VAN A TOT Z */'03."5*-"%7"/)&5";4*/5ʰ&-*4"#&5);055&(&.tJG.14 NR t%&$
Inhoud Hoeveel patiënten er zich op de spoedopname aanbieden, is onvoorspelbaar. Om alles toch in goede banen te leiden, wordt de instroom van patiënten nu gereguleerd aan de hand van de ‘Manchester triage’-methode. Het Manchester Triage Systeem werd in 1996 geintroduceerd in het Verenigd Koninkrijk en wordt intussen in de meeste Europese ziekenhuizen toegepast. Aan de hand van 52 items worden de patiënten ‘getrieerd’. Dr. Chris Machtelinckx (medisch diensthoofd spoedopname): “De triageverpleegkundige beschikt nu over een instrument om de ernst van de situatie in te schatten en kent de patiënten hierbij een kleurcode toe. Rood is zeer urgent, blauw is het minst dringend. Daartussen liggen in afnemende mate van urgentie oranje, geel en groen. Met dit systeem kan je objectief uitleggen waarom de ene patiënt voorrang krijgt op de andere, ongeacht wie zich het eerst heeft aangemeld.” “Alle spoedverpleegkundigen kregen een opleiding als triageverpleegkundige. Bovendien werden twee administratieve medewerkers in dienst genomen.
5VTTFOVFOV[PSHFO[JKWPPSEFBENJOJT tratieve afhandeling. De spoedverpleegkundigen kunnen zich zo meer bezig houden met de ‘corebusiness’: zorg voor de patiënt.” Ook de infrastructuur van de afdeling werd grondig aangepakt. “De receptie werd verplaatst en in een nieuw kleedje gestoken en we hebben er een extra ruimte bij: de triagekamer. Daarnaast ontwikkelde de dienst ICT een speciaal triagesoftwareprogramma. Zodra de patiënt is ingeschreven, worden de triagegegevens, urgentiecode en overzicht van de spoedgevallen weergegeven in het programma. Via een computerscherm in de centrale verpleegpost blijven de medewerkers op de hoogte hoeveel patiënten er nog wachten, welke urgentiecode ze hebben, enzovoort. Tegelijk kunnen de artsen via het programma al opdrachten kenbaar maken, zoals een bloedafname of een RX-onderzoek.”
“Aan de hand van 52 items worden de patiënten getrieerd.”
EZ_nieuwsbrief_v7.indd 1
03
Symposium narcodontie
04
Trauma-opvang en rampoefening
05
Medische bijlage Gastro-enterologie Fertiliteit
09
Ombudsdienst patiënttevredenheid troef
10
Nieuwe artsen in dienst
11
Kort nieuws nieuwe CT-scan
12
Kort nieuws 75 jaar AZ SintElisabeth Zottegem
6/12/12 12:08
edito
“Ons ziekenhuis is een schitterende instelling die de voorbije jaren een constante groei en bloei kent dankzij de inzet van velen.” Het AZ Sint-Elisabeth staat aan de vooravond van zijn 75ste verjaardag. Gegroeid uit de evangelische bewogenheid van de Zusters Franciscanessen van Zottegem draagt nu de Raad van Bestuur van dit ziekenhuis de eindverantwoordelijkheid om voor de regio medische- en ziekenzorg te verlenen van de beste kwaliteit. Ons ziekenhuis is er voor de zieke en zorgbehoevende patiënt en die staat in onze aanpak steeds centraal. Om het draagvlak van het bestuur te versterken, nieuwe competenties aan te trekken en resoluut te kiezen voor de toekomst, werden een aantal beslissingen genomen die de weg daartoe openen. Enkele leden van de raad van bestuur zetten een stap opzij en nieuwe krachten versterken de ploeg. Ons ziekenhuis is een schitterende instelling die de voorbije jaren een constante groei en bloei kent dankzij de inzet van velen. De dankbaarheid voor al die mensen zal bij het jubileum straks duidelijk in de verf worden gezet. Meer dan jullie misschien ben ik als historicus geboeid door geschiedenis. Maar het verleden mag niet verlammend werken. Binnen onze Raad van Bestuur wil ik de deuren wagenwijd, hemelsbreed openzetten voor de toekomst, die nu begint. Die toekomst zal aansluiten bij dat verleden, maar ongetwijfeld toch wel anders zijn, aangepast aan vandaag, en gericht op morgen. Ludo Collin, voorzitter
Nieuwe leden Raad van Bestuur (v.l.n.r.): Ivan Van der Sijpt, Thierry Claeys, Koen Michiels, Jacque De Buycker en Stanislas Ossieur
Nieuwe Raad van Bestuur De heren Jacque De Bruycker, Ivan Van der Sijpt en Koen Michiels versterken sedert 1 sepUFNCFSEF3BBEWBO#FTUVVS%FNFEJTDIFTUBGEPFUUFS[FMGEFSUJKE[JKOJOUSFEFJOIFU hoogste bestuursorgaan van het ziekenhuis in de persoon van dr. Thierry Claeys, voorzitter van de medische raad, en Mtr. Stanislas Ossieur, die zal zetelen op voordracht van de medische raad. Zij zullen samen met dr. Mieke De Bie, Prof. dr. Anne De Paepe, Mtr. Herman De Vleeschouwer en Kannunik Ludo Collin samenwerken aan de toekomst van het AZ Sint-Elisabeth. Dhr. Anton Libbrecht en dhr. Peter Degadt verlaten de Raad van Bestuur op ;JKCMJKWFOFWFOXFMOPHMJEWBOEF"MHFNFOF7FSHBEFSJOH%F3BBEWBO#FTUVVS dankt hen voor hun jarenlange inzet en hun gewaardeerde bijdrage tot het bestuur van dit ziekenhuis.
Nieuwe hoofdgeneesheer %S&MJBOF-BHBTTFJTWBOBGKBOVBSJEFOJFVXFIPPGEHFOFFTIFFSWBOIFU";4JOU Elisabeth. Zij neemt de fakkel over van dr. Carlos Monté. Dr. Monté heeft gedurende 14 jaar de functie van hoofdgeneesheer op zich genomen. De Raad van Bestuur dankt dr. Monté voor zijn inzet en gedrevenheid waarmee hij mee vorm gegeven heeft aan het medisch beleid van het ziekenhuis. Dr. Lagasse is als pediater reeds 34 jaar aan het ziekenhuis verbonden. Sedert 1996 is zij diensthoofd van de dienst pediatrie en is reeds meerdere jaren actief lid van de Medische Raad.
Dr. Carlos Monté en Dr. Elianne Lagasse
2 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 2
6/12/12 12:08
4ZNQPTJVNOPWFNCFS
Narcodontie onder de loep De dienst Narcodontie van het AZ Sint-Elisabeth bestaat exact tien jaar. Naar aanleiding daarvan organiseerden dr. Thierry Claeys, dr. Paul Thielens en tandarts Johan Kint een symposium voor tandartsen uit de regio. De afdeling Stomatologie-Maxillofaciale Chirurgie, onder leiding van dr. Claeys, nam tien jaar geleden het initiatief om een dienst narcodontie op te richten. De dienstverlening werd toevertrouwd aan tandarts Johan Kint. “Ik behandel hier enkel patiënten die verwezen zijn door hun huistandarts, voornamelijk voor conserverende en preventieve tandzorgen van het volledige gebit. Vooral kinderen jonger dan vier jaar met polycaries, kinderen en volwassen met een extreme angst voor de tandarts en medisch gecompromitteerde patiënten komen bij mij langs. Alle tandheelkundige behandelingen gebeuren onder volledige narcose, maar de patiënt kan wel dezelfde dag nog naar huis. En na de behandeling wordt de patiënt terug verwezen naar de huistandarts.”
naar het auditorium voor lezingen (zie kader) over narcodontie. Sprekers van dienst waren tandarts Johan Kint, dr. Claeys en dr. Thielens, anesthesist dr. Valcke en prof. dr. Luc Martens van de Universiteit Gent. “We mogen zeker van een succes spreken”, aldus tandarts Johan Kint. “Na het wetenschappelijke gedeelte konden de geïnteresseerde collega’s een kijkje gaan nemen in het operatiekwartier en kregen ze de mogelijkheid om vragen stellen. De namiddag werd feestelijk afgesloten met een buffet in het auditorium. Voor herhaling vatbaar!”
iKBBSDPOTFSWFSFOEF en preventieve tandzorgen onder narcose.”
65 TANDARTSEN )FU KBSJH KVCJMFVN XFSE HFWJFSE NFU FFO symposium op 15 november. Maar liefst 65 tandartsen uit de Zottegemse regio trokken
OP VERWIJZING Voor een pre-narcodontische consultatie maken de patiënten zelf of hun tandarts een BGTQSBBLWJB%F[FDPOTVMUFOWJO den telkens plaats op zaterdagvoormiddag in het AZ Sint-Elisabeth.
Tandarts Johan Kint
DE LEZINGEN t A5BOEUSBVNBUPMPHJF een duurzame aanpak’, prof. dr. Luc Martens (UGent) t A/BSDPOEPOUJFFFOCFIBOEFM wijze in een georganiseerd concept’, tandarts Johan Kint. t A&WPMVUJFTJOEFTUPNBUPMPHJFFO maxillo-faciale chirurgie’, dr. Thierry Claeys en dr. Paul Thielens t A"OFTUIFTJFCJKIFULJOE, dr. Manuel Valcke (anesthesist)
INFO: dienst Stomatologie, 09 364 85 73
3 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 3
6/12/12 12:08
Psychotrauma
Voordracht trauma-opvang TFQUFNCFS
De klap te boven
Hoe verwerk je een psychotrauma? Dat thema werd in september besproken tijdens een symposium. Spreker van dienst was Huub Buijssen, een Nederlandse psycholoog met heel wat ervaring in crisisopvang. In een ziekenhuis en in de acute pre-hospitaalzorg is er geen ontkomen aan: men wordt vroeg of laat geconfronteerd met schokkende gebeurtenissen. Wanneer mensen zo’n voorval veelvuldig herbeleven, een gelijkaardige gebeurtenis proberen te vermijden of een verhoogde waakzaamheid vertonen, kunnen we spreken van een psychotrauma. Huub Buijssen gaf er in het AZ Sint-Elisabeth een boeiende voordracht over voor een breed publiek, bestaande uit verpleegkundigen, geneesheren, psychologen, brandweer, politie... Deze voordracht kadert immers in de uitvoering van een lokaal samenwerkingsverband met politie en brandweer met als doel de diverse interventiediensten op het veld beter op elkaar af te stemmen. Hij maakte een verrassende vergelijking tussen een psychotrauma en verliefdheid. Bij dat laatste komen ook tal van emoties los die een ernstige impact kunnen hebben op iemands functioneren. Het voordeel in die situatie is dat de ‘alles overheersende’ verliefd-
heid meestal vanzelf overgaat. Dat kan ook het geval zijn bij een psychotrauma, maar als de klachten blijven aanhouden komen we in een fase van een post-traumatische stressstoornis terecht. En die kan ontaarden in depressie, verslaving, angst… TIPS VOOR DE OPVANG Huub Buijssen ging na hoe de toehoorders een dergelijk probleem aanpakken. Moet je bij een incident bijvoorbeeld onmiddellijk zorgen voor opvang? Geert Van Iseghem (hoofdverpleegkundige spoedopname): “Momenteel zijn we geneigd om dat te doen. Toch is het beter om de situatie eerst eventjes te laten bezinken. Ook slaappillen om nog een goede nachtrust te verzekeren, zijn niet aan te raden. Het is zelfs beter om een paar nachten niet goed te slapen. Daarnaast gaf de spreker nog enkele ‘opvangtips’. Vraag bijvoorbeeld niet hoe het gaat, maar vraag eerst of je ernaar mag vragen. Je praat
ook best op een normale toon, zonder dramatisch te doen. Ga er niet van uit dat je weet waarmee je het slachtoffer kan helpen, maar vraag het hem. En als je eventjes niet weet wat te zeggen, zeg dan ook expliciet ‘Ik weet niet goed wat ik moet zeggen’. Na de voordracht werden deze tips nog uitvoerig besproken tijdens een drankje. Ik vond het een heel boeiende avond.”
“Het is beter om de situatie eerst eventjes te laten bezinken.”
RAMPOEFENING In oktober vond op de parking van het ziekenhuis een rampoefening plaats met brandweer, politie, het Rode Kruis, verpleegkundigen en artsen. Het medisch interventieplan werd er uit de doeken gedaan. Daarbij was er vooral aandacht voor de herkenbaarheid van de verschillende hulpverleners en hun taken. Het verloop van een ramp werd in een oefensetting gedemonstreerd, zodat men uitgebreid kon kennismaken met de uitrusting van de verschillende disciplines die bij een ramp worden gebruikt, zoals een operationele commandowagen en een vooruitgeschoven medische post.
4 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 4
6/12/12 12:08
.&%*4$ )& #*+-"(&
DR. SÉBASTIEN KINDT PHD, GASTROENTEROLOGIE
Meten is weten
beter meten is beter weten en beter behandelen. Dat de technologische ontwikkeling niet stilstaat, beseffen we allemaal. Meestal houdt dit in dat de bestaande technologie wordt verfijnd, als het ware dat er functies worden toegevoegd zonder dat er veel verandert aan de basisprincipes. Zeldzamer komt het voor dat deze evolutie een revolutie ontketent. Hierbij gaat een nieuwe wereld open en ontstaan nieuwe mogelijkheden. Binnen de geneeskunde gaat het er niet anders aan toe. Sinds lang wordt apparatuur aangewend om de werking van verschillende organen in kaart te brengen, om enerzijds de verklaring van klachten te duiden, en anderzijds om behandelingen te kiezen die de klachten moeten verhelpen. Bij slokdarmaandoeningen gaat het, naast endoscopie, vaak om drukmetingen en om zuurmetingen. De gebruikte instrumenten heten manometrie en pH-meting. Beide technieken worden aangewend ter verklaring van klachten zoals ondermeer retrosternale pijn, dysfagie en odynofagie en om ziekten zoals reflux te bevestigen in de bovenste maag-darmtractus. In de onderste maagdarmtractus worden ze aangewend om de oorzaken die aan de basis liggen van incontinentie voor ontlasting en constipatie te begrijpen. Door technische beperkingen gebruikte manometrie gedurende MBOHFUJKETMFDIUTNFFUQVOUFO8BUQ)NFUJOHCFUSFGU XFSETOFM duidelijk dat niet alle refluxepisodes zuur van aard waren, maar desalniettemin aanleiding konden geven tot klachten. Gelukkig deed binnen dit domein van de gastro-enterologie een technische revolutie zich voor welke een enorme stap vooruit betekende in de zorg van de patiënten. Het is tegenwoordig mogelijk om op iedere centimeter (36 cm in totaal) in de slokdarm op 12 meetplaatsen de druk te registreren, in totaal 432 meetpunten. Dit staat bekend als hoge resolutie manometrie of kortweg HRM. De toevoeging van impedantiemeting hieraan laat dan weer toe om de ingeslikte voedselbolus te volgen tijdens passage door de slokdarm. Hetzelfde principe van impedantiemeting overkomt verder
de grootste beperking van de pH-meting: niet alleen zuur, maar ook zwakzure en niet-zure refluxepisodes kunnen worden herkend. Meer drukpunten zijn ook mogelijk in het anorectum: 144 in totaal ten op[JDIUFWBOWSPFHFSTMFDIUTUPU)JFSCJKCMJKWFOEFBGNFUJOHFOWBO de meetinstrumenten nagenoeg ongewijzigd zodat de patiënt niet meer hinder hoeft te ondervinden dan met de vroegere onderzoeksinstrumenten.
Van links naar rechts: katheter voor hoge resolutie manometrie van de slokdarm, van het anorectum en pH/impedantiekatheter. Wat betekent dit nu concreet voor de geneeskunde? Met de komst van HRM zijn de inzichten in de slokdarmmotiliteitsproblemen gewijzigd. Al snel bleek dat bepaalde aandoeningen door het beperkt aantal meetpunten vaak werden gemist, zoals achalasia. Andere aandoeningen, zoals slokdarmspasmen, komen dan weer minder voor dan werd aangenomen. Nieuwe aandoeningen werden gedefinieerd. Maar belangrijker dan dit allemaal: dankzij de fijnere metingen is een betere indeling van de motiliteitsproblemen mogelijk, zonder toevlucht te moeten zoeken in een groep aspecifieke veranderingen. Bovendien is het door de betere indeling van de aandoeningen van de slokdarmmotoriek volgens de zogenaamde Chicagoclassificatie(a) ook mogelijk om gerichter te behandelen in plaats van de gebruikelijke proeftherapieën. De ontwikkelingen binnen dit domein zijn nog volop aan de gang. HRM toont bijvoorbeeld aan dat het type voedselbolus gevolgen heeft op het vlak van motiliteit. Metingen gebeuren niet alleen met waterslokken, maar ook met een halfvaste en zelfs een vaste bolus.
5 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 5
6/12/12 12:08
.&%*4$)&#*+-"(&ʰ%&$&.#&3
Hiermee wordt de fysiologische toestand beter benaderd. Het blijkt hieruit dat de slokdarm meer druk opbouwt naarmate de bolus vaster is. En het gaat nog verder. Een normaal drukverloop in de slokdarm op HRM biedt nog geen zekerheid op een normale klaring van de ingeslikte bolus. Toevoegen van impedantiemeting lost dit euvel op. Door beide technieken te combineren wordt op een visuele manier duidelijk of de samentrekkingen van de slokdarm in staat zijn om de ingeslikte bolus voort te duwen naar de maag. Bereikt de bolus de maag niet, dan kan worden achterhaald waarom niet: onvoldoende relaxatie van slokdarm-maag overgang, onderbrekingen in de slokdarmperistaltiek, niet gecoördineerd verloop van de contracties. Eenmaal dit duidelijk is, kan de behandeling met meeste kans op slagen worden gekozen.
dan wel te bevestigen (d). Hierdoor wordt het duidelijker of verdere behandeling gericht op refluxcontrole zin heeft en of dit wel met PPI moet gebeuren. Is er geen zure reflux meer, verwacht je namelijk weinig effect van nog meer zuurremming. Daarnaast kan dezelfde techniek helpen om uit te maken of chronische hoestklachten verband houden met reflux. Verder laat de verhoogde gevoeligheid van HRM toe om de oorzaak, en in vele gevallen ook een behandeling, te vinden voor patiënten die blijvend last hebben van slikmoeilijkheden of episodes van retrosternale pijn zonder aantoonbare cardiale oorzaak. Toekomstontwikkelingen zullen mogelijk helpen om met hoge gevoeligheid te voorspellen welke patiënten met neurologische aandoeningen een risico hebben op verslikking zodat tijdig de nodige maatregelen kunnen worden getroffen.
De mogelijkheden van deze gecombineerde metingen met behulp van HRM en/of impedantie worden nog verder uitgebreid. Verdere subclassificatie van achalasia laat toe de kans op succes van de bestaande behandeltechnieken te voorspellen(b). Verder kan een semiautomatische analyse met vrij hoge sensitiviteit voorspellen of er retentie is van de bolus ter hoogte van de bovenste slokdarmsfincter, wat bij aandoeningen van de slikfunctie het risico op verslikking helpt inschatten; mogelijk zelfs beter dan de huidige technieken (c).
HRM en impedantiemeting laten dus niet alleen toe om meer te meten, maar helpen ook om meer te weten, en zodoende gerichter te behandelen.
Impedantiemeting kan daarnaast ook in associatie met pH-metingen. Deze combinatie laat naast zure reflux ook toe om niet- of weinig zure slokdarminhoud te identificeren. Maar de mogelijkheden van pH/impedantie gaan nog veel verder. Het is namelijk ook goed mogelijk om een banale slok te onderscheiden van reflux. Wanneer de patiënt bovendien aanduidt wanneer hij klachten heeft ervaren, kan nagegaan worden in welke mate refluxepisodes, ongeacht de zuurtegraad, bijdragen tot de klachten. Verder kan impedantie aangeven of de reflux zich beperkt tot de onderste slokdarm, of dat de reflux oploopt tot hoog in de slokdarm.
(b) Pandolfino JE, Kwiatek MA, Nealis T, Bulsiewicz W, Post J, Kahrilas PJ.
Dr. Sébastien Kindt, PhD (a) Kahrilas PJ, Ghosh SK, Pandolfino JE. Esophageal motility disorders in terms of pressure topography: the Chicago Classification. J Clin (BTUSPFOUFSPM.BZ+VO Achalasia: a new clinically relevant classification by high-resolution NBOPNFUSZ(BTUSPFOUFSPMPHZ/PW &QVC Jul 22. (c) Omari TI, Dejaeger E, Tack J, Van Beckevoort D, Rommel N. Effect of Bolus Volume and Viscosity on Pharyngeal Automated Impedance Manometry Variables Derived for Broad Dysphagia Patients. DysphaHJB4FQ<&QVCBIFBEPGQSJOU> (d) Hershcovici T, Fass R. Management of gastroesophageal reflux disease that does not respond well to proton pump inhibitors. Curr 0QJO(BTUSPFOUFSPM+VM
Wat hoge resolutie van het anorectaal gebied betreft, biedt het toegenomen aantal meetpunten meer zekerheid over de betrouwbaarheid van de resultaten. Er is met name minder risico op een slecht geplaatste katheter met daardoor minder risico op over- of onderschatting van de drukken. Deze beide onderzoekingen, hoge resolutie manometrie met impedantie en ph/impedantiemeting, kunnen veel patiënten helpen. Denk hierbij aan patiënten die ondanks protonpomp inhibitoren (PPI) klachten behouden van pijn op de borst. Het is met de nieuwe instrumenten mogelijk om reflux met meer zekerheid uit te sluiten
6 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 6
6/12/12 12:08
DR. ANN MORTIER, GYNAECOLOGIE FERTILITEIT
Behandeling van fertiliteit
Een vruchtbare samenwerking Sedert geruime tijd kunnen subfertiele koppels in het AZ Sint Elisabeth Zottegem terecht voor het opsporen en het opstarten van een vruchtbaarheidsbehandeling. In 1999 werd immers een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen het AZ St-Elisabeth en het fertiliteitscentrum van het AZ St-Lucas Gent en het IVF Labo UZ Gent. *7'ʰ#&)"/%&-*/( Wanneer na onderzoek blijkt dat de behandeling met in vitro fertilisatie (IVF) aangewezen is, stelt de behandelende gynaecoloog van AZ Sint-Elisabeth Zottegem in overleg met het fertiliteitscentrum een stimulatieschema op. De voorgeschreven medicatie wordt door de ziekenhuisapotheek via de raadpleging gynaecologie aan de patiënte geleverd. Echografische onderzoeken tijdens de behandeling gebeuren op de consultatie in het AZ Sint-Elisabeth Zottegem door de begeleidende gynaecoloog. Wanneer de folikels rijp zijn wordt Pregnyl toegediend en 36 uur later biedt de patiënte zich nuchter aan op het dagziekenhuis van het AZ Sint-Lucas in Gent, waar onder algemene anesthesie de eicelpunctie gebeurt. De eicellen worden in een transportbox door de partner naar het UZ Gent gebracht waar hij ook een spermastaal aflevert. De terugplaatsing van een bevruchte eicel gebeurt in het UZ Gent door de gynaecologen van het AZ Sint-Lucas. De follow-up na de terugplaatsing gebeurt opnieuw door de behandelende gynaecoloog.
*/53"ʰ65&3*&/&*/4&.*/"5*&ʤ*6*ʥ Voor de toepassing van intra-uteriene inseminatie wordt het sperma van de partner voorbewerkt in het laboratorium om de zaadcellen te scheiden van de vloeistof (capacitatie van de mannelijke gameten). In de loop der jaren is de wetgeving omtrent vruchtbaarheidsbehandelingen telkenmale strenger geworden en sinds 19 december JTFSEFCFQBBMEFiXFFGTFMCBOLXFUw4JOETEFXFFGTFMCBOLXFU legt de wetgever voorwaarden en strengere kwaliteitseisen op voor vrijgave van humaan materiaal. Dit geldt ook voor de capacitatie van spermatozoa. In het kader van de weefselbankwet werd op 1 GFCSVBSJ%S".PSUJFSBBOHFTUFMEBMTCFIFFSEFSWBOEFJOUFSmediaire structuur voor fertiliteitsbehandelingen en Dr. Waterschoot als kwaliteitscoördinator. De intermediaire structuur staat in voor de capacitatie van de mannelijke gameten. 0Q TFQUFNCFS XFSE EF GVODUJF WBO LXBMJUFJUTDPÚSEJOBUPS overgenomen door apotheker- bioloog Ann Van Liedekerke. Deze wissel werd uitgevoerd na inspectie van de intermediaire structuur door het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Ge[POEIFJETQSPEVDUFO PQKVOJ 5FSWPPSCFSFJEJOHWBOEFJOTQFDUJFWBOIFU'"((JOHFCFVSden heel wat inspanningen voor het behoud van intra-uteriene JOTFNJOBUJFT BMIJFS JO IFU [JFLFOIVJT #FHJO IBEEFO XF doelen voor ogen. Vooreerst het bekomen en vooral het be-
IN VITRO FERTILISATIE
tJOEJDBUJFTUFMMJOH tDPVOTFMJOH tHFÕOGPSNFFSEFUPFTUFNNJOH tIPSNPOBMFTUJNVMBUJF tFDIPHSBmTDIFPQWPMHJOH t*6*
tFJDFMQVODUJF
tMBCPSBUPSJVNGBTF tFNCSZPUSBOTGFS
7 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 7
6/12/12 12:08
.&%*4$)&#*+-"(&ʰ%&$&.#&3
houden van een erkenning om als intermediaire structuur voor vruchtbaarheidsbehandelingen IUI-KIE (intra-uteriene inseminatie met partnersperma) te mogen uitvoeren. Een tweede doel was de zwangerschapskansen na IUI-KIE te doen stijgen en te streven naar zwangerschapscijfers bekomen in grote fertiliteitscentra zoals VUB en UZ Gent. Naast de opmaak van tal van protocollen en procedures gebeurden er ook in het laboratorium technische veranderingen om te kunnen voldoen aan de FAGG regelgeving. Zo werden procedures uitgeschreven voor ontvangst van humaan partnersperma maar zijn er ook verschillende procedures voor vrijgave en opwerking van het humaan partnersperma. Een vrijgave is een gestandaardiseerde procedure waarbij humaan materiaal of de verwerking van dat materiaal, toestemming tot uitvoering krijgt, indien aan alle vrijgavevoorwaarden is voldaan. De vrijgave voorwaarden zijn op voorhand vastgelegde criteria waaraan moet voldaan zijn om humaan materiaal te kunnen vrijgeven: op voorhand correct ingevulde contracten, vereiste serologische bloedresultaten, goede ontvangst en goede bewerking van humaan materiaal. Gezien de zeer strenge voorwaarden die het FAGG stelt voor het uitvoeren van IUI-KIE zijn wij dan ook fier te kunnen zeggen dat ons ziekenhuis een erkenning heeft voor de capacitatie van man-
nelijke gameten en het uitvoeren van IUI-KIE en alles in het werk stelt om die erkenning te behouden. Het besluit van het inspectierapport luidde als volgt: ‘De intermediaire stuctuur voor fertiliteitsbehandelingen beschikt over een goed kwaliteitssysteem. Het personeel is voldoende opgeleid en er wordt op regelmatige basis geëvalueerd. De beheerder van de intermediaire stuctuur voor fertiliteitsbehandelingen is nauw betrokken bij de werking van de intermediaire stuctuur.’ 0O[F FFSTUF EPFMTUFMMJOH WBO CFHJO XFSE BMEVT CFSFJLU #FHJO XFSE FFO OJFVXF BBOWSBBH JOHFEJFOE WPPS FFO WFSMFOHJOH onze erkenning. Ook het 2e doel hebben we ondertussen bereikt. Door het invoeren van tal van protocols, procedures, respecteren van optimale tijdsintervallen tussen Pregnyltoedieningen en IUI, toepassen van ovariële hyperstimulatie en sneller toepassen van gonadotrofine stimulatie en uiteindelijk ook een optimalisatie van de capacitatietechniek, zag NFOEFTMBBHLBOTFOQFSDZDMVTOB*6*,*&TUJKHFOWBOJOOBBS JO Dr. Ann Mortier
Resultaten (vgl globaal vs Zottegem) 2011 (globaal)*
2010 (Zottegem)
2011 (Zottegem)
"BOUBM
"BOUBM
"BOUBM
Percentage
Percentage
1 'JTIFSTFYBDUUFTU
Percentage
$ZDMJ
496
Pickups
463
93.3 % / cyclus
43
91.5 % / cyclus
41
91.1 % / cyclus
0.54
NS
Transfers
432
87.1 % / cyclus
42
89.4 % / cyclus
40
88.9 % / cyclus
1.00
NS
Zwanger
138
27.8 % / cyclus
17
36.2 % / cyclus
16
35.6 % / cyclus
0.30
NS NS
47
45
29.8 % / pickup
39.5 % / pickup
39.0 % / pickup
0.22
31.9 % / transfer
40.5 % / transfer
40.0 % / transfer
0.30
Bioch zw
26
18.8 % / zw
3
17.6 % / zw
2
12.5 % / zw
0.74
NS
Klin zw
112
81.1 % / zw
14
82.4 % / zw
14
87.5 % / zw
0.74
NS
* Fertiliteitscentrum AZ Sint-Lucas
EZ_nieuwsbrief_v7.indd 8
6/12/12 12:08
nieuws uit de diensten
Patiënttevredenheid troef De ombudsdienst is een onmisbare schakel tussen patiënten en zorgverstrekkers. Zij informeert wanneer de patiënten menen dat de zorgverlening of één van de aanverwante diensten tekort schiet en speelt hierin een bemiddelende rol. Patiënten met een opmerking of klacht kunnen in eerste instantie terecht bij de hoofdverpleegkundige of de behandelende arts. Als dit gesprek niets oplost, biedt de ombudsvrouw een luisterend oor. “Door gesprekken met patiënten of familie heb ik een goed inzicht in hun verwachtingen en hoe zij een ziekenhuisverblijf ervaren”, vertelt Katia Ronsse, ombudsvrouw van het AZ Sint-Elisabeth Zottegem. “Elke klacht wordt grondig onderzocht. Waar nodig krijgen de zorgverleners de mogelijkheid om mee te stappen in de bemiddeling. Iedere klacht moet binnen een aanvaardbare termijn duidelijk beantwoord worden. Op die manier kunnen we de zorgverlening continu optimaliseren en een opname voor de patiënt zo aangenaam mogelijk maken.”
UFOJO/BUJPOBMFKBBSDJKGFSTUPOFOEFWPPSCJKF KBBSFFOUPFOBNFWBOIFUBBOUBMLMBDIUFOJOHFdiend bij de ombudsdiensten: “Dit stijgende aantal is voor een groot deel toe te schrijven aan het feit dat de patiënten hun rechten beter kennen én meer vertrouwd zijn met de werking van een ombudsdienst”, licht Katia Ronsse toe. Om een goed zicht te hebben op het aantal en IFUUZQFLMBDIUFOXPSEFOBMMFLMBDIUFOTJOET bij de ombudsdienst gecentraliseerd. “Voor ons ziekenhuis verhouden de cijfers zich min of meer HFMJKLNFUEFOBUJPOBMFHFHFWFOTHBBUPWFS inbreuken op het recht van kwaliteitsvolle zorgverlening, 13% over klachten rond informatieverTUSFLLJOH SPOE IFU QBUJÑOUFOEPTTJFS FO over inbreuken op geïnformeerde toestemming.”
DE CIJFERS Klachtenbemiddeling kreeg een centrale rol bij het van kracht gaan van de wet op de patiëntenrech-
De ombudsdienst is elke weekdag beschikbaar na afspraak tussen 8u30 en 16u30. INFO:
[email protected], 09 364 87 22
Campagne ‘Vertel het rond’ Ongeveer de helft van de Belgen kampt met overgewicht. Er zijn ook steeds meer dikke of obese kinderen, die bovendien almaar zwaarder worden. Met de campagne ‘Vertel het rond, wij eten gezond’ wil het ziekenhuis daar iets aan doen. Vroeg of laat leidt overgewicht tot ernstige gezondheidsproblemen. “Obesitas in de kinderjaren kan negatieve gevolgen hebben”, vertelt dr. Eliane Lagasse van de dienst Pediatrie. “Hart- en vaatziekten, diabetes en gewrichtsproblemen komen bijvoorbeeld veel vaker voor op jongere leeftijd bij mensen met overgewicht dan bij mensen die een normaal gewicht hebben.” Vreemd genoeg vinden veel ouders dat het bij hun eigen kind nog mee valt. Met de campagne ‘vertel het rond, wij eten gezond’ vestigen we hun aandacht op de gevolgen van overgewicht en wijzen we hun op het belang van gezonde voeding.
“Vaak worden kinderen beloond met ‘iets lekkers’. Ze zitten ook veel te vaak voor het televisiescherm of achter de computer, onder meer omdat ouders buiten spelen onveilig vinden. Bovendien hebben de kinderen dikwijls onbeperkte toegang tot de (koel)kast wanneer de ouders uit werken zijn. Die zaken moeten anders, maar vaak zijn ouders zich niet bewust van het probleem. In samenspraak met de huisarts willen we via folders en affiches de ouders hierover sensibiliseren en een gesprek over gewicht vergemakkelijken”, aldus dr. Lagasse. INFO: Obesitascentrum - Veerle Van Gyseghem - 09 364 86 48
9 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 9
6/12/12 12:08
artsen
Nieuw in dienst DR. SÉBASTIEN KINDT, PHD
Gastro-enterologie
DR. MICHEL GOETHALS
Abdominale heelkunde %S.JDIFM(PFUIBMTTUVEFFSEFJO af als specialist in de algemene heelkunde in het UZ Leuven. Eén dag per week blijft hij zich als consulent in het UZ Leuven verder bekwamen in de scopische oncologische heelkunde. 4FEFSU TFQUFNCFS WFSTUFSLU IJK het team Heelkunde in het AZ SintElisabeth. “Het ziekenhuis spreekt mij aan omdat er een aangename werksfeer heerst, met leuke collega’s en gedreven verpleegkundig personeel in een modern kader. Op de dienst sta ik in voor alle aspecten van de abdominale heelkunde. Ik wil er de laparascopie verder perfectioneren en naar een hoger niveau tillen. Eind volgend jaar willen we ook starten met kijkoperaties in de thorax.”
0Q KBOVBSJ HBBU ES 4ÏCBTUJFO Kindt aan de slag op de dienst Gastroenterologie, in associatie met dr. Van Overberghe en dr. Vanslembrouck. “Ik heb voor dit ziekenhuis gekozen omdat het mij de mogelijkheid biedt om topzorg te bieden binnen mijn interessegebieden: functieonderzoek, functionele aandoeningen en hepatologie.” %S,JOEUTUVEFFSEFJOBGBMTHBTtro-enteroloog, behaalde een doctoraat in de biomedische wetenschappen en werkte nadien twee jaar in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, waar hij zich bekwaamde in de hepatologie. “Ik ben vanuit mijn doctoraat gespecialiseerd in functionele maagen darmaandoeningen. Een halve dag per week zal ik de ontwikkelingen binnen dat domein op de voet volgen als consulent in het UZ Leuven. In het AZ Sint-Elisabeth zal ik een functielab voor manometrie van de slokdarm en anorectum oprichten”, aldus dr. Kindt.
DR. CHRIS MACHTELINCKX
Spoedopname Urgentiearts dr. Chris Machtelinckx staat sinds 1 september aan het hoofd van de spoedopname. “In Zottegem zette ik mijn eerste stapjes als kind én als stagiair-arts”, aldus dr. Machtelinckx. “De voorbije zes jaar werkte ik als diensthoofd spoed in het AZ Sint-Lucas in Gent. Professioneel is de taakinvulling vergelijkbaar: het diensthoofdschap blijft een uitdaging. Er is nog heel wat werk voor de boeg. Na het triagesysteem (zie pagina 1), wensen we het ‘spoedpad’ kwalitatief onder de loep te nemen en de uitstroom van patiënten te versoepelen.” %S .BDIUFMJODLY TUVEFFSEF JO BG als algemeen chirurg aan de KU Leuven. Nadien behaalde ze er de bijzondere beroepstitel in de urgentiegeneeskunde en een master-na-master in verzekeringsgeneeskunde. Zij is actief als korpsarts bij brandweer Merelbeke en geeft o.a. les in de ambulancierschool Medov voor Oost-Vlaanderen.
DR. DIEDERIK DOOREMONT
Gastro-enterologie Dr. Diederik Dooremont startte begin december op de dienst Gastro-enterologie, in de associatie van dr. Hanssens, dr. Van Lierde en dr. Melkebeke. Hij is een oude bekende voor het ziekenhuis. “Ik heb er een jaar als internist in opleiding gewerkt. Vooral het persoonlijke contact met de patiënten sprak me sterk aan.” %S %PPSFNPOU CFIBBMEF JO [JKO FSLFOOJOH BMT HBTUSPFOUFSPMPPHi%F HBTUSPFOUFSPMPHJF interesseert me in al zijn aspecten. Ik heb een goede opleiding in de endoscopische technieken genoten en me daarnaast specifiek bekwaamd in de capsule-enteroscopie: een onderzoek dat naar de toekomst toe ook in Zottegem kan gebeuren. Hiernaast zal ik samen met mijn collega’s een poliklinische consultatie uitbouwen, zowel in Zottegem als in Brakel, alsook patiënten opvolgen in het ziekenhuis, met extra aandacht voor de patiënt als mens en in goede samenwerking met de huisarts.”
EZ_nieuwsbrief_v7.indd 10
6/12/12 12:08
kort nieuws
Nieuwe CT-scan
Ongeziene scherpte
De nieuwe CT-scan die in het ziekenhuis werd geïnstalleerd, is een IPHFEFmOJUJF(FOFSBM&MFDUSJD%JTDPWFSZ$5)%“Het hoogtechnologische toestel produceert beelden met een tot nog toe ongeziene scherpte en nauwkeurigheid”, aldus dr. Hilde De Nutte (Directeur Medisch beleid). “Dankzij die hoge beeldkwaliteit kan de arts sneller een exacte diagnose stellen. Bovendien daalt het risico op afwijkend beeldmateriaal – veroorzaakt door bijvoorbeeld verkalkingen in de bloedvaten of metaal van gewrichtsprothesen – met de helft.” Het nieuwe toestel opent de weg naar nieuwe, verfijnde toepassingen. “Denk maar aan onderzoeken naar aandoeningen van de kransslagaders en andere hartafwijkingen, screenings van longaandoeningen en dikkedarmkanker, enzovoort. En last but not least: de stralingsdosis is gehalveerd. Voor sommige onderzoeken zelfs maar een kwart van de vroegere dosis.”
Vernieuwd onthaal
stelt inschrijving centraal Zo’n zeshonderd patiënten schrijven zich gemiddeld elke dag in het ziekenhuis in. Die begeven zich allemaal naar verschillende inschrijvingspunten – al naargelang ze langskomen voor een raadpleging of een opname – verspreid over het ziekenhuis. Daar komt binnenkort verandering in, aldus An Stragier (Administratief directeur): “De SIS-balie, de geplande opname en de receptie komen over enkele weken samen op één centraal punt, in de inkomhal van het ziekenhuis. Dankzij een ticketingsysteem zullen de patiënten weten hoelang ze ongeveer moeten wachten en aan welk loket ze zich moeten aanmelden. Aanschuiven is niet langer nodig. De loketten staan in een ruime, aangename wachtruimte, met veel lichtinval. Op grote beeldschermen krijgt de patiënt er allerlei nuttige informatie (bezoekuren, verbouwingswerken, …) te zien. We houden ook meer rekening met de privacy van de patiënt door onder meer de balies van elkaar af te scheiden. De werken gingen CFHJOOPWFNCFSWBOTUBSUFOIFUFJOEFJTWPPS[JFOJOIFUWPPSKBBS%FJOTDISJKvingspunten voor het dagziekenhuis en de spoedafdeling blijven uiteraard op die locaties zelf.”
Onderneming met een 0OMBOHTMJFUFONFFSEBO[JFLFOIVJTNFEFXFSLFST zich registreren om bloed te geven. Dat werd door het Rode Kruis beloond met de titel ‘Onderneming met een hart’. In oktober nam directeur Frank Verbeke de oorkonde in ontvangst uit de handen van Marijn Devalck, de peter van de campagne. De actie kadert in de campagne ‘Bloedgevendoetleven’ van het Rode Kruis Vlaanderen.
11 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 11
6/12/12 12:08
agenda
Symposium
vaatchirurgie Noteer alvast in uw agenda... MEDISCHE LESSENCYCLI aanvang 21 uur t Triverius t Medische Staf (symposium vaatchirurgie – zie verder) t Triverius (ethiek) t Medische Staf t Triverius t Medische Staf INFOBEURS: ’BABY AAN BOORD’ UFMLFOTWBOUPUVVS tGFCSVBSJ tKVOJ LEVEN ZOALS VOORHEEN ;FMGIVMQHSPFQWPPSWSPVXFOOB borstoperatie Het ziekenhuis organiseert info-namiddagen op de volgende data: t[BUFSEBHGFCSVBSJ t[BUFSEBHKVOJ De week ervoor wordt het onderwerp medegedeeld in de voornaamste kranten. 1MBBUT";4JOU&MJTBCFUIWBOUPU VVS*OLPNJTHSBUJTFOFSJTHFFO reservatie noodzakelijk. Voor meer inlichtingen: .FWS"OJUB#BFZFOTUFM BLOED GEVEN 5FMLFOTWBOUPUVVS tXPFOTEBHKBOVBSJ tXPFOTEBHBQSJM
$0-0'0/ Informatieblad AZ Sint-Elisabeth Zottegem is een uitgave van AZ Sint-Elisabeth vzw Hoofdredactie: H. De Vleeschouwer Redactieraad: F. Verbeke, R. De Bosscher, A. Libbrecht, H. Libbrecht, A. Moens, C. Monté, D. Van Caillie Fotografie: Bart Cloet Realisatie: f-twee uitgeverij, www.f-twee.be Verantwoordelijke uitgever: Frank Verbeke, Godveerdegemstraat 69, 9620 Zottegem, AZ Sint-Elisabeth, Godveerdegemstraat 69, 9620 Zottegem Tel. 09 364 81 11, Fax 09 364 89 00 E-mail:
[email protected] www.sezz.be
0Q BQSJM IPVEU EF EJFOTU7BBUheelkunde een symposium over hedendaagse vaatchirurgie bij een voetulcus. Tijdens deze avond overlopen de sprekers de aanpak van een ischemische voetwonde en de vasculaire behandelingsmogelijkheden. Registreren kan vanaf januari 2013 op www.sezz.be.
75 jaar AZ Sint-Elisabeth Zottegem 0QKBOVBSJHJOHFOWJFS[VTUFSTFOÏÏODIJSVSH aan de slag, rond vijftien heelkundebedden in het Egmontkasteel in Zottegem. Het Sint-Elisabeth Ziekenhuis was geboren. Vandaag telt ons algemeen ziekenhuis 334 bedden en een eigen dagziekenhuis. 3VJNNFEFXFSLFSTFOFFOUBMBSUTFOESBHFO samen zorg voor de patiënt. *OWJFSFOXFPO[F TUF WFSKBBSEBH %JU GFFTUKBBS [BM NFU EJWFSTF evenementen opgeluisterd worden. Binnenkort verneemt u hier meer over.
Omleiding bouwwerken De bouw van de nieuwe parkeertoren is gestart. Begin januari begint ook de werf voor het nieuwe dagziekenhuis vorm te krijgen. Roland De Bosscher: “Vanaf dan kunnen patiënten en bezoekers enkel nog via de inrit aan de spoedopname de parking op- en BGSJKEFO%FJOSJUWBOEFQBSLJOHWJBEFIPPGEJOHBOHXPSEUCFHJOBGHFTMPUFO7JB signalisatie begeleiden we de patiënten en bezoekers naar de parkeerplaatsen die onmiddellijk aansluiten op een overdekte voetgangersweg, die langsheen de werken naar de hoofdingang leidt. De inrit van EFQBSLJOHWJBEFIPPGEJOHBOHXPSEUCFHJOBGHFTMPUFO De parking voor huisartsen blijft ongewijzigd toegankelijk. Voor mindervalide patiënten worden er in de onmiddellijke buurt van de hoofdingang bijkomende parkeerplaatsen WPPS[JFO %F QBSLJOH [BM OB IFU FJOEF WBO EF XFSLFO plaatsen tellen. Dit is quasi een verdubbeling ten opzichte van de huidige situatie. INFO: www.sezz.be/bereikbaarheid
12 EZ_nieuwsbrief_v7.indd 12
6/12/12 12:08