2 3
februari | maart 2015
Jansje in Nepal
twee-maandelijks blad van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem
8 2 Serious 4 naar kerst Ethiopië Marcus kort 2 overdenking 3 in De Gang 5-7 jeugd 10-11 mededelingen 13-14 de Heerenkamer 15 kerkdiensten 16
foto: Lukas Göbel
12
www.vdgh.nl
2
kort nieuws
de Cantorij • Op donderdag 12 maart is er, net als in de adventstijd, een korte vesper. Even op adem kunnen komen op winkelavond in De Gang. Ditmaal rond het thema ‘Stilte’. Cantor Jan Marten de Vries speelt enkele preludes uit zijn nieuwe muziek Into Silence , 12 preludes. Het zijn ‘twaalf manieren om stilte te bereiken’, die hij onlangs op cd heeft gezet. De Cantorij zorgt voor enkele liederen. Meezingen kan, aanvang 19.30 uur. Bart Stobbelaar | teez
Marcus kort aflevering 30: overkant
Weer zo’n woord in Marcus dat niet opvalt en misschien toch wel speciale aandacht behoeft. Marcus gebruikt het woord overkant zeven maal; dat alleen al! Met ‘de overkant’ wordt bedoeld het Overjordaanse, de streken ook van Tyrus en Sidon. Wat zich afspeelt aan deze kant, genezingen, broodvermenigvuldiging, gesprekken, dat speelt zich ook af aan de andere kant. Vaak vertelt Marcus gelijksoortige gebeurtenissen twee maal; een keer aan deze kant, de andere keer aan de overkant. Opvallend is echter dat eerst de overkant naar Jezus toe komt. ‘Zij hoorden van hem en gingen naar hem toe’ (Mc.3:8).
overdenking
• Op Palmzondag 29 maart, zingt de Cantorij in de dienst in de Grote Vermaning twee kleine cantates van Constantin Christian Dedekind (1628-1715): ‘Bereitet dem Herrn den Weg’ en ‘Gelobet sei, der da kommt’. Cantates voor koor, continuo en twee solostemmen. • Op woensdag 1 april, in de Stille Week, is er in de Grote Vermaning een Passieconcert door cantor Jan Marten de Vries: hij speelt de pianosoloversie van de ‘Via Crucis’, de kruisweg langs de Even later is het Jezus zelf die met zijn leerlingen vertrekt naar de overkant. Het is laat, de zon was ondergegaan, Jezus slaapt, de storm steekt op, angst, wij vergaan. De storm wordt gestild, een vraag van Jezus naar hun vertrouwen. ‘Waarom vertrouw je niet?’ (Mc.4, 35vv). Door de woorden avond, storm en overkant krijgt het geheel een extra dimensie. De overkant is niet zomaar de overkant, maar misschien wel een richting van denken. De overkant, in dit geval het ‘niet eigene’, het vreemde, dé vreemde, het Overjordaanse, is niet anders dan die andere overkant waarnaar weer teruggegaan wordt, Galilea. Het woord overkant krijgt de trekken van waar de missie van Jezus en zijn discipelen voor staat, rijk van God, heelheid, vrede. Die overkant, de situatie waarin ieder tot zijn recht komt en tot zijn recht geroepen wordt, lijkt steeds te wijken, want de omstan-
veertien staties van het lijden van Christus, van Franz Liszt (1811-1886). Liszt maakte hierbij bijzondere muziek. In dit stuk heeft Liszt de noten van het Bach-koraal ‘O Haupt voll Blut und Wunden’ verwerkt dat door de Cantorij zal worden gezongen. Aanvang 19.30 uur, de toegang is vrij. • Op Witte Donderdag 2 april zingt een klein vocaal ensemble uit de Cantorij mee in de Avondmaalsdienst in de Grote Vermaning. Aanvang 19.30 uur. ds. A.J. Noord en ds. H.S.J. Heijn gaan samen voor in deze dienst. •
digheden, de waan van de dag, lijken als een storm een bedreiging voor de vrede en de liefde en de heelheid van bestaan. Tot zeven maal toe klinkt dat woord overkant. Het is een heen en weer laveren, over die zogenaamde grens van het dreigende water. Of die overkant ooit echt, eens en voorgoed, bereikt wordt is de angstige vraag, want ‘hij’ slaapt, ofwel het lijkt alsof er nooit een einde komt aan de waan van de dag en de absurditeit van het bestaan. Vertrouwen, zegt Jezus tegen zijn leerlingen, daar gaat het om. Of, zoals Muus Jacobse dicht (lb 1973, Gezang 56): Ga in het schip, zegt Gij, steek van het strand. Vaar tegen wind en tij, vaar naar de overkant, wacht daar op Mij. •
door Herman Heijn
kinderen van één vader Het jaar 2015 wordt een gedenkwaardig jaar, want van 21 tot 26 juli wordt er in Harrisburg, Pennsylvania, USA, het 16e Doopsgezind Wereldcongres gehouden.
Ook uit onze gemeente zullen er jongeren en ouderen aan het Wereldcongres deelnemen. Het begon ooit in 1925 in Bazel met zo’n 70 deelnemers, tegenwoordig komen er tussen 7000 en 10.000 mensen uit alle delen van de wereld. Doopsgezinden komen samen om te vieren, om te leren, om workshops te bezoeken, maar vooral om elkaar te ontmoeten. Er ontstaan nieuwe contacten en mensen inspireren elkaar met hun geloof. globaal netwerk Doopsgezinden, en ook onze gemeente, kennen een uitgebreid wereldwijd netwerk. Van dat netwerk wordt bovendien veel gebruik gemaakt, het werkt namelijk inspirerend. Onze teez-bijbelstudiegroep heeft bijvoorbeeld contacten met Zambia, met de Elzas en via een conferentie in Ethiopië met veel andere Afrikaanse landen. De Wereld van Jansje is actief in Nepal en terwijl u dit leest worden de koffers gepakt om af te reizen naar Indonesië. Op Java is Apikri actief, een coöperatie van kleine fairtrade ondernemers. Zij leveren al jaar en dag aan de doopsgezinde Amerikaanse en Canadese fairtrade organisatie. Een samenwerking tussen hen en Jansje ligt dus voor de hand. bijbelklasje Waarom werken deze contacten toch zo inspirerend? Dan moet ik allereerst denken aan mijn jeugd. Als een soort statement werd het bijbelklasje van de Nederlandse
Protestanten Bond in Rhenen afgesloten met het zingen van ‘Kinderen van één Vader, zijn wij allemaal’. Dat was in een tijd van rassenrellen in Amerika en opkomende Apartheid in Zuid-Afrika, de tijd van Koude Oorlog en de kersverse Berlijnse muur een teken van hoop. Gods wereld is anders dan de onze, God scheidt niet, maar verbindt.
Joden en Grieken, mannen en vrouwen, vrijen en slaven, allen zijn welkom in de gemeente van Christus waarin zij als ‘Kinderen van één Vader’ mogen samen zijn. Paulus Deze gedachte stamt oorspronkelijk van Paulus. En juist Paulus staat vanwege deze gedachte opnieuw in de belangstelling. Niet alleen bij theologen, nee vooral bij filosofen. Paulus denkt namelijk universeel, hij gelooft dat God over de scheidslijnen heen mensen verbindt. Joden en Grieken, mannen en vrouwen, vrijen en slaven, allen zijn welkom in de gemeente van Christus waarin zij als ‘Kinderen van één Vader’ mogen samen zijn. •
3
4
terugblik
in de gang
5
Jansje in Nepal Lukas Göbel & Theo Captein
Serious kerst Haarlem stond in december op z’n kop vanwege Serious Request. Ook wij voerden actie voor het goede doel en het goede doel werd in De Gang getoond. Resultaat: een bijdrage van meer dan A 32.000,–. De wereld van Jansje organiseerde met sterrenkoks en heel veel anderen een benefiet-diner in onze kerk. De Sneeljeugd voerde de actie genaamd Serious ReKerst. Er was een benefiet-concert en er werd gecollecteerd. Daarnaast zijn er heel veel mensen zomaar even onze kerk binnen gelopen om stil te staan bij het onderwerp waar het allemaal om ging: vrouwen en meisjes die het slachtoffer zijn van seksueelgeweld in conflictgebieden. •
Expositie fotogalerie de gang 16 maart t/m 23 mei 2015 Opening op zaterdag 14 maart 16.00-18.00 uur Fotogalerie De Gang Grote Houtstraat 43 2011 sc Haarlem www.fotogaleriedegang.nl
>>
in de gang
in de gang
Lukas Göbel & Theo Captein
door Zinzy Geene
Voor degenen die tijdens het gemeenteweekend de lezing van Jansje bijwoonden is het inmiddels geen geheim meer. In september van 2014 brachten directeur Claudia Stefanutto en styliste Linda Dijkslag twee bijzondere weken door in Nepal. Om hun reis en productieproces te documenteren vroegen ze fotografen-filmmakers Theo Captein en Lukas Göbel om mee te reizen. Het resultaat: een verhelderend, kleurrijk, eerlijk en soms ontroerend portret van het prachtige voorbeeld van Fair Design dat Jansje heet.
‘De kijker ziet het verhaal door onze ogen, maar we willen hem of haar niet in een hoek duwen’, aldus Lukas. Naast korte films als Bingo, een geweldige korte film die u op internet kunt vinden, besteden ze tijd aan projecten als de reis met Jansje.
Een multimediaduo Lukas Göbel studeerde in 2000 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en sindsdien werkt hij als freelance fotograaf. Theo Captein studeerde er enkele jaren later af in de documentaire fotografie en film. Hij liep stage bij Lukas en aansluitend daarop zijn ze vanuit hun gezamenlijke visie op en interesse in fotografie gaan samenwerken. ‘Wat gebeurt er als we onze stijlen, die elkaar overlappen maar ook verschillen, samenbrengen?’ vroegen ze zich af. Samen werken ze voornamelijk aan documentaire projecten. Al snel werd duidelijk dat ze een voorkeur delen voor de humoristische, licht absurdistische setting. Korte films, zo zeggen ze zelf, waarbij ze zichzelf overgeven aan het toeval.
Op reis naar Nepal In eerste instantie was Jansje op zoek naar een fotograaf, maar gelukkig werd al snel besloten om tijdens de reis ook te filmen. Een goed besluit, zo zult u kunnen zien, want het leverde prachtige beelden op. Lukas, die al eerder met Herman Heijn had samengewerkt aan een doopsgezind project, was al bekend in De Gang en toen hij Theo erbij vroeg, was ook die meteen enthousiast. Het bleek een geweldige en ook spannende reis, zegt Theo: ‘met enige voorbereiding verlieten we Nederland en onderweg veranderden de details soms nogal snel.’ Dat vroeg om een sterk aanpassingsvermogen. ‘We hebben ons echt laten leiden door de reis die Claudia en Linda maakten.’
Voor Lukas en Theo was het een geheel nieuwe manier van werken. Lukas: ‘we trokken langs projecten waarmee Jansje een samenwerkingsverband heeft. Ondertussen filmden en fotografeerden we onderweg alles tegelijkertijd.’ Vooral op technisch gebied betekende dit keuzes maken. Waar ze normaal gesproken als elkaars co-regisseur werken, besloten ze dat Lukas ging fotograferen en Theo zou filmen. Bijzondere projecten De tocht bracht hen via kleine weggetjes en lange autoritten langs de mensen met wie Jansje samenwerkt. Een goed voorbeeld van het Fair Design-concept is een metaalwerkplaats, waar Jansje haar prachtige engelenvleugeltjes (voor in uw kaarsen) laat maken. Daar werkt een familie samen om mooie producten van hoogwaardige kwaliteit te produceren. Mooi is dat wij ervan kunnen genieten, maar nog beter is dat de intelligente dochter van het gezin nu Medicijnen kan studeren. ‘Daar zijn deze mensen ongelofelijk trots op’, aldus Lukas. Theo voegt toe: ‘Dat is ook wat we met deze expositie willen laten zien. Wat betekent “fairtrade” nou in de praktijk?’ Als je het dichtbij laat komen en het productieproces inzichtelijk maakt, wordt het voor de koper des te meer duidelijk dat Jansje heel unieke artikelen verkoopt. De mannen hadden besloten om tijdens het werk aan dit project een korte film te maken. Geheel geleid door het toeval ontdekten ze een dovenschool in Kathmandu, vol
enthousiaste, vrolijke leerlingen. De ontmoeting sloot mooi aan bij het verhaal dat ze maakten over het Amsterdamse Eetlokaal LT, waar dove medewerkers uw bestelling opnemen. Hun betrokkenheid bij de school tijdens deze reis bracht de dames van Jansje ook weer wat moois. Een van hun producenten, die zelf een werkplaats runt voor onder meer mensen met een beperking, wist werkplekken beschikbaar te stellen voor enkele dove leerlingen van de betreffende school. De fairtrade cultuur op zijn best. Foto en film Wat deze tentoonstelling onderscheidt van de afgelopen paar exposities is het gebruik van bewegend beeld. ‘Film kan als kunstvorm veel completer zijn’, vindt Theo. Al is het maar omdat je meer kanalen tot je beschikking hebt. Zo bleek bij de dovenschool al snel dat gebarentaal zich niet zo eenvoudig laat vangen in bewegingloze frames. ‘Maar’, zo zegt Lukas, ‘de impact van een enkele foto kan ook weer groter zijn, juist door de verstilling.’ Lukas en Theo hopen dan ook dat we bij deze expositie goed letten op het totaalverhaal, op hoe fotografie en film elkaar aanvullen. •
7
foto’s pp. 5-7: Lukas Göbel
6
8
9
doopsgezinde zending
Ethiopië
boeiende conferentie & boeiend land
Afgelopen oktober werd er in Ethiopië een tee-conferentie gehouden. De in onze gemeente ontwikkelde bijbelcursus rond het Jozef verhaal vormde de rode draad. tee, Theological Education by Extension, is een (theologische) onderwijsorganisatie ten behoeve van kerken en groepen in de landen ten zuiden van de Sahara. Naast theologische scholing, inhoudelijk en praktisch (kerkrecht, homiletiek, pastoraat) wordt er grote aandacht besteed aan sociale problematiek, zoals hiv/aids, armoede, gender. Elk land heeft een andere wijze van organisatie van dit onderwijs. Het onderwijs is toegankelijk voor alle kerkelijk betrokkenen (leken). Er is in veel landen een groot gebrek aan geschoolde pastores die in vooral landelijke gebieden een opbouwende rol kunnen vervullen binnen de kerken. Het werkt als een schriftelijke cursus met gezamenlijke, intensieve nabespreking. Thuis wordt het materiaal bestudeerd, eenmaal per week of per maand, of elke zondag na de kerkdienst, komen de studenten samen en bespreken met
elkaar de stof. Het aantal deelnemers in Afrika, 27 landen, is moeilijk exact te berekenen. Gedacht moet worden aan minimaal 30.000. conferentie tee Op uitnodiging van de organisatie van tee woonden Nathalie Bienfait en ondergetekende de 4e All Africa tee Conference bij, gehouden in Addis Ababa van 12-16 oktober. De conferentie zelf werd onder meer financieel ondersteund door de Doopsgezinde Zending en het Predikfonds, naast andere donoren uit o.a. Schotland, Duitsland, Noorwegen, wcc en Mennonite Churches vs. Thema van dit congres waaraan afgevaardigden uit 24 landen deelnamen (Guinee, Liberia en Sierra Leone afwezig i.v.m. ebola) was de opbouw van de staat en de rol van tee daarin. Aandacht werd besteed aan kwesties rond: staat, gender, welvaarts-
evangelie, bezit van land en uiteraard de organisatie van het onderwijs zelf in de verschillende landen. Aan ons werd gevraagd de dagelijkse bijbelstudie te verzorgen aan de hand van Jozef-studie die ontwikkeld is door de teezgroep Haarlem samen met de Zambiaanse groep in Kitwe. land Na de succesvolle conferentie hebben wij van de gelegenheid gebruik gemaakt om iets meer van het land te ervaren Hoewel de veiligheidsmaatregelen verhoogd waren, hebben we nauwelijks iets van spanning gemerkt. Het verhaal ging dat er ook geen echte dreiging bestaat omdat ooit in het verleden Ethiopië asiel heeft verleend aan Mohamed en om die reden gespaard wordt voor extremistische acties. Lalibela Lalibela is beroemd om zijn 11 uit de rotsen gehouwen kerken. Wetenschappelijk is er weinig zeker omtrent het ontstaan van deze groep kerken. Een
tee in Birma Toevallig ontmoette ik in Birma, tegenwoordig Myanmar, een katholieke non. Zij vertelde mij dat hoewel er formeel godsdienstvrijheid is, er altijd een vertegenwoordiger van de overheid aanwezig is als ze catechisatie geeft. En ik vertelde haar over ons studiemateriaal rond de Josefcyclus. Het is me gelukt via een vriend het studiemateriaal in Birma te krijgen en de zuster gaat het gebruiken bij de Engelse les. Het is helemaal niet gek als je Engels geeft aan de hand van een Bijbeltekst met uitleg en vragen voor het actief leren beheersen van de Engelse taal. Willemien Ruygrok legende vertelt dat koning Lalibela ooit in een droom of in werkelijkheid Jeruzalem bezocht heeft en onder de indruk daarvan in eigen land een nieuw Jeruzalem heeft willen bouwen (13e eeuw), mede omdat kalief Hakim in 1009 het heilig graf van Jezus in Jeruzalem heeft vernietigd. De 11 kerken zijn dan ook te verdelen in een groep van 6, symbolisering van het aardse Jeruzalem, gescheiden door een riviertje, de Jordaan(!) van een groep van 4, het hemelse Jeruzalem, en de belangrijkste kerk genoemd naar de schutspatroon van Ethiopië, de San Giyorgis (St. Joris). liturgie Wij hebben achtereenvolgens twee vieringen bijgewoond, beide voor een
Vanuit doopsgezind Nederland vindt al ruim 165 jaar zending plaats. Ook voor 2015 doet de Zending weer beroep op uw betrokkenheid. Een greep uit de activiteiten: • In Afrika en Nederland steun aan theologische scholing van leken volgens de methode tee (Theological Education by Extension). • In Guatemala ondersteuning van het dappere doops gezinde seminarie met ruim 170 theologiestudenten uit heel Midden-Amerika, • De Doopsgezinde Zending heeft de mcw het aanbod gedaan om tijdens het wereldcongres in Harrisburg in juli 2015 een serie van vier workshops te verzorgen, met als thema: Jozef en zijn broers. • In samenwerking met de Leprastichting continuering van het grote project met leprapatiënten in West-Papua. Graag vragen wij uw voortgaande steun voor het doopsgezinde zendingswerk. Rekeningnummer nl 04 ingb 0000 252 924 o.v.v. Contributie 2015.
gedeelte vanwege de zeer lange duur. De eerste was een Mariaviering midden in de nacht. Over een rots hangend konden we getuige zijn van de zang en dans door de priesters rondom de Maryam kerk. Direct de volgende ochtend woonden we de reguliere viering bij in de St. Giyorgis. Midden tussen de priesters konden we hangend op speciale daarvoor bestemde liturgische stokken, deel uitmaken van een meeslepend gebeuren aan lezingen, muziek, zang en dans. De viering is in feite een en al lofverheffing. Vanwege de lange duur en het vroege uur (05.30 uur) doezelen de aanwezigen een tijdje weg. Ook de priesters, totdat ze weer een taak hebben. Dan worden ze wakker gepord
met de stok en gaan direct over tot hun taak. Het geheel ademt een melancholische vrolijkheid. De muziek is zeer karakteristiek. Bij de opening van de conferentie hebben wij daarvan een meer gestileerde vorm meegemaakt, in het Mekane Yesus Seminary, de uitnodigende instantie van de conferentie. Dit seminarie is Luthers en leidt pastores op. • Om een impressie te krijgen van deze week, kunt u kijken op: • www.teezethiopie.waarbenjij.nu • www.facebook.com/video.php? v=1454136734847296 • www.facebook.com/video.php? v=10152723907073119 • youtube/aV9OtNcRpwQ
foto’s: Nathalie Bienfait
door Bart Stobbelaar
berichten van en over het jongerenwerk van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem 11
Lieveke Heijn (25) was Sneeler van 2001 tot 2006. Ze is de wijde wereld in getrokken. Op haar blog laat ze ons haar observaties zien: subtiel of juist scherp en met een knipoog. Ze mailt ons vanuit Ghana.
Athene, here we come!
hoe gaat het toch met… door Floris Verhees (17)
Vorig jaar ben ik voor het eerst mee geweest op pelgrimsreis. We waren toen met ontzettend veel jongeren en het was een onvergetelijke reis. Op Malta heb ik mensen van Sneel, waar ik normaal niet zo vaak één op één mee praat, veel beter leren kennen en dit maakte het pelgrimeren een geweldige ervaring voor mij. Daarom heb ik me er dit jaar voor ingezet dat iedereen uit de groep van 2014 ook nu weer meegaat. Wat Jonna normaal doet heb ik dit keer gedaan: iedereen vragen om hun aanmeldingsformulier (en bij sommigen niet één keer ;) En met resultaat: we gaan eind februari met 33 deelnemers en 5 begeleiders naar Athene. Ik weet zeker dat dit jaar weer net zo'n succes wordt als vorig jaar! De deelnemers zijn: Jessica Karjamenawi, Gilbert Karjamenawi, Leon van Es, Vera van Kessel, Niels Jan Noord,
Pelgrimsreizen naar Vilnius in 2012 (links) en Malta in 2014 (rechts)
Tijmen Noord, Ella van Dansik, Floris Verhees, Gyan Hill, Annabel Bakvis, Annabel Beaufort, Hidde Jelles, Jesse Mateyo, Camiel de Jong, Juul Vlaanderen, Evelijn Verboom, Maartje Molenaar, Hendrik Huisman, Ruben Gaaikema, Asun Gaaikema, Justijn Snaaijer, Pleun Veenendaal, Quinten Heijn, Marie van den Bergh, Maarten Kruisheer, Bettemiek Grijns, Ezra van der Staal, Hanneke Sielcken, Sezer Bagdadi, Jonas Stassen, Julie van Veen, Sam Molenaar en Mees Verburg. De begeleiders zijn: Herman Heijn (duiding, foto’s), Marijke Stapel (‘mama’), Manuel Chiou (gids en tolk), Jacqueline Coronel (oud-Sneeler) en Jonna Becker (organisatie). •
Ik herinner mij Sneel als gezellig en excentriek, een soort ‘vrijhaven’ midden in de stad waar jongeren zichzelf kunnen zijn en tijd met elkaar kunnen doorbrengen. Vooral de droppings tijdens Giethoornkamp zijn me goed bijgebleven. Daarbij kwamen we meestal in de vroege ochtenduren doodop thuis, wat op het moment zelf nooit zo leuk was, maar sommige verhalen worden pas achteraf leuk. Verder zal ik nooit vergeten dat ik Johan en Nanette tijdens een quiz op de bonte avond stroopwafels met mayonaise heb gevoerd. Ik denk dat voor hen hetzelfde geldt: dit verhaal is achteraf waarschijnlijk leuker dan het moment zelf.
Na Sneel ging ik in de Tempelierstraat wonen en studeren: International Business. Ik doe nu een master Sociale & Culturele Antropologie. Ik ben momenteel in Accra, Ghana om hier onderzoek te doen in Pinkstergemeentes en Charismatische kerken, hetgeen erg interessant is. De kerken die ik tot nu toe heb bezocht, zijn bij lange na niet te vergelijken met de Doopsgezinde Gemeente in Haarlem kan ik jullie vertellen. • Degenen die geïnteresseerd zijn naar mijn avonturen hier in Ghana, verwijs ik naar mijn blog: lievekeheijn.tumblr.com
goed doen verbins Redqutest genaamd
voor 3F M Serou Onze inzamelingsactie groot succes. g 21 december was een Serious Rekerst op zonda gdwerk, initiatief vanuit het jeu Dit evenement was een or ingezet. zich er gezamenlijk vo maar oud en jong heeft het spontaan kken van de poffertjes, Of het nu was bij het ba thies of het , het maken van smoo zingen van kerstliederen iedereen heeft naar Het Glazen Huis; brengen van de cheque n. een steentje bijgedrage hebben we waren fantastisch. Zo st ng De sfeer en de opbre de Kruis. Ro t He n nnen doneren aa meer dan 8000 euro ku de mogelijk me dit dankt iedereen die Het organisatieteam be heeft gemaakt. •
Sneel is de verzamelnaam voor het jeugd- en jongerenwerk van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem (vdgh). Er wordt van alles georganiseerd, voor iedereen van 4 tot 30+. Kijk voor het gehele aanbod op www.sneel.nl bij ‘groepen’. Op vrijdag is Sneel speciaal voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Gezamenlijk avondeten en daarna een verrassend programma. Wat kun je verwachten? Elke week een knotsgekke, spectaculaire en creatieve activiteit: een spel, samen iets maken of ergens heen. Soms zet het thema je aan het denken… Iedereen is welkom. Kom eens vrijblijvend kijken of meedoen. Jeugd- en jongerenhuis Sneel Peuzelaarsteeg 4 2011 hv Haarlem, 023 534 34 08
[email protected]
in de kring Tijdens de themadiensten, elke 2e zondag van de maand, is er Kom in de Kring onder leiding van Antoinette Kroes. De vieringen zijn bedoeld voor de peuters en kleuters (tot groep 3) en sluiten aan bij hun belevingswereld. Er wordt geopend met het zingen van een liedje en het aansteken van een kaarsje. Uit de ‘Kom in de Kring-doos’, komt een voorwerp… Waar zou het verhaal over gaan? Samen lezen we een prentenboek en knutselen iets dat bij het verhaal past. De thema’s zijn soms religieus, maar altijd werelds: vrede, mondigheid en daadkracht komen vaak aan bod.
Cultureel Café Zaterdagavond 21 maart organiseren wij allerlei leuke workshops. Iedereen is welkom. Wil je de nieuwsbrief ontvangen? Mail dan naar
[email protected]
12
mijn favoriete bijbelgedeelte
wel en wee
mededelingen
Heilige Schrift gewone mensen
wijk zuid
Zinzy Geene is redacteur van Doopsgezind Haarlem en theoloog in opleiding aan de Vrije Universiteit.
Genesis 2:25-3:10 Naardense bijbelvertaling Beiden waren ze naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze schaamden zich niet voor elkaar (…) Toen gingen hun beiden de ogen open en merkten ze dat ze naakt waren. Daarom regen ze vijgenbladeren aan elkaar en maakten er lendenschorten van. Zinzy Geene Ik vind de Bijbel het charmantst daar waar ik hem niet begrijp, want juist op die plekken krijgt mijn geloofsleven een impuls. Mijn lievelingsverhaal is Genesis 2-3, het tweede scheppingsverhaal, de zondeval. De scène van de eerste wetsovertreding door die twee naïeve, naakte mensen in de tuin. Één handeling waardoor alles, maar dan ook alles plots anders is. Een bloedinteressant tafereel, zo zult u met mij eens zijn. In dit Bijbelverhaal voeren twee, in elk geval voor mij als letterkundige, bekende thema’s het woord: schaamte en schuld. Misschien komt het door een overvloed aan Freud, Reve en Lars von Trier of is het gewoon de geest van mijn generatie, maar het zijn begrippen die mij en ook mijn beste vriendin bijzonder intrigeren en vooral tergen. Regelmatig hebben we lange telefoongesprekken over dit Bijbelverhaal, over wat we er nu weer van vinden en
Toen de mens en zijn vrouw God, de Heer, in de koelte van de avondwind door de tuin hoorden wandelen, verborgen zij zich voor hem tussen de bomen. Maar God, de Heer, riep de mens: ‘Waar ben je?’ Hij antwoordde: ‘Ik hoorde u in de tuin en werd bang omdat ik naakt ben; daarom verborg ik me.’
over verbanden die we toevallig tegenkomen. We vragen ons dan af waarom schaamte en schuld hier in Genesis zo met elkaar dansen. Schaamte is een persoonlijke, negatieve evaluatie van je persoon en schuld van je daden, zeggen sommigen. Is Adam dan bang omdat hij zich schaamt voor zijn naaktheid (hier lettende op het eerste vers), of voelt hij zich schuldig omdat hij op heterdaad betrapt is? Waarom moet er aan naaktheid een eind komen zodra ze weten wat het verschil is tussen goed en kwaad? Waarom zijn goed en kwaad er eigenlijk? Waarom worden de wetsovertreding en hun schaamte in één adem genoemd? En waarom zou je je überhaupt schamen voor je naaktzijn? U merkt het al, ik kan er mijn vinger gewoon niet op leggen. En dit is precies waarom het verhaal mij roert. Als je Theologie studeert, en dat doe ik nu enige maanden, bekijk je de Bijbel door tal van verschillende brillen. In je academische vorming probeer je de
verhalen beter te begrijpen en ontdek je hoe complex vertalen en interpreteren zijn. Bovendien krijg je handvatten aangereikt om jezelf over dit alles zo precies mogelijk uit te drukken. Ik heb gemerkt dat het daarmee heel aantrekkelijk wordt om werkelijk alles te willen kunnen verklaren en beargumenteren, vooral ook de dingen die eigenlijk niet te verklaren zijn. Zo zie ik het verhaal van de zondeval ook: ik vind het eigenlijk met geen pen te beschrijven. Hoe vaak ik het ook lees, hoe vaak mijn beste vriendin en ik er ook over bellen, hoeveel mensen ik ook verschillende interpretaties hoor geven en hoeveel commentaren ik ook bestudeer, uiteindelijk is wat er gebeurt terwijl ik lees pure mystiek. Juist doordat ik er zo weinig van begrijp, stelt dit verhaal mij in staat me over te geven aan het gevoel dat wij gedragen worden. En in dat gevoel leer ik op te houden met verklaren en begin ik als vanzelf te zijn. •
Alweer een nieuw jaar ligt voor ons, laten we hopen dat het voor ons allemaal een mooi jaar wordt met veel momenten waarop we elkaar mogen ontmoeten en bemoedigen. We kijken terug op een geslaagde adventsviering die door ds. Alex Noord samen met het wijkbestuur georganiseerd werd. Deze viering werd door ongeveer 80 mensen bezocht en werd omlijst door de muzikale inbreng van Jessica Karjamenawi en de cantorij o.l.v. Jan Marten de Vries. Ook hebben we zelf gezongen en werden daarbij begeleid door Lyda Kluen. Er werd een verhaal en een gedicht voorgelezen en Retno Karjamenawi verraste ons door helemaal alleen een rijsttafel voor 80 personen te verzorgen. We hebben heerlijk gegeten! Nu weer vooruit kijken dus en dan ziet het programma voor de komende maanden er als volgt uit: • 03 februari koffieochtend 10.00-11.30 uur • 11 februari Mennonitica 14.00-16.00 uur • 17 februari bijbelkring 10.00 uur • 18 februari wijkavond 20.00-22.00 uur. Ayold vertelt over het Doopsgezind Wereld congres. • 3 maart koffieochtend 10.00-11.30 uur • 11 maart Mennonitica 14.00-16.00 uur • 17 maart Bijbelkring 10.00 uur • 27 maart filmavond ‘Amazing Grace’, 19.45 uur (met vooraf de mogelijkheid gezamenlijk te eten) Tijdens de Paasdienst op 5 april gaat Ds. Alex Noord voor en hebben we een muzikale verrassing in petto! Genoeg om naar uit te kijken dus. We hopen u op uw aanwezigheid! Els de Haas-Misset filmavond Amazing Grace Op 27 maart is er in de Kleine Vermaning weer een filmavond. Voorafgaand aan de film, om 18.00 uur, is er de mogelijkheid mee te eten (eenvoudige
warme maaltijd). Hiervoor graag opgeven bij koster Ayold Fanoy, 023 528 60 36. Iedereen is welkom. ‘Amazing Grace’ is een film uit 2006 van Michael Apted over de afschaffing van de slavernij in het Britse rijk. Na de film is er een nagesprek. Mennonitica De vrouwenkring Mennonitica komt in 2015 samen op de volgende woensdagen: 11 februari, 11 maart, 8 april, 13 mei, 10 juni, 9 september, 14 oktober, 11 november en 9 december. Steeds van 14.00 tot 16.00 uur in de Kleine Vermaning. Noteer deze data vast! wijk noord De bijbelcursus o.l.v. ds. Alex Noord is een groot succes in de Mennokapel en is inmiddels weer gestart. Graag wil ik u de volgende data onder de aandacht brengen. De eerstvolgende is op 19 februari, dan op 19 maart en de laatste op 16 april 2015. Op zondag 15 februari is er weer een Mennolunch. U kunt zich hiervoor opgeven middels de intekenlijst in de kapel of bellen naar Anita Lokhorst 023 526 98 22 of bij Anke Jonker 023 538 45 69. Met Pasen (5 april) bestaat de Mennokapel 60 jaar. Een aantal personen hebben zich verenigd om een mooi boekwerkje over 60 jaar Mennokapel samen te stellen. Er wordt nog hard aan gewerkt om het op tijd klaar te hebben. Wij willen dit natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan en hopen hier een mooi feest van te maken. Anke Jonker opbrengst collectes • Centrum A 678,72 • Noord A 195,60 • Zuid A 125,– • Bethel Brazilië A 684,10 • Hospice Haarlem/Heemstede A 346,55 • Luchthavenpastoraat Schiphol A 491,69 • Pastoraal diaconaal fonds
13
Broederschapshuizen A 249,22 • Serious Rekerst A 8.668,98 collectes februari & maart februari In februari is de opbrengst voor Human Rights Watch. De mensenrechtenorganisatie behoeft geen aanbeveling. maart In maart gaat de opbrengst naar het maatschappelijk werk van onze gemeente. Voor Doopsgezinden is de daad heel belangrijk, vandaar dat we nog steeds een eigen maatschappelijk werker hebben. Praktische hulpverlening en diaconaal werk is wezenlijk voor onze gemeente. Zolang dit door de leden wordt ondersteund, kan het blijven bestaan. quilten in Haarlem Wat is er nu zo intrigerend aan een quilt? Zr. Heleen Aten wordt geïnterviewd door zr. Titia Berlage, naar aanleiding van de overdracht aan het archief van de vdgh van de fotodocumentatie over Quilten in Haarlem. op 25 februari 14.30-15.30 uur. In verband met beperkte ruimte wel graag aanmelden bij de voorzitter van de Archief en Bibliotheek Commissie Frits Hoogewoud 023 531 57 99. leeskring Guus Kuijers Exodus De leeskring o.l.v. ds. Sabine du Croo & ds. Herman Heijn wordt om de week gehouden op woensdagen: 18 februari, 4 en 18 maart 2015 in de Remonstrantse kerk, Oranjekade 1, 2011 vc Haarlem. Inloop vanaf 19.45 uur en aanvang 20.00 uur. open bibliotheek lezing Ayold Fanoy met reisgenoten Thema: ‘In het voetspoor van de eerste dopers in Zuid-Duitsland, Oostenrijk en Moravië’. In September 2014 heeft ons gemeentelid Ayold Fanoy een doperse geschiedenisreis georganiseerd naar Augsburg,
>>
14
wel en wee
Oostenrijk en Tsjechië. Met een groepje van 17 deelnemers uit Haarlem en omstreken zijn doopsgezinde gemeenten bezocht en is het spoor gevolgd van belangrijke 16e eeuwse doperse leidsmannen als Pilgram Marpeck en Jacob Hutter, de grondlegger van de Hutterites. Op deze avond zal Ayold op uitnodiging van de Archief en Bibliotheekcommissie een presentatie geven over de doperse geschiedenis en de ontmoetingen die tijdens deze reis hebben plaatsgehad. Na de pauze vertellen reisdeelnemers over hun opgedane ervaringen en indrukken tijdens de reis. Dinsdag 17 februari 20.00 uur in de Grote Vermaning. vastenmaaltijden 2015 Tijdens de 40-dagentijd, in de aanloop naar Pasen, is er een wekelijks moment van bezinning en gemeenschap rond een tekst uit de bijbel. Op donderdagen 17.55-19.30 uur: 19 en 26 februari; 5, 12, 19 en 26 maart in het kerkgebouw van de Evangelische Broedergemeente, Parklaan 34, 2011 kw Haarlem. Meer informatie via Stefan Bernhard 06 30 38 38 82 |
[email protected] Mennoconcerten Iedere derde zaterdag van de maand is er een ‘Mennoconcert’ om 15.30 uur in de Grote Vermaning. Op 21 februari speelt Dick Koomans, in maart wordt het concert gegeven door Yu Nagayama, in april door Marco bij de Vaate. rondom het levenseinde Het gezegde luidt: ‘Ouder worden is een gunst, ouder zijn is een kunst.’ Als vanzelf komen bij het ouder worden levensvragen aan de orde. Er wordt teruggekeken op het eigen leven, loslaten wordt meer en meer een thema en ook kunnen er perioden zijn van (lichamelijke en geestelijke) zorg en eenzaamheid. In deze levensfase staan mensen voor de opgave om vorm te geven aan het laatste stuk van het leven. We willen op vier vrijdagmiddagen met elkaar in gesprek gaan over
uit de kerkenraad
de vragen die samenhangen met deze levensperiode. Met deskundige sprekers van binnen en buiten de gemeente. • 6 maart Winst en verlies van het ouder worden • 20 maart Schenken, testament en orde op zaken stellen • 10 april Een goed einde: zorg aan huis, palliatieve zorg, het hospice • 24 april Opbaren en uitvaart: wat is er allemaal mogelijk, wat moet ik regelen? Tijd: 15.30 tot ± 18.30 uur Locatie: Mennokapel, Indischestraat 190, Haarlem Na afloop van iedere bijeenkomst eten we gezellig met elkaar. Deelname is gratis en opgeven kan (vóór 27 februari) bij Ada Blom, 023 551 32 01 of
[email protected] ds. Alex Noord Ada Blom, maatschappelijk werk in memoriam Annige Molenaar-Brink Op 20 november overleed Annie Molenaar in de leeftijd van 86 jaar. Annie was een trouw bezoekster van onze diensten, maar sinds zij in Nieuw Delftweide woonde lukte dat niet meer. Zij was daar graag geziene bewoonster en had er nog een goede tijd. Op 20 november werd zij onwel. Er volgde een opname en langzaam en vredig gleed zij uit het leven weg. Zij was een eenvoudige vrouw, met een diep geloof. Op 4 december hebben wij afscheid van haar genomen. Pastor Wisse van Nieuw Delftweide sprak treffende en passende woorden en wij zongen mooie bekende liederen. Annie heeft in haar leven moeilijke tijden beleefd, zoals het sterven van haar man Martin. De aandacht van de doopsgezinde zijde deed haar veel goed. Zij gaf veel liefde en ontving die ook in haar laatste jaren terug van de mensen in het woonzorgcentrum en vooral van haar zoon en schoondochter Ronald en Monique. Hen wensen wij veel sterkte toe. De herinnering aan Annie zij ons tot zegen. ds. Herman Heijn
in memoriam Euthemia Platerink-Booij Op de Tweede Kerstdag is zr. Euthemia Platerink-Booij rustig overleden op de leeftijd van 91 jaar. Molly, zoals iedereen haar noemde, was een opgewekte, gezellige en pittige vrouw die altijd zelfstandig is geweest en keihard gewerkt heeft. Lange tijd was zij onderwijzeres in het koken bij een huishoudschool. Geboren en getogen in Haarlem, trouwde zij in 1951 met Charles Platerink, een weduwnaar met twee dochters. Toen hij een paar jaar later stierf, zorgde zij alleen voor de kinderen. Zij werd gedoopt in de Grote Vermaning en was een trouwe kerkganger in de Mennokapel in Noord, waar zij woonde totdat zij verhuisde naar Spaar en Hout; de laatste twee jaar was zij in Tussenhout. Ook bij de ‘medewerkersgroep’, de zusterkring en de Bijbelkring was zij trouw aanwezig zo lang dat kon. Op 31 december werd zij te midden van familie, vrienden en gemeenteleden in het Crematorium Haarlem herdacht. Aanwezig waren ook enkele leden van de doopsgezinde tekenclub ‘Dakhok’ , waar zij actief was. Iets van haar werk stond op de rouwbrief: een tekening van een tuin met weelderig groeiende planten om witte bakken en een zuil. In de plechtigheid werd er verwezen naar het beeld van het Nieuwe Jeruzalem uit Openbaring 21 en naar het bekende engelenlied uit het geboorteverhaal van Jezus dat met kerst gezongen wordt, als tekens van de hoop die wij uit de Bijbelse boodschap vernemen: hoop op een nieuw leven, een betere wereld, vrede onder de mensen. Moge haar gedachtenis tot zegen zijn. Lydia Penner overleden • mw. A. Molenaar-Brink (Annie), 28 november 2014, leeftijd 85 jaar, te Haarlem • dhr. D.J. Hof (Dirk Jan), 3 december 2014, leeftijd 57 jaar, te Beverwijk • mw. E. Platerink-Booij, 26 december 2014, leeftijd 91 jaar, te Haarlem •
door Rineke Verheus-Nieuwstraten
de Heerenkamer
Er is de afgelopen maanden hard gewerkt in de gemeente. Op deze plaats past dank aan allen (van 8-88) die hebben bijgedragen aan de vele activiteiten. We moesten echt even bijkomen van de spetterende happenings rond Serious Request, en van de mooie adventsmaaltijden en kerstvieringen en de Nieuwjaarsbegroeting. De Dienende Kerkenraad kon opgelucht ademhalen na de Algemene Ledenvergadering van 10 december 2014, waarin men met overgrote meerderheid instemde met de koers die uitgezet is in de nota van de werkgroep Omslag. Een horde die genomen is, maar die in de uitwerking nog behoorlijk wat denkwerk en praktische uitwerking zal vergen. Een flinke opgave, die de kerkenraad nog wel even intensief werk zal opleveren. De werkgroep werd met een kleine attentie bedankt voor haar grote inzet. En voor de creativiteit waarmee ze een toekomstperspectief voor de vdgh uitdacht en daarover in een aantal bijeenkomsten met de gemeente sprak. In de eerste vergadering van de dk van 2015 werd vastgelegd dat een kleine groep waar onder voorzitter Alle Hoekema zich allereerst gaat buigen over de vraag hoe we het beheer van financiën en onroerend goed het beste kunnen regelen, en kunnen loskoppelen van de meer inhoudelijke kerkenraadszaken. Vooralsnog blijft het zeer hoge begrotingstekort, waarover u ook in de alv werd ingelicht, de dk bezighouden. In 2015 volgen de kerkdiensten in de vdgh een vast stramien. Op de eerste en derde zondag van de maand worden er zoveel mogelijk in alle kerkgebouwen ‘gewone’ kerk-
diensten gehouden. De overige diensten, in de Grote Vermaning, hebben een speciaal karakter. De tweede zondag is een themadienst, interactief, voor jong en oud. Op de vierde zondag speelt muziek een grote rol. De cantorij zal o.l.v. Jan Marten de Vries aan een aantal van die diensten haar medewerking verlenen. Intussen worden de bewoners van Spaar en Hout en omstreken niet vergeten. Voor hen is er vooralsnog op de vierde zondag om 16.30 uur een dienst in het huis. Ook zullen er vespers georganiseerd worden. Alle tijden en plaatsen worden aangekondigd in dit blad, in de Nieuwsbrief en op de website. Helaas heeft Barbara de Lugt om persoonlijke redenen moeten besluiten om haar lidmaatschap van de dk, en van de Werkgroep Publiciteit op te zeggen. Wel blijft zij lid van de Jeugdwerkcommissie. Ook zij wordt bedankt voor haar betrokkenheid. Jeugdwerkbegeleider Jonna Becker is op dit moment druk met het organiseren van de jaarlijkse Pelgrimsreis, een initiatief van ds. Herman Heijn. Deze keer wordt van 21-28 februari het aloude Athene aangedaan, bakermat van humanistische- en van christelijke cultuur. Er hebben zich 33 deelnemers van 12-22 jaar aangemeld, die met 5 begeleiders waaronder een gids een interessant en intensief programma tegemoet gaan. Onze medewerkers zijn sinds kort voorzien van een dringend noodzakelijke andere ict-omgeving, die zij tussen alle werk door met zorg en beleid implementeerden. Een hele klus, die goed is verlopen. Mocht u bij ons mailverkeer tegen problemen aanlopen, neem dan s.v.p. contact op met Natalie van Empelen, administratie. •
15
16
agenda
kerkdiensten zondag 8 februari Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn themadienst zondag 15 februari Grote Vermaning ds. A.J. Noord Mennokapel zr. C.C. VerheusNieuwstraten Kleine Vermaning ds. A. Fanoy Nieuwe Kring mw. ds. K. Bezemer zondag 22 februari Grote Vermaning ds. R.M.M. HoogewoudVerschoor Spaar en Hout ds. R.M.M. HoogewoudVerschoor, 16.30 uur zondag 1 maart Grote Vermaning ds. A.J. Noord en ds. S. du Croo-de Jong gezamenlijke dienst kleine kerken zondag 8 maart Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn themadienst donderdag 12 maart vespers Fotogalerie De Gang ds. A.J. Noord m.m.v. de cantorij, 19.30 uur zondag 15 maart Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn themadienst zondag 22 maart Grote Vermaning ds. A.G. Hoekema en Aukje Hoekema-Norel Spaar en Hout br. W. van Leeuwen 16.30 uur Nieuwe Kring ds. E.H. Cossee zondag 29 maart palmzondag Grote Vermaning ds. A.J. Noord en ds. H.S.J. Heijn
colofon
Doopsgezind Haarlem is een uitgave van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem redactie Jonna Becker, Zinzy Geene, Herman Heijn & Willemien Ruygrok druk Drukkerij Trepico, Hooglanderveen oplage 1.100
aanvang 10.30 uur, tenzij anders aangegeven
donderdag 2 april witte donderdag Grote Vermaning ds. A.J. Noord en ds. H.S.J. Heijn avondmaal, 19.30 uur Spaar en Hout zr. M. Hennus 16.30 uur
• Op de 2e en 4e zondag van de maand is er ‘Onder de Verhalenboom’, de zondagsschool, 6-11 jaar. • Op de 4e zondag van de maand, is er Sneel Serious, voor jongeren van 12-17 jaar. We bespreken allerlei onderwerpen.
zondag 5 april pasen Grote Vermaning ds. H.S.J. Heijn Mennokapel ds. A.G. Hoekema Kleine Vermaning ds. A.J. Noord Nieuwe Kring ds. A. Mak
gebedsgroep
zondag 12 april Grote Vermaning ds. A.J. Noord themadienst adressen Grote Vermaning Frankestraat 24, 2011 hv Haarlem Kleine Vermaning Postlaan 16, 2101 ve Heemstede Mennokapel Indischestraat 190, 2022 vz Haarlem De Nieuwe Kring Oscar Mendliklaan 3, 2111 as Aerdenhout Spaar en Hout Kleine Houtweg 139, 2012 cg Haarlem vervoer naar de diensten Op de 2e en de 4e zondag van de maand, en op 1 maart, 29 maart en 5 april, kunt u vóór de dienst worden opgehaald met het busje. Uiterlijk zaterdag vóór 12.00 uur contact opnemen met: Ineke van Veen 023 524 24 39 of met Corrie Grimme 0252 41 36 57 kinderen In de Grote Vermaning is altijd hummeltjes oppas aanwezig. • Op de 2e zondag van de maand volgen de hummeltjes het programma ‘Kom in de kring’.
foto’s Herman Heijn, tenzij anders vermeld ontwerp & opmaak Susan de Loor, Kantoordeloor Haarlem Het volgende nummer verschijnt op 4 april 2015, kopij voor het april/meinummer uiterlijk vóór 10 maart zenden aan:
[email protected] of aan vdgh Frankestraat 24, 2011 hv Haarlem, telefonisch contact 023 532 18 83.
Iedere 2e en 4e zondag van de maand is er vóór de dienst in de Anneke Ogierskamer een gebedsgroep. U kunt vrij binnenlopen vanaf 10.00 uur.
Palletweg 9, 2031 DD Haarlem Al sinds 1928 een begrip Bel voor een vrijblijvende offerte 023 532 19 75 of kijk op www.egginkschilders.nl
Twijnderslaan 3, 2012 bg Haarlem (023) 528 90 14
[email protected] Installatie en onderhoud van: • lood- en zinkwerk, dakbedekkingen • gas- en waterinstallaties • sanitaire installaties • centrale verwarming en riolering Lid van uneto-vni
Een vrijwillige bijdrage voor Doopsgezind Haarlem is welkom op rekeningnummer nl82 abna 05 61 23 48 76 t.n.v. de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem, o.v.v. ‘Doopsgezind Haarlem’. De redactie behoudt zich het recht voor te lange teksten zorgvuldig in te korten, tenzij anders afgesproken. © vdgh 2015
