ISUFT
• •
TOEKOffiST
Zullen goederen over so joor nog steeds over de weg, door de Iucht, over water of per spoor vervoerd worden? Omdot we geen tijdmochine hebben, leren we het ontwoord pas in de toekomst. Onderzoekers uit Europa, Verenigde Staten, japan en Chino hebben echter in de ofgelopen joren ol heel wot onderzoek verricht noor het vervoer von goederen ondergronds. Wont ols drinkwoter, ofvolwoter, brondstoffen en chemicolien door ondergrondse leidingen vervoerd kunnen worden, woo rom zou dot don niet ook kunnen met voste grondstoffen, holffobricoten en eindproducten? De bosisgedochte is dot deze vijfde modoliteit. met moderne technologie en innovotieve logistieke orgonisotie, in stoat is de economische groei te fociliteren zonder onze leefomgeving oon te tosten.
Terug in de tijd Het vervoer van goederen door ondergrondse tunnels of leidingen gebeurde vroeger al. Eind 19• eeuw werden in steden als Parijs, Praag, Berlijn en New York poststukken, pakketjes en telegrammen tussen postkantoren onderling al vervoerd via pneumatische buizensystemen'. En in Landen en Chicago werd aan het begin van de zo• eeuw een ondergronds transportsysteem aangelegd, dat gebruik maakte van smalspoor. In Chicago werden met dit systeem kolen en afval vervoerd . Het raakte echter vrij snel in verval. Het Londense systeem, Mail Rail, heeft nag tot 2006 volledig geautomatiseerd post vervoerd tussen de in het
Buizenpost verwerking in Rmeriko centrum gelegen postkantoren . Deze systemen waren een oplossing in een tijd van schaarse transportmogelijkheden en overvolle steden . Ze konden op termijn echter niet op tegen de flexibiliteit en de mogelijkheden van de vrachtauto. Die flexibiliteit komt echter steeds meer in het gedrang.
OLSiokoololdenkboor In Nederland en Belgie is de laatste decennia veel aandacht voor ondergronds transport. Denk aan het Ondergronds Logistiek Systeem Schiphol (OLS), de Unit Transport per Pipeline (UTP) en de Underground
lllustratie: ©Rudolf Das
"In nederland en Belgie is de laatste decennia aandacht voor ondergronds transport."
Container Mover (UCM). De Nederlandse overheid, in de vorm van de lnterdepartementale projectgroep Ondergronds Transport (IPOT). concludeerde eind 2000 dater behoefte bestaat aan ongehinderde logistieke systemen, ondergronds of boven de grand. Hoewel een landelijk netwerk (nag) niet aan de orde is, is een OLS-oplossing voor lokale situaties reeds denkbaar.
Aileen al deze omstandigheden vragen om veranderingen voor goederentransport. Studies Iaten zien dat ongehinderd ondergronds goederentransport een oplossing is. Door innovatie zijn, bijvoorbeeld op het gebied van aandrijving, nieuwe technieken beschikbaar gekomen (lineaire inductie), er zijn innovatieve logistieke concepten en er zijn continu nieuwe ICTontwikkelingen.
Belong voor de toekomst
Kracht door combinatie
OLS is belangrijk voor de toekomst omdat de transportomstandigheden veranderd zijn en de technische mogelijkheden grater zijn geworden. De lange termijnscenario's verwachten een aanzienlijke groei van goederenstromen, vooral door toenemende internationale handel en snel groeiende vraag en aanbod van consumentgoederen (zoals de snelle ontwikkelingen random de smart phone). Daarnaast heeft de opkomst van winkelen via internet een grate impact. Het is de vraag of de bestaande modaliteiten in termen van capaciteit en kwaliteit in voldoende mate aan de verwachtingen kunnen (blijven) voldoen. Daar komt bij dat de omstandigheden waaronder het transport plaatsvindt fors veranderd zijn . Het hoofdwegennet staat val met files en stadscentra worden verkeersluwer gemaakt. Oak de grate aandacht voor verbetering van onze leefomgeving en het terugdringen van klimaateffecten, zoals reductie van C0 2 -uitstoot, spelen een rol.
Ondergronds transport heeft meerdere voordelen en daar zit nu juist de kracht: het is geautomatiseerd, kan elektrisch worden aangedreven, vindt ongehinderd plaats en veroorzaakt oak geen hinder. En het is bijna 365 dagen per jaar 24 uur per dag beschikbaar. Met ondergronds transport is niet aileen economische winst te behalen, maar ook ruimte- en milieuwinst. Door deze win-winsituatie is ondergronds transport te bestempelen als een duurzame transporttechnologie.
TOEKOffiST
De keerzijde is dat het aanleggen van een volledig nieuwe infrastructuur hoge investeringen met zich meebrengt. Dit is natuurlijk een belangrijk obstakel. Cruciale vragen zijn: wie is bereid te financieren, hoe kan de financiering worden terugverdiend en hoe kunnen de financiele risico's worden afgedekt? De oplossing is om de infrastructuur in ieder geval in stappen te ontwikkelen; klein te beginnen en gefaseerd uit te breiden. lntegratie in de bestaande logistieke netwerken is daarbij een belangrijke vereiste.
Toepassingen In de afgelopen 20 jaar zijn ondergrondse transportconcepten bedacht voor uiteenlopende toepassingen: • In woonwijken, op kantoor- en bedrijvenlocaties of in attractieparken voor afvalverzameling en distributie van consumentgoederen in dozen;
• In steden voor de bevoorrading van kantoren en winkelcentra met beladen pallets; • Tussen industriele complexen, logistieke centra en multimodale terminals, zoals in zee- of luchthavens, van maritieme containers of luchtvrachtpallets; • Lange afstand vervoer van agrarische producten, ertsen of vast afval via traditionele leidingtypes. Voorbeelden van ondergrondse transportconcepten zijn ontwikkeld door o.a. Cargocap uit Duitsland, Pipe§net uit ltalie en Foodtubes uit het Verenigd Koninkrijk. Ook in de VS en China zijn tal van concepten bedacht en getest in laboratoria. Tot op heden zijn echter nog weinig praktijktoepassingen gerealiseerd.
Droom of werkelijkheid Is OLS een pipe dream of een toekomstige realiteit? Edward Bellamy voorspelde in 1887 de komst van radio, televisie en de credit card. Hij voorzag ook ondergronds goederentransport. De futurologen Robbert en Rudolf Das Iaten in hun boek 'Wegen naar de Toekomst' (1995) 2 een toekomst zien met snelle ondergrondse transportsystemen .
Het vraagt politieke moed om dit beeld werkelijkheid te Iaten worden, want het is geen gemakkelijke opgave. De onderzoekers staan voor de uitdaging om samen met overheden, kennisinstellingen en bedrijven de eerste moderne toepassingen - al of niet in proefprojecten- van ondergronds goederentransport te realiseren, zodat het publiek kan zien dat het werkt. Omdat het huidige buisleidingvervoer in het verleden een vergelijkbare ontwikkeling heeft doorgemaakt, is dat een mooi toekomstbeeld voor het OLS. Ondergronds goederentransport heeft daarom een goede partner gevonden in het BIG. Johan Visser Voorzitter ISUFT 1. Vance, L. and M.K. Mills (1994) Tub e Freight tran sportation ,
in: Pu blic roads, autu mn, p 21 · 27. 2. Tirion Uitgevers B.V., Baarn
