“Enkhuizen – terug in de tijd” Je bent vanuit MEC De Witte Schuur op excursie geweest met gidsen van de ‘Vereniging Oud Enkhuizen’. Hoe vond je de wandeling? …………………………………………………………………………………………………………………………. Tijdens de wandeling heb je veel gehoord en gezien. Weet je het nog? Probeer de vragen in dit boekje te beantwoorden.
Werkboekje van: ……………………………………………………………………………………… Groep en datum: ………………………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -1-
1. Je liep langs de gedenkpaal. Waarom staat die hier? ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
Bekende Enkhuizers
Jan Huygen van Linschoten (zie voorblad) was een beroemd Enkhuizer ontdekkingsreiziger uit de 16e eeuw. 2. Waar is hij beroemd om geworden? ………………………………………………………………………………………………………………………… Er wordt nog steeds een liedje over hem gezongen: 3. Weet je wat duigen zijn? ……………………………………………………… ………………………………………………………
Jan Huygen in de ton met een hoepeltje erom Jan Huygen Jan Huygen en de ton die viel in duigen!
De zeemuur 4. Je bent langs de zeemuur gelopen. Waarom is deze muur gebouwd? ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 5. Weet je ook wanneer?…………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -2-
6. De grote bomen langs de stadsmuur zijn iepen. Helaas zijn er een aantal aan de iepziekte bezweken. Weet je waarom ze daar zijn geplant? …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………
De zeemuur is in 1913 voor het laatst vernieuwd. Een geweldige storm heeft de muur toen veel schade toegebracht.
7. Kunnen wij hier nog een keer een woeste zeestorm verwachten? ja / nee 8. Waarom wel / niet? ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… 9. Op de muur groeien mossen en korstmossen. Hoe krijgen ze water als ze op de stenen groeien? ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………
Korstmossen zijn ‘milieusnuffelaars’. Ze kunnen niet goed tegen luchtvervuiling. Bepaalde soorten verdwijnen dan.
10. Welke kleuren korstmossen heb je gezien? ……………………………………………………………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -3-
Wat is korstmos? Korstmos is eigenlijk een halve plant. Het is een alg die een “samenlevingscontract” heeft met een schimmel. De ene helpt de ander. De alg heeft bladgroen en maak suiker voor de schimmel. De schimmel ruilt dit voor voedingsstoffen uit regenwater. Ook houdt de schimmel vocht vast. Samen zijn ze sterk! “Symbiose” noemen wij dat.
11. Tussen de zeemuur (langs het park) en IJsselmeer/Zuiderzee, ligt een recreatiegebied van een paar honderd meter breed. Hoe zag dit gebied er ca. 50 jaar geleden uit? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… 12. Wat is een “recreatiegebied”?……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… 13. Hoe komt het dat het water zover is teruggedrongen? Waar heeft het vooral mee te maken? …………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………
Gebouwen en gevels De voorgevel van het stadhuis is versierd met symbolen en teksten. Zo staat er in het Latijn de vergulde tekst: CANDIDE ET CONSTANTER, in het Nederlands: “rechtschapen en volharden”.
14. Probeer in je eigen woorden te schrijven wat hiermee wordt bedoeld: …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -4-
15. Boven de ingang staat in de steen geschreven: PROBIS ET IMPROBIS, dit betekent “goed en niet goed”. Leg in je eigen woorden uit wat dit zou betekenen? …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Helemaal boven, op de gevel, zie je het wapen van Enkhuizen, de haringstad. 16.Waarom juist Haring? …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 17. Dit gebouw is gebauwd in …
teken hier het wapen van Enkhuizen
……………………………………………….. Hoe oud is dit gebouw? …………………………………………………… 18. Voor het stadshuis staat een kanon van de duinkerkers. (Belgische zeerovers). Hoe komt dat hier terecht? ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -5-
De gevangenis stond achter het stadhuis, men zat er nooit lang vast. Binnen enkele weken werd een lijfstraf of ander vonnis uitgesproken en uitgevoerd. 18. Wat voor soort straffen waren er? Geef minimaal twee voorbeelden; ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 19. Waarom staat dit gebouw zo scheef? Konden ze vroeger niet zo goed bouwen? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… Bestaat er gevaar dat het omvalt?…………………………………………………………………… 20. Wat wordt er nu in de gevangenis gedaan?……………………………………………… 21. Naast het theehuisje staat een woonhuis met twee gevels. Vroeger was het voor twee gezinnen (met veel kinderen) maar nu het tussenschot is verwijderd, is het een ééngezinswoning geworden. Hoe noemt men deze gevel? ……………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -6-
Langs de zeemuur, van het Buiten- tot het Binnenmuseum, is een kunstwerk geplaatst; een rij metalen letters die de verbinding tussen het binnen- en buitenmuseum uitbeelden. 22. Weet je nog welke woorden erin voorkomen? 1………………………………………………… 2………………………………………………… 3………………………………………………… Wat hebben deze woorden met Enkhuizen te maken? …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………
Over eten en drinken gesproken
Drinken is erg belangrijk. Vroeger hadden de mensen geen kraan met schoon drinkwater in huis. Ze gebruikten het water uit de sloot. Maar dit water was ook rioolwater dus niet zo fris. Koffie en thee was er nog niet en ook frisdrank was nog niet uitgevonden. Melk was erg duur en werd alleen aan baby’s gegeven.
23. De Bierkade ligt aan de Oosterhaven. Waar komt deze naam vandaan? …………………………………………………………………………………………………………………………… 24. Waarom dronken ze zoveel bier? …………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………
MEC De Witte Schuur - “Enkhuizen terug in de tijd” – werkboekje -7-
