HISTORISCHE HAVEN UTRECHT

H I STORI SCH E HAVEN UTRECHT HET VISITEKAARTJE VAN PARKHAVEN

D I C H T E R S W I J K • U T R E C H T

W A A R

G E Z E L L I G H E I D

E N

O U D E

T I J D E N

H E R L E V E N

Parkhaven wordt een wijk met veel ruimte, groen en autovrije binnengebieden. Met ruime stadswoningen in dertiger jaren sfeer, moderne appartementen, comfortabele maisonnettes en luxueuze penthouses. En met een unieke historische haven als gezellig middelpunt! Inmiddels zijn de eerste woningen opgeleverd. Befaamde nationale en internationale architecten zijn voor de realisatie van Parkhaven aangetrokken.

2

•

Ligplaats prachtige authentieke oude woonschepen

•

Bewonder het Statenjacht ‘De Utrecht’en de tjalk ‘De Jonge Koop van Utrecht’

•

Waar de beeldbepalende zand- en grindtrechters in een eigentijdse vorm weer terugkeren

•

Wonen aan de haven

•

Gezelligheid op het haventerras

•

Heerlijk flaneren langs de kades en door het groen langs het Merwedekanaal

•

Wonen op loopafstand van het Centraal Station, Hoog Catharijne en het levendige Utrechtse stadshart

MARKANT EN KARAKTERISTIEK

MET DE SFEER EN GEZELLIGHEID VAN DE BINNENSTEDELIJKE GRACHTENGORDEL

Eindelijk is het zover! Utrecht krijgt zijn eigen historische haven, op de plek van de voormalige Veilinghaven in het stadsdeel Dichterswijk West. Het gebied rondom de oude haven wordt op dit moment getransformeerd tot een aantrekkelijk woongebied: Parkhaven. Een volwaardig nieuwe stadswijk die wordt gerealiseerd tussen de Croeselaan en het Merwedekanaal en de Jaarbeurs en Balijelaan. De voormalige Veilinghaven wordt het gezellige trefpunt van de wijk. De ligging van Parkhaven is ronduit fantastisch! Direct aan het Merwedekanaal, op een steenworp afstand van het station, Hoog Catharijne, het Muziekcentrum Vredenburg, het Beatrixtheater en de historische binnenstad met al haar voorzieningen. De voormalige Veilinghaven in Parkhaven wordt vergroot en ingericht als historische haven. Hoe de haven eruit gaat zien, ziet u verderop in vogelvlucht. Net als de sfeervolle oude Utrechtse grachten, krijgt de haven verlaagde kades. Voor de bestrating van de kades worden de originele klinkers uit het gebied hergebruikt, in de tinten rood, bruin en oker. De kademuren

waarlangs de historische schepen liggen afgemeerd, worden voorzien van een basaltbekleding en een brede deksloof van graniet. Onder het appartementengebouw aan de haven komen ruimten voor kleine bedrijfjes, winkeltjes en horecagelegenheden met terrasjes. De Historische Haven Utrecht wordt straks ontegenzeggelijk dé trekpleister van Parkhaven. Een plek waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten, waar je een praatje maakt, langs het water slentert of vanaf een terrasje alle bedrijvigheid gadeslaat. Een levendige plek die ook ruim genoeg is voor het organiseren van leuke buurtactiviteiten. Bovendien zullen er in en rond de haven jaarlijks een aantal evenementen en festivalactiviteiten worden georganiseerd, waaronder de Utrechtse Grachtenrace ronDom.

3

E E N O V E R Z I C H T VA N D E H A V E N

I N S P I R E R E N D E LO CAT I E

VO O R A AN G E NA AM WO N E N

ling Vei

enk

hav

lin Vei

en

Gebouw L

en lad

en

ade

loss

ven

gha

kad

e

Toelichting Havenplan

Veilinghavenkade

Gebouw M

Veilinghavenkade

Gebouw N

In de Historische Haven Utrecht komen vijftien ligplaatsen voor historische, authentieke woonschepen. Veertien daarvan worden verkocht, de vijftiende is bestemd voor passanten. doorgang brandweer toegangsweg voor voetgangers en fietsers

Verder wordt de haven de thuishaven van de Groningse tjalk ‘De Jonge Koop van Utrecht’ en in de wintermaanden is de haven ook het thuis van het Utrechts Statenjacht dat in de zomermaanden in Muiden bij het IJselmeer ligt.

nr.23 nr.24 nr.20 nr.22 nr.21 nr.19 nr.17

nr.18

nr.16 nr.14 nr.12

veilinghaven

nr.15

De enige niet-monumentale boten die de historische haven mogen binnenvaren, zijn de Utrechtse rondvaartboten. Bij de ingang van de haven komt voor de rondvaartboten een aanlegsteiger.

nr.13

nr.11 nr.10 tenschip passan nr9. statenjacht

Voorsterbeeklaan

van

ling Vei

Zijs

e hav

twe

g

nka

de

nr8.

nr7.

viljo

pa ven

Als herinnering aan de oude bedrijvigheid rondom de voormalige Veilinghaven keren langs de Van Zijstweg vier zand- en grindtrechters en de historische kraan weer terug op hun plek. De U-Trechters zullen worden ingericht als atelier- cq bedrijfsruimten.

en

ha

o

Rolderdiephof

terras

M

. nr5

. nr2

Rh

M

MM

M

. nr3

Wonen, werken en recreëren in en aan De Historische Haven Utrecht wordt puur genieten!

M

. nr6 steiger

. nr4

Op de tekening wordt de eindsituatie van het havenplan afgebeeld. Als wijziging wordt nog voorzien dat de Van Zijstweg zal worden verbreed met HOV-busbanen. M

4

M

M

ME RWEDEKANA

AL

Zomerexploitatie [1-04 t/m 1-11] De Muider Compagnie 0294-262413 06-53327250 capthook@wxs/nl www.egelantier.nl

Winterexploitatie [1-11 t/m 1-04] Het Van der Zee Idee 030-6958546 06-48403379 [email protected] www.zeesite.nl

H E T U T R E C H T S S TAT E N J A C H T

EEN STATIG EN CH IQU E Z EI LSCH I P

Op 23 mei 2003 is het Utrechts Statenjacht in de oude Veilinghaven te water gelaten en gedoopt als ‘De Utrecht’. Sinds 1997 is er in de Veilinghaven gebouwd aan het bijzondere zeilschip onder leiding van scheepsbouwmeester Kees Sars. ‘De Utrecht’ is gebouwd volgens een bouwtekening uit 1746 van de Rotterdamse vermaarde scheepsbouwmeester Pieter van Zwijndregt. Het schip is op authentieke, historisch verantwoorde wijze herbouwd volgens traditionele bouwtechnieken, met oorspronkelijke materialen en rijkelijk met houtsnijwerk versierd. Voor dit oer-Hollandse schip is stoer eikenhout gebruikt. De bouw van dit schip vormde een particulier initiatief en kwam mede tot stand door de inzet van vele vrijwilligers en sponsors. Provincie Utrecht en gemeente Utrecht hebben financiële bijdragen verstrekt. Stad en Staten van Utrecht hebben van 1685 tot eind 18e eeuw statenjachten in bezit gehad. Ze werden gebruikt voor onder meer het schouwen van de wateren rondom de stad, voor reizen naar de Staten-Generaal in Den Haag en voor representatieve doeleinden. Nu is een stuk Utrechts maritiem verleden op prachtige wijze nieuw leven ingeblazen. Voor vaartochten en representatieve doeleinden In de zomermaanden ligt ‘De Utrecht’ in de haven van Muiden, naast het Muiderslot. Het schip is dagelijks te huur voor zeiltochten op het IJsselmeer. In de winterperiode ligt het schip in de Historische Haven Utrecht. Het schip zal dan de stilliggende locatie zijn voor informele meetings, borrels en trouwerijen en kan ook worden gebruikt voor lezingen en presentaties.

5

HIL V ER ST ER DA M

A2

A2

L AA TR N CEN ATIO ST

T> R RT SFOO AMER

8

A2 7

M

DEN

ARNH

EM/A

MERS

FOOR T>

H>

BREDA >

BOSC

6

A12

TERDA

A 27

A12

AM

H I S TO R I S C H E H AV E N U T R E C H T

EEN BLIK TERUG IN DE TIJD

Zo was het… en zo wordt het. In 1892 werd het Merwedekanaal in gebruik genomen. Het duurde echter nog tot 1920 voor er een binnenhaven werd gegraven, de zogenaamde Loshaven. Daarlangs vestigden zich handelaren in bouwmaterialen. Kort daarna werd, in samenhang met de bouw van een grote hal voor de groenten- en fruitveiling, de Veilinghaven aangelegd. De Veilinghal, waar zowel de markten van het Paardenveld als van het Vredenburg naar over werden gebracht, bleek een groot succes. Zo zelfs dat in 1948 besloten werd een tweede hal te bouwen tegen de eerste aan. In 1960 volgde nog eens de bouw van een derde hal. Langs de Veilinghaven waren diverse spoorlijnen aanwezig die gebruikt werden voor het transport van de goederen. De veiling en de aanwezigheid van goede transportverbindingen zowel per spoor als over het water trokken veel koel- en overslagbedrijven naar dit gebied. Ommekeer De aanvoer van groente en fruit begon in de zestiger jaren echter meer en meer over de weg te lopen. In 1968 werd de veiling naar een nieuw en groter complex in Nieuwegein overgebracht. Al voor dit vertrek werd het gedeelte van de Veilinghaven tussen de Heycopstraat en de Bolksbeekstraat gedempt. Na de demping van een ander deel van de Veilinghaven vestigde de Stadstimmerwerf zich in 1968 in dit gebied. Vanaf het vertrek van de veiling tot aan de sloop in 2000 is de Veilinghal als sporthal gebruikt. De gesloopte grote veilinghal is door de gemeente geschonken aan het Land van Ooit en zal daar weer in originele staat worden opgebouwd. In het monumentale veilingkantoor dat blijft bestaan, komt een sportschool met gymzaal en een ruimte voor kinderopvang.

7

W O N E N O P WAT E R

Woonschepen Historische schepen fascineren. Ze tonen de rijke maritieme historie van Nederland in volle glorie. In vele vormen en met rijke details vertellen ze elk hun eigen verhaal. Dankzij de inspanningen van vele particuliere restaurateurs bezit Nederland een bijzonder grote collectie historische schepen zoals klippers, tjalken, stoomslepers, platbodemjachten en vele andere scheepstypen.

8

Om dit maritieme verleden te tonen worden 14 koopligplaatsen voor monumentale schepen uitgegeven. Een 15e ligplaats zal als bezoekersligplaats worden ingericht. De ligplaatsen zijn bestemd voor monumentaal bewoonde schepen van minimaal 50 jaar oud met een varend karakter uit de gebruikersperiode vanaf 1870. De ligplaatsen zullen worden uitgegeven als waterpercelen in erfpacht. Met de toewijzingsvoorwaarden wordt aangesloten bij het Nationaal Register Varende Monumenten van de federatie Oud-Nederlandse Vaartuigen (FONV). Bij de koopligplaatsen behoort een gemeenschappelijk havenpaviljoen, waarin een schipperslokaal en een werkplaatsruimte zijn opgenomen alsmede een parkeergarageplaats in het naastgelegen nieuwbouwplan. Volgens planning zal de uitgifte van de koopligplaatsen

plaats vinden in 2005. De start van de uitgifte zal worden vooraf gegaan door publicaties van de definitieve toewijzings- en uitgiftevoorwaarden in de krant of maritieme vakbladen. Toewijzingsvoorwaarden Om in aanmerking te komen voor een ligplaats zullen o.a. de volgende voorwaarden gelden: 1. De afmetingen van het voor bewoning geschikte schip moeten passend zijn voor de oppervlakte van de voor dit schip te verwerven koopligplaats. 2. Het schip dient te zijn ingeschreven in het Nationaal Register Varende Monumenten van de FONV. Dit betekent dat: a. Het schip ouder is dan 50 jaar. b. Het schip een ligplaats heeft in Nederland of vaart onder Nederlandse vlag. c. Het scheepstype meer dan 50 jaar geleden beeldbepalend was op de Nederlandse wateren of typerend was binnen de ontwikkeling van de Nederlandse scheepsbouw. 3. Het schip dient met een monumentale A-status te zijn ingedeeld in het Nationaal Register van Varende Monumenten of het schip dient te zijn ingeschreven met een B-status (in potentie monumentaal met een restauratieplan). 4. De afmetingen van de ligplaatsen zijn 30 x 5,5 meter. Voor vijf ligplaatsen geldt een afwijkende maatvoering van 25 x 5,5 meter. De schepen mogen slechts een enkele woonlaag hebben. 5. De uitgifte zal in principe plaatsvinden in de vorm van twee blokken van 5 resp. één blok van 4 ligplaatsen. Er zal een verdeling worden gemaakt tussen zeilschepen en motorschepen. Voorrang wordt verleend aan bewoonde bedrijfsvaartuigen met een monumentale A-Status. 6. De uitgiftegesprekken zullen, na toetsing van de kandidaten aan de voorwaarden, plaatsvinden op basis van een door loting bepaalde volgorde. 7. De schepen mogen uitsluitend als woonschip worden gebruikt. 8. De schepen dienen geschikt te zijn of te worden gemaakt voor aansluiting op de aangelegde leidingen voor water, riolering en electra. De uitgifte van de ligplaatsen geschiedt door het ontwikkelingsbedrijf van de Gemeente Utrecht, daarbij geadviseerd door de gemeentelijke Havendienst.

H E T PAV I L J O E N A L S C E N T R A A L P U N T Informatie over de ligplaatsten en het paviljoen:

HISTORISCHE HAVEN KRIJGT DE GEZELLIGHEID VAN DE OUDE GRACHTEN

Dhr. F. Maas, Postbus 8613 3503 RP Utrecht 030-2867017 [email protected]

Het paviljoen Het havenpaviljoen is de gemeenschappelijke ruimte voor de koopligplaatsen. Het havenpaviljoen is grotendeels gebouwd op een steigerconstructie in het water en wordt aan de havenzijde omringd door een groot terras. Het ontwerp voor het havenpaviljoen is afgeleid van het voormalige veilinggebouw, waar overslag van groente en fruit plaats vond. Dit werd per schip aangevoerd en op een overkapte kade of steiger gezet. Vervolgens werden ze in het gebouw verhandeld en aan de andere zijde van het gebouw, over de weg of per spoor, afgevoerd. Het paviljoen wordt uitgevoerd in gepotdekseld hout, in combinatie met rode baksteen en heeft een schuine kap met een over het terras uitstekende luifel.

Voorzieningen ligplaatsen Naast de beschikking over het havenpaviljoen krijgt elke ligplaats de volgende voorzieningen: - een parkeergarageplaats in het toekomstige nieuwbouwplan Stadstimmerwerf - een individuele bergingruimte (ca. 4.6 m2) - aansluitingen voor electra, water, riolering en een loze leiding (aangebracht in de kademuur) - voorzieningen voor huisvuil en postkasten - aparte fietsenstalling per schip (aangebracht in de werfmuur)

Werkplaats

Schipperslokaal

Plattegrond

101112131415161718 Noordgevel

Westgevel

9

Informatie over U-Trechters Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen Kerkstraat 21, 3581 RA Utrecht 030-2318761 www.architectuurbureau.nl

W E R K E N I N U -T R E C H T E R S

EEN ATELIER OF BEDRIJFSRUIMTE IN EEN UNIEKE ZAND- EN GRINDTRECHTER AAN DE KADE

U-Trechters aan de kade De U-Trechter bestaat uit twee verdiepingen. Een trap vanaf het maaiveld brengt je bij de onderste verdieping. Deze meet 2,5 bij 2,5 meter en heeft een plafond van 6,8 bij 6,8 meter! De ruimte herbergt alle ondersteunende voorzieningen zoals een pantry, een toilet, installatieruimte en ruimte voor bijvoorbeeld een archief. Met een trap kan je verder naar boven om uit te komen op de tweede verdieping met de afmetingen 7,1 bij 7,1 meter. Deze ruimte kan op verschillende manieren gebruikt worden.

Als herinnering aan de oorspronkelijke bedrijvigheid rondom de haven keren langs de Veilinghavenkade vier zand- en grindtrechters en een historische (zandoverslag) kraan terug. Samen zijn ze een verwijzing naar het verleden en versterken ze de havensfeer. De trechters zullen worden verbouwd tot atelierruimten of bedrijfsruimten. Door de trechters te verbouwen en er functies in te brengen worden ze heel typerend "U-Trechters" genoemd. In eerste instantie wordt gezocht naar kopers uit de culturele hoek (bijvoorbeeld kunstenaars). De trechters worden door de Ontwikkelingscombinatie U-Trechters in de koopsector gerealiseerd.

10

Daglicht komt binnen via een lichtrand in het dak, naar buiten kijken kan via panoramische ramen in de vier wanden van de trechter. Beneden zijn dit "prismatische" ramen, waarbij je zowel naar voren, naar onderen als naar de zijkanten kunt kijken. Alle aanpassingen aan de originele trechter zijn opgenomen in de verstijvingsconstructie van de trechter, dit om het beeld van de trechter als havenelement zoveel mogelijk te behouden.

DE JONG E KOOP

STU DENTENTJALK ALS TH U I S BAS I S VOOR H ET S PORTI EVE S LOEPROEI EN

Neerlands oudste Tjalk; de trots van Hogeschool Utrecht Het sloeproeien vormt het sportieve element in de Historische Haven Utrecht. In vroeger tijden werd er door de Utrechtse Zeevaartschool geroeid met sloepen door de singels en de grachten. Inmiddels is de Zeevaartschool allang verleden tijd, maar vormen de klassieke houten sloepen nog steeds een vertrouwd beeld in de Utrechtse grachten. Er wordt nu mee gevaren door de roeiploeg van de Hogeschool van Utrecht. Inmiddels zijn er zo'n 200 roeiteams in Nederland en worden er jaarlijks vele races georganiseerd. Door de toenemende belangstelling zijn er de laatste jaren veel nieuwe sloepen gebouwd, veelal naar een ontwerp van soms honderden jaren oud. Maar vooral de vele tientallen gerestaureerde sloepen geven een mooi authentiek beeld tijdens de diverse races. De Jonge Koop van Utrecht is de oudste tjalk van Nederland, een oud-Hollandse platbodem met zijzwaarden en een gaffelgetuigde mast. De tjalk doet nu dienst als thuisbasis en als accommodatieschip voor de wedstrijden en trainingen van de roeiploeg. Inmiddels is de eerste sloepwedstrijd gehouden, de Utrechtse Grachtenrace RonDom. Deze jaarlijkse grachtenrace start en finisht in de Historische Haven met als specifieke prijs de "Grachtencup".

Voor meer info: www.ssf-utrecht.nl

11

VOORBEHOUD DEZE BROCHURE IS MET ZORG SAMENGESTELD AAN DE HAND VAN GEGEVENS EN TEKENINGEN, VOOR ZOVER BEKEND BIJ HET TER PERSE GAAN VAN DEZE BROCHURE. DESONDANKS MOETEN WIJ EEN VOORBEHOUD MAKEN TEN AANZIEN VAN ARCHITECTONISCHE, BOUWTECHNISCHE EN CONSTRUCTIEVE WIJZIGINGEN, ALSMEDE EVENTUELE AFWIJKINGEN DIE VOORT KUNNEN KOMEN UIT NADERE EISEN EN WENSEN VAN OVERHEDEN EN/OF NUTSBEDRIJVEN. DERHALVE KAN AAN DEZE BROCHURE GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND.

OVER

MH EETE RL E VI ENNF OR ORNMD APTA IREK ?H A V E N W W W. PA R K H AV E N U T R E C H T. N L

VERKOOP WONINGEN:

VERHUUR WONINGEN:

GEBOUW DE SCHOUW LE I D S E R IJ N 55 - 6 9 3 45 4 P Z UTR E C HT

Voor verhuur: JAC O B U S R E C O U RT VASTG O E D MANAG E M E NT M O NAR C H V LI N D E R L A AN 6 6 35 4 4 DA UTR E C HT

(030) 669 72 66 O O K K U N T U T E R E C H T B I J H E T I N F O R M AT I E C E N T R U M O P D E B O U W LO K AT I E A A N D E VA N Z I J S T W E G .

T R E F P U N T

D I C H T E R S W I J K • U T R E C H T

( 0 3 0 ) 6 70 5 9 1 6

V O O R

O U D E R W E T S E

Een ontwikkeling van:

G E M E E NTE UTR E C HT O NT W I K K E LI N G S B E D R IJ F D H R. E. VAN D E R G R O N D E V LI E G E N D H E RTL A AN 1-11 3526 KT UTR E C HT (030) 286 42 77

G E Z E L L I G H E I D