Creatieve technieken Dit document biedt je een leidraad om te komen tot creativiteit, namelijk door het doorbreken van vastgestelde denkpatronen. Om je op weg te helpen, beschrijven we enkele creatieve technieken die je kunnen helpen denkpatronen te doorbreken. Tevens geven we praktische voorbeelden hoe je door middel van een specifieke techniek een nieuwe oplossing voor een probleem kunt bedenken, wat tevens het startpunt is voor het schrijven van een origineel concept. Denkpatronen zijn vaak funest voor creativiteit. Denkpatronen zijn de opgeslagen routines en vaste patronen in onze hersenen waardoor we een heleboel taken snel en efficiënt uit kunnen voeren. Hoewel denkpatronen heel handig zijn, vormen ze een blokkade voor creativiteit. Denkpatronen zijn zo sterk en dominant dat creatief zijn echt zo eenvoudig niet is. Sterker nog: hoe meer je je concentreert op het vinden van een oplossing voor een lastig probleem, hoe meer de ‘oude’ en voor de hand liggende oplossingen zich opdringen. Het is voor de brainstorm dus van belang deze uit te kunnen schakelen! Creativiteit wijst juist naar een vermogen om iets nieuws te scheppen. Je toont creativiteit wanneer een nieuw concept of object wordt gemaakt en/of wanneer een originele oplossing voor een probleem wordt gevonden. En hier zijn de casemakers van State to Create juist naar op zoek! Fase 1: Brainstormen Het oplossen van een case kent drie stappen: Brainstormen, Priotiriseren en Concretiseren (zie het 3stappenplan). Dit document behoort tot de eerste stap, brainstormen, en heeft als doel snel en veel nieuwe ideeën over een bepaald onderwerp of vraagstuk te genereren. Een brainstormsessie wordt vaak gestart door middel van een ‘purge’, waarin de eerste (en meest voor de hand liggende) ideeën worden gevonden. Dit zorgt ervoor dat er ruimte wordt vrij gemaakt voor nieuwe ideeën, die bedacht kunnen worden als een creatieve techniek wordt toegepast. Het kenmerk van een brainstormsessie is dat: het waardeoordeel over de geopperde ideeën wordt uitgesteld, in andere woorden alles kan en alles mag. ‘Ja maar ..’ is niet toegestaan! Betrap je jezelf er toch op, probeer dan van ‘ja maar ..’, ‘ja en ..’ te maken kwantiteit voor kwaliteit gaat ideeën kort, specifiek en duidelijk worden opgeschreven, zodat ze op een later moment nog steeds begrijpelijk en gemakkelijk terug te halen zijn Hieronder worden enkele creatieve technieken beschreven aan de hand van fictieve cases. Omkeren Bij het gebruik van deze techniek wordt de vraagstelling van het probleem omgekeerd. Fictieve case Stel je voor: State to Create wil sneller groeien als bedrijf. Dat willen ze doen door meer studenten aan te spreken. De volgende vraagstelling wordt gebruikt in de casebeschrijving: Hoe kunnen we er voor zorgen dat State to Create meer studenten aanspreekt?
Toepassing creatieve techniek Als we de techniek ‘omkeren’ gebruiken, dan moet de huidige vraagstelling als volgt worden omgekeerd: Hoe kunnen we er voor zorgen dat State to Create helemaal géén studenten aanspreekt? Stap 1: Neem de tijd om enkele ideeën te bedenken ter beantwoording van de omgekeerde vraagstelling. Mogelijk idee: De State to Create website wordt opgemaakt in een oubollige/ouderwetse huisstijl, in plaats van de huidige die studenten aanspreekt. Stap 2: Maak van deze absurde omgekeerde ideeën, haalbare ideeën. Mogelijke oplossing voor concept Dit zou je als volgt kunnen uitwerken in een concept, met de beginvraagstelling: Hoe kunnen we er voor zorgen dat State to Create meer studenten aanspreekt? Wellicht kan State to Create zich naast studenten, met de opgedane kennis en ervaring, in de toekomst richten op andere specifieke doelgroepen zoals de 50-plussers. Hierdoor wordt het bereik van State to Create groter, waardoor meer mensen (ook studenten) weten wat State to Create is en wat het voor ze kan betekenen. Op deze manier zorgt State to Create er ook weer voor dat er meer studenten worden aangesproken. Force to Fit Bij deze techniek breng je twee items/concepten/voorwerpen ‘gedwongen’ met elkaar in verband, met als doel om uit de associaties tussen beide een nieuw idee of product te genereren. Hierdoor forceer je als het ware een combinatie tussen twee items, die op het eerste gezicht geen verband met elkaar hebben. Fictieve case Stel je voor: State to Create wil een nieuwe trap voor in het kantoor laten ontwerpen. Er ontstaat hierdoor alleen het probleem dat de nieuwe trap veel ruimte in beslag zal nemen. Deze ruimte is tevens nodig als opslagruimte. De volgende vraagstelling wordt gebruikt in de casebeschrijving: Hoe kan State to Create een trap ontwikkelen, die niet teveel ruimte in beslag neemt? Toepassing creatieve techniek Door het toepassen van een ‘Force to Fit’ tussen een trap en bijvoorbeeld een kast (voorwerp met veel opslagruimte) kun je tot de volgende aangepaste vraag komen: Hoe zou je door een combinatie tussen een trap en een kast een nieuwe trap kunnen bedenken? Mogelijke oplossing voor concept Een trap waar opslaglades zijn ingebouwd in de traptreden. Ideale situatie Als je een probleem tegenkomt, ben je snel geneigd om vanuit de bestaande situatie naar een oplossing te zoeken. Je vertrekpunt van denken is dan de probleemsituatie zelf met alle beperkingen van dien. Dit is de manier waarop de meeste mensen een probleem benaderen, waardoor ze in het cirkeltje komen dat ze telkens weer dezelfde problemen op dezelfde manier proberen oplossen.
Deze creatieve techniek, ‘de ideale situatie’, doorbreekt deze beperkingen door niet van het probleem uit te gaan maar vanuit de meest ideale oplossing. Je doet dus even alsof het probleem al is opgelost en wel in de meest ideale zin. Vervolgens bedenk je, door terug te beredeneren vanuit de ideale situatie, hoe je daar terecht bent gekomen. Fictieve case Stel je voor: State to Create wil sneller groeien. Door sneller te groeien wordt het bedrijf meer waard, waardoor het een aantrekkelijker bedrijf wordt voor klanten om zaken mee te doen. De volgende vraagstelling wordt gebruikt in de casebeschrijving: Wat kan State to Create doen zodat het meer waard wordt? Toepassing creatieve techniek Door het toepassen van de creatieve techniek ‘de ideale situatie’ kun je de vraagstelling omvormen tot het volgende: Ik zou, als meest ideale situatie, willen dat State to Create net als Facebook 50 miljard euro waard is op de beurs. Het gaat zoals je ziet niet om marginale verbeteringen of wensen, maar om de meest gewenste, ideale situatie. Het is hierbij nog niet relevant of de ideale situatie reëel en haalbaar is of niet. Vervolgens ga je over de vraag brainstormen, waarbij je snel, veel nieuwe ideeën over ‘de ideale situatie’ genereert. Je zou de volgende vraag kunnen gebruiken als startpunt: Hoe kunnen we, als meest ideale situatie, ervoor zorgen dat State to Create 50 miljard euro waard wordt op de beurs? State to Create zou: overgenomen kunnen worden door Facebook, waardoor het in essentie onderdeel wordt van Facebook en dus ook 50 miljard euro waard wordt kunnen samenwerken met Facebook en leren hoe Facebook zo groot heeft kunnen worden Stel, je hebt vertrouwen in het eerste idee: ‘State to Create zou overgenomen kunnen worden door Facebook’. Dan kan dit idee worden gebruikt als startpunt voor een nieuwe, specifiekere en meer haalbare vraag zoals: Hoe kan State to Create zichzelf aantrekkelijk maken voor Facebook? State to Create kan: een enorm netwerk opbouwen van studenten die creatief problemen kunnen oplossen ‘ja en ..’, dit netwerk is niet alleen van toegevoegde waarde voor de klanten van State to Create, maar wellicht ook als potentiële toekomstige werknemers voor State to Create zelf Mogelijke oplossing voor concept Dit zou je als volgt kunnen uitwerken in een concept, met de beginvraagstelling: Wat kan State to Create doen zodat het meer waard wordt? State to Create kan concrete persoonsinformatie uit een groot studentennetwerk putten*. Hierdoor wordt State to Create aantrekkelijk voor vele bedrijven. State to Create kan voor bedrijven op een andere manier meerwaarde creëren (personeelsbemiddeling, advertentiemogelijkheden etc.) en hierdoor stijgt het bedrijf in waarde. *Overigens, dit is slechts ter illustratie voor de creatieve techniek. Zo ver dat wij persoonsgegevens als commercieel goed gaan gebruiken zijn wij nog lang niet. Je hoeft je dus geen zorgen te maken om je privacy.
Vooronderstellingen Een vooronderstelling is een denkpatroon, dat zo vanzelfsprekend is, dat je het niet meer ter discussie stelt. Hierdoor wordt een vooronderstelling vaak een onbewuste en beperkende ‘overtuiging’ van waaruit je een probleem benadert. Iedereen gaat bij het bedenken van ideeën bewust of onbewust uit van bepaalde vooronderstellingen. Deze vooronderstellingen verhinderen je om op een andere manier naar een situatie te kijken. Vooronderstellingen zijn die kenmerken, die zo bepalend zijn voor het item/onderwerp, dat ze er onlosmakelijk mee verbonden zijn. Door vooronderstellingen bewust op te sporen en deze vervolgens een voor een uit te schakelen, komt de weg vrij voor geheel nieuwe en creatieve ideeën. Fictieve case Stel je voor: State to Create merkt dat de huidige nieuwsbrief niet het gewenste effect oplevert. De volgende vraagstelling wordt gebruikt in de casebeschrijving: Hoe kan State to Create een nieuw soort nieuwsbrief ontwerpen? Toepassing creatieve techniek Als we de techniek ‘vooronderstellingen’ gebruiken, dan moeten we eerst de vooronderstellingen met betrekking tot een nieuwsbrief opsporen. Stap 1: Welke vooronderstellingen bestaan er met betrekking tot een nieuwsbrief? Een nieuwsbrief: wordt altijd in bulk verstuurd wordt altijd gemaild bevat altijd nieuws dat is opgesteld door de verzender Stap 2: Schakel een voor een elk van deze vooronderstellingen uit en stel de vraag, hoe dan wel? Laten we als voorbeeld de laatste bulletpoint gebruiken: een nieuwsbrief bevat altijd nieuws dat is opgesteld door de verzender. Deze vooronderstelling kan leiden tot de volgende vraag: Hoe kan State to Create een nieuw soort nieuwsbrief ontwerpen, waarbij de nieuwsbrief geen nieuws bevat dat is opgesteld door het bedrijf zelf? State to Create kan: een nieuwsbrief ontwerpen waarbij de inhoud van de nieuwsbrief wordt bepaald door de klanten Mogelijke oplossing voor concept Dit zou je als volgt kunnen uitwerken in een concept, met de beginvraagstelling: Hoe kan State to Create een nieuw soort nieuwsbrief ontwerpen? Het idee is een nieuwsbrief waarin de inhoud niet is opgesteld door de verzender, maar is bedacht door de klanten. Different eye Bij deze techniek wordt gevraagd om door de ogen van een ander persoon te kijken en te bedenken
hoe die het probleem zou benaderen en oplossen. Als voorbeeld zou je kunnen bekijken hoe de paus het probleem zou oplossen, of president Obama, of wat zou James Bond doen, wat zou Donald Duck kunnen bijdragen, of wat zou je doen als je Donald Trump was? Fictieve case Stel je voor: State to Create wil uitbreiden en de site ook aanbieden aan andere doelgroepen dan alleen studenten/young professionals. De volgende probleemstelling wordt gebruikt in de casebeschrijving: Bedenk een nieuwe dienst voor State to Create. Toepassing creatieve techniek Als we de techniek ‘different eye’ gebruiken, dan moeten we het probleem bekijken door de ogen van een ander persoon. Stel, we bekijken het probleem door de ogen van Donald Trump: Wat heeft Donald Trump dat wij niet hebben? Donald Trump heeft: enorm veel geld een imperium in onroerend goed, casino's, sport, en transport een eigen tv-show ‘The Apprentice’ Stel, je gaat verder met de laatste bulletpoint, dan kan dit idee worden gebruikt als startpunt voor een nieuwe, specifiekere vraag: Welk format heeft de tv-show ‘The Apprentice’? De tv-show ‘The Apprentice’: bestaat uit 16 deelnemers die strijden om de ‘leerling’ te worden van Donald Trump is een afvalrace, elke aflevering valt er een deelnemer af tot er een winnaar overblijft elke week moeten de deelnemers opdrachten uitvoeren en zo goed mogelijk uitvoeren Mogelijke oplossing voor concept Nu proberen we de bovenstaande onderdelen te koppelen aan de begin probleemstelling: Bedenk een nieuwe dienst voor State to Create. Eens per jaar wordt voor de vijf best presterende studenten een contest georganiseerd. Hiervoor moeten vijf bedrijven een case indienen. De deelnemende studenten buigen zich elke week over een case. Elke week valt de student met het minst attractieve idee af. Uiteindelijk komt er een winnaar uit de bus. Hoe verder je komt in de contest, des te meer geld je zult verdienen. De deelnemers kunnen bijvoorbeeld ook een betaald traineeship bij het bedrijf winnen.
