Tweespraaklezing 26 maart 2009
Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst - deel 1 ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen
Adviesburo Nieman B.V.
1
Programma
1. Het energielabel • “Bronvermelding” • Functie / rol 2. De praktijk • Voorbeelden • Effecten 3. Vernieuwingsslag – korte termijn • Noodzakelijke verbeteringen • Traject 4. Nieuw vanaf 2011 en verder • NEN-EPG
2
Europese richtlijn EPBD “Energy Performance of Buildings Directive” NL: Energieprestatie van Gebouwen
Vijf verplichtingen: 1. Bepalingsmethode energieprestatie (art. 3) 2. Minimale prestatie-eisen nieuwe gebouwen (art. 4 t/m 6) 3. Minimale prestatie-eisen bestaande gebouwen > 1.000 m2 bij ingrijpende renovaties (art. 4 t/m 6) 4. Energieprestatiecertificaat alle gebouwen (art. 7) 5. Periodieke keuring cv-ketels en airco‟s (art. 8 en 9)
3
Principe wet- en regelgeving (nu) Overheid
KBI
ISSO
wetgeving
Certificatie schema’s
richtlijnen
ISSO 75 utiliteitsbouw BEG
BRL 9500 ISSO 82 woningbouw
REG
4
BRL 9501
ISSO 54 EDR
Huidige energielabel in Nederland type gebouw klasse-indeling
& EnergieIndex (EI)
EI & energiegebruik per m2 projectgegevens en geldigheidsduur adviseurgegevens
5
Functie / rol
• Energielabel = „sticker‟ – geen inzicht in kwaliteit – geen advies, alleen tips • Energielabel als aanzet tot denken / stimuleringsinstrument Meer? Maatwerkadvies energieprestatie Geeft inzicht in: – bouwfysische knelpunten – gezondheid en comfort – ventilatie-aanpak – praktische verbeteropties – advies op gebruiksniveau – kosten en besparingen
6
Eengezinswoning, vooroorlogs (1914)
Bestaande toestand Bouwkundig - ongeïsoleerde houten vloer - ongeïsoleerde gevel - ongeïsoleerd dak incl dakkapel - enkel glas - matige kierdichting
Installatietechnisch - gaskachel woonkamer - geiser - klepramen / natuurlijke afvoer
7
EI Gasverbruik Elektraverbruik
3,40 4.139 m3 538 kWh
Energielabel
label G
Eengezinswoning, 1945-1974
Bestaande toestand Bouwkundig - ongeïsoleerde houten vloer - deels nageïsoleerde gevel - ongeïsoleerd dak - redelijk geïsoleerde panelen - enkel glas / dubbel glas - matig tot geen kierdichting
Installatietechnisch - gaskachel of VR-ketel met geiser - klepramen / natuurlijke afvoer
8
EI Gasverbruik Elektraverbruik
3,31 4.163 m3 941 kWh
Energielabel
label G
Eengezinswoning, 1974-1992
Bestaande toestand
Bouwkundig - gevel redelijk geïsoleerd (Rc≈1,5m2K/W) - vloeren en dak slecht geïsoleerd - enkel glas / conventioneel dubbel glas - redelijke kierdichting
Installatietechnisch - HR-100 combiketel - mechanische afvoer (wisselstroom)
9
EI Gasverbruik Elektraverbruik
2.19 2.541 m3 1.313 kWh
Energielabel
label E
Portieketagewoning, 1945-1974
Bestaande situatie Bouwkundig - ongeïsoleerde vloer - gedeeltelijk geïsoleerde gevel - geïsoleerd dak - conventioneel dubbel glas - redelijke kierdichting
Installatietechnisch - lokale gasverwarming woonkamer - geiser - ventilatieroosters / natuurlijke afvoer
Energielabel
12 app. label G 12 app. label F 12 app. label E
72 app. label D
10
Eengezinswoning, 1992-1997
Bestaande situatie Bouwkundig - geïsoleerde constructie cf. Bouwbesluit - volledig dubbel glas
Installatietechnisch - HR-100 combiketel - natuurlijke toevoer - mechanische afvoer
11
EI Gasverbruik Elektraverbruik
1,47 1.932 m3 1.453 kWh
Energielabel
label C
Ministerie WWI (VROM)
=> energielabel op voor publiek zichtbare plaats
12
Gerenoveerde portieketagewoning, 1945-1974
Maatregelenpakket Bouwkundig - isoleren gevel - toepassen HR++-glas - kierdichting verbeteren
Installatietechnisch - toepassen HR-combiketel - mechanische afzuiging Energielabel
12 app. label C 96 app. label B
13
Nieuwbouwwoning
• Label A (EPC = 0,8) Uitgangspunten EPC-berekening Bouwkundig - goed isolerende vloeren, gevels en daken (Rc ≥ 4,0 m2K/W) - HR++-glas in houten kozijnen - isoleren voordeuren - zeer goede luchtdichtheid
Installatietechnisch - HR-107 combiketel - zelfregelende roosters met mechanische afvoerunit (gelijkstroom)
14
type
hoekwoning
tussenwoning
energielabel
1,02 (label A)
1,13 (label B)
Wat gaat er in de praktijk “mis”?
• Geen massale toepassing: door nog geen actieve handhaving verplichting. • Ongelijksoortige vergelijkingen. • Reproduceerbaarheid. • Kwaliteit opnames. • Verbetering ≠ nieuwe klasse • Bestaand en nieuw: innovatieve maatregelen nog niet in methodiek • Onvoldoende follow up (handelingsperspectief)
15
Ouder dan 10 jaar?
Vernieuwingsslag, verwacht per okt. 09
• Lay out – Onderlinge vergelijkbaarheid – Handelingsperspectief – Absolute verwachte gebouwgebonden standaard energieverbruik in kWh/m3/MJ
• Actualisatie van: – Bepalingsmethodiek (!) – Opnamemethodiek – Software
“omvangrijke wijziging” Zie ook de brief (jan ‟08) van Minister van der Laan aan de 2e kamer. 16
Lay out vernieuwde label per okt. 09 (1)
klasse-indeling
type gebouw projectgegevens en geldigheidsduur adviseurgegevens
absolute energieverbr
17
Lay out vernieuwde label per okt. 09 (2)
18
Lay out vernieuwde label per okt. 09 (3)
19
Formule en classificatie label EI
155 Ag
Qtot 106 Averlies 9560
waarin: EI is de EI van het gebouw; Qtot is het totaal jaarlijks energiegebruik onder standaard condities, in MJ; Ag is de gebruiksoppervlakte van gebouw, in m2; Aschil is de oppervlakte van de omhullende constructiedelen van het gebouw, in m2; 155,106,9560 zijn diverse correctiefactoren met verschillende eenheden. Klasse
Classificatie woningbouw
Classificatie utiliteitsbouw
EI ≤ 0,50
EI ≤ 0,50
A+
0,51 < EI ≤ 0,70
0,51 < EI ≤ 0,70
A
0,71 < EI ≤ 1,05
0,71 < EI ≤ 1,05
B
1,06 < EI ≤ 1,30
1,06 < EI ≤ 1,15
C
1,31 < EI ≤ 1,60
1,16 < EI ≤ 1,30
D
1,61 < EI ≤ 2,00
1,31 < EI ≤ 1,45
E
2,01 < EI ≤ 2,40
1,46 < EI ≤ 1,60
F
2,41 < EI ≤ 2,90
1,61 < EI ≤ 1,75
G
EI > 2,90
EI > 1,75
A++
20
Eengezinswoning, 1992-1997
Maatregelenpakket maatwerkadvies Bouwkundig - Geen maatregelen
Installatietechnisch - vervangen ketel door HR-107 combiketel
21
EI Gasverbruik Elektraverbruik
1,34 1.716 m3 1.453 kWh
Energielabel
label C
Bepalingsmethodiek
Actualisatie bepalingsmethodieken (ISSO 75/82) • Definities: woonlaag en onverwarmde zolder • Oppervlaktebepaling • Positie thermische schil • Isolatietypen, met name toevoeging hoogwaardige isolatie. • Ventilatiesystemen – inpassing gelijkwaardigheid? Advies: synchronisatie met EPC-aanpak en NEN-EPG. Tevens: actualisatie opnamemethodiek & software. Zie www.kbi.nl voor kritiekversie eerste aanpassingen.
22
Toekomst (na 2011) EPG: NEN 7120 Bepalingsmethode voor: – Nieuwbouw en bestaande bouw – Woningbouw en utiliteitsbouw
Primaire doelstelling: Opstellen nieuwe éénduidige bepalingsmethode voor beoordeling energieprestatie van gebouwen. Groene versie norm (bijna) beschikbaar. Alleen (..) synchronisatie moet nog plaatsvinden.
23
Gewenst model
Input:
Rekenkern “Ep;totaal”
4 niveaus
1. Indicatief (ontwerp) 2. Forfaitair (label) 3. Uitgebreid/exact 4. Werkelijkheid niveau / diepgang
NEN-EPG
NPR SOFTWARE
Output:
4 toepassingsgebieden
A. Ontwerp • Schilindex • Duurzaam • EPindicatief (C) B. Stimulering energielabel C. Toets huidige EPC D. Maatwerk huidige EPA EPL / Passief Bouwen etc.
Voordelen gewenste integratie
• • • •
• •
25
Toekomstbestendig -> „Qprim;tot = 0‟ i.p.v. „EPC is 0‟ Optimalisaties zijn eenvoudig mogelijk en herleidbaar. Uitlegbaar / minder vertroebeling. Uitwisselbaarheid mogelijk; nader onderzoek naar conversiemogelijkheden. Diverse niveaus: transparant deels NEN/NPR. Sluit aan bij wet- en regelgeving én praktijk.
NEN-EPG: “dé energienorm voor de toekomst” • • • • •
26
Positieve impuls voor de markt Herkenning Draagvlak Integrale toepassing Betere vergelijkbaarheid mogelijk
