Jaarverslag 2010
Voorwoord
Een dienend Leger en een gelovend Leger 3
H
et vorige jaarverslag mocht
Een dienend Leger en een gelovend
goed keuze: het Leger des Heils in
ik u aanbieden, nadat mijn
Leger. Hand, hart en hoofd worden
Nederland kent meerdere juridische
vrouw en ik in juni 2010
gezamenlijk ingezet ten behoeve van
entiteiten, maar heeft een gemeen-
net waren aangesteld als nieuwe
de missie, niet apart maar integraal.
schappelijke missie en uitstraling.
leiders van het Leger des Heils in
Dat maakt het Leger des Heils tot wat
Dit jaarverslag is een goede weerga-
Nederland. Nu, een jaar later, bied
het is. Daar mag u ons op aanspreken.
ve van die balans.
het Leger des Heils aan.Het is het
Het thema voor het jaarverslag 2010
Van harte hoop ik dat u niet alleen
verhaal van de activiteiten en resul-
is buurtgericht werken. De buurt kan
kennis zult nemen van de gegevens,
taten van het Leger des Heils in
(heel) dichtbij zijn, maar soms ook
maar dat u ook door de informa-
2010, waar ik trots op ben en wat ik
ver weg. In een aantal interviews
tie en de cijfers heen zult zien waar
u met warmte aanbeveel.
wordt verder inkleuring gegeven aan
het ons ten diepste om gaat. Dat is
teksten en cijfers die u in een heden-
de verkondiging van Gods liefde in
De missie van het Leger des Heils
daags maatschappelijk jaardocument
woord en daad. Ik wens u veel lees-
is bijna 125 jaar hetzelfde: Geloven
mag verwachten.
plezier.
ik u opnieuw het jaarverslag van
en Doen. Of zoals het prachtig in het Engels is te verwoorden: ‘Saving
Dit jaarverslag combineert de voor-
Souls, Growing Saints and Serving
heen aparte publicaties Algemeen
Hans van Vliet (Commissioner)
Suffering Humanity’. Een andere
Financieel Jaarverslag van het Leger
Bestuursvoorzitter en Territoriaal
interpretatie is Soup, Soap, Salvation.
des Heils en het Jaarverslag van
Commandant
De woorden zijn niet helemaal gelijk,
Stichting Leger des Heils Welzijns-
maar u begrijpt de strekking.
en Gezondheidzorg. Ik vind dat een
Almere, 16 mei 2011
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Inhoudsopgave
1
Voorwoord
3
Inhoudsopgave
4
Interview Samen in de buurt “Kijk, en zo gebeurt er hier iets”
6
Algemene beschrijving 2010 in Vogelvlucht
10
Het Leger des Heils in Nederland
11
Profiel van het Leger des Heils
12
Interview Leger des Heils: meer dan honderd jaar duurzaam
17
Samenwerkingsverbanden
18
Internationale organisatie: Buren over de grenzen
21
Kledinginzameling
24
Samenleving, maatschappelijke ontwikkelingen en belanghebbenden
26
Interview Marlies Veldhuijzen van Zanten ‘We vergeten: wij hadden net
4
2
3
zo goed in de goot kunnen liggen’
30
Bestuur, toezicht en medezeggenschap Governancestructuur en toepassing codes
34
Werking van de toezichthoudende organen
38
Interview Eigen schuld? “Iedereen hoort erbij, ook met schulden”
42
Samenstelling besturen, toezichthoudende organen en directies
43
Bezoldiging directie
44
Bezoldiging toezichthouders
45
Nevenfuncties bestuurders en toezichthouders
46
Rooster van aftreden toezichthouders
48
Medezeggenschap medewerkers, cliënten en donateurs
49
Interview Arend Pietersen zegt het met muziek “Ik ben niet zo’n prater”
50
Strategie, beleid en uitvoering Terugblik op het afgelopen jaar
52
Interview Altijd in de buurt met internet
57
Het Leger des Heils in de media
58
Kwaliteitsbeleid
62
De mensen van het Leger des Heils
65
Interview Meer Leger des Heils op straat: de landelijke collecte is terug
64
Personeelsbeleid
68
Beloningsbeleid
70
Interview Wereldwijd voor moeder en kind
71
De internationale projecten en programma’s in 2010
72
4
Financieel beleid en bedrijfsvoering Hoofdlijnen van financieel beleid
78
De zorg die wij in 2010 hebben geboden
80
Fondsenwerfbeleid
82
Interview Eigen duurzame koffie uit Indonesië
5
6
“Dominee en handelsman, maar dan netjes”
88
Beleggingsbeleid
90
Interne risicoanalyse
93
Vermogensbeleid
101
Weerstandsvermogen
103
Een blik op de toekomst
104
Interview Dutch Homeless Cup laat het balletje rollen
106
Samengevoegde begroting 2011
107
Jaarrekening 2010 Samengevoegde balans 2010
111
Samengevoegde exploitatierekening 2010
113
Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening
114
Lastenverdeling
117
Kasstroomoverzicht
118
Toelichting samengevoegde balans
119
Toelichting baten
126
Toelichting bestedingen
128
Accountantsverklaring
129
Bijlagen Hulpverleningscapaciteit en bezettingsgraad
132
Meerjarenoverzicht
135
Colofon
137
Canon van het Leger des Heils
138
jaarverslag Leger Des Heils 2010
5
Samen in de buurt ‘Kijk, en zo gebeurt er hier iets’ Marc en Mariska Potters werken sinds juni 2010 in Utrecht. Luitenant Marc Potters is korpsofficier in de wijk Overvecht, op een gloednieuwe locatie. Mariska is coördinator van het, eveneens nieuwe, buurtcentrum ‘Bij Bosshardt’ in de wijk Zuilen. Beiden geven samen een verfrissende impuls aan het werk in de Domstad. Korps en buurtwerk op één kussen? Daar krijg je geen speld tussen. Utrechtse ‘Bij Bosshardt’ ontvangt ze nu meer dan dertig mensen per dag. “Wij hopen dat er zo meer cohesie in de buurt ontstaat. En dat kunnen ook kleine dingen zijn. Laatst waren er zelfs twee mannen die hier samen een appeltaart wilden bakken. Of dames
6
spreken hier af om te breien. Het is een kruisbestuiving. Wij scheppen het kader en stimuleren vervolgens de ideeën van buurtbewoners.” De bedoeling is dus dat de buurt zelf met initiatieven komt. “Zo is er al een eetgroep en laatst kwam er een buurtbewoonster met het idee voor een buurtkoor.” “En soms komen we ook zelf met iets. Een medewerkster had het idee om op het terrein een moestuin aanleggen. De mensen hier eten niet altijd even gezond en een moestuin is gelijk
Z
goed voor de onderlinge contacten. owel Zuilen als de wijk
Vrolijk
We droppen zo’n idee bij de bezoekers
Overvecht zijn multicultu-
“Dit moet de huiskamer van de buurt
en dan is het wachten tot iemand zegt:
rele wijken met hun eigen
worden. Je hoeft hier niets en mag
‘daar wil ik wel aan meedoen’.”
problematiek. Stapje voor stapje pro-
veel,” stelt Mariska. Het buurtcen-
En het actief met iets bezig zijn kan
beren Mariska en Marc hier iets op te
trum, een soort schoolgebouwtje,
veel met iemand doen. Mariska geeft
bouwen, afzonderlijk per wijk, maar
ligt midden in de wijk. Binnen zitten
een voorbeeld. “Zo was er een buurt-
ook samen; bijvoorbeeld waar het de
mensen aan een lange tafel koffie te
bewoner, werkeloos en psychisch in
inzet van de vrijwilligers en de ophalen
drinken. Twee vrouwen met hoofd-
de knoop. Hij kwam tot niets meer. Uit
van goederen betreft. En er is in de
doek en een jongetje aan de hand
zichzelf klopte hij op een dag hier aan.
afgelopen maanden al veel van de
komen binnen. “Is het nog gelukt met
Dat was al heel dapper, maar sinds-
grond gekomen.
die woning?”, vraagt Mariska. In het
dien pakt hij weer de draad van zijn
leven een beetje op. Soms komt hij
binnen. Veel kerkgenootschappen zijn
hier om iets te repareren of om mee
daar bang voor maar het hoort erbij.”
te helpen. En dan gaat hij huppelend weer weg. Hij zei: ‘sinds ik hier kom,
We horen bij elkaar
heeft mijn leven weer zin. Het is niet
Het korps zit hier nog niet zo lang in
zo belangrijk hoe de toekomst is, maar
Overvecht maar het bevalt goed.
dat er een toekomst is.’ Daar word je
“Ongeveer twintig procent van de
toch vrolijk van?” Maar benadrukt ze:
bezoekers van de kerkdiensten komt
“Het is niet zo dat het slecht met je
hier uit de buurt. Dus de groei zit ‘m
moet gaan voordat je hier mag komen.
ook echt in de directe omgeving.”
Dat imago willen we juist doorbreken.”
De mensen weten het korps dus te vinden. En dat levert verrassende ont-
Binden
moetingen op. Marc: “Vorig jaar voor
Mariska laat ook zien waar haar man
de Kerst stonden er vier Marokkaanse
werkt, even verderop in Overvecht. Het
jochies voor de deur met hun begelei-
korps zit hier in een complex waarin
ders van het jongerenhonk. Petjes op.
ook een sportschool, een welzijns-
Of ze iets konden doen voor de Kerst.
organisatie en een jongerenhonk zijn
Of ze mochten collecteren. Dan sta je
gevestigd. Waar dat kan, werkt Marc
wel even te kijken. Ze vroegen me ver-
met hen samen. Hij vertelt: “Wij willen
volgens: ‘Wat is het Leger des Heils
als Leger des Heils juist naar buiten
eigenlijk?’ Dus ik leg uit wat we doen
toe en laten zien dat we voor ieder-
en dat we wel een christelijke organi-
een openstaan. Ook gewoon voor de
satie zijn. Dat vonden ze prima. Ik heb
gezelligheid.” Naast een ruime kerkzaal
ze toen een bus gegeven, een legiti-
is er een inloopruimte waar mensen
matie en een Leger des Heils petje.
op de schoorsteenmantel staan. Daar
een ‘bakkie’ doen en een kleding-
Onder begeleiding zijn ze de straat op
was die mevrouw zo gelukkig mee.
winkel, gerund door vrijwilligers. Wat
gegaan.” Met succes. “Ze kwamen
Normaal kreeg ze alleen maar reke-
dat betreft lijkt het wel wat op een ‘Bij
supertrots en dolenthousiast terug. En
ningen in de bus.”
Bosshardt’. Marc: “Het enige verschil
de autochtone buurtbewoners waren
Mariska is er stellig in: “Iedereen hoort
met een buurtcentrum is dat we ook
ook verrast juist hen aan de deur te
erbij. We horen als mensen bij elkaar.”
kerk zijn en een samenkomst hebben.
krijgen. Kijk, en zo gebeurt er hier iets.”
Marc sluit zich daarbij aan: “Mijn
Dat suggereert een onderscheid met
Mariska herkent dat wel. “Helemaal
roeping is om de mensen weer te
het buurtwerk, maar zo werkt het niet.”
voor Kerst worden mensen actief.”
laten opstaan. Dat ze hun administratie
Mariska vult hem aan: “De kerk is ook
En dan is de diversiteit aan helpende
weer op orde hebben, weer hun huis
onderdeel van de samenleving, de kerk
handen enorm. “Van allochtonen tot
uit komen. Meedoen en eigenwaarde,
kan niet zonder de samenleving.” Wat
studenten hielpen ons bij het kerstfeest
daar gaat het om.” Hij voegt er aan
dat betreft zien Mariska en Marc zich
én het klaarmaken en rondbrengen
toe: “En de mensen weten uiteindelijk
voor de dezelfde taak gesteld. Marc:
van de kerstpakketten voor de cliën-
donders goed waarom we dit doen,
“Binden in de buurt. Van binnen naar
ten.” En dat heeft meer impact dan
hoor. Ze beginnen er eigenlijk altijd zelf
buiten.” Hij voegt daar aan toe: “Maar
je denkt: “Toen ik laatst bij een van
over. Wij drukken dus niet zozeer onze
ja, als je naar buiten gaat, neem je
onze cliënten langsging, zag ik daar
zin door, maar laten gewoon onze zin-
ook wel eens modder mee terug naar
een kaartje van een van die studenten
geving zien.”
7
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
8
1
Algemene beschrijving
jaarverslag Leger Des Heils 2010
9
2010 in vogelvlucht Het jaar 2010 was financieel voor het Leger des Heils een goed jaar, ondanks een exploitatietekort van € 2,5 miljoen.
Financieel
voor bijzondere en meerjarige verbondenheid met
De exploitatieomvang steeg met 8% tot € 297
zusterorganisaties in Angola, Congo-Brazzaville,
miljoen. Het negatieve exploitatieresultaat wordt
Democratische Republiek Congo, Ghana, Brazilië,
met name veroorzaakt door een aantal adminis-
Colombia, Suriname, Georgië, Oekraïne, het ooste-
tratieve aanpassingen. Zonder deze eenmalige
lijk deel van India en Indonesië. Een klein deel van
kosten zou sprake zijn geweest van een beschei-
deze projecten wordt gefinancierd met subsidie.
den positief resultaat. Het weerstandsvermogen
In 2010 is voor ongeveer € 2 miljoen bijgedragen
nam met € 2 miljoen af tot € 48 miljoen.
aan de noodhulp en wederopbouw na de aardbeving in Haïti. De financiering hiervoor werd
10
Hulpverlening
verschaft door ICCO & Kerk in Actie, als partner in
In 2010 is aan 35.967 (36.760 in 2009) unieke
Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO).
personen door het Leger des Heils professioneel hulp verleend. Van de in 2010 geholpen personen
Kledinginzameling
was sprake van ruim 51.000 verschillende hulp-
Leger des Heils is de grootste inzamelaar in
trajecten, waarvan 27.201 nieuwe hulptrajecten.
Nederland van gebruikte kleding en soortver-
Het Leger des Heils beschikt eind 2010 over een
wante artikelen, zoals schoenen en textiel. Met
intramurale (overnachtings)capaciteit van 4.492
eigen vrachtauto’s worden frequent ruim 2.000
bedden (+1.6% ten opzichte van 2009). Het
kledingcontainers geleegd. Daarnaast wordt
totaal aantal verblijfdagen bedroeg 1,4 miljoen
kleding opgehaald bij plaatselijke Leger des
dagen. Dat betekent een bezettingsgraad van 91%
Heils-afdelingen, basisscholen en samenwer-
(95% in 2009).
kingsprojecten met andere landelijke of lokale organisaties. In totaal is in 2010 ruim 26 miljoen
Zielen winnen voor Jezus
kilogram gebruikte kleding ingezameld. Deze
2010 stond voor de kerkelijke afdelingen van
(enorme) hoeveelheid is een lichte daling ten
het Leger des Heils in belangrijke mate in het
opzichte van 2009 en 2008. Vanaf de tweede helft
teken van de nadere uitwerking en uitvoe-
van 2010 is echter een licht herstel merkbaar in
ring van de in 2009 goedgekeurde beleidsnota
het ingezamelde kledingvolume.
Strategieherziening. Daarmee richt het Leger des Heils zich op ‘zielen winnen voor Jezus’, op
Meer actieve donateurs
de vertrouwde wijze van geloven en doen. Er is
Het aantal actieve donateurs van het Leger des
vooral aandacht geweest voor bestrijding van
Heils is met bijna 23.000 personen gestegen tot
eenzaamheid en het bieden van zingeving, met als
229.795. Het totaal aantal bekende donateurs
rode draad het buurtgericht werken.
bedraagt 486.968 personen en organisaties. De fondsenwervende inkomsten zijn met 9% gestegen
Internationale ontwikkeling
tot € 25,3 miljoen. Het kostenpercentage eigen
en samenwerking
fondsenwerving bedraagt 12,3% en het kostenper-
Het Leger des Heils in Nederland heeft gekozen
centage beheer en administratie 1,1%.
n
Het Leger des Heils in Nederland DE GESCHIEDENIS Het Leger des Heils
– stamt uit 1878. Daarvóór heette de
tot God. Zijn opdracht is het Evangelie
is in 1865 opgericht door de Engelse
beweging ‘The Christian Mission’. Toen
van Jezus Christus te prediken en in zijn
methodisten-predikant William Booth. Het
een van de betrokkenen de organisatie
naam menselijke nood te lenigen zonder
Engeland van zijn dagen kenmerkte zich
in een artikel wilde omschrijven als ‘a
enige vorm van discriminatie.’
door industrialisatie en kapitalisme. Grote
volunteer army’ (een leger van vrijwil-
groepen arbeiders leefden in armoede
ligers), maakte Bramwell Booth, de zoon
DE ORGANISATIE Sinds eind 1988
en zochten een uitvlucht in de alcohol.
van oprichter William Booth, daartegen
bestaat het Leger des Heils in Nederland
William Booth richtte zich als rondreizend
bezwaar, waarop het woord ‘volunteer’
uit een kerkgenootschap, vier stichtingen
evangelist met name op deze onderklasse.
vervangen werd door ‘salvation’ (heil,
en een besloten vennootschap. Vóór die
Hij zag in dat hij zijn publiek niet van Gods
redding).
tijd was de organisatie, juridisch gezien,
liefde kon overtuigen zonder iets van deze
1
een kerkgenootschap. De herstructure-
liefde te laten zien. Behalve dat hij het
DE MISSIE De internationale missie
ring vond plaats om beter aan te sluiten
Evangelie predikte, bood hij daarom prak-
van het Leger des Heils luidt als volgt:
bij maatschappelijke ontwikkelingen en
tische hulp. “Een lege maag heeft geen
‘Het Leger des Heils is een internationale
tegemoet te komen aan de eisen van de
oren”, verklaarde Booth.
beweging en behoort tot de universele
overheid. Het kerkgenootschap, de stich-
christelijke Kerk. Zijn boodschap is
tingen en de vennootschap maken samen
DE NAAM De naam ‘Salvation Army’
gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverle-
deel uit van ‘The Salvation Army’, ofwel
– in het Nederlands ‘Leger des Heils’
ning wordt gestimuleerd door de liefde
het Leger des Heils.
11
KERKGENOOTSCHAP LEGER DES HEILS
STICHTING LEGER DES HEILS
Het Kerkgenootschap Leger des Heils telt vijftig korpsen
De Stichting Leger des Heils is verantwoordelijk
(kerkelijke gemeenten) en beschikt daarnaast over
voor het beheer van geldmiddelen en de verde-
buitenposten en dienstencentra, verspreid over ons land.
ling van onbestemde centrale inkomsten over de
Kernfuncties zijn evangelisatie, geestelijke groei, verbon-
andere stichtingen en het kerkgenootschap.
denheid en dienstverlening aan de naaste.
STICHTING LEGER DES HEILS WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG De Stichting Leger des Heils Welzijns-en Gezondheids zorg bestaat uit twaalf werkeenheden en 244 vestigingen. De stichting is verantwoordelijk voor de professionele gezondheidszorg en het welzijnswerk van het Leger des Heils in Nederland. Hierbij gaat het om maatschappelijke
STICHTING LEGER DES HEILS DIENSTVERLENING De Stichting Leger des Heils Dienstverlening verleent tegen kostprijs ondersteunende diensten aan de andere stichtingen en het kerkgenootschap. Leger des Heils ReShare BV valt onder de Stichting Leger des Heils Dienstverlening.
opvang, ouderen- en gezondheidszorg, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, reclassering, verslavingszorg, preventie en maatschappelijk herstel.
LEGER DES HEILS RESHARE BV Leger des Heils ReShare BV verzorgt activiteiten op het gebied van inzameling van gedragen kleding en
HET LEGER OVER DE GRENZEN
schoenen.
Het internationale Leger des Heils is momenteel in ruim 120 landen actief. Een groot aantal van deze landen Eind jaren ’80 van de vorige eeuw heeft het Leger des
STICHTING LEGER DES HEILS FONDSENW ERVING
Heils zijn werk in het voormalige Oostblok hervat.
De Stichting Leger des Heils Fondsenwerving
Jarenlang is de organisatie daar verboden geweest. Het
houdt zich bezig met het werven van fondsen
Leger des Heils in Nederland heeft de verantwoording
onder derden. Deze stichting is erkend als keur-
voor de activiteiten van het Leger des Heils in Tsjechië.
merkhouder van het CBF-Keur.
bevindt zich in de zogeheten ontwikkelingsgebieden.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Profiel van het Leger des Heils Het Leger des Heils heeft tot doel om op elke daartoe geschikte plaats, tijd en wijze het Evangelie van Jezus Christus in woord en daad uit te dragen. In de ontmoeting met de medemens wordt ook aandacht gegeven aan diens maatschappelijke noden en behoeften. Het Leger des Heils zal daarin trachten te voorzien, hetzij vanuit de eigen organisatie, hetzij door anderen.
12
The Salvation Army
Christelijke identiteit
Het Leger des Heils in Nederland
Het Leger des Heils staat in de
maakt deel uit van de christe-
christelijke traditie. Het laat zich
aan het werk in deze wereld. Dat is
lijke organisatie The Salvation
inspireren door de Bijbel en in het
de Heilige Geest die mensen bezielt
Army, gevestigd in Londen, Groot-
bijzonder door de woorden en daden
en inspireert. De mens valt niet
Brittannië. Eind 2010 is The
van Jezus Christus. In deze traditie
samen met God, maar in mensen
Salvation Army actief in ruim
staan de volgende geloofsnotities
valt wel iets van God te herkennen.
120 landen over de gehele wereld
centraal.
• God is nog steeds in en door mensen
In de christelijke geloofsovertuiging
en overal hanteert het dezelfde doelstelling. De internationale
Jezus en zijn opstanding.
• God is de Schepper van al wat leeft.
zijn bij de omgang van mensen met
organisatiestructuur kent een stan-
God is de oorsprong van deze wereld
elkaar twee begrippen belangrijk:
daardmodel, dat echter per land
en degene die deze wereld draagt.
gerechtigheid en barmhartig-
wordt aangepast aan geldende wet-
• In Jezus Christus is God zelf naar
heid. Gerechtigheid wil zeggen dat
deze wereld gekomen. In Jezus werd
mensen recht gedaan wordt, dat
duidelijk hoe God wil dat mensen
mensen tot hun recht komen. In de
Het Leger des Heils in Nederland
leven en met elkaar omgaan. Dat
Bijbel betekent dit dat juist mensen
bestaat juridisch gezien uit het
betekent ook een oproep om zich af te
die op wat voor manier dan ook
Kerkgenootschap Leger des Heils, de
keren van een leven dat niet goed is.
in de verdrukking zitten, worden
Stichting Leger des Heils Welzijns-
‘Bekering’ heet dat in bijbelse taal.
bevrijd. Barmhartigheid wil zeggen
en regelgeving.
en Gezondheidszorg, de Stichting
• In Jezus werd ook duidelijk dat
dat een dienst van liefde wordt
Leger des Heils Dienstverlening
God van mensen houdt, ondanks
bewezen aan mensen die in nood
(inclusief Leger des Heils ReShare
de verkeerde dingen die zij doen en
zijn geraakt.
BV), de Stichting Leger des Heils
de dingen die zij verkeerd doen. Dat
Fondsenwerving en de Stichting Leger
God de mensen vergeeft omwille van
Al deze richtinggevende woorden
des Heils. Zie hiervoor ook het hoofd-
Jezus Christus werd eens en voor-
voor het leven worden door Jezus
stuk ‘Het Leger des Heils in Nederland’.
goed duidelijk in de kruisdood van
in de volgende bijbelse opdracht samenvat: “Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel
n God is nog steeds in en door mensen aan het werk in deze wereld.
uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grote en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf.”
1
Karakter van het Leger des
Kerkgenootschap Leger des
en verslavingszorg. Kenmerkend voor
Heils
Heils
de werkwijze is dat medewerkers
Kenmerk van het Leger des Heils
Bij het Kerkgenootschap Leger des
alle leefgebieden van de hulpvra-
is dat het een strijdbare organisa-
Heils ligt de nadruk op evangelisatie,
gers (van huisvesting tot justitiële
tie is. Dat blijkt niet alleen uit zijn
pastorale zorg en kerkelijke sociale
contacten en van lichamelijke en
uitingsvormen (zoals de naam of
hulpverlening (diaconaal werk). De
geestelijke problemen tot schulden-
de vlag), maar ook uit zijn karak-
afdeling Internationale Ontwikkeling
problematiek) zo veel mogelijk in
teristieke werkwijze. Het Leger des
& Samenwerking valt ook onder het
kaart brengen en dat problemen
Heils is een daadkrachtige organi-
kerkgenootschap. De kerk van het
in hun samenhang worden aange-
satie, waarin vaak de daad voor het
Leger is te vergelijken met de meeste
pakt. Zo probeert het Leger des Heils
woord komt, de concrete hulpverle-
andere christelijke kerken. Ook het
voor mensen die tegelijkertijd met
ning voor allerlei overleg. Het gaat
Leger kent een geloofsbelijdenis en
meer dan één probleem kampen, de
daarbij om een strijd tegen dat wat
heeft voorgangers, leden, erediensten
schotten tussen de ‘zorgbranches’ te
het leven van mensen kapot maakt,
en liederen. Wat de kerkelijke activi-
doorbreken.
zoals armoede, uitsluiting, mishan-
teiten van het Leger kenmerkt, is het
deling, sociale wantoestanden,
streven om buitenkerkelijken te berei-
Leger des Heils ReShare
onrecht en zinloosheid. Het gaat om
ken met de boodschap van Gods liefde.
Leger des Heils ReShare is
een strijd voor een leven zoals God
verantwoordelijk voor de natio-
Stichting Leger des Heils
nale kledinginzameling en draagt
Welzijns- en Gezondheidszorg
daarmee bij aan fondsenwerving en
In al zijn activiteiten kiest het
De Stichting Leger des Heils Welzijns-
verbetering van het milieu.
Leger des Heils ervoor om onvoor-
en Gezondheidszorg is actief op
waardelijk betrokken te zijn op de
de werkvelden maatschappelijke
Wat alle Leger des Heils-onderdelen
medemens, met name voor hen die
opvang, ouderen- en gezondheids-
verbindt, is dat ze tot doel hebben
geen helper hebben.
zorg, jeugdzorg, reclassering,
vanuit het christelijk geloof iets voor
preventie en maatschappelijk herstel
anderen te betekenen.
het bedoeld heeft.
Activiteiten Het Leger des Heils geeft bij de keuze van zijn activiteiten in de volle breedte specifiek aandacht aan zingeving van het leven en het verminderen van eenzaamheid.
n Het Leger wil onvoorwaardelijk betrokken zijn bij mensen. jaarverslag Leger Des Heils 2010
13
14
Evangelisatie en pastorale zorg
gaan over wat waardevol en goed is.
Ontwikkelingswerk
Het Leger des Heils heeft in
De kerkdiensten van het Leger
Het internationale Leger des Heils
Nederland vijftig korpsen (kerke-
des Heils kenmerken zich door
(The Salvation Army) is momen-
lijke gemeenten) plus een twintigtal
enthousiaste samenzang en een
teel actief in ruim 120 landen. Van
buitenposten en dienstencentra.
praktijkgerichte bijbeloverdenking.
deze landen zijn er 66 die door
Op zondag worden in de korpsen
de Organisatie voor Economische
samenkomsten gehouden. Hier krijgt
Kerkelijke sociale hulpverlening
Samenwerking en Ontwikkeling
iedereen de kans zich te bezinnen op
Uit liefde voor God en de medemens
(OESO) worden gerekend tot de
de zin van het bestaan, anderen te
richten de kerkelijke gemeenten en
ontwikkelingslanden.
ontmoeten en tot rust te komen.
de dienstencentra van het Leger des
Het Leger des Heils steunt zo’n 600
Heils zich ook op de maatschappe-
ontwikkelingsprojecten die plaats-
Veel mensen gebruiken de begrip-
lijke noden in de omgeving. Dit werk
vinden in de regio’s Afrika, Azië,
pen ‘waarden’ en ‘normen’ om aan
wordt vrijwel geheel door vrijwilligers
Latijns- en Midden-Amerika, het
te geven dat ze behoefte hebben aan
gedaan. Dankzij hen zijn vele vormen
Caribische gebied en Oost- Europa.
houvast. De Bijbel is hiervoor een
van eenvoudige hulpverlening
Het gaat om projecten of programma’s
geweldige inspiratiebron. Het Leger
mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn
op het gebied van gezondheidszorg,
des Heils gelooft overigens niet in
Raad- & Daadbalies, het bezoeken van
HIV/Aids-bestrijding, onderwijs en
het dicteren van standpunten. Wel
eenzame mensen, maaltijdprojecten
training, opvang, landbouw, micro-
wil het Leger des Heils in gesprek
en het verstrekken van kleding.
kredieten, water en milieu, hulp bij rampen, herstel en wederopbouw.
n Het Leger heeft tot doel vanuit het christelijk geloof iets voor anderen te betekenen.
Het initiatief voor deze projecten komt vanuit de lokale bevolking in de ontwikkelingslanden. De afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking van het Leger des Heils in Nederland ondersteunt,
1 adviseert, coördineert, evalueert
nisch en/of ernstig zieke (verslaafde)
gedragsverandering, het inhalen van
en controleert een aantal van deze
dak- en thuislozen rekenen we tot dit
ontwikkelingsachterstanden en het
projecten en programma’s.
werkveld.
verwerken van sociaal-emotionele
Maatschappelijke opvang
Geestelijke gezondheidszorg
ren die met dergelijke problemen
De maatschappelijke opvang is het
(GGZ)
kampen, kunnen we in dagvoorzie-
vangnet van de samenleving. Als je
De Stichting Leger des Heils
ningen helpen.
nergens anders terecht kunt, kun je
Welzijns- en Gezondheidszorg
De landelijk werkende jeugdbescher-
een beroep doen op deze vorm van
heeft in Lunteren een forensische
ming van onze stichting verleent
hulp. De maatschappelijke opvang
GGZ-kliniek voor jeugd en volwas-
hulp aan kinderen en hun gezinnen
werkt namelijk niet met een verplich-
senen. Ook is er in Arnhem een
in een problematische opvoedings-
te indicatiestelling. En voor de
deeltijdkliniek en een polikliniek.
situatie. Deze hulpverlening vindt
meeste opvangvoorzieningen gelden
Daarnaast heeft het Leger des Heils
plaats vanuit een justitieel kader.
weinig tot geen contra-indicaties
woonvoorzieningen (RIBW’s) voor
(redenen om je niet toe te laten).
voormalig dak- en thuislozen. Het
Reclassering
Onze maatschappelijke opvang kent
gaat om cliënten die kampen met
Reclasseringswerk is erop gericht
verschillende vormen van hulpverle-
psychische stoornissen en/of een
om (ex-)gedetineerden te helpen
ning zoals:
verslaving. Een aantal van hen is ook
bij hun terugkeer in de maatschap-
•
dagopvang en nachtopvang voor
met justitie in aanraking gekomen.
pij. Het gaat vooral om cliënten met
(verslaafde) dak- en thuislozen,
Doorgaans redden deze mensen het
complexe problemen. De groep kent
postadres en inkomensbeheer
niet op eigen kracht, terwijl zij ook
een hoge recidive (‘veelplegers’) en
voor daklozen,
niet in reguliere hulp- en zorginstel-
is door het ontbreken van een eigen
opvang van zwerfjongeren,
lingen terecht kunnen. Ze hebben
netwerk langdurig aangewezen op
vrouwenopvang,
behoefte aan een rustpunt en struc-
professionele hulp.
woonvoorzieningen voor dak- en
tuur in hun leven. Daarbij zoeken
thuislozen, waaronder mensen
wij zo veel mogelijk samenwerking
Verslavingszorg
met een psychiatrische problema-
met andere disciplines in de hulp-
Er zijn veel verslaafden die regel-
tiek (sociale pensions),
en zorgverlening, zowel binnen het
matig aankloppen bij onze
crisisopvang,
Leger des Heils (bijvoorbeeld reclas-
voorzieningen voor maatschappe-
begeleid wonen.
sering) als daarbuiten (GGD-artsen,
lijke opvang. Vaak kunnen we dan
psychiaters, instellingen voor versla-
niet veel meer doen dan hun iets
vingszorg, etc.).
te eten en te drinken en een slaap-
problemen. Thuiswonende kinde-
• • • •
• •
Ouderen- en gezondheidszorg
plaats voor de nacht bieden. Voor
In de ouderen- en gezondheidszorg gaat het om een combinatie
Jeugdzorg
we hen kunnen helpen om van hun
van goede huisvesting en goede
De Stichting Leger des Heils
verslaving af te komen, moeten zij
zorg. Ons uitgangspunt is dat deze
Welzijns- en Gezondheidszorg is
eerst zelf aangeven dat te willen.
zorg afgestemd moet worden op de
in een aantal provincies actief op
Het kan soms lang duren voordat
behoefte van de cliënt, met respect
het gebied van jeugdhulpverlening.
deze mensen voldoende gemotiveerd
voor de wens om zo lang mogelijk in
Daarnaast beschikken we over een
zijn om daadwerkelijk iets aan hun
het eigen leefmilieu te blijven.
landelijk werkende organisatie voor
verslaving te doen.
pleegzorg.
Onze opvangvoorzieningen werken veel samen met lokale instellingen
Als Leger des Heils beschikken we over verzorgings- en verpleeghuizen,
In sommige situaties is het noodza-
voor verslavingszorg. Daarnaast
(kinder)hospices en woonvoor-
kelijk dat kinderen tijdelijk in een
hebben we zelf een ontwen-
zieningen voor licht verstandelijk
jeugdhuis, gezinshuis of projectgezin
ningscentrum in Apeldoorn. De
gehandicapte jongeren. Ook onze
wonen. De begeleiding die zij daar
meeste cliënten hier hebben een
acht meerzorgafdelingen voor chro-
krijgen, is gericht op een positieve
langdurige, fysiek en sociaal
jaarverslag Leger Des Heils 2010
15
verwoestende ‘verslavingscarrière’ achter de rug, vaak met jaren van mislukte interventies door de regu-
• • •
Bijzondere schoonmaak,
Heils bieden we deze mensen de
Bij Bosshardt,
mogelijkheid om - tegen een geringe
Werk voor Iedereen.
vergoeding - een vakantie door te brengen in ons eigen hotel en
liere verslavingshulp. Daarnaast gaan medewerkers
16
congrescentrum Belmont.
Preventie en maatschappelijk
van het Leger des Heils gericht op
herstel
zoek naar zorgmijdende daklozen
Kledinginzameling
Het Leger des Heils wil voorkomen
(‘buitenslapers’): het zogeheten
Het Leger des Heils zamelt gebruikte
dat mensen hun zelfstandigheid
‘veldwerk’. Door de inzet van ‘soep-
kleding in bij particulieren, scholen,
verliezen. Anderen helpen we bij
bussen’ (en in Groningen een
bedrijven en gemeenten. De inzame-
hun streven naar meer zelfstan-
‘soepfiets’) worden deze daklozen
ling van gebruikte kleding is goed
digheid dan ze op dat moment
voorzien van voedsel, kleding en/of
voor het milieu. Tegelijkertijd wordt
hebben. Daarnaast willen we de
dekens.
een deel van de ingezamelde kleding
sociale cohesie in buurten en wijken
Voor een flink aantal Nederlanders
rechtstreeks ingezet voor nationale
bevorderen. Activiteiten en projec-
is op vakantie gaan niet weggelegd.
en internationale hulpverlening. Ook
ten die horen bij dit werkveld, dat
Dat kan zowel financiële als andere
wordt een deel van de kleding tegen
we ‘preventie en maatschappelijk
oorzaken hebben. In sommige gezin-
lage prijzen verkocht in de eigen
herstel’ noemen, zijn:
nen zijn de problemen zo groot
kledingwinkels. Ten slotte genereert
• • •
ambulante woonbegeleiding,
dat de ouders geen energie meer
het Leger des Heils financiële midde-
‘10’ voor Toekomst,
overhouden om iets leuks met de
len uit de verkoop van kleding, wat ten
Grijs Genoeg(en),
kinderen te doen. Als Leger des
goede komt aan de hulpverlening. n
1 26 miljoen kilo aan kleding en textiel wordt jaarlijks door Leger des Heils ReShare ingezameld. Daarmee is dit legeronderdeel marktleider textielrecycling in Nederland. Operationeel directeur van ReShare, kapitein Robert Paul Fennema, vertelt.
Leger des Heils: meer dan honderd jaar duurzaam
17
Echt werk
je auto zo’n 3000 keer de wereld rond.
structuur bijgebracht en huiswerk-
Dit werk geeft hem veel voldoe-
Maar ook mensen krijgen een nieuwe
begeleiding. Verder ondersteunt het
ning. “Wat wij hier doen, is eigenlijk
kans.” De sorteercentra en winkels
Leger er een aidspreventieproject en
waar William Booth ruim honderd jaar
draaien namelijk deels met mensen
buddyprogramma’s voor aidspati-
geleden mee begon. Hij organiseerde
die een afstand tot de arbeidsmarkt
ënten. “Het is ongelooflijk wat je met afgedankte kleren kunt doen.”
in elke stad afvalbrigades om in te
hebben. En zo snijdt het mes aan
zamelen wat de rijken over hadden.
twee kanten: ‘Werk voor Iedereen’.
Dat deed hij met mensen die zelf wer-
Duurzaam sinds 1890.
keloos waren. ‘Work for all’, was zijn motto.” Duurzaamheid zit het Leger
Maar ook dichter bij huis merkt Robert Paul de impact van de tweedehands
Veraf of dichtbij
kleren. “Ik zie wat de 70 kledingwin-
des Heils dus in de genen.
Een project dat er voor Fennema
kels van het Leger des Heils hier in de
ReShare is inmiddels uitgegroeid
uitspringt, is dat in Oekraïne. In de
buurt doen. Mensen komen er kijken,
tot een professionele organisatie
miljoenenstad Garkov zijn diverse
drinken er gelijk een kopje koffie en
met 2000 kledingcontainers in 200
tweedehands kledingwinkels geopend.
praten even bij. Het is veel meer dan
gemeenten, 1500 inzamelpunten op
“Uit de opbrengsten van de kleding
een stel kleren. Het brengt sociale
scholen, een milieuvriendelijk wagen-
die wij daarvoor leveren, financieren
binding in de buurt.”
park en vier sorteercentra in Hattem,
wij daar onder andere een Sociaal
26 miljoen kilo kleding: het zijn natuur-
Den Haag, Utrecht en Oosterhout.
Centrum, waar ouderen en kinderen
lijk maar koude cijfers. Maar veraf of dichtbij, in elke buurt, komen die cijfers
Enkele cijfers ter illustratie: “Met de tex-
maaltijden en ondersteuning krijgen.
tielrecycling besparen we jaarlijks 65
De kinderen, vaak uit probleemge-
tot leven: een warme jas over elke
miljoen kilo CO2. Daarmee kun je met
zinnen met alcoholisme, krijgen ook
schouder.
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Samenwerkingsverbanden Om doelstellingen te realiseren en vanuit zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid zoekt het Leger des Heils actief naar samenwerking met andere organisaties. In 2010 werd onder andere actief in de volgende samenwerkingsverbanden geparticipeerd: Nationale Coalitie tegen
baan. Profvoetballers en trainers
Eenzaamheid
steunen de deelnemers tijdens het
Uit onderzoek is gebleken dat ruim
traject. En als het kan gaan de deel-
1 miljoen Nederlanders zich vaak
nemers na de Dutch Homeless Cup
eenzaam voelen. Samen met een
bij een amateurvoetbalclub spelen.
aantal andere maatschappelijke
18
organisaties heeft het Leger des Heils
Landelijk Informatiesysteem
de Coalitie Erbij opgericht. De coali-
Schulden
tie wil Nederlanders bewust maken
Stichting Leger des Heils
van de eenzaamheidsproblematiek,
Welzijns- en Gezondheidszorg
en bedrijfsleven en overheden op
is mede-initiatiefnemer van het
lokaal en landelijk niveau aanzetten
Landelijk Informatiesysteem
tot actieve eenzaamheidsbestrijding.
Schulden (LIS). Dit systeem moet
Ook maakt Coalitie Erbij projecten
een volledig beeld geven van de
zich over de eenheid van de chris-
en activiteiten ter bestrijding van
financiële positie van consumenten,
telijke kerken wil hieraan gestalte
eenzaamheid bekend aan een groot
inclusief huur- en subsidieschulden.
geven. De raad bezint zich op vragen
publiek.
Deze laatstgenoemde schulden zijn
over het christelijk geloof, kerk en
niet zichtbaar in het BKR-systeem.
samenleving. De Raad van Kerken
Dutch Homeless Cup
Het LIS leidt tot meer transparantie
is een gesprekspartner voor het
In een aantal steden door het hele
en betere invulling van de zorg-
kabinet.
land is in 2010 de Dutch Homeless
plicht door een bredere beoordeling
Cup georganiseerd, een unieke
van de financiële positie van de
Evangelische Alliantie (EA)
voetbalcompetitie voor meer dan
consument. Daardoor kan overkre-
Het Kerkgenootschap Leger des
tweehonderd dak- en thuislozen.
ditering worden voorkomen.
Heils neemt samen met circa
In dit project werkt de Stichting
Tevens leidt het LIS tot een effec-
honderd andere organisaties deel
Leger des Heils Welzijns- en
tievere schuldhulpverlening omdat
aan de Evangelische Alliantie
Gezondheidszorg samen met onder
in een vroeg stadium meer bekend
(EA). Daarin wordt samengewerkt
andere de KNVB, Stichting Meer dan
is over de schuldenpositie van de
rondom verschillende onder-
Voetbal, het ministerie van VWS en
consument.
werpen. Werkgroepen adviseren
het Oranje Fonds.
de EA op het gebied van gebed,
De Dutch Homeless Cup is erop
Raad van Kerken
diaconaat, evangelisatie, gemeen-
gericht om dak- en thuislozen meer
De Raad van Kerken in Nederland,
teopbouw en jeugdwerk. Zo is het
kansen te geven in de samenle-
waarin het Kerkgenootschap
Kerkgenootschap Leger des Heils
ving. Ze sporten er niet alleen, maar
Leger des Heils participeert, is een
onder andere betrokken bij het
werken ook aan zichzelf en hun
gemeenschap van christelijke kerken
project ’SchuldHulpMaatjes’, de
toekomst. Ze zoeken bijvoorbeeld
in Nederland en bevordert de oecu-
werkgroep Diaconaat en sectoraal
een stabiele woonsituatie en vaste
menische dialoog. Deze raad beraadt
overleg Jeugd.
1 World Servants Het Leger des Heils werkt al vele jaren samen met World Servants. Jongeren van het Leger des Heils participeren in projecten van deze christelijke organisatie die scholen, klinieken, schoonwatervoorzieningen en huizen bouwt met hulp van groepen van jongeren en volwassenen uit Nederland. Zo worden zij bewust gemaakt van de ontwikkelingsproblematiek in ontwikkelingslanden.
Landelijk Overleg voor
Leger des Heils in Ghana en de
Vrijwilligersorganisaties
Democratische Republiek Congo
Scouting
in de Zorg (LOVZ)
speelt Prisma een verbindende
Het Leger des Heils heeft een aantal
Het Kerkgenootschap Leger des Heils
rol tussen het Leger des Heils,
scoutinggroepen. Deze groepen
doet mee in het Landelijk Overleg
christelijke ontwikkelingspartners
zijn lid van Scouting Nederland
voor Vrijwilligersorganisaties in de
in Nederland en (MFS2-)finan-
en gebruiken methodes, materi-
Zorg (LOVZ), een onderdeel van de
ciering vanuit het ministerie van
alen, trainingen en evenementen
vereniging Nederlandse Organisaties
Buitenlandse Zaken.
van Scouting Nederland. Daarnaast komen eens per jaar scoutinglei-
Vrijwilligerswerk (NOV). Via het LOVZ kunnen vrijwilligersorgani-
ICCO & Kerk in Actie
ders van het Leger des Heils vanuit
saties in de zorg kennis en ervaring
Leger des Heils Nederland heeft
heel Europa bijeen. Het doel van het
uitwisselen, inspiratie opdoen,
de noodhulp na de natuurram-
netwerk is het verder ontwikkelen
samen nadenken over de rol van
pen in Haïti en Pakistan gesteund,
van de vele internationale vriend-
vrijwilligers, en samenwerkingsver-
en maakt nog steeds wederop-
schappen die aan de basis staan van
banden op deelterreinen binnen de
bouwinitiatieven mogelijk. Deze
succesvol scoutingwerk.
vrijwillige zorg opzetten.
ondersteuning is grotendeels gefinancierd door ICCO & Kerk in Actie.
IKON
Vereniging Prisma
Het betreft hier met name donaties
Het Leger des Heils is een van
Als vereniging voor christelijke
van particulieren en overheid aan
kerkgenootschappen die partici-
ontwikkelingsorganisaties is Prisma
Samenwerkende Hulp Organisaties
peren in de IKON (Interkerkelijke
een belangrijke samenwerkings-
(SHO 555), waar het Leger des Heils
Omroep Nederland). De IKON
partner voor het buitenlandwerk
als gastdeelnemer in participeerde
produceert blikverruimende en
van het Leger des Heils. Bij twee
onder penvoerderschap van ICCO &
grensverleggende inhoud voor
onderwijsprogramma’s van het
Kerk in Actie.
radio, televisie en nieuwe media,
jaarverslag Leger Des Heils 2010
19
20
vanuit een (protestants-)christelijke
ontwikkelingswerk gerichte bran-
biedt Leger des Heils Reshare de
traditie en bijbels perspectief. Met
chevereniging Partos. Internationaal
school een vergoeding.
als doel mensen te inspireren, moti-
maakt afdeling IOS deel uit van de
Leger des Heils ReShare heeft met
veren en activeren.
Development Consultancy Group.
Dorcas Nederland (een interna-
Deze internationale Leger des Heils-
tionale hulporganisatie die actief
Brancheorganisaties
werkgroep adviseert de leiding van
is in Oost-Europa en Afrika) een
De Stichting Leger des Heils
het Internationale Leger des Heils
overeenkomst voor het ophalen en
Welzijns- en Gezondheidszorg
inzake ontwikkelingsbeleid.
overnemen van de ongesorteerde en gebruikte kleding. Kleding die
participeert in een aantal zorggerelateerde brancheorganisaties,
Milieu
Dorcas zelf sorteert gaat naar de
waaronder Federatie Opvang,
Als milieuorganisatie zet Leger des
Dorcas-projecten en valt niet onder
MO-groep, Actiz en GGZ-Nederland.
Heils ReShare zich in voor herge-
deze overeenkomst. De verkoop
De Stichting Leger des Heils
bruik van kleding en schoenen. Leger
van de ongesorteerde kleding aan
Fondsenwerving is lid van de VFI,
des Heils ReShare werkt samen met
Leger des Heils ReShare komt ten
de branchevereniging van landelijk
scholen, die hun leerlingen stimule-
goede aan Dorcas. Zowel Dorcas als
wervende goede doelen. De afde-
ren om gebruikte kleding, schoenen
ReShare kunnen met de opbrengst
ling Internationale Ontwikkeling
en huishoudtextiel via school in te
van de kleding goede doelen onder-
& Samenwerking is lid van de op
leveren. Voor elke ingeleverde kilo
steunen.
n
1
Internationale Organisatie: Buren over de grenzen In Utrecht is het Leger des Heils in de buurt. In Los Angeles is het Leger des Heils in de buurt. In Nairobi, Oslo, La Paz, Mumbai en Moskou is het Leger des Heils ook in de buurt. In vele dorpen, steden en
21
landen ter wereld, kunnen inwoners het Leger des Heils tot buurman rekenen.
H
et Leger des Heils in
de volgende activiteiten vallen:
De internationale leiders in London
Nederland maakt deel uit
•
Het versterken en ondersteunen
hebben de beschikking over een
van de internationale chris-
van Leger des Heils-organisaties
bescheiden staforganisatie, die
telijke beweging The Salvation Army,
wereldwijd, het bemoedigen van
naast een functionele indeling
gevestigd in London. De organisa-
diens leiderschap en het inspi-
(Finance, HRM, Programme) een
tie is werkzaam in ruim 120 landen,
reren van lokale visie en initia-
geografische indeling kent: Europa,
waarvan meer dan de helft ontwik-
tieven. Alle belangrijke interna-
Noord-, Zuid- en Midden-Amerika,
kelingslanden zijn.
tionale leiders worden door de
Afrika, India en omliggende staten,
Generaal gekozen en aangesteld.
Zuidoost-Azië, Australië en de
Het ontwikkelen en delen van
Pacific. Iedere nationale Leger
In Londen zetelt het Internationale
expertise en ervaringen internati-
des Heils-organisatie, dus ook
Hoofdkwartier van het Leger des
onaal stimuleren.
Nederland, heeft een zelfstandige
Het ontwikkelen en delen van fi-
juridische positie die past binnen
nationale leiders: de Generaal en
nanciële middelen wereldwijd en
de wet- en regelgeving van het
diens rechterhand, de Chief of the
het beheren van de internationale
betreffende land. In dit jaarverslag,
fondsen van het Leger des Heils.
onder het hoofdstuk Governance,
Het opstellen van algemeen beleid
worden de juridische aspecten van
terende, aanjagende en strategische
en het bieden van overkoepelend
de relatie met het Internationale
doelstelling, waaronder bijvoorbeeld
strategisch leiderschap.
Hoofdkwartier nader toegelicht.
Internationale structuur
Heils onder leiding van de inter-
• •
Staff. Dit Hoofdkwartier heeft een coördinerende, controlerende, facili-
•
jaarverslag Leger Des Heils 2010
22
Gestationeerd op het Internationale
listen uit vele landen regelmatig
zameling, informatietechnologie,
Hoofdkwartier heeft het Leger des
bijeen (lijfelijk of online) om te leren
financieel management en HRM.
Heils (The Salvation Army) ook een
van elkaars ervaringen en aanpak.
team van internationale auditors
Vertegenwoordigers van kantoren
Samenwerking internationale
van verschillende nationaliteiten.
die ontwikkelingssamenwerking
ontwikkelingsprojecten
Zij voeren periodiek per land een
ondersteunen ontmoeten elkaar
In tientallen ontwikkelingslanden is
gestandaardiseerde audit uit, met
eens per jaar tijdens de Programme
het lokale Leger des Heils actief op
name financieel van aard.
Resource Consultancy Group. Zij
het gebied van onderwijs, landbouw,
delen ervaringen, trends en uitda-
gezondheidszorg, alfabetisering,
gingen. Zodoende wordt lering,
water en hygiëne en overige hulp-
van de internationale organisatie
samenwerking en capaciteitsver-
verlening aan kwetsbare mensen en
(ca. € 4 miljoen per jaar) worden
sterking gefaciliteerd. Gelijktijdig
groeperingen. Het Leger des Heils
gedragen door de landenorganisa-
wordt deze input gebruikt om het
is in veel gebieden al vele decennia
ties. De Leger des Heils-organisatie
Internationale Leger des Heils te
lokaal actief en blijft na de voltooiing
in de Verenigde Staten draagt onge-
adviseren in het beleid betreffende
van een project bijna altijd aanwezig.
veer 50% bij aan het totaal van deze
ontwikkelingssamenwerking.
Hierdoor is het Leger des Heils ook
De kosten van het centrale apparaat
kosten. Het andere deel wordt gedra-
over de grenzen altijd in de buurt
gen door andere kapitaalkrachtige
Ook communicatie- en fondsenwer-
van kwetsbare mensen en gemeen-
Leger des Heils-organisaties. Het
vingdeskundigen uit verschillende
schappen.
Leger des Heils in Nederland heeft in
landen komen jaarlijks samen om
2010 € 95.000 bijgedragen.
elkaar te versterken. Ze denken na
Het Leger des Heils ondersteunt
over vragen als: Hoe kunnen we
deze activiteiten vanuit Nederland
Internationale samenwerking
bewustwording over de armoe-
middels financiering, expertise,
om te leren
deproblematiek bevorderen? Hoe
capaciteitsversterking en door moni-
De ervaringen van al deze Leger
kunnen we onze boodschap beter
toring- en evaluatieactiviteiten.
des Heils- buur(t)vestigingen staan
communiceren, grotere betrok-
Projecten en activiteiten die deze
niet op zichzelf. Wat in Oslo geleerd
kenheid genereren of doeltreffend
vorm van ondersteuning zoeken,
wordt, kan ook van toepassing zijn
fondsen werven? Ook deskundigen
melden dit bij het Internationale
in Almere en wordt daarom ook met
op veel andere vakgebieden komen
Hoofdkwartier in Londen, waar
elkaar gedeeld. Dit samenwerken
tezamen. Bijvoorbeeld rondom
een coördinerende afdeling de
is niet alleen spontaan, maar wordt
opsporing van vermiste perso-
behoeften in ontwikkelingslanden
ook georganiseerd en gefaciliteerd.
nen, professionele hulpverlening,
samenbrengt met de mogelijkheden
Zo komen verschillende specia-
jeugd- en jongerenwerk, kledingin-
van het Leger des Heils in ontwik-
1 Overzicht internationale geldstromen
werkingspartners voor Leger des Heils Nederland.
Internationale geldstromen naar en vanuit Nederland
x e 1.000,-
Indien het Leger des Heils in Nederland Nihil
Geldstromen vanuit de internationale organisatie naar Nederland
een project niet volledig kan ondersteunen (financieel of middels expertise) werkt het samen met andere donor-
Geldstromen vanuit Nederland naar de internationale organisatie: Structurele bijdrage aan organisatieopbouw in Tsjechië
402
Kostenbijdrage centraal administratief apparaat IHK London
95
landen die het ontwikkelingswerk ondersteunen. Zo ondersteunt het Leger des Heils in Nederland samen
Bijdrage aan internationaal missiefonds, IHK London
208
Nederlands deel kosten Nederlandse zendingsofficieren
110
en Amerika een grootschalig project
Directe noodhulp natuurrampen via zuster Leger des Heils organisaties
108
van het Leger des Heils in Haïti, gericht
Subtotaal
923
op de wederopbouw na de aardbeving.
met het Leger des Heils in Zwitserland
Hierbij wordt financiering gebundeld Financiering noodhulp en wederopbouwprogramma Haïti
2.001
Financiering noodhulp en wederopbouwprogramma Pakistan
19
Overige internationale ontwikkelingsprojecten en sponsoring
1.559
Totaal geldstroom vanuit Nederland
4.502
en maakt men onderling gebruik van de inhoudelijke expertise van verschillende landen.
23
De internationale projecten worden meer in detail toegelicht in het hoofdstuk ‘Internationale programma’s en
kelde landen. De behoeften en
landse ontwikkelingsactiviteiten.
projecten in 2010’ op bladzijde 23 ev.
vraag vanuit een specifiek ontwik-
Bijna altijd gebeurt dat door projec-
Het wederopbouwprogramma in Haïti
kelingsland wordt opgenomen in een
ten samen met plaatselijke Leger
heeft een doorlooptijd van 2011-2012.
database die toegankelijk is voor alle
des Heils-gemeenschappen. Iedere
In 2011 wordt in samenwerking met
Leger des Heils-entiteiten betrok-
donatie van een particuliere dona-
ICCO een aanvullend wederopbouw-
ken bij ontwikkelingswerk. Indien
teur voor een Leger des Heils-project
programma in Pakistan uitgevoerd om
de match ontstaat tussen vraag en
in een ontwikkelingsland, gaat
de slachtoffers van de overstroming
aanbod, fungeert deze database
zonder aftrek van bureaukosten naar
te helpen met de vervanging van hun
(Community Projects Management
het desbetreffende project.
verloren veestapel en zaailingen.
proces- en kwaliteitsbewaker van het
Leger des Heils Nederland
De internationale projecten zijn in
project. Het systeem faciliteert het
concentreert zich met name op
vergelijking met het totaal van de
besluitvormings- en goedkeurings-
samenwerking met een beperkt
Nederlandse jaarexploitatie van het
proces vanaf het projectontwerp tot
aantal landen op basis van historische
Leger des Heils slechts van beperkte
de projectafsluiting. Daarnaast biedt
relaties, ontwikkelingspotentieel en
omvang, ruim 1% van de exploita-
het gestandaardiseerde handvat-
taalgebied. In de meeste donorlan-
tie. Daarmee is het Leger des Heils in
ten om de projecten te monitoren en
den wordt Engels gesproken. Leger
Nederland nog steeds een belangrijke
evalueren.
des Heils Nederland wil zich verbin-
contribuant aan het ontwikkelingswerk
den met een aantal projectlanden
van The Salvation Army. Volgens het
Een beperkt deel van de fondsen-
waar Frans of Portugees de voer-
International Yearbook 2011 financiert
wervende inkomsten van het Leger
taal is. Daarnaast zijn ook de Leger
het Leger des Heils in Nederland 4%
des Heils in Nederland (ongeveer
des Heils-organisaties in Indonesië
van het wereldwijde ontwikkelingswerk
10%) wordt besteed aan buiten-
en Suriname belangrijke samen-
binnen het internationale netwerk.
Support System, CPMS) ook als een
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Kledinginzameling Leger des Heils ReShare zamelt gebruikte kleding en aanverwante goederen in. Veel van de deze kleding wordt beschikbaar gesteld voor hulpverlening in noodsituaties. Daarnaast levert de inzameling het Leger des Heils financiële middelen op, waarmee hulpverlening in binnen- en buitenland wordt gefinancierd. voorgaande jaar. Vanaf de tweede helft van 2010 is een licht herstel van de inzamelvolumes opgetreden. In 2010 werd in totaal 26,0 miljoen kilo ingezameld.
Trend: minder charitatieve inzameling Voor charitatief ingezamelde kleding hoeft geen vergoeding te
24
worden betaald aan een gemeente of andere partij. Al enkele jaren daalt het aandeel charitatief ingezamelde kleding ten opzichte van de totale landelijke inzameling. Een toenemend aantal gemeenten vraagt namelijk een vergoeding voor het inzamelen van gedoneerde kleding.
Rendement kledinginzameling In 2010 heeft Leger des Heils ReShare € 702.000 opgebracht voor de korpsen, arbeidsre-integratieprojecten en internationale projecten van het Leger des Heils, zoals een project voor weeskinderen in Honduras en de ondersteuning van hulpverleningprojecten in Kharkov en Lviv in de Oekraïne. Daarnaast heeft Leger des Heils
Leger des Heils ReShare in
ReShare in totaal € 1.173.000
2010: lichte daling, stijgende
bijgedragen aan de Nederlandse
lijn in zicht
samenleving. Deze gelden worden
De hoeveelheid kleding die Leger des
overgemaakt aan gemeenten
Heils ReShare in 2010 inzamelde is
en onder meer ingezet voor de
licht gedaald ten opzichte van het
verlaging van de afvalstoffenhef-
1 fing of het ondersteunen van lokale
Alle containers, zowel boven- als
Marktaandeel stabiel
arbeidsre-integratieprojecten. In
ondergronds, zijn voorzien van een
Leger des Heils ReShare heeft haar
totaal heeft Leger des Heils ReShare
zogenaamde CE-markering. Deze
positie als marktleider weten te
in 2010 € 1.875.000 bijgedragen aan
markering waarborgt de kwaliteit
behouden. Het marktaandeel is in
de Nederlandse samenleving en het
van de containers en veiligheid van
2010 stabiel gebleven. De omzet
goede doel.
gebruikers: donateurs en werk-
steeg: € 11,9 miljoen in 2010 in
nemers. Alle containers worden
vergelijking met € 11,3 miljoen in
jaarlijks gecontroleerd.
2009. De gemiddelde verkoopprijs
Verdere professionalisering
per kilo steeg van € 0,430 in 2009
Afgelopen jaar zijn binnen Leger des Heils ReShare voorbereidin-
Van uniform naar kofferriem
gen gestart om ISO 14001- en ISO
Sinds 2010 is Leger des Heils
9001-certificering te behalen. Om
ReShare lid van Texperium, een
dit te realiseren is een coördinator
innovatiecentrum dat zich bezig-
aangesteld die het certificeringproces
houdt met de ontwikkeling van
begeleidt. De certificaten geven aan
nieuwe technieken om het herge-
dat de processen goed uitgevoerd
bruik van textiel te verbeteren.
worden, Leger des Heils ReShare
Zo zijn als proef kofferriemen
zorgvuldig omspringt met het milieu,
gemaakt van oude KLM-uniformen
en onderstrepen daarmee de profes-
en worden bruikbare grondstof-
sionaliteit en het duurzame karakter
fen geleverd voor allerlei nieuwe
van de kledinginzamelorganisatie.
producten.
naar € 0,445 in 2010.
25
Overzicht van de bijdrage van Leger des Heils ReShare aan het goede doel Exploitatie 2010
n
(Bedragen x duizend euro)
Exploitatie 2009
Exploitatie 2008
Directe bijdragen Bijdrage aan Leger des Heils Fondsenwerving
197
Ondersteuning overige Leger des Heils-projecten
227
210
125
125
153
322
352
363
Vergoeding aan Leger des Heils-korpsen
209
217
112
Ondersteuning arbeidsre-integratie
171
92
92
380
309
204
702
661
567
Indirecte bijdragen
Totaal bijdragen aan het goede doel
Resultaat ReShare na bijdragen aan het goede doel
(Bedragen x duizend euro)
Exploitatie 2010 Nettoresultaat
-196 *
Exploitatie 2009 -51
Exploitatie 2008 494
* Het negatieve netto bedrijfsresultaat is in hoge mate veroorzaakt door enkele bijzondere, eenmalige lasten van totaal € 183.000. Het genormaliseerd resultaat bedraagt € 13.000 tekort.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Samenleving, maatschappelijke ontwikkelingen en belanghebbenden Het Leger des Heils komt, in allerlei vormen, menselijke nood tegen. Vaak staat deze nood niet op zich, maar is sprake van bepaalde trends in onze samenleving. Vanuit zijn missie wil het Leger des Heils oplossingen aandragen om mensen zicht te bieden op een zinvol leven. 26
Eenzaamheid Eenzaamheid is een zorgwekkend maatschappelijk verschijnsel en komt onder alle bevolkingsgroepen voor. Uit onderzoek blijkt dat één op de drie Nederlanders zich eenzaam voelt. Dat zijn ongeveer 4,8 miljoen Nederlanders. Ruim één miljoen daarvan is sterk eenzaam. De verwachting is dat eenzaamheid verder zal toenemen als gevolg van individualisering, vergrijzing en de multiculturele samenleving.
en wijken, stimuleert het Leger
eenzaamheid. Het Leger des Heils
onderlinge ontmoeting en contact
heeft in 2010 met verschillende
Eenzaamheid houdt in dat er
tussen mensen in de wijk waarin
buurtactiviteiten geparticipeerd in
niemand is waarop je terug kunt
ze wonen. Het Leger participeert
de Actieweek tegen Eenzaamheid en
vallen, dat je met niemand je
met andere maatschappelijke orga-
heeft een bijdrage geleverd aan de
gedachten, verhalen en zorgen kunt
nisaties in de Coalitie Erbij. Dit
lancering van een digitaal platform
delen, dat je geen luisterend oor
samenwerkingsverband beoogt
(www.eenzaam.nl) waarop onder
hebt of iemand die een arm om je
door middel van een (landelijke)
andere onderzoeken naar eenzaam-
heen slaat.
publiekscampagne, toegepast onder-
heidsinterventies zijn gepubliceerd.
zoek naar effectieve interventies, de Het Leger des Heils bezoekt eenza-
Week tegen Eenzaamheid, en prak-
Behoefte aan zingeving
men en zorgmijders thuis of op
tische samenwerking een bijdrage
Het blijkt voor veel mensen moeilijk
straat. Door nabij te zijn in buurten
te leveren aan het verminderen van
te zijn om een zinvol leven te leiden.
1 over te maken aan goede doelen.
In de publicatie ‘Tweeluik religie en
Ze zijn geen lid van een vereniging,
publiek domein’ van de VNG en het
maar ‘member’ van een internetfo-
ministerie van Binnenlandse Zaken
rum om contact met anderen onder
wordt aan gemeenten de volgende
te houden. Deze ‘informalisering’
handvatten gegeven:
lijkt een steeds belangrijker rol te
•
het beginsel van scheiding van
spelen bij sociale betrokkenheid
kerk en staat is niet in de Neder-
en in de zingevingvraagstukken
landse Grondwet of in internati-
waarmee individuen worstelen.
onale verdragen vastgelegd. Het vloeit in belangrijke mate voort
Tegelijkertijd zijn veel mensen,
uit de godsdienstvrijheid en het
en vooral jongeren, op zoek naar
discriminatieverbod, die wel een
geborgenheid en vormen van spiritualiteit en godsbeleving. Ook op dit
wettelijke verankering kennen;
•
De scheiding van kerk en staat
terrein wordt dit veelal niet gezocht
sluit niet uit dat aan organisaties
in bestaande instituties (waaronder
op religieuze grondslag subsidies
kerken) maar in het verrichten van
wordt verstrekt;
zingevende activiteiten in vrije tijd of
•
De (gesubsidieerde) activiteiten
beroep. Net als andere kerken heeft
moeten een publiek doel dienen.
het Kerkgenootschap van het Leger
Religieuze vorming valt daar niet
des Heils te maken met de tendens
onder.
van ontkerkelijking. Een aantal jaren met een teruglopend ledental
Het principe ‘scheiding van kerk en
zetten de kerkelijk inkomsten onder
staat’ is verankerd binnen het Leger
druk. De strategieherziening van het
des Heils doordat de onderscheiden
Kerkgenootschap is er onder andere
activiteiten zijn ondergebracht in
op gericht dat de korpsen (kerkelijke
verschillende juridische entiteiten
gemeenten) van het Leger des Heils
die elk een autonoom fungerende
zoeken naar activiteiten die mensen
bestuurlijke structuur hebben.
buiten de kerk aanspreken.
Sociale cohesie
Een zinvol leven heeft onder meer te maken met het gevoel erbij te horen,
Scheiding kerk en staat
Mensen verlangen naar een samen-
iets voor een ander te betekenen en
Er is een groeiende aandacht voor
leving met meer gemeenschapszin
het hebben van een toekomstper-
uitvoering van door de overheid
en solidariteit. De betrokkenheid
spectief.
gefinancierde zorg door levens-
in de samenleving wordt bevorderd
beschouwelijke (christelijke)
als mensen vanuit hun verschil-
Kleinschalige, losse en informele
organisaties. Soms ontstaat er
lende leefsituaties elkaar kunnen
verbanden lijken steeds belangrij-
ophef over een vermeende koppe-
ontmoeten. Laagdrempelige ontmoe-
ker te worden in de maatschappij.
ling tussen het verlenen van zorg en
tingspunten in de wijken en buurten
Mensen zoeken elkaar steeds vaker
evangelisatieactiviteiten alsmede
kunnen hierin een belangrijke rol
op buiten de kaders van formele
over het aannamebeleid van perso-
vervullen.
organisaties. Particulieren onder-
neel (vragen naar christelijke
In Nederland is de afgelopen
nemen zelf actie, in plaats van geld
levensovertuiging).
jaren de omslag gemaakt van een
jaarverslag Leger Des Heils 2010
27
verzorgingstaat naar een participa-
samenleving door het beschikbaar
Op 16 november 2010 organiseerde
tiemaatschappij. Daarbij is de nadruk
stellen van expertise, infrastructuur
de ministeries van VWS en Wonen,
steeds sterker komen te liggen op
en contacten. Het bedrijfsleven krijgt
Wijken en Integratie samen met
de zelfredzaamheid van het indi-
hier ook iets voor terug: een positief
onder andere het Leger des Heils de
vidu en de ondersteuning vanuit het
imago, een verrijking van inzich-
conferentie ‘Wonen in de Backyard’.
sociale netwerk. Het recht op zorg
ten, werkwijzen, infrastructuur/
Deze conferentie had tot doel om
ontstaat pas dan als er in de eigen
netwerken en meer begrip voor de
‘professionals’ die woonvoorzienin-
sociale omgeving geen oplossing
leefsituatie van mensen.
gen voor deze doelgroepen moeten
meer voorhanden is. Dit verhoogt
28
realiseren (waaronder wethouders,
het beroep op ondersteuning vanuit
Het Leger des Heils beschikt over een
ambtenaren, beleidsmedewerkers)
de samenleving (vrijwillige inzet
landelijke infrastructuur van heils-
te helpen en ondersteunen.
zoals mantelzorgers, burenhulp en
soldaten, betaalde medewerkers,
kerkelijke ondersteuning). De hulp-
vrijwilligers, locaties en voorzienin-
Participatie en re-integratie
vaardigheid van burgers gaat steeds
gen. Deze infrastructuur staat niet
Er wordt vanuit de overheid gestuurd
meer meetellen.
alleen ten dienste van kerkelijke
op het terugdringen van de afhanke-
activiteiten en het verlenen van hulp
lijkheid van burgers van collectieve
Levensbeschouwelijke organisaties
en zorg aan cliënten, maar wordt
(verzorgings)arrangementen. Er
zijn belangrijke spelers, ‘inves-
ook zoveel mogelijk ingezet ter
wordt ingezet op arbeidsparticipatie
teerders’ in de civil society. Veel
versterking van de sociale cohesie in
en op sociale participatie.
activiteiten zijn gericht op ontmoe-
buurten.
ting en contact (rituelen en feesten
Het kabinet werkt aan één regeling
bij belangrijke levensgebeurtenis-
Uit een peiling in opdracht van
(Wet Werken naar Vermogen) voor
sen zoals geboorten, begrafenissen
het ministerie van Wonen, Wijken
de onderkant van de arbeidsmarkt
en huwelijkssluitingen) en geven
en Integratie eind 2010, blijkt dat
waarin de bestaande wetten (zoals
mensen een gevoel van identiteit.
veel mensen vinden dat dak- en
Wsw, Wajong en WWB/Wij) worden
Ook zijn zij betrokken bij de leniging
thuislozen, verslaafden en ex-gede-
geïntegreerd en gemeenten over
van maatschappelijke noden.
tineerden niet in een gewone
één ontschot re-integratiebudget
woonwijk moeten wonen. Het zoge-
beschikken.
Vanuit het bedrijfsleven ontstaan
naamde NIMBY-effect (Not In My
initiatieven om (verdere) inhoud te
BackYard) vertraagt het realise-
Veel cliënten van het Leger des
geven aan het maatschappelijk verant-
ren van zorgvoorzieningen en het
Heils hebben nauwelijks uitzicht
woord ondernemen. Het gaat hierbij
bieden van goede zorg aan mensen
op betaald werk en verkeren in een
niet (primair) om het geven van geld
die dit nodig hebben. Naast het
problematische schuldensituatie.
maar om meedoen en het dragen
NIMBY-effect kan ook het gemeente-
Het principe ‘loon naar werken’ gaat
van medeverantwoordelijkheid voor
lijk ruimtelijke ordeningsbeleid een
voor hen niet op. Het bieden van
het oplossen van problemen in de
belemmerende factor vormen.
kansen aan kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt is een effectieve
n Het bieden van kansen aan kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt is een effectieve manier om uitsluiting en stigmatisering te voorkomen.
manier om uitsluiting en stigmatisering te voorkomen. En het helpt hen om de aansluiting met de samenleving te (her)vinden. Een baan vergroot de eigenwaarde, helpt bij het overwinnen van problemen op andere leefgebieden en biedt een reguliere vorm van inkomen. Het
1 Leger des Heils ziet in de nieuwe
overlastbestrijding, gemeentelijke
wijze een landelijke schuldenregis-
Wet Werken naar Vermogen
schuldhulpverlening. Schulden
tratie binnen privacywetgeving kan
aanknopingspunten om deze
en het ontbreken van toegang tot
worden gerealiseerd.
ambitie voor deelnemers aan Werk
adequate schuldhulpverlening
voor Iedereen-programma’s te
vormen voor veel cliënten van het
Internationale samenleving
verwezenlijken.
Leger des Heils een groot obstakel
en milieu
bij het verkrijgen/behouden van een
Door globalisering is de onderlinge
woning, werk of inkomen.
verwevenheid tussen landen wereld-
Problematische schulden
wijd toegenomen. Vraagstukken
De economische recessie heeft in Nederland meer mensen in een
Het Leger des Heils is een van
over armoede, uitsluiting en
kwetsbare positie gebracht (verlies
de initiatiefnemers voor de
klimaatverandering zijn niet zonder
van banen, verlies van huisvesting
oprichting van een Landelijk
internationale samenwerking op te
en toename van armoede en schul-
Informatiesysteem Schulden
lossen. Het Leger des Heils levert
denproblematiek). Het Leger des
(LIS). De landelijke schulden-
een unieke bijdrage aan internati-
Heils vindt dat dit verder gaat dan de
registratie (in aanvulling op de
onale ontwikkelingssamenwerking
eigen verantwoordelijkheid van het
BKR-kredietregistratie) is erop
door (ook in ontwikkelingslanden)
individu. Het is ook een maatschap-
gericht overkreditering tegen te
gebruik te maken van lokale Leger
pelijke verantwoordelijkheid. Op
gaan en problematische schulden-
des Heils-infrastructuren, dichtbij
individueel niveau is er de ellende
situaties te voorkomen. Vanwege
mensen in nood.
bij betrokkenen, waaronder gezin-
een negatieve zienswijze van het
29
College bescherming persoonsgege-
Natuurlijke hulpbronnen raken
vens (Cbp) heeft de initiatiefgroep
uitgeput en de gevolgen van klimaat-
De maatschappelijke kosten van
eind 2009 de werkzaamheden
verandering worden merkbaar. Er is
problematische schuldensituaties
stilgelegd en een beroep op de
meer aandacht voor duurzaamheid:
zijn hoog. Het gaat onder meer om
politiek gedaan om LIS alsnog
milieubewust leven en werken. Het
de kosten van huisuitzetting, maat-
mogelijk te maken. In 2011 zal
Leger des Heils zamelt kleding en
schappelijke opvang, jeugdzorg,
duidelijk worden of en op welke
goederen in voor hergebruik.
nen met kinderen.
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
‘We vergeten: wij hadden net zo goed in de goot kunnen liggen’ Na de succesvolle eerste fase (2006-2010) van het ‘Plan van Aanpak
afgewend, ook kunnen maatschap-
Utrecht en Den Haag) tot een integrale,
pelijke kosten worden teruggebracht.”
persoonsgerichte benadering van daken thuislozen. In die periode werden
‘Not in my backyard’
bijna 10.000 daklozen op deze wijze
Maar in beter beleid alleen ligt niet de
voorzien van een traject op diverse
oplossing. Ook de maatschappij zelf
staat fase twee in de
leefgebieden als zorg, inkomen,
moet meewerken. De Staatssecretaris:
steigers: preventie en
wonen en activering. De komende vier
“Sommige mensen zullen nooit kunnen
jaar staat de preventie centraal. Door
meekomen. Maar ook deze mensen
re-integratie. Het Leger des
ex-daklozen zelfredzamer te laten
mogen er zijn. Ze horen er bij.” Ine
zijn, moet voorkomen worden dat zij
Voorham: “Nou, ik ben blij dat je dat
Heils wil ook hieraan een
terugvallen. Tegelijkertijd komt er meer
zegt. Maar hoe denk je dat de samen-
aandacht voor mensen die risico lopen
leving en de politiek zich ontwikkelen
om dakloos te worden.
ten aanzien van mensen die zelf kans
Maatschappelijke Opvang’,
bijdrage leveren. Staatssecretaris van VWS
op kans verspelen? Het uitstotingsmeVoordat men hiermee effectief en
chanisme wordt steeds harder: ‘not in
preventief aan de slag kan, moet er
my backyard’.” Ze geeft een voorbeeld:
Zanten-Hyllner sprak over
nog wel het een en ander verande-
“Wij ontvingen afgelopen week nog
met lt.-kolonel Ine Voorham,
ren. Veldhuijzen van Zanten legt uit:
een brief van een advocatenkantoor
“We hebben nu een systeem waar
die namens twee organisaties juridi-
directeur van de Stichting
per probleem een bepaald aanbod is
sche stappen aankondigt omdat wij
vastgesteld, inhoudelijk en financieel.
in dezelfde straat daklozen willen gaan
Leger des Heils Welzijns- en
Een vrij star mechanisme dus. We
opvangen. ‘Prima dat jullie zorgen voor
moeten veel meer naar de burger en
die mensen, maar niet hier.’ Iedereen
zijn specifieke problematiek kijken.”
zegt: ‘niet hier’. Ik maak me zorgen over
Omdat geen probleem op zich staat,
de afnemende verdraagzaamheid.
Marlies Veldhuijzen van 30
grote steden (Amsterdam, Rotterdam,
Gezondheidszorg.
vraagt dat om een sectoroverschrij-
Vroeger hadden we de dorpsgek, die
ne Voorham en Marlies Veldhuijzen
dende aanpak. Dus samenwerking
hoorde er toch ook bij?”
van Zanten-Hyllner zijn geen onbe-
tussen woningcorporaties, jeugdzorg,
Veldhuijzen van Zanten valt haar bij: “De
kenden voor elkaar. Vorig jaar
justitie, verslavingszorg en maatschap-
norm is hoog tegenwoordig. Mensen
vierden ze samen Kerst met daklo-
pelijke instellingen zoals het Leger des
moeten mooi zijn, succesvol en goed
I
zen die werden opgevangen in een
Heils. Voorham illustreert: “We weten
verdienen. We vergeten dat wij net zo
opvangvoorziening van het Leger des
bijvoorbeeld dat veel daklozen licht
goed in de goot hadden kunnen liggen.”
Heils in Den Haag. Het was voor de
verstandelijk gehandicapt zijn, alleen
toen kersverse staatssecretaris een
is dat niet altijd gediagnosticeerd. Als
Inspiratie
eerste kijkje in het ‘veld’. Ze weet het
bijvoorbeeld iemand zonder vaste
Maar wat doet een overheid tegen
nog goed: “Die jongen, bijvoorbeeld,
woon- of verblijfplaats herhaaldelijk
zo’n tendens? Veldhuijzen van Zanten:
die tegenover me zat. Ik zag dat hij
met Justitie in aanraking komt omdat
“Tegengeluid laten horen.” Voorham
goede manieren had; hij was er alleen
hij de fout in gaat, en daar komt boven
vult haar aan: “Uiteindelijk zullen indi-
niet bij. Hij was behoorlijk stoned.”
water dat er sprake is van een verstan-
viduen het moeten doen. Met elkaar,
Voorham: “Confronterend, hè?”
delijke beperking, is het zo zonde dat
voor elkaar en door elkaar. Maar dat
deze persoon na het uitzitten van zijn
komt niet vanzelf. De mensen zijn nu
Zonde
straf weer uit het oog verloren wordt. Ik
gefocust op overlast en veiligheid.” De
Maar wat doe je er aan? Vier jaar
denk dat hier nog veel te winnen is. Niet
Staatssecretaris: “Maar ze durven dat
geleden besloten het Rijk en de vier
alleen kan menselijke ellende worden
nu wel te uiten. Dat is een goed begin.
1
31
Ook om de tegenbeweging te maken.
het niet alleen gaat om deze week of
niet meer hoe leuk het is om gewoon
Ik ben niet angstig daarover, maar het
jezelf maar ook om jouw inzet als klein
iets te doen voor een ander. Als je
zal tijd vragen.”
onderdeel van een veel groter en lang-
iets geeft van je tijd, geld of talenten,
Een belangrijk element in fase twee van
duriger iets.” Voorham: “Klinkt me als
geeft dat vreugde. Al is het banden-
het ‘Plan van Aanpak Maatschappelijke
muziek in de oren. Het hebben van een
plakken of een appeltaart bakken.
Opvang’ is dan ook : sociale cohesie
levensinvulling en idealen, het elkaar
Daar komt het samenleven mee terug.”
en een eerste vangnet in de wijk, de
ontmoeten, motiveren en binden. Dat
De vraag is nu alleen: wanneer?
gemeente. Iets wat natuurlijk goed
is ondergesneeuwd door de individu-
Veldhuijzen van Zanten: “Als de
aansluit op de werkwijze van het
alisering en de welvaart.”
economie aantrekt, ben ik daar optimistisch over. Anders zullen mensen
Leger des Heils met bijvoorbeeld de ‘Bij Bosshardt’ buurtsteunpunten. En
Stoer
voorlopig eerst naar hun eigen
opmerkelijk genoeg wordt er in het plan
Maar zingeving is ongrijpbaar en telt
spaarpot blijven kijken.” Toch heeft
van aanpak ook gesproken over zinge-
niet altijd mee. Veldhuijzen van Zanten:
de staatssecretaris ook goede hoop
ving. Veldhuijzen van Zanten ziet hierin
“Alles moet tegenwoordig ‘smart’ zijn,
voor de komende jaren: “Ik hoop dat
een belangrijke basis voor vruchtbare
meetbaar.” Voorham: “Maar jij kent toch
we in ieder geval kunnen vasthouden
hulpverlening: “De inspiratie die je
ook nog wel dat liedje van de zondags-
wat we nu hebben.” Voorham: “Dat
uit materiële zaken put, heeft niet de
school: ‘Tel je zegeningen één voor
lijkt me al een hele stoere uitspraak.
rek van de inspiratie die je uit univer-
één, tel ze allemaal, vergeet er geen?’
Geweldig als dat zou kunnen. De inzet
sele wortels put. Het is duurzamer om
‘Smarter’ kan niet toch? Het is maar
is nu preventie, en ik hoop dat we dat
vanuit een wereldbeeld te leven waarin
hoe je de wereld bekijkt. We weten
kunnen realiseren.”
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
ie vo or w h et om g ee ft er d es L eg ls H ei
maga
1 z in e 0
voor wie geeft om het Leger des Heils
e Femk a: m Halse n aapje e ‘Als e de kroop ee op tu ti s pro choot’ mijn s
Moett e Elise uhit? huis
magazine 02
Wie draagt straks uw afgedankte trui?
9vragen over
Inez is 17, haar dochter 2 maanden
niform het u rré: in Ca Gala n talente ënten li van c
Win!
vo or g ee ft w ie om L eg er he t d H ei ls es
voor wie geeft om het Lege g r des Heils
Een Pasta Puro proefpakket!
magaz
Paulus
Waar k euro omt uw terec ht? Moed erziel 35 jaa alleen r, achterg ontslagen : e de kin ebleven me n deren t
m ag az ine 03
viert Kerst
Kevin heeft u nod ig Word ook opvoedoud er
32
Kluun: ‘Het kost me moeite me op de liefde en mijn gezin te richten’
in het nieuw Achterop zijn verhaal
Vasten is in Lijden voor de armen
Nooit m sl
e
n nat ger ras
Zingen
apen i
verjaagt je zorgen
Ferry w lees ac oont zelfsta nd hterop zijn ve ig; rhaal
Op de achterkant vert elt Gerrita hoe dat zit
Kans3_2009.indd
in e 0 4
ma
1
03-02-10 10:25
m ag az in e 0 5
ga
zin
e0 6
Mr. Frank Visser : ‘Vanmezelfbenik behoorlijkdriftig’
Ex bu clusi e u
Waar schuift u aan? Kerstvierenbijh et LegerdesHeils
m a g a z in
He rtdo f komt Leg ssier: t di er cht Elt bij j o u dra Bo Me nkve s was r t s do een laaf or d pis d e s too Ste tad l Ma un Fr a a har k he nk dlo m op de hel d
e 07 Ge org i s Leanna wilde we e jong sterven, er vr op straat ziojnderdagen thu
Doneer slim! tot52%belastin gvoordeelopuwg ift
Ac
Op de achterkan
hte
rop
ver
telt
t vertelt ze waaro
m
hij
ove
r zi
jn t
oek
om
st
76
is
Achtero p en haa vertelt Linda r kindere h n daklo oe zij os werd en
‘De he li tuin va landde in d e n Waarom mijn landh u bij het Harm Slomp is’ Leger w nu erkt gesch ikt onge Bent u schikt onze n ieuwe c ollega
?
2
Bestuur, toezicht en medezeggenschap
jaarverslag Leger Des Heils 2010
33
Governance 34
Het Leger des Heils heeft een unieke structuur die verband houdt met zijn oorsprong. De verschillende entiteiten van het Leger des Heils in Nederland maken deel uit van de internationale organisatie The Salvation Army, gevestigd te Londen.
V
oor 1988 was de organisa-
lende Leger des Heils-entiteiten
de stichtingen en kerkgenootschap
tie, juridisch gezien, een
zestien toezichthouders. Een
berust bij een aantal bezoldigde
kerkgenootschap. Die juri-
viertal functionarissen is als gevolg
directeuren. In de tabel op bladzijde
dische herstructurering vond plaats
van internationale voorschriften
44 wordt een nadere specificatie over
om beter aan te kunnen sluiten bij
benoemd door de internationaal
onder andere de beloning gegeven.
de maatschappelijke ontwikke-
leider van The Salvation Army,
lingen en tegemoet te komen aan
de Generaal. Dit betreft de
Taken en bevoegdheden
eisen van de overheid. Het Leger
Commandant, de Territoriaal
In de statuten van de entiteiten zijn
des Heils acht zich in beginselen,
Presidente voor Vrouwenorganisaties,
de taken en bevoegdheden van het
leer en bestuursvorm gebonden
de Chef-secretaris en de Financieel
bestuur en de directie beschreven.
aan de internationale Orders en
secretaris. Zij verrichten, naast hun
Het bestuur stelt het beleid vast
Reglementen van The Salvation
onbezoldigde bestuursfuncties in de
en houdt toezicht op de uitvoerin-
Army. Deze zijn verankerd in de
stichtingen, bezoldigde dagelijkse
gen en op de algemene gang van
statuten van de verschillende Leger
werkzaamheden ten behoeve van het
zaken in de betreffende entiteit.
des Heils-rechtspersonen.
Kerkgenootschap Leger des Heils.
Bestuursbesluiten over zaken zijn in
Daarnaast zijn zes toezichthouders
beginsel openbaar, besluitvorming
Toezichthouders en
voorgedragen door de onderschei-
over personen is dat niet.
dagelijkse leiding
den medezeggenschapsorganen. De (statutaire) directie van een
Als gevolg van deze structuur, functioneren binnen de verschil-
De algemene dagelijkse leiding van
entiteit is belast met de leiding van
2 de dagelijkse gang van zaken in dat
lijk leider van het Kerkgenootschap
binnen dit bestuur in het bijzonder
betreffende onderdeel van het Leger
Leger des Heils. Hij wordt daarin
belast met:
des Heils. Zij is belast met beleids-
bijgestaan door de Chef-secretaris.
voorbereiding en met de uitvoering
De Financieel secretaris is tevens
1. Voorbereidende werkzaamheden
van het door het bestuur vastgestel-
directeur van Stichting Leger
inzake het toezicht op de statutaire
de beleid.
des Heils en verantwoordelijk
directie van Stichting Leger des Heils
voor de afdeling Internationale
Welzijns- en Gezondheidszorg ten
Ontwikkeling & Samenwerking.
aanzien van:
De directie is verplicht regelmatig
-- de werking van de interne risico-
rekening en verantwoording af te leggen aan het betreffende bestuur.
Over de samenhang in financieel
beheersings- en controlesystemen,
De directie is, samen met de (in
beleid binnen het Leger des Heils
waaronder het toezicht op de
een aantal gevallen aangestelde)
als geheel, wordt geadviseerd in de
naleving van de relevante wet-
ambtelijk secretaris, belast met de
zogeheten Territoriale Financiële
en regelgeving en het toezicht op
voorbereiding van de bestuursverga-
Raad (TFR). Deze raad bestaat uit
de werking van gedragscodes en
deringen en woont deze in de regel
zowel directieleden als door de
het bespreken van het financiële
bij en heeft dan een raadgevende
Generaal benoemde toezichthou-
stem.
ders. Besluitvorming van beleid vindt
Het bestuur benoemt, schorst of
(meerjaren)beleid;
-- de financiële informatieverschaf-
plaats binnen het bestuurlijke kader
fing door de stichting (inclusief
van de verschillende entiteiten.
doch niet beperkt tot de keuze van
ontslaat de statutair directeuren en
accountingpolicies, de toepassing
stelt hun arbeidsvoorwaarden vast.
Evaluatie directie en bestuur
en beoordeling van effecten van
Het bestuur bepaalt het aantal statu-
De respectievelijke besturen van de
nieuwe regels, inzicht in de behan-
taire directeuren van de betreffende
stichtingen kennen een evaluatie-
deling van schattingsposten in de
stichting. Het kerkgenootschap
systeem voor het functioneren van
jaarrekening, prognoses, interne
heeft een operationeel directeur,
de directie, alsmede een zelfbeoor-
auditrapporten, werk van de
die intern wordt aangeduid als
deling door het stichtingsbestuur.
‘Veldsecretaris’. Het bestuur regelt
Bevindingen uit deze evaluatie zijn
de verdeling van taken en bevoegd-
besproken en hebben in enkele
heden tussen de directeuren,
gevallen geleid tot aanpassingen in
benevens de verantwoordelijkheid
de werkwijze van bestuur en direc-
van elke directeur. Het bestuur is
tie.
bevoegd de directie bindende richt-
externe accountants terzake);
-- de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant;
-- de rol en het functioneren van interne controle, inclusief de opvolging van aanbevelingen;
lijnen en/of instructies te geven met
Auditcommissie
betrekking tot het uitoefenen van
Stichting Leger des Heils Welzijns-
accountant, waaronder in het
haar taak.
en Gezondheidszorg heeft in 2009
bijzonder zijn onafhankelijkheid,
een auditcommissie ingesteld als
de bezoldiging en eventuele niet-
De statuten bieden de mogelijk-
subcommissie van het bestuur. De
controlewerkzaamheden van de
heid dat het bestuur een of meer
Auditcommissie kan slechts die
externe accountant ten behoeve
bestuursleden belast met deelta-
bevoegdheid uitoefenen die het
van de stichting;
ken van bestuur en beheer. In dat
bestuur uitdrukkelijk aan haar heeft
-- de financiering van de stichting;
verband kunnen verantwoordelijkhe-
toegekend of gedelegeerd en zij kan
-- de toepassing van informatie-
den worden gedelegeerd. In 2010 is
nimmer bevoegdheden uitoefenen,
en communicatietechnologie
deze mogelijkheid niet toegepast.
die verder strekken dan de bevoegd-
(ICT), en met name de betrouw-
De Commandant van het Leger
heden die het bestuur als geheel kan
baarheid en continuïteit van de
des Heils is de eenhoofdig kerke-
uitoefenen. De Auditcommissie is
geautomatiseerde systemen.
-- de relatie met de externe
jaarverslag Leger Des Heils 2010
35
2. Het uitbrengen van advies aan het bestuur ten behoeve van de benoeming van de externe accountant;
3. Indien nodig, het doen van voorstellen aan het bestuur Welzijns- en Gezondheidszorg met betrekking tot 36
het te hanteren beleid ten aanzien van de onafhankelijkheid van de externe accountant en eventuele (potentiële) tegenstrijdige belangen tussen de externe accountant en de stichting;
4. Voorbereidende werkzaamheden inzake het toezicht op het vermogensbeheer (inclusief beleggingsbeleid) van het vermogen van/
slechts die bevoegdheid uitoefenen
4. Jaarlijkse beoordeling van leden
voor de Stichting Leger des Heils
die het bestuur uitdrukkelijk aan
van de statutaire directie.
Welzijns- en Gezondheidszorg uitge-
haar heeft toegekend of gedelegeerd
voerd door de Stichting Leger des
en zij kan nimmer bevoegdheden
Beloning toezichthouders
Heils;
uitoefenen, die verder strekken dan
De besturen van Stichting Leger des
5. Het voorbereiden van de verga-
de bevoegdheden die het bestuur als
Heils Dienstverlening en Stichting
deringen van het bestuur met
geheel kan uitoefenen. De Selectie-
Leger des Heils Fondsenwerving ont-
de statutaire directie waarin de
en remuneratiecommissie is binnen
vangen een vacatievergoeding van
jaarrekening, het jaarverslag, de
dit bestuur in het bijzonder belast
€ 150,- per vergadering. Het hono-
begroting, tussentijdse cijfers van de
met voorbereiding van besluitvor-
rarium voor bestuursleden van de
ming in het bestuur van:
Stichting Leger des Heils Welzijns- en
1. Werving en selectie van leden
Gezondheidszorg bedraagt € 300,-
Selectie- en remuneratie-
van de statutaire directie;
per bijgewoonde vergadering (be-
commissie
2. Werving en selectie van leden
stuursvergadering en vergaderingen
De Stichting Leger des Heils Welzijns-
van toezichthoudend bestuur;
van Auditcommissie en Selectie- en
en Gezondheidszorg heeft in 2010
3. Periodieke beoordeling van de
remuneratiecommissie). Bestuurs-
een Selectie- en remuneratiecom-
hoogte van directiebeloningen en
leden, benoemd door de Generaal
missie ingesteld als subcommissie
vacatiegelden van het toezichthou-
van The Salvation Army ontvangen
van het bestuur. De commissie kan
dend bestuur;
geen aparte vacatievergoeding.
stichting worden besproken.
2 jaar. Tenslotte beogen de entiteiten om binnen een periode van zes maanden na afloop van het boekjaar de jaarrekeningen, voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring, in de betreffende bestuursvergadering te bespreken en vast te stellen.
37
Conform de aanbevelingen van de betreffende governancecodes is de externe accountant aanwezig in de bestuursvergaderingen bij de bespreking van de jaarrekening en het accountantsverslag.
Planning en controlcyclus
bestuur besproken en al dan niet
Het Leger des Heils acht zich in
Het Leger des Heils maakt op
met wijzigingen vastgesteld.
beginsel gebonden aan de toepassing
verschillende wijzen en op diverse
In dit proces is expliciet ingebed dat
van o.a. de volgende governance-
niveaus gebruik van planning-
de uitvoerende entiteiten gelden
codes:
en controlcycli. De invulling
beschikbaar krijgen gesteld op basis
•
hangt mede af van het aantal
van projecten. Gedurende het jaar
managementlagen dat in een
wordt door de directie tussentijds
werkgebied noodzakelijk is. Het
inzicht verschaft in de operatione-
algemene uitgangspunt echter is
le gang van zaken en de financiële
dat in het najaar voorafgaand aan
consequenties. In het najaar vindt
vende Instellingen (VFI) Reser-
het begrotingsjaar door uitvoerend
tevens tussentijdse afstemming
ves Goede Doelen (Commissie
verantwoordelijken een begro-
plaats tussen de Stichting Leger des
ting en jaarplan worden opgesteld,
Heils Fondsenwerving en de direc-
die vervolgens door de betreffen-
ties van de begunstigde entiteiten op
(professor H. Hummels), Code
de directie van de entiteit wordt
basis van door de directies gewenste
Duurzaam Beleggen (2008).
goedgekeurd. Vervolgens worden
en onderbouwde verschuivingen in
de begroting en het bijbehorend
de goedgekeurde projectaanvragen.
jaarplan van de entiteiten met
Dit kan leiden tot herziene project-
toelichting van de directie in het
begrotingen voor het lopende
Zorgbrede Governance Code (2010):
•
Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels, 2005);
•
Richtlijn Vereniging Fondsenwer-
Herkströter, 2003);
•
Investeren in een betere wereld n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Werking van de toezichthoudende organen De besturen hebben op 19 mei 2010 gemeenschappelijk een werkbezoek gebracht aan een aantal afdelingen van het Leger des Heils. In de toezichthoudende besturen zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest. Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
38
In 2010 heeft het bestuur zes regulie-
Meerjarenbeleidsplan
de gesignaleerde risico’s en onder-
re vergaderingen gehouden in bijzijn
In de vergadering van 26 mei 2010
schrijft de door de statutaire directie
van de statutaire directie. Daarnaast
is het door de statutaire directie
genomen beheersmaatregelen.
heeft het bestuur in 2010 zes maal in
meerjarenbeleidsplan 2011-2014 van
afwezigheid van de statutaire direc-
de stichting besproken en door het
Auditcommissie
tie vergaderd. In deze vergaderingen
bestuur vastgesteld. In het meerja-
De Auditcommissie is in 2010
heeft het bestuur onder andere zijn
renbeleidplan zijn doelstellingen
viermaal bijeen geweest. De
eigen functioneren geëvalueerd, de
geformuleerd voor de stichting als
Auditcommissie heeft onder andere
uitkomsten van de beoordelings-
geheel.
de volgende zaken in haar vergade-
gesprekken met de leden van de
ringen besproken:
statutaire directie en met name het
Begroting 2011
opvolgingsproces van de huidige
Het bestuur heeft op 3 november
stichtingsdirecteur besproken.
2010 de door de directie opgestelde begroting 2011 van de stichting vast-
Jaardocument 2010
gesteld. In overeenstemming met
Op grond van zijn wettelijke en
de statutaire bepalingen heeft het
statutaire taken heeft het bestuur
bestuur in 2010, op voorstel van de
op 7 april 2010 het jaardocument
statutaire directie, een aantal malen
2010 van de Stichting Leger des
besluiten genomen over aan- en
Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
verkoop van onroerende zaken.
• •
selectie(traject) nieuwe externe accountant;
•
stelselwijzigingen grondslagen waardering en resultaatbepaling;
•
gedachtevorming model risicoanalyse en -beheersing;
•
eerste beoordeling en follow-up meerjarig investeringsprogramma vastgoed;
•
besproken, bestaande uit het maat-
concept jaarrekening 2009;
financiering en weerstand-
schappelijk verslag 2009 en de
Risicoanalyse
jaarrekening 2009. De externe
Het bestuur heeft gedurende het
accountant en statutaire directie
verslagjaar kennis genomen van
waren daarbij aanwezig. Hierbij is
diverse interne rapportages (onder
aan de orde geweest het verslag van
andere) over de financiële ontwik-
bevindingen van de externe accoun-
kelingen, de cliënttevredenheid,
tant. Nadat de externe accountant
de medewerkerstevredenheid, de
had aangegeven dat hij bij de jaar-
veiligheid van accommodaties, infor-
accountantscontrole
rekening 2009 een goedkeurende
matiebeveiliging.
(managementletter 2010).
verklaring zou geven, werden de
De statutaire directie heeft een
jaarrekening 2009 en het maat-
risicoanalyse opgesteld welke is opge-
De commissie heeft op 23 maart
schappelijk verslag 2009 door het
nomen in het maatschappelijk verslag
2011 intensief overleg gevoerd
bestuur vastgesteld.
over 2010. Het bestuur (h)erkent
met de externe accountant over
vermogen;
•
prognose eindejaarsverwachting 2010;
•
personele wijzigingen stichtingsbureau;
• •
begroting 2011; bevindingen en aanbevelingen
2 een procedure beschreven voor de opvolging van de statutair directeur die, vanwege het bereiken van de 65-jarige leeftijd, in 2011 als officier van het Leger des Heils op retraite wordt gesteld. In deze vergadering heeft het bestuur tevens een Selectie- en remuneratiecommisde conceptjaarrekening 2010 en
Gezondheidszorg besproken. Waar
sie ingesteld en het reglement voor
het accountantsverslag 2010. De
nodig zijn aanpassingen binnen de
deze commissie vastgesteld. De
commissie heeft de gelegenheid
stichting doorgevoerd, waardoor de
Selectie- en remuneratiecommissie is
gehad om met de accountant te
stichting in staat blijft de governan-
in de tweede helft van 2010 gestart
spreken, zowel in als buiten aanwe-
cecode toe te passen.
met de selectieprocedure voor een nieuwe statutair directeur. Er is
zigheid van de directie.
Benoeming externe accountant
een concept-profielschets opgesteld
De Auditcommissie constateert dat
Het bestuur heeft, na de aanbe-
welke ter advisering is voorgelegd
in het eerste volle jaar van bestaan
veling van de Auditcommissie
aan de Landelijke Cliëntenraad, de
de werkwijze van de commissie
en de statutaire directie, op 26
Centrale Ondernemingsraad en het
structuur heeft gekregen. De samen-
mei 2010 besloten om PwC als
beraad van directeuren van werkeen-
werking met de directie, senior
externe accountant te contracte-
heden. Begin 2011 zijn de adviezen
staffunctionarissen en de externe
ren, en de heer A.J.M. Loogman
ontvangen waarna de aangepaste
accountant is transparant, positief
RA als accountant te benoemen. Ter
profielschets definitief is vastgesteld.
kritisch en wordt door alle partijen
voldoening aan de betreffende statu-
De commissie rapporteert over de
als een meerwaarde gezien.
taire bepaling is aan de Generaal
voortgang van het selectietraject in
van The Salvation Army gevraagd
bestuursvergaderingen, die in afwe-
Governancecode
deze keuze te bevestigen. Deze
zigheid van de statutaire directie
De verenigde brancheorganisaties
bevestiging is op 1 juli 2010 verkre-
worden gehouden.
in de zorg hebben de Zorgbrede
gen. Alle entiteiten van het Leger
Governancecode 2005 geëvalu-
des Heils in Nederland hebben, na
Klokkenluidersregeling
eerd. Deze evaluatie heeft geleid tot
behandeling in hun eigen bestuur-
Het bestuur heeft op 3 november
aanpassingen die zijn verwerkt in de
lijk traject, instemming gegeven aan
2010 een klokkenluidersregeling
Zorgbrede Governancecode 2010.
deze keuze.
voor de stichting vastgesteld.
In de bestuursvergadering van 3
Voorafgaand aan dit besluit is hier-
februari 2010 is de impact die deze
Instelling Selectie- en
over instemming aan de centrale
wijzigingen hebben voor Stichting
renumeratiecommissie
ondernemingsraad gevraagd en
Leger des Heils Welzijns- en
Het bestuur heeft op 26 mei 2010
verkregen.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
39
Stichting Leger des Heils Fondsenwerving In 2010 heeft het bestuur van
•
de Stichting Leger des Heils Fondsenwerving vier reguliere
Beoordeling directiesalaris in
•
Selectietraject en besluitvorming
vergaderingen gehouden. Deze verga-
benoeming nieuwe externe ac-
deringen zijn bijgewoond door de
countant;
statutaire directeur en de operatio-
•
neel directeur. In deze vergaderingen zijn onder meer de volgende zaken Vaststelling van beleidsplan en de
•
Vaststelling van het jaarverslag en
Besluitvorming herinvoering huis-
•
fondsenwerving;
•
•
tertrajecten centrale afdelingen
Zelfbeoordeling bestuur;
vcan de stichting;
Beoordeling rapportage projectbestedingen vanuit uitvoerende Leger des Heils-organisaties;
•
Beoordeling relatieve posities Charibarometer;
Bewaking organisatorische verbe-
de jaarrekening 2009;
Besluit bestedingen uitkeringen Majoor Bosshardt Fonds 2009;
•
Bespreking van de jaarrekening 2009 Stichting Verkoop Goed;
Beoordeling maandelijkse managementrapportages uitvoering
aan-huiscollecte;
begroting voor het jaar 2011;
•
Bespreking tussentijdse opmerkin-
Bespreking ontwikkeling inkomsten nalatenschappen;
•
gen CBF;
•
aan de orde geweest:
•
•
relatie tot VFI-richtlijnen;
•
Publieksonderzoek kledinginzamelaars.
Stichting Leger des Heils Dienstverlening 40
de jaarrekening 2009;
In 2010 heeft het bestuur vijf reguliere vergaderingen gehouden. Deze
•
vergaderingen zijn bijgewoond
Leger des Heils Dienstverlening
door de statutaire directie. In deze
2010;
vergaderingen zijn onder meer de volgende zaken aan de orde geweest:
• •
Vaststelling van de enkelvou-
• • •
Zelfbeoordeling bestuur; Selectietraject en besluitvorming benoeming nieuwe externe ac-
stichting;
countant;
Besluit verhoging eigen vermogen (Leger des Heils) ReShare BV;
•
Evaluatie allocatie opbrengsten kledinginzameling;
•
Optimalisering inrichting organisatorische centrale afdelingen;
Directiebeoordeling;
dige jaarrekening 2009 van de
•
•
Evaluatie van jaarplan Stichting
•
Beoordeling maandelijkse managementrapportages;
•
Afwikkeling activiteiten Herbe-
Vaststelling begroting en jaarplan
stemming van Goederen Service-
2009 van de 100%-deelneming
2011 van de stichting en van (Le-
centra.
ReShare BV en de geconsolideer-
ger des Heils) ReShare BV;
Vaststelling van de jaarrekening
Kerkgenootschap Leger des Heils groot onderhoud;
In 2010 heeft het bestuur, bijeen in Financiële Raad en/of Beleidsoverleg
•
Kerkgenootschap, negen reguliere vergaderingen gehouden. In deze
•
vergaderingen zijn onder meer de
• •
Vaststellen van de begroting 2011;
kers en officiële aanstellingen bij lokale kerkelijke afdelingen;
Goedkeuring internationale
•
Goedkeuring individuele aanvra-
•
waarden lening u/g Portugal
onroerend goed en voorziening
Command;
Goedkeuring aan- en verkopen van onroerend goed (korpsgebouwen en officierswoningen);
Goedkeuring aanpassing voor-
gen, onder andere afschrijving
Voortgang implementatie strategieherziening;
•
gen sociaal handboek officieren;
Goedkeuring wijziging van een aantal administratieve grondsla-
werkgroepen en adviesorganen;
bijdragen;
•
Besluit toepassing Verklaring Omtrent het Gedrag voor jeugdwer-
ontwikkelings- en missieproject-
volgende zaken aan de orde geweest:
•
Goedkeuring deelbegrotingen
•
Goedkeuring nieuwe oplage- en distributiestrategie Strijdkreet.
2
41
Stichting Leger des Heils In 2010 heeft de Territoriale
Nederland na de aardbeving in
Financiële Raad als adviesorgaan
Haïti;
van de Commandant acht reguliere
•
vergaderingen gehouden. In deze volgende zaken aan de orde geweest:
•
•
Goedkeuring van de stichtingsGoedkeuring van de samenge-
•
voegde jaarrekening 2009 op
•
Selectietraject nieuwe externe accountant;
•
Financiële ondersteuning vanuit
gezondheid van het retraitefonds
Bewaking adequate toepassing
voor officieren en besluit toepas-
verdeelsleutels fondsenwervende
sing overlevingstafels AG 2010-
Uitkomsten ‘stresstest’ Stichting
2050;
•
•
Vaststelling van de stichtingsbe-
Besluit tot bevriezen van toelage van op retraite gestelde officieren
zondheidszorg;
•
Bespreking van de financiële
uit nalatenschappen;
Leger des Heils Welzijns- en Ge-
geconsolideerde basis van het Leger des Heils in Nederland;
officieren;
•
inkomsten;
jaarrekening 2009;
•
Wijziging interne doorberekeningsystematiek personele kosten van
Financiële ontwikkelingen beleggingsopbrengsten en inkomsten
vergaderingen zijn onder meer de
•
in 2011 en 2012;
•
Goedkeuring aanscherping toe-
groting 2011;
passing ethische normen beleg-
Vaststelling indexatie toelage 2011
gingsbeleid.
van actief dienende officieren;
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Eigen schuld? “Iedereen hoort erbij, ook met schulden.” Schulden zijn een groeiend maatschappelijk probleem. De overheid kan bij de bestrijding ervan alle hulp dan ook goed gebruiken. Het Leger des Heils heeft daarom afgelopen jaar een plan gelanceerd om ook vrijwilligers van buurtcentra en lokale korpsen in te zetten bij de schuldhulpverlening. 42
‘We hebben bij de korpsen en
stensupermarkt’: de drempel is er laag
Nooit
buurtcentra, door de kleding- en voed-
en iedereen kan er altijd terecht. Van
De vrijwilligers maken zo als het ware
seluitgifte, de maaltijdprojecten en de
Hese ziet veel potentie in het inzetten
de weg vrij voor de professionele
hulp bij belastingaangifte, natuurlijk
van vrijwilligers bij de schuldproble-
hulpverlener. “Als een soort locomo-
al direct contact met de doelgroep.
matiek. “Het persoonlijke contact en
tief trekken zij de trein. Zij blijven het
Dankzij deze lokale ‘supermarkten van
het wederzijds vertrouwen is cruci-
hele traject dan ook aanwezig als
diensten’ weten we dus wat er speelt
aal. Mensen zeggen nog liever dat ze
een buddy.” Die menselijke maat is
bij de mensen in de wijk.” Jeroen
geen geld voor eten hebben dan dat
essentieel voor het slagen van de
Hoogteijling is directiesecretaris van de
ze schulden hebben. Dat ligt zo gevoe-
schuldhulpverlening volgens Van Hese.
Stichting Leger des Heils Welzijns- en
lig. En dat broodnodige vertrouwen lijkt
“Vooral de nazorg is zo belangrijk. Men
Gezondheidszorg en lid van de stuur-
eerder te ontstaan tijdens laagdrempe-
heeft iemand nodig die bij hen blijft.”
groep schuldhulpverlening. Hij heeft
lig contact met een vrijwilliger dan met
Achter de schulden gaat namelijk vaak
in de loop der jaren bij het Leger veel
een professionele schuldhulpverlener.”
een complexe problematiek schuil.
ervaring opgedaan met deze proble-
Alleen al in korps Emmen zijn ruim
“Kinderen, relaties, huis; sommige
matiek. “Dat heeft nu met dit project
vijftig mensen met schuldproblematiek
mensen redden het gewoon niet.”
weer een extra impuls gekregen.”
bekend. Van Hese heeft inmiddels al
Afgelopen jaar werd landelijk de aftrap
36 vrijwilligers bereid gevonden een
Maar het Leger des Heils heeft geluk-
gegeven voor een pilotproject schuld-
cursus te doen hoe deze mensen
kig ervaring met ‘hopeloze gevallen’. Jeroen Hoogteijling: “Het is soms
hulpverlening in drie korpsen en een
te begeleiden naar de professionele
‘Bij Bosshardt’ buurtcentrum: Goes,
schuldhulpverlening. De vrijwilligers
frustrerend als mensen steeds terug-
Alkmaar, Emmen en Heerhugowaard.
leren over de problematiek en de
vallen, maar wij blijven altijd de mens
wegen die men daarin kan bewan-
achter de problemen zien.” Sjaak van
Orde
delen. “Maar het belangrijkst is dat de
Hese: “Bij ons is niemand afgeschre-
Majoor Sjaak van Hese is korpsofficier
vrijwilligers orde scheppen. Letterlijk
ven. Never nooit. Iedereen hoort er bij.
van pilotlocatie Emmen. Korps Emmen
de stapels papieren, de enveloppen
Ook met schulden.”
is een mooi voorbeeld van zo’n ‘dien-
en de schoenendozen uitzoeken.”
n
Samenstelling besturen, toezichthoudende organen en directies
2
Per 31 december 2010 bestonden de besturen en de directies van het Leger des Heils uit de volgende personen:
Besturen en toezichthoudende organen Kerkgenootschap Leger des Heils
Stichting Leger des Heils Welzijns- en
•
Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet
Gezondheidszorg
Voorzitter
•
Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet
• Kolonel P.H. Dijkstra
Voorzitter
Vice-voorzitter
•
Kolonel P.H. Dijkstra
•
Kadet H. Slomp RA
Vice-voorzitter
Secretaris/Penningmeester
•
Kadet H. Slomp RA
•
Commissioner mevrouw M.E. van Vliet - de Ruiter
Secretaris/Penningmeester
Presidente Vrouwenorganisaties
•
Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman
•
De heer mr. D.J. Rutgers
Stichting Leger des Heils
•
Mevrouw drs. M. Trompetter
Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet, Voorzitter
•
De heer drs. J. Wienen
Stichting Leger des Heils Dienstverlening
Directies
•
Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet
Voorzitter
Kerkgenootschap Leger des Heils
•
Kolonel P.H. Dijkstra
•
Kolonel mevrouw A.N.A. Dijkstra-Voorn
Vice-voorzitter
(waarnemend operationeel directeur)
•
Kadet H. Slomp RA
Ambtelijk secretaris
Stichting Leger des Heils
•
De heer G.L. Telling RA
•
•
De heer P. Visser
•
Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek
Kadet H. Slomp RA
Stichting Leger des Heils Dienstverlening Stichting Leger des Heils Fondsenwerving
Stichting Leger des Heils Fondsenwerving
•
Envoy drs. E. Bosma
•
Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet
Voorzitter
Stichting Leger des Heils Welzijns- en
•
Kolonel P.H. Dijkstra
Gezondheidszorg
Vice-voorzitter
•
Lt.-Kolonel mevrouw dr. C.A. Voorham
•
Kadet H. Slomp RA
Directeur
Ambtelijk secretaris
•
De heer H.M. van Teijlingen
•
De heer A.G.C. van der Haar
Adjunct-directeur
•
Mevrouw drs. J.W. Immink
•
De heer G. Mensink
•
Mevrouw N.C. de Waard
jaarverslag Leger Des Heils 2010
43
Functie
Directeur W&G
Adjunct directeur
Envoy drs. E. Bosma
Dijkstra-Voorn
Kol. Mw. A.N.A.
Dhr. H.M. van Teijlingen
C.A. Voorham
Lt.-Kol. Mw. Dr.
Bezoldiging directie
Directeur KG
Directeur DV/FW
W&G Dienstverband Aard (looptijd)
onbepaald
onbepaald
onbepaald
onbepaald
Uren
nvt
36
nvt
36
Parttime percentage
100
100
100
100
1/1-31/12
1/1-31/12
1/1-31/12
1/1-31/12
Periode
Bezoldiging (EUR) 44
Jaarinkomen Bruto loon/salaris
28.205
85.690
22.436
88.848
1.579
6.778
1.579
6.421
nvt
7.684
nvt
3.494
4.899
–-
13.607
–
34.683
100.152
37.622
98.763
nvt
4.988
nvt
4.764
–
2.460
–
2.460
8.500
10.612
8.500
9.983
Overige beloningen op termijn
–
–
–
–
Uitkeringen beëindiging dienstverband
–
–
–
–
Totaal bezoldiging 2010
43.183
118.212
46.122
115.970
Totaal bezoldiging 2009
43.291
113.216
42.303
27.375
nvt
nvt
Vakantiegeld e
e
Eindejaarsuitkering, 13 /14 maand Variabel jaarinkomen Totaal
SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel)
Cataloguswaarde auto van de zaak Eigen bijdrage privé-gebruik auto van de zaak * periode: 01-04-2009 - 31-12-2009
1.614
77.867*
24.500 nvt
2 auto van de zaak (€)
Eigen bijdrage
auto van de zaak (€)
Cataloguswaarde
drage (€)
Retraite- / pensioenbij-
Bezoldiging (€)
Bezoldiging toezichthouders
Commissioner R.A. Frans (tot 01-06-2010)
20.197
3.055
26.495
610
Commissioner J.C.IJ. van Vliet (vanaf 01-06-2010)
35.648
4.278
32.380
854
Commissioner mevrouw A.C. Frans-Haurissa (tot 01-06-2010)
17.402
3.055
nvt
nvt
Commissioner mevrouw M.E. van Vliet-de Ruiter (vanaf 02-06-2010)
32.661
4.278
nvt
nvt
Kolonel P.H. Dijkstra
47.982
8.500
35.585
1.464
Kadet H. Slomp RA
98.514
9.034
29.690
2.026
1
De heer A.G.C. van de Haar
-
Mevrouw F.H. van Ham-Laning
150
De heer drs. C. Hendriks
150
Mevrouw drs. J.W. Immink
300
Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman2 De heer G. Mensink
1.200 -
De heer mr. F.B.A.M. van Oss De heer mr. D.J. Rutgers
2
De heer G.L. Telling RA Mevrouw drs. M. Trompetter1 De heer P. Visser Mevrouw N.C. de Waard
2.100 3.900 900 -
Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek
600
De heer J. de Widt
300
De heer drs. J. Wienen
45
1.500
1
Bestuurslid, tevens lid Auditcommissie Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
2
Bestuurslid, tevens lid Selectie- en Remuneratiecommissie Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Nevenfuncties bestuurders en toezichthouders De governanceregelingen bevelen aan om andere
4. Lid Hoofdbestuur Yarden Vereniging, Almere
(neven)functies van de bestuursleden en direc-
5. Lid Raad van Advies Musoni BV (microfinan-
tieleden naast hun functie bij de entiteiten van het
ciering)
Leger des Heils zichtbaar te maken. Envoy drs. E. Bosma Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet
Lid Raad van Toezicht Prisma Vereniging Almere
Voorzitter van Raad van Toezicht Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere
De heer A.G.C. van de Haar 1. Programmadirecteur ING Wholesale Banking
Commissioner mevrouw M.E. van Vliet-de Ruiter Geen externe nevenfuncties
2. Voorzitter Stichting Vrienden van Kerkgenootschap Evangeliegemeente De Regenboog, Veenendaal
Kolonel P.H. Dijkstra Lid bestuur Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere
Mevrouw F.H. van Ham-Laning
Kolonel mevrouw A.N.A. Dijkstra-Voorn
2. Op afroep beschikbaar CDA
1. Vrijwilliger Slachtofferhulp Nederland
46
Geen externe nevenfuncties De heer drs. C. Hendriks Lt.-kolonel mw. dr. C.A. Voorham
1. Regiodirecteur Instellingen ING Bank
1. Lid bestuur IKON, Hilversum
2. Voorzitter Stichting Kerkelijk Geldbeheer,
2. Lid Raad van Toezicht Christelijke Hogeschool Ede 3. Lid Raad van Advies Stichting Moria, Nijmegen 4. Lid bestuur VKZ, Hilversum
Gouda 3. Penningmeester Stichting Erkenningsgelden Hypotheekadviseurs (SEH), Amsterdam 4. Voorganger in de Protestantse Kerk Nederland
5. Voorzitter Stichting Majoor Bosshardt Prijs, Almere 6. Lid bestuur Stichting Goals for Life Ambassadeur / Lid comités van aanbeveling: 7. Micha Campagne 8. Stichting Voedselbank Haarlem e.o.
Mevrouw drs. J.W. Immink 1. Lid raad van toezicht Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland (MDF) 2. Lid van de kerkenraad Protestantse Gemeente Dronten
9. Stichting Het Passion, Hummelo De heer G. Mensink Dhr. H.M. van Teijlingen
Geen nevenfuncties
Lid bestuur Nationale Reclasserings Actie Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman Kadet H. Slomp RA 1. Lid bestuur Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere 2. Lid Financiële Commissie (landelijke) Raad van Kerken, Utrecht 3. Lid Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) sectie K, Utrecht
1. Voorzitter Raad van Toezicht Admiraal de Ruyter Ziekenhuis 2. Lid Raad van Bestuur Indaver N.V., Antwerpen 3. Voorzitter Nationaal Park Schiermonnikoog 4. Voorzitter Zeeuws Archief 5. Lid Adviesraad NIOD 6. Lid Adviesraad Four Freedom Awards
2 De heer mr. F.B.A.M. van Oss
3. Bestuurslid Werkgroep VOS
1. Partner bij OMVR Lunenberg Advocaten,
4. Bestuurslid CDA-V, Soest
Harderwijk 2. Docent bij Kluwer Opleidingen
Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek 1. Lid CDA gemeenteraad Zeist
De heer mr. D.J. Rutgers 1. Advocaat en partner DLA Piper Nederland N.V. te Amsterdam
2. Lid Algemeen bestuur recreatieschap Utrechtse Heuvelrug, Vallei- en Kromme Rijngebied
2. Lid Raad van Toezicht, penningmeester en secretaris, Amsterdamse Orde van Advocaten 3. Chair van de Discrimination Law Committee
De heer J. de Widt Penningmeester Stichting Je Maintiendrai Nassau
van de International Bar Association 4. Redacteur vaktijdschrift Bedrijfsjuridische Berichten 5. Docent bij diverse Post Academische Onderwijsinstellingen 6. Lid van de Beroepscommissie van de Koninklijke Nederlandse Football Club
De heer drs. J. Wienen 1. Burgemeester van Katwijk 2. Voorzitter VNG commissie voor Asiel en Integratie 3. Vice-voorzitter en portefeuillehouder ruimte en wonen regio Holland-Rijnland 4. Voorzitter Protestants Diakonaal Krediet
De heer G.L. Telling RA Geen nevenfuncties
Nederland 5. Lid Congres van lokale en regionale overheden van de Raad van Europa
Mevrouw drs. J. Trompetter
6. Lid bestuur Raad van Arbitrage voor de bouw
1. Organisatieadviseur, Corona Consultancy
7. Lid bestuur Greenport Nederland
2. Universitair docent, Vrije Universiteit Faculteit
8. Lid bestuur van het Nidos (voogdij-instelling
der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde 3. Lid Raad van Toezicht Ziekenhuis Sint Jansdal, Harderwijk
voor minderjarige asielzoekers) 9. Lid redactie Kontekstueel 10. Voorzitter redactie Bestuursforum 11. Lid bestuur veiligheidsregio Hollands-Midden
4. Lid Raad van Commissarissen Rabobank Noordwest-Veluwe 5. Lid Raad van Toezicht GGZ Friesland De heer P. Visser 1. Directeur Bushman BV 2. Directeur VakantieXperts Travel House, Utrecht 3. Voorzitter franchiseraad VakantieXperts, Utrecht Mevrouw N.C. de Waard-Fransooijs 1. Voorzitter Stichting Vrienden van Daelhoven, Soest 2. Lid Provinciaal Bestuur NVP
jaarverslag Leger Des Heils 2010
47
Rooster van aftreden toezichthouders datum benoeming
48
einde periode
einde periode laatst
eerste termijn
mogelijke termijn
Commissioner R.A. Frans¹
1 juli 2007
1 juni 2010
nvt
Commissioner mevrouw A.C. Frans-Haurissa¹
1 juli 2007
1 juni 2010
nvt
Commissioner drs. J.C.IJ. Van Vliet¹
1 juni 2010
1 juni 2015
1 juni 2020
Commissioner mw. M.E. van Vliet-de Ruiter¹
2 juni 2010
Kolonel P.H. Dijkstra¹
25 maart 2008
25 maart 2012
25 maart 2016
Kadet H. Slomp RA¹
1 februari 2004
de heer A.G.C. van de Haar
12 november 2010
1 december 2015
1 december 2020
Mevrouw F.H. van Ham-Laning
8 februari 2000
1 maart 2005
1 maart 2010
De heer drs. C. Hendriks
8 februari 2000
1 maart 2005
1 maart 2010
Mevrouw drs. J.W. Immink
6 november 2009
1 december 2014
1 december 2019
Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman2
30 august 2007
31 december 2010
31 december 2014
De heer G. Mensink
12 november 2010
1 mei 2012
1 mei 2017
De heer mr. F.B.A.M. van Oss3
18 april 2007
12 november 2010
nvt
De heer G.L. Telling RA
9 maart 2007
1 april 2011
1 april 2015
Mevrouw drs. J. Trompetter
2 september 2009
30 juni 2013
30 juni 2017
De heer P. Visser
1 oktober 2007
1 november 2011
1 november 2015
Mevrouw N.C. de Waard
12 november 2010
1 december 2015
1 december 2020
Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek
9 mei 2007
1 juni 2011
1 juni 2015
De heer J. de Widt3
17 oktober 2000
1 november 2005
1 november 2010
De heer drs. J. Wienen
28 oktober 2009
30 juni 2013
30 juni 2017
De heer mr. D.J. Rutgers
3 februari 2010
31 december 2013
31 december 2017
3
3
ad¹ De Commandant, de Territoriaal Presidente Vrouwenorganisatie, de Chef-secretaris en de Financieel Secretaris van Stichting Leger des Heils in Nederland zijn benoemd door de Generaal van The Salvation Army. Uit hoofde van deze aanstelling geldt dat deze personen niet vallen onder het reguliere rooster van aftreden, waarbij echter wel de (eventuele) herbenoeming in het bestuur van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving formeel wordt bekrachtigd. ad2 Deze functionaris is voorgedragen door de (Centrale) Ondernemingsraad. ad3 Deze functionarissen zijn voorgedragen door de Landelijke Cliëntenraad.
2
Medezeggenschap medewerkers, cliënten en donateurs
49
Zowel binnen de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg als de Stichting Leger des Heils Dienstverlening zijn ondernemingsraden actief.
D
e centrale ondernemings-
er voor officieren van het Leger des
Kans
raad van Stichting Leger
Heils de Officieren Overleg Groep
In 2009 is gestart met een speciaal
des Heils Welzijns- en
en de gemeenschap van Officieren
magazine voor donateurs: Kans. Dit
Gezondheidszorg is samengesteld uit
op Retraite. Deze overlegorganen
blad verschijnt drie maal per jaar.
afgevaardigden van de lokale onder-
hebben in 2010 een aantal malen
Met Kans wil het Leger des Heils
nemingsraden van de werkeenheden
vergaderd met de leiding van het
laten zien wat het Leger doet en wie
van deze stichting. De onderne-
Kerkgenootschap Leger des Heils.
de mensen zijn die een beroep doen
mingsraad van Stichting Leger des
op de hulpverlening van de orga-
Heils Dienstverlening heeft een
Landelijke Cliëntenraad
nisatie. Tegelijkertijd wordt met
onderdelencommissie gericht op de
Binnen de Stichting Leger des Heils
Kans ook verantwoording afgelegd
activiteiten en de werknemers van
Welzijns- en Gezondheidszorg is een
over de besteding van de giften die
Leger des Heils ReShare.
Landelijke Cliëntenraad ingesteld.
de organisatie van donateurs heeft
Deze raad bestaat uit afgevaardig-
ontvangen.
Vergaderingen
den van de lokale cliëntenraden.
Uit reacties en lezersonderzoek
In 2010 zijn er overlegvergaderingen
In 2010 vond er vijf keer een over-
blijkt dat Kans een eigentijds blad
geweest tussen de (centrale) onder-
legvergadering plaats tussen de
is dat zijn doel bereikt en mensen
nemingsraden en de betreffende
Landelijke Cliëntenraad en de statu-
aanspreekt.
statutaire directies. Daarnaast zijn
tair directeur van deze stichting.
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Arend Pietersen zegt het met muziek “Ik ben niet zo’n prater” “Iedereen ‘toeterde’ bij ons thuis. Ik zou niet weten hoe het leven is zonder muziek.” Arend Pietersen (34) is heilssoldaat. Net als zijn ouders en zijn oma. Het Leger zit hem in de genen. Overdag is hij medewerker
passie: “Muziek is mijn directe getuigenis. Als ik doordeweeks een wastafel ontstop bij een cliënt, ga ik natuurlijk niet de hele tijd over de Bijbel praten. Ik ben ook niet zo’n prater.” Hij vervolgt: “Maar als ik een lied speel, zing ik in gedach-
Technische Dienst; ’s avond en in het weekend gooit
ten de woorden. Mijn moeder zei al:
hij zijn muzikale talent in de strijd.
door je instrument. Zonder de woorden
‘Als je ‘toetert’ probeer dan te zingen is het niets waard’.” En die woorden
A
50
komen uit diverse hoeken. Zoals op het rend speelt het liefst op zijn
Contact
Majoor Bosshardt Gala, afgelopen juni
cornet, een soort kleine
Op zijn kantoor, in het souterrain
2010 in het Amsterdamse Carré, waar
trompet. Hij weet niet beter
van een voormalig klooster op het
Arend tussen de optredens van cliën-
dan dat hij ‘toetert’, zoals hij het zelf
Hagedoornplein
ten de solo ‘Ben’ van Michael Jackson
in
Amsterdam,
noemt. Als kind was hij al te vinden
staan in een glazen kast zijn cornet,
op de muziekkampen van het Leger.
een trompet en een hoorn. Ze lijken
Nu speelt hij op de ‘principal’ positie
te wachten tot zij straks weer aan de
CD
(1e stoel) in zijn korps, in de Staffband
beurt zijn. “Ik oefen hier elke avond, in
Hij kijkt er met plezier op terug. “Ik heb
en in de ‘Together We are One’-band.
het washok. Daar is de akoestiek goed
jaarlijks heel wat ‘muzikale uitspattin-
Daarnaast ondersteunt Arend ook nog
en niemand heeft er last van.”
gen’, maar voor mij was het gala wel
de regionale jeugdbrassband.
Muziek is voor Arend meer dan een
het hoogtepunt van het jaar. Het was
speelde. “Over vriendschap.”
voor eigen publiek. Met veel cliënten. Iedereen door elkaar heen. Niemand beter dan de ander. Dat vond ik heel bijzonder.” Maar niet alleen voor, ook achter de schermen speelde Arend er een cruciale partij: hij schreef meerdere arrangementen en zorgde voor passende overgangen tussen afzonderlijke nummers. Arend heeft zo ondertussen zijn sporen aardig verdiend bij het Leger des Heils. “Ik heb hier het podium en de kansen gekregen.” Op het moment is hij bezig met het afmixen van zijn eerste cd met solo’s van oude en nieuwe liederen van het Leger des Heils. De meeste kent en ‘toetert’ hij zijn hele leven al. Hij laat een stukje horen: ‘Welk een vriend is onze Jezus’. In stilte zingt Arend de woorden mee.
n
3
Strategie, beleid en uitvoering
jaarverslag Leger Des Heils 2010
51
Terugblik op het afgelopen jaar Het jaar 2010 was financieel voor het Leger des Heils een goed jaar, ondanks een exploitatietekort van € 2,5 miljoen. De exploitatieomvang steeg met 8% tot € 297 miljoen. Het weerstandsvermogen nam met € 2 miljoen af tot € 48 miljoen.
H 52
et negatieve exploitatie-
de onderkant van de Nederlandse
Het al te zeer richten op verkokerde,
resultaat wordt met name
samenleving. Deze kwetsbare
sectorale eisen en voorschriften
veroorzaakt door een
mensen (volwassenen en kinderen)
brengt niet de oplossing voor
aantal eenmalige factoren, met name
kampen bijna altijd met meerde-
mensen die problemen hebben op
door het verhogen van enkele voor-
re problemen op leefgebieden als:
meerdere gebieden.
zieningen. Zonder deze eenmalige
dagbesteding/werk, zingeving,
Daarom hanteert het Leger des Heils
kosten zou sprake zijn geweest van
huisvesting, financiën (inkomen/
de voor haar kenmerkende aanpak,
een bescheiden positief resultaat.
schulden), woonvaardigheden,
met als uitgangspunt dat wordt
relaties/sociale vaardigheden, versla-
aangesloten bij de eerste behoeften
De in voorgaande jaren inge-
ving, justitiële problemen, psychische
van deze mensen, waarbij de gehele
zette verbeteringen hebben zich
gesteldheid, lichamelijke gesteldheid.
leefsituatie in ogenschouw wordt
ook in 2010 doorgezet. Dat heeft
genomen.
onder andere betrekking op betere
Het gaat (onder meer) om:
productiesturing bij veel professio-
•
kwetsbare huishoudens, dak-
Zorgcijfers
nele werkvormen van de Leger des
en thuislozen, psychiatrische
In 2010 is door het Leger des Heils
Heils-hulpverlening. Ook kon het
patiënten, degenen die niet meer
aan 35.967 unieke personen profes-
Leger des Heils in 2010 een toename
aan de arbeidsmarkt deelnemen,
sioneel hulp verleend (36.760 in
realiseren van de capaciteit van
werkende armen;
2009). In 2010 waren dat ruim
begeleid wonen, wat een positieve
•
multiprobleemgezinnen, kinde-
51.000 verschillende hulptrajecten,
invloed heeft op de bedrijfsvoering.
ren in crisissituaties, voortijdige
waarvan 27.201 nieuwe hulptrajec-
De opening of uitbreiding van deze
schoolverlaters, zwerfjongeren,
ten. De geboden zorg aan cliënten
hulpvoorzieningen roept vaak bij
tienermoeders, jongeren/jong-
wordt nader in detail weergeven in
buurtbewoners weerstand op uit
volwassenen die met justitie in
het overzicht op bladzijde 132 e.v.
angst voor overlast. De praktijk laat echter zien dat harmonie mogelijk is
aanraking (dreigen te) komen;
•
licht-verstandelijk gehandicap-
Het Leger des Heils beschikt eind
tussen de omgeving en de begeleid-
ten, (zwerf)jongeren, volwas-
2010 over een intramurale (over-
woonvoorziening van het Leger des
senen en ouderen met dubbel-
nachtings)capaciteit van 4.492
Heils. Er is steeds meer financiële
diagnose, ex-gedetineerden/
bedden (+1.6% ten opzichte van
verantwoordelijkheid bij de lokale
veelplegers zonder huisvesting/
2009). Het totaal aantal verblijfda-
kerkelijke afdelingen van het Leger
opvang, (ex)drugs- of alcohol-
gen bedroeg 1,4 miljoen, waarmee
des Heils. Ten slotte zijn de (eigen)
verslaafden, ernstig zieke dak-
de gerealiseerde bezettingsgraad
fondsenwervende inkomsten toege-
en thuislozen;
uitkomt op 91% (vorig jaar 95%).
geïsoleerd levende zorgafhanke-
De daling in bezettingsgraad is
lijke ouderen, zorgmijders thuis
met name zichtbaar in de sociale
nomen door hogere inkomsten uit nalatenschappen en direct mail.
•
of op straat, onzichtbare een-
pensions als onderdeel van de maat-
1. Activiteiten
zamen, afgewezen asielzoekers
schappelijke opvang. Dankzij het
Het Leger des Heils richt zich met
zonder enige status en zonder
plan van aanpak voor maatschap-
haar professionele hulpverlening op
aanspraak op hulp.
pelijk opvang (fase 1: 2006-2010)
van de Rijksoverheid en de gemeen-
ring van de in 2009 goedgekeurde
Op vijf andere plaatsen in Nederland
ten is het voor het Leger des Heils
beleidsnota Strategieherziening.
wordt eveneens gezocht naar passen-
mogelijk geworden om dak- en
Daarmee richt het Leger des
de nieuwbouw of uitbreiding van
thuislozen met psychiatrische en/of
Heils zich op ‘zielen winnen voor
Leger des Heils-kerkgebouwen.
verslavingsproblematiek in RIBW-
Jezus’, op de vertrouwde wijze
woonvoorzieningen op te vangen.
van geloven en doen. Er is vooral
In 2010 is extra ingezet op het
Voorheen gebeurde dit veelal in
aandacht geweest voor bestrijding
werven van nieuwe leden voor de
sociale pensions. In de afgelo-
van eenzaamheid en het bieden van
kerkelijke organisatie van het Leger
pen jaren is daardoor enerzijds de
zingeving, waarbij het buurtgericht
des Heils. Het is nog te vroeg om
capaciteit van de sociale pensions
werken steeds als een rode draad
duidelijkheid te hebben in hoeverre
afgenomen. Anderzijds is de capaci-
heeft gefungeerd.
de doelstelling van 1200 nieuwe leden per jaar al wordt gehaald.
teit van de RIBW-woonvoorzieningen gestegen.
3
De kerkelijke activiteiten bereiken, vrijwel geheel met vrijwilligersin-
De financiële afhankelijkheid is
Mensen met verslavingen en/
zet, wekelijks duizenden mensen
verminderd door het verlagen van
of psychiatrische problematiek
in eerstelijnsvoorzieningen, zoals
de vaste kosten door het detache-
die in een sociaal pension wonen,
(tweedehands)kledingwinkels, maal-
ren van een groter aantal officieren
verhuizen zodra een RIBW-
tijdprojecten en Raad & Daadbalies.
en medewerkers naar andere Leger
woonvoorziening beschikbaar is.
In 2010 hebben 63.054 mensen deel-
des Heils organisaties. Het sterkere
Hierdoor ontstaat in sociale pensi-
genomen aan de kerstactiviteiten.
appel op de financiële gezondheid
ons frictieleegstand. Daarnaast
Lokale kerkelijke afdelingen zijn de
van de lokale afdelingen vertoont
zijn bedden in sociale pensions die
uitdaging aangegaan om hun aanwe-
een positieve tendens en is eveneens
zouden worden gesloten alsnog
zigheid in de buurt waar te maken.
wezenlijk voor de lange termijn.
tijdelijk beschikbaar gesteld in de
Het activiteitenaanbod is onder de
winterperiode (begin 2010). Na deze
loep genomen en de gebouwen zijn
Internationale Ontwikkeling
winterperiode is van deze capaci-
maximaal opengesteld voor noden
& Samenwerking
teit gedurende de overige maanden
uit de buurt.
Het Leger des Heils in Nederland
van 2010 geen gebruik gemaakt. De
heeft gekozen voor bijzondere en
gemiddelde capaciteit die gehan-
Een waardevol gebeuren in
meerjarige verbondenheid met
teerd wordt voor het berekenen van
het najaar van 2010 was de
zusterorganisaties in Angola, Congo-
de bezettingsgraad houdt echter
gemeenschappelijke Leger des
Brazzaville, DR Congo, Ghana,
geen rekening met het seizoenseffect
Heils-campagne ‘Stop eenzaam-
Brazilië, Colombia, Suriname,
van de winteropvang.
heid’. De campagne stimuleerde vele
Georgië, Oekraïne, het oostelijk deel
In 2010 groeide de gezamenlijke
lokale initiatieven en trok plaat-
van India en Indonesië.
capaciteit van de sociaal pensions en
selijke en landelijke aandacht. Op
Een (beperkt) deel van deze projec-
de RIBW-woonvoorzieningen voor
centraal niveau hebben verschil-
ten kan worden uitgevoerd met
dak- en thuislozen van 1096 naar
lende taakgroepen de verschillende
subsidies. In 2010 heeft het Leger
1150 plaatsen (ofwel met 5%). Het
beleidsdoelstellingen verder uitge-
des Heils deelgenomen aan de geza-
totaal aantal overnachtingen in deze
werkt, met het oogmerk om de
menlijke MFS2-aanvraag als lid van
voorzieningen steeg van 362.993 in
voorgenomen strategieherziening
Vereniging Prisma, onderdeel van de
2009 naar 406.063 in 2010 (ofwel
eind 2012 te kunnen afronden.
ICCO-alliantie. De financiering komt
met 12%).
van de Nederlandse overheid en is Het Leger des Heils had de mogelijk-
in december 2010 toegezegd. De
Kerkelijke activiteiten
heid om voor haar kerkelijk werk een
toezegging bedraagt ongeveer
Het jaar 2010 stond voor de kerkelij-
ander gebouw in Ede aan te kopen.
€ 500.000 per jaar voor de jaren
ke afdelingen van het Leger des Heils
Na renovatie zal dit gebouw in 2011
2011-2015. Het Leger des Heils
in belangrijke mate in het teken van
worden ingezet als korpsgebouw
financiert daarmee onderwijs en
de nadere uitwerking en uitvoe-
voor de lokale kerkelijke afdeling.
gezondheidsprojecten in DR Congo
jaarverslag Leger Des Heils 2010
53
54
en een onderwijsproject in Ghana.
is een lichte daling ten opzichte
personen gestegen tot 229.795. Het
De nauwe samenwerking tussen
van 2009 en 2008. Vanaf de tweede
totaal aantal bekende donateurs
het Leger des Heils in Nederland en
helft van 2010 is echter een licht
bedraagt 486.968 personen en orga-
Tsjechië blijft van kracht. De omvang
herstel merkbaar in het ingeza-
nisaties.
van de activiteiten en de kwali-
melde kledingvolume. Uit ervaring
teit van de organisatie in Tsjechië
weet het Leger des Heils dat de
2. Exploitatieomvang
worden van jaar tot jaar robuuster.
hoeveelheid en de kwaliteit van de
De exploitatie steeg met € 23,3
ingezamelde kleding mede afhangt
miljoen of 8,5% (begroot 4,7%) van
Kledinginzameling
van de economische situatie. Die
€ 274 miljoen in 2009 naar € 297,5
Leger des Heils ReShare is de
samenhang tussen kledinginzame-
miljoen in 2010.
grootste inzamelaar van gebruikte
ling en de stand van de economie
De belangrijkste toenames in de
kleding en soortverwante artike-
lijkt ook nu zichtbaar.
financiële exploitatie in 2010 in
len, zoals schoenen en textiel, in
Het Leger des Heils is marktleider
vergelijking met het voorgaande
Nederland. Met een wagenpark van
op het gebied van kledinginzame-
jaar en de begroting zijn te vinden
36 vrachtwagens worden frequent
ling in Nederland. Maar het Leger
in de sectoren Ouderenzorg en
ruim 2.000 kledingcontainers
zet ook nadrukkelijk in op innovatie
gezondheidszorg, Geestelijke
geleegd. Daarnaast wordt kleding
van hergebruik van kleding, ook voor
gezondheidszorg (GGZ) en
opgehaald bij plaatselijke Leger des
minder voor de hand liggende toepas-
Internationale Ontwikkeling &
Heils-afdelingen, basisscholen en
singen. De recycling van oude blauwe
Samenwerking. Daarnaast werd de
samenwerkingsprojecten met andere
KLM-uniformen tot bijzondere koffer-
exploitatieverantwoording van het
landelijke of lokale organisaties.
riemen is daarvan een goed voorbeeld.
kerkelijk werk met name beïnvloed
In totaal is in 2010 ruim 26 miljoen
Fondsenwerving
sing van nieuwe overlevingstafels
kilogram gebruikte kleding ingeza-
Het aantal actieve donateurs van het
van het retraitefonds voor officieren
meld. Deze (enorme) hoeveelheid
Leger des Heils is met bijna 23.000
(effect € 2,2 miljoen).
door incidentele kosten van toepas-
3 Ouderenzorg en
in de hulp- en zorgverlening. Deze
in 2011 verder uitgevoerd. In deze
gezondheidszorg
samenwerking vindt plaats binnen
projecten werkt het Leger des Heils
De exploitatie groeide in 2010 met
het Leger des Heils, maar ook met
samen met buitenlandse collega’s als
11,8% van € 50,8 miljoen tot € 56,8
externe organisaties.
Zwitserland en Groot-Brittannië.
deels verklaard door toename van
Het Leger des Heils heeft in Lunteren
Ook bij de overstromingen in
zorgzwaarte met steeds grotere
een forensische GGZ-kliniek voor
Pakistan (juli 2010) heeft het Leger
behoefte aan gespecialiseerde
jeugd en volwassenen. Daarnaast
des Heils lokaal hulp geboden en
zorg. Een andere verklaring van
is er in Arnhem een deeltijdkliniek
financiële ondersteuning toegezegd
de kostentoename is onvoldoen-
en een polikliniek. Het ministerie
gekregen van ICCO & Kerk in Actie.
de bedrijfsbeheersing in 2010 bij
van Justitie is verantwoordelijk voor
Het daarmee gefinancierde weder-
enkele Leger des Heils-onderdelen.
de bekostiging van de Geestelijke
opbouwprogramma wordt in 2011
Intern zijn maatregelen genomen om
Gezondheidszorg (met inbegrip
uitgevoerd.
herhaling te voorkomen.
van verslavingszorg) die verleend
miljoen. De kostentoename wordt
wordt in een strafrechtelijk kader.
3. Financiële resultaten
Geestelijke Gezondheidszorg
Het ministerie van Justitie koopt
Het netto tekort over het boekjaar
(GGZ)
dergelijke zorg in bij de (twee) GGZ/
2010 bedraagt € 2,5 miljoen in
De exploitatie groeide in 2010
verslavingszorg- en (38) RIBW-
vergelijking met een klein positief
met € 7,2 miljoen of 12,4% tot
vestigingen van het Leger des Heils.
begroot resultaat.
GGZ-hulpverlening samen met de
Internationale Ontwikkeling &
Het Leger des Heils is toch tevre-
Maatschappelijke Opvang (exploi-
Samenwerking
den met het gerapporteerde tekort
tatieomvang € 65,5 miljoen) het
De bestedingen door Internationale
omdat het met name wordt veroor-
grootse onderdeel van de hulpverle-
Ontwikkeling & Samenwerking
zaakt door incidentele posten. Een
ning van het Leger des Heils.
bedroeg € 4,9 miljoen (€ 2,7
groot deel van het exploitatietekort
miljoen in 2009). De sterke toename
wordt veroorzaakt door de nieuwste
Dankzij herzieningen in het zorgstel-
is te verklaren door extra activitei-
actuariële overlevingstafels bij de
sel (met name de AWBZ-regelgeving)
ten na de natuurramp in Haïti op 12
berekening van de technische voor-
in de achterliggende jaren, is het voor
januari 2010. Het Leger des Heils
ziening van het retraitefonds van
het Leger des Heils mogelijk geworden
vervulde een belangrijke voortrek-
officieren. Dit leidde tot een inciden-
om woonvoorzieningen (RIBW’s) te
kersrol bij de noodhulp aan de
tele kostenpost van € 2,2 miljoen.
creëren voor voormalig dak- en thuis-
slachtoffers in Haïti. De Leger des
lozen. In de voorgaande tekst over de
Heils-collega’s vanuit de Verenigde
Daarnaast zijn op basis van de
sociale pensions wordt deze bewe-
Staten waren snel ter plaatse en
rapportagerichtlijn 271 (Personeels-
ging uitgelegd. De groep mensen die
organiseerden direct een noodzie-
voorzieningen) voorzieningen
hiervan gebruik maakt kampt met
kenhuis en een vluchtelingenkamp
getroffen ter grootte van ongeveer
psychische stoornissen en/of versla-
in Port-au-Prince.
€ 4 miljoen. Dit heeft onder andere
vingsproblematiek en een aantal
De financiering van deze nood-
betrekking op langdurig ziekte-
van hen is met justitie in aanraking
hulp werd ter beschikking gesteld
verzuim en jubileumuitkeringen
gekomen. Zij redden het doorgaans
door ICCO & Kerk in Actie, vanuit
vastgelegd in de cao. Deze voorzie-
niet op eigen kracht en hebben
fondsen van de SHO-actie en de
ningen hadden echter nauwelijks
behoefte aan rust en structuur. Maar
Nederlandse overheid. Het Leger
effect op het exploitatieresultaat,
veelal zijn ze niet plaatsbaar in regu-
des Heils is bijzonder dankbaar voor
omdat gekozen is voor verwerking
liere hulp-/zorginstellingen. Hierbij
deze ondersteuning van in totaal € 2
via het vermogen waarbij ook de
wordt zoveel mogelijk samenwer-
miljoen. Een aantal van de weder-
vergelijkende cijfers over 2009 zijn
king gezocht met andere disciplines
opbouwprojecten in Haïti worden
aangepast.
€ 65 miljoen. Inmiddels is de
jaarverslag Leger Des Heils 2010
55
56
Het weerstandsvermogen daalde
Kerkelijke activiteiten
werking meer mogelijkheden voor
zowel in absolute als in relatieve zin
De kerkelijke activiteiten vertoonden
een verantwoord ketenbeheer.
door het negatieve jaarresultaat en
een veel beter resultaat dan begroot.
Een gedeelte van de gerealiseerde
de invloed van incidentele posten.
Het tekort over 2010 bedroeg slechts
opbrengsten wordt gebruikt om
In hoofdstuk 4 ‘Vermogensbeleid’
€ 680.000 waar eerder een tekort
projecten van het Leger des Heils in
(pagina 101) wordt dit nader uiteen-
was begroot van € 2,2 miljoen.
Oekraïne te ondersteunen.
gezet.
Hoewel sprake was van positieve bewegingen in het financieel onder-
De kledinginzameling heeft in 2010
Professionele hulpverlening
houd van de lokale afdelingen met
voor € 702.000 financieel bijge-
Het exploitatieresultaat van de
dalende vaste (personele) kosten,
dragen aan verschillende Leger des
professionele hulpverleningsactivi-
werd het minder grote tekort in
Heils-projecten in Nederland en in
teiten van het Leger des Heils bleef
2010 ook bepaald door extra baten
het buitenland. Het bedrijfsresul-
ongeveer € 3 miljoen achter bij de
uit verkoop van boventallig geacht
taat, na aftrek van projectbijdragen,
begroting en ruim € 2 miljoen bij
onroerend goed. Voor 2011 wordt
bedroeg negatief € 196.000 door
het voorgaande boekjaar. Terwijl
daarom een tekort verwacht van
enkele incidentele kosten. Het
het merendeel van de 12 werkeen-
ongeveer € 1 miljoen voor het kerke-
genormaliseerde resultaat 2010
heden met in totaal 244 vestigingen
lijk werk. Na 2012 wordt ongeveer
bedraagt € 13.000 positief.
een acceptabel financieel resultaat
een breakevensituatie verwacht.
Beleggingen
liet zien (ongeveer breakeven of licht positief), resulteerden manco’s in de
Kledinginzameling
Nadere analyse van het jaar-
bedrijfsvoering bij enkele afdelingen
De marktomstandigheden aan de
resultaat geeft aan dat het
tot een ongewenste budgetoverschrij-
verkoopzijde waren goed te noemen.
beleggingsrendement een veel
ding van enkele miljoenen. Dit staat
Een van de voordelen van de econo-
minder belangrijke bijdrage heeft
los van de Leger des Heils-filosofie
mische recessie is een stijging van
geleverd aan het eindresultaat in
dat we hulp verlenen aan ‘mensen
de vraag naar tweedehands kleding.
vergelijking met voorgaande jaren.
zonder helper’ ook als bij aanvang
De gemiddelde verkoopprijs per kilo
Deze uitkomst is mede het gevolg
een geldige subsidietitel ontbreekt.
steeg van € 0,431 in 2009 tot
van het herziene beleggingsbe-
€ 0,445 in 2010. Dit is mede veroor-
leid (eind 2009) waar het Leger
Op jaarbasis neemt het Leger des Heils
zaakt door de verkoop van kleding
des Heils de keuze heeft gemaakt
voor € 5 miljoen professionele hulp
aan onze vaste partner in Oekraïne.
om voor haar belegde reserves niet
voor eigen rekening, hulp die niet
De gerealiseerde verkoopprijzen zijn
langer in aandelen te beleggen.
vergoed wordt door de overheid of
goed en deze export biedt kansen
Nadere informatie wordt verschaft
andere officiële instanties. Het Leger
voor verdere afzetmogelijkheden
in deel 4 van dit jaarverslag, in
des Heils financiert dit met ontvangen
in Oost-Europa. Tevens heeft het
het hoofdstuk ‘Beleggingsbeleid’
gelden uit fondsenwerving.
Leger des Heils door deze samen-
(pagina 90).
n
3
Altijd in de buurt met internet Meer dan een miljoen mensen in Nederland leven zonder internetaansluiting. Ook veel cliënten van het Leger des Heils. Maar internet kan juist voor hen veel betekenen. Operational Auditor Poul van der Net onderzocht dit afgelopen jaar in het kader van zijn studie bedrijfskunde. “De cliënten gaven aan dat internet hun leven echt veranderd heeft.”
H
57
oewel Poul niet direct werkt
En ik schrijf hele brieven aan mijn klein-
Poul van der Net: “Nieuws, informatie,
met cliënten, was hij met dit
zoon.” En dat schrijven bevalt hem wel.
digitale formulieren, digiD, vacatures:
onderzoek toch direct bij hen
“Ik schrijf alles van me af. Daardoor leer
als je geen internet hebt, doe je niet
betrokken. “Het draait immers om hen.
ik ook weer beter tikken en spellen.”
mee. Dat is juist wat het Leger des Heils
Ik wilde laten zien dat een simpele
En zo wordt Peters leven steeds meer
wil voorkomen.” En het hoeft volgens
internetaansluiting wezenlijk bijdraagt
losgetrokken: “Mijn zoon heb ik tien
Poul niet veel te kosten: “Bijvoorbeeld
aan het welzijn en de sociale insluiting
jaar niet gezien. Laatst heb ik hem
met bruikbare computers die bij bedrij-
van onze cliënten.”
toch gebeld en heb zijn mailadres
ven na vervanging beschikbaar komen.”
Eén van hen, Peter, woont bij het
gekregen. Ik ga hem binnenkort een
Peter heeft zijn slag in ieder geval
Leger des Heils in voormalig kloos-
berichtje sturen met wat foto’s. Van
geslagen: “Maar ik zit er niet langer dan
ter ‘Caesarea’ bij Apeldoorn. In zijn
mijn bootje enzo. Dan ziet hij dat die
twee uur per dag achter, hoor.” Poul
kamer staat een bed, een bank en
ouwe toch nog iets bereikt heeft.” Hij
valt hem bij: “Grappig is dat meerdere
een bureau met computer. Een oudje,
moet even lachen. “Ik hoop dat hij een
cliënten zelf al wijzen op de versla-
maar hij doet nog precies wat Peter
foto terugstuurt. Spannend. En mis-
vingsgevaren van internet en het nut
wil. Trots laat hij een foto zien, van zijn
schien komt hij me ooit bezoeken.”
van een filter. Sommigen weten immers als geen ander wat verslaving is.” Het
bootje. “Gevonden op internet.” Verslaving
is volgens hem ook iets waarin cliënten
Vriend
Dat Peter nu via internet kan commu-
verder moeten worden getraind: “Net
Peter is 62 jaar en heeft na een periode
niceren en informatie kan vergaren,
zoals bij budgetbeheer of het vinden
van drankverslaving zijn leven weer
maakt hem een stuk slagvaardiger.
van werk. Internet hoort erbij.”
n
aardig op de rit. Sinds een paar jaar heeft hij zich ook de basisbeginselen van de computer en het internet eigengemaakt. En dat brengt hem veel plezier. “Ik heb nu dagelijks contact met mijn dochter.
n “Ik heb nu dagelijks contact met mijn dochter” jaarverslag Leger Des Heils 2010
Het Leger des Heils in de media n KRO’s In de Schaduw van het Nieuws Een zaal vol daklozen woonde de uitzending van KRO’s In de Schaduw van het Nieuws bij op 18 december. In de koude wintermaanden is er veel aandacht, maar wie denkt de rest van het jaar aan hen? Presentator Arie Boomsma ging met hen in gesprek. Veel van de daklozen in de uitzending bezoeken regelmatig de dag- of nachtopvang van het Leger des Heils.
n De nalatenschap In de zesdelige tv-serie De Nalatenschap van omroep MAX werd elke aflevering de afwikkeling van
58
een nalatenschap gevolgd. Voor de
In 2010 zijn er in landelijke kranten en tijdschriften 440 artikelen over het Leger des Heils verschenen en heeft de organisatie medewerking aan ongeveer 70 radio- en tv-programma’s verleend. U komt het Leger des Heils tegen in lokale en regionale nieuwsbladen, op nieuwswebsites, de radio, Twitter of Facebook.
Radio en televisie
camera ontvouwde zich het leven
Naast items in landelijke nieuws-
dat de overledene heeft geleefd.
rubrieken van RTL, NOS en SBS
Daarnaast werd aandacht besteed
over met name de opvang van
aan het goede doel dat in de nalaten-
dak- en thuislozen in de winterpe-
schap is opgenomen. De aflevering
riode, verleende het Leger des Heils
op 12 mei 2010 stond in het teken
onder andere medewerking aan de
van het Leger des Heils.
volgende radio- en televisieprogramma’s.
n Stinkend Rijk en Dakloos/ Stinkend Beroemd en Dakloos
n MTFC als alternatief voor
Het Leger des Heils heeft actief
gesloten behandeling
meegewerkt aan de totstandko-
Op 23 april 2010 bracht het NOS
ming van de KRO-programmaseries
Radio 1-journaal een reportage
‘Stinkend Rijk en Dakloos’ (7 afle-
van Multidimensional Treatment
veringen) en ‘Stinkend, Beroemd
Foster Care (MTFC), een succesvol-
en Dakloos’ (8 afleveringen) die
le methode die het Leger des Heils
werden uitgezonden in het vroege
inzet voor jongeren die ernstige
voorjaar van 2010 en in de winter
delicten hebben begaan. In plaats
van 2010/2011. Ook verstrekte het
van de gevangenis, kunnen jonge-
Leger des Heils hiervoor twee-
ren terecht in een speciaal getraind
maal een financiële bijdrage van €
opvoedgezin. Kenmerkend voor deze
25.000 (Stinkend Rijk en Dakloos)
methodiek is dat positief gedrag
en € 35.000 (Stinkend, Beroemd en
wordt gestimuleerd en jonge-
Dakloos).
ren leren om problemen zelf op te
Vier vermogende Nederlanders
lossen.
respectievelijk vier bekende
3 Nederlanders moesten gedurende
Heils. Hij volgt daarmee comman-
n Lidl doneert aan het Leger
een week zien te leven en overle-
dant Roy Frans op die een functie
des Heils (Supermarktactueel.nl,
ven als dakloze. Gedurende deze
gaat bekleden op het internatio-
26 april 2010)
periode sliepen ze op straat, maar
naal hoofdkwartier van het Leger.
Supermarktketen Lidl doneert
ook in opvangcentra. Ze werden
Luitenant-kolonel Marja van Vliet
desinfectiedoekjes en -gel
geconfronteerd met de harde werke-
– vrouw van – wordt presidente
aan het Leger des Heils. Lidl
lijkheid van het leven op straat en
van de vrouwenorganisatie van het
heeft vanwege de heersende
hebben ervaren hoe het is om soms
Leger des Heils. Het echtpaar was
Mexicaanse griep destijds een
zelfs openlijk genegeerd te worden.
sinds juni 2008 werkzaam als leiders
grote hoeveelheid desinfecterende
Het Leger des Heils steunt deze
van het leger in Papoea Nieuw
middelen aangeschaft. Aangezien
programmaseries omdat ze inzicht
Guinea. Daarvoor waren zij actief in
de pandemie uitbleef, is beslo-
geven in een wereld die de meeste
het directieteam in Nederland.
ten de artikelen te doneren aan
Nederlanders niet kennen. Tevens
het goede doel. Daarmee past de
hoopt het Leger dat er daardoor
n Leidsche Maan als
donatie binnen de visie van Lidl
meer begrip ontstaat voor mensen
doorstroomhostel (Weekblad De
Nederland ‘Op weg naar morgen’,
die daadwerkelijk op straat leven.
Brug Utrecht, 24 maart 2010)
waaronder de maatschappelijke
Naast tweeverdieners en jonge
initiatieven zijn gebundeld.
Printmedia en internet
gezinnen kunnen ook voorma-
Een greep uit de berichtgeving in
lig thuislozen half april in de wijk
n Majoor Bosshardt
geprinte media en op internet:
Leidsche Maan terecht voor een
Topvrouw Aller Tijden
59
rustige woonomgeving. Hostel
(Margriet nr. 20, mei 2010)
n Aandelen eruit, investeren
Leidsche Maan is het eerste pand
De lezeressen van het week-
in kansen voor anderen (Het
in in dit deelgebied van Leidsche
blad Margriet hebben majoor
Financieele Dagblad, 9 januari 2010)
Rijn. Het gebouw bestaat uit drie
Bosshardt uitgeroepen tot
Het Leger des Heils belegt niet langer
lagen met een eigen binnentuin,
Topvrouw Aller Tijden. De lezeres-
in aandelen. Inmiddels is de aande-
25 kamers met eigen sanitair en
sen werd gevraagd hun stem uit
lenportefeuille verkocht. Met de
tien appartementen. Het buurtse
te brengen op hun favoriete tien
opbrengst is onder meer landbouw-
karakter van Leidsche Rijn moet
vrouwen. Margriet vroeg hen: wie
grond gekocht, waar cliënten op
samen het hostel het zelfstandig
staat er bij u op één als vrouw die
werken. Daarnaast investeert het
wonen voor 35 harddrugsverslaaf-
inspireert, humor heeft, relative-
Leger in fondsen die microkredie-
den stimuleren. “Hostel Leidsche
ringsvermogen, maatschappelijk
ten verstrekken aan ondernemers in
Maan is het eerste Utrechtse hostel
betrokken is en kracht uitstraalt?
ontwikkelingslanden. Het besluit om
dat over complete woonruimtes
De uitslag van de verkiezing op
de aandelen te verkopen is mede inge-
beschikt. Dit helpt bewoners naar
www.margriet.nl was overduide-
geven door de economische crisis. De
zelfstandigheid, terwijl zij ook op
lijk: Nederlandse vrouwen vinden
keuze heeft tot gevolg dat het Leger
de 24-uurszorg van het Leger des
majoor Bosshardt Topvrouw Aller
des Heils moet uitgaan van minder
Heils kunnen terugvallen”, zegt
Tijden. Onder de 150 genomi-
opbrengsten uit eigen kapitaal.
GG&GD beleidsmedewerker Joke
neerde vrouwen waren Carice van
Kanis. Een speciale beheergroep
Houten, Irene Moors, koningin
n Nieuwe commandant Leger des
met vertegenwoordigers van de
Beatrix, prinses Máxima, Annie
Heils (Kerknieuws.nl, 9 februari
GG&GD, Gebruikersorganisatie
M.G. Schmidt, Ayaan Hirsi Ali,
2010)
Onafhankelijke Harddrugs-
Neelie Kroes en Aletta Jacobs.
Luitenant-kolonel drs. Hans van Vliet
gebruikers Utrecht (GOUD) en het
Hoofdredacteur Leontine van den
wordt per 1 juni 2010 de nieuwe
Leger des Heils, ziet toe op de veilig-
Bos: “De overtuigende overwin-
commandant van het Leger des
heid van de wijk.
ning van majoor Bosshardt vind
jaarverslag Leger Des Heils 2010
ik bijzonder. Deze kanjer van een
n Haagse daklozen winnen
vrouw wint het zelfs van Beatrix en
Dutch Homeless Cup
Máxima! Haar verkiezing zegt iets
(Elsevier.nl, 31 juli 2010)
over het diepe, groeiende verlangen
Het Haagse team is zaterdag
in onze maatschappij naar warmte
winnaar geworden van de Dutch
en zorgzaamheid voor elkaar.”
Homeless Cup, een voetbalcompetitie voor daklozen. De Hagenaars
60
n Laurentien ontvangt Majoor
wonnen in een spannende finale
Bosshardt Prijs (Nu.nl, 6 juni 2010)
met 9-8 van Amsterdam-Centrum.
Prinses Laurentien heeft zondag-
Het Rotterdamse team, de winnaar
middag in Hilversum de Majoor
van vorig jaar, sneuvelde in de
Bosshardt Prijs gekregen. Ze ontving
halve finale. De wedstrijden werden
de onderscheiding voor haar inzet
gespeeld op de Dam in Amsterdam
in de strijd tegen laaggeletterdheid.
en burgemeester Eberhard van
De Majoor Bosshardt Prijs is bedoeld
der Laan deelde de kampioensbe-
voor een persoon of organisatie die
ker uit. Het winnende team doet in
een bijzondere bijdrage levert aan
september mee aan het WK in Rio
de samenleving. In 2007 kreeg de
de Janeiro. De Dutch Homeless Cup
dinsdagmiddag wordt er een warme
overleden majoor zelf de onderschei-
is een initiatief van onder meer de
maaltijd aangeboden.”
ding. Ook Erica Terpstra, de Willeke
Stichting Meer dan Voetbal, de KNVB
Alberti Foundation en de Stichting
en het Leger des Heils.
Meer dan Voetbal gingen er eens met
n Nederlands record en 100 matrassen voor het Leger des
de eer vandoor. De prijs gedenkt het
n Winkel Leger des Heils weer
werk en leven van de majoor en staat
als nieuw (Twentsche Courant
(RTV-Noord, 27 september 2010)
symbool voor onbaatzuchtigheid,
Tubantia, 2 augustus 2010)
De ACLO, het sportcentrum voor
liefde en betrokkenheid bij de
De nieuwe stellages ogen professio-
studenten, bestond 65 jaar en dat
samenleving. De prinses woonde
neel en handzaam. En verder ruikt
werd op maandag 27 september
de uitreiking tijdens de Majoor
het heel fris. Ria de Bruin en voor-
2010 gevierd met een recordpo-
Bosshardt Dinnershow bij met haar
ganger Ingeborg Keijzer zijn apetrots
ging Menselijke Matrassen Domino.
man, prins Constantijn.
op de renovatie van de tweedehands-
In totaal 401 mensen vestigden in
kledingwinkel aan de Zenderenbrink
Groningen het Nederlands record.
in Enschede. De metamorfose is in
Van de voor de poging gebruikte
no time uitgevoerd door een team
matrassen kreeg het Leger des Heils
van vrijwilligers en deskundigen uit
er 100.
Heils
Lelystad. Er wordt niet alleen tweedehands kleding verkocht, maar
n Leger des Heils biedt
ook hagelnieuwe. En wat speel-
programma in Orpheus
goed, schoenen en cd’s. Ria de Bruin
(De Stentor, 29 oktober 2010)
en Ingeborg Keijzer leggen uit dat
Het Leger des Heils presenteert zich
In 2010 zijn er – in zeer beperkte mate –
de winkel ook de functie heeft van
morgen in schouwburg Orpheus te
media ingekocht. Zo is een radiospot ingezet
ontmoetingsruimte voor bewoners
Apeldoorn. Een van de geplande
om fondsen te werven voor de noodhulp na
uit de wijk. “Veel mensen drinken na
hoogtepunten is een muziekfesti-
de ramp in Haïti, en een oproep gedaan aan
hun winkelbezoek een kopje koffie
val, dat om 19.15 uur begint. Het
korpsen om via sms te collecteren.
in de ontmoetingsruimte van het
dagprogramma bevat verschillende
kerkgenootschap hiernaast. En op
jeugdactiviteiten, een informa-
Ingekochte media
3 Prinses Laurentien ontvangt Majoor Bosshardt Prijs
heeft hij samen met de dak- en thuislozen een originele kerstmaaltijd bereid. Samen met zijn partner heeft Teeven daarna een hapje meegegeten. Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner vierde op 20 december al kerst in de dagopvang voor dak- en thuislozen van het Leger des Heils in Den Haag. Tegelijk vierde ze de afronding van de eerste fase van het ‘Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang’. Door tiemarkt, inloopconcerten en een
nacht door. Vannacht hebben we
een persoonlijk hulpaanbod leven
bijeenkomst onder leiding van
193 extra mensen mogen ontvan-
er nu minder mensen op straat. De
commissioner William Cochrane,
gen”, zegt Harry Doef van het Leger
tweede fase van het plan is inmid-
een hoge internationaal functio-
des Heils. “Samen met andere
dels opgesteld.
naris van het Leger en volgens de
organisaties zorgen we dat ieder-
organisatie een bevlogen spreker.
een een plekje heeft om te slapen.
Ook schrijver Karel Eykman houdt
Op verschillende locaties zetten we
een lezing en er is een expositie
extra bedden neer, soms zelfs in
met inzendingen van een landelijke
een woonkamer. Je moet je er niet
gedichten- en YouTube-wedstrijd.
te veel luxe bij voorstellen. Maar
Het Leger is steeds meer zichtbaar op
Het muziekfestival is gevuld met
het is warm en je krijgt te eten.”
internet. In 2010 begonnen de eerste web-
optredens van de Amsterdam Staff
Vooralsnog is er voor iedereen die
ambassadeurs. Op Twitter zijn verschillende
Band en Staff Songsters, een groot
aanklopt een slaapplek en wat te
officiële Leger des Heils-twitteraars actief
festivalkoor, het J-Unit Choir en
eten.
en er is een officiële Facebook-account van
twee solisten van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
61
n
Het Leger online
het Leger. Ook veel korpsen zijn actief op
n Bewindslieden vieren kerst
Facebook, Hyves en Twitter. Daarnaast zijn er
bij Leger des Heils (Food
diverse filmpjes op YouTube geplaatst.
n Nu al winterregeling voor
Hospitality, 27 december 2010)
daklozen (NOS Journaal,
Staatssecretaris van
maandag 29 november 2010)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Het is nog maar eind november en
Marlies Veldhuijzen van Zanten-
officieel nog herfst. Toch geldt in
Hyllner en staatssecretaris van
de meeste steden al de winterrege-
Veiligheid en Justitie Fred Teeven
ling voor daklozen. Bij het Leger des
vierden kerst bij het Leger des Heils.
Heils in Amsterdam, bijvoorbeeld, is
Staatssecretaris Teeven bracht
het sinds donderdagnacht drukker
tweede kerstdag door in RIBW
dan normaal. “Normaal gesproken
Westburgh in Amsterdam-West. Bij
brengen zo’n 150 mensen hier de
de locatie van het Leger des Heils
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Kwaliteitsbeleid Het Leger des Heils streeft naar consistente en hoogstaande kwaliteit van haar dienstverlening. Alle verschillende activiteiten vragen daarvoor om een eigen aanpak.
O
m zorg te dragen voor een systematische bewaking, beheersing en verbetering
van de kwaliteit van de zorg heeft
62
Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg een kwaliteitsmanagementsysteem ingericht. Het (digitale) kwaliteitshandboek speelt in dit systeem een belangrijke rol. Medewerkers kunnen daarmee op hun werkplek up-to-date versies van de procedures, protocollen, formulieren en richtlijnen inzien en gebruiken. Een extern bureau toetst of de werking van het kwaliteits-
verbeteringen behoeven. Deze zaken
len beveiligingsbeleid, organiseren
managementsysteem voldoet. In
worden door het betreffende organi-
van informatiebeveiliging, beheer
november 2010 is, wederom voor
satieonderdeel opgepakt.
van middelen voor de informatie-
een periode van drie jaar, de nieuwe
voorziening, beveiligingseisen ten
Beveiliging van ICT en
aanzien van personeel, operationeel
automatisering
beheer van informatie- en commu-
Externe toetsing
Het Leger des Heils maakt steeds
nicatievoorzieningen, aanschaf,
Het Leger des Heils laat door een
meer gebruik van (geautomatiseerd
ontwikkeling en onderhoud van
externe deskundige toetsen of de
vastgelegde) cliëntgegevens in de
informatiesystemen geldt dat de
accommodaties voor hulp en zorg
dienstverlening. Daarnaast is er in
genomen maatregelen op bepaalde
voldoen aan de daaraan gestelde
toenemende mate sprake van gege-
aspecten niet volledig toereikend
eisen op het gebied van veiligheid,
vensuitwisseling met derden. Deze
zijn. Oplossing van deze knelpun-
duurzaamheid en hospitality. De
informatie dient daarom via diverse
ten is wenselijk, maar niet (op korte
uitkomsten van deze toetsing geven
maatregelen te worden beveiligd. De
termijn) noodzakelijk. Voor de
aan dat in algemene zin de kwaliteit
fysieke beveiliging en de beveiliging
onderdelen toegangsbeveiliging,
hiervan toereikend is, maar dat in
van de omgeving binnen het Leger
continuïteitsbeheer, naleving (van
(het beheer van) een aantal accom-
des Heils voldoen aan de daarvoor
regelgeving) en beveiligingsinciden-
modaties specifieke onderwerpen
gestelde normen. Voor de onderde-
ten geldt dat belangrijke aspecten
HKZ-certificering afgegeven.
3 cliënten zijn onder andere vragen
strekking en (bijna)valincidenten.
voorgelegd over woonruimte, eten,
De overige meldingen betreffen
activiteiten, toegankelijkheid,
hoofdzakelijk onderlinge agres-
persoonlijke aandacht, bejegening
sie tussen cliënten. Verder zijn er in
door en bereikbaarheid van mede-
2010 1.530 meldingen geregistreerd
werkers, informatievoorziening en
waarbij een medewerker tijdens het
inspraak. De cliënten beoordelen de
werk door een of meerdere cliënten
geleverde zorg en hulp gemiddeld
psychisch en/of fysiek werd lastig
met een 7,5. 12% van de cliënten
gevallen, bedreigd of aangevallen
geeft een onvoldoende, terwijl 26%
(737 in 2009). Ook zijn er in 2010
een 9 of hoger geeft als beoorde-
147 incidenten gemeld over ongeval-
ling. Voor de betreffende afdelingen
len en beroepsziekten (99 in 2009).
zijn verbeterpunten benoemd. De
Meer dan 50% van deze meldingen
uitkomsten zijn op de website van
heeft betrekking op lichamelijk letsel
het Leger des Heils geplaatst. De
(met name vallen en verdraaien) en
statutaire directie heeft de overall
psychisch en/of fysiek worden lastig
resultaten met de Landelijke
gevallen, bedreigd of aangevallen
Cliëntenraad besproken.
(slaan en schoppen).
Instelling incidentencommissies
Klachten
De welzijns- en gezondheidszorg
De werkeenheden van de Stichting
van het Leger des Heils heeft inci-
Leger des Heils Welzijns- en
dentencommissies ingesteld op het
Gezondheidszorg beschikken over
gebied van incidenten cliënten,
een klachtenprocedure voor hulp-
ongevallen en beroepsziekten en
vragers. Voorts functioneert ten
incidenten medewerkers. Een derge-
behoeve van de werkeenheden een
lijke commissie levert een actieve
klachtencommissie die belast is met
van het risico niet goed of niet volle-
bijdrage aan het bewaken en bevor-
de behandeling van klachten. Deze
dig zijn afgedekt. Oplossing van
deren van de veiligheid van wonen,
commissie kan samengesteld zijn ten
deze knelpunten is (soms op korte
zorg en werken. Waar nodig wordt
behoeve van een afzonderlijke werk-
termijn) noodzakelijk. Het Leger des
een interne melding opgevolgd
eenheid, ten behoeve van meerdere
Heils houdt bij de inrichting van een
door inschakeling van een instantie
instellingen in de regio of ten behoeve
nieuwe centrale ICT-omgeving en bij
als de Inspectie Gezondheidszorg,
van de soort instellingen in Nederland
de ontwikkeling van nieuwe bedrijfs-
Inspectie Jeugdzorg, Voedsel- en
waartoe de werkeenheid wordt
systemen rekening met de gestelde
Warenautoriteit, of Arbeidsinspectie,
gerekend. In 2010 werden binnen
normen.
of wordt er verslag gedaan aan justi-
de welzijns- en gezondheidszorg
tie en/of wordt aangifte gedaan bij
van het Leger des Heils in totaal 868
de politie.
(533 in 2009) klachten ingediend.
Cliënttevredenheidsonderzoek
De klachten werden zowel schrifte-
In 2010 is binnen de welzijns- en gezondheidszorg van het Leger des
Incidenten in cijfers
lijk (36%; 2009: 56%) als mondeling
Heils door een extern bureau een
In 2010 zijn er door medewerkers
(64%; 2009: 44%) ingediend. In 2010
cliënttevredenheidsmeting gehou-
3.092 incidenten gemeld betreffende
werden er 26 (ofwel 3%; 2009: 5%)
den. In totaal hebben 1.949 cliënten,
een individuele patiënt/bewoner/
voorgelegd aan een klachtencom-
verdeeld over 183 afdelingen, aan
cliënt (2.181 in 2009). Bijna de helft
missie. In 2010 zijn cliënten in een
deze meting deelgenomen. Aan
heeft betrekking op medicatiever-
werkeenheid gedurende een bepaal-
jaarverslag Leger Des Heils 2010
63
2010
2009
hadden betrekking op het meesturen
2008
N
%
N
%
N
%
van een attentie. Men vond dat de
Verzorging, begeleiding, behandeling
125
14
148
28
92
19
kosten hiervoor beter besteed hadden
Woonomstandigheden/voeding
382
45
177
33
80
17
kunnen worden aan projecten. De
Bejegening van de medewerkers
143
16
77
14
42
9
Vermissing van persoonlijk eigendommen
25
3
16
3
10
2
Inkomensbeheer
47
5
6
1
9
2
Informatie/communicatie
55
6
43
8
29
6
8
1
15
3
5
1
83
10
51
10
209
44
888
100
533
100
476
100
Aard van de klachten
Eigen bijdragen Anders/niet geregistreerd Totaal
overige 149 klachten zijn divers van karakter. Het gaat om bejegening bij telemarketing, bezwaren tegen het vestigen van een voorziening van het Leger des Heils in de woonomgeving van een donateur of over de keuze van de postleverancier. Omdat het een relatief gering aantal klachten betreft, is het beleid op deze onder-
64
de periode actief gestimuleerd om
periodiek geanalyseerd. In begin-
mondelinge klachten in te dienen. Dit
sel wordt een klacht binnen twee
resulteert ten opzichte van 2009 in
weken na ontvangst in behandeling
Overige kwaliteitsborging
een toename van het aantal (monde-
genomen en is de doorlooptijd van
De kledinginzameling van het Leger
linge) klachten met name inzake
de afhandeling van een klacht niet
des Heils heeft in 2010 verdere
woonomstandigheden/voeding. De
langer dan een maand. Indien dit
stappen gezet om het inzamelings-
aard van de klachten is in de tabel
tijdsbestek niet kan worden gereali-
proces kwalitatief verder te borgen.
hierboven weergegeven.
seerd, ontvangt de klager informatie
In 2011 heeft dat geresulteerd in het
over verwachte werkwijze en tijds-
verkrijgen van de ISO 9001-certifice-
duur van de afhandeling.
ring voor kwaliteitsmanagement en
Fondsenwerving
delen niet bijgesteld.
de ISO 14001-certificering voor mili-
De stichting Leger des Heils Fondsenwerving heeft ook een klachtenpro-
In 2010 zijn 2,5 miljoen ‘mailpacks’
cedure. Binnenkomende klachten
verspreid. In totaal zijn hierover 205
worden centraal gedocumenteerd
(schriftelijk en via email) klachten
De internationale hulpverlening
in een klachtenregister en worden
ontvangen. 56 van deze klachten
heeft te maken met andere kwali-
eumanagement.
titeitseisen. Voor de noodhulp (bijvoorbeeld bij natuurrampen) werkt het Leger des Heils volgens de ‘Code of Conduct for the International Red Cross and Red Crescent Movement and Non-Governmental Organizations in Diaster relief’ en past het de ‘Humanitarian Charter and Minimum Standards in Disaster Response’ toe in de noodhulpverlening. De andere projecten worden bewaakt conform de regelgeving van het Internationale Leger des Hels. In toenemende mate wordt gebruikt gemaakt van externe evaluaties om te toetsen in welke mate gestelde projectdoelen zijn gerealiseerd.
n
3
De mensen van het Leger des Heils Het Leger des Heils is een christelijke organisatie. Dat bepaalt onze identiteit. Wij kunnen vanuit deze identiteit werken, omdat de organisatie wordt gedragen door alle mensen die in het Leger actief zijn. Deze mensen ontlenen ook persoonlijk hun identiteit mede aan het christelijk geloof. Jezus Christus heeft voor hen een levende betekenis, op welke wijze dan ook.
O
ns geloof is dus bepa-
zich wel thuis voelen bij onze kerk,
lijke gemeente). Binnen andere
lend voor wie wij zijn en
kunnen lid worden (1.304 per einde
onderdelen van het Leger zijn zij
wat wij doen. En juist
2010). Zij onderschrijven dan wel
veelal verantwoordelijk voor func-
vanuit dat geloof respecteren wij
de doelstellingen van het Leger,
ties op het gebied van pastoraat,
dat andere mensen een ander geloof
maar leggen geen beloftes af en
geestelijke verzorging en/of andere
en/of culturele achtergrond kunnen
dragen ook geen uniform. Daarnaast
ondersteunende activiteiten. Het
hebben. Wij bieden steeds een luis-
kennen we jeugdleden: de ‘jong-
officiersschap is een levenslange
terend oor, zonder voorwaarden te
soldaten’ (473 per eind 2010). Zij
invulling. Wel worden officieren
stellen aan de levensovertuiging van
dragen een aangepast uniform en
op hun 65e levensjaar op retraite
mensen die een beroep doen op onze
doen mee aan jeugdprogramma’s
gesteld, wat inhoudt dat zij uit hun
hulp. Als dat gewenst en mogelijk is,
binnen het kerkelijk werk.
actieve dienst terugtreden (202 op
regelen we dat deze mensen geeste-
65
retraitegestelde officieren per einde
lijke bijstand krijgen op een wijze die
Heilsofficieren
zij zelf passend vinden.
Een bijzondere groep heilssol-
2010).
daten wordt gevormd door onze
Werknemers – geloof als
De mensen van het Leger des Heils
heilsofficieren (140 actief dienen-
competentie
zijn op verschillende manieren
de officieren per eind 2010).
Ook van onze werknemers (5.377
verbonden aan onze organisatie.
Heilssoldaten kunnen officier
per einde 2010) vragen wij dat zij de
Zij kunnen belijdend lid van onze
worden, als zij op basis van een
doelstelling van het Leger des Heils
kerk, betaalde medewerker en/of
geestelijke roeping hun leven
onderschrijven. We rekenen een
vrijwilliger zijn. Zij verklaren zich
beschikbaar willen stellen aan God
persoonlijke christelijke geloofs-
in te zetten voor de doelstelling van
en het Leger des Heils. Als officieren
overtuiging tot een competentie
de organisatie en doen daarbij een
werken zij fulltime voor de organi-
van onze betaalde krachten. Bij ons
aantal beloftes voor hun levens-
satie, maar krijgen daarvoor geen
aannamebeleid telt dit net zo zwaar
stijl. Zo beloven zij geen alcohol en
salaris. Het Leger voorziet wel in
mee als andere competenties als
drugs te gebruiken en niet te roken.
hun levensonderhoud. Officieren
vakbekwaamheid en geschiktheid.
De motivatie hiervoor is dat een
hebben een rang, zoals kapitein of
Werknemers van het Leger des Heils
heilssoldaat een voorbeeld wil zijn
majoor. Deze rangen zijn vooral
hebben verschillende (kerkelijke)
en anderen wil helpen dit voor-
gebaseerd op het aantal jaren dat
achtergronden, maar delen in de
beeld te volgen. Dit voorbeeld is ook
iemand officier is.
kern hetzelfde geloof. Wij geloven
een protest tegen de gevaren van
in Jezus Christus, die zegt dat we
verslavende middelen voor mens
Officieren kunnen zowel in onze
God moeten liefhebben met heel ons
en maatschappij. Heilssoldaten
kerk als in andere onderdelen van
hart, heel onze ziel, al ons verstand
dragen op vrijwillige basis het Leger
het Leger werkzaam zijn. Binnen het
en al onze krachten, en onze naaste
des Heils-uniform. Ook mensen die
kerkgenootschap geven officieren
moeten liefhebben als onszelf.
geen heilssoldaat willen zijn, maar
vaak leiding aan een korps (kerke-
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Tien jaar lang hing de collectebus aan de wilgen, maar de collectant van het Leger des Heils is terug! Afgelopen najaar startte er weer een ‘ouderwetse’ landelijke collecte. Coördinator GeertJeroen Klootsema ging in december zelf 66 ?
al langs de huizen: “Best heftig met die sneeuw, maar de reacties waren enorm positief.”
W
anneer wij Geert-Jeroen
bovengemiddeld. Normaal wordt er per
dat we weer meer zichtbaar worden
spreken, dient het voorjaar
avond voor een goed doel zo’n 65 euro
op straat en zo onze contacten met
zich gelukkig al weer aan.
per collectebus opgehaald. Bij onze
de mensen in de wijken en de dorpen
collecte was dat al 90 tot 100 euro!”
levend houden.” Het besluit van het
Er kunnen zowaar wat zonnige plaatjes geschoten worden in de buurt van het
leger, tien jaar terug, om niet meer
hoofdkwartier in Almere. Gewapend
Zichtbaar in de buurt
huis-aan-huis te collecteren werd
met collectebus is hij er klaar voor.
Maar geld is niet de enige drive om
toen ingegeven door het feit dat er
En niet alleen de weersvooruitzichten
weer de straat op te gaan. Geert-
via direct mail meer giften binnenkwa-
zijn veelbelovend: “De opbrengst was
Jeroen: “Het is vooral de bedoeling
men. “Maar we merkten ook dat de
n ‘We willen de contacten met de mensen in de straat levend houden’
directe contacten met de mensen in de straat afnamen. Mensen kenden ons uiteindelijk alleen nog van de daklozenopvang en de kledinginzameling.
3 Meer Leger des Heils op straat: de landelijke collecte is terug Maar het leger doet natuurlijk veel
Naast de hernieuwde contacten die
In de laatste twee maanden van 2010
meer en dat willen we laten zien. We
de collecte oplevert, wordt het opge-
is er maar liefst 500.000 euro opge-
zijn juist gericht op de buurt, gericht
haalde geld ook weer in de buurt
haald. “Uiteindelijk moet de landelijke
op mensen en persoonlijke aandacht.
gestopt. “Daarmee willen we diverse
collecte jaarlijks 1,5 tot 2 miljoen euro
Ook daarom houden we juist nu deze
sociaal-maatschappelijke doeleinden
gaan opbrengen. Het mes snijdt dus
landelijke collecte.”
financieren: maaltijdverstrekkingen,
aan twee kanten: de contacten in de
Om het een succes te laten worden,
kledingpakketten of ondersteuning
buurt worden weer aangehaald en
doet Geert-Jeroen een beroep op
op maat, zoals een vakantie voor een
tegelijkertijd wordt er met de opbrengst
de meer dan 300 lokale vestigingen
gezin dat er hoognodig eens uit moet
ter plaatse ook echt iets tot stand
van het leger; de korpsen en de ‘Bij
maar niet kan. Dat soort dingen.”
gebracht.”
n
Bosshardt’ buurtcentra. Maar niet alleen op de korpsen en de wijkcentra. “Vroeger werd de collecte alleen gedaan door de leden van het Leger des Heils, maar dat legde een te grote druk op hen. Daarom willen we nu ook vrijwilligers werven.”
67 ?
Uit de eerste hand van de collectant:
Twee kanten
“Er komt een jongetje aan de deur, gestuurd door zijn moeder. Moeder
Omdat Geert-Jeroen zelf huis-aan-
roept in haar eigen taal iets onverstaanbaars uit de keuken. De intona-
huis heeft gecollecteerd, heeft hij ook
tie begrijp ik wel: ze is niet van plan iets te geven en wil ook niet weten
de reacties van de mensen aan den
waarvoor. Het jongetje gaat tegen zijn moeder in, waarop zijn moeder
lijve mogen ondervinden. “Eigenlijk
weer terugroept naar hem. Het jongetje loopt heen en weer tussen mij
iedereen was positief toen ze hoorden
en zijn moeder. Uiteindelijk komt hij terug met 2 euro. ‘Kijk’, zegt hij,
dat ik van het Leger des Heils was. En
en hij wijst naar een foto op het krantje van ‘Bij Bosshardt’ dat ik in
dan vragen ze vaak ook verder. ‘Maar
mijn hand heb. ‘Die kinderen zitten bij mij in de klas’. Voor hem genoeg
goh, waar zitten jullie dan? Mag ik eens
reden om te blijven aandringen bij zijn moeder.”
langskomen?’ En dat is precies wat we willen bereiken. Niet dat de collectan-
“Bij nummer 31 keek ik eerst naar binnen of er wel iemand was. Ik
ten zelf hulp moeten gaan verlenen
zag een koelkast in de keuken staan met de deur open. Er brandde een
maar je bent als collectant wel een
lampje en ik zag een man op een stoel met een bierblikje in de hand
ambassadeur van het Leger. Een brug
televisie kijken. De man deed open en er ontstond een praatje. Hij
naar de mensen toe. Je kunt hen bij-
wilde veel weten over het buurtcentrum. Ik vroeg of hij daar zelf ook
voorbeeld voorzien van een folder of
naar toe wilde voor een kopje koffie en een praatje. Nee. Dat hoefde
hen doorverwijzen.”
voor hem niet. ‘Hier heb ik mijn biertje en de televisie, meer heb ik niet
Vrijwillig collecteren betekent overi-
nodig.’ Maar ondertussen bleven wij maar aan de praat... Toch wel
gens niet dat je weken achterheen
gezellig misschien zo’n praatje?”
elke avond door weer en wind langs de deuren moet. “Al doe je het één avond.
“Het is al mooi als buren tegelijk opendoen en nog met elkaar in
Dan zijn wij al blij.”
gesprek blijven terwijl je wegloopt.”
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Personeelsbeleid
Het Leger richt zich op mensen aan de onderkant van de samenleving. Juist daarom is de borging van (bijzondere) kennis en ervaring is essentieel. Tegelijkertijd verandert het zorgstelsel voortdurend. Daarom moet 68
ook het Leger des Heils blijven vernieuwen. Daarvoor zijn andere competenties en nieuwe inzichten nodig. De substantiële stijging van het aantal arbeidsplaatsen draagt eraan bij dat relatief veel medewerkers korte(re) tijd in dienst zijn. Onderscheidend karakter
programma, dat in eigen beheer
Het behoud van de christelijke
wordt ontwikkeld en (zoveel moge-
identiteit en een aantal specifieke
lijk) door eigen mensen uit zo veel
cultuurelementen van het Leger des
mogelijk disciplines van de organisa-
Heils hebben daarbij voortdurend
tie wordt verzorgd.
aandacht nodig. Laagdrempeligheid, bijvoorbeeld. En vasthoudend-
Expertisecentrum
heid, samenhangende zorg/hulp
Het Expertisecentrum Leger des
en zingevinggerichtheid. Het
Heils speelt een belangrijke rol bij
onderscheidende karakter van de
de overdracht van de Leger des
werkwijze van het Leger des Heils
Heils-aanpak en de daarin vervatte
kan alleen ontwikkeld worden door
cultuur- en identiteitskenmerken.
een eigen trainings- en ontwikkel-
Het Expertisecentrum organiseert
3 kers in de gelegenheid te stellen deel
geweld (SIAG). Binnen het Leger des
te nemen, is het tweedaagse congres
Heils zijn aandachtsfunctionaris-
drie keer georganiseerd. In totaal
sen SIAG aangesteld. Daarnaast is er
hebben 1.157 mensen deelgenomen.
landelijk een vertrouwenspersoon beschikbaar. Medewerkers kunnen
W&G College
de vertrouwenspersoon rechtstreeks
In september 2010 is het W&G
benaderen. Het telefoonnummer
College 2010-2012 van start gegaan.
is vermeld in het personeelsblad.
Het W&G College is een post-hbo
Nieuwe medewerkers krijgen kort
geaccrediteerde opleiding, afge-
na hun indiensttreding informa-
stemd op het werk van het Leger
tie toegezonden over het Leger des
des Heils. Het W&G College wordt
Heils, en de brochure over het beleid
uitgevoerd in samenwerking met
met betrekking tot SIAG.
n
de Christelijke Hogeschool Ede. De opleiding is bedoeld voor medewerkers die recent naar een hogere functie zijn doorgestroomd, alsmede voor hen die binnen afzienbare tijd voor een dergelijke functie in aanmerking kunnen komen.
Pilot tegen arbeidsverzuim Ook in 2010 stond het arbeidsverzuim hoog op de agenda. In 2010 is een gestandaardiseerd verzuimprotocol ontwikkeld en in de praktijk (via een pilot) getest. Implementatie bij (expert)meetings en bijeenkomsten
andere organisatieonderdelen volgt
van vakgroepen. Andere activitei-
in 2011. Het streven is om in 2012
ten zijn de selectie en toerusting
het gemiddelde arbeidsverzuim terug
van ambassadeurs als ‘storytellers’
gebracht te hebben tot 5%.
(ambassadeursprogramma) en het ontwikkelen van een trainingsmodu-
Beleid tegen ongewenst gedrag
le voor Geestelijk Verzorgers.
Werkgevers zijn verplicht om werknemers zo veel mogelijk te
Congres
beschermen tegen de gevolgen van
In september 2010 vond het twee-
ongewenst gedrag. Het Leger des
jaarlijkse congres voor medewerkers
Heils heeft hiertoe beleid ontwik-
plaats, met als thema Together we’re
keld en vastgelegd in de kadernota
one. Om zo veel mogelijk medewer-
seksuele intimidatie, agressie en
jaarverslag Leger Des Heils 2010
69
Beloningsbeleid Binnen het Leger des Heils in Nederland werken we met maar liefst negen verschillende CAO’s/regelingen. Het Leger is nu eenmaal een veelzijdige organisatie. Onder welke regeling een medewerker valt, hangt af van het werkveld, waarin hij actief is. Heilsofficieren Officieren van het Leger des Heils werken niet op basis van een arbeidsovereenkomst en vallen dan ook niet onder een CAO. Zij ontvangen geen salaris, maar een vergoeding voor levensonderhoud en hebben daarbij de beschikking over een dienstwoning. Deze gecombineerde beloning bedraagt gemiddeld ca. € 30.000 bruto per persoon. Na het bereiken van de daartoe gerechtigde leeftijd, ontvan-
70
gen officieren retraitetoelagen uit een door het Kerkgenootschap Leger des Heils ingesteld retraitefonds.
Vrijwilligers Vrijwilligers ontvangen over het algemeen geen financiële vergoeding. Onkosten worden doorgaans wel
Z
vergoed. In een aantal gevallen wordt o vallen directiefunctio-
toepassing: Jeugdzorg, Geestelijke
een vrijwilligersvergoeding verstrekt,
narissen (waaronder de
gezondheidszorg, Verzorging, verple-
die past binnen de geldende fiscale
statutaire directie), manage-
ging & thuiszorg, Reclassering,
regelgeving.
mentteamleden en medewerkers van
Gehandicaptenzorg, Horeca en
ondersteunende diensten onder de
Ziekenhuizen. Leger des Heils ReShare
CAO Welzijn en Maatschappelijke
BV heeft een eigen bedrijfsregeling.
Dienstverlening. Geen van hen verdient meer dan de maximale
Afhankelijk van de CAO nemen
schaal van deze CAO aangeeft. In de
medewerkers deel aan pensioenre-
tabel op pagina 45 is het salaris van
gelingen van Pensioenfonds Zorg
onze bestuurders en toezichthouders
& Welzijn, ABP Pensioenfonds,
over 2010 gespecificeerd.
Pensioenfonds Horeca & Catering en Pensioenfonds Hergebruik
Negen verschillende regelingen
Grondstoffen. Het laatstgenoem-
Naast de CAO Welzijn en Maatschap-
de fonds betreft medewerkers van
pelijke Dienstverlening zijn in
Leger des Heils ReShare BV, en wordt
verschillende afdelingen van het Leger
aangevuld met een op maat gemaak-
des Heils ook de volgende CAO’s van
te suppletieregeling.
n
3
Wereldwijd voor moeder en kind Opvangcentrum Zy aan Zy in Rotterdam is slechts een van de vele projecten waarmee het Leger des Heils zich wereldwijd inzet
op die van Zy aan Zy. Toch vielen haar ook enkele verschillen op die haar aan het denken zette over de Nederlandse situatie. “In Brazilië zijn de problemen
voor tienermoeders.
I
volgens haar verbazingwekkend veel
veelal te wijten aan armoede. Jonge meiden leven op straat en komen dan
n de vestiging van het Leger des
vormen en hopelijk lukt het om de
in handen van foute mannen. Onze
Heils Rotterdam is één etage
cirkel van problemen te doorbreken
problemen hier lijken meer een gevolg
ingericht voor maximaal veertien
zodat hun kind wel een goede jeugd
van onze rijkdom; denk aan tele-
meiden en hun kind. Een lange gang
krijgt.” Toch is Irene ook realistisch:
foonschulden of leningen voor luxe
met veertien kamertjes en een keuken. “We hebben hier meiden van onder
artikelen. Hier is de problematiek meer
Hier en daar slingert een knuffel rond
de twintig die al met hun derde kind
van psychosociale aard.” Daarbij:
of staat er een kinderwagen gepar-
bij ons komen. Soms gaat het wel
“Jeugdzorg, woningbouwverenigingen,
keerd. Buiten is een dakterras met
goed. Zoals een meisje dat hier laatst
urgentiebepalingen, die bestaan niet in
speeltoestellen. Muziek klinkt uit de
haar opleiding deed en nu zelfstandig
Brazilië. En hoewel de medewerkers
gemeenschappelijke ruimte waar een
woont en werkt. Het kan, maar ze
vaak minder hoog opgeleid zijn, wordt
paar meiden een spelletje doen.
moeten zelf willen.”
in Brazilië wel weer heel praktisch en
Doorbreken
Iets
Irene den Hollander is de unitleider van
En wat dat betreft, is het in Rotterdam
direct, uit het hart, geholpen. En dat werkt ook goed.”
Zy aan Zy. “Dat je jong moeder wordt,
niet anders dan elders in de wereld.
Maar wat Irene betreft, of het nu in
hoeft in principe geen probleem te
Vorig jaar zomer ging Irene langs bij
Brazilië is of hier: “Als er maar iets
zijn als je in een stabiele familie woont.
haar collega’s van tienermoederopvang
landt van onze warmte en liefde bij zo’n
Maar ja, soms zeggen ouders: ‘als
Rancho do Senhor in de Braziliaanse
meisje. Iets van hoe het ook kan. Dat
je zo volwassen bent om moeder te
miljoenenstad São Paulo. De aanpak
zij dat in ieder geval onthoudt en met
worden, zoek het dan maar uit.’ Deze
van het Leger des Heils daar leek
zich meedraagt.”
n
meiden gaan vaak zwerven en komen uiteindelijk bij ons terecht.” Naast hulp voor hun specifieke problemen –bijvoorbeeld met de familie, schulden of een verslaving- krijgen de aanstaande moeders bij Zy aan Zy alsnog een goede voorbereiding op het ouderschap. “Ze weten vaak nog van niets. Hoe ga je om met een kind? Hoe verandert het je leven? En hoe blijf je daarbij ook nog tiener? We leren ze ook basisvaardigheden, zoals koken of het omgaan met geld.” Dan zijn er nog belangrijke zaken als een opleiding, het vinden van werk en een zelfstandige woonruimte. Werk aan de winkel dus bij Zy aan Zy. Irene: “Maar een tiener kun je nog
jaarverslag Leger Des Heils 2010
71
De internationale projecten en programma’s in 2010
72
Een buurtsteunpunt, opvanghuis of korps (kerkelijke gemeente van het Leger des Heils). Het zijn drie van de vele voorzieningen die het Leger des Heils in Nederlandse buurten aanbiedt. In 2010 heeft het Leger des Heils in ruim 120 andere landen activiteiten ontwikkeld en hulp geboden, gericht op de behoeften van de buurt.
V
an de landen waar het Leger
met de kwaliteit van onder meer
voert, verdeeld over de vijf conti-
des Heils wereldwijd werk-
gezondheid, onderwijs, kindersterf-
nenten, een breed spectrum aan
zaam is, valt een groot deel
te en veiligheid. Ter vergelijking:
ontwikkelingsprojecten uit. We zijn
in de categorie ontwikkelingsland.
Nederland staat in de top 10 van
bijvoorbeeld betrokken bij onder-
Dit zijn landen waar onder meer
deze index, net als Noorwegen,
wijs, landbouw en voedselzekerheid,
de levenstandaard, levensverwach-
Canada, Australië en Zwitserland.
gezondheidszorg, hiv/aids en directe
ting en het onderwijs te wensen
Het Leger des Heils concentreert
armoedebestrijding. Deze projecten
over laten. De Verenigde Naties
zich op de relatie met een aantal van
zijn vaak kleinschalig van aard en
classificeert die landen als matig
deze ontwikkelingslanden, die in het
gaan uit van de behoeften, krachten
of weinig ontwikkeld. Die ‘Human
schema op de volgende pagina zijn
en mogelijkheden van gemarginali-
Development Index’ houdt rekening
weergegeven. Het Leger des Heils
seerde gemeenschappen.
3 Een goede bekende
op een beperkte groep van “Focus
geeft een overzicht van de ontwik-
De hele keten waarbinnen het
Countries”. Het Leger des Heils in
kelingsprojecten die het Leger des
ontwikkelingswerk plaatsvindt
Nederland concentreert zich met
Heils in Nederland in 2010 heeft
(van de uitvoering in de modder in
name op de uitbouw en restyling van
ondersteund. Ook wordt de interna-
Pakistan tot het schrijven van beleid
de onderlinge relatie en de capaci-
tionale uitzending van Nederlandse
in Almere) gebeurt in dezelfde Leger
teitsopbouw in die landen.
officieren en medewerkers financieel mogelijk gemaakt.
des Heils-organisatie. Dit maakt ons werk efficiënt en onderscheidend
Nieuwe werkwijze
van andere ontwikkelingsorganisa-
In 2004 heeft het internationale
Sociale rechtvaardigheid
ties. Het Leger des Heils heeft een
Leger des Heils gekozen voor een
Om kwetsbare mensen en gemeen-
uniforme structuur en is geworteld
nieuwe gestandaardiseerde werk-
schappen en hun noden en
in de meest kwetsbare buurten van
wijze om ontwikkelingsprojecten
behoeften ook op internationaal
de wereld. Vele officieren en mede-
voor te bereiden, uit te voeren en te
niveau een stem te geven, heeft
werkers werken en leven in deze
evalueren. Die nieuwe werkwijze is
het internationale Leger des Heils
buurten. Zo leren we de behoeften
een continu kwaliteitsproces dat de
(The Salvation Army) in 2006 een
en problemen pas goed kennen. Het
ontwikkelingsprojecten van het Leger
afdeling opgericht. Deze afdeling
Leger des Heils is geen passant, maar
des Heils verder verbetert. Het Leger
“The International Social Justice
is aanwezig voor-, tijdens en na een
des Heils in Nederland neemt een
Commission” (ISJC) houdt zich
project. In meer dan 120 landen zijn
aantal van de ontwikkelingsprojec-
bezig met internationale beleidsbe-
we zo een goede bekende: herken-
ten geheel of gedeeltelijk voor haar
ïnvloeding en belangenbehartiging
baar, hulpvaardig en laagdrempelig.
rekening, waarbij voor de grotere
voor kwetsbare doelgroepen, met
Binnen de ontwikkelingslanden waar
projecten ook inhoudelijke onder-
name gericht op thema’s als mensen-
het Internationale Leger des Heils
steuning vanuit Nederland wordt
handel, kinderrechten en hiv/aids.
actief is, wordt de nadruk gelegd
aangeboden. De bijgaande tabel
Deze afdeling is gevestigd in New
•KAART_A4cmyk
27-10-2009
08:42
Pagina 1
jaarverslag Leger Des Heils 2010
73
York en heeft inmiddels een plaats verworven
Overzicht programma’s en projecten IOS in 2010
in verschillende werkgroepen van de Verenigde Naties. Regiokantoren zijn geopend in Genève,
Programma
Gebied
Wenen, Nairobi en Jakarta.
Community development
Oekraïne
Subsidie ontwikkelingssamenwerking
Georgië
In 2006 heeft het ministerie van Ontwikkelings-
Suriname
samenwerking aan het Leger des Heils in Nederland
Brazilië
ontwikkelingssubsidie verschaft in het kader van Medefinancieringstelsel (MFS) voor een programma
Colombia
‘speciaal onderwijs’ in Midden- en Zuid-Amerika
Dominicaanse Republiek
(onder andere Honduras en Colombia). Deze
Democratische Republiek Congo
projectfinanciering is aan het einde van het jaar 2010
Georgië
afgelopen. Ook na de MFS-financieringsperiode zal
Honduras
Leger des Heils Nederland een wezenlijke bijdrage
India (Centraal, Noord & West)
blijven geven aan deze projecten. In 2011 zal een
74
Rusland
externe evaluator beoordelen hoe succesvol de
Jamaica
projecten zijn geweest en wat ervan geleerd kan
Kenia
worden.
Moldavië Tanzania
De tabel hiernaast geeft inzicht in het soort projec-
Tanzania
ten dat het Leger des Heils vanuit Nederland in
Angola
2010 heeft ondersteund. De tabellen zijn ingedeeld naar het type project: community development,
Democratische Republiek Congo
noodhulp, en mission support.
Oost-India Indonesië
Community development-projecten zijn ontwik-
Indonesië
kelingsprojecten gericht op zeer kwetsbare groepen
Jamaica
en gemeenschappen. Deze projecten komen tot
Midden- en Zuid-Amerika
stand op verzoek van en in nauwe samenwerking
Paraguay
met deze kwetsbaren, zoveel mogelijk door en onder verantwoordelijkheid van lokale Leger des
Oost-India
Heils-organisaties.
Malawi Noodhulp
Noodhulp wordt verschaft in geld en soms in
Haiti
natura (bijvoorbeeld tenten, voedsel, kleding en dekens) om lokale Leger des Heils-organisaties in noodgebieden te ondersteunen in hun directe hulp-
Georgië
Pakistan Mission Support
Congo Brazzaville
verlening tijdens en na een ramp. In 2010 is veel
Democratische Republiek Congo
aandacht vanuit het Leger des Heils in Nederland
Rwanda / Burundi
uitgegaan naar de natuurrampen in Haïti en
Indonesië
Pakistan.
Oekraïne
Mission support-projecten versterken onze implementerende partners zodat zij hun werk kunnen uitvoeren en hebben vaak een zendingsdoelstelling. n
Rusland, Moldavië, Georgië en Oekraïne Rusland Sri Lanka
3 Omschrijving
Gefinancierd door
Kharkov Social Centre, dagopvang ouderen, kinderen en mensen met hiv/ aids Leger des Heils ReShare Opvang voor dak- en thuisloze mannen en jongeren in Moskou
Leger des Heils NL
Opvang voor ouderen
Leger des Heils NL
Renovatie kindertehuis
Leger des Heils NL
Tienermoeders, kinderopvang en straatprojecten
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Leger des Heils NL
Onderwijs en voedsel aan ontheemde kinderen en jeugd
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Leger des Heils NL
Opknappen basisschool
Leger des Heils NL
Nationale school (coördinatie)
Leger des Heils NL
Opleiding tot houtsnijwerkers
Leger des Heils NL
Onderwijs aan kinderen en jeugd in ziekenhuizen
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Leger des Heils NL
Ondersteuning kostscholen
Leger des Heils NL
Regionale scholen (coördinatie)
Leger des Heils NL
Kostscholen en studie fondsen
Leger des Heils NL
Opleidingsprogramma voor jonge vrouwen in een vrouwengevangenis
Leger des Heils NL
Kwetsbare kinderen vanwege hiv/aids
Leger des Heils NL
Kostscholen
Leger des Heils NL
Waterputten en bewustwording over ziektes gerelateerd aan water
Leger des Heils NL
75
Hulp aan opstartende boerenfamilies die terugkeren na de burgeroorlog
Leger des Heils NL
Ondersteuning bestaande en stimuleren opzetten nieuwe zelfhulpgroepen
Leger des Heils NL
Renovatie en nieuwbouw kinderhuis
Leger des Heils NL, USA en Stoker legaat
Solar warmwatersysteem
Brigadier Smid Foundation
Voedselprogramma
Leger des Heils NL
Capaciteitsversterking van implementerende partners
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Leger des Heils NL
Tekukato Medische kliniek
Leger des Heils NL en Noorwegen
Anti-human trafficking van vrouwen (m.n. voor prostitutie) en kinderen
Leger des Heils NL
Anti-human trafficking van kinderen
Leger des Heils Nederland en UK
Voedselpakketten voor families
Dorcas, Leger des Heils NL
Directe noodhulp en wederopbouw na aardbeving
Samenw.Hulporganisaties, ICCO, Leger des Heils NL, USA en Zwitserland
Wederopbouw na overstroming
ICCO, Leger des Heils NL
Vaktraining van officieren
Leger des Heils NL
Opleiding voor voormalig prostituees
Hart & Hand-actie Leger des Heils NL
Jeugdwerk voor kwetsbare kinderen
Leger des Heils NL
Kindertehuizen
Leger des Heils NL
Buurtwerk vanuit korps (kerkelijke gemeente)
Leger des Heils ReShare
Inventaris voor projecten voor ouderen
Stichting Vierkerkenhuis
Engelse les voor officieren
Nieuw Leven Fonds
Jongerenopbouwwerk
Leger des Heils NL
jaarverslag Leger Des Heils 2010
76
4
Financieel beleid en bedrijfsvoering
jaarverslag Leger Des Heils 2010
77
Hoofdlijnen van financieel beleid Dit hoofdstuk beschrijft de algemene uitgangspunten voor het financieel beleid van het Leger des Heils. Een aantal van deze uitgangspunten worden in andere hoofdstukken van dit jaarverslag gedetailleerder beschreven.
78
Financiële zelfstandigheid
De uitwerking van die bestuurlij-
inkomsten worden financiële midde-
Leger des Heils-entiteiten
ke verantwoordelijkheid verschilt
len gefaseerd beschikbaar gesteld
Alle juridische onderdelen van
per entiteit, omdat de feitelijke
aan de doelstelling en worden in die
het Leger des Heils in Nederland
omstandigheden sterk verschil-
tussenperiode als bestemde reser-
hebben de opdracht en de verant-
len. Een aantal aspecten geldt
ves en fondsen verantwoord bij
woording om een gezonde financiële
echter voor de volle breedte. Het
Stichting Leger des Heils respec-
huishouding te voeren, waarbij de
Leger des Heils kent een centraal
tievelijk Stichting Leger des Heils
samenvoeging van resultaten en
georganiseerd kasbeheer, waarbij
Fondsenwerving. De betreffende
vermogens uitsluitend dient om een
beschikbare liquiditeiten en te
reserves en fondsen zijn echter
goed beeld te geven van het Leger
beleggen middelen gezamenlijk
geoormerkt ten behoeve van de
des Heils als geheel.
worden beheerd. De gehele Leger
hulpverlening door Kerkgenootschap
des Heils-organisatie heeft gekozen
Leger des Heils respectievelijk
De uitvoerende entiteiten hebben
voor een eenduidig overlegafspraak
Stichting Leger des Heils Welzijns-
ieder een ander profiel van inkom-
met de belastingdienst terzake de
en Gezondheidszorg.
sten: bij het kerkgenootschap ligt de
relevante belastingen in het kader
nadruk op lokale kerkelijke inkom-
van Horizontaal Toezicht. Tevens
Keuze voor hulp aan ‘mensen
sten. Een belangrijk deel van de
hebben de entiteiten zich gezamen-
zonder helper’
sociale activiteiten van het kerkge-
lijk aansprakelijk verklaard jegens de
Het Leger des Heils heeft gekozen
nootschap wordt gefinancierd door
Belastingdienst. De stichtingsdirec-
om zich (blijvend) op te werpen als
ontvangen nalatenschappen via de
ties hebben gestructureerd overleg
partij die hulp geeft aan mensen
centrale Leger des Heils-organisatie.
over die aspecten van bedrijfs-
zonder helper. Deze keuze is het
Bij de professionele hulpverlenings-
voering die overstijgend zijn ten
meest expliciet in de professionele
organisatie ligt de nadruk op ontvan-
opzichte van een deel van de Leger
hulpverleningsorganisatie van het
gen subsidies en zorgdeclaraties,
des Heils-organisatie. De bestuurlij-
Leger des Heils en geldt ook voor
bijvoorbeeld via AWBZ. De landelijke
ke verantwoordelijkheid blijft echter
situaties die voor het Leger des
kledinginzameling is voor inkom-
berusten bij de te onderscheiden
Heils financieel onaantrekkelijk
sten afhankelijk van de ingezamelde
stichtingsbesturen.
zijn. Een deel van de gesubsidieer-
kleding en de geldende marktprijzen voor ingezamelde kleding.
de hulpverlening is daarom niet via Als gevolg van de toedelingssys-
subsidies gedekt, omdat het Leger
tematiek van fondsenwervende
des Heils ook hulp verleent zonder of buiten een geldende subsidietitel. Op jaarbasis betreft dit een bedrag van vele miljoenen euro’s die ten
n “Het Leger des Heils kiest voor hulp aan mensen zonder helper”
laste komt van de exploitatie. Het bestuur steunt deze keuze volledig en beoordeeld de beheersprocessen periodiek.
4
79
Korte- en langetermijnfocus
Anderzijds functioneren deze
binnen de bestemming die de dona-
Het Leger des Heils kiest voor een
financiële bijdragen als katalysator
teur heeft aangegeven bij de gift.
consequente vertaling van haar
om activiteiten te (gaan of blijven)
Daarnaast ontvangt het Leger des
missie in bedrijfsdoelstellingen en
ontplooien ook als geen subsidietitel
Heils veel algemene (niet-bestemde)
-plannen. Het gaat daarbij om een
beschikbaar is. Veel innovatie in de
gelden. Deze financiële middelen
combinatie van planning- en control-
Leger des Heils-hulpverlening is op
worden als gemiddelde berekend
cycli op jaarlijkse basis. Daarnaast
deze wijze mogelijk geworden.
over een periode van drie jaar. Dat bedrag wordt in het volgende jaar
kiest de organisatie nadrukkelijk voor een langetermijnfocus om haar
Verdeelsleutels van fondsen-
beschikbaar gesteld ten gunste van
doelen te stellen en te realiseren. Die
wervende inkomsten
de doelstelling.
beweging is beleidsmatig verwoord
Het Leger des Heils bewaakt de
in een meerjarenbeleidsplan. Ook de
bedoeling van de donateur bij de
Omdat het Leger des Heils in
geschiedenis, aard en cultuur van de
toedeling van de ontvangen financi-
Nederland uit meerdere onderdelen
Leger des Heils-organisatie dragen
ële bijdragen. Deze bestemde gelden
bestaat, worden vaste verdeelsleu-
bij aan een toekomstgerichte blik.
worden zo goed mogelijk ingezet
tels gehanteerd.
Rol fondsenwerving en nietgesubsidieerde inkomsten
n
Verdeelsleutel inkomsten direct mail en vergelijkbare inkomsten:
De vanuit bedrijfsleven, institutionele
Professionele hulpverlening in Nederland
90%
fondsen en publiek verkregen inkom-
Ontwikkelingsprojecten buitenland
10%
sten zijn voor het Leger des Heils van eminent belang. Enerzijds onderstre-
Verdeelsleutel inkomsten nalatenschappen en Landelijke Collecte:
pen deze inkomsten het belang van
Professionele hulpverlening in Nederland
45%
het Leger des Heils als maatschap-
Sociaal kerkelijk werk
45%
pelijke organisatie in Nederland.
Ontwikkelingsprojecten buitenland
10%
jaarverslag Leger Des Heils 2010
De zorg die wij in 2010 hebben geboden Het Leger des Heils kiest voor mensen zonder helper. Dat uitgangspunt wordt hier verder beschreven. In
saties (bijvoorbeeld ondersteuning van psychiaters, instellingen voor verslavingszorg, GGD-artsen).
hoofdstuk 6 van dit jaarverslag wordt onderstaande informatie getalsmatig toegelicht.
D 80
Ouderen- en gezondheidszorg In de ouderen- en gezondheidszorg gaat het, behalve om goede huis-
e welzijns- en gezond-
voorzieningen voor maatschappelij-
vesting, vooral om goede zorg en de
heidszorg van het Leger
ke opvang van het Leger des Heils.
juiste behandeling. Het uitgangspunt daarbij is dat de zorg afgestemd
des Heils wil toegankelijk
zijn voor mensen die met meerdere
Geestelijke gezondheidszorg
moet zijn op de behoefte van de
problemen tegelijkertijd kampen.
(GGZ)
zorgvrager. De wens om zo lang
Daarom kiest het Leger des Heils
Het Leger des Heils heeft in Lunteren
mogelijk in het eigen leefmilieu te
ervoor om activiteiten in een aantal
een forensische GGZ-kliniek voor
blijven wordt daarbij gerespecteerd.
werkvelden uit te voeren. In 2010
jeugd en volwassenen. Daarnaast is
was het Leger des Heils als aanbieder
er in Arnhem een deeltijd/polikli-
In 2010 werden in totaal 2.009
van welzijns- en gezondheidszorg
niek. Binnen het werkveld van de
mensen voor kortere of langere tijd
actief binnen de volgende door de
GGZ werden in 2010 door het Leger
verzorgd en verpleegd. Hierbij gaat
overheid onderscheiden werkvelden:
des Heils in totaal 2.689 mensen
het om zorgcentra voor ouderen,
geholpen.
verpleeghuiszorg, (kinder)hospice-
Maatschappelijke opvang
zorg en zorg voor licht verstandelijk
De maatschappelijke opvang is het
Dankzij het Plan voor Maatschap-
gehandicapte jongeren. Ook de acht
vangnet van de samenleving: als je
pelijke Opvang (1e fase: 2006-2010)
over Nederland verspreide meer-
nergens anders meer terecht kunt,
van de rijksoverheid en gemeen-
zorgafdelingen voor chronisch
kun je, voor zover de capaciteit toerei-
ten, is het voor het Leger des Heils
(bijvoorbeeld aids/hiv) of ernstig
kend is, een beroep doen op deze
in de achterliggende jaren mogelijk
zieke, al dan niet verslaafde, dak- en
vorm van hulp. De maatschappelijke
geworden om woonvoorzieningen
thuislozen rekent het Leger des Heils
opvang kent geen indicatiestelling
(RIBW’s) te creëren voor voorma-
tot deze branche.
en voor de meeste opvangvoor-
lig dak- en thuislozen. De groep
zieningen gelden weinig tot geen
mensen die hiervan gebruik maakt
Jeugdzorg
contra-indicaties. De maatschap-
kampt met psychische stoornissen
Het Leger des Heils is in een aantal
pelijke opvang omvat verschillende
en/of verslavingsproblematiek en
provincies/stadsgewesten actief op
vormen van hulpverlening zoals:
een aantal van hen is met justitie in
het gebied van jeugdhulpverlening.
voorzieningen voor nachtopvang en
aanraking gekomen. Zij redden het
Het Leger des Heils beschikt ook over
dagopvang voor al dan niet verslaaf-
doorgaans niet op eigen kracht, zijn
een landelijk werkende organisatie
de dak- en thuislozen, postadres
veelal niet ‘plaatsbaar’ in reguliere
voor pleegzorg. In sommige situa-
en inkomensbeheer voor daklozen,
hulp/zorg-instellingen en hebben
ties is het noodzakelijk dat kinderen
opvang van zwerfjongeren, vrouwen-
behoefte aan rust en structuur in
tijdelijk komen wonen in een van de
opvang, woonvoorzieningen voor
hun leven. Hierbij wordt zo veel
verschillende woonvormen (jeugd-
dak- en thuislozen onder wie mensen
mogelijk samenwerking gezocht met
huis, gezinshuis, projectgezin). De
met psychiatrische problematieken
andere disciplines in de hulp- en
begeleiding en behandeling zijn
(sociale pensions), crisisopvang en
zorgverlening. Deze samenwerking
gericht op het inhalen van ontwik-
begeleid wonen.
vindt binnen het Leger des Heils
kelingsachterstanden, het verwerken
plaats (bijvoorbeeld met begeleiders
van sociaal-emotionele problema-
In 2010 deden in totaal 20.117
van de Leger des Heils-reclassering),
tiek en het bewerkstelligen van
mensen een beroep op een van de
maar ook samen met andere organi-
een positieve gedragsverandering.
4 Thuiswonende kinderen die met
is op vakantie gaan niet wegge-
zelf een einde willen maken aan een
dergelijke problematiek kampen,
legd. Dat kan financiële, maar ook
verslaving. Het kan soms lange tijd
kunnen in dagvoorzieningen worden
andere oorzaken hebben. Soms zijn
duren voordat zij daarvoor voldoen-
geholpen. Door de afdelingen voor
de problemen binnen een gezin zo
de gemotiveerd zijn. De Leger des
jeugdhulpverlening van het Leger des
groot dat een ouder geen energie
Heils-opvangvoorzieningen werken
Heils werden in 2010 in totaal 1.164
meer overhoudt om iets leuks met
veel samen met de lokale instellin-
kinderen opgevangen en begeleid.
de kinderen te doen. Het Leger des
gen voor verslavingszorg. Daarnaast
Heils biedt daarom in het eigen
beschikt het Leger des Heils zelf
De landelijk werkende jeugdbe-
hotel en congrescentrum Belmont
over een ontwenningscentrum in
scherming van het Leger des Heils
in Ede mensen de mogelijkheid om,
Apeldoorn. In 2010 deden 1.014
verleent hulp aan kinderen en hun
tegen een geringe vergoeding, een
mensen een beroep op de afdelin-
gezinnen in een problematische
vakantie door te brengen. In 2010
gen van deze voorziening. De meeste
opvoedingssituatie. Deze hulpverle-
hebben 907 mensen hiervan gebruik
mensen die hier om hulp vragen
ning vindt plaats vanuit een justitieel
gemaakt. Hotel en congrescentrum
hebben een zeer lange verslavings-
kader. De jeugdbescherming van het
Belmont wordt op commerciële basis
carrière achter de rug, die in sociaal
Leger des Heils begeleidde in 2010 in
geëxploiteerd en heeft een capaci-
en fysiek opzicht allesverwoestend
totaal 2.029 kinderen.
teit van 100 viersterrenhotel-bedden
is. Met vaak jarenlange mislukte
en een congrescapaciteit van 350
interventies van de reguliere versla-
personen.
vingshulpverlening.
Het Leger des Heils heeft aller-
Reclassering
Kerkelijke activiteiten
lei activiteiten die zich richten op
Reclasseringsactiviteiten zijn er op
De plaatselijke kerkelijke afdelingen
preventie van zelfstandigheidsver-
gericht om (ex-)gedetineerden te
van het Leger des Heils zijn met een
lies, maatschappelijk herstel voor
helpen bij hun terugkeer in de maat-
op lokale behoeften gerichte aanpak
degenen die meer zelfstandigheid
schappij. De 8.560 cliënten die in
actief in hun directe omgeving. Het
nastreven en op het bevorderen van
2010 begeleiding hebben ontvangen
kernpakket aan activiteiten bestaat
sociale cohesie in buurten en wijken.
van de Leger des Heils-reclassering
uit (tenminste) een samenkomst per
De meest bekende daarvan zijn
zijn veelal mensen met complexe
week, interne activiteiten gericht
ambulante woonbegeleiding, ‘10’
problemen die hun mogelijkheden
op geestelijke groei en naar buiten
voor Toekomst en Grijs Genoeg(en),
tot verbetering beïnvloeden en in
gerichte activiteiten als het bieden
bijzondere schoonmaakprojecten,
negatieve zin versterken. Deze groep
van zingeving, speciaal voor niet- of
de buurtgerichte Bij Bosshardt-
kent een hoog recidive (veel veel-
randkerkelijke mensen, bestrijding
projecten en Werk voor Iedereen.
plegers) en is door het ontbreken
van eenzaamheid, laagdrempelige
van een eigen netwerk langdurig
maatschappelijke zorg zoals maal-
In 2010 konden 14.294 thuis-
aangewezen op professionele hulp
tijdproject of kledingwinkels met
wonende mensen rekenen op
en steun.
goedkope gebruikte kleding. Deze
Preventie en maatschappelijk herstel
ondersteuning en begeleiding.
81
afdelingen bieden ook ondersteu-
Daarnaast gaan medewerkers
Verslavingszorg
ning bij het verzorgen van uitvaarten
gericht op zoek naar zorgmijdende
Er zijn veel verslaafden die regelma-
voor niet- of randkerkelijke mensen.
daklozen, de ‘buitenslapers’ (het
tig aankloppen bij de verschillende
Naast dit kernpakket kan iedere
zogeheten ‘veldwerk’) en worden
voorzieningen voor maatschap-
lokale afdeling van het Leger des
door inzet van ‘soepbussen’ daklo-
pelijke opvang van het Leger des
Heils activiteiten toevoegen. Het
zen van voedsel, kleding en dekens
Heils. Vaak kan (nog) niet veel
kerkelijke werk wordt vrijwel uitslui-
voorzien. In 2010 werden 994
meer hulp geboden worden dan
tend door vrijwilligers uitgevoerd.
‘buitenslapers’ getraceerd.
iets te eten en te drinken geven
In 2010 maakten wekelijks enkele
en een slaapplaats voor de nacht
duizenden mensen gebruik van dit
bieden. Het wachten is dan tot zij
activiteitenaanbod.
Voor een flink aantal Nederlanders
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Fondsenwerfbeleid Het Leger des Heils in Nederland is een veelzijdige organisatie. Zij bestaat uit een kerkgenootschap, vier stichtingen en een besloten vennootschap. Eén van deze onderdelen, de stichting Leger des Heils Fondsenwerving, houdt zich bezig met het werven van fondsen. Deze stichting heeft namens het Leger des Heils het CBF-keurmerk voor goede doelen. Geïntegreerde fondsenwerving
deze landingspagina’s te genere-
In 2008 is besloten om de wijze van
ren en digitale nieuwsbrief)
fondsenwerving drastisch aan te passen.
•
Van standaard directmailacties op vier momenten in het jaar is overgestapt 82
invoering van de digitale nota als modern betaalmiddel
•
opnieuw opstarten van een
op een zogenoemde ‘multichannel-
landelijke huis-aan-huiscollecte
aanpak’. Daarbij zijn alle beschikbare
(hiervoor is het aspirant lidmaat-
directmarketingtechnieken samen in
schap van Stichting Collecteplan
één brede strategie ondergebracht. Op
aangevraagd en verkregen)
die manier worden nieuwe donateurs geworven en als regelmatige donateurs
Per actie en/of doelgroep wordt bepaald
gewonnen om zo meer geld voor de
met welke van deze technieken de
doelstellingen van het Leger des Heils te
doelstellingen het beste bereikt kunnen
verwerven.
worden.
In deze geïntegreerde fondsenwerving
Nalatenschappen
Het Leger des Heils bekommert zich
gaat het om de inzet van:
De werving van nalatenschappen vormt
van oudsher om mensen en dit komt
•
direct mail (prospectmailings,
een bijzonder onderdeel van het werk.
ook tot uitdrukking in de dienstverle-
themamailings en mailings om
In 2008 is daarom begonnen met de
ning. Medewerkers van de buitendienst
inactieve donateurs op te roepen
ontwikkeling van een methodiek die ook
kunnen inspelen op individuele wensen.
om weer te gaan doneren)
in 2010 structureel is ingezet. Ook voor
Daarbij kan het gaan om het helpen
telemarketing (om donateurs te
deze vorm van werving is gezocht naar
opstellen van een memorandum, het
verzoeken een machtiging af te
een multichannelaanpak met direct
regelen van alle administratieve werk-
geven)
mail, telemarketing, evenementen en
zaamheden na een overlijden, het
werving van nieuwe donateurs op
huisbezoek.
ontruimen van een woning na het over-
heel ver te gaan in haar dienstverlening.
• •
lijden en het verzorgen van de uitvaart.
straat en huis-aan-huis
• • •
werving van schenkingsaktes (een
Het Leger des Heils wil mensen niet
Dankzij deze persoonlijke aanpak, met
mix van direct mail, telemarketing
alleen informeren over de mogelijkhe-
aandacht voor de mens en zijn grote
en huisbezoek)
den om een goed doel op te nemen in
en kleine zorgen, heeft het Leger des
evenementen (als instrument om
hun testament, maar hen ook diensten
Heils contact met vele mensen die het
relaties te onderhouden)
aanbieden bij het ordenen van vragen
Leger des Heils in hun testament hebben
digitale media (landingspagina’s,
en wensen. Het Leger des Heils heeft
opgenomen. Door het actief werven van
acties op internet om bezoek voor
hierin een unieke positie en is in staat
nieuwe contacten is de verwachting dat
4 Leger des Heils streeft ernaar om een toppositie in de bekendheid en waardering bij potentiële donateurs in te nemen als actief fondsenwervend goed doel.
Ontwikkeling donateurbestand Dankzij donateurs kan het Leger des Heils nieuwe activiteiten ontwikkelen die aansluiten bij de behoeften van medemensen zonder helper. De gehanteerde directmarketingstrategie stoelt daarom op drie pijlers: - het werven van nieuwe donateurs - het behouden van bestaande donateurs - het ‘opwaarderen’ van bestaande donateurs Met het vernieuwde fondsenwerfbeleid is tevens de definitie van een donateur aangepast. Het gevolg daarvan is dat nieuwe tellingen niet te vergelijken zijn met de aantallen die in eerdere jaarverslagen zijn opgenomen. Voorheen werden alle donateurs die in de voorde inkomsten uit nalatenschappen de
vernieuwde fondsenwerfbeleid, waar-
gaande vijf jaar tenminste één keer een
komende jaren zullen stijgen. Vanuit
over al eerder is gesproken.
gift hebben gegeven, bij elkaar opgeteld. Nu wordt onderscheid gemaakt tussen
fondsenwervend oogpunt is dat ook het doel, maar de welgemeende, warme
Een ander onderzoek dat het Leger des
actieve en inactieve donateurs. Actieve
aandacht voor de hulpbehoevende mens
Heils gebruikt is Charicom, van onder-
donateurs worden benaderd met een
blijft onverminderd belangrijk.
zoeksbureau Heliview. Dit meet twee
regulier programma met themamailin-
keer per jaar onder meer de bekendheid
gen. Voor inactieve donateurs is er een
Bekendheid en waardering
van goede doelen. Uit dit onderzoek
apart ‘reactiveringsprogramma’, dat
Het Leger des Heils neemt deel aan een
komt naar voren dat de spontane
erop gericht is om inactieve donateurs
aantal marktonderzoeken die zich speci-
naamsbekendheid van het Leger des
tot actieve donateurs te maken.
fiek op goede doelen richten.
Heils bij het Nederlandse publiek laag
De Charibarometer, van onderzoeks-
is (<1%). Dit betekent dat maar weinig
Volgens deze nieuwe werkwijze telde het
bureau Mediad, onderzoekt jaarlijks de
Nederlanders de naam van het Leger
Leger des Heils 207.127 actieve dona-
bekendheid en waardering van goede
des Heils als goed doel spontaan benoe-
teurs en 265.397 inactieve donateurs. In
doelen bij het Nederlandse publiek. De
men. De geholpen bekendheid van het
totaal dus 472.524. Het jaar 2010 laat een
laatste jaren varieert de score tussen
Leger des Heils scoort echter meer dan
positieve ontwikkeling zien in het dona-
plaats tien en plaats twaalf op de rang-
95%. Dat wil zeggen dat verreweg de
teurbestand, 229.795 actieve donateurs
lijst. Het Leger des Heils zakt niet weg.
meeste Nederlanders het Leger des Heils
en 257.173 inactieve donateurs. Het totaal
Dit zal mede het effect zijn van het
wel degelijk van naam kennen. Het
komt daarmee op 486.968 donateurs.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
83
Verantwoording aan donateurs
zichtbaar. Als interne norm kosten
& Gezondheidszorg werkt met het
Het Leger des Heils is voor een
eigen fondsenwerving hanteert het
kwaliteitssysteem van de Stichting
belangrijk deel van haar inkom-
Leger des Heils een maximum van
Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling
sten uit fondsenwerving afhankelijk
19,8%. Overigens stelt het CBF een
in de Zorg (HKZ), waarvoor zij sinds
van het Nederlandse publiek. In de
maximum kostennorm van 25%.
2007 is gecertificeerd. Daarnaast is deze stichting het gewend om voor
themamailingen wordt op aanspre-
84
kende wijze aandacht besteed aan de
Bestedingen uit fondsenwerving
een breed scala aan subsidiegevers
vele manieren waarop de organi-
Het bestuur van de Stichting Leger
kwalitatief hoogwaardige projecten
satie strijdt voor een menswaardig
des Heils Fondsenwerving stelt
aan te vragen, uit te voeren en te
bestaan. Daarnaast zijn er specifie-
fondsen ter beschikking aan uitvoe-
verantwoorden.
ke mailactiviteiten, die uitsluitend
rende entiteiten binnen het Leger
bedoeld zijn om donateurs te infor-
des Heils in Nederland. Voor de
Toelichting fondsenwervende
meren over het werk van het Leger
vaststelling en toetsing van de bijho-
activiteiten
des Heils en verantwoording af te
rende doelstellingen zijn de besturen
leggen over de besteding van gelden.
van deze uitvoerende entiteiten zelf
n Collectes kerstfeestvieringen
Elk jaar ontvangen alle actieve dona-
verantwoordelijk. De belangrijkste
Elk jaar houden korpsen van het
teurs een verkort jaarverslag met
bestedingen vinden plaats binnen de
Leger des Heils plaatselijke kerstpot-
daarin de belangrijkste gegevens van
Stichting Leger des Heils Welzijns-
tenacties en/of kerstcollecten ten
het afgelopen jaar.
en Gezondheidszorg en de afdeling
behoeve van hun kerstvieringen. In
Internationale Ontwikkeling &
beginsel worden de inkomsten hieruit
Inkomsten uit en kosten
Samenwerking (IOS) van het
hetzelfde jaar besteed. Een korps mag
fondsenwerving
Kerkgenootschap Leger des Heils.
echter een financiële reserve vormen tot maximaal drie maal het bedrag
Het totaal van de inkomsten uit eigen fondsenwerving bedroeg in
Het bestuur van de stichting Leger
van de jaarlijkse kerstbegroting.
2010 € 25,3 miljoen (2009 € 23,2
des Heils Fondsenwerving toetst in
Eventuele extra middelen worden op
miljoen). Het percentage voor kosten
haar vergaderingen de bestedin-
centraal niveau beheerd en beschik-
eigen fondsenwerving bedraagt in
gen en financieringen op kwaliteit,
baar gesteld voor besteding met het
2010 12,3%. In 2009 bedroeg het
haalbaarheid en relevantie. Deze
oormerk ‘kerstvieringen’.
kostenpercentage 12,9%.
toetsing vindt plaats op basis van
De netto-inkomsten uit fondsenwer-
het projectoverzicht en de projectbe-
ving zijn gestegen ten opzichte van
schrijvingen zoals deze bij wijze van
2009. Dit is er grotendeels te danken
aanvraag ingediend worden.
In 2010 is gestart met het opzetten
dat de ingezette revitalisering van
De uitvoerende entiteiten zelf hante-
van een nieuwe landelijke huis-aan-
de fondsenwerving per 2008 zijn
ren erkende kwaliteitssystemen om
huiscollecte. Het lidmaatschap van de
vruchten begint af te werpen. De
een verantwoorde besteding van
stichting Collecteplan is aangevraagd
gepleegde investeringen beginnen te
fondsen te waarborgen. De projec-
en verkregen. Per 2012 heeft het
renderen. Dat is heel goed zichtbaar
ten die de afdeling IOS indient, zijn
Leger des Heils weer een vaste plaats
bij opbrengsten van donateurs. Ook
vooraf getoetst binnen de kaders
op het landelijk collecterooster. In
de opbrengsten uit nalatenschappen
van het Project Cycle Management
2010 is veel tijd en aandacht besteed
zijn gestegen.
System (CPMS) door International
aan het ondersteunen van de bestaan-
Het percentage kosten eigen fond-
Project Development Services
de lokale collectes die veelal in het
senwerving ontwikkelt zich goed.
(IPDS), een afdeling van het
teken staan van kerstvieringen (zie
De investeringen van de laatste jaren
Internationale Hoofdkwartier van
hierboven). In de nieuwe organisatie
hadden tot gevolg dat het steeg,
het Leger des Heils in Londen,. De
wordt deze doelstelling verbreed naar
maar in 2010 is weer een daling
Stichting Leger des Heils Welzijns-
sociaal-maatschappelijke activiteiten.
n L andelijke huis-aanhuiscollecte
4
85
Naast een fondsenwervende doelstelling heeft de nieuwe collecte ook
n Inkomsten uit donaties via incassomachtigingen
vast bedrag te schenken. Dit is voor beide partijen interessant. Het Leger
tot doel om als Leger des Heils weer
Het Leger des Heils streeft ernaar zo
des Heils heeft een harde toezegging
zichtbaar en herkenbaar te zijn voor
veel mogelijk donateurs op automa-
voor meerdere jaren en de donateur
het publiek en om nieuwe contacten
tische incasso te krijgen. De werving
heeft een serieuze aftrekpost op zijn
te leggen met het publiek.
hiervoor vindt voornamelijk plaats
aangifte inkomstenbelasting. Sinds
via telemarketing. Hierbij worden
2009 vindt actieve werving hiervoor
drie beltrajecten onderscheiden:
plaats. Het blijkt dat donateurs het
acceptgirodonateurs, inactieve dona-
prettig vinden om vrijblijvend advies
Onder deze noemer vallen themamai-
teurs en nieuwe donateurs. Het doel
te krijgen over hoe hun donatie voor
lings, prospectmailings en mailings
is steeds gelijk: incidentele dona-
het Leger en henzelf nog meer voor-
om inactieve donateurs op te roepen
teurs bewegen om donateur met
delen kan hebben.
weer te gaan doneren. In het verleden
incassomachtiging te worden.
n Inkomsten uit donaties via directmailacties
werden jaarlijks vier standaardmai-
n G iften
lings met een vaste adresselectie
n Schenkingen
Dit zijn giften van particulieren,
verzonden. In 2010 ging het om
Door middel van een schenkingsakte
bedrijven en vermogensfondsen.
zeventien mailings met verschillende
kan een donateur zich verbinden om
Voor de laatste categorie geldt dat
doelgroepen en mailpacks.
gedurende minimaal vijf jaar een
deze uitsluitend op specifieke projec-
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Niemand
Niemand heeft schulden.
Niemand
Niemand heeft een verbroken relatie. Niemand wordt misbruikt.
Niemand drinkt teveel alcohol.
Niemand laat zijn huis vervuilen.
Niemand heeft een angststoornis. Niemand komt in aanraking met Justitie. Niemand twijfelt aan de zin van het leven. Niemand wordt ooit uit huis gezet.
18.000
Niemand loopt dus het risico om
*
mensen waren vorig jaar dakloos
dakloos te worden
*bron: CBS
Daklozen zijn Niemand? 0861 opm kaart_v04.indd 2
29-04-11 09:48
86
ten worden toegekend na een soms
n Bijdrage uit de kleding-
Nederlandse overheid ligt bij het
complex aanvraagtraject. Giften in
inzameling door Leger
Leger des Heils in Nederland, die
des Heils ReShare BV
daartoe passende werkafspraken met
natura worden zoveel mogelijk gekapitaliseerd in het jaar van ontvangst.
Leger des Heils ReShare BV stelt
haar zusterorganisaties in de betref-
jaarlijks een vast bedrag per kilo-
fende landen heeft gemaakt.
n N alatenschappen
gram ingezamelde kleding ter
Inkomsten uit nalatenschappen zijn
beschikking aan hulpverlening door
Gedragscode
moeilijk te voorspellen. De uitkomst
het Leger des Heils. In 2009 ging het
Het Leger des Heils stelt hoge eisen
in 2010 zit boven het driejaarge-
om vijf eurocent per ingezamelde
aan de wijze waarop en de intensiteit
middelde. Dit was in 2009 ook al
kilo kleding. Voor 2010 is deze even-
waarmee fondsen geworven worden.
het geval. De tijd zal leren of dit
eens vastgesteld op vijf eurocent per
De afdeling Fondsenwerving &
eenmalige uitschieters zijn of een
kilogram.
Marketing houdt zich dan ook aan
structurele toename. De acties op het terrein van werving blijven noodzakelijk om structureel meer
de gedragscode voor fondsenwervers
n S ubsidie ontwikkelingssamenwerking
van het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers. Belangrijke
inkomsten uit nalatenschappen te
De minister voor Ontwikkelings-
elementen uit deze gedragscode zijn:
verkrijgen. De resultaten hiervan
samenwerking heeft bij
•
zullen pas op middellange termijn
beschikking d.d. 29 september
zichtbaar zijn. De opbrengsten
2006 ingestemd met een programma
worden verantwoord in het jaar
voor speciaal onderwijs 2007-2010
waarin de omvang betrouwbaar
(‘Flexible Education Opportunities’)
kan worden vastgesteld. Pas in het
in de landen Brazilië, Honduras en
jaar waarin de nalatenschap daad-
Colombia. De subsidie bedraagt
werkelijk ontvangen is, wordt deze
maximaal € 2,1 miljoen. De
toegedeeld aan de doelstelling.
verantwoordelijkheid jegens de
Respect voor privacy en keuzevrijheid van de donateur;
•
Het publiek vertrouwen mag niet beschaamd worden;
•
Naleving van Nederlandse weten regelgeving;
• •
Geen persoonlijk winstbejag; Verstrekking van alle relevante informatie aan het publiek.
4 Tevens is het Leger des Heils lid van
Onderdeel van het kwaliteitsbe-
dit tijdsbestek onverhoopt niet kan
de Vereniging van Fondsenwervende
leid van de stichting Leger des Heils
worden behandeld, ontvangt de
Instellingen (VFI) en is als zodanig
Fondsenwerving is een heldere
klager zo spoedig mogelijk infor-
gehouden aan de afspraken en
klachtenprocedure. Een klacht is
matie over verwachte werkwijze en
besluiten die binnen de VFI zijn
een uiting van ontevredenheid die
tijdsduur van de afhandeling.
genomen. Een onderdeel daarvan
voortkomt uit een verschil tussen
is de Code Wijffels, een code voor
ervaring en verwachting. Vragen en
In 2010 zijn 2,5 miljoen mailpacks
goed bestuur die geïntegreerd is
opmerkingen zijn in beginsel geen
verspreid, 1,5 miljoen aan actieve
in de nieuwe richtlijn 650 van het
klachten. Toch kan de oorsprong van
donateurs en 1 miljoen aan poten-
CBF-Keur.
de vraag of opmerking in teleurstel-
tiële donateurs. In totaal zijn 205
ling of ontevredenheid liggen. In dit
klachten geregistreerd. De registra-
Kwaliteit en klachten-
soort situaties is het van belang om
tie betreft schriftelijke klachten en
verantwoording
door te vragen en de vraag eventueel
klachten via e-mail. Van deze klach-
Het Leger des Heils heeft kwaliteit,
als klacht te behandelen. De klach-
ten hadden 56 klachten (ca. 27%)
betrouwbaarheid en transparantie
tenprocedure waarover de stichting
betrekking op het versturen van een
hoog in het vaandel staan. Stichting
Leger des Heils Fondsenwerving
attentie bij de mailberichten. Veelal
Leger des Heils Fondsenwerving
beschikt is in 2008 geactualiseerd.
was de klacht dat het meesturen van
beschikt over het CBF-keurmerk en
Klachten die binnenkomen, worden
een attentie voor de donateur niet
is sinds vele jaren actief lid van de
centraal gedocumenteerd in een
noodzakelijk is en dat deze kosten
Vereniging van Fondsenwervende
klachtenregister. De binnengekomen
beter besteed kunnen worden aan de
Instellingen (VFI). De door VFI
klachten worden periodiek geanaly-
projecten.
ontwikkelde gedragscode, en de
seerd, opgevolgd en gerapporteerd
daarbij behorende uitgangspun-
aan de directie.
De overige 149 klachten waren zeer
ten, worden door het Leger des
Zo nodig wordt het beleid bijge-
divers van karakter en lopen uiteen
Heils gehanteerd bij al haar fond-
steld en worden procedures, indien
van klachten over bejegening bij tele-
senwervende activiteiten. De VFI
noodzakelijk, aangescherpt. In de
marketing tot aan bezwaren over het
lidinstellingen stellen dat hun
klachtenprocedure is vastgelegd
vestigen van voorzieningen van het
handelen dient te worden bepaald
dat een klacht uiterlijk binnen twee
Leger des Heils in de directe woon-
door een aantal leidende beginse-
weken na ontvangst van de klacht in
omgeving van de donateur of over de
len, zogenaamde basiswaarden:
behandeling moet worden genomen
keuze van de postleverancier. Het gaat
respect, openheid, betrouwbaarheid
en dat de doorlooptijd van een
hier echter om zeer geringe aantal-
en kwaliteit.
klacht nooit langer dan een maand
len die het niet rechtvaardigen om het
mag zijn. Indien de klacht binnen
beleid daarop actief bij te stellen.
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
87
Eigen duurzame koffie uit Indonesië “Dominee en handelsman, maar dan netjes” Koffie, koffie, lekker bakkie koffie! 50.000 kilo gaat er jaarlijks doorheen bij de
betalen we soms wel twee keer het
Egber t
in
fairtrade minimum. Kwaliteit is wat
2008 voor de uitdaging om
waard.” En dat past goed in de strate-
Oostra
stond
de inkoop, onder andere van koffie,
gie van het Leger des Heils.
centraler en efficiënter te regelen.
Ook Harm Slomp en Egbert Oostra
Vervolgens sprak hij hierover met
maken hun opwachting in de proeve-
Heils. Zoveel koffie, daar
kadet Harm Slomp. Hij is de finan-
rij. Aan de tafel tussen de kopjes en
moeten we iets mee. En zo
cieel secretaris van het Leger des
de bonen vertellen zij hun verhaal over
Heils en verantwoordelijk voor de
de ophanden zijnde samenwerking
ontstond er afgelopen jaar
afdeling Internationale Ontwikkeling
met Menno Simons. Want hoe zet het
& Samenwerking. Al brainstormend
Leger des Heils in Indonesië een ren-
een avontuurlijk plan: waarom
kwamen zij er achter dat het Leger op
dabele koffieplantage op? Harm Slomp
Sulawesi, Indonesië, nog 200 hectare
is eerlijk: “Koffieplanten is natuurlijk
aan verwaarloosde en overwoekerde
niet onze core business. Maar wij zien
verbouwen? Komt niet alleen
koffieplantages in eigendom had.
wel een heleboel arme boeren en
dat ‘bakkie troost’ hier goed
Egbert: “Dus waarom zouden we niet
200 hectare braakliggend terrein op
de koffie direct van de bron betrek-
Sulawesi. Die grond is er gewoon. Er
terecht, maar krijgen de
ken?” Harm Slomp las even later in het
hoeft dus ook geen regenwoud voor
boeren daar ook gewoon geld
Financieel Dagblad een artikel over de
gekapt te worden.”
duurzame koffiebrander en -handelaar
Het idee is aan alle kanten duurzaam,
Menno Simons. Het cirkeltje was rond.
maar de uitvoering is een tweede.
vestigingen van het Leger des
niet onze eigen koffie
88
H
oofd Inkoop & Aanbesteding
voor hun waar.
Harm: “We hebben al iemand van de Ideeën In
kof fieproeverij
Universiteit van Wageningen in de arm Trabocca
in
genomen om ons daarbij te helpen. De
Amsterdam staan de kopjes met koffie
bedoeling is in ieder geval dat er deels
uit alle windstreken nog op tafel. Zojuist
herplant gaat plaatsvinden en dat er
is er een proeverij geweest voor inko-
uiteindelijk weer een gezonde koffie-
pers van horecabedrijven. Eigenaar
plantage opgestart wordt.”
Menno Simons laat enkele soorten
Menno Simons heeft hiervoor de com-
proeven: van koffie die naar zoethout
merciële ervaring in huis. “Je hebt de
smaakt tot een straffe bak met een,
ideologie van eerlijke handel aan de
overigens niet onaangename, stalgeur.
ene kant maar aan de andere kant
Alle uitersten in smaken en geuren
heeft het geen zin om de boel kunst-
zijn hier vertegenwoordigd. Tegen de
matig in de lucht te houden. Het moet
wanden staan rekken met tientallen
wel echt voldoende voor de boeren op
koffiemonsters uit alle werelddelen en
gaan brengen.” En daarbij heeft Menno
ook hangt er een landkaart aan de
ook de infrastructuur; de pakhuizen en
muur van de koffiebakermat: Ethiopië.
de branderij.
Menno doet alleen in dit land al zaken met meer dan 45.000 lokale koffie-
Verloren generatie
boeren. Maar dan wel op een eerlijke
De koffie zal in eerste instantie voor
manier en bij voorkeur met biologische
eigen gebruik binnen de vestigingen
koffie. “Afhankelijk van de kwaliteit
van het Leger des Heils zijn. Egbert:
4
89
“Het is daarnaast ook een goed com-
eten om niet dood te gaan, maar daar
zal het Leger alles opzetten en onder-
municatiemiddel. En we zijn bezig
is het ook mee gezegd.”
steunen. Daarna moeten de plantages
met het opzetten van een commer-
Het Leger des Heils is al lange tijd op
zichzelf bedruipen. Het idee is dat de
ciële 50-50 Fashion Store met een
Sulawesi aanwezig, maar veel gebieden
boeren zelf een stukje grond huren
horecasectie in Maastricht. Daar kan
zijn zeer ontoegankelijk. “De dichtst-
en daarop hun koffie verbouwen.”
ook prima een product als onze koffie
bijzijnde zandweg is voor de mensen
Voor hen is deze eerlijke benadering
worden verkocht. Verder hebben we
soms wel twee dagen lopen. Wel
overigens nog een ver-van-mijn-bed-
voorzichtige contacten met een groot-
hebben we er al een radiozender. Die
show. “We zijn met de boeren gaan
handel.” Kortom: genoeg ideeën.
zendt bijvoorbeeld tips uit over hygiëne,
praten en ze keken ons aan alsof ze
Natuurlijk is eigen koffie voor het Leger
maar ook de laatste koffieprijzen. Zo
een vliegende schotel zagen landen.
des Heils leuk, maar het ‘allerleukst’ is
weten de boeren in de bergen in ieder
Eerlijke prijzen en biologische teelt in
het voor de boeren ter plaatse. Harm:
geval wat ze aan de koffiehandelaren
de toekomst; alsof we het over kernfy-
“We schakelen hiermee de tussenhan-
moeten vragen.” Hij vervolgt: “Als ze nu
sica hadden. Toch is het mogelijk.” Hij
del uit en dat scheelt al gauw 20% in
genoeg gaan verdienen om hun kinde-
voegt er aan toe: “Hebben we einde-
opbrengst. Dat geld kan direct naar
ren naar school te laten gaan, dan zou
lijk de kans om sinds de VOC hier iets
de boeren.” En Harm weet hoe hard
er hier echt iets doorbroken worden.” En
goeds te doen. Dominee en handels-
ze dat nodig hebben. “Ik ben daar zelf
er is heel wat mogelijk met eerlijke kof-
man, maar dan netjes.”
geweest. Er wonen in het gebied, ver-
fieprijzen weet Menno: “Ik ken dorpen
En wat met koffie kan, kan ook met
spreid over een bergwand, zo’n 2000
in Ethiopië waar bijvoorbeeld dankzij
andere producten. In de buurt, bij de
mensen. Verder zijn er geen voorzie-
betere koffieprijzen stroom is aange-
boeren. De lijnen kunnen wat Egbert
ningen. Kinderen die daar worden
legd. Dat maakt al zoveel verschil.”
betreft nog veel korter: “We zitten in
geboren, zijn eigenlijk een verloren
123 landen, waarvan tweederde ont-
generatie. Die gaan gewoon honderd
Netjes
wikkelingslanden. Waarom elkaar niet
meter verderop een hutje bouwen om
Hopelijk komt het ook zover in
versterken?”
daar arm te worden. Er is genoeg te
Sulawesi. Harm: “De eerste drie jaar
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Beleggingsbeleid De Stichting Leger des Heils beheert het belegde vermogen voor alle onderdelen en activiteiten van het Leger des Heils in Nederland. Eind 2010 bedroegen de beleggingen € 88 miljoen (eind 2009 was dat € 83 miljoen). de beleggingen van het retraitefonds bedroeg 8,0% (11,5% in 2009). Het rendement op de andere twee microkredietfondsen als onderdeel van de beleggingsportefeuille was weer goed, namelijk 4,9%. Na balansdatum is informatie vanuit SNS Institutional Microcredit Fund II verkregen dat in 2011 sprake is van een verslechterende portefeuille microkredieten die het fondsresultaat 2011 nadelig kan beïnvloeden.
90
Toelichting op het gevoerde beleggingsbeleid in 2010 De TFR heeft in december 2009 een nieuwe richting gekozen die ook extern is gecommuniceerd. De gewijzigde besluitvorming was nood-
H
zakelijk omdat vanuit het publiek et Leger des Heils streeft
bijzonderheden. Ten minste achtmaal
en de media in toenemende mate
naar een maximaal finan-
per jaar worden de beleggingsresul-
negatieve signalen werden geuit over
cieel rendement op haar
taten, duurzaamheidsscreening en
de beleggingsrol van het Leger des
portefeuille, gebaseerd op een defen-
de algemene ontwikkelingen door
Heils. Met name de economische
sieve strategie. In de keuze tussen
de financieel secretaris verantwoord
onzekerheden, de bankencrisis en
financieel rendement en toepassing
aan de Territoriale Financiële Raad.
het verlies aan morele geloofwaar-
van de uitsluitingen wordt ondub-
Het Leger des Heils maakt, naast de
digheid van de grote ondernemingen
belzinnig gekozen voor toepassing
expertise van haar externe vermogens-
maken het beleggen in aandelen voor
van de ethische normen.
beheerders, gebruik van de algemene
het Leger des Heils nu niet mogelijk.
advisering van een extern bureau, IBS
In de afweging is rekening gehouden
De beide vermogensbeheerders
Vermogensbeheer te Amsterdam. Het
met een daling van de gemiddelde
rapporteren maandelijks aan het
beleggingsbeleid is in het voorgaande
inkomsten als gevolg van een nog
Leger des Heils. Ten minste driemaal
verslagjaar geheel herzien.
defensievere beleggingsportefeuille.
geëvalueerd met de vaste interne
Toelichting op het behaalde
De verkoop van de aandelen wordt
financieel deskundigen, aangevuld
beleggingsrendement
merendeel liquide gehouden op
met de externe vermogensbeheer-
Het gerealiseerde beleggings-
rentedragende rekeningen of belegd
ders. Deze evaluatie betreft de
rendement bedroeg 5,1% op de
in kortlopende staatsobligaties. Het
behaalde resultaten, de duurzaam-
beleggingen van de reservepositie
voornemen is om deze gelden (€ 20
heidsscreening, vooruitzichten en de
(9,8% in 2009). Het rendement op
miljoen) in de periode 2011-2013
per jaar wordt het beleggingsbeleid
4 aan te wenden voor financiering van
€ 7 miljoen aan obligaties actief
De verwachting is dat het lange-
onroerend goed voor de eigen hulp-
beheerd. De minimale kwaliteitseis
termijnrendement van de
verleningsactiviteiten. De opbrengst
voor de fondsen in dit deel van de
beleggingsportefeuille door boven-
zal gerelateerd zijn aan de geldende
portefeuille is tenminste A (volgens
genoemde maatregelen daalt van
marktrente voor vastrentende hypo-
S&P en Fitch) of A2 (Moody’s). In
5,6% tot 4,5% per jaar. Het risico
theken.
beginsel zijn bedrijfsobligaties toege-
op hevige jaarlijkse fluctuaties in
staan, waarbij deze mogelijkheid in
het beleggingsrendement is echter
Voor een bedrag ad € 26 miljoen is
2010 niet werd benut.
vrijwel verdwenen. De noodzaak tot
een nominale portefeuille staats-
De huidige portefeuille missiegere-
het vormen en aanhouden van een
obligaties opgezet, bestaande uit
lateerde investeringen ad ruim € 2
schommelfonds voor koersrisico’s
Nederlandse staatsobligaties uit de
miljoen kan worden uitgebreid tot
is daarmee overbodig. De jaarlijkse
bestaande obligatieportefeuille. Het
€ 5 miljoen. Het Leger des Heils heeft
uitdeling van het rendement ten
is de bedoeling om geleidelijk een
haar externe vermogensbeheerders
behoeve van de financiering van de
ladderportefeuille op te bouwen
gevraagd om de mogelijkheden te
(ongesubsidieerde) activiteiten zal
bestaande uit 10 jaarporties van
onderzoeken om actief te beleg-
in lijn liggen met het gerealiseerde
€ 2,6 miljoen vervallend per jaar.
gen in gebieden die rechtstreeks
rendement. De sterke nadruk op
Dit gedeelte van de portefeuille
samenvallen met de doelstellingen
handhaving van de ethische normen
wordt niet op marktwaarde gewaar-
van de organisatie. In 2010 is een
van de portefeuille zal veranderen,
deerd, maar op nominale waarde.
bedrag ad € 500.000 geïnvesteerd
omdat alleen nog wordt belegd in
Deze werkwijze is in lijn met de
in Triodos Microfinance Fund ter
(staats)obligaties. De handhaving
richtlijn 650 en draagt bij aan een
vervanging van een eerdere investe-
blijft onverminderd van kracht voor
stabieler patroon van beleggings-
ring in een vergelijkbaar fonds (SNS
de portefeuille van het retraitefonds.
inkomsten. Slechts in die gevallen
Institutional Microfinance Fund II),
waar geen passende Nederlandse
die gestaag afneemt vanwege aflos-
Externe vermogensbeheerders
staatsobligatie beschikbaar is, kan
singen aan de deelnemers.
Het beheer van de beleggingspor-
worden uitgeweken naar Franse of
Na balansdatum heeft het Leger
tefeuille is opgedragen aan twee
Duitse staatsobligaties.
des Heils gekozen voor deelname
externe vermogensbeheerders:
Het nettorendement op dit deel van
aan de kapitaaluitbreiding van
•
de beleggingsportefeuille is gelijk
de (Afrikaanse) microkrediet-
aan de couponrente minus een
bank Musoni BV. Na bijstorting van
beperkte afslag voor beheerskosten
€ 200.000 is het aandelenbelang in
en bedraagt nu ruim 3,5 %.
Musoni in 2010 licht gestegen van
De keuze voor deze vermogensbe-
Tevens wordt een bedrag ad
7,5% tot ongeveer 8%.
heerders is gebaseerd op historische
Staalbankiers (retraitefonds en missiegerelateerde investeringen)
•
Schretlen & Co (obligaties, incl. de nominale portefeuille)
resultaten van de portefeuilles, de Beleggingen
in miljoenen euro’s Ultimo 2010
kwaliteit van rapportage, duurzaamheidsscreening en beheerskosten. Voor de externe vergelijking van de
Ultimo 2009
beleggingsresultaten wordt gebruik Beleggingen reservepositie - Beleggingen in onroerend goed - Beleggingen in effecten - Liquiditeiten
4,4
4,4
48,2
47,5
12,4
9,6
65,0
61,5
22,9
21,5
gemaakt van de navolgende indices:
•
Vastrentende waarden: EFFAS, Euro Bond Indices Government all
•
Aandelen en beleggingsfondsen: 80% MSCI Europe en 20% MSCI
Beleggingen retraitefonds Totaal
87,9
83,0
World (euro hedged)
•
(Indirect) onroerend goed: EPRA Euro zone net return
jaarverslag Leger Des Heils 2010
91
Beleggingsbeleid retraitefonds
De uitsluitingen zijn van toepassing
beleggingsnormen. De externe
De portefeuilleopzet van het retrai-
als de voor de uitsluiting relevante
vermogensbeheerders hebben in
tefonds is ongewijzigd gebleven en
omzet meer bedraagt dan 5% van
hun mandaat instructie gekregen
gebaseerd op een portefeuillever-
de ondernemingsomzet of als het
om deze signaleringen adequaat
deling van 75% obligaties en 25%
onderdeel in sterke mate bepalend
te verwerken door dat betreffende
aandelen. Het rendement van 8%
kan worden geacht.
fonds te verkopen.
hoger dan de benchmark ad 4,79%
Sedert 2006 heeft het Leger des Heils,
Verkoopmutaties door
bruto. De analyse achter de porte-
in samenwerking met haar externe
toepassing ethisch normen
feuilleverdeling is dat de aard en de
vermogensbeheerders, de periodieke
In 2010 is wederom een drietal
doelstelling van dit interne fonds een
screening van haar effectenporte-
aandelenfondsen (2009: drie
zeker gedeelte aandelenbeleggin-
feuille uitbesteed aan Sustainalitics te
fondsen, 2008: drie fondsen,
gen nodig heeft om op lange termijn
Zeist (voorheen Dutch Sustainability
2007: tien fondsen) gesignaleerd
(indexatie van) de retraite-uitke-
Research). Dit onderzoeksinstituut is
door Sustainalitics als niet over-
ringen te kunnen waarborgen. Het
gespecialiseerd in het verkrijgen en
eenkomstig de door het Leger des
langetermijndoelrendement voor het
toepassen van ethische beoordelin-
Heils gestelde ethische normen.
retraitefonds is onveranderd (5,6%).
gen van ondernemingen en staten.
Vervolgens hebben de externe
De screening door Sustainalytics,
vermogensbeheerders opdracht
Sociaal verantwoord beleggen
ten behoeve van het Leger des Heils,
gekregen om deze fondsen uit de
Het Leger des Heils heeft al vele
is samen te vatten als enerzijds het
Leger des Heils beleggingsportefeuil-
jaren geleden gekozen om haar
effectief bewaken van de ethische
le te verwijderen. Met ingang van
grondbeginselen ook in haar beleg-
uitsluitingen en anderzijds het vermij-
2010 heeft dit uitsluitend betrekking
gingsbeleid zichtbaar te maken. Dit
den van beleggingen in de slechtere
op de beleggingen van het retraite-
leidde ertoe dat geen beleggingen
scorers (op ethisch gebied) in de
fonds. De andere beleggingen zijn
waren toegestaan in wapenindustrie,
betreffende sector. Eind 2010 heeft
immers niet in aandelen of bedrijfs-
alcohol, tabak en pornografie.
de TFR besloten tot een aanscherping
obligaties.
Deze keuzes zijn naderhand uitgebreid
van de ethische normering. Voortaan
tot de navolgende uitsluitinglijst:
wordt positief gekozen uit de 40%
Specifieke verkoopmutaties in 2010:
• • • • •
Tabak;
beste ondernemingen van de sector
Vivendi, Vodafone en Telefonica.
Alcohol;
in plaats van het vermijden van beleg-
Op basis van de beschikbare informa-
Porno en goedkoop amusement;
gen in de 10% slechts presterende
tie concludeert het screeningbureau,
Gokken;
ondernemingen.
dat deze ondernemingen porno-
over 2010 was goed te noemen, ruim
92
• • • •
diensten aanbieden via hun televisie
Wapen- en oorlogsindustrie (incl. toeleveranciers);
Het Leger des Heils ontvangt
betaalkanalen. In geval van Vivendi
Fraude en corruptie;
maandelijks informatie van
is bovendien sprake van een doch-
Kinderarbeid, discriminatie en
Sustainalitics, waarbij inzicht
teronderneming die zelf pornofilms
schending van mensenrechten;
wordt gegeven in het totaalpro-
produceert. Het omzetaandeel van
Ernstige milieudelicten;
fiel van de beleggingsportefeuille,
deze activiteiten is minder dan 5%
Aanwezigheid in ‘gevoelige’
alsmede eventuele signaleringen
van hun totale inkomsten.
landen.
van overschrijding van de ethische
n
4 Activiteiten op het gebied van welzijns- en gezondheidszorg De aanpassingen van het zorgstelsel in Nederland vorderen gestaag. Voor
Om dit ondernemingsrisico te
aanbieders van welzijns- en gezondheidszorg die van veel ‘markten’ thuis
beheersen is het bedrijfsvoerings-
(moeten) zijn, zoals het Leger des Heils, wordt deze herziening aange-
beraad ingesteld en wordt in de
stuurd vanuit verschillende bestuurlijke kaders. Hierdoor ontstaan nieuwe
komende jaren op het terrein van
risico’s met betrekking tot de welzijns- en gezondheidszorg van de organi-
de bedrijfsvoering het programma
satie en komen reeds bestaande risico’s in een ander perspectief te staan.
aangepast. Dit programma bevat de volgende elementen:
n Het risico van markt-
•
werking in de zorg De toenemende marktwerking in
•
•
voortdurende kostprijs(opbouw)
vindt steeds meer achteraf plaats,
analyse van zowel eind- als (in-
dit stelt eisen aan de liquiditeits-
terne) deelproducten;
positie;
de welzijns- en gezondheidszorg maakt het noodzakelijk dat activi-
betaling van geleverde prestaties
•
volledig urenschrijven zowel binnen primaire- als secundaire
de overheid stelt steeds stringen-
teiten van (werkeenheden van) de
ter en dwingender eisen aan de
Stichting Leger des Heils Welzijns- en
registratie en facturering van de
Gezondheidszorg meer gerelateerd
zorg. Dit brengt met zich mee
worden aan de hulpvragen van indivi-
dat de informatiehuishouding bij
(medewerkers zijn inzetbaar op
duele cliënten. Voor veel activiteiten
voortduring hierop moet worden
meerdere afdelingen, voor meer-
wordt alleen nog een vergoeding
aangepast.
dere producten);
ontvangen als er daadwerkelijk indi-
proces;
• •
• •
verbeteren zorgplanning; flexibilisering van personeel
verbeteren informatiehuishouding;
viduele zorg verleend is aan de cliënt
De omvang van dit risico wordt
(dit gebeurt binnen de vooraf afge-
ingeschat op 4% van de exploita-
sproken/geïndiceerde kaders) en deze
tieomvang. Daarmee beloopt de
zorg ook als zodanig is geregistreerd.
geschatte omvang van dit risico
tot kostenefficiency en doorvoe-
Dit heeft de volgende consequenties:
ongeveer € 11 miljoen.
ren van bezuinigingen;
•
interne benchmarking, traceren best-practices;
•
in kaart brengen mogelijkheden
de bekostiging van zorg is (meer) gebaseerd op de geleverde prestatie of het behaalde resultaat. Dit betekent:
-- dat de financiering meer zal gaan plaatsvinden op basis van prestaties in plaats van een vast budget;
-- dat meer onderhandeld dient te worden over de prijs van zorg. Hiervoor is inzicht in de kostprijs van belang;
-- dat het mogelijk moet zijn per product de prijs en kwaliteit te vergelijken;
•
er moet ingespeeld worden op een (meer) fluctuerende vraag. Dit vraagt flexibiliteit met betrekking tot de inzet van mensen en middelen. Een flexibele(re) en efficiënte(re) planning van personeel is noodzakelijk;
jaarverslag Leger Des Heils 2010
93
jaarbasis € 12 miljoen (gebaseerd op de ervaringen in voorgaande jaren). Het Leger des Heils hanteert als uitgangspunt dat wordt aangesloten bij de eerste behoeften van kwetsbare mensen. Derhalve aanvaardt de organisatie vooralsnog dit risico. Wel zal het Leger des Heils zich beijveren om dergelijke neveneffecten van de stelselherziening tijdig te signaleren.
n Het risico van onze positionering Het Leger des Heils wil voor cliënten het hoogst haalbare perspectief bieden (erbij horen in de samenleving). Het bereiken hiervan vraagt meer dan alleen het bieden van zorg en hulp. Het vraagt om een inno94
•
• • •
het opstellen van een kader voor
met een cumulatie van risicofac-
vatieve en ondernemende aanpak.
een doorlopend sociaal plan om
toren en problemen op meerdere
Het vraagt om verbreding van het
(eventuele) personele gevolgen
leefgebieden. Veel activiteiten van
huidige aanbod van het Leger des
van het verlies van opdrachten als
de stichting worden dan ook uitge-
Heils. Het vraagt om een gedrags-
gevolg van marktwerking/aan-
voerd op de grenzen van door de
verandering van de hulpverlener
bestedingen adequaat te kunnen
overheid via regelgeving afgeba-
(sterkere focus op ‘empowerment’
opvangen;
kende financieringssystemen. Het
van cliënten), de organisatie (ruimte
bewaken van de liquiditeitspo-
gaat dan met name om de over-
bieden voor ondernemen, pionie-
sitie;
gangsgebieden tussen WMO - AWBZ
ren) en van de samenleving (ruimte
groei van het weerstandsvermo-
- Zorgverzekeringswet - Forensische
bieden voor kwetsbare mensen,
gen in relatie tot toegenomen
zorg - Reclassering - Wet op de
maatschappelijk ‘geaccepteerd’
ondernemingsrisico;
Jeugdzorg. Tijdens de fase waarin
gedrag). Tegelijkertijd mag deze
gelet op de huidige onzekerheden
elementen van bestaande regelgeving
aanpak er niet toe leiden dat ‘Leger
en risico’s verbonden aan markt-
worden overgeheveld en tegelijker-
des Heils-producten’ door overheid
werking zal worden onderzocht
tijd worden herzien of afgeschaft,
en financiers niet (meer) herkend
in hoeverre het verwerven van
ontstaat het risico dat er ‘gaten vallen’.
worden. In de bedrijfsvoering blijft
meer eigen middelen wenselijk is
Hierdoor wordt niet alleen, al dan niet
het maken van de vertaalslag naar
voor het ontplooien van specifieke
tijdelijk, de toegankelijkheid van hulp
de reguliere zorgmarkt en financie-
Leger des Heils activiteiten voor
en zorg voor cliënten van het Leger
ringssystemen dan ook belangrijk.
kwetsbare mensen waarvoor
des Heils bemoeilijkt, maar blijken
Hiertoe behoort ook het behoud en
vanuit de markt geen aanbod/
geleverde hulp en zorg (achteraf)
onderhouden van (eisen verbonden
financiering beschikbaar is.
niet aan de (nieuwe) formele kaders
aan) de erkenningen en toelatingen.
te voldoen. Met name overschrijding
n Het risico van wijzigingen
van productieafspraken en leve-
Om dit te bewerkstelligen heeft de
in bekostigingssystemen
ring van zorg voordat indicaties zijn
stichting het concept van de Leger
Het Leger des Heils richt zich op
ontvangen zijn het gevolg. Declaratie
des Heils-aanpak geïntroduceerd.
kwetsbare groepen in de samenle-
van de geleverde hulp en zorg is dan
Onderscheidende criteria van het
ving. Deze mensen hebben te maken
niet mogelijk. Dit risico bedraagt op
Leger des Heils ten opzichte van
4 andere zorgaanbieders zijn:
den. Voor huurpanden bestaat het
worden de eigendomsaccommoda-
•
het engagement/partner zijn van
risico dat de huurverplichtingen
ties periodiek extern getaxeerd.
mensen zonder helper, gevoed
geen gelijke tred houden met de
De waarde van het vastgoed is
vanuit de combinatie van chris-
ontwikkeling van de (via de tarie-
onderhevig aan macro-economi-
telijke identiteit/gedrevenheid,
ven) ontvangen vergoedingen/
sche ontwikkelingen. Gegeven de
vasthoudendheid, professionali-
subsidies. Voor de eigendomspanden
huidige kredietcrisis/economische
teit en imago;
geldt dat de (reële) verkoopwaarde
teruggang bestaat het risico voor
het integrale aanbod: het vanuit
lager is of wordt dan de boekwaarde.
het Leger des Heils dat de markt-
•
waarde van het vastgoed lager wordt
verschillende erkenningen/toela-
•
tingen kunnen inzetten van een
Voorzien wordt dat de opbreng-
dan de boekwaarde. Een eventueel
combinatie van vakdisciplines.
sten van de activiteiten, die vanuit
boekverlies manifesteert zich op het
Met een integrale ontschotte
huurpanden worden gedaan, in de
moment dat accommodaties worden
aanpak op alle leefgebieden is de
komende jaren niet zodanig wijzigen
verkocht. Dit risico wordt nu niet
Stichting Leger des Heils Welzijns-
dat niet aan de huurverplichtingen
materieel geacht.
en Gezondheidszorg in staat de
zou kunnen worden voldaan. Om het
situatie van uitsluiting te doorbre-
risico van boekverlies te beheersen
Daarnaast heeft de Stichting
ken en te werken aan een zinvol
wordt op de eigendomspanden ten
Leger des Heils Welzijns- en
perspectief voor cliënten;
laste van de exploitatierekening afge-
Gezondheidszorg een aantal vast-
het specialisme in het omgaan met
schreven.
goedobjecten in eigendom die vallen onder de vergunningplicht WTZi.
complexe gedragsproblemen die vaak oorzaak zijn van uitval uit de
Teneinde de risico’s verbonden aan
In de afgelopen periode is duidelijk
(reguliere) zorg en waar andere
de accommodaties die in gebruik
geworden dat de bekostiging van
zorgaanbieders geen antwoord
zijn ten behoeve van professio-
kapitaallasten van het vastgoed van
meer hebben op de hulpvraag of
nele hulpverlening te beheersen,
zorginstellingen wordt aangepast.
combinatie van gedrag/ziektebeel-
voert DTZ-Zadelhoff jaarlijks bij die
De consequentie is dat risico wordt
den van mensen zonder helper.
accommodaties een audit uit. Verder
gelopen ten aanzien van het kunnen
Om de Leger des Heils-aanpak te faciliteren is een landelijk expertisecentrum opgericht. Het landelijk expertisecentrum Leger des Heils vervult een spilfunctie bij conceptontwikkeling, interne communicatie en trainingen gerelateerd aan de Leger des Heils-aanpak. In financieel opzicht dekken we dit positioneringsrisico (voor 2011 begroot op € 7,4 miljoen) af met Leger des Heils-middelen, gefinancierd vanuit de inkomsten uit eigen fondsenwerving.
n Het risico van vastgoed Voor de uitvoering van onze activiteiten hebben we accommodaties nodig. Zowel aan het huren als aan het bezit hiervan zijn risico’s verbon-
jaarverslag Leger Des Heils 2010
95
realiseren (terugverdienen) van de
mogelijk gelijk te stellen aan het
boekwaarde van investeringen in
restant van de resterende looptijd
deze vastgoedobjecten. De omvang
van de betreffende leningen.
van dit risico is afhankelijk van defi-
Intern in het Leger des Heils zijn stand-
nitieve (politieke) besluitvorming.
by kredietfaciliteiten beschikbaar voor
Het Leger des Heils stelt zich op het
de doelstelling, waarbij de rente wordt
standpunt dat de in het verleden
bepaald bij feitelijk gebruik en dan
verkregen rechten tot nacalculatie,
wordt berekend op basis van de kapi-
bij de overgang dienen te leiden tot
taalrente van dat moment.
een adequate afrekening van eventuele nadelige gevolgen en verwacht
Kerkelijke activiteiten
dat de overheid hiervoor een passende regeling zal treffen.
n Het risico van afnemend
n Het risico van
De belangstelling om religie en
aantal kerkelijke leden financieringskosten
96
spiritualiteit te beleven binnen
Ter financiering van vaste activa
institutionele kaders, zoals bijvoor-
heeft de Stichting Leger des Heils
beeld kerken, neemt af. Het Leger
Welzijns- en Gezondheidszorg
des Heils heeft een eigen cultuur en
vreemd vermogen, in de vorm van
traditie. Dit kan zowel aantrekkelijk
hypothecair krediet, aangetrokken.
als belemmerend zijn voor nieuwe
Deze leningenportefeuille heeft een
leden. De uitdaging voor het kerke-
langdurig karakter. De stichting loopt
lijk werk van het Leger des Heils is
renterisico op de momenten van
dan ook om met behoud van centrale
renteherziening van de opgenomen
waarden en normen, missie en iden-
leningen. Om te bepalen welke rente-
titeit, innovatieve activiteiten te
risico’s in enig jaar gelopen worden,
ontwikkelen die een brug slaan naar
zijn de data van de renteherzienin-
mensen om op een eigentijdse wijze
liteitscriteria voor de korpsen
gen van de hele leningenportefeuille
kerkelijk actief te worden.
(kerkelijke gemeenten);
• •
in kaart gebracht. Overwogen is om
Vaststelling van (nieuwe) kwa-
Ombouw van ruim 10 korpsen
rente-instrumenten als een ‘paraplu’
De afname van het ledenaantal van
over de gehele leningenportefeuille in
het kerkgenootschap is in voor-
te zetten waardoor er een evenwich-
gaande jaren beperkt gebleven tot
tige spreiding in het renterisico zou
ongeveer 2% per jaar. De organi-
kunnen worden bereikt. Hiervan is
satie wil vanuit haar missionaire
echter afgezien omdat dit specifieke
grondslag echter het aantal kerkelijk
de visie naar bv doelgroepen en
beheercapaciteit vergt, en omdat dit
betrokken personen zien groeien.
kernprogramma;
de directe relatie tussen afzonderlijke
Het kerkgenootschap heeft in 2010
vaste activa met de hiervoor aange-
intensief gewerkt om te komen tot
trokken leningen zou verbreken.
een strategieherziening die moet
naar buitenposten en dienstencentra;
•
Samenvoeging van een aantal korpsen tot grotere eenheden;
• •
Inhoudelijke keuzes op basis van
Doelstellingen voor de korte-middellange termijn (2012);
•
Nadruk op “eigenaarschap” door
leiden tot vitalisatie van de kerke-
de lokale leden van de kerkelijke
In huidige financiële markt is de
lijke gemeenten en betere toerusting
gemeente;
rente (nog altijd) laag. Op momen-
van het lokale (vrijwilligers)kader.
ten dat dit mogelijk is wordt bij
De strategieherziening van het kerk-
aangaan van nieuwe rentevastperi-
genootschap concentreert zich op
odes gekozen voor om deze zoveel
een aantal belangrijke keuzes, zoals:
•
Een afname van betaalde stafleden binnen het kerkgenootschap;
•
Werving van nieuwe officieren, gecombineerd met de beweging
4 is mede gericht om de exploitatie van het kerkgenootschap te verbeteren zodat einde 2012 het break-even niveau bereikt wordt. De meerjaren financiële planning is onlangs bijgesteld en het beeld wordt bevestigd dat de gekozen financiële doelstelling van het kerkgenootschap realistisch is.
n Ontwikkelingen retraitefonds Aan Leger des Heils-officieren worden, na het bereiken van de daartoe gestelde leeftijd, retraitetoelagen uitgekeerd. Daarnaast worden ook aanvullende uitkeringen gedaan aan officieren, die voor die datum arbeidsongeschikt zijn geworden. Deze uitkeringen komen ten laste van de voorziening voor retraitetoelagen. De voorziening wordt gevoed vanuit doorbelaste retraitekosten aan de aanstelling van de officieren en door het gerealiseerde beleggingsrendement van de specifieke beleggingen van het retraitefonds. De retraitevoorziening is berewaarbij een groter aantal officie-
maar door kerkelijke (leden)bijdra-
kend op actuariële grondslagen,
ren dan tevoren wordt aangesteld
gen, de opbrengst van tweedehands
maar anders dan bij, normaal in het
in niet-kerkelijke activiteiten van
kleding, beleggingsopbrengsten en
maatschappelijk verkeer voorko-
het Leger des Heils.
een deel van de inkomsten uit nala-
mende, pensioenregelingen is bij het
tenschappen.
Leger des Heils de retraite eenzijdig
Een aantal taakgroepen, bemenst
De jaarlijkse tekorten gedurende de
door de leiding van de organisatie
door zowel officieren, andere
afgelopen jaren (gemiddeld € 3 ½
(Territoriale Financiële Raad of TFR)
beroepskrachten lokaal kader
miljoen) werden steeds afgeboekt
bij te stellen.
hebben in 2010 de plannen verder
van de daarvoor beschikbare reser-
uitgewerkt. De bijgestelde tijdshori-
ves. De vrij beschikbare reserves zijn
De Nederlandsche Bank heeft in
zon is om einde 2011 de planvorming
in 2007 geheel opgebruikt en laat
2008 op basis van door het Leger
gereed te hebben om vervolgens in
eind 2010 een tekort zien van ruim
des Heils overlegde feiten van een
2011 en 2012 de belangrijke omme-
negen miljoen euro.
niet-afdwingbare pensioenrecht-
keer te in het kerkgenootschap
De beschikbare hoeveelheid finan-
regeling en de speciale status van
bewerkstelligen.
ciële middelen is toereikend voor
het Officiersverbond, besloten dat
ca. vijf jaar dekking van negatieve
de Pensioenwet niet verplicht van
bedrijfsexploitatie, zonder verdere
toepassing is op her Retraitefonds.
investeringen in gebouwen en inven-
De gemiddelde leeftijd van op retrai-
De kerkelijke activiteiten worden niet
taris. De strategieherziening zoals
te gestelde officieren is ultimo 2010
vanuit overheidsgeld gefinancierd,
beschreven in de vorige paragraaf,
76,2 jaar (vgl. 2009: 76,0 jaar) en
n Structureel dekkingstekort van kerkelijke kosten
jaarverslag Leger Des Heils 2010
97
2010 het besluit genomen ook eind 2011 de ingegane retraitetoelage voor 2012 niet te indexeren. Nu het retraitefonds haar verplichtingen berekent op de nieuwste overlevingstafels is een basispositie bereikt, waarbij volgens de meerjarenplanning van het Leger des Heils in de komende jaren een jaarlijkse verbetering kan optreden van de dekkingsgraad met ruim 1% met als gevolg een dekkingsgraad op een afzienbare periode weer boven de 100% kan uitkomen. Er geldt echter een aantal onzekerheden (levensverwachting, beleggingsrendement, aantal nieuwe officieren). Het Leger des Heils heeft extern advies gevraagd om een aantal scenario’s te presen-
98
teren die zicht moeten geven op de meest waarschijnlijke toekomstverwachting van het retraitefonds. de gemiddelde leeftijd van actieve
ding tussen belegde activa en de
Internationale ontwikkelings-
officieren 54,3 jaar (vgl. 2009: 54,1
benodigde technische voorziening)
samenwerking
jaar).
daalde van 95% naar 91,2% na
Het Leger des Heils heeft in 2010
toepassing van de zwaardere nieuwe
n Financieringsrisico
gereageerd op de maatschap-
overlevingstafels AG 2010-2060,
De inkomsten voor deze activiteiten
pelijke ontwikkeling van de
ondanks een goed beleggingsjaar
komen van het Nederlandse publiek
gemiddeld langere levensduur
(rendement 8%) en de extra kapi-
(direct mail acties, giften en nala-
van de Nederlandse bevolking. Na
taalstorting.
tenschappen). Vanaf 2007 is ook
inwinning van advies bij de externe
Het Leger des Heils streeft naar een
subsidiëring in het kader van het
actuaris is gekozen voor toepassing
dekkingsgraad van 120% voor het
Medefinancieringsstelsel door het
van de nieuwste actuariële tafels
retraitefonds, waarbij dan aan beleg-
Ministerie van Buitenlandse Zaken
van het Actuariële genootschap, de
gingen 20% overwaarde bestaat ten
een belangrijke inkomstenbron. Begin
AG 2010-2060 (gepubliceerd op 30
opzichte van het totaal van de actua-
2011 worden de MFS1-programma’s
augustus 2010). De keuze van deze
rieel berekende verplichtingen. Deze
inhoudelijk geëvalueerd en gerappor-
overlevingstafel leidt in 2010 tot een
overwaarde wordt wenselijk geacht
teerd aan het ministerie.
extra kostenpost van € 2,2 miljoen.
om ruimte te bieden aan risicodek-
De minister heeft gekozen voor
king vanwege beleggen en stijgende
een aangepast financieringsregime
De benodigde technische voorzie-
toelagen ter compensatie van koop-
(MFS2). Het Leger des Heils neemt
ning van het retraitefonds bedraagt
krachtverlies door inflatie.
als lid van Prisma deel aan de zgn.
volgens berekeningen van de actua-
Eind 2010 zijn de ingegane retraite-
ICCO-alliantie. Het betreft hier Leger
ris € 25,7 miljoen (vorig jaar € 23,1
toelagen, net als eind 2009, niet met
des Heils-programma’s in Ghana en
miljoen).
de inflatie gecompenseerd. Gezien
de Democratische Republiek Congo
De dekkingsgraad (d.w.z. verhou-
de financiële situatie is reeds eind
Als gevolg van toegepaste kortin-
4
99
gen in het toekenningsproces is een
Aangezien het de inzet van publieks-
gangsperiode leiden tot hogere
deel van de gewenste ontwikkelings-
gelden vanuit Nederland ten behoeve
organisatiekosten, waarna een
programma’s nu niet door subsidie
van kwetsbare mensen in ontwikke-
groter projectvolume kan zorgen
gefinancierd. Het Leger des Heils
lingslanden betreft, is zorgvuldigheid
voor een nieuw evenwicht.
heeft gekozen om een deel van de
bij iedere stap in de projectopzet,
originele programmaopzet toch
-uitvoering en -rapportage noodza-
n Partnerrisico
doorgang te geven en financiert dat
kelijk. Onjuistheden kunnen snel
Het Leger des Heils werkt vooral
met eigen fondsenwervende inkom-
uitwerking hebben op het imago van
samen met de Leger des Heils-
sten. Dit betreft b.v. projecten in
het Leger des Heils als totaal.
organisaties in de andere landen. Dit
Angola, Bolivia, Colombia, Honduras en Mozambique.
betreft veelal samenwerking waarbij
n Matchingrisico
Nederland financiering en/of techni-
In beginsel zijn de kosten en
sche bijstand inbrengt. In een aantal
n Imagorisico
opbrengsten voor ontwikkelings-
situaties werken Leger des Heils-
De ontwikkelingsprojecten worden
werk in evenwicht, omdat projecten
donorlanden samen om samen een
geïnitieerd en uitgevoerd door
worden gezocht ter grootte van
ontwikkelingsprogramma mogelijk te
lokale afdelingen van het Leger des
de beschikbare inkomsten. Er is
maken.
Heils in de gehele wereld. Ondanks
voor gekozen de kwaliteit van de
Deze intensieve samenwerking
een specifieke kwaliteitsorganisa-
project- en ondersteunende orga-
binnen het wereldwijde netwerk
tie (nationaal en internationaal)
nisatie in Nederland te versterken
The Salvation Army heeft grote voor-
die vanuit meerdere invalshoeken
om beter invulling te kunnen geven
delen, maar tekortkomingen in de
toezicht houdt, is een gestroom-
aan de beoordeling van projectop-
samenwerking leiden daarom niet in
lijnde projectuitvoering niet
zet, monitoring en evaluatie. Deze
alle gevallen tot gewenste of noodza-
gegarandeerd.
kwaliteitskeuze zal in de over-
kelijke verbeteringen.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
100
n Valutarisico
Kledinginzameling
kleding inzamelen dan het jaar ervoor en kon evenzeer niet het
Veel van de projecten worden goedgekeurd en betaald in een andere valuta,
n Marktrisico
begrote volume bereiken. Het risico
vaak de Amerikaanse dollar. Tussen
Historisch gezien kent de opbrengst-
is te bepalen op een deel van de
het moment van goedkeuring en afron-
prijs van gedragen kleding een grillig
vaste kosten en bedraagt ongeveer
ding van het project kan een periode
verloop. Op dit moment ligt de
€ 1 miljoen per jaar.
van enkele jaren liggen, waarin de
marktprijs op een gemiddeld accep-
valutakoers sterk kan fluctueren.
tabel niveau. Een sterke daling van
n Vergunningenrisico
de marktprijs zou de kledinginza-
Vanuit de wetgever en lokale overhe-
Specifiek ter afdekking van het
melonderneming van het Leger des
den wordt kledinginzameling steeds
valutarisico van een meerjarenpro-
Heils verlieslatend kunnen houden.
meer als een afvalinzamelactiviteit
gramma tezamen met het Leger des
Op korte termijn wordt dat risico
beschouwd, die aan vergelijkbare
Heils in Indonesië zijn medio 2008
niet als hoog ingeschat.
normen moet voldoen als de inzame-
termijnaankopen gedaan voor USD
Op het gebied van kledingin-
ling van ander afval (huishoudelijk,
1 ½ miljoen tegen een gemiddelde
zameling is het Leger des Heils
chemisch, etc.).
contante koers ad ca. USD 1,57. De
marktleider in Nederland. Een
Dit heeft onmiskenbaar gevolgen
besteding van deze dollars heeft
dergelijke positie biedt kansen, maar
voor de bedrijfsopzet. Tevens vragen
voor ongeveer de helft plaatsgevon-
creëert ook kwetsbaarheid, omdat er
lokale overheden vaak een financi-
den en besteding van het restant
eerder marktaandeel verloren dan
ële vergoeding voor het verlenen van
wordt verwacht in 2011-2012.
gewonnen kan worden. Dat risico
een vergunning om kleding te mogen
In 2011 zijn aanvullende USD
tekende zich af doordat als gevolg
inzamelen. De kledinginzamelaars in
termijnaankopen gedaan (ca.
van de economische crisis het
Nederland zijn hierover in concur-
€ 1,40) op de exposure van de
publiek terughoudender werd om
rentie met elkaar, omdat anders
projectafspraken van het MFS2-
hun gebruikte kleding af te staan.
inzameling niet mogelijk is.
programma 2011-2016.
Het Leger des Heils kon minder
n
4
Vermogensbeleid Beleid inzake vorming eigen vermogen De belangrijkste activiteiten van
voldoende eigen vermogen aanwe-
Het voldoen aan de regelgeving
het Leger des Heils zijn:
zig is. Dit om te vermijden dat deze
Overeenkomstig de richtlijnen van
•
Sociale en maatschappelijke hulp-
(niet-gesubsidieerde) activiteiten
subsidiërende overheidsorganen en
verlening in Nederland;
worden belast met toekomstige
toezichthoudende instanties, worden
Evangelisatie en pastorale zorg;
rente- en aflossingsverplichtingen.
verschillen tussen de werkelijke
Hergebruik van kleding;
Om in de toekomst gebouwen die
kosten en toegekende subsidiebud-
Internationale ontwikkeling &
gefinancierd zijn met eigen vermo-
getten specifiek gereserveerd voor
samenwerking.
• • •
gen, te kunnen vervangen zonder
de onderscheiden gesubsidieerde
Voor de continuïteit van het uitoe-
daar vreemd vermogen voor te
activiteiten.
fenen van deze activiteiten is eigen
moeten aantrekken, is het noodzake-
vermogen noodzakelijk. De bestu-
lijk dat dit eigen vermogen jaarlijks
Weerstandsvermogen
ren van de onderscheiden juridische
op peil wordt gehouden.
Iedere organisatie kent algemene
entiteiten voeren, gegeven de diver-
en specifieke risico’s. De door het
siteit van activiteiten en de hiermee
Egalisatie van nog niet gereali-
Leger des Heils onderkende risico’s
samenhangende uitgaven en
seerde inkomsten
worden toegelicht in het hoofdstuk
inkomsten, een zelfstandig vermo-
Het Leger des Heils houdt vermo-
“Interne risicoanalyse”. Om risico’s
gensbeleid. In dit beleid speelt de
gen aan ter hoogte van de verwachte
en/of tegenvallers in de bedrijfs-
vaststelling van het benodigde eigen
inkomsten uit nalatenschappen die
voering te kunnen opvangen, moet
vermogen een belangrijke rol.
tot het boekjaar zijn aangemeld,
het Leger des Heils kunnen beschik-
maar nog niet zijn ontvangen. Eerst
ken over een weerstandsvermogen.
De onderkende functies van het
in het jaar van ontvangst, volgt
Het noodzakelijke geachte weer-
eigen vermogen zijn:
beschikbaarstelling ter bekostiging
standsvermogen kent een onder- en
•
van de doelstellingen.
bovengrens en wordt berekend op
Financiering van materiële vaste
basis van twee invalshoeken:
activa;
•
Egalisatie van nog niet gereali-
De fluctuaties in de beleggings-
seerde inkomsten;
inkomsten zijn als gevolg van het
Het voldoen aan de regelgeving;
gewijzigde beleggingsbeleid sterk
overheidsregelgeving
Weerstandsvermogen.
afgenomen. De toedeling van de
Voor de bepaling van de nood-
Op basis van deze onderkende
rente-inkomsten over het belegde
zakelijk geachte omvang wordt
functies is de behoefte aan eigen
vermogen ten gunste van de doel-
voor de via overheidsregeling
vermogen voor het Leger des Heils
stellingen vindt nu geheel plaats
gesubsidieerde activiteiten ge-
als geheel als volgt gedefinieerd:
op basis van de couponrente van
bruikgemaakt van het gewogen
de nominale obligatieportefeuille.
weerstandsvermogen volgens
Financiering van materiële
Enige vorm van vermogen wordt
een externe benchmark (Waar-
vaste activa
nodig geacht om de onzekerheid van
borgfonds voor de Zorgsector).
Vaste activa die ten behoeve van
het financiële rendement te kunnen
Of – indien dit hoger is – 5%,
door de overheid gesubsidieer-
opvangen. Eind 2010 is deze speci-
doch ten hoogste 15% van de
de activiteiten zijn aangetrokken,
fieke reserve van € 795.000,- net
exploitatieomvang van de door
worden in beginsel gefinancierd
groot genoeg om aan de intern bere-
de overheid gesubsidieerde
met vreemd vermogen. Voor niet-
kende minimumgrens te voldoen.
activiteiten, inclusief de ont-
gesubsidieerde activiteiten worden
De bovengrens van deze specifieke
vangsten van hiermee samen-
investeringen in vaste activa eerst
reserve is € 3 miljoen hoger dan de
hangende eigen bijdragen van
dan gedaan, wanneer hiertoe
actuele waarde en de ondergrens.
cliënten.
• •
•
Activiteiten bekostigd via
jaarverslag Leger Des Heils 2010
101
Ontwikkeling weerstandsvermogen
120 100
Miljoen €
80 60 40 20 0 2001
2002
2003
2004
Bovengrens
2005
2006
2007
Beschikbaar
2008
2009
2010
Ondergrens
102
•
Activiteiten niet bekostigd via
een veel groter weerstandsvermogen
bijzondere factoren. De besteding
overheidsregelgeving
kende, zowel als absoluut bedrag als
aan niet-gesubsidieerde activiteiten
Bij het wegvallen van publieke
in verhouding tot het gewenste weer-
kende een aantal eenmalige posten.
inkomsten (niet zijnde over-
standsvermogen. De toename van de
Dit betreft de gecombineerde externe
heidssubsidies) dient het Leger
hulpverleningsactiviteiten vraagt om
bijdrage voor noodhulp en wederop-
des Heils in staat te zijn de
een hoger weerstandsvermogen. Door
bouw na de aardbeving in Haïti (€
niet-gesubsidieerde activiteiten,
de tekorten van het kerkgenootschap
2,0 miljoen) en de aanpassing van
gedurende een periode van drie
is de afgelopen jaren het vermogen
de overlevingstafels van het retraite-
jaren, op een verantwoorde wijze
verminderd. Door die combinatie
fonds voor officieren (€ 2,2 miljoen).
af te bouwen en/of alternatieve
van factoren is behalve de absolute
Tegelijk is het beschikbare weer-
inkomsten te verwerven. De
daling van het weerstandsvermogen
standsvermogen ultimo 2009 met
noodzakelijk geachte hoogte
ook de relatieve weerstandspositie
€ 2,2 miljoen gedaald als gevolg van
van dit weerstandsvermogen is
afgenomen. In 2010 is het weer-
een stelselherziening (toepassing RJ
gesteld op ten minste 1 en ten
standsvermogen afgenomen tot €
271 personeelsvoorzieningen).
hoogste 1,5 maal de niet-gesubsi-
48 miljoen. Het actuele weerstands-
dieerde exploitatiekosten.
vermogen is daarbij € 16 miljoen te
De balansverhoudingen zijn de
laag om aan de door het Leger des
afgelopen jaren op hoofdlijnen
In bijgaand overzicht wordt de bere-
Heils zelf gestelde minimale waarde
echter minder sterk veranderd dan
kening weergegeven van de omvang
te voldoen.
de verslechterde weerstandsfactor doet vermoeden. De verklaring
van het weerstandsvermogen alsmede de hieraan gestelde onder-
De sterke daling in 2010 van de
hiervoor is dat de berekening van
en bovengrens.
weerstandsfactor ten opzichte van
de weerstandsfactor in sterke mate
de ondergrens van 95% tot 74%
bepaald wordt door het exploita-
Conclusies
wordt bepaald door het negatie-
tieresultaat, dat volledig in de post
Bovenstaande grafiek laat zien dat
ve jaarresultaat, de toegenomen
niet-gesubsidieerde activiteiten
het Leger des Heils tien jaar geleden
exploitatieomvang en een aantal
wordt meegewogen.
n
4
Weerstandsvermogen De weerstandsfactor per 31 december 2010 is als volgt:
(bedragen x 1 miljoen euro)
2010
2009
2008
2007
2006
Exploitatieomvang 302,1
278,6
259,9
231,2
214,2
Kosten werving baten
Besteed aan doelstelling (voor aftrek eigen bijdragen)
3,4
3,5
4,0
3,7
2,3
Kosten beheer en administratie
3,2
3,2
–
–
–
10,6
10,2
9,8
9,2
12,3
Totale exploitatieomvang
319,3
295,5
273,7
244,1
228,8
Overheidssubsidies
259,7
246,5
220,4
196,7
178,9
8,8
8,9
8,4
9,0
9,7
268,5
255,4
228,8
205,7
188,6
50,8
40,1
44,9
38,4
40,2
Ondergrens weerstandsvermogen gesubsidieerde activiteiten
13,4
12,8
11,4
10,3
9,4
Ondergrens weerstandsvermogen niet-gesubsidieerde activiteiten
50,8
40,1
44,9
38,4
40,2
Ondergrens weerstandsvermogen
64,2
52,9
56,3
48,7
49,6
Bovengrens weerstandsvermogen gesubsidieerde activiteiten
40,3
35,5
28,8
30,9
28,3
Bovengrens weerstandsvermogen niet-gesubsidieerde activiteiten
76,2
60,2
67,4
57,6
60,3
116,5
95,7
96,2
88,5
88,6
Continuïteitsreserve
10,7
13,9
11,6
14,8
14,1
Overige reserves
75,0
74,6
72,0
81,4
80,8
Directe kosten inzameling en verkoop
Ontvangsten hulpvragers op grond van overheidsregelgeving
Exploitatieomvang gesubsidieerde activiteiten
Saldo exploitatieomvang niet-gesubsidieerde activiteiten
Berekening weerstandsvermogen per 31 december
Bovengrens weerstandsvermogen
Fondsen
24,0
23,7
24,9
24,2
22,9
-61,9
-62,0
-60,7
-58,5
-56,1
Beschikbaar weerstandsvermogen
47,8
50,2
47,8
61,9
61,7
Weerstandsfactor op basis van ondergrens
74%
95%
85%
127%
124%
Weerstandsfactor op basis van bovengrens
41%
52%
50%
70%
70%
Fonds activa
jaarverslag Leger Des Heils 2010
103
Een blik op de toekomst Het jaar 2010 was een roerig jaar met veel uitdaging om de bedrijfsvoering van het Leger des Heils te besturen en tegelijkertijd het vizier scherp te houden op de missie en de doelstellingen. Belangrijke trends van 2010 zullen in 2011 en 104
daarna verder worden ontwikkeld. Hieronder willen we een beeld schetsen van een aantal belangrijke ontwikkelingen.
I
n het hoofdstuk ‘Interne risi-
Werkgelegenheid
coanalyse’, wordt uitgebreid
De onevenwichtigheden in de
weergegeven welke externe en
mondiale economie die tot de
interne factoren van belang zijn voor
kredietcrisis hebben geleid zijn op
het Leger des Heils. Deze kunnen
dit moment zeker niet opgelost.
voor onderdelen van het Leger des
Hoewel de recessie voor naoor-
Heils verschillen, maar hebben over
logse jaren ongekend diep sneed in
het algemeen ook een financiële
de Nederlandse economie, lijken
component.
de negatieve effecten op de werkgelegenheid minder ernstig te zijn
Gemengd financieel beeld
geweest dan eerder door het CPB
De bedrijfsvoering in 2010 liet een
werd verwacht. Toch past hierbij
gemengd financieel beeld zien.
een kanttekening. De verborgen
Sommige onderdelen van het Leger
werkloosheid (bijvoorbeeld onder
des Heils hadden te kampen met
ZZP-ers) is groot. Toch lijkt begin
significante exploitatietekorten. Het
2011 een voorzichtige toename van
kerkgenootschap zag daarentegen
de werkgelegenheid zichtbaar te
een forse afname van het jaarlijkse
worden. De zorgsector is daarbij een
tekort. Het interne retraitefonds voor
van sectoren waar de werkgelegen-
officieren had een (eenmalig) tekort
heid toeneemt.
van bijna € 2 miljoen als gevolg van de keuze van toepassing van de
Sociale uitsluiting
nieuwste overlevingstafels omdat
Zoals ook vorig jaar geschetst,
Nederlanders gemiddeld steeds
betekent de huidige economische
ouder worden.
situatie voor het Leger des Heils
4 dat de kans op sociale uitsluiting
een realistisch beeld van de financi-
23%) en Kerkelijke sociale hulpver-
toeneemt. De groep mensen met
ële effecten van de beleidsplannen
lening (min 33%) wordt met name
problemen zal verder groeien door
zoals die door directies en toezicht-
veroorzaakt door toerekening in
de toenemende werkloosheid en
houdende besturen van het Leger
2010 van het financiële tekort van
minder inkomensgroei respectieve-
des Heils in Nederland zijn goedge-
het retraitefonds voor officieren als
lijk inkomensdaling. Tegelijkertijd
keurd.
gevolg van toepassing van de nieuwste overlevingstafels.
dwingen forse begrotingstekorten de Nederlandse regering, gemeenten
De totale bedrijfskosten zullen met
en provincies tot keuzes. De politiek
€ 5 miljoen (ruim 1,7%) toene-
De baten uit fondsenwerving gaan
kiest nadrukkelijk voor verschuiving
men van € 298 miljoen in 2009 tot
naar verwachting met € 0,7 miljoen
van landelijke en provinciale bekosti-
€ 302 miljoen in 2010. Deze begro-
omhoog terwijl een kostenstijging
ging naar de lagere overheid. Voor
tingstoename is aanzienlijk lager dan
voor fondsenwerving met € 0,2
het Leger des Heils zou dit kunnen
de voorgaande jaren waar sprake
miljoen wordt verwacht. Het voor
beteken dat de overheidsfinanciering
was van een gestage groei van de
2011 begrote percentage kosten
niet per se gelijke tred houdt met
exploitatie van bijna 10% per jaar.
eigen fondsenwerving is 12,7%
de toenemende maatschappelijke
Het Leger des Heils houdt voor de
(12,2% in 2010).
behoefte aan hulpverlening door het
komende jaren rekening met een
Leger des Heils.
consolidatie van de exploitatieom-
Aan de inkomstenkant leidt het
vang op ongeveer het begrote niveau
gewijzigde beleggingsbeleid tot
van 2011 (ongeveer € 300 miljoen).
lagere maar wel minder riskante
Fondsenwerving
105
en beter voorspelbare opbrengsten.
Het Leger des Heils staat in de Nederlandse samenleving niet alleen
In 2011 zal een verdere groei
Voor 2011 gaan wij uit van ca. 3,5%,
voor haar opgaven.
optreden in de Geestelijke
waarbij de interne rendements-
De financiële bijdragen (en anders-
Gezondheidszorg (€ 6,5 miljoen of
doelstelling oorspronkelijk (jaren
zins) door particulieren, bedrijven
+10%) als gevolg van de capaciteits-
2000-2009) 5,6% was.
en fondsen kan niet hoog genoeg
uitbreiding van de RIBW-locaties
worden geprezen. Juist dankzij die
(type Domus en andere opvangplek-
In 2009 is de besluitvorming over
ongeveer 10 procent van de totale
ken voor begeleid wonen). In 2012
de strategieherziening van het
inkomsten is het het Leger des Heils
zou de gewenste capaciteit voor deze
kerkgenootschap afgerond. In de
mogelijk om niet-gesubsidieerde
opvang bereikt kunnen zijn.
periode 2010-2012 zal in een aantal stappen het jaarlijkse verlies van ca.
taken uit te voeren (waaronder ook vaak innovatie in hulpverlening).
In 2010 is een aantal nieuwe
€ 3 miljoen worden teruggebracht
Fondsenwerving heeft de afgelopen
Bij Bosshardt-buursteunpunten
tot nul. Het project, dat niet alleen
jaren nieuwe programma’s gestart
geopend, terwijl ook voor 2011
uit kostendaling bestaat maar ook
om haar activiteiten uit te breiden
een aantal nieuwe vestigingen is
revitaliseringstappen kent, is inmid-
en te verdiepen. In 2010 hebben wij,
voorzien. De post Preventie en maat-
dels op verschillende fronten in
ondanks de economische crisis, meer
schappelijk herstel dekt verder de
uitvoering genomen. Voor 2011 is
ontvangen uit eigen fondsenwerving
voorziene activiteiten inzake maat-
de begroting € 0,7 miljoen negatief.
dan in 2008 en 2009.
schappelijke signalering. Hierdoor
Voor de jaren 2012 en 2013 wordt
stijgt Preventie en maatschappelijk
gerekend op een tekort van ongeveer
herstel met € 5,8 miljoen of 21%.
€ 0,3 miljoen per jaar en vanaf 2014
Begroting 2011
een licht positief exploitatieresul-
De begroting 2011, waarbij de begrotingen van alle onderdelen van het
De daling van de financiële
Leger des Heils in Nederland zijn
exploitatie in 2011 van de kerke-
samengevoegd, is te vinden op blad-
lijke activiteiten, respectievelijk
zijde 107. De begroting 2011 geeft
Evangelisatie en pastorale zorg (min
taat.
n
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Dutch Homeless Cup laat het balletje rollen Het Leger des Heils wil natuurlijk dat niemand buitenspel staat. Dus is het Leger enthousiast supporter van de Dutch Homeless Cup. Ramona Hermes, afdelingsmanager Ambulante Hulpverlening in Utrecht, mocht het Nederlandse damesteam zelfs begeleiden naar de Homeless World Cup 2010 in Brazilië. 106
D
e
Oranjedames
werden
zesde. Helemaal niet slecht. Hopend op nog meer succes, Klein
was een hele traktatie. We speelden
lificatiewedstrijden voor de Homeless
Galgenwaard. “We flyeren bij hulpin-
op het strand van Copacabana, com-
World Cup 2011 in september te Parijs,
stanties en er komen geregeld ‘via via’
pleet met tribunes en vlaggen.” Voor de
weer in volle gang.
nieuwe spelers bij. Ik ken dus ook nog
deelnemers was het, dankzij de spon-
zijn de eerste trainingen voor de kwa-
getraind
in
spor tcomplex
niet iedereen hier.” Ramona kijkt tevre-
soren die het mogelijk maakten, een
Fanatisme
den naar de jongens en meiden in de
onvergetelijke reis.
Ramona, zelf een fervent supporter
zaal. Een man of 20 is er vandaag op
Ghadir (20), een van de ‘Utrecht
van FC Utrecht, is een van de drij-
komen dagen. “Deze mensen hebben
Angels’, vertelt: “Het was de mooiste
vende krachten achter de Utrechtse
vaak van alles aan hun hoofd. Hier
ervaring van mijn leven. Zoveel mensen
teams, waarvan de spelers allemaal
kunnen ze even loskomen daarvan.
uit de hele wereld, die allemaal in het-
op de een of andere manier verbon-
Weg met de gedachten. En fysiek is
zelfde schuitje zaten. Niemand had
den zijn met de opvang of het begeleid
het natuurlijk goed. Ze gaan er beter
vooroordelen naar elkaar. Het was heel
wonen. “Niet dat ik kan voetballen,
uitzien en voelen zich beter.” Ze wijst
bijzonder.” Teamgenoot Ghislaine (27)
maar ik zorg voor vervoer naar wed-
naar een jongen in een zwart trai-
kan dat beamen. Ze voegt daaraan
strijden en voor eten en drinken. Dat
ningspak. “Hij is vorig jaar begonnen
toe: “Het is ook gewoon belangrijk om
soort dingen. De organisatie dus.” Dit
als speler, nu is hij trainer. Het voetbal
andere leuke mensen te ontmoeten.”
jaar zijn er twee herenteams en natuur-
geeft ook zelfvertrouwen.”
Met sommigen heeft ze nog contact.
lijk is er het damesteam, de ‘Utrecht
“Via Facebook.” Maar reis of geen reis:
Angels’, dat Nederland afgelopen jaar
Geaccepteerd
het voetbal op zich doet de meiden al
mocht vertegenwoordigen in Brazilië.
Hoogtepunt vorig jaar was natuurlijk de
goed. Ghadir: “Het is leuk om als team
Elke dinsdag en vrijdag wordt er
trip van de vrouwen naar Brazilië: “Dat
samen te spelen. Ik voel me hier geac-
n “Dit geeft me structuur en routine”
cepteerd en het geeft me structuur en routine.”
n
4
Samengevoegde begroting 2011
(bedragen x 1 miljoen euro)
Begroting 2011
Werkelijk 2010
Toename (afname) €
€
%
Baten uit eigen fondsenwerving Collecten
1,2
0,4
0,8
200,0%
Mailingacties
2,9
4,4
-1,5
-34,1%
Incasso’s
3,1
2,8
0,3
10,7%
Schenkingsakten
0,7
0,6
0,1
16,7%
Giften
2,9
3,2
-0,3
-9,4%
10,0
10,4
-0,4
-3,8%
Verkoop kleding
3,1
2,3
0,8
34,8%
Overige baten uit eigen fondsenwerving
2,1
1,2
0,9
Nalatenschappen
75,0% 2,8%
26,0
25,3
0,7
0,5
2,0
-1,5
269,2
259,7
9,5
3,7%
Baten uit beleggingen
2,9
2,2
0,7
31,8%
Overige baten
5,9
5,8
0,1
1,7%
Som der baten
304,5
295,0
9,5
3,2%
Baten uit acties derden Subsidies van overheden
Besteed aan doelstelling - Maatschappelijke opvang
62,8
65,5
-2,7
- Ouderenzorg en gezondheidszorg
56,0
56,8
1,7
-4,1% 3,0%
- Jeugdzorg
38,0
39,5
-4,0
-10,1%
- Geestelijke gezondheidszorg
71,5
65,0
6,5
10,0%
- Preventie en maatschappelijk herstel
33,6
27,8
5,8
20,9%
- Reclassering
19,8
21,1
-1,3
-6,2%
- Evangelisatie en pastorale zorg
7,8
10,2
-2,4
-23,5% -33,3%
- Kerkelijke sociale hulpverlening
2,8
4,2
-1,4
- Verslavingszorg
6,1
5,6
0,5
8,9%
- Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
4,4
4,9
-0,5
-10,2%
- Voorlichting - Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen cliënten
1,6
1,5
0,1
-8,6
-11,2
2,6
295,8
290,9
-23,2% 4,9
1,7%
Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving
3,3
3,1
0,2
- Kosten gezamenlijke acties
0,0
0,0
0,0
- Kosten acties derden
0,0
0,0
0,0
- Kosten verkrijging subsidies overheden
0,0
0,0
0,0
- Kosten van beleggingen
0,4
0,3
Kosten beheer en administratie Som der lasten Resultaat
6,5%
0,1
33,3%
3,7
3,4
0,3
8,8%
3,0
3,2
-0,2
-6,3%
302,5
297,5
5,0
1,7%
2,0
-2,5
4,5
jaarverslag Leger Des Heils 2010
107
108
5
JAARREKENING
jaarverslag Leger Des Heils 2010
109
110
5
Samengevoegde balans 2010 (bedragen x 1 miljoen euro) 31 december 2010
31 december 2009
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa
I
0,2
0,3
Materiële vaste activa - Grond en gebouwen
II
122,9
123,0
- Inventarissen, containers en auto’s
II
20,7
21,3
- Beleggingen in onroerend goed
III
1,6
1,6 145,2
145,9
IV
0,8
0,5
Bedrijfsvoorraden
V
0,3
0,4
Vorderingen en overlopende activa
VI
29,9
30,1
Financiële vaste activa
Vlottende activa
Effecten Belegd vermogen
VII
48,2
47,5
Retraitefonds
VIII
22,9
21,5
Liquide middelen
IX
Totaal activa
71,1
69,0
29,8
30,3
277,3
276,5
PASSIVA Reserves en fondsen
X
Reserves
XI
- Continuïteitsreserve
XII
10,7
- Bestemmingsreserve door bestuur bepaald
XIII
13,1
12,6
- Reserve financiering activa
XIV
61,9
62,0
13,9
85,7
88,5
Fondsen - Bestemmingsfondsen door derden bepaald
XV
24,0
23,7
109,7
112,2
Voorzieningen
XVI
44,7
39,5
Langlopende schulden
XVII
55,4
67,8
Kortlopende schulden
XVIII
67,5
57,0
277,3
276,5
Totaal passiva
jaarverslag Leger Des Heils 2010
111
Samengevoegde (bedragen x 1 miljoen euro)
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2010
2009
Baten uit eigen fondsenwerving
112
Collecten kerstvieringen
XIX
0,4
0,9
0,4
Mailingacties
XX
4,4
3,8
3,4
Incasso’s
XXI
2,8
2,8
3,0
Schenkingsakten
XXII
0,6
0,5
0,6
Giften
XXIII
3,2
3,2
3,8
Nalatenschappen
XXIV
10,4
9,5
9,2
Verkoop kleding
XXV
2,3
2,8
2,2
Overige baten uit eigen fondsenwerving
XXVI
1,2
0,6
0,6
25,3
24,1
23,2
Baten uit acties derden
XXVII
2,0
0,0
0,0
Subsidies van overheden
XXVIII
259,7
253,0
246,5
Rentebaten en baten uit beleggingen
XXIX
2,2
4,2
6,4
Overige baten
XXX
5,8
6,4
4,1
295,0
287,7
280,2
Som der baten
5
exploitatierekening 2010 (bedragen x 1 miljoen euro)
Besteed aan doelstelling
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2010
2009
XXXI
- Maatschappelijke opvang
65,5
69,7
64,7
- Ouderenzorg en gezondheidszorg
56,8
48,3
50,8
- Jeugdzorg
39,5
41,6
42,3
- Geestelijke gezondheidszorg
65,0
62,5
57,8
- Preventie en maatschappelijk herstel
27,8
26,1
25,2
- Reclassering
21,1
19,4
19,5
- Evangelisatie en pastorale zorg
10,2
8,6
7,0
- Kerkelijke sociale hulpverlening
4,2
3,6
2,7
- Verslavingszorg
5,6
6,0
4,5
- Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
4,9
4,0
2,6
- Voorlichting
1,5
1,9
1,5
-11,2
-11,0
-11,1
- Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen cliënten
290,9
280,7
113 267,5
Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving
XXXII
- Kosten van beleggingen
Kosten beheer en administratie Som der lasten
Resultaat
XXXIII
3,1
3,0
3,0
0,3
0,4
0,5
3,4
3,4
3,5
3,2
3,1
3,2
297,5
287,2
274,2
-2,5
0,5
6,0
Resultaat bestemming Toevoeging (+)/onttrekking(-) aan: - Continuïteitsreserve - Bestemmingsreserve door bestuur bepaald - Reserve activa - Bestemmingsfondsen derden bepaald Totaal resultaat bestemming (per saldo onttrekking v.j. toevoeging)
-3,2 0,5 -0,1 0,3
-2,5
jaarverslag Leger Des Heils 2010
114
Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening is in beginsel opgemaakt op basis van historische kostprijs. De waardering van activa en passiva geschiedt, voorzover niet anders is vermeld, tegen nominale waarde. Richtlijn 650 Fondsenwervende
opbrengst mogen worden gesaldeerd.
andere charitatieve organisaties is
Instellingen
Hiermee wordt de vergelijkbaar-
dan niet meer mogelijk. Na afstem-
Deze jaarrekening is opgesteld
heid tussen goede doelen bemoeilijkt
ming met het CBF heeft het Leger
volgens de bepalingen van de
en heeft de keuze tussen uitbeste-
des Heils besloten om de kostprijs
Richtlijn voor de Jaarverslaggeving
ding en in eigen beheer uitvoeren
(inkoop-, inzamel- en verkoopkosten)
650 Fondsenwervende Instellingen
belangrijke consequenties voor het te
van de kledinginzameling te salderen
zoals deze is uitgebracht door de
presenteren percentage kosten eigen
met de opbrengst kledinginzameling,
Raad voor de Jaarverslaggeving.
fondsenwerving. Daarnaast zijn de
waarbij de marge onder baten eigen
kledinginzamelingsactiviteiten van
fondsenwerving wordt verantwoord.
De richtlijn schrijft met betrekking tot
Leger des Heils, ReShare dusdanig
‘verkoop van artikelen’ voor dat de
van omvang in relatie tot de andere
Samenvoeging
kosten in eigen beheer aangemerkt
fondsenwerfactiviteiten van het Leger
In deze samengevoegde jaarrekening
moeten worden als kosten eigen fond-
des Heils dat het strikt toepassen van
van het Leger des Heils in Nederland
senwerving, terwijl externe kosten
de richtlijn het inzicht zou vermin-
zijn de jaarcijfers uit de jaarrekenin-
voor hetzelfde onderwerp met de
deren. Ook de vergelijkbaarheid met
gen van de volgende entiteiten, ieder
5 geleid door een eigen bestuur, op
zijn, indien nodig, aangepast. De
thodiek voorschrijven, wordt deze
geconsolideerde basis samengevoegd:
grondslagen van waardering en
andere methodiek gevolgd. In een
van resultaatbepaling zijn als volgt
aantal gevallen vindt, overeen-
Kerkgenootschap Leger des Heils,
gewijzigd ten opzichte van het voor-
komstig deze voorschriften, geen
Amsterdam
gaande jaar:
afschrijving plaats. Respectievelijk
Stichting Leger des Heils,
•
Met ingang van boekjaar 2010
zijn de aanschaffingskosten
Amsterdam
worden voorzieningen opge-
verminderd met ontvangen subsidie-
Stichting Leger des Heils Fondsen-
nomen voor beloningen die
bedragen. Beleggingen in onroerend
werving, Amsterdam
plaatsvinden onder voortzetting
goed zijn gewaardeerd tegen actuele
Stichting Leger des Heils Welzijns-
van het dienstverband (jubi-
waarde.
en Gezondheidszorg, Amsterdam
leumuitkeringen) en voor de
Stichting Leger des Heils Dienst-
doorbetaling van loon bij ziekte
n Financiële vaste activa
verlening, Amsterdam
en arbeidsongeschiktheid. Het
Leningen u/g worden gewaard tegen
(Leger des Heils) ReShare BV,
cumulatief effect van de stelsel-
aflossingswaarde.
Almere
wijziging is rechtstreeks verwerkt
• • • • • •
in het eigen vermogen per 31
Bedrijfsvoorraden
december 2009.
De voorraad ingezamelde kleding
Met ingang van boekjaar 2010
wordt gewaardeerd tegen de kosten
zijn afzonderlijke jaarrekenin-
worden passiva uit hoofde van
van inzameling. De overige voor-
gen opgesteld ten behoeve van de
investeringssubsidies en de
raden worden gewaardeerd tegen
verantwoording jegens het bestuur,
voorziening voor oninbare vorde-
aanschaffingswaarde, zo nodig
de subsidiegevers, toezichthou-
ringen ten laste gebracht van de
verminderd met een voorziening
dende organen, werknemers,
betreffende activa, respectievelijk
voor incourant.
hulpvragers, samenleving en leden.
materiële vaste activa en vorde-
Waar vereist zijn deze ingericht
ringen.
Voor het kerkgenootschap, de stichtingen en de vennootschap
•
volgens de specifieke voorschriften van subsidiegevers en/of toezicht-
n Vorderingen en overlopende activa
Waarderingsgrondslagen balans
houdende organen. Om het brede
De vorderingen en overlopende activa worden gewaardeerd tegen nominale
maatschappelijke publiek inzicht
n Immateriële vaste activa
waarde, zo nodig vermindert met een
te geven in alle door het Leger des
De immateriële vaste activa worden
voorziening voor incourantheid.
Heils in Nederland verkregen midde-
gewaardeerd op verkrijgingsprijs,
len en de aanwending ervan, zijn de
verminderd met lineaire afschrij-
n Beleggingen
jaarcijfers uit de eerder genoemde
vingen. De afschrijvingen worden
De aan de beurs genoteerde beleg-
jaarrekeningen onder verantwoor-
berekend op basis van een vast
gingen worden aan het eind van
delijkheid van de Stichting Leger
percentage van de verkrijgingsprijs.
het boekjaar gewaardeerd tegen de
des Heils samengevoegd onder
dan geldende beursnoteringen, met
de methode van consolidatie.
n Materiële vaste activa
uitzondering van een deel van de
Onderlinge vorderingen, schulden
De materiële vaste activa worden
obligatieportefeuille die bewust wordt
en doorbelastingen, respectieve-
gewaardeerd tegen aanschaffings-
aangehouden tot einde looptijd (‘held
lijk overdracht van inkomsten zijn
waarde, vermindert met lineaire
to maturity’). Die obligaties worden
daarbij geëlimineerd.
afschrijvingen bepaald op basis
gewaardeerd op nominale waarde.
van de geschatte economische
Beleggingen in onroerend goed zijn
Stelselwijziging, vergelijking
levensduur. Wanneer richtlijnen of
gewaardeerd tegen actuele waarden.
met het voorgaande boekjaar
voorschriften door derden (bijvoor-
en de begroting
beeld subsidiegevers) zijn gegeven
n Liquide middelen
De cijfers ter vergelijking over 2009
die een andere afschrijvingsme-
De liquide middelen worden opgeno-
jaarverslag Leger Des Heils 2010
115
toegerekend. Overheadkosten worden doorberekend op basis van vastgestelde interne tarieven (tijd, vierkante meter, enzovoort).
n Kosten verkrijging subsidies overheden De kosten voor verkrijging van overheidssubsidies zijn niet apart verantwoord, omdat de subsidievoorwaarden van de diverse overheden geen inzicht vragen in deze kosten. Gezien het feit dat de subsidieinkomsten in omvang de eigen fondsenwerving vele malen overstijgen, is ter voorkoming van extra
116
men tegen nominale waarde. Indien
vermeld, toegerekend aan de periode
kosten, die mogelijk vanuit de fond-
niet anders vermeld, staan deze ter
waarop ze betrekking hebben,
senwervinginkomsten gedekt zouden
vrije beschikking.
uitgaande van historische kosten.
moeten worden, hier geen administra-
Baten en lasten uit voorgaande jaren
tief onderscheid gemaakt en conform
n Voorzieningen
die in dit boekjaar zijn geconstateerd,
de regelgeving van de subsidiënten
Voorzieningen worden gevormd
zijn aan dit boekjaar toegerekend.
als kosten hulpverlening (besteed aan
voor in rechte afdwingbare of
De begrotingsbedragen in de samen-
doelstelling) aangemerkt.
feitelijke verplichtingen die op de
gevoegde staat van baten en lasten
balansdatum bestaan. Het is daarbij
zijn ontleend aan begrotingen die
Kosten beheer en administratie
waarschijnlijk dat een uitstroom
zijn vastgesteld door de besturen van
Met ingang van 2010 is gekozen om
van middelen noodzakelijk is. De
de verschillende entiteiten.
de beheer- en administratiekosten
omvang moet op betrouwbare
die samenhangen met de werving
wijze te schatten zijn. De voorzie-
n Baten uit eigen fondsenwerving
van fondsen en de toekenning van
ningen worden gewaardeerd tegen
De baten uit eigen fondsenwerving
de fondsenwervinginkomsten aan
de contante waarde van de beste
worden verantwoord in het jaar
de uitvoerende onderdelen van het
schatting van de bedragen die nood-
van ontvangst. De opbrengsten uit
Leger des Heils als ook de centrale
zakelijk zijn om de verplichtingen
legaten en nalatenschappen worden
leiding, niet meer toe te rekenen
per balansdatum af te wikkelen. Om
verantwoord in het jaar waarin de
aan de doelstellingsbestedingen
de lasten van groot onderhoud van
omvang betrouwbaar kan worden
en kosten fondsenwerving, maar
gebouwen, installaties en terrei-
vastgesteld. Nalatenschappen die zijn
afzonderlijk te verantwoorden onder
nen gelijkmatig te verdelen over een
belast met vruchtgebruik, worden
kosten beheer en administratie. Het
aantal boekjaren wordt voor deze
niet in de balans opgenomen.
Leger des Heils heeft zich voor de
uitgaven een voorziening gevormd.
totale organisatie als norm gesteld
n Kosten eigen fondsenwerving
dat deze kosten maximaal 5% van de
Waarderingsgrondslagen
Het organiseren van fondsenwer-
‘som der lasten’ mogen bedragen. n
exploitatierekening
vende activiteiten is een specifieke verantwoordelijkheid binnen het
n A lgemeen
Leger des Heils. Aan deze afde-
De baten en lasten zijn, tenzij anders
ling worden alle gemaakte kosten
5
Lastenverdeling
Afschrijving en rente
Verzorgings- en activiteitskosten
Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen
Totaal
9,8
7,1
3,9
3,8
-5,3
60,2
41,4
5,5
2,5
4,0
3,4
-1,8
55,0
- Jeugdzorg
28,4
2,8
2,6
1,1
4,6
-0,3
39,2
- Geestelijke gezondheidszorg
46,7
9,6
3,0
2,3
3,4
-0,9
64,1
- Preventie en maatschappelijk herstel
20,7
2,1
2,7
1,0
1,3
-2,2
25,6
- Reclassering
18,0
1,5
1,5
0,1
0,0
-0,1
21,0
Huisvestingskosten
40,9
- Ouderenzorg en gezondheidszorg
Personeelskosten
- Maatschappelijke opvang
Publiciteit en communicatie
Kantoor- en algemene kosten
(bedragen x 1 miljoen euro)
Besteed aan doelstelling
- Evangelisatie en pastorale zorg
5,0
1,2
2,3
0,7
1,0
-0,5
9,7
- Kerkelijke sociale hulpverlening
2,4
0,4
0,2
0,3
0,9
0,0
4,2
- Verslavingszorg
3,9
0,5
0,3
0,7
0,2
-0,1
5,5
- Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
0,3
0,0
0,2
0,0
4,4
0,0
4,9
0,5
0,1
0,2
0,0
0,0
0,0
1,5
- Kosten eigen fondsenwerving
0,5
0,1
0,6
0,1
1,8
0,0
3,1
- Kosten van beleggingen
0,2
0,0
0,1
0,0
0,0
0,0
0,3
Beheer- en administratiekosten
1,8
0,2
1,1
0,1
0,0
0,0
3,2
- Voorlichting
0,7
117
Werving baten
Totaal 2010
0,7
210,7
33,8
24,4
14,3
24,8
-11,2
297,5
Begroting 2010
1,0
202,7
34,0
21,8
15,6
23,2
-11,1
287,2
Totaal 2009
0,7
191,2
33,4
23,5
13,7
22,8
-11,1
274,2
Bestedingspercentages: Bestedingspercentage baten: Het bestedingspercentage betreft de totale bestedingen aan de doelstellingen in enig jaar uitgedrukt in een percentage van de totale baten in datzelfde baten. Bestedingspercentagen lasten Het bestedingspercentage betreft de totale bestedingen aan de doelstellingen in enig jaar uitgedrukt in een percentage van de totale lasten in datzelfde baten.
Werkelijk 2010
Begroot 2010
Werkelijk 2009
Bestedingspercentage baten
98,6%
97,6%
95,5%
Bestedingspercentage lasten
97,8%
97,7%
97,6%
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Kasstroomoverzicht (bedragen x 1 miljoen euro)
2010
2009
Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatieresultaat
-2,5
6,0
Aanpassing voor: 12,2
10,7
- mutaties in voorzieningen
- afschrijvingen
5,2
0,3
- koersverschillen beleggingen
0,9
5,5 18,3
16,5
Veranderingen in vlottende middelen: - overige vorderingen
0,3
- overige schulden
3,6
118 Kasstroom uit operationele activiteiten
0,1 4,5 3,9
4,6
19,7
27,1
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Saldo investeringen/desinvesteringen (im)materiële vaste activa
-11,7
Saldo investeringen/desinvesteringen beleggingen
-3,0
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-21,0 6,1 -14,7
-14,9
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opname nieuwe leningen Aflossingen Leningen
8,6
0,0
-14,1
-4,0
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-5,5
-4,0
Verandering van de liquide middelen
-0,5
8,2
Stand liquide middelen per 1 januari
30,3
22,1
Stand liquide middelen per 31 december
29,8
30,3
-0,5
8,2
5
Toelichting samengevoegde balans (bedragen x 1 miljoen euro, tenzij anders vermeld)
Vaste activa I
Immateriële vaste activa
(bedragen x 1 miljoen euro)
Bij de overname van de activiteiten van CORO B.V. is in 2004 een goodwill betaald van € 1,0 miljoen. Boekwaarde 31 december 2009
0,3
Afschrijving in 2010
0,1
Boekwaarde 31 december 2010
0,2
Aanschafwaarde
1,0
Cumulatieve afschrijvingen
-0,8
Boekwaarde 31 december 2010
II
0,2
Materiële vaste activa
Boekwaarde 31 december 2009
(bedragen x 1 miljoen euro Grond en
Inventarissen,
gebouwen
containers en auto’s
Totaal
142,1
21,3
Saldo investeringen/desinvesteringen
9,6
4,3
13,9
Afschrijving in 2010
-7,4
-4,9
-12,3
Boekwaarde 31 december 2010
144,3
20,7
165,0
Aanschafwaarde
230,8
51,3
282,1
Cumulatieve afschrijvingen
-86,5
-30,6
-117,1
Boekwaarde 31 december 2010
144,3
20,7
165,0
Investeringssubsidies
-21,4
0,0
-21,4
122,9
20,7
143,6
Boekwaarde 31 december 2010 na aftrek investeringssubsdies
163,4
De afschrijvingspercentages zijn als volgt:
Grond en gebouwen tussen de 0 en 10%
Inventarissen, containers en auto’s tussen de 10 en 33%
Ten behoeve van de leningen ter financiering van de materiële vaste activa is per ultimo 2010 voor € 64 miljoen hypothecaire zekerheid gesteld. III
Beleggingen in onroerend goed
Dit betreft onder andere uit nalatenschappen en schenkingen verkregen panden. Bestaande huurovereenkomsten drukken de opbrengst bij verkoop. Mede om die reden is ervoor gekozen te wachten met de verkoop tot de betreffende panden vrij van huur zijn. In 2010 is er geen onroerend goed aan- of verkocht. IV
Financiële vaste activa
Dit betreft een lening u/g van € 0,5 miljoen aan het Leger des Heils in Portugal. De rente bedraagt 5,6% per jaar. Deze lening is vertrekt onder garantstelling van het Internationale Hoofdkantoor van het Leger des Heils in Londen. Daarnaast zijn met inachtneming van de subsidieregels de boekwaarden van gesloopte onroerende goederen en installaties ad € 0,3 miljoen opgenomen onder de financiële vaste activa. Op deze boekwaarde wordt jaarlijks afgeschreven.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
119
Vlottende activa V Bedrijfsvoorraden: Dit betreft voornamelijk de voorraad Leger des Heils-artikelen (zoals uniformen) en de voorraad ingezamelde kleding. VI
Vorderingen en overlopend activa
(bedragen x 1 miljoen euro) Stand per
Stand per
31 december 2010
31 december 2009
Toegezegde nalatenschappen
7,9
6,2
Debiteuren
1,4
0,8
Rente beleggingen
1,3
1,4
Sociale premies en belastingen
0,2
0,1
Cliëntengelden Subsidies Overige
0,0
0,0
15,5
16,9
3,6
4,7
29,9
30,1
Onder de overige vorderingen zijn vorderingen cliënten opgenomen ten bedrage van € 3,7 miljoen voortvloeiend uit het beheer van cliëntengelden als integraal onderdeel van de hulpverlening. Uit hoofde van de jaarrekeningvereisten is een voorziening getroffen ter
120
grootte van het gehele bedrag. Dit laat onverlet dat het Leger des Heils haar rechten op deze gelden zal uitoefenen. VII
Belegd vermogen Stand per
Aankopen
Verkopen
31 december
Koers-
Stand per
verschillen
31 december 2010
2009 Aandelen in missiegerelateerde
0,8
0,9
0,0
0,0
1,7
Obligaties tegen marktwaarde
20,4
20,5
-20,5
-0,2
20,2
Obligaties tegen nominale waarde
26,3
0,0
0,0
0,0
26,3
47,5
21,4
-20,5
-0,2
48,2
activiteiten
De aandelen betreffen missiegerelateerde investeringen die geen beursnotering kennen.
De obligaties die aangekocht zijn met de intentie aangehouden te worden tot einde looptijd (kerndeel), zijn nominaal gewaardeerd. De marktwaarde van deze nominaal gewaarde obligaties bedraagt per 31 december 2010 € 28,2 miljoen (31 december 2009 € 27,9 miljoen). VIII
Retraitefonds Stand per
Aankopen
Verkopen
31 december
Koers-
Stand per
verschillen
31 december 2010
2009 Aandelen Obligaties tegen marktwaarde Onroerend goed
5,5
3,1
-3,0
0,6
6,2
15,9
8,5
-8,3
0,5
16,6
0,1
0,0
0,0
0,0
0,1
21,5
11,6
-11,3
1,1
22,9
5 IX
Liquide middelen
Dit betreft een kwaliteitsrekening voor cliëntengelden met € 3,6 miljoen (2009: € 3,9 miljoen), direct opeisbare tegoeden bij banken en een gering bedrag aan kasgeld. X
Reserves en fondsen
De besturen van de verschillende entiteiten binnen het Leger des Heils in Nederland voeren een zelfstandig vermogensbeleid.
Verloop reserves en fondsen
(bedragen x 1 miljoen euro) Stand per
Saldo
Stand per
31 december 2009
toevoegingen/
31 december 2010
onttrekkingen Welzijns- en Gezondheidszorg
27,8
-0,8
27,0
Evangelisatie en kerkelijke sociale hulpverlening
48,2
-2,2
46,0
9,8
1,0
10,8
Bedrijfsvoering
15,8
0,4
16,2
Overige
10,6
-0,9
9,7
112,2
-2,5
109,7
Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
XI
Reserves
(bedragen x 1 miljoen euro) Stand per
Saldo
Stand per
31 december 2009
toevoegingen/
31 december 2010
onttrekkingen Continuïteitsreserve
XII
13,9
-3,2
10,7
Bestemmingsreserve door bestuur bepaald
12,6
0,5
13,1
Reserve financiering activa
62,0
-0,1
61,9
88,5
-2,8
85,7
Continuïteitsreserve
De continuïteitsreserve is dat deel van het vermogen waaraan geen bestemming is gegeven. Het dient als weerstandsvermogen om de continuïteit van de hulpverlening zeker te stellen.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
121
XIII
Bestemmingsreserve door bestuur bepaald
(bedragen x 1 miljoen euro)
Deze reserve heeft de volgende functies:
Stand per
Saldo
31 december 2009
toevoegingen/
31 december 2010
onttrekkingen • Egalisatie van de nettowaarde van nalatenschappen, waaraan de erflater geen specifieke bestemming heeft verbonden en die bij het Leger des Heils zijn aangemeld, maar nog niet ontvangen zijn.
5,0
1,5
6,5
• Egalisatie beleggingsopbrengsten met als doel schommelingen in rendementen over meerdere jaren te egaliseren, zoals onder ‘vermogensbeleid’ is toegelicht. • Reserves ten behoeve van specifieke meerjarige projecten.
2,8
-2,6
0,2
4,8
1,6
6,4
0,0
0,0
0,0
12,6
0,5
13,1
• Reservering ten behoeve van de financiering van nieuwe gebouwen en/of grote renovaties van bestaande gebouwen, dan wel nieuwe projecten, waarvoor bestuursbesluiten zijn genomen.
XIV 122
Reserve financiering activa
Dit betreft een reserve ter hoogte van de aanschafkosten van kerkelijke gebouwen en het hoofdkantoor in Almere. Hierdoor kunnen deze gebouwen en eventuele vervangende gebouwen gebruikt blijven zonder rentekosten. XV
Bestemmingsfondsen door derden bepaald Saldo Stand per
toevoegingen/
Stand per
31 december 2009
onttrekkingen
31 december 2010
• Egalisatie subsidietoezeggingen
4,6
-0,2
4,4
• Egalisatie kerstinkomsten en -uitgaven
0,6
-0,1
0,5
17,2
0,6
17,8
1,3
0,0
1,3
23,7
0,3
24,0
Deze fondsen zijn in vier hoofdgroepen te verdelen:
• Fonds van inkomsten waaraan door gever een specifieke bestemming is gegeven • Egalisatie nalatenschappen met door erflater aangegeven specifieke bestemming
Egalisatie subsidietoezeggingen
Overeenkomstig de richtlijnen van overheidsorganen of toezichthoudende instanties zijn verschillen tussen de werkelijke en de toegekende (subsidie)budgetten ten gunste of ten laste van dit fonds gebracht.
Egalisatie kerstinkomsten en -uitgaven
Het verschil tussen de inkomsten en uitgaven ten behoeve van de kerstvieringen wordt ten gunste of ten laste van dit fonds gebracht.
Fonds van inkomsten waaraan door gever een specifieke bestemming is verbonden
Tussen het moment van ontvangst van giften en erfstellingen, en het moment waarop deze daadwerkelijk besteed worden aan het daarvoor aangegeven doel, verloopt altijd enige tijd. Bedragen die aan het einde van het jaar nog niet besteed zijn, worden in dit fonds verantwoord.
Onder dit fonds zijn de volgende Fondsen op Naam opgenomen:
88,9
31,1
0,0
2,5
0,0
33,6
2,9
0,0
0,2
0,0
3,1
31 december 2010
0,0
Stand per
6,6
doelstelling
0,0
Besteed aan
82,3
toedeling
Het ondersteunen van centra voor
Rente- en kosten-
J. en A. Fonds
Stortingen
Doelstelling
31 december 2009
Fonds
(bedragen x duizend euro)
Stand per
5
ouderen in de hospice voor terminale zieken. Roubos-van der
Het scheppen van voorwaarden
Starre Fonds
voor verzorging en begeleiding van ouderen in centra voor ouderenzorg.
Judith en
Het ondersteunen van activiteiten
Adri-Thom
voor palliatieve zorg voor kinderen
Bakkerfonds
in Nederland en Goodwill Centra Amsterdam.
Nieuw Leven
Het ondersteunen van activiteiten op
Fonds
het terrein van jeugdhulpverlening en
123
het faciliteren van de opleiding voor officieren van het Leger des Heils in Rusland. Majoor Alida
Ondersteunen van Leger des
Bosshardt Fonds
Heils-goodwillwerk in Amsterdam,
191,6
0,1
17,9
-27,7
181,9
973,0
44,8
80,1
-94,5
1.003,4
193,9
60,0
13,4
0,0
267,3
1.474,8
104,9
120,7
-122,2
1.578,2
Leger des Heils-evangelisatiewerk in Nederland en het Leger des Heilswerk in ontwikkelingslanden. Nienhuis-Hammer Ondersteunen van de Leger des Fonds
Heils-scoutinggroepen in Nederland.
Egalisatie nalatenschappen waaraan door erflater een specifieke bestemming is verbonden
Hieronder zijn de nettowaarden van bij het Leger des Heils aangemelde nalatenschappen met een specifiek bestemming, welke nog niet ontvangen zijn, verantwoord.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
XVI
Voorzieningen
(bedragen x 1 miljoen euro)
Stand per
Saldo toevoegingen/
Stand per
31 december 2009
onttrekkingen
31 december 2010
Het betreft de volgende voorzieningen: • Retraitetoelagen officieren
23,1
2,6
25,7
• L angdurig zieken
1,3
1,6
2,9
• Jubilea
0,9
0,1
1,0
• Reorganisatie
0,2
0,4
0,6
14,0
0,5
14,5
39,5
5,2
44,7
• O nderhoud
Retraitetoelagen officieren
Aan Leger des Heils-officieren worden, na het bereiken van de daartoe gestelde leeftijd en voor zover er voldoende middelen beschikbaar zijn, retraitetoelagen uitgekeerd. Daarnaast worden aanvullende uitkeringen gedaan aan officieren die arbeidsongeschikt zijn. Deze uitkeringen komen ten laste van de voorziening retraitetoelagen. Gezien de aard van deze voorziening wordt deze separaat belegd. De hoogte van de voorziening is actuarieel berekend.
Langdurig zieken
In de situatie van langdurige ziekte en arbeidsongeschiktheid wordt een voorziening getroffen voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden en officieren. De voorziening is ingeschat op basis van de beloningen van het personeel en officieren dat langer dan een jaar ziek of arbeidsongeschikt is, rekening houdend met 124
het uitkeringspercentage, resterende arbeidsinzetbaarheid en de verzekerde risico’s van arbeidsongeschiktheid. Kosten van ziekte van personeelsleden en officieren korter dan een jaar, worden tot de periodekosten gerekend.
Jubilea
Deze voorziening heeft betrekking op jubileumgratificaties die plaatsvinden onder voortzetting van het dienstverband. De voorziening is, rekening houdend met de blijfkans, ingeschat op basis van het uitkeringspercentage van het salaris, verwachte salarisverhogingen en een disconteringsvoet van 4%.
Reorganisatiekosten
Deze voorziening is gevormd in verband met een reorganisatie bij een van de onderdelen van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg.
Onderhoud
Ter gelijkmatige verdeling van de kosten van onderhoud van gebouwen, installaties en terreinen worden jaarlijks normbedragen als kosten in de resultatenrekening opgenomen. De werkelijke kosten in een boekjaar worden ten laste van de voorziening gebracht. De hoogte van de normbedragen wordt bepaald op grond van de verwachte kosten over een aantal jaren, respectievelijk op basis van de door de subsidiegever verstrekte richtlijnen. XVII
Langlopende schulden
Verschillende financiële en bancaire instellingen hebben leningen verstrekt ter financiering van vaste activa die in gebruik zijn voor activiteiten die in beginsel worden gesubsidieerd door de overheid. Een aantal van deze leningen is verstrekt onder hypothecaire zekerheid, respectievelijk onder borgstelling door gemeente en rijksoverheid. De gemiddelde rentevoet over deze leningen bedraagt 4,7%. Van deze leningen heeft een bedrag van € 40 miljoen een resterende looptijd van langer dan vijf jaar. De aflossingsverplichting op deze leningen in 2011 van € 11,1 miljoen is onder de schulden op korte termijn verantwoord.
XVIII Kortlopende schulden
(bedragen x 1 miljoen euro)
5
Aflossingsverplichtingen
Stand per 31 december 2010
Stand per 31 december 2009
11,1
4,2
Sociale premies en belastingen
9,5
7,6
Cliëntengelden
3,6
3,9
Subsidies
8,0
9,0
Personeelskosten
11,8
10,8
Pensioenpremies
2,2
1,7
17,8
16,3
3,5
3,5
67,5
57,0
Crediteuren Overige schulden en overlopende passiva
Niet in de balans opgenomen verplichtingen Het Leger des Heils is een aantal meerjarige verplichtingen aangegaan. Dit betreft overeenkomsten op het gebied van erfpacht, huur, leasing, catering, ICT-infrastructuur, salarisverwerking, software, verzuimbeleid en dergelijke. Daarnaast zijn bouw- en investeringsopdrachten verstrekt. Aan deze jaarlijkse verplichtingen kan worden voldaan op grond van door de overheid afgegeven subsidietitels of op grond van verwachte inkomsten. Het beheer van gelden van cliënten vormt een onderdeel van onze hulpverlening. De minister van Financiën heeft daartoe op grond van artikel 3.5, vierde lid van de Wet Toezicht Kredietwezen aan het Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg ontheffing verleend van artikel 3.5, eerste lid. In het kader van de belangen die de Wet Toezicht Kredietwezen beoogt te beschermen, is door de ING Bank N.V. in 2001 namens de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg een onherroepelijke en onvoorwaardelijke betalingsgarantie afgegeven aan De Nederlandsche Bank N.V. Deze bankgarantie bedraagt per 31 december 2010 € 6,0 miljoen. De verschillende entiteiten van het Leger des Heils in Nederland vormen een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Dit houdt in dat deze entiteiten aansprakelijk zijn voor elkaars btw-verplichtingen. Het Leger des Heils heeft middels de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking financiële verplichtingen op zich genomen om een aantal specifieke ontwikkelingsprojecten (mede) mogelijk te maken. Ultimo boekjaar 2010 bedroeg het totaal aan projectverplichtingen voor de periode na 2010 een bedrag van € 2,4 miljoen. In geval van verplichtingen in USD zijn deze berekend tegen een valutakoers van 1,35. De financiering van dit bedrag is nagenoeg geheel afgedekt door bestemde reserves- en/of fondsen dan wel toegezegde (subsidie)bijdragen. Tevens heeft het Leger des Heils een niet in de balans opgenomen verplichting tot financiële bijdrage aan het werk van het Leger des Heils in Tsjechië. Deze bijdrage hangt samen met de bijdrage die door de internationale organisatie The Salvation Army aan Tsjechië wordt verstrekt. De reguliere Nederlandse bijdrage vanuit de begroting van de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking bedroeg in 2010 € 0,4 miljoen en neemt jaarlijks af met vierduizend euro. Op dit moment kent deze verplichting geen einddatum.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
125
Toelichting baten Baten uit eigen fondswerving XIX
(bedragen x 1 miljoen euro, tenzij anders vermeld)
Collecten Jaarlijks worden plaatselijke kerstpottenacties en/of kerstcollecten ten behoeve van kerstvieringen gehouden. In 2010 is gestart met het herinvoeren van een centraal georganiseerde landelijke huis-aan-huiscollecte. Deze wordt gehouden aan het einde van het jaar en zal in de komende jaren samengevoegd worden met de bestaande kerstcollecten. Met ingang van 2012 heeft het Leger des Heils weer een vaste plek op het landelijk collecterooster in week 48.
XX
Mailingacties Jaarlijks worden donateursmailingen verzorgd op het bestand van actieve donateurs, door middel van gerichte giftverzoeken en via het donateursmagazine Kans. Daarnaast vinden mailingacties plaats om nieuwe donateurs te werven en om inactieve donateurs te reactiveren. De netto-opbrengst van de algemene mailingen wordt voor 90% toegedeeld aan de doelstelling ‘Welzijns- en Gezondheidszorg’ en voor 10% aan de doelstelling ‘Internationale Ontwikkeling & Samenwerking’. Het nieuw ontwikkelde en ingezette beleid rond mailingen heeft in 2010 geleid tot een positief inkomsteneffect.
XXI
Incasso’s D it betreft de inkomsten van donateurs die een incassomachtiging hebben afgegeven. In de mailactiviteiten staat het doel centraal om donateurs op een machtiging te krijgen. Uit de inkomsten is dit niet zichtbaar, vooral doordat de gemiddelde leeftijd van donateurs hoog is en er erg veel uitval is door overlijden.
XXII Schenkingsakten Dit betreft inkomsten van donateurs die een schenkingsakte hebben afgegeven. De inkomsten uit schenkingsakten laten na de stijging in 2009 nu een stabilisering zien. Wel worden structureel wervingsactiviteiten opgezet, die leiden tot een toename van het aantal dossiers. 126
XXIII Giften D it betreft giften van bedrijven, vermogensfondsen en particulieren, die niet voortkomen uit mailingacties, incasso’s en schenkingsakten. Voor een deel gaat het om giften in natura die in geld zijn gewaardeerd. XXIV Nalatenschappen Uit legaten en nalatenschappen is een bedrag ontvangen en/of toegezegd van € 10,4 miljoen. Voor een bedrag van € 1,7 miljoen is hieraan door de erflaters een specifieke bestemming gegeven. De opbrengst wordt verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De toedeling aan de doelstelling ter bekostiging van de activiteiten vindt eerst plaats in het jaar waarin de nalatenschap is ontvangen. De hoogte van de baten uit nalatenschappen kan van jaar tot jaar sterk fluctueren. De hogere opbrengst over 2010 wordt verklaard door enkele grote nalatenschappen. De door de eigen organisatie gemaakte kosten ter verkrijging en afwikkeling van legaten en nalatenschappen zijn opgenomen onder de kosten fondsenwerving. Deze kosten bedroegen in 2010 € 750.000 (2009: € 824.000). Nalatenschappen die zijn belast met vruchtgebruik worden niet in de balans opgenomen. De geschatte waarde van deze met vruchtgebruik belaste nalatenschappen bedraagt per 31 december 2010 circa € 3,5 miljoen (2009: circa € 2,9 miljoen). XXV Verkoop kleding Dit betreft de inzameling en verkoop van gebruikte kleding.
(bedragen x 1 miljoen euro)
Werkelijk 2010
Omzet Directe kosten van inzameling en verkoop
Netto verkoop opbrengst
Begroot 2010
Werkelijk 2009
12,9
12,8
12,4
-10,6
-10,0
-10,2
2,3
2,8
2,2
De ingezamelde hoeveelheid kleding is in 2010 met 2,2% gedaald ten opzichte van 2009, terwijl in de begroting nog rekening was gehouden met een stijging. De oorzaak ligt waarschijnlijk in de economische recessie, waardoor per hoofd van de Nederlandse bevolking minder kleding is aangeboden. Daarnaast kende 2010 twee strenge winterperiodes, waarin de kledinginzameling slechts beperkt kon functioneren.
5
XXVI Overige baten uit eigen fondsenwerving Deze inkomsten zijn in 2010 gestegen als gevolg van verdubbeling van de inkomsten uit ‘major giving’. XXVII Baten uit acties derden De bijdrage van gelden ingezameld door Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) en/of ICCO voor noodhulp door het Leger des Heils in Haïti. XXVIII Subsidie van overheden Hieronder zijn naast overheidssubsidies (inclusief Wmo) ook de opbrengsten op grond van de AWBZ en de zorgverzekeringswet (ZVW) verantwoord. De AWBZ-opbrengsten in deze jaarrekening zijn opgenomen op basis van geïndiceerde, in 2010 geleverde zorgproductie, vermeerderd met verrekeningen op grond van nacalculaties over voorgaande jaren. De definitieve hoogte van de AWBZ-opbrengsten over dit boekjaar zal worden bepaald op grond van nacalculaties die in de loop van 2011 worden ingeleverd. De overheidssubsidies in deze jaarrekening zijn opgenomen op basis van over 2010 afgegeven subsidiebeschikkingen, aangepast met te verwachten verrekeningen op grond van de desbetreffende subsidieverordeningen en verrekeningen op grond van afrekeningen over voorgaande jaren. De definitieve hoogte van de overheidssubsidies over dit boekjaar wordt mede bepaald op grond van in de loop van 2011 ingediende jaarrekeningen van onderscheiden afdelingen van het Leger des Heils. XXIX Baten uit beleggingen Rentebaten en baten uit beleggingen
(bedragen x 1 miljoen euro)
Werkelijk 2010
Begroot 2010
Werkelijk 2009 127
Dividend en rente
1,9
3,2
Gerealiseerde koersverschillen
1,2
0,4
4,1
Ongerealiseerde koersverschillen
-1,1
0,4
-0,2
Inkomsten uit verhuur gebouwen
0,2
0,2
0,2
Baten uit beleggingen Kosten van beleggen Netto beleggingsresultaat
Rendementpercentage belegd vermogen
2,3
2,2
4,2
6,4
-0,3
-0,4
-0,5
1,9
3,8
5,9
4,1%
4,0%
9,8%
XXX Overige baten O nder de overige baten zijn onder andere boekwinsten bij verkoop van materiële vaste activa verantwoord voor een bedrag van € 2,2 miljoen (2009: € 0,7 miljoen).
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Toelichting bestedingen (bedragen x 1 miljoen euro, tenzij anders vermeld) XXXI Besteed aan ‘doelstelling’ en ‘werving baten’ Deze bestedingen en kosten zijn toegelicht in het hoofdstuk ‘Lastenverdeling’. XXXII Kosten eigen fondsenwerving
(bedragen x 1 miljoen euro)
Werkelijk 2010
Begroot 2010
Werkelijk 2009
Kosten nalatenschappen
0,5
0,5
0,6
Kosten donateurs
2,6
2,5
2,4
3,1
3,0
3,0
12,3%
12,4%
12,9%
Kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten eigen fondsenwerving:
XXXIII Kosten beheer en administratie Met ingang van 2011 is gekozen om de beheer- en administratiekosten die samenhangen met de werving van fondsen en de toekenning van de fondsenwervinginkomsten aan de uitvoerende onderdelen van het Leger des Heils als ook de centrale leiding, niet meer 128
toe te rekenen aan de doelstellingsbestedingen en kosten fondsenwerving, maar afzonderlijk te verantwoorden. In 2010 bedragen deze kosten 1,1% van de ‘som der lasten’ (2009: 1,2%). Personeelskosten In 2010 is voor circa € 210 miljoen aan personeelskosten uitgegeven (2009: € 191 miljoen). Het Leger des Heils is voor het merendeel van zijn personeel aangesloten bij het bedrijfspensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen PGGM). De hieruit voortvloeiende regeling is een toegezegd-pensioenregeling. Het Leger des Heils heeft in geval van een tekort bij het bedrijfspensioenfonds Zorg en Welzijn geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen, behoudens hogere toekomstige premies. De in de personeelskosten opgenomen pensioenlasten bedragen € 12,7 miljoen (2009: € 12,0 miljoen). Het gemiddelde aantal personeelsleden, omgerekend naar fulltime medewerkers van 36 uur per week, was 4.141 (begroot: 4.121; 2009: 3.934).
5
Accountantsverklaring
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Stichting Leger des Heils
Wij hebben de samengevoegde jaarrekening 2010 van het Leger des Heils in Nederland, bestaande uit de samengevoegde balans per 31 december 2010, de samengevoegde staat van baten en lasten over 2010 en de toelichtingen zoals opgenomen in dit jaarverslag in hoofdstuk 5, gecontroleerd, waarin opgenomen zijn de jaarrekeningen van stichting Leger des Heils, stichting Leger des Heils Fondsenwerving, stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg, stichting Leger des Heils Dienstverlening en het Kerkgenootschap Leger des Heils.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting Leger des Heils is verantwoordelijk voor het opmaken van de samengevoegde jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de samengevoegde jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de samengevoegde jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de samengevoegde jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de samengevoegde jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Oordeel
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevoegde jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de samengevoegde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Naar ons oordeel geeft de samengevoegde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van de samengevoegde reserves en fondsen van het Leger des Heils in Nederland per 31 december 2010 en van het samengevoegde resultaat over 2010 in overeenstemming met Richtlijn 650 voor Fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de samengevoegde jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door
Utrecht, 29 juni 2011 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Origineel getekend door A.J.M. Loogman RA
jaarverslag Leger Des Heils 2010
129
130
6 Bijlagen
jaarverslag Leger Des Heils 2010
131
Hulpverleningscapaciteit en bezettingsgraad
5.751
4.610
171
23.812
Aantal nieuwe hulptrajecten
12.677
915
1.220
684
4.609
5.365
447
25.917
Aantal hulptrajecten in 2006
22.651
1.955
3.082
1.088
10.360
9.975
618
49.729
Aantal uitgeschreven hulptrajecten
14.656
873
1.395
524
5.238
5.191
364
28.241
7.995
1.082
1.687
564
5.122
4.784
254
21.488
12.474
833
1.328
988
4.508
6.431
401
26.963
Aantal hulptrajecten in 2007
20.469
1.915
3.015
1.552
9.630
11.215
655
48.451
Aantal uitgeschreven hulptrajecten
12.466
908
1.391
770
4.185
5.115
409
25.244
Aantal hulptrajecten op 31 december 2007
8.003
1.007
1.624
782
5.445
6.100
246
23.207
Aantal nieuwe hulptrajecten
11.619
767
1.692
1.319
4.304
6.935
398
27.034
Aantal hulptrajecten in 2008
19.622
1.774
3.316
2.101
9.749
13.035
644
50.241
11.717
757
1.193
1.061
3.993
6.977
338
26.036
7.905
1.017
2.123
1.040
5.756
6.058
306
24.205
Aantal nieuwe hulptrajecten
11.428
887
1.402
1.370
4.706
7.208
547
27.548
Aantal hulptrajecten in 2009
19.333
1.904
3.525
2.410
10.462
13.266
853
51.753
Aantal uitgeschreven hulptrajecten
10.673
859
1.643
1.167
5.475
6.661
600
27.078
8.660
1.045
1.882
1.243
4.987
6.605
253
24.675
Aantal nieuwe hulptrajecten
11.457
964
1.311
1.446
3.573
7.689
761
27.201
Aantal hulptrajecten in 2010
20.117
2.009
3.193
2.689
8.560
14.294
1.014
51.876
Aantal uitgeschreven hulptrajecten
12.871
1.104
1.595
1.353
3.518
7.965
630
29.036
7.246
905
1.598
1.336
5.042
6.329
384
22.840
Aantal hulptrajecten op 31 december 2006 Aantal nieuwe hulptrajecten
2008
Aantal uitgeschreven hulptrajecten 2009
2010
Aantal hulptrajecten op 31 december 2008
Aantal hulptrajecten op 31 december 2009
Aantal hulptrajecten op 31 december 2010
Aantal clienten
404
Totaal alle werkvelden
1.862
Verslavingszorg
1.040
Preventie en Maatschapplijk
Reclassering
9.974
Aantal hulptrajecten op 1 januari 2006
Herstel
Geestelijke gezondheidszorg
132
Jeugdzorg
2007
Ouderen- en Gezondheidszorg
2006
Maatschappelijke Opvang
Aantal cliënttrajecten per werkveld
35.197
33.893
35.488
36.760
35.967
In dit overzicht zijn per werkveld de hulp- en zorgtrajecten van cliënten gerubriceerd op basis van de afdeling waarvan zij diensten hebben afgenomen. Een cliënt kan meerdere trajecten, zowel gelijktijdig als volgtijdelijk doorlopen. In 2010 zijn een aantal afdelingen van de stichting geherrubriceerd over de onderscheiden werkvelden. Teneinde vergelijkbaarheid over de jaren heen mogelijk te maken is dit gebeurd met terugwerkende kracht. Hierdoor ontstaan verschillen met eerdere jaarverslagen.
6 Groei en diversiteit van onze hulpverlening | Uitbreiding en diversiteit hulpverleningscapaciteit Intramuraal (aantal plaatsen per 31/12) Nachtopvang Sociale pensions 24-uurszorg Vrouwenopvang Woontraining voor zwerfjongeren Begeleid wonen Totaal maatschappelijke opvang Ontwenningscentrum Begeleid / Groepswonen Totaal verslavingszorg RIBW-woonvoorziening voor dak- en thuislozen RIBW- woonvoorzieningen voor zwerfjongeren Forensische zorg voor jeugd en volwassenen Totaal geestelijke gezondheidszorg Woonvoorzieningen voor LVG-jongeren (Kinder)hospicezorg Verpleeg- en verzorgingshuizen Aanleunwoningen voor senioren Meerzorg voor zieke dak- en thuislozen Totaal ouderen- en gezondheidszorg Woonvoorzieningen voor kinderen Gezinshuizen en projectgezinnen Totaal jeugdzorg Hotel congrescentrum Totaal preventie en maatschappelijk herstel Totale intramurale capaciteit Dagopvang, -activiteiten en -training (aantal plaatsen per 31/12) Dagopvang Totaal maatschappelijke opvang Dagopvang voor ouderen Totaal ouderen- en gezondheidszorg (Medisch) Kinderdagopvang Totaal Jeugdzorg Dagtrainingcentra Totaal Reclassering Hotel & Congrescentrum Werk voor Iedereen arbeidsreïntegratie Bij Bosshardt buurtwerk Peuterspeelzalen Totaal preventie en maatschappelijk herstel Totale capaciteit dagopvang en -training Ambulant (aantal fte’s op basis van 36 uur/week*) Maatschappelijke opvang Verslavingszorg Geestelijke gezondheidszorg Ouderen- en gezondheidszorg Jeugdzorg Reclassering Preventie en maatschappelijk herstel Totaal capaciteit ambulante hulpverlening
2010
2009
487 165 385 92 83 672
2008
480 285 436 129 94 646 1.884
30 43
417 242 454 119 88 532 2.030
20 53
1.217 90 19 370 234 169
100 4.492 2010 641 30 30 53
30 61
53 56 56 350 224 264 0
20 20
49
56
10 49
49 66
40 350 152 104 0
716 10
49
40
350 196 194 0
716 680
20
61
100 3.980 2006
680
49
56
100 3.906
668 20
302 100
2007
668
30
308
100 4.030
643
859 212 90
100
2008
643 641
834
331
100 4.420
610 48 19 381 237 174
218 90
100
2009
739
834
317 100
63 470 83 57
48 19 355 237 175
236 95
336 100
63
850
815
2.046 20 43
578 104 57
48 19 355 237 175
224 93
1.862
63
1.045
882
489 277 515 117 152 496
20 43
663 130 57
56 19 369 234 137
246 90
1.852
73 841 147 57
2006
461 252 466 119 129 435
20 43
73 985 175 57
2007
49 66
66 350 152 44 62
66 350 156 0 62
838 1.618
740 1.530
606 1.383
608 1.423
568 1.409
267 4 4 51 141 173 373 1.013
249 4 4 48 134 161 347 947
236 3 4 45 135 142 329 895
206 3 3 40 120 125 288 786
196 3 3 38 107 115 273 734
*) Hieronder wordt verstaan de effectief inzetbare uren van medewerkers voor hulp en zorg aan cliënten. Derhalve zijn de niet-productieve uren (bijvoorbeeld vakantie, ziekte, opleidings-, overleg- en reistijd) hierin niet begrepen. Met ingang van verslagjaar 2010 worden ook de effectieve uren van extramurale zorg aan cliënten in een intramurale instelling voor maatschappelijke opvang meegenomen in de capaciteit van de ambulante hulpverlening. De vergelijkende cijfers over voorgaande jaren zijn hiervoor aangepast.
jaarverslag Leger Des Heils 2010
133
Meerjarenoverzicht Het Leger des Heils in actie (mensen) 2010
2009
2008
2007
2006
20.117
19.333
19.622
20.469
22.651
Hulpvragers en deelnemers Cliënttrajecten maatschappelijke opvang * Cliënttrajecten ouderenzorg en gezondheidszorg *
2.009
1.904
1.774
1.915
1.955
Cliënttrajecten jeugdzorg *
3.193
3.525
3.316
3.015
3.082
Cliënttrajecten geestelijke gezondheidszorg *
2.689
2.410
2.101
1.552
1.088
14.294
13.266
13.035
11.215
9.975
Cliënttrajecten reclassering *
8.560
10.462
9.749
9.630
10.360
Cliënttrajecten verslavingszorg *
1.014
853
644
655
618
51.876
51.753
50.241
48.451
49.729
Cliënttrajecten preventie en maatschappelijk herstel *
Totaal cliënttrajecten alle werkvelden
Contacten kerkelijke sociale hulpverlening, per week **
3.561
1.348
1.433
1.241
1.961
Bezoekers tweedehandskledingwinkels, gemiddeld per week **
4.315
6.802
6.333
4.896
6.669
213
274
269
301
145
Family Tracing Services, afgeronde bemiddelingen Bezoekers ochtendsamenkomst (kerkdienst), gemiddeld per week 134
Bezoekers kerstfeesten en kerstactiviteiten
3.688
3.851
3.971
3.602
4.141
63.054
64.880
67.570
66.495
60.521
244
244
239
235
223
59
71
73
73
73
5.377
5.231
4.871
4.575
4.428
140
150
156
167
172
5.863
6.205
6.361
6.437
6.574
396.000
410.000
Organisatie en medewerkers (per 31 december) Vestigingen welzijns- en gezondheidszorg Korpsen en buitenposten (kerkelijke gemeenten) Medewerkers in loondienst Officieren in actieve dienst Heilssoldaten, adherenten en jongsoldaten
Fondsenwerving Actieve donateurs per 31 december ***
229.795
207.127
215.020
Inactieve donateurs per 31 december ***
257.173
265.397
248.006
26,0
26,6
27,8
27,0
23,9
Oplage SK
27.000
26.000
26.000
27.200
27.900
Oplage kersteditie SK
68.000
78.000
78.000
76.200
76.200
Ingezamelde kleding in miljoenen kilo’s
SK (Strijdkreet)
*)
Het Leger des Heils heeft voor haar cliënten in de welzijns- en gezondheidszorg een eigen registratiesysteem: CLEVER.
In dit overzicht zijn per werkveld de hulp- en zorgtrajecten van cliënten gerubriceerd op basis van de afdeling waarvan zij diensten hebben afgenomen. Eén cliënt kan meerdere trajecten, zowel gelijktijdig als volgtijdelijk doorlopen. Om bestandsvervuiling te voorkomen worden na afloop van een kalenderjaar alle hulpverleningstrajecten die langer dan een jaar openstaan, zonder dat er daadwerkelijk een hulpverleningsactiviteit is verricht, automatisch afgesloten. Dit met terugwerkende kracht vanaf de datum van de laatste hulpverleningsactiviteit. Hierdoor kunnen verschillen met eerdere jaarverslagen ontstaan. **) Voor de berekening van het weekgemiddelde is uitgegaan van 45 weken per jaar. ***) Met ingang van 2008 is de (interne) definitie van actieve donateurs aangepast. Vanaf 2008 wordt onder actieve donateurs verstaan: donateurs die gedurende de afgelopen 12 maanden een financiële bijdrage hebben gegeven.
6 Het Leger des Heils in actie (financieel)
(bedragen x 1 miljoen euro) 2010
2009
2008
2007
2006
Maatschappelijke opvang
65,5
64,7
61,4
66,4
70,1
Uitgaven aan doelstelling
Ouderenzorg en gezondheidszorg
56,8
50,8
46,6
41,2
38,5
Jeugdzorg
39,5
42,3
42,6
38,7
34,8
Geestelijke gezondheidszorg
65,0
57,8
47,9
30,7
21,8
Preventie en maatschappelijk herstel
27,8
25,2
23,0
19,1
17,7
Reclassering
21,1
19,5
16,7
15,0
13,3
Evangelisatie en pastorale zorg
10,2
7,0
9,2
8,3
9,1
Kerkelijke sociale hulpverlening
4,2
2,7
3,6
3,4
3,6
Verslavingszorg
5,6
4,5
4,3
3,9
3,0
Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
4,9
2,6
3,1
3,4
2,1
Voorlichting
1,5
1,5
1,5
1,1
0,2
-11,2
-11,1
-13,0
-12,7
-13,4
290,9
267,5
246,9
218,5
200,8
Subsidies van overheden e.d.
259,7
246,5
220,4
196,7
178,9
Netto baten fondsenwerving
22,2
20,2
18,3
19,5
14,1
Netto rentebaten, baten uit beleggingen en overige baten en lasten
4,5
6,8
-3,7
4,6
8,4
Aandeel in acties van derden
2,0
0,0
0,0
0,6
0,3
288,4
273,5
235,0
221,4
201,7
-2,5
6,0
-11,9
2,9
0,9
12,3%
12,9%
16,1%
13,5%
13,5%
Overige, per saldo, o.a. bijdrage hulpvragers en gebruikers
Totaal uitgaven doelstelling
Bekosting
Totaal bekostiging
Exploitatiesaldo
Overige kengetallen Kosten eigen fondsenwerving in % van baten eigen fondsenwerving Kosten Beheer en Administratie
1,1%
1,2%
–
–
–
Totaal reserves en fondsen (in miljoenen euro’s)
109,7
112,2
112,2
120,4
117,8
Weerstandsfactor (op basis van ondergrens)
74%
95%
95%
127%
124%
Beleggingen effecten en belegd vermogen (in miljoenen euro’s)
48,2
47,5
64,8
80,8
88,5
jaarverslag Leger Des Heils 2010
135
136
Colofon
Uitgave:
Stichting Leger des Heils Spoordreef 10 Postbus 3006 1300 EH Almere T 036 539 81 11 www.legerdesheils.nl e-mail:
[email protected]
Redactie en traffic: Interviews: Vormgeving: Fotografie:
Leger des Heils, Almere Boudewijn Drechsler, Amersfoort Dirigo Communicatie, Haarlem Archief Leger des Heils Arnoud van Roosmalen, Zeist
137
Bob van der Vlist, Rotterdam Gerrie van den Berg Jaco Klamer, Amersfoort Lars van den Brink Marcel van den Bergh, Altforst NoWords©, Zaandam Ruud Tinga, Amsterdam (canon) Wendy Bos Fotoproducties, Soest
Druk:
Oplage:
Papier:
Grafisch Bedrijf Schotanus & Jens, Nieuwegein
10.000 ex.
100/160 g/m2 Revive 100 White Uncoated Mixed Sources Product group from well-managed forests, controlled sources and recycled wood or fiber www.fsc.org © 1996 Forest Stewardship Council
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Canon van het 1887 - Eerste samenkomst in Amsterdam
In de Gerard Doustraat in de volksbuurt De Pijp wordt op 8 mei 1887 de eerste evangelisatiebijeenkomst gehouden. Deze staat onder leiding van de Engelse kapitein Tyler, die daarbij geassisteerd wordt door luitenant Gerrit Govaars en - als vrijwilligers - de heer en mevrouw Schoch.
1 8 87
1889 - Tegenstand Niet iedereen is blij met de komst van de nieuwe evangelisatiebeweging. Het gebouw waar het Leger samenkomt, wordt met stenen bekogeld, ruiten worden ingeslagen, leden van het Leger worden gemolesteerd. In Kampen zijn er dagen achtereen ernstige ongeregeldheden, zodat de staat van beleg moet worden afgekondigd!
1889
1890 - Begin maatschappelijk werk
138
1894
De koudste winter sinds mensenheugenis brengt de grote verandering in de publieke opinie. Het Leger opent zijn gebouw aan het Rapenburg voor mensen zonder onderdak, waar zij ook een ontbijt krijgen. In 1893 worden er in Nederland al bijna honderdduizend overnachtingen geregistreerd en meer dan achthonderd maaltijden verstrekt. 1894 - De zending In november starten stafkapitein Brouwer en ensign van Emmerik met het zendingswerk vanuit ons land in het Javaanse plaatsje Poerworedjo. In 1909 sticht het Leger op Java - en daarna ook daarbuiten - leprakoloniën. Daarna volgen andere koloniën, zoals Suriname en Curaçao. 1895 - Bezoek William Booth
Al meerdere malen had de stichter van het Leger des Heils ons land bezocht. In 1895 spreekt hij voor een gehoor van de rijkste en meest invloedrijke personen over zijn boek ‘In donker Engeland en de weg ter ontkoming’. In Lunteren wordt daarna een oude boerderij gekocht en een landkolonie gestart, die Groot Batelaar gaat heten.
1890
1895
1911
Leger des Heils in Nederl
1930
194405 19
1933
1948 1953
1987 1965 1988
land
3 200
1911 - Openluchtsamenkomsten
1988 - Nieuwe juridische vorm
Het lukt het Leger des Heils om met moderne middelen mensen met het Evangelie te bereiken. In Utrecht bijvoorbeeld vertoont de organisatie lichtbeelden op de Oude Gracht, waarbij naar schatting zo’n tienduizend mensen aanwezig zijn. Zij kijken met grote belangstelling naar de uitnemende beelden op het doek. “’t Was in één woord een indrukwekkende evangelische vertooning!”, aldus een bekend Nederlands weekblad in dat jaar.
Om efficiënter te kunnen werken, subsidiegelden en giften duidelijker te kunnen verantwoorden en het maatschappelijk werk verder te kunnen professionaliseren, kiest het Leger voor een nieuwe juridische vorm. Naast het Kerkgenootschap komen er verschillende Stichtingen, waarin bepaalde werkvormen worden ondergebracht. Het blijft één Leger!
1930 - Varend verkondigen Op 18 juni 1930 wordt de ‘Febe’, een voormalig plezierjacht, als evangelisatieschip in gebruik genomen. Bemand met ‘heilsmatrozen’ en met een tent en stoelen voor 250 personen aan boord, trekt het schip voortaan elke zomer door de Nederlandse binnenwateren. Vooral de Friese meren en de veenkoloniën worden regelmatig door de bemanning van de Febe bezocht. 1933 - Nieuwe opleidingsschool
5 200
De toenmalige commandant van het Leger des Heils in Nederland, Bouwe Vlas, wordt niet voor niets ‘Bouwe de Bouwer’ genoemd. Hij zorgt ervoor dat op meerdere plaatsen nieuwe gebouwen komen. Op 20 januari 1933 wordt zijn grootste project, de William Booth kweekschool voor heilsofficieren in Amstelveen, door H.K.H. Prinses Juliana geopend.
2010
1940-1945 - Verboden Tijdens de bezettingsjaren wordt het Leger des Heils, mede omdat het een van oorsprong Engelse organisatie is, door de Duitsers verboden. De officieren mogen geen uniform meer dragen en er mogen geen openbare samenkomsten meer gehouden worden. Toch gaat het Leger ondergronds door met zijn werk.
1948 - Start van het goodwillwerk
In de Amsterdamse binnenstad begint kapitein Alida Bosshardt met het goodwillwerk naar Engels voorbeeld. Het moet een ‘supermarkt van dienstverlening’ worden. De verkondiging van het Evangelie en maatschappelijke dienstverlening gaan hand in hand.
Het Leger des Heils is bij rampen altijd in de voorste linies te vinden. Dat is ook zo bij de watersnoodramp van 1 februari, waarbij 1.835 mensen het leven verloren. Ook bij treinrampen en grote branden is het Leger ter plekke om helpers en slachtoffers bij te staan.
2003 - 50|50 Fashion In samenwerking met De Bijenkorf en reclamebureau Only lanceert het Leger een nieuwe kledinglijn: met de hand gemaakt van gebruikte kleding en ander textiel dat door het Leger ingezameld is. De slogan ‘Together we’re one’ onderstreept de gedachte achter de ontwerpen. Zo is er één shirt gemaakt van een Ajax- en Feyenoord-shirt.
1965 - Prinses Beatrix op stap met Bosshardt
2005 - Charitatief en commercieel
Nadat zij in 1959 de hoofdpersoon was in het televisieprogramma ‘Anders dan anderen’, is kapitein Bosshardt een bekende Nederlander geworden. In 1965 mag zij H.K.H. Prinses Beatrix meenemen op haar Strijdkreetronde in Amsterdamse kroegen. Prinses en kapitein gaan bij verschillende mensen op huisbezoek.
Met de overname van een commerciële kledinginzamelaar wordt het Leger des Heils de grootste inzamelaar van kleding in ons land. De organisatie gaat zich niet alleen met charitatieve, maar ook met commerciële kledinginzameling bezighouden. Al dit inzamelingswerk wordt nu verricht onder een nieuwe naam: Leger des Heils ReShare.
1953 - Hulp bij watersnoodramp
1987 - 100 jaar in Nederland Met een groot feest in het Concertgebouw in Amsterdam, waar Hare Majesteit Koningin Beatrix eregast is, viert het Leger des Heils zijn 100-jarig bestaan. Alom wordt waardering en respect uitgesproken voor het werk van de organisatie die zich al een eeuw lang in Woord en daad inzet voor de zwakkeren in de samenleving.
2010 - BIJ Bosshardt buurtsteunpunt
In de geest van majoor Bosshardt start in Amsterdam Zuidoost de eerste ‘BIJ Bosshardt’. Een ontmoetingsplek in de buurt waar je binnenloopt voor een kopje koffie en een gesprek. Daarmee speelt het Leger des Heils in op de groeiende problematiek van eenzaamheid in de samenleving. In het najaar start, ondersteunend daaraan, een mediacampagne ‘Stop eenzaamheid’.
2012 - Leger des Heils bestaat 125 jaar
jaarverslag Leger Des Heils 2010
Leger des Heils | Jaarverslag 2010
www.legerdesheils.nl
