Het voedselsysteem terug in de stad
Jan Willem van der Schans
[email protected]
Creative City Lab, Foodcentre 26 maart 2012
Voedsel en de stad Introductie Geschiedenis landbouw en de stad Markten Restaurants Voedselketens Voedsellandschappen Afval = voedsel Conclusies
Introductie
(ex-)Inwoner Delfshaven Onderzoeker WUR Lid Eetbaar Rotterdam Lid Denktank stadslandbouw Rotterdam
Stadslandbouw als ‘’place making’’: Marconistrip, Rotterdam
Stadslandbouw als ‘’place making’’: Marconistrip, Rotterdam “Ik verkoop liever huizen op het terrein van een voormalige stadsboerderij dan van een voormalige gasfabriek.’’
Bestemmingsplan, eigendom, pachtprijs, tijdsduur, milieuvergunning (stankcirkel, bodemvervuiling), voedselveiligheid, ontsluiting, branchering, financiering
Impressie Marconistrip (Uit je eigen stad)
Villa Augustus, Dordrecht
Geschiedenis Landbouw en de stad: een natuurlijke combinatie
Geschiedenis Landbouw, handel en de stad: een natuurlijke combinatie
Markten in transitie
7 Rue du Faubourg Montmartre
Opkomst fast food
Mac and Dick McDonald 1948 14th and E street San Bernadino
Slow food served fast
Differentiatie naar oorsprong is trend Duo branding (Petersfarm/AH) Producenten merk (Gijs/Plus) Producent georiënteerde retailer (Whole foods market, MarQT)
Logica van internationale herstructurering Ambacht
Fordisme
Toyotisme
Arbeid
Gilde Taylorisme Zelf-controle Directe supervisie Bureaucratische controle Kwaliteitscirkels Toeleveranciers Pers. netwerk Verticale integratie Outsourcing Ketencontrole Just in Time Distr./consumptie Unica Massa consumptie Individuele consumptie Standaard producten Massa individualisatie Technologie Multi purpose Lopende band Robotica Vaardigheid Ter vervanging van mens Ten dienste van mens Financiering Autonome groei Eigen kapitaal/beursgang Lening/wederz. part. Meesterschap Maximale winst Max. marktaandeel
Het gaat dus om totaal verschillende productiesystemen!
Productie- en distributie logica voedselketens
Ambacht
Restaurants
Fordisme
Vers varkensvlees
Toyotisme
Post-toyotisme?
Zuivel
Koffie
Lokaal voedsel in supermarkt De teler krijgt 80 cent voor een kilo appels, twee keer zoveel als in de reguliere handel, aldus Willem&Drees. Die appels worden voor 1,40 euro aan de winkelier verkocht. De consument betaalt pakweg 2 Euro. Kersenteler Theo Vernooy uit Cothen levert jaarlijks circa 10 procent van zijn oogst aan Willem&Drees ,,en ik verwacht dat dat wel meer zal worden". ,,Het geeft een kick om mijn eigen product in de winkel te zien liggen. Dat is toch leuker dan dat ze ergens ver weg anoniem terechtkomen.'' Bovendien wil Vernooy graag een bijdrage leveren aan de populariteit van Nederlandse kersen in eigen land. ,,Je ziet hier bijna alleen nog maar Griekse kersen." Financieel maakt het weinig uit of hij zijn kersen afzet via de veiling of via Willem&Drees, zegt hij. ,,Soms krijg ik bij de één meer, soms bij de ander.“ (NRC 9 sept. 2011)
Mainstreaming alternative food networks
Schellingwoude Apeldoorn
Voedsellandschappen
Nieuwe rondes, andere kansen (PPO, 2004)
Planten, groenten en fruit cases
Uit: Blonk et. al 2009: Berekening van broeikasgasemissie door de productie van tuinbouwproducten Verkenning en oplossingen van methodiekvragen ten behoeve van de ontwikkeling van het Nederlandse carbon foorpint protocol voor tuinbouwproducten, Blonk Milieu Advies, Gouda 2009
model Von Thünen (1826) Hoe bederfelijker, Hoe moeilijker vervoerbaar, Hoe hoger de opbrengst, Hoe dichter bij de stad
Voedselkilometers
Tuinbouw Intensieve zuivelveeteelt Intensieve vleesveeteelt Akkerbouw
Natuurlijke ‘’verstoringen’’ zoals bodemvruchtbaarheid Innovaties in koeling en vervoer
R. Hoijtink (Assink Lyceum)
Stadsnabije landbouw
Sint Pieters Leeuw nabij Brussel
Locatie theorie (VonThunen 1826, Sinclair 1966)
Financiele crisis
Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Steden met een voedselstrategie
Tuinders in de stadsrand keren terug
Kwekerij Osdorp
Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Sluiten van kringlopen
Conclusies
Voedsel en de stad, een natuurlijke combinatie Vier het cosmopolisme van deze tijd Denk in kringlopen
Dank voor uw aandacht!
© Wageningen UR
