Hillesum. april mei twee-maandelijks blad van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem

45

april | mei 2016

twee-maandelijks blad van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem

2 Etty 4 Hillesum

8 11

Marcus kort 2 overdenking 3 pelgrimage 5-7 actueel 10 Heilige Schrift 12 mededelingen 13-14 Heerenkamer 15 kerkdiensten 16 www.vdgh.nl

2

actueel

overdenking

het diner

Het was een bijzonder gezicht op dinsdagavond 15 maart in de kerkzaal van de Grote Vermaning en in de Gang. Ruim 150 bewoners van De Koepel waren samengekomen voor een uitgebreide maaltijd ter gelegenheid van het Iraanse nieuwjaarsfeest Nowruz. door Alex Noord Nowruz betekent nieuwe dag. Het begin van de lente wordt gevierd. In Perzische landen is Nowruz een belangrijke feestdag. Vijf Haarlemse cateraars (waaronder Jansje) hadden bedacht dat ze voor

de Iraniërs, Irakezen en Afghanen in De Koepel een ‘Nieuwjaarsdiner’ wilden maken. De belangstelling was zo groot dat al gauw uitgezien moest worden naar een gebouw waar alle gasten een

Bart Stobbelaar | teez

Marcus kort aflevering 36: meester

Marcus schijnt dat woord, meester, naar je gevoel achteloos te gebruiken. Je leest er bijna overheen. Alleen omdat het in de meeste vertalingen met een hoofdletter wordt weergegeven valt het ineens op, én, we worden daarmee meteen op het verkeerde been gezet. Die hoofdletter suggereert namelijk vooral een meerdere tegenover een mindere. Hij, Jezus, is degene die het wel eens even zal zeggen en weten. Natuurlijk, dat is niet onwaar, maar is het ook de bedoeling van Marcus? Hij gebruikt het woord meester 12 keer. Spelenderwijs kun je zeggen, voor elke discipel, leerling, één keer. Maar, hoe is hij meester, leraar of rabbi, zoals andere vertalingen het weergeven? Die aanduiding meester heeft uiteraard met leren te maken. Voor sommigen is de term direct verbonden met de leer: Farizeeën vragen of het geoorloofd is belasting te betalen, Sudduceeën vragen wie de feitelijke en eeuwige echtgenoot is wanneer een vrouw zeven broers heeft gehuwd, omdat de een na de ander stierf. Jezus blijkt dan inderdaad een meester, niet zozeer in de leer, maar vooral in zijn meesterschap de ander met zijn antwoord in de spiegel te laten kijken.

plek zouden kunnen krijgen. Zo veranderde de Grote Vermaning in een feestelijke eetzaal waar volop werd genoten van overvloedig eten, muziek en dans. Het was één grote tafelgemeenschap met mensen van verschillende nationaliteiten, achtergronden en overtuigingen. Het leven werd uitbundig gevierd. De verbinding tussen mensen kwam tot stand. Dank aan een ieder die hieraan bijdroeg! •

Andere keren wanneer Jezus met meester aangesproken wordt verwacht men iets van hem, zoals redding, genezing of zekerheid om te weten of men op de goede weg is naar een leven in heelheid en vrede. ‘Goede meester…’, maar, zegt Jezus, niemand is goed dan de Ene. In alle gevallen waarin Jezus als meester wordt aangesproken, laat Marcus doorschemeren, hij is niet de meerdere, geen Meester, die weet en autoritair de weg wijst, maar Jezus is meesterlijk in het confronteren van de mens met zichzelf. Hij laat de ander inderdaad in een spiegel kijken om zo die ander tot inzicht te laten komen. Eén keer laat Marcus het woord meester door Jezus als aanduiding voor zichzelf gebruiken, als alle lessen en twistgesprekken achter de rug zijn. Jezus wil het pesachmaal met zijn discipelen vieren als voorbereiding op zijn laatste gang en overlevering. De discipelen vragen waar dat moet gebeuren. Jezus draagt dan twee discipelen op om naar de stad te gaan en tegen iemand te zeggen: ‘de meester vraagt: waar is het gastenvertrek waar ik met mijn leerlingen het pesachmaal kan eten?’ (Mc.14:14) Met het vooruitzicht van lijden en sterven, klinkt dat woord hier, voor de eerste keer dus uit de mond van Jezus, als een soort ernstige zelfspot: de meester. Inderdaad: de Meester. •

Pasen betekent… door Herman Heijn

Pasen is het belangrijkste feest uit de christelijke traditie. Het gaat over de opstanding van Jezus uit de dood. Dat lijkt een dooddoener, maar besef dat wij inmiddels leven in een samenleving waarin velen dat niet meer weten. Laat staan dat de betekenis ervan tot velen doordringt. De opstanding op zich valt ook niet te begrijpen, het is een te uitzonderlijk gebeuren. De vier evangelisten beschrijven slechts dát Jezus is opgestaan en wát dat betekent. Om te beginnen, en dat brengt mij bij de eerste foto, Pasen gaat over kruis én opstanding. Achter broeder Theo staat het kruis, en met een beetje fantasie kunnen we zeggen dat hij zelf wordt beschenen door het paaslicht. Iemand schreef ooit: ‘aan het kruis verdwijnt Jezus en verschijnt Christus’. Christus is Jezus als de Opgestane en de Opgestane representeert de Eeuwige.

In de voorjaarsvakantie bezocht ik met onze jongeren de Franciscanen in Megen. Ik portretteerde broeder Theo. Hij staat nu op de voorpagina en hierboven. Deze foto’s zeggen iets over Pasen. Het kon niet anders dan dat Christus moest opstaan. Het eigelijke wonder is dus de kruisdood van Jezus, zonder dat geen opstanding. De tweede foto laat daar het gevolg van zien. Pater Theo wordt omringd door onze Phia, Justijn en Julie, zij luisteren ademloos en zien iets wat fascineert. Samen met Theo vormen zij een nieuwe verrassende gemeenschap. Dat is de consequentie van Pasen voor ons mensen, Jezus overschrijdt de grens van de dood naar het leven en dat schept een grensoverschrijdende gemeenschap. Mensen die elkaar normaal niet ontmoeten gaan in gesprek en leren elkaar kennen. Op de pagina hiernaast wordt van een tweede verrassende grensoverschrijdende gemeenschap bericht. Vluchtelingen en Haarlemmers schuiven in onze kerk rond de tafel.

een nieuwe verrassende gemeenschap van mensen Opnieuw een voorbeeld van een paasgemeenschap met moslims en christenen, gelovigen en ongelovigen, mannen en vrouwen enz. Als Pasen zo zichtbaar wordt in onze samenleving is het eigenlijk al een beetje Pinksteren. Dit is het volgende feest dat we gaan vieren: het geboortefeest van de gemeente. Wie Pasen en Pinksteren laat samenklinken, ontdekt dat een gemeente geen vereniging met leden is, maar een beweging waarin Pasen en Pinksteren in wisselwerking oplichten. Dergelijke onverwachte gemeenschappen blazen zuurstof in de samenleving, zij verbinden, niet alleen mensen, maar ook feesten. •

3

4

themadienst

pelgrimsreis

5

een eigen melodietje

door Jeannette Kluit dagboek Etty Hillesum (1914-1943) kreeg bekendheid door de publicatie van haar dagboek, 38 jaar nadat zij in Auschwitz werd vermoord. In haar dagboek verwoordde ze haar persoonlijke, innerlijke ontwikkeling te midden van de turbulentie van de Tweede Wereldoorlog en de absurditeiten van de holocaust. Het boek is niet alleen een sterk persoonlijk document, maar geeft ook enig inzicht in de wijze waarop de anti-joodse maatregelen en deportaties in die jaren op joden zelf zijn overgekomen. In 1941 ontmoette Etty de 54-jarige uit Duitsland gevluchte ex-bankier genaamd Julius Spier. Er ontstond een liefdesrelatie. Spier was handlijnkundige en had een kleine praktijk in zijn woning aan de Courbetstraat. Op advies van Spier begon Etty op 9 maart 1941 met het schrijven van een dagboek. niet vanzelfsprekend Het toneelstuk over Etty Hillesum laat op indringende wijze zien dat vrijheid nog altijd niet vanzelfsprekend is en dat er in onze geschiedenis een moment is geweest waarin wij niet in vrijheid konden leven. Het is van groot belang om de verhalen over deze periode te blijven vertellen. Het aantal mensen dat de oorlog bewust heeft meegemaakt wordt steeds kleiner. Verhalen kunnen op indringende wijze aan de nieuwe generaties duidelijk maken dat onze vrijheid niet vanzelfsprekend is.

Ook dit jaar zal de letterlievende vereniging ‘J.J. Cremer’ begin mei een aantal voorstellingen geven. ‘Een eigen melodietje’ is een collage van teksten van Etty Hillesum gebaseerd op haar dagboek. Op zondag 8 mei zal dit toneelstuk binnen het kader van de themadienst in onze kerk worden opgevoerd. De tekstkeuze van dit herdenkingsspel is van Frits Grimmelikhuizen. Hij heeft het stuk in de vorm van een Reader’s Theater, half gelezen, half gespeeld, geschreven. De tekst lijkt een beetje op een muziekpartituur. Dans en muziek maken daarom ook onderdeel uit van het spel. Marijke Kots heeft de regie op zich genomen: ‘De letterlievende Vereniging J.J. Cremer heeft mij opnieuw gevraagd om dit bijzondere stuk te regisseren. Het feit, dat ik al 67 jaar in vrijheid mag leven en Etty Hillesum dat niet heeft kunnen doen en slechts 29 jaar is geworden heeft mij zonder aarzelen doen besluiten deze regie aan te nemen. Het mooie van Etty is dat zij zich niet gevangen voelde in haar eigen gecreëerde, denkbeeldige vrijheid. Met mijn regie probeer ik die vrijheid voelbaar te maken.’• datum: zondag 8 mei, Grote Vermaning, Haarlem spelers (zie foto): Ans Windhorst, Mary van der Peet, Fred Prang, Willem Padt en Jeannette Kluit muzikale begeleiding: Tineke en Joseph Vlaar dans: Sandra van der Gouw, Frank Gombault en Richard Frisart belichting: Paul Misset regie: Marijke Kots voorganger: ds. Herman Heijn De voorstelling is vrij toegankelijk, na afloop een collecte ten gunste van J.J. Cremer.

door Jacqueline Coronel

jongeren op pelgrimage

Op 27 februari was het weer zover. De jongeren van Sneel en hun altijd enthousiaste en lieve begeleiders stonden klaar voor de laatste pelgrimsreis in de serie Utopia. In België zijn we op zoek gegaan naar hoe verschillende gemeenschappen leven en hoe wij in gemeenschap leven.

>>

6

pelgrimsreis

‘dragen, laten dragen, verdragen’ Meteen de eerste dag werd er voor mij een rode draad uitgelegd. Nadat we bij een prachtige ecologische woongemeenschap op bezoek zijn geweest in Lent, gingen we door naar Megen waar we de Franciscanen bezochten. Daar ontmoetten we pater Theo. Hij vertelde over hoe het leven als Franciscaan is en gaf ons een rondleiding door het klooster. Vooral de kloostertuin was de moeite waard. Het antwoord van pater Theo op de vraag wat hij belangrijk vindt in een samenleving bleef bij mij hangen: ‘Dragen, laten dragen, verdragen.’ Dominee Heijn gebruikte deze woorden ook in de dienst van 13 maart. Want is dat niet wat we in een samenleving doen, of zouden moeten doen? mini-gemeenschapjes De eerste nacht brachten we door in trekkershutten. We werden als het ware mini-gemeenschapjes in charmante blokhutten. Dit was een kleine

voorbode voor wat er in Antwerpen ging komen. We zijn de zondagochtend weer vroeg vertrokken, want we moesten op tijd zijn voor de dienst bij de Franciscanen. De dienst ging over verdraagzaamheid en paste daardoor goed bij ons thema. Ik was erg onder de indruk van het moment waarop je degene die voor, links, rechts en achter je zat een hand gaf. Dat bracht iedereen meer samen, je zat daar niet meer alleen in de kerk, maar je was je bewust van elkaar. Je kwam zo echt samen. Na de dienst vertrokken we richting Antwerpen. We werden afgezet aan de Linker Oever van de Schelde. Zo hadden we een prachtig uitzicht over Antwerpen. Door de tunnel onder de Schelde liepen we naar de stad. Na een rondleiding van Herman kwamen we bij ons ‘thuis’ voor de komende vier dagen; een Tjalk in de Bonaparte Dok. Toen begon het.

beproeving De Tjalk is prachtig. Maar hoe zouden we daar met z’n allen in passen? Al snel was duidelijk dat er maar beperkt ruimte was. Hoe gingen we dit doen? Het was nogal een... beproeving. We waren met 26 man, er waren twee wc’s, twee douches, kleine hutjes waar je niet in je bed paste als je ook maar iets langer bent dan de gemiddelde Nederlander. Hoe dan ook, ik had er zin in! Ik was erg benieuwd naar hoe het ons zou vergaan. We maakten onze eigen gemeenschap.

er waren wat mensen die later binnen kwamen dan was afgesproken, maar ik vind dat het goed is gegaan. Gelukkig konden we ook regelmatig van de boot af. Zo kregen we een multiculturele rondleiding door de stad: we gingen de Ruien in, het oude rioleringsstelsel van Antwerpen. Naast de Tjalk staat het mas, een prachtig museum en al een kunstwerk op zichzelf. In het mas kregen we alles uitgelegd over het museum zelf, de haven van Antwerpen en konden we uitkijken over de hele stad.

En het ging! Regelmatig zat ik naast Herman om de groep te bestuderen. Ik houd van kijken en observeren. Wat ik zag? Ik zag een ongelooflijk hechte en warme groep. Iedereen kon met elkaar overweg. In de ene hoek zaten ze te gamen en in de andere hoek zaten ze te kaarten. Er werd in- en uitgelopen, er werd gelachen, muziek geluisterd en gekookt. Er waren wat irritaties om de kleine bedjes, er waren wat zieken,

we gaan verder Na vier dagen was het tijd om Antwerpen te verlaten. Via Brussel gingen we naar Gent. In Brussel maakten we een korte stop om het Europees Parlement te bezoeken en kregen we van Kees Blom, de zoon van Ada Blom, een rondleiding in de wijk waar hij werkt. De korte stop in Brussel was inspirerend, maar we moesten weer verder. In Gent had iedereen weer meer zijn

eigen ruimte. Het hostel was fijn en iedereen was blij met de kamers en eigen badkamers. Op vrijdag kwam er een stadsgids om ons een rondleiding door Gent te geven, en we gingen langs de paters van de Augustijnen. We deden mee met het middaggebed gevolgd door een gemeenschappelijke lunch, ook al was het vastentijd voor hen. Na de lunch deden de paters mee met het stellingenspel. Het was mooi om te zien dat er bij beide groepen, zowel bij de paters als bij ons, grote verschillen van mening zijn. Na dit bezoek ging er een select groepje naar de bisschop van Gent. Hij werd meteen uitgeroepen tot de ‘opa die we allemaal wel willen hebben’. De bisschop vertelde veel en hij kon goed met de jongeren opschieten. Hij liet ons verschillende kamers in het bisschoppelijk paleis zien en we keken onze ogen uit. De laatste avond werd, zoals het hoort, goed gebruikt door de feestgangers.

weer terug Na een week samen te zijn geweest, was het erg wennen aan de stilte en rust van het ‘normale’ leven. Wat is deze groep toch leuk! Maar dat is mijn bevooroordeelde mening. Deze reis hebben we elkaar gedragen, sommigen moesten zich laten dragen en we hebben ook wel wat moeten verdragen. De serie Utopia is afgesloten, maar de komende serie zal weer net zo leerzaam worden.

<<

berichten van en over het jongerenwerk van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem 9

feest op Sneel!

van Lent tot Gent Tijdens de pelgrimsreis gingen we dit jaar voor de laatste keer op zoek naar de ideale samenleving, met als leidraad het boek Utopia van Thomas More. door Jonna Becker Utopia werd 500 jaar geleden geschreven in Antwerpen. Daarom ging deze afsluitende reis in het thema naar deze stad. Althans een deel ervan. We zochten dit jaar specifiek naar het leven in gemeenschap. Het programma zag er als volgt uit: zaterdag Vertrek met de bus. Eerste stop: ecologische woongemeenschap in Lent. Rondleiding. Tweede stop: ontvangst in klooster Megen door Franciscaanse broerders. Wat houdt het in om in een klooster te leven? Rondleiding door het prachtige gebouw en tuin. zondag Na een overnachting in trekkershutten wonen we de mis bij in Megen. Het gaat over verdraagzaamheid. Dan door naar Antwerpen. Vanaf de Linker Oever steken we de Schelde over op de Vlaamse manier: door een tunnel speciaal gebouwd voor voetgangers. Belgen blijken geen echte bruggenbouwers. Herman leidt ons rond door

de stad. We eindigen bij ons onderkomen: een 100 jaar oude Tjalk, gelegen in de Bonaparte Dok. maandag Vrije ochtend. In de middag wandelen en kunst kijken in park Middelheim. Er wordt gekookt en gegeten op de boot.

dinsdag We verkennen Antwerpen op twee manieren. Wandeling ‘De Multiculturele stad’ bovengronds en ‘De Ruien’, het oude riool, ondergronds. We horen veel over de historie en de stad als leefgemeenschap. We eten ’s avonds in de mensa van de Universiteit van Antwerpen. woensdag We bezoeken het prachtige Museum Aan de Stroom (mas). We bekijken de stad van bovenaf en verdiepen ons in de wereldhaven. Wat doet zo’n belangrijke functie met een stad?

We vroegen de deelnemers naar wat ze zich over 10 jaar nog zullen herinneren van deze pelgrimsreis. Een greep uit de antwoorden: • De rondleiding door de Antwerpse ruien (riool). Gaaf zo’n plek waar je anders nooit zou komen… • De beproeving om een ‘eigen’ samenleving te creëren. (4 dagen met elkaar op een boot). Die hebben we doorstaan! • Gent! • Gommy, Tilbert en Zuster Maan. • Het bezoek aan de bisschop van Gent. Wij zenuwachtig, maar hij bleek heel aardig! • Het bezoek aan het Europees Parlement. Mede dankzij de bijzondere voorlichter die ons rondleidde. • Vier nachten met elkaar slapen op een 100 jaar oude tjalk. • De broeders in het klooster in Gent. We werden daar zo warm ontvangen. • Voor het eerst uitgaan. • De mooie architectuur in de steden die we hebben bezocht.

Op zaterdag 3 september is het feest in jeugd- en jongerenhuis Sneel ter ere van het 25-jarig bestaan. Wij nodigen iedereen die gedurende deze jaren betrokken is geweest als leiding, deelnemer, kerkenraadslid, dominee of ouder uit om met ons herinneringen op te halen en het succes van ons jongerenhuis te vieren. Alvast een paar steekwoorden: Wall of Fame, filmpjes, foto’s, Sneelquiz, praten, eten en dansen! Voor de gelegenheid wordt een aparte Facebookpagina aangemaakt genaamd ‘25 jaar Sneel’ en een e-mailadres in het leven geroepen: [email protected] Het is nog ver weg, maar je kunt je nu al aanmelden! We eten ’s avonds apart: iedereen regelt zelf, in groot of in minder groot gezelschap, een maaltijd. donderdag We zingen voor jarige Justijn. Met de trein naar Brussel. Hier bezoeken we allereerst het Parlamentarium: het eigentijdse museum over Europa. Hierna maken we een korte wandeling door de Eurowijk met Kees Blom (zoon van onze maatschappelijk werkster Ada) die werkt als trainee bij de permanente vertegenwoordiging van Nederland. Dan worden we ontvangen in het Euro Parlement. We worden rondgeleid door een bijzondere voorlichter: zijn kritische houding maakt veel los in de groep, maar het geeft stof tot nadenken/napraten. Dan nemen we de trein richting Gent. We verblijven in Jeugdherberg de Dracke, middenin het oude stadscentrum. vrijdag We verkennen 14e eeuws Gent met een gids. Daarna worden we hartelijk

ontvangen door paters Augustijnen van het Sint-Stefanusklooster. We maken kennis met de internationale opleidingsgroep, bestaande uit jonge mannen uit Afrika en Azië. Door middel van een stellingenspel komen we erachter dat zowel bij ons als bij hen grote verdeeldheid bestaat over thema’s als geloof, duurzaamheid en geld. Na een gezellige lunch in het klooster gaan sommigen van ons door naar de bisschop van Gent. Dat werd een bijzondere ontmoeting met een bijzonder geïnteresseerde, toegankelijke geestelijke. zaterdag Nog even de laatste souvenirs inkopen en dan haalt de bus ons weer op. Na een lastig gemanoeuvreer door de nauwe straatjes van de binnenstad, rijden we in 2,5 uur terug naar Haarlem. Bij Spaar en Hout staan de papa’s, mama’s en partners ons op te wachten. Benieuwd naar wat we hebben meegemaakt. •

Sneel is de verzamelnaam voor het jeugd- en jongerenwerk van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem (vdgh). Er wordt van alles georganiseerd, voor iedereen van 4 tot 30+. Kijk voor het gehele aanbod op www.sneel.nl bij ‘groepen’. Op vrijdag is Sneel speciaal voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Gezamenlijk avondeten en daarna een verrassend programma. Wat kun je verwachten? Elke week een knotsgekke, spectaculaire en creatieve activiteit: een spel, samen iets maken of ergens heen. Soms zet het thema je aan het denken… Iedereen is welkom. Kom eens vrijblijvend kijken of meedoen. Jeugd- en jongerenhuis Sneel Peuzelaarsteeg 4 2011 hv Haarlem, 023 534 34 08 [email protected]

in degang

v.l.n.r. Boudewijn Bach; Maria Hansen van de Stadsschouwburg en Philharmonie; Baud Schoenmaeckers van het Seinwezen en Jack van der Hoek, gedeputeerde van Duurzaamheid, Energie en Cultuur.

verstand gebruiken’, zegt Boudewijn Bach (links op de foto) de voorzitter van de commissie. Hij keek samen met anderen naar slimme oplossingen die het comfort verhogen en het energiegebruik verlagen: ‘Het begon met simpele zaken als hoogwaardige tochtpreventie en deurdrangers. Met een investering van een paar tientjes bleek je heel veel resultaat te behalen. En ook door bepaalde kamers en plaatsen vooral lokaal te verwarmen konden we veel winst boeken.’

de duurzame kerk Nominatie voor duurzaam erfgoed

De Provincie Noord-Holland heeft in het kader van de campagne ‘Voor de Eeuwigheid’ de Duurzaam Erfgoedprijs 2016 ingesteld. Er deden 25 monumenten mee. Tien bleven er over en werden genomineerd voor de prijs. Daaronder onze eigen Grote Vermaning, die dankzij de inspanning van de commissie Bouw en Onderhoud, de laatste jaren een duurzaamheidsslag heeft gemaakt. ‘Het goede doen en je gezond

De werkzaamheden werden veelal uitgevoerd door vrijwilligers. Bach: ‘Misschien niet de snelste manier. Maar de voldoening is groot doordat veel mensen daadwerkelijk bijdragen aan de verduurzaming van ‘hun’ gebouw. We hebben ook veel buitenkerkelijke activiteiten die nu op een comfortabele manier kunnen plaatsvinden.’ Uiteindelijk werden er ook meer ingrijpende maatregelen genomen, zoals de aanschaf van spaarlampen in de historische armaturen, waarvoor we alleen in het buitenland nog bajonetpeertjes konden krijgen.’ Op het dak werden ook nog eens 30 zonnepanelen geplaatst. Bach: ‘Dat laatste gaf behoorlijk wat problemen. Er was veel overleg met mensen van de Welstand en de Monumentenzorg over panelen op een historisch dak. Uiteindelijk is het gelukt en besliste de wethouder dat het duurzaamheidsbelang boven afspraken over monumentenbeheer ging.’ •

11 foto’s: Gert Jan Pos

actueel

foto: Boudewijn Bach

10

Bart Schoofs Peter van Heirseele

Aimée de Jongh Peter Pontiac

hoera voor Fredeshiem!

door Frits Hoogewoud

Teamgeest en energie: vakantieweek even succesvol als het Nederlands elftal. De afgelopen drie jaar heeft Gert Jan Pos bijna elke week een foto gemaakt van een (strip)tekenaar. Een selectie door Evelien Henstra van deze portretten wordt geëxposeerd.

Gang-talk

Eén tekenaar per week • Gert Jan Pos

Op de foto hiernaast interviewt Bart Breukel van Radio nh onze exposant Arie van ‘t Riet. Het is al zijn tweede radio-interview. Arie was al eerder te gast in ‘Met het oog op morgen’. De opening van zijn expositie ‘Uit Straling • Röntgenpoëzie’ mocht ook rekenen op een volle kerk en op veel positieve reacties. In de planning staat een bezoek met de surveillanten van Fotogalerie De Gang aan zijn atelier in De Lutte bij Deventer. Arie zal hen live laten zien hoe hij zijn werk maakt. •

Gert Jan is docent Illustratie aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en is werkzaam als fotograaf, uitgever en curator. De afgelopen jaren fotografeerde Gert Jan – als zelfgeformuleerde opdracht – bijna wekelijks een (strip)tekenaar, waarbij sommige tekenaars meer dan eens poseerden. In totaal zijn meer dan 110 tekenaars geportretteerd. Een selectie van de portretten zal tijdens de 2016-editie van de tweejaarlijkse stripdagen in Haarlem te zien zijn in Fotogalerie De Gang. Het bijzondere van strips is het doorlopende karakter: ‘Het unique selling point van strips is dat het wordt vervolgd’, aldus Gert Jan. Het is geen makkelijk vak om striptekenaar te zijn.

Het is veel werk om een strip te maken en het levert weinig op; dat vraagt doorzettingsvermogen en hard werken. ‘Je moet heel eigenwijs zijn om striptekenaar te worden en je moet het echt doen omdat je het leuk vindt.’ de tekenaar in een context De foto’s zijn geen klassieke portretfoto’s van een tekenaar die achter de tekentafel staat, maar de tekenaars worden in een context geplaatst. Ze zijn gefotografeerd in een omgeving die iets vertelt over hun thematiek, hun hobby’s en hun habitat. Daarbij doet zich fotografisch de vraag soms voor hoeveel achtergrond en omgeving is toegestaan om het nog een portretfoto te mogen noemen.

Bij de expositie zullen 52 foto’s te zien zijn, voor elke week van het jaar één, gerangschikt volgens de seizoenen. Joost Swarte, initiatiefnemer van de stripdagen Haarlem en zelf ook geportretteerd, zal de opening van de expositie verzorgen. • Stripdagen Haarlem 2016 zijn van 3 t|m 12 juni (www.stripdagenhaarlem.nl). De foto’s van Gert Jan Pos zijn te zien in Fotogalerie De Gang van 14 mei tot 17 juli. Op donderdag 2 juni om 16.00 uur wordt de expositie geopend in de kerkzaal van de Doopsgezinde Gemeente, ingang Grote Houtstraat 43. Aansluitend kunt u het werk bezichtigen in aanwezigheid van de fotograaf (www.fotogaleriedegang.nl).

12

mijn favoriete bijbelgedeelte

wel en wee

mededelingen wijk zuid

Heilige Schrift – gewone mensen

Wanneer dit nummer verschijnt ligt die hele vroege Pasen al achter ons en bereiden we ons voor op de laatste maanden van dit seizoen. In april en mei zijn de koffieochtenden weer gepland op de eerste dinsdag van de maand. Dinsdag 5 april zal tijdens deze koffieochtend ook het wijkoverleg zijn. We kijken dan terug op 2015 en blikken vooruit op het komende seizoen. We hopen dat veel mensen met ons meedenken en wensen kenbaar maken voor allerlei activiteiten. Woensdag 13 april en woensdag 11 mei komen de leden van Mennonitica bij elkaar. Dinsdag 19 april en dinsdag 17 mei is er om 10.00 uur Bijbelkring in de Kleine Vermaning. Als afsluiting van het winterseizoen organiseren we op zaterdag 21 mei vanaf 16.00 uur onze jaarlijkse wijkbarbecue. Nadere gegevens hierover volgen nog. Mocht u zich al willen opgeven, dat kan bij Corrie Grimme, 025 241 36 57, of stuur een mailtje: [email protected]. Natuurlijk zijn er de kerkdiensten waar we velen van u hopen te begroeten. Els de Haas-Misset

Filip Bosscher is architect en docent bouwkunde. Hij is lid van de commissie Bouw en Onderhoud en van de teez-groep.

wijk noord Marcus 5:6-8, Naardense bijbelvertaling Als hij Jezus ziet, van verre, rent hij (op hem af) en brengt hem hulde; krijsend zegt hij met grote stem: ‘wat is er Filip Bosscher Deze tekst heeft de teez-groep, onder leiding van ds. Bart Stobbelaar en ds. Alexandra Breukink, in de Elzas besproken. De tekst is ongelofelijk beeldend en het zou me niks verbazen als lieden als Caravaggio, Rembrandt en Scorsese (van The Godfather) heel graag deze scène hadden willen verbeelden. Belangrijke ervaring bij de bespreking van deze tekst is het stap voor stap ‘afpellen’ van wat er gebeurt. Wat me het meest fascineert is het effect van

tussen mij en jou’ (1 Kon. 17,18), Jezus, zoon van God de Allerhoogste?– ik bezweer je bij God, kwel mij niet! Want Jezus hééft tot hem gezegd: kom eruit, onreine geest, uit deze mens!

een soort paradigmashift. Een soort klik in je hoofd. Alles ziet er anders uit dan je had gedacht. Nou dat gebeurt verschillende keren in deze zelfde tekst. We lezen de tekst in het Engels en het Frans. Na een eerste lezing komen er wat eerste gedachten. De eerste vraag (van Bart) is altijd: ‘Wat valt je op?’ In de regel valt ons heel weinig op, alsof we nog niet helemaal wakker zijn. Maar na wat gesprekken gebeurt er altijd iets, alsof je zonder enige aanleiding in zo’n scène duikelt: een grot, een geketende mens komt

aanrennen, gaat meteen schreeuwen, ziet als eerste dat Jezus de zoon van God is, wil niet lastig gevallen worden en heeft een onreine geest… Oeps! Dan valt, voor mij opeens het kwartje, deze mens is geketend (hij heeft een besmette adem, zo staat het er in het Frans) maar hij ziet Hem als eerste! Deze mens wordt (met opzet) van een besmette adem voorzien; besmet ‘gesou≥eerd’ (besmet ingefluisterd)… om Hem te kunnen zien! •

Op donderdag 14 april a.s. is de bijbelcursus o.l.v. ds. Alex Noord van 10.30 tot 12.00 uur. Op donderdag 19 mei is de volgende cursus op dezelfde tijd. Op 17 april na de dienst met ds. Ruth Hoogewoud, willen wij weer een Mennolunch organiseren. U kunt zich hiervoor opgeven in de Mennokapel zelf waar een intekenlijst klaarligt, of u kunt bellen: 023 538 45 69. De volgende dienst is op zondag 1 mei, waar ds. Alle Hoekema voorgaat. Anke Jonker haarlemse hofjes Er zijn een aantal hofjes in Haarlem die nauwe banden hebben met de doopsgezinde gemeente. De regenten blijven meestal heel lang aan, maar nu zijn er toch een paar wisselingen.

• Wijnbergshofje: per 1 september 2015 is Anna van der Meer afgetreden, de nieuwe voorzitter is Mieke HommesBlaas. • Zuiderhofje: Alweer een tijd geleden is Nel de Ruig afgetreden. Nieuw benoemd is Nathalie Bienfait. • Bruiningshofje: per 1 april 2016 is Anke Jonker afgetreden. Zij geeft het stokje over aan Nathalie Bienfait. We bedanken allen voor hun jarenlange inzet en wensen de nieuwe regentessen veel wijsheid bij hun taak. suveillanten gezocht De Gang, onze fotogalerie, leeft vooral van de bezoekers en de surveillanten. Zonder hen gaat het niet. De surveillanten laten ook vaak de kerk zien en niet zelden ontstaan er zo boeiende gesprekken. Wij zoeken enkele nieuwe surveillanten: 023 525 53 80. Frans Linssen archief en bibliotheek Wie waren er lid van Deining? Hoe was het precies 100 jaar geleden in de vdgh? Wat weten we van Dr. Jacobus van Zanten? Wie zaten er ook op mijn Doopsgezinde school? Wie schrijft de geschiedenis van het Doopsgezind Koor? Voor deze en andere vragen is iedere dinsdag en woensdag de bibliotheek/ het archief van de vdgh geopend van 9.00 tot 17.00 uur. Voor het inzien van

13

boeken, prenten en archiefstukken kunt u het beste eerst een afspraak maken met Mechteld Gravendeel, bibliothecaris/ archivaris, 023 551 23 51.

collectes • april Kinderfonds van het Ronald Mc Donaldhuis. Dit fonds beheert een aantal logeerhuizen in Nederland, bedoeld voor ouders om bij hun ziek kind te zijn. Zij bestaan al ruim 30 jaar. Hun visie is: ervoor zorgen dat een ziek kind of kind met beperking zich geborgen en veilig voelt door de aanwezigheid van ouders. Zij zijn gericht op het welzijn van de kinderen, ze waarderen betaalde en onbetaalde krachten in de organisatie, zijn transparant en ethisch verantwoord. Ook leden van onze doopsgezinde gemeente hebben ervaren hoe dit het welzijn en de gezondheid van hun kind en/of kleinkind heeft bevorderd. • mei Het vredeswerk van Diet Koster op de Gazastrook, de Westbank. Al jarenlang steunen we haar en ze blijft deze steun nodig hebben. Een aantal jaren geleden heeft Diet Koster bij ons verteld over haar werk met Palestijnse kinderen, die zij opvangt in een huis. opbrengst collectes januari en februari • Centrum € 483,25 • Zuid € 136,81

koffers voor vluchtelingen Met een plastic zak met spullen kwamen ze naar Haarlem, maar met een koffer of weekendtas vertrekken ze weer. Via de Welkom Winkel van het Rode Kruis hebben ze dan inmiddels wat kleren en andere spullen. Bewoners van De Koepel verblijven hier meestal zo’n 2 à 3 maanden. Straks komen er ook nog eens zo’n 350 mensen in De Boerhaave. Ons doel is dat ze allemaal met een goede koffer hun reis op weg naar een status kunnen vervolgen. Daarom een oproep aan iedereen om zoveel mogelijk koffers, rugzakken en weekendtassen (in goede staat) naar de kerk te brengen. Dat kan met Palmpasen, met Pasen en op de zondagen 3 en 10 april. Daarna brengen we alles naar De Koepel. Als u geen koffer o.i.d. hebt kunt u ook geld doneren: het rekeningnummer voor giften is abn-amro-rekening nummer nl82 abna 0561234876 t.n.v. vdgh, Haarlem. Graag vermelden: ‘koffers’.

>>

14

wel en wee • Noord € 53,90 • Nieuw Wereldhuis, Stem in de Stad € 511,57 • Orangutan Rescue € 117,38 • Kinderen van Cairo € 319,95 • Reisfonds dg Wereldcongres € 179,42 Menno Meets Jansje Menno Meets Jansje zoekt chauffeurs. In het vorige nummer van Doopsgezind Haarlem hebben we uitgebreid aandacht besteed aan dit nieuwe project. Inmiddels is het op 18 maart van start gegaan: iedere vrijdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur is er ontmoeting, gezelligheid en de kans de handen uit de mouwen te steken. Er worden stoelzitjes en ‘troostdoekjes’ gemaakt die in Jansje verkocht gaan worden. De winst gaat naar een Daycarecentre in Nepal. Ook zijn er spelletjes en kunt u komen om gewoon even bij te praten. Gastvrouwen ontvangen iedereen hartelijk! Opgeven is niet nodig, u komt wanneer het uitkomt. Alleen wie niet op eigen gelegenheid kan komen, belt uiterlijk dinsdag met Ada Blom 023 551 32 01.

in memoriam Jan de Geus Op 16 januari overleed, 88 jaar oud, Jan de Geus, echtgenoot van zr. Tiny de Geus-Rodenberg. Een rustige, gemoedelijke man, die van het leven genoot. In de Jephtastraat was hij een buurman zoals iedereen zich zou

uit de kerkenraad wensen en in de familiekring iemand met verhalen, maar daarnaast met zorg voor de ander, en met wijsheid als problemen opgelost moesten worden. Vaak kwam hij met zijn vrouw mee naar de Mennokapel, zolang dat mogelijk was, en velen herinneren zich de prachtig gecalligrafeerde kerstkaarten, die hij je stuurde. We wensen zijn vrouw Tiny, zeker nu ze vanwege haar eigen gezondheid onmogelijk thuis kan blijven wonen, heel veel sterkte. Gelukkig helpen haar zoon en schoondochter haar heel trouw en met veel liefde. Moge ze ervaren, dat de Eeuwige haar bijstaat in deze moeilijke maanden. Alle Hoekema in memoriam mw. E.C. van Welt-Horeman Begin februari overleed Emy van Welt, oud koster van onze Grote Vermaning en actief lid van de vdgh. Wij hebben in een bomvolle kerk afscheid van haar genomen. Emy was al enige jaren ziek, maar zij droeg haar lot op een bewonderenswaardige wijze. Half januari ging dat niet meer en vanaf dat moment namen de kinderen de zorg op zich. Zo kon zij in haar eigen huis inslapen. In de dienst spraken haar dochters, de kleinkinderen staken kaarsen aan, er klonk gitaarmuziek, er werd viool gespeeld. Bij het afscheid in Westerveld werd er zelfs een dans opgevoerd op toepasselijke muziek. We zagen haar leven in foto’s voorbijglijden. Het was al met al een mooi en waardig afscheid, van een mens die

Op 18 maart ging het project ‘Menno meets Jansje’ van start. Vaardige handen gaan hip breien en bijzonder borduren voor het goede doel: een kinderhuis in Nepal. Maar het gaat ook om gezelligheid en bijpraten. Elke vrijdagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur bent u welkom, thee en koffie staan klaar.

zeer betrokken en soms ook een klein beetje tegendraads in het leven stond. Haar nagedachtenis zij haar kinderen en kleinkinderen, maar zeker ook de vdgh tot zegen. ds. Herman Heijn in memoriam Fouk Kaars Sijpesteijn Op 14 januari 2016 overleed Fouk, de echtgenote van George Kaars Sijpesteijn. Haar ziekte kwam als donderslag bij heldere hemel. Ze was eigenlijk nooit ziek. Gelukkig kon zij nog op een goede wijze haar 80-ste verjaardag met veel dierbaren vieren. Na kerst en nieuwjaar ging het bergafwaarts. De uitvaart vond, op haar verzoek, in kleine kring plaats o.l.v. ds. Van der Meer. Na afloop was er gelegenheid tot condoleren in Groenendaal, waar velen elkaar troffen. Wij wensen vooral George veel sterkte bij het dragen van dit grote verlies. ds. Herman Heijn in memoriam Marijke Huijsman Marijke had veel contact met ds. Schlette, wat veel voor haar betekende. Zij nam ook deel aan enkele kringen. Het leven viel haar zwaar. Later was het vooral Ada Blom die haar begeleidde. Zij is in het hospice in Hoofddorp liefdevol verpleegd en overleden en mag nu toeven in de rust van Gods vrede. ds. Herman Heijn overleden • mw. M.M.M. Huijsman-Postma, 14 januari 2016, leeftijd 69 jaar te Hoofddorp • mw. E.L. Kaars Sijpesteijn-Keeman, 14 januari 2016, leeftijd 80 jaar te Vogelenzang • dhr. J. de Geus, 16 januari 2016, leeftijd 88 jaar te Haarlem • mw. E.C. van Welt-Horeman, 5 februari 2016, leeftijd 84 jaar te Haarlem • mw. A.C. Band-van Dort, 17 februari, leeftijd 88 jaar •

door Alle Hoekema

de Heerenkamer De Kerkenraad kwam in februari en maart bijeen, zoals altijd op de eerste donderdagavond van de maand. Traditiegetrouw meldt de koster ons om kwart voor acht, dat het tijd is om te beginnen (wanneer zou zo’n traditie ingesteld zijn: al in de tijd van koster Rentjes? Of tijdens het bewind van meneer Zeilmaker?). En dan wordt er hard gewerkt. De vergaderingen van begin februari en maart duurden niettemin betrekkelijk kort, mede omdat enkele kerkenraadsleden door ziekte verhinderd waren. In februari spraken we over de resultaten van het gesprek dat enkelen van ons met de vrijwel voltallige kerkenraad van de Amsterdamse zustergemeente hadden. Er zijn nogal wat verschillen in structuur van beide gemeenten, maar niettemin was het een nuttig gesprek. Ook spraken we over een in alle opzichten ‘nette’ afwikkeling van de overdracht van de Mennokapel aan – hopen en verwachten we – de Gallenkampstichting. De mogelijkheid om daar incidentele bijeenkomsten van onze wijk of onze gemeente te houden blijft gewaarborgd. Over de laatste reguliere dienst in juni hebben we binnenkort overleg met het wijkbestuur. De Van Braghtzaal wordt eind maart geschilderd en we hebben, mede dank zij een genereuze gift van ‘bevriende zijde’ nieuwe stoelen en verrolbare tafels besteld. De renovatie van Frankestraat 18 gaat zeer binnenkort beginnen; een behoorlijke maar onvermijdelijke kostenpost.

Als alles ergens komende zomer klaar is, kan het pand worden verhuurd. En dan waren er nog een behoorlijk aantal kleinere punten, die afgehandeld moesten en konden worden in de afgelopen maanden: de vervanging van onze jeugdwerkster Jonna Becker (wegens zwangerschapsverlof); het Paasontbijt in de Grote Vermaning; de toestemming om de kerk beschikbaar te stellen voor een maaltijd voor circa 100 vluchtelingen (aangeboden door een aantal cateraars en restaurants in de stad); de mogelijkheid om via het invullen van een formulier belastingvoordeel te krijgen als vrijwilliger van onze kerk (‘schenken in natura’ heet dat); de komst van een groep vrienden uit de Elzas in het weekend van 3 april, die ook mee doen aan de dienst in dat weekend en het Korenlint tijdens de Open Monumentendagen in september Het ging niet steeds om lastige onderwerpen, maar ze vergden wel aandacht en zorgvuldig beraad. En dat zal in de komende maanden en jaren ook zo zijn. Daarom zoeken we versterking van onze kerkenraad en ook van de ‘zware’ commissie, die onderhoud, verhuur en vernieuwing onder zijn hoede zal nemen. Intussen zijn nieuwe activiteiten begonnen zoals ‘Menno meets Jansje’ (elke vrijdagmiddag: u bent hartelijk welkom) en we kijken al uit naar het zomerprogramma en het Internationale Orgelfestival. Kortom, we proberen een aantrekkelijke en gastvrije gemeente te zijn. Dat zien we ook: het kerkbezoek in de Grote Vermaning neemt lijkt het toe. Kom ook eens, als u zich daarvan wilt overtuigen. •

15

16

agenda

kerkdiensten zondag 10 april Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn Nieuwe Kring mw. ds. L.C.M. Blomjousde Buy Wenniger zondag 17 april Kleine Vermaning ds. H.S.J. Heijn Mennokapel ds. R.M.M. HoogewoudVerschoor zondag 24 april Grote Vermaning ds. A.J. Noord Nieuwe Kring ds. E.H. Cossee zondag 1 mei Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn Kleine Vermaning zr. R. VerheusNieuwstraten Mennokapel ds. A.G. Hoekema zondag 8 mei Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn themadienst (zie p. 4) zondag 15 mei Pinksteren Kleine Vermaning ds. A.J. Noord donderdag 19 mei Pinksterviering Spaar & Hout ds. Alex Noord en diaken E. Fennis, 15.00 uur zondag 22 mei Grote Vermaning ds. A.J. Noord zondag 29 mei Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn Nieuwe Kring ds. J.F. Goud zondag 5 juni Grote Vermaning ds. A.J. Noord Kleine Vermaning ds. B.J. Stobbelaar

colofon

Doopsgezind Haarlem is een twee-maandelijkse uitgave van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem redactie Jonna Becker, Herman Heijn & Willemien Ruygrok druk Drukkerij Trepico, Hooglanderveen foto’s Herman Heijn, tenzij anders vermeld oplage 1.100

aanvang 10.30 uur, tenzij anders aangegeven

zondag 12 juni Grote Vermaning ds. H.S.J .Heijn themadienst adressen Grote Vermaning Frankestraat 24, 2011 hv Haarlem Kleine Vermaning Postlaan 16, 2101 ve Heemstede Mennokapel Indischestraat 190, 2022 vz Haarlem De Nieuwe Kring Oscar Mendliklaan 3, 2111 as Aerdenhout Spaar en Hout Kleine Houtweg 139, 2012 cg Haarlem vervoer naar de diensten Op de 2e en de 4e zondag van de maand kunt u vóór de dienst worden opgehaald. Uiterlijk vrijdag vóór 21.00 uur contact opnemen met: Ineke van Veen 023 524 24 39 of met Corrie Grimme 025 241 36 57 In de Grote Vermaning is vaak hummeltjesoppas aanwezig, in ieder geval op de 2e en 4e zondag van de maand.

versterkende ontmoetingen tussen joden, christenen, moslims en humanisten in Haarlem. Met interviews, muziek, minicolleges, kunst, film en lekker eten uit de Wereldkeuken. Kom ook, en neem iemand mee! datum: zondag 17 april tijd: 13.30-17.30, locatie: Nieuwe Groenmarkt 22. toegang: € 5,– kaarten aan de deur www.stemindestad.nl

Palletweg 9, 2031 DD Haarlem Al sinds 1928 een begrip Bel voor een vrijblijvende offerte 023 532 19 75 of kijk op www.egginkschilders.nl

gebedsgroep en -intenties Iedere 2e en 4e zondag van de maand is er voor de dienst in de bibliotheek een gebedsgroep. U kunt binnenlopen vanaf 10.00 uur. Gebedsintenties voor de voorbeden kunt u sturen naar: [email protected] tweede Dag van Hoop Na het succes in 2015 organiseert Stem in de Stad op zondagmiddag 17 april opnieuw de Dag van Hoop: een spetterend festival met hartontwerp & opmaak Susan de Loor, Kantoordeloor Haarlem Het volgende nummer verschijnt op 4 juni 2016, kopij uiterlijk vóór 10 mei zenden aan: [email protected] of aan vdgh Frankestraat 24, 2011 hv Haarlem, telefonisch contact 023 532 18 83.

Twijnderslaan 3, 2012 bg Haarlem (023) 528 90 14 [email protected] Installatie en onderhoud van: • lood- en zinkwerk, dakbedekkingen • gas- en waterinstallaties • sanitaire installaties • centrale verwarming en riolering Lid van uneto-vni Een vrijwillige bijdrage voor Doopsgezind Haarlem is welkom op rekeningnummer nl82 abna 05 61 23 48 76 t.n.v. de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem, o.v.v. ‘Doopsgezind Haarlem’. © vdgh 2016