Werkthema’s KBS • Migratie & multiculturele samenleving
Onderwijs voor elk talent Voor meer diversiteit in het onderwijs
• Sociale rechtvaardigheid & armoede • Burgersamenleving & maatschappelijk engagement
St.A.M. congres Blankenberge Saïda Sakali, KBS Yves Beernaert, Educonsult 29/04/2008
Werkmethodes KBS • Financiële ondersteuning
• Gezondheid • Filantropie Website: http://www.kbs-frb.be
Migratie & multiculturele samenleving Opdracht Reageren op het terrein
• Ronde tafels en studiedagen • Publicaties en rapporten • Forumfunctie • Samenwerken met overheden, verenigingen, bedrijven... • Verschillende niveau’s: gemeenschappen, federaal, Europees
• Bijdragen tot de bewustwording en aanvaarding van het feit dat migratie en aanwezigheid van deze groepen blijvende verschijnselen zijn • Bijdragen tot de integratie van migranten via de bevordering van gelijke kansen
Wegen op de politieke besluitvorming • Bijdragen tot de uitbouw van een migratiepolitiek, zowel op Belgisch als Europees niveau
Islam • Kennisverspreiding over de uitdagingen die de aanwezigheid van de islam en moslims met zich meebrengt in België en Europa
Focus KBS 2006 – 2008 : onder andere
Resultaten van onderzoek
Slaagkansen op school voor allochtone jongeren • Doel: de slaagkansen van allochtone en kansarme jongeren in het secundair en hoger onderwijs verhogen • Actie: rapport van goede praktijken en beleidsaanbevelingen rond slaagkansen in het hoger onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap • Actie: projectoproepen voor jongeren uit het secundair en hoger onderwijs in de Franse Gemeenschap
Manager van diversiteit • Doel: diversiteitsprojecten gesteund door Vlaams minister van Inburgering, Marino Keulen • Actie: publicatie van goede praktijken, in opdracht van minister Keulen • Actie: studiedag begin 2008 rond diversiteit en relaties tussen allochtonen en autochtonen
• Prestaties van de leerlingen van buitenlandse herkomst in België volgens de PISA-studie: vergelijking tussen de Franse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap, KBS, 2007 • Allochtonen in het hoger onderwijs: M.Lacante en andere, 2006 • Hoger onderwijs voor elk talent, KBS, 2007
1
Probleemstelling allochtonen in SO/HO Deelname en rendement van allochtone leerlingen en studenten in SO en HO is problematisch ! Verklaringen: • Familiale en achtergrondkenmerken (SES, beroepsactiviteit) • Vaardigheden en mogelijkheden (cognitief, motivationeel, affectief, gedragsvariabelen) • Eerdere schoolopleiding • Keuzeproces • Academische en sociale integratie
De cijfers voor allochtonen in het HO
vooropleiding en resultaten SO
Instroom minder dan 20% van TMA jongens en minder dan 25% van TMA meisjes begint aan HO bij autochtone jongeren bijna 3X zoveel (respect.57 & 71%) Bron:N. Duquet e.a., Wit krijt schrijft beter
Doorstroom -
Voornaamste drempels bij instroom HO
15% van allochtone studenten komt uit BSO
studiekeuze motivatie voor keuze, informatie, stimulansen
persoonlijkheidskenmerken van jongeren
20% TMA allochtonen slaagt tgo. 56% autochtonen 35% TMA allochtonen slaagt niet tgo. 22% autochtonen 45% drop-out bij TMA allochtonen tgo. 22% autochtonen Bron:M. Lacante e.a., Allochtonen in het HO
motivatie, inzet
thuissituatie opleiding ouders, thuistaal, gebrek aan rolmodellen en netwerken
Thuissituatie
Studiekeuze Wie stimuleerde?
Hoogste onderwijsdiploma ouders 90
60 50
hoogste onderwijsdiploma moeder
40 30
hoogste onderwijsdiploma vader
20 10 0 Lager Onderwijs
Lager Hoger Hoger Secundair Secundair Onderwijs Onderwijs Onderwijs
80 70 60 50 40 30 20 10 0 moeder
Bron: enquête succesvolle (oud-)studenten
vader
leraren
vrienden
enige mate
broer/zus
één leraar
hoge mate
buurt
tutor/mentor vereniging
CLB
zeer hoge mate
Bron: enquête succesvolle (oud-)studenten
2
Studiekeuze
Wat droeg bij tot slagen? Infobrochures
Info en advies bij keuze HO
Website van de hogeschool/ universiteit Informatiedagen op de hogeschool/ universiteit Uw vrienden
70 60
Sid-ins voor alle leerlingen
50
Uw ouders
40
Informatiedagen op de secundaire school Eén bepaalde leraar
30
Het CLB
20
Een studiekeuzebegeleider
10
De klassenraad
0
Sid-ins voor specifieke doelgroepen
1
Stimulerende factoren in de familiale situatie 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Familieleden die studeren
Thuis Eigen Nederlands studeerkamer praten
Ouders stimuleren
Bron: enquête succesvolle (oud-)studenten Bron: enquête succesvolle (oud-) studenten
Studiekeuze
Studiekeuze en instroombegeleiding Efficiëntie instrumenten studiekeuzebegeleiding
Motivatie voor keuze HO 100
Zelfevaluatie specifieke vakken
90
Speciale infodagen in instelling
80
Inzetten van promotieteams
70 Samenwerking met CLB's
60 50
Tutoraat van studenten in SO
40
Zelfevaluatie taal
30
Zelfevaluatie studievaardigheden
20 Informatiedagen in Sec. school
10 Samenwerking met Sec. school
0 Interesse opleiding
Interesse beroep
Uitdaging
Aanzien beroep
een beetje
Aansluiting op Bezoldiging Vraag SO beroep arbeidsmarkt
sterk
Korte duur opleiding
Vrienden
0
zeer sterk
Bron: enquête HO-instellingen
5
10
matig
15
goed
20
25
30
35
zeer goed
Bron: enquête HO-instellingen
Wat droeg bij tot slagen?
Wat droeg bij tot slagen? Visie studenten
Elementen van persoonlijkheid die bijdroegen tot slagen
100 80 60 40 20 0 Motivatie diploma
Doorzetter
Benutte remediëring Geen uitstelgedrag
enige mate hoge mate Bron: enquête succesvolle (oud-)studenten
Bron: enquête succesvolle (oud-) studenten
3
Doelstellingen van activiteiten ten voordele van allochtone jongeren
Wat droeg bij tot slagen? visie HOI
(Lacante) Efficiëntie instrumenten doorstroom
• Bevorderen deelname allochtonen aan SO en HO
Speciale studietrajecten Vakspecifiek monitoraat
• Studieloopbaan verbeteren in SO en HO
-Ruime openingsuren bib Onderzoek Studievaardigheidstraining
• Rekening houden met het socio-economisch profiel, met persoonskenmerken en achtergrondgegevens allochtonen
Studietrajectbegeleiding Faalangsttraining
0
5
matig
10
goed
15
20
25
30
35
• Studiekeuzeproces en studiemotieven bevorderen
zeer goed
• Instroom, doorstroom en uitstroom HO bevorderen Bron: enquête HO-instellingen
Remediërende acties voor autochtonen en allochtonen met lage SES (Lacante)
Aanbevelingen voor Taal in SO
(Lacante)
• Werk op alle vlakken / niveaus aan NL • Cognitieve tests begin SO: allochtone lln scoren lager op verbale, numerieke en ruimtelijke proeven • Test bij aanvang HO: voor studiemotivatie, taal • Flexibele leertrajecten SO: cf Brussels programma • Flexibele leertrajecten HO: ODILE Ehsal • Taal in SO: specifieke initiatieven opzetten • Taal in het HO: initiatieven academisch NL Groep met NL als moedertaal: slaagt 36%
– Zet tutoring projecten op met HOI – Zet tandemprojecten op – Werk aan taal binnen en buiten de lessen – Ondersteun het actief taalgebruik
• Ondersteun het aanleren van de moedertaal, waar mogelijk!
Groep met andere taal als moedertaal: slaagt 22%
Aanbevelingen aan secundaire scholen
Enkele aanbevelingen op basis van het uitgevoerde onderzoek
• Wees goed geïnformeerd over het GOK en alle mogelijkheden • Wees geïnformeerd over onderwijsvernieuwing (AOT) • Bouw samenwerking uit met LOP (Lokale Overlegplatform) en FOB (Flankerend Onderwijs Beleid) • Zet een GOK en diversiteitsbeleid op binnen de school met een duidelijke verantwoordelijke • Vorm de leraars: maak ruim gebruik van het vormingsaanbod van Steunpunt GOK • Bevorder de participatie van alle betrokkenen • Neem deel aan de proeftuinen of leer van deze proeftuinen (AOT)
4
Aanbevelingen aan Secundaire scholen • Werk met rolmodellen • Benadruk de kennis van het Nederlands • Benadruk de ondersteuning van de jongeren door verschillende leraars • Geef duidelijke informatie aan ouders • Betrek ouders actief bij schoolactiviteiten • Doe beroep op de CLB’s voor studiebegeleiding en studiekeuzebegeleiding • Zet brede verkenning van studie- en beroepsmogelijkheden op vanaf de middenschool • Benadruk succeservaringen • Geef duidelijke begeleiding en feedback
Aanbevelingen aan secundaire scholen • Begin snel aan begeleiding van leerlingen • Benadruk doorzettingsvermogen, inzet en motivatie • Werk aan huiswerkattitudes – zo mogelijk in samenwerking met tutoren • Celebrate diversity: – Maak actief gebruik van de diversiteit binnen de school – Crossculturele groepsactiviteiten
• Wees bewust dat elke jongere talenten heeft en laat hem / haar deze talenten omzetten in competenties op school • Creëer een actieve leeromgeving • o.a. Extra-curriculaire keuzeactiviteiten
• Zet activiteiten voor actief burgerschap op die competentieverwerving bevorderen: de mobiele school
Aanbevelingen aan secundaire scholen • Bouw partnerschappen (zie FOB!) uit met: – basisscholen – HOI (nodig promoteam HO uit, buddy’s)
Concrete goede praktijkvoorbeelden
– lokale partners (allochtone verenigingen, bedrijven, lokale overheid, Huis van het Nederlands enz.) – andere middenscholen in Europa (gebruik de Comenius financiële middelen!)
• Maak gebruik van / ontwikkel (peer) tutoring activities
•Inspiratie voor scholen •Samenwerking mogelijk scholen - HO
– Studenten HO (bijv. Lerarenopleiding) begeleiden lln hoger SO – Lln Hoger SO begeleiden lln lager SO – Mensen uit bedrijven (afgestudeerden) begeleiden lln
Instrumenten voor diversiteitsbeleid: studiekeuze en instroom Aangepaste informatie Promotieteams (Artevelde, KdG, KHM …) Aangepaste websites en folders spiegel van de diversiteit van de Universiteit of HS INTIZE (Zweden), Via sport jongeren interesse bijbrengen voor wiskunde en wetenschappen Meeloopactiviteiten en infospel (KHLimburg) Via infospel kennis maken van HS
Instrumenten voor diversiteitsbeleid: Hoe zorgen voor een betere instroom? Samenwerking met SO Telemachus (UHasselt) samenwerking met leerkrachten intervisiegroep van leerkrachten ASO ondersteund door U Hasselt. doel: jonge anderstaligen begeleiden en stimuleren in hun schoolloopbaan,
Tutoraat en mentoraat van leerlingen Tutoraat ULB, Brutus (Associatie VUB), Associatie UA, Smart (Ehsal), Buddyproject (Leuven), De Katrol (HOWEST) etc. Laatste twee projecten werken ook samen met gezinnen Belang van rolmodellen en motivatie voor scholieren Belang van vroege ondersteuning Nadruk soms op het vakinhoudelijke, soms op taal
5
Instrumenten voor diversiteitsbeleid Hoe doorstroom verbeteren? Personeelsbeleid (UHasselt) personeel vertrouwd maken met de diversiteit van de studentenpopulatie (interculturele communicatietraining)
Kader voor diversiteit: Pedagogy of Excellence UCLA: Nadruk op talentontwikkeling enorme stijging slaagcijfers
De Europese Unie en diversiteit / gelijke kansen in het onderwijs • Richtlijn 77/486/EEG van de Raad van 25 juli 1977 inzake het onderwijs aan de kinderen van migrerende werknemers • Verschillende losse acties vanaf 1977 • Socrates I (1995-2001) actie 2: intercultureel onderwijs • Vanaf Socrates II en in het LLP geïntegreerd als transversaal element in alle acties • Groenboek “Onderwijs en Migratie’ is in voorbereiding voor 2008
Instrumenten voor diversiteitsbeleid Hoe doorstroom verbeteren? Peer tutoring Studenten die elkaar wederzijds begeleiden en helpen University of Dundee, Studentenmentoren HS Amsterdam
Cursussen en verplichte taaltoets academisch Nederlands Athos (VUB), Taal op maat (UA), Taalacademie KHM Verplichte taaltoets:TEW UHasselt, DLO Ehsal, Xios, KdG
Flexibele of deeltijdse trajecten Soms deeltijds (Ehsal, Arte), soms verkorte trajecten (KHLeuven, Katho)
Aandachtspunten Groenboek EU • Analyse oorzaken: individuele factoren versus maatschappelijke factoren • Mogelijke oplossingen – Nood gelijke kansen (equity) overal in onderwijs te bevorderen / maatschappelijke kost van ongelijkheid – gebaseerd op onderzoek en (goede) praktijk – Belang alle actoren bij oplossingen te betrekken – Bijzondere aandacht aan kleuteronderwijs, taal, mentoring, partnerschappen families en gemeenschappen
• Bijzondere aandacht Roma-kinderen • Prioriteit voor Europese projecten!
Dank voor uw aandacht !
Zijn er nog vragen?
6
