Low budget A.I.S. Met eenvoudige goedkope middelen is voor toerzeilers een goed werkende AISontvangst te realiseren. Dit dankzij de inspanningen van een aantal hobbyisten die hun inspanningen kosteloos ter beschikking stellen (freeware) en de invoering van het C2000 digitale communicatiesysteem (!). Dit laatste heeft er namelijk voor gezorgd dat er op de 2e hands markt (marktplaats.nl) een ruim aanbod van z.g. handscanners aanwezig is. De AIS informatie wordt uitgezonden op de frequenties 161.975 en 162.025 MHz (marifoonkanaal 87B en 88B), en kan worden ontvangen met speciaal daartoe ontworpen ontvangers die de informatie omzetten naar het NMEA protocol. Tevens kan dan een GPS worden aangesloten zodat navigatie programma’s, behalve hun oorspronkelijke functies, ook de positie van nabije vracht- en passagiersschepen op de zeekaart kunnen laten zien. Hoe kunnen we dit veiligheidsmiddel nu met eenvoudige middelen en een beperkt budget aan boord brengen? Allereerst moeten we het signaal uit de ether plukken. Dit kan door een (2e) marifoon, deze moet dan wel een z.g. discriminator uitgang hebben. De Sailor RT-2048 is een van de weinige typen die dit standaard heeft. De noodzaak voor dit type uitgang is omdat we het signaal zo puur mogelijk beschikbaar willen hebben, dus vóór het geluidsgedeelte van de ontvanger. De nieuwere typen marifoons met de “Basel” kanalen bezetting zijn ongeschikt omdat daar de twee kanalen niet opzitten. We schaffen, 2e hands, een handscanner aan. Er moet alleen een discriminator uitgang worden gemaakt. Dit is geen onmogelijke opgaaf voor iemand die met een soldeerbout kan omgaan. Op http://www.discriminator.nl/index.html is voor een groot aantal typen scanners de werkwijze beschreven, evenals op: http://www.mods.dk/
Net als bij ontvangst van weerkaarten kunnen we nu de geluidskaart in de pc gebruiken en de uitgang van de scanner verbinden met de line- of microfoon-ingang. Dave Houy heeft een decoder geschreven: AISMonitor. Dit is freeware en beschikbaar op http://groups.yahoo.com/group/aismon/ waar ook een gebruikersgroep van voornamelijk ‘land-luisteraars’ actief is. Door de geluidskaart te ‘voeden’ met informatie uit de gemodificeerde scanner, krijgen we de AIS-berichten in leesbare NMEA vorm beschikbaar op een COM-poort.
De instellingen van AISMon zijn simpel en in 1 venster samengevat.
Nu komt nog de uitdaging om het signaal fysiek (hardware-matig) van het demodulator programma aan één van de ingangen van het navigatieprogramma te verbinden. Wanneer we genoeg fysieke COM-poorten op de pc hebben kunnen we dit met een z.g. cross-over kabeltje doen, ook wel null-modem kabel genaamd. Helaas hebben laptops meestal maar 1 of 2 hardware COM-poorten waarvan er meestal al een voor de GPS in gebruik is. Windows kent echter wel tot 255 virtuele COMpoorten. Ook hier komt de ‘freeware community’ ons weer te hulp: een virtuele kabel is hier beschikbaar: http://groups.yahoo.com/group/shipplotter/files/ of hier http://www.mixw.net/related.htm#tncemu
Schematisch ziet het geheel er dan als volgt uit:
De te gebruiken COM poorten zijn afhankelijk van de configuratie van de laptop. De scanner dient een eigen antenne te hebben of via een beveiligde splitter met de marifoon antenne te zijn verbonden. Deze splitters zijn over het algemeen duurder dan een 2e marifoon antenne. Het ‘koud’ aansluiten van de scanner op de marifoonantenne zal, wanneer de marifoon gaat zenden, het einde van de scanner betekenen. Een aparte AIS antenne heeft behalve een financiëel voordeel tevens een veiligheids aspect. Door de antenne op b.v. de hekstoel te plaatsen heeft men de beschikking over een noodantenne in het geval de mast niet meer overeind staat. Voor de ontvangst van AIS signalen is geen hoog geplaatste antenne nodig, in tegendeel, de grote hoeveelheid informatie die dan wordt ontvangen kan tot gevolg hebben dat het scherm ‘zwart’ wordt van de schepen. Voor het veilig navigeren is dit niet echt nodig en het kost bovendien extra processor capaciteit van de pc. De scanner moet afgestemd staan op een van beide AIS frequenties en dus niet scannen. Identieke informatie wordt op beide kanalen verzonden, praktisch maakt de kanaalkeuze geen verschil. De instellingen voor squelch (ruisonderdrukking) en volume hebben geen invloed op de discriminator uitgang.
AIS ontvangst volgens de hier beschreven methode met het WaypointsGPS navigatie programma:
Door met de rechter muisknop te klikken op een schip, worden de gegevens in een apart venster getoond (de KNRM experimenteert met AIS).
Varend in de aanloop van Den Helder, met eigen positie en achteropkomend vrachtschip
Waarschuwing: Niet alle schepen zijn (verplicht) voorzien van een AIS zender. Passagierschepen en vrachtschepen boven de 300 BRT volgens SOLAS wel. Maar b.v. visserschepen niet.
Jaap Brandsteder Mei 2006 Informatie: http://www.yachtvalhalla.net/projects/ais/ais.htm http://rl.se/polisradio/ais_eng.html http://home.wxs.nl/~pa3esz/ais/index.html http://www.aisholland.com/ http://home.zonnet.nl/john-r/de_scanner1.htm http://www.frada.net/ais/ais.htm http://www.panbo.com/yae/archives/cat_do_it_yourself.html http://seacas.com/oscomm/internal.php http://www.uais.org/ http://www.navcen.uscg.gov/enav/ais/default.htm
