waar de aankomst voorzien is rond 12.00 uur. Er wordt voor de deur van de minister actie gevoerd tot hij bereid is een afvaardiging te ontvangen, aldus Peter Van Bossuyt, directeur communicatie van de Boerenbond. Op de bruggen van de autosnelwegen richting Brussel zullen spandoeken met slogans worden opgehangen. De mensen uit de vleessector nemen het niet dat zij moeten opdraaien voor de kosten van de BSE-testen. Ook de gezondheidsheffing op elke kilogram vlees die het slachthuis verlaat, zit de sector hoog. Op 22 januari was er al een massale tractoren- en vrachtwagenactie in de Vlaamse provincies.
Democratie.Nu
27/02/2004 - Er is een akkoord over de financiering van de BSE-tests •
BRUSSEL - Er is een akkoord over de financiering van de BSE-tests. Premier Guy Verhofstadt (VLD) trok het dossier naar zich toe en kwam tot een akkoord met de vleessector. In het nieuwe akkoord moeten de veehouders nog 10,7 euro per test betalen. De rest van kosten - een BSE-test zal maximaal nog 38 euro bedragen - wordt gedragen door het federaal voedselagentschap (FAVV). Zij kunnen het geld gaan halen bij alle betrokken sectoren: de landbouw, de veevoederproducenten, de distributie en de horeca. Daardoor zal ook de consument zijn deeltje moeten bijdragen. Vooral de landbouwsector is tevreden over het Democratie.Nu akkoord. Hun aandeel in de kosten is gedaald van 100 naar 20 procent. Een financiële kater - die was
De lobbies halen hun slag thuis: 80% van de kosten betaald door de belastingsbetaler. • Doorschuiven van kosten van BSE testen naar de belastingsbetaler heeft voor gevolg dat een duur administratief apparaat wordt ingeschakeld: - Efficientie van heffen en innen belastingen - Verweer van belastingbetalers tegen belastingsverhoging - Administratief uitbetalingsapparaat. Democratie.Nu
Kosten vleesproductie • De belangrijkste klacht van de landbouwers was dat –indien Belgie alleen- de kosten van BSE testen van runderen alloceert aan de rundsvleesproductie, en de buurlanden dit niet doen, dat de Belgische landbouwers een belangrijk concurrentieel nadeel hadden. • Dit had kunnen worden ondervangen door de kosten van Democratie.Nu de BSE tests te alloceren op
Besluit •
1) 2)
3)
Het afwentelen van de kosten van de BSE tests op rundsvlees op de belastingsbetaler, heeft volgende gevolgen: De niet rundsvlees eters betalen mee de kosten van rundsvlees. Het overheidsapparaat groeit, en hierdoor de macht van politici. Er worden bijkomende ambtenaren aangeworven. De kosten betaald worden via het systeem van belastingen en subsidies, waardoor – teruggerekend per kg rundsvlees- naar alle waarschijnlijkheid de kosten flink hoger Democratie.Nu uitvallen, dan in het systeem van rechtstreekse kosten allocatie.
Kosten distributie • •
Gemeenschap: Winkelen buiten de werkuren Niet verenigd
•
versus
•
Winkelpersoneel dat voor bepaalde werkuren heeft gekozen. Verenigd in LBC , ABVV en LBVV (kiezers CD&V, SP, VLD).
•
Democratie.Nu
2.Waarom merkproducten in België duurder zijn dan elders in Europa Duur en duur is twee. 06/08/2004 • België zou voor merkartikelen het duurste supermarktland van NoordwestEuropa zijn, zo blijkt uit een onderzoek van het bureau OC&C Strategy Consultants dat gisteren door De Tijd werd aangehaald. Vreemd, want aan concurrentie is in Belgie toch geen gebrek. Hoe komt dat dan? Democratie.Nu
Waarom merkproducten in België duurder zijn dan elders in Europa Duur en duur is twee. 06/08/2004 •
De onderzoekers van OC&C noteerden in verscheidene landen de prijzen van 24 merkproducten, zoals een fles Coca-Cola. België kwam er systematisch als duurste uit. In Delhaize bijvoorbeeld kosten de producten in kwestie gemiddeld 11 procent meer dan bij Albert Heijn in Nederland. Colruyt blijkt op zijn beurt 11 procent duurder dan de Nederlandse prijskraker Dirk Van den Broek. Met Duitsland bedraagt het verschil 10 procent, met Frankrijk 7 procent. De btw is niet de oorzaak van de verschillen. Het niveau van deze belasting loopt weliswaar uiteen voor verschillende productcategorieën in verschillende landen, maar de verschillen heffen elkaar volgens Democratie.Nu OC&C op.
Waarom merkproducten in België duurder zijn dan elders in Europa Duur en duur is twee. 06/08/2004 • Mogelijke elementen die prijsverhogend werken in Belgie: • Geringere concurrentie wegens vestigingswet • Inefficientere distributie: 3 soorten winkels in Belgie : dagwinkels, nachtwinkels, weekendwinkels, door strikte reglementering op openingstijden per winkel. Democratie.Nu
Moeten winkels langer open blijven? 08/05/2004 • Peter Haegeman (hoofd van het economisch departement Fedis): ,,Fedis vindt het belangrijk dat, binnen bepaalde grenzen, winkeliers langer de deuren kunnen openen. In eerste instantie omdat de klanten daarom vragen. Gezinssamenstelling, rolpatronen en tijdsgebruik zijn de afgelopen decennia sterk veranderd. Het aankoopgedrag is mee geëvolueerd. Democratie.Nu
LBC en ABVV dreigen met acties 23/04/2004 •
BRUSSEL - Zowel de LBC-NVK, de bediende- en kaderbond van het ACV, als de BBTK (bediendevakbond van het ABVV) vragen de onmiddellijke bijeenroeping van een verzoeningsvergadering voor de paritaire comités van de distributie. Beide bonden zijn niet te spreken over de vraag van Fedis om de winkeltijden te verruimen. Als de verzoening geen resultaat oplevert, dan zal LBC-NVK een actieaanzegging indienen, zo kondigde de vakbond vanmorgen aan. Fedis, de federatie voor de kleine, middelgrote en grote distributieondernemingen, pleitte gisteren voor een beperkte versoepeling van de avondsluiting. Fedis vroeg de mogelijkheid om winkels te openen tot 22 uur 's avonds op donderdag, vrijdag en zaterdag of om de winkels elke avond te kunnen openen tot 21 uur en tot 22 uur op vrijdagen en vooravonden van een feestdag. Nu mogen winkels 's avonds open blijven tot 20 uur en tot 21 uur op vrijdagen en vooravonden van feestdagen.Fedis ijvert er daarnaast voor om de huidige drie koopzondagen uit te breiden tot 5 à 6 per jaar en zonder akkoord van de gemeenten.,,Absoluut tegenHet winkelpersoneel is absoluut tegen, reageert Hugo Vander Elst, nationaal secretaris LBC-NVK. Er is meer dan voldoende winkeltijd (70 uur per week) en ruimere openingstijden leveren geen nieuwe banen op.Eenmaal openingen tot 22 uur en zondagopeningen veralgemeend, verdwijnt het concurrentievoordeel, maar blijft het winkelpersoneel achter met nog flexibeler arbeidstijden, stelt hij in een mededeling.Ook de BBTK kant zich in een mededeling tegen de voorstellen van de Fedis. De zelfstandigenorganisatie Unizo ziet de uitbreiding van de openingsuren al evenmin zitten.
Democratie.Nu
Paars ruziet over winkelen op zondag 15/07/2004 •
BRUSSEL - Drie van de vier paarse regeringspartijen (PS, SP.A en MR) zijn gekant tegen een verruiming van de winkelopeningsuren. De bevoegde ministers Sabine Laruelle (Middenstand), Freya Van den Bossche (Consumentenzaken) en Frank Vandenbroucke (Werk) houden vast aan het bestaande verbod op het zondagswinkelen en aan de verplichte winkelsluiting om 20 uur op weekdagen. Maar de bespreking van hun gezamenlijke nota, die op de agenda stond van de laatste ministerraad voor de zomervakantie, die van dinsdag 20 juli, is in extremis geschrapt. De VLD blijft aandringen op een versoepeling van de winkelopeningsuren. Op een vergadering van experts uit verschillende kabinetten, afgelopen dinsdag, bleek het water te diep. Dat belette minister Laruelle niet om in La Dernière Heure aan te kondigen dat de winkels op zondag gesloten zullen blijven. Om het niet tot een open conflict te laten komen in de paarse coalitie, werd het dossier
Democratie.Nu
Winkels blijven dicht op zondag 15/07/2004 •
Met haar afwijzend standpunt versterkt minister Laruelle van de Franstalige liberalen de houding van de twee socialistische partijen. Laruelle verwijst nadrukkelijk naar de negatieve adviezen die zij en haar collega's Van den Bossche en Vandenbroucke in de voorbije maanden hebben ontvangen van de Hoge Raad voor de Middenstand, de Raad voor het Verbruik en de Nationale Arbeidsraad. Die hebben zich allemaal tegen een verruiming van de openingsuren uitgesproken. De liberale MR zal overigens niet nalaten om zijn verzet te verantwoorden met de verdediging van de kleine zelfstandige, de eigen achterban dus. De VLD moet evenmin veel publieke steun verwachten uit de bedrijfswereld. Begin mei moest de werkgeversfederatie voor de groothandelsbedrijven, Fedis, met het schaamrood op de kaken een voorstel intrekken voor langere openingsuren bij de winkelketens Carrefour, Cora, Ikea en Delhaize. Fedis haalde bakzeil toen de vakbonden antwoordden met een stakingsaanzegging.
Democratie.Nu
De plannen werden snel opgeborgen. Meer zelfs, de werkgevers steunden de oproep van de vakbonden aan ,,de politiek'' om geen initiatieven te nemen die het sociaal overleg zouden doorkruisen.
Moeten winkels langer open blijven? 08/05/2004 •
Rob van der Kind (hoogleraar retailmarketing Universiteit van Amsterdam): ,,In Nederland is de openingstijdenwet in 1996 gewijzigd. Winkels mogen nu open zijn tussen 06.00 en 22.00 uur. Gemeenten mogen bovendien een aantal koopzondagen afspreken. Wat je ziet is dat de omzet in de vroege ochtend is gedaald ten gunste van de late avond. Ook hebben grote ketens er meer van geprofiteerd dan het midden- en kleinbedrijf. Zij hebben daar ook meer mogelijkheden voor, bijvoorbeeld omdat ze meer personeel hebben dat ze flexibeler kunnen inzetten. Een ander gevolg is dat supermarkten marktaandeel hebben teruggewonnen op de fastfoodsector. Consumenten gaan weer boodschappen doen in plaats van naar McDonald's. Overigens zijn deze effecten in de steden veel groter dan in de kleinere plaatsen. Sommige supermarkten zijn na enige tijd weer vroeger gaan sluiten, omdat de omzet uitbleef. Er zijn ook plaatsen waar de koopzondagen Democratie.Nu totaal niet aanslaan, maar door de bank genomen worden de ruimere winkeltijden door de klanten erg
DHL •
•
Gemeenschap: Maximale werkgelegenheid (vooral Vlaanderen), belastingsbetaler, toeleveranciers en klanten DHL Niet verenigd
•
Versus
•
Omwonenden welke last hebben van nachtlawaai Verenigd in Daedalus (kiezers Ecolo, PS,…)
•
Democratie.Nu
Buurtcomités winnen het van vakbonden 22/10/2004 Dat DHL niet uitbreidt, is een overwinning voor de buurtcomités. En een nederlaag voor de vakbonden.
•
Politiek België is gevoelig voor het argument nachtlawaai. Dat is ooit anders geweest. Groepen als Wakker Tervuren ageerden lang voor het jaar 2000 tegen de vliegtuigen boven hun hoofd, maar ze kregen hun zaak amper op de politieke agenda. Tot de vorige regering-Verhofstadt de nachtvluchten ging concentreren, om ze daarna weer te spreiden. Plots stonden her en der actiecomités op. En niet de eerste de beste. Een professioneler buurtcomité dan bijvoorbeeld Daedalus in de noordrand had ons land nog niet gezien. Aan het hoofd staat Erik Tamboryn, voorzitter van het Belgisch Direct Marketing Verbond. Hij, en enkele van zijn medestanders, kennen hun weg in de media zeer goed. Zijn vrouw is dan weer een uitstekende juriste en voorts vinden we bij Daedalus ook een arts terug. Kortom het comité wist hoe het de media moest bespelen: met ludieke acties (een cd, geluidssirenes, ballonnetjes en kindertekeningen) maar ook met doorwrochte studies over de impact van nachtlawaai op de gezondheid. Daedalus kende ook de weg naar de rechtbank en naar de politiek.
Democratie.Nu
Buurtcomités winnen het van vakbonden 22/10/2004 Dat DHL niet uitbreidt, is een overwinning voor de buurtcomités. En een nederlaag voor de vakbonden.
•
Toen het concentratiemodel werd opgeborgen en meer nachtvluchten over de Oostrand gingen, doken daar de actiegroepen op. Even slim, even goed georganiseerd. Lees bijvoorbeeld de site www.investinbiac.be, een site die buitenlandse investeerders wil ontraden om hun geld te steken in de nationale luchthaven. Tegen al dat geweld leken de vakbonden klein grut. Ze hebben gevochten voor jobbehoud met een actie aan de deuren van CDH, met gesprekken met premier Verhofstadt of zijn Brusselse tegenhanger Charles Picqué, ze hebben even de luchthaven lamgelegd. Maar ze maakten minder indruk. Tegen wakkere burgers en het lawaai dat zij konden maken, stonden ze machteloos. De bonden zelf zitten met de handen in het haar. Rik Vermeersch (BBTK): ,,80 tot 85 procent van de mensen vindt jobs belangrijker dan nachtlawaai. Toch denkt de Wetstraat daar anders over en zoekt ze een onnozel obstakel - de MD11 - om de zaak te kelderen.'' Hij wijst erop dat de comités niet eens zo'n grote achterban hebben. ,,Ze hebben een betoging georganiseerd. Geen duizend mensen waren er.'' Misschien is het niet alleen de kwantiteit die telt. In Brussel ageren de
Democratie.Nu
DS 23/09/2004 • “Op dit ogenblik helt de publieke opinie over naar het behoud van werk in plaats van het verzekeren van de nachtrust. Die arme bezorgde DHL-werkers die dagelijks in het nieuws waren met hun vrees voor de toekomst hebben onze sympathie. Die onverzettelijke, welbespraakte communicatiespecialisten van Daedalus en consorten liggen niet in Democratie.Nu de bovenste la.”
Nachtvluchten Concentreren versus Verdelen? •
Er zijn verschillende redenen waarom de nachtvluchten boven de Wetstraat zijn blijven cirkelen. Vooreerst is het dossier van bij het begin verkeerd aangepakt. Op zoek naar een oplossing voor het nachtlawaai trekt premier Verhofstadt begin 2000 naar Schiphol. Daar leert hij dat de beste manier om zo weinig mogelijk miserie te hebben met nachtlawaai, het concentratiemodel is. Concentreren boven de minst bevolkte gebieden en isoleren.
Democratie.Nu
Partijbelang primeert • En dan zijn er de politici zelf. Enkele hoofdrolspelers - zoals Laurette Onkelinx (PS) en Durant (Ecolo) - wonen in het betrokken gebied. Het is hun electoraal wingewest en natuurlijk denken zij op dat moment al aan de verkiezingen van 18 mei 2003. Zo geeft Durant een persconferentie om uit te leggen dat de hoofdstad gespaard blijft. Het werkt als een rode lap op een stier voor de mensen in de Noordrand. (Overigens, en minstens zo politiek, het Vlaams Blok ronselt op dat moment volop stemmen in de Noordrand.)
Democratie.Nu
VUB -studie pleit voor groei DHL 16.000 BANEN • •
De Standaard - Tom Ysebaert 31/08/2004 LEUVEN – Als DHL op Zaventem zijn supersorteercentrum voor Europa mag uitbouwen, kan dat 16.724 banen opleveren. Maar die groei zal ook 140 vluchten per nacht betekenen, twee keer zoveel als vandaag. De slaapverstoring die daarmee gepaard gaat, zou de gezondheidskosten met 250 miljoen euro doen toenemen naar 400 miljoen. Dat valt af te leiden uit twee studies die de provincie Vlaams-Brabant liet bestellen bij onderzoekers van de VUB en de UGent. DE provincie Vlaams-Brabant bestelde twee studies naar de mogelijke uitbreiding van koeriersbedrijf DHL op de luchthaven van Zaventem. Professor Alain Verbeke en drie collega's van de Solvay Managementschool (VUB) onderzochten de sociaal-economische impact en professor Lieven Annemans en twee collega's van de Universiteit Gent belichtten de gevolgen voor de leefbaarheid. De resultaten werden gisteren aan de burgemeesters van de omliggende gemeenten voorgesteld. De Solvay-studie gaat uit van twee groeifases. Tegen 2012 zou er 1.875 ton per nacht verhandeld worden, goed voor 100 vluchten, 25.000 op jaarbasis. Dat valt binnen het huidige milieuplafond. Er komen dan tussen 7.602 en 12.163 nieuwe banen bij. In de periode tot 2023 mag DHL op Zaventem zijn groot Europees sorteercentrum (,,superhub'') uitbouwen en dat zou het aantal banen doen stijgen naar 16.724. Er zijn dan wel 140 vluchten per nacht of 35.000 per jaar nodig. Bij een delokalisatie van DHL kunnen tegen 2012 tot 12.974 banen sneuvelen en tegen 2024 17.535 banen, omdat ook dagjobs verloren gaan. Om de scenario's af te wegen, zet de Solvay-studie de belangen van de betrokkenen tegen elkaar af: DHL, Biac, overheid en omwonenden. De conclusie luidt dat tot 2012 een strategie van verschillende DHL-sorteercentra in Europa met Brussel als belangrijkste het gunstigste is, maar dat na 2023 de strategie van één supersorteercentrum op Zaventem de voorkeur geniet. Een maximaal groeiscenario op Zaventem zal de positie van de luchthaven versterken en zo internationale bedrijfsactiviteiten aantrekken. De overheid moet daarom een langetermijngroei mogelijk maken, luidt het.
Democratie.Nu
VUB -studie pleit voor groei DHL 16.000 BANEN • •
De Standaard - Tom Ysebaert 31/08/2004 LEUVEN – Al dit economisch geweld heeft een prijs. Professor Annemans en co hebben berekend dat 140 vluchten per nacht (in hun studie al in 2012) tot bijna 154.000 slaapgehinderden kan leiden. Het aantal gevallen van alcoholisme, hartziektes, diabetes en depressies zou verveelvoudigen. Dat doet de gezondheidskosten oplopen tot 794,7 miljoen euro. Annemans corrigeert dat, door onzekerheden over de graad van slaapverstoring, tot 400 miljoen euro per jaar. Dat is nog 250 miljoen meer dan de huidige gezondheidskosten. Marc Goethals, cardioloog en lid van Actie Noordrand/Daedalus, heeft vragen bij de studies. ,,Een verdrievoudiging en meer tonnage leidt volgens ons tot veel meer nachtvluchten, 50.000 tot 65.000. De economische effecten daarvan worden overschat. Het zal niet leiden tot evenredig meer banen, dat is nooit zo bij schaalvergroting.'' ,,De gezondheidsstudie worden onderschat. De studie van Annemans houdt geen rekening met de bevindingen van een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie dat aantoont dat lawaai een ziekmakende factor is. Dat de belangen van DHL en Biac voor de helft doorwegen in de keuze voor een groeiscenario, is lachwekkend.'' Op 8 juli kende de bestendige deputatie aan Biac een milieuvergunning toe voor 20 jaar. Dat sluit aan bij de groeihorizon van 2023. De deputatie behield in haar vergunning een plafond van 25.000 nachtvluchten per jaar maar voegde eraan toe dat dat aantal opgetrokken kan worden als de federale regering en DHL tot een akkoord komen voor expansie op Zaventem.
Democratie.Nu
Besluit
Democratie.Nu
Besluit 1/3 • Er zijn twee problemen met “representatieve democratie”: Hold-up en Dictauur van de meerderheid
Democratie.Nu
Besluit 2/3 • Hold-up fenomeen is een van de belangrijke oorzaken van de inefficientie van de Belgische overheid, en kan worden gezien als een (niet te bestrijden) uitwas van de zogenaamd “representatieve democratie”. • Invoering laagdrempelig referendum is de enige effectieve bestrijder van hold-up. Democratie.Nu
Besluit • Wanneer een meerderheid, een minderheid benadeelt, zal deze minderheid de maatregel aanvechten. • Dit fenomeen wordt gezien als NIMBY. Dit komt zowel voor in “representatieve democratieen” als in democratieen. Referendum onder de getroffen minderheid kan een efficient minder zijn op het probleem naar de voorgrond te brengen. Indien geen oplossing = secessie.
Democratie.Nu
Democratie.Nu
Dank voor uw aandacht
Democratie.Nu
Discussie
Democratie.Nu
Voorstel Basis Model Samenleving
Democratie.Nu
Basisprincipes • Zelfbeschikking over eigen leven. • Dit manifesteert zich door recht op vrijheid (heden), leven (toekomst), en producten van leven en vrijheid (verleden) Philosophy Of Liberty
Democratie.Nu
Wat is “Democratie”? “Democratie” Het volk (dwz de burger) beslist. = zelf beschikkingsrecht van de burgers. Democratie.Nu
Besturen van gemeente in democratie Diensten
Gemeente
Dienst 1 A
B
C
Kost Controle op kost Controle op wie dienst levert
Gemeenschappelijke eigendom van A, B, C, D, E, F,… D E F
Dienst 2
Dienst 3 Inwoners A, B, C, D, E, beslissen gezamenlijk over diensten: -welke diensten - welk budget - wie die dienst mag leveren Mandatering is mogelijk en is vrij.
Democratie.Nu
Gemeenschappelijke eigendom van A, B, C, D, E, F,… Wat? • • • • •
Wegennet Gemeentelijk sportterrein Gemeentelijke feestzaal Gemeentehuis, administratief centrum,.. Gemeentelijk park, bos,….
Democratie.Nu
Gemeentelijke diensverlenende bedrijven Dienstencentra Direkte + Indirekte Kosten Dienst EUR/jaar/inwoner stad Oudenaarde justitie-politie 195,3 OCMW 104,5 Wegeniswerken 86,8 Huisvuilophaling + Containerpark 138,0 Groendienst 55,8 Brandweer 51,0 Openbare Bibliotheken 43,3 Zwembad - sport en infrastruktuur 91,0 Bevolking en burgerlijke stand 37,2 Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening 35,5 Toerisme 27,6 Feesten en plechtigheden 23,0 Openbare verlichting 22,1 Dienst 100 20,8 totaal
932,1 EUR/jaar/inwoner
Democratie.Nu
Voorbeelden -
DHL Zaventem Nachtvluchten Zaventem Doortrekken A19 van Ieper naar Veurne Afwerken Ring rond Brussel
Democratie.Nu
