Algemene Beschouwingen Voorjaarsnota 2016
Het vel over de oren.
1. Leven: 1.1 Zorg
Tussen wal en schip. Handen vrij voor maatwerk. Het doel van decentralisatie is om die zorg dichter bij de burger te brengen, om maatwerk te leveren. Een deel van het nieuwe WMO budget is over (300.000 euro). Wat ons betreft blijft dit geld behouden voor de zorg en gaan we dit inzetten om deze zorg te verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan een verwarde man die verslaafd is, schulden heeft en zijn buurtbewoners steeds weer overlast bezorgd. Dat is soms multi-problematiek welke met standaard voorzieningen niet te verhelpen is. De buurt, hulpverleners en de cliënt raken dan gefrustreerd omdat er maar niets lijkt te veranderen. Dan moet er écht maatwerk kunnen worden geleverd. Er moet dan de vrijheid zijn om snel een voor deze cliënt passende ( soms onorthodoxe) oplossing te regelen. Vaak is er reeds een netwerkoverleg over deze personen met de betrokken zorgverleners. Wanneer de standaard maatwerkvoorzieningen niet voldoen zouden wij graag zien dat de regisseur van het sociaal netwerkoverleg de vrije hand krijgt om een passende oplossing te regelen en deze direct te kunnen financieren uit een beschikbaar ”maatwerk-plus potje” . Zo kan er écht maatwerk worden geleverd. Dat is decentralisatie! 1. Wat vindt het college van dit idee? 2. Is het college bereid een deel van het overgebleven (nieuwe) WMO budget hiervoor te oormerken en op te nemen in de begroting? 3. Limburg is als proefregio aangewezen door het Aanjaagteam verwarde personen. Is het college het er mee dat het zinvol is om te evalueren of dit ook in dat kader een mogelijke oplossingsrichting zou kunnen zijn? Algemene Beschouwingen juni 2016
-1-
1.2 Onderwijs
Eindelijk passend onderwijs thuisnabij? D66 is een groot voorstander van de talentencampus. Het lijkt nu te lukken op locatie Veltum. Wij stellen het gevraagde budget hiervoor graag beschikbaar. Het wordt tijd dat er duidelijkheid komt voor de kinderen van het speciaal (basis-)onderwijs.
Het is tijd om kleur te bekennen voor de toverbal. Er moet duidelijkheid komen voor de Toverbal. Het huidig leerlingen aantal is laag. Wij denken als D66 Venray dat het wenselijk is dat er een school in Noord-West Venray blijft. Wel moet tevoren dan duidelijk zijn of die behoefte er ook is bij de ouders van de betreffende kinderen. Daarvoor zal er eerst duidelijkheid moeten komen over mogelijke plannen met de Toverbal. Is er de bereidheid om weer te investeren? Is het de intentie om de school te verbouwen nu de talentencampus naar Veltum gaat? Wordt nieuwbouw overwogen? Bestaat risico op sluiting? Wat ons betreft blijft het huidig 'krediet onderhoud Toverbal' voorlopig voor een school in NoordWest Venray gereserveerd. 1. Hoe kijkt het college hier tegenaan? 2. Zijn er plannen voor onderhoud/verbouwing? 1.3 Accommodaties
The B, the place to be! Wij zouden graag zien dat de jeugd een goede uitgaansplek heeft in Venray en hopen dat The B de nieuwe uitgaansplek wordt. Met The B moet nu echt wat gaan gebeuren! Wij denken dat enerzijds professionalisering van de organisatie nodig is en daarnaast geld om activiteiten te kunnen organiseren . Wij zullen een motie indienen om hiervoor budget vrij te maken. 1. Hoe kijkt het college hier tegenaan? Is het bereid hiervoor budget vrij te maken in de begroting?
Zwemmen of verzuipen? D66 Venray vindt dat er in Venray een zwembad moet blijven. We wachten de onderhandelingen met LACO af om te bezien of het haalbaar is opnieuw een langjarig contract met Laco af te sluiten of dat er een alternatief gezocht zal moet worden.
Schoon door de poort. Het is wenselijk dat er duidelijkheid komt voor de accommodaties. Wij kunnen derhalve akkoord gaan met het opnemen van een raamkrediet. Anderzijds stemmen we daarmee echter niet in met een vrij beschikbaar potje van 3,2 miljoen. We willen graag een wegingsmatrix (hoe verdeel je het bedrag eerlijk) en zien graag dat elk voorstel nog ter besluitvorming naar de raad komt. Algemene beschouwingen juni 2016
-2-
Verder moet duidelijk zijn wat er van accommodaties wordt verwacht ná schoon door de poort: nooit meer aankloppen voor exploitatie, onderhoud en/of nieuwbouw of staat de deur nog steeds op een kier? 1. Volgt er nog een wegingsmatrix? 2. Is het de intentie dat elk voorstel nog naar de raad komt? Zo niet, waarom niet?
Paracommercie, op weg naar een goede balans. Het is belangrijk dat er op korte termijn een politiek debat en (vervolgens) duidelijkheid komt over de paracommercie en handhaving van eerder gemaakte afspraken. Ook zullen we als gemeente Venray een standpunt in moeten nemen over instellingen/accommodaties, die subsidie krijgen en daarnaast een BV oprichten. Dit heeft ook een relatie met 'schoon door de poort'. Het is onwenselijk dat accommodaties nu een begroting maken waarbij zij in de exploitatie rekening houden met horecainkomsten, die later mogelijk niet toegestaan zijn . 1. Is het college bereid op korte termijn hierover een politiek debat te organiseren en vervolgens duidelijkheid te verschaffen? 1.4 Zelfsturing en Burgerinitiatieven
Zelfsturing. De laatste twee zelfsturingsplannen zijn recent ingediend. Voor de financiering hiervan is nog extra geld nodig. Dit willen we graag beschikbaar stellen. Daarna is het wat ons betreft echter pas op de plaats. Laten we zelfsturingsbeleid eerst eens evalueren en dan pas beslissen of we dit wel langdurig willen continueren en in welke vorm. 1. Hoe kijk het college hier tegenaan?
Jou Tou. Investeren in ontwikkeling dagopvang voor mensen met verstandelijke beperking in combinatie met (top-)sport klinkt als een goed initiatief. Wij hebben echter op dit moment onvoldoende informatie over dit initiatief om een weloverwogen besluit te kunnen nemen over het in de voorjaarsnota opgenomen bedrag van 150.000 euro. 1. Wanneer volgt hierover nadere informatie? 1.5 Cultuur
Kunstencentrum Jerusalem. Het destijds niet doorgaan van Part4 blijft voor D66 Venray een enorme gemiste kans. Wij hopen dat het het KCJ en het college lukt om op korte termijn een plan uit te werken, waarbij medewerkers duidelijkheid krijgen en optimaal de kans (indien gewenst) om te kunnen starten en slagen als zelfstandigen binnen Cultura Venray. Algemene beschouwingen juni 2016
-3-
Wij vinden het belangrijk dat het huidig opgebouwde kunst- en cultuurnetwerk zoveel mogelijk blijft behouden. Aankomend jaar zal KCJ uitvoerende taken verrichten voor Cultura Venray. Dat er ook daarna behoefte is aan 'KCJ light', een kleine organisatie die uitvoerende taken blijft verrichten voor Cultura Venray, sluiten we niet uit. We laten het graag aan Cultura Venray om in de loop van volgend jaar te inventariseren of er behoefte is aan ondersteuning bij de uitvoering, op welke manier en door wie.
2. Wonen: 2.1 Duurzaamheid
Ambitieuze doelen zijn goed. Haalbare doelen zijn beter. Het is een mooi streven om in 2030 als gemeente energieneutraal te zijn, maar door de beperkte reikwijdte en spankracht van een gemeente is het de vraag of dit een haalbaar streven is. Zelfs als het ‘uitvoeringsplan energie’ wordt voltooid komen we als gemeente niet in de buurt van energieneutraliteit. Hiervan zijn we onder andere afhankelijk van hogere overheden en het bedrijfsleven. Venray moet zich focussen op concrete en haalbare doelen. De collectieve inkoop van zonnepanelen, het verduurzamen van het wagenpark of de inkoop van 100% groene energie zijn hier goede voorbeelden van. Zonnepanelen op onze basisscholen Een ander voorbeeld van een concreet en haalbaar doel is het bedekken van onze basisscholen met zonnepanelen. De investering verdient zich terug door korting op de energierekening. Op verschillende plaatsen in Nederland wordt dit al met succes uitgevoerd. Bij sommige initiatieven houdt het schoolbestuur er op de lange termijn zelfs geld aan over wat weer in het onderwijs kan worden geïnvesteerd. Het mes snijdt hier dus aan twee kanten. Duurzaamheidscoördinator Naar aanleiding van de motie ‘groen’ wordt door het college voorgesteld om een duurzaamheidscoördinator voor 3 jaar aan te stellen. Deze zal zich o.a. bezig houden met energiebesparing en opwekking van duurzame energie. Daarnaast zal deze coördinator onze ambtenaren begeleiden zodat zij intrinsiek gemotiveerd raken om binnen hun eigen werkveld duurzaamheid als kans mee te nemen. Dit vinden wij te vrijblijvend en lastig te meten. Duurzaamheid zou in de haarvaten van de organisatie moeten zitten. Ingebed in elke afdeling. Als gemeenteraad zouden wij dit dan ook moeten kunnen toetsen. Daarom vinden wij dat iedere nota voorzien zou moeten zijn van een afweging op het gebied van duurzaamheid. Net zoals er in iedere nota een afweging wordt gemaakt op het gebied van risico’s, of financiën. Deze concrete taak zou ook kunnen worden belegd bij de aan te stellen duurzaamheidscoördinator, maar dan moet er wel nagedacht worden wie dit na 3 jaar op gaat pakken. Gezien de snelheid van ontwikkelingen en de uitdagingen die er liggen op het gebied van duurzaamheid denken wij dat er structureel meer ambtelijke capaciteit nodig is om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen.
Algemene beschouwingen juni 2016
-4-
1. Is het college bereid om op korte termijn samen met o.a. schoolbesturen een plan te ontwikkelen om zoveel mogelijk basisscholen binnen de gemeente te voorzien van zonnepanelen? 2. Is het college het met ons eens om vanaf 2017 elke nota aan B&W en gemeenteraad te voorzien van een afweging op het gebied van duurzaamheid? Zo ja, hoe zou het college het afwegingskader vormgeven? Zo nee, waarom niet? 3. Is het college het met ons eens dat er structureel meer ambtelijke capaciteit nodig is om de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid op een goede manier aan te pakken? Zo ja, hoe gaat het college daarvoor zorgen? Zo nee, waarom niet? 2.2 St. Anna
Nu moeten we het ijzer heet maken, om het straks te kunnen smeden. Nu komt het erop aan. Vanaf 1 januari 2018 krijgt het VVGI geen vergoeding meer voor het beheer van het park. Belangrijker nog, er is een koper voor het gehele park. Deze nieuwe eigenaar heeft waarschijnlijk wél de wil en het geld om het park te gaan ontwikkelen. Als gemeente moeten we dit bij beide handen aangrijpen. We hebben samen met de toekomstige eigenaar twee jaar de tijd om het ijzer heet te maken. Na de overdracht van het park kan er dan direct worden begonnen met smeden. Goede zaak dus dat het college wil investeren in de begeleiding van het proces hiernaartoe. 2.3 Centrum
De kop is eraf. Nog twee te gaan. Eindelijk is er een besluit gevallen omtrent parkeren in en rond het centrum. Het nieuwe parkeerbeleid kan haast niet vriendelijker. Bezoekers krijgen de keuze: parkeren binnen de blauwe zone dichtbij het centrum, op een gratis plek wat verder van het centrum, of achter de slagboom tegen een laag tarief. Altijd een plekje vrij. Hierdoor wordt een bezoek aan het centrum aangenamer en wordt de kans op een boete bijna nihil. Het driekoppig monster wat het centrum teistert is een tweekoppig monster geworden. De leegstand en gebrek aan reuring houden het monster levend. Het is goed dat het college doorpakt en investeert in een accountmanager en de uitvoering van de centrumvisie. De accountmanager dient te zorgen voor een betere samenwerking tussen partijen als vastgoedeigenaren en centrumondernemers. Tegelijkertijd zal deze ervoor moeten zorgen dat het er meer evenementen en andere recreatieve activiteiten georganiseerd gaan worden. Daarnaast gaat het stimuleringspakket voor de uitvoering van de centrumvisie een bijdrage leveren aan het tegengaan van de leegstand. Het centrum zal hierdoor compacter moeten worden waardoor het aan aantrekkingskracht wint. Een goede ontwikkeling.
Algemene beschouwingen juni 2016
-5-
3. Werken en Besturen: 3.1 Werkgelegenheid
Je hebt denkers en doeners, echter denkers die denken dat het doeners zijn, doen minder dan ze denken, seizoen 3. Elk jaar vraagt D66 Venray aandacht voor het onderwerp werkgelegenheid in Venray en dan met name het aantal werklozen en bijstandsgerechtigden in Venray. Waarom blijven wij hier op terugkomen. Twee redenen:
De impact van de werkloosheid mag niet onderschat worden. Allereerst in menselijk opzicht voor de betreffende personen en hun huisgenoten maar in financieel opzichte voor zowel de burger als ook onze gemeente. De diverse initiatieven (19 begin 2015) om werkeloosheid te bestrijden. Dat roept ieder jaar weer vragen op.
De Cijfers Het aantal bijstandsgerechtigden nadert inmiddels de 1000 (vorig jaar 927) en zal voorlopig nog wel doorstijgen. Iets waar wij vorig jaar al op hebben gewezen mede op basis van de voorspellingen van Nieuwsflits arbeidsmarkt april 2015. Inmiddels heeft de gemeente Venray hierop gereageerd door inzet van extra mankracht. Prima, echter wat ons betreft had dit wel eerder gemogen aangezien het voorzienbaar was. Het aantal WW uitkeringen is inmiddels 1.382 (bron “Nieuwsflits Arbeidsmarkt Limburg” mei 2016). Een daling ten opzichte van april, echter nog steeds hoger dan vorig jaar. Verder is de daling vooral te wijten aan kortdurende werkzoekenden. Dit betekent dat langdurig werkzoekenden (en die belanden uiteindelijk in de bijstand) niet of nauwelijks daalt. Een derde categorie die niet direct terug te vinden zijn in de diverse cijfers is het aantal ZZP’ers binnen Venray zonder opdracht. Volgens eerdere onderzoeken (o.a. Volkskrant 8 januari 2014) hoort ongeveer een kwart van de ZZP’ers terug te komen in de werkloosheidsstatistieken maar staan er dus niet bij. Al met al zijn er dus 2400 mensen binnen Venray “geregistreerd” op zoek naar werk en daarbovenop Op een werkzame bevolking in Venray (bron: www.venray.incijfers.nl) van 22.000 eind 2015 betekent dat in ieder geval 9,83% van het totaal aantal mensen die werk hebben of werk zoeken, zonder werk zitten. Tel daar de werkloze ZZP’ers op en dan kom je boven de 10%! Eerder (2014) constateerden wij dat er maar liefst 19 initiatieven zijn om de werkgelegenheid te stimuleren waarbij die met het Werkplein Venlo één van de belangrijkste is. Onze vragen lieten zich toen in de kern samenvatten tot het volgende: Levert de verkozen aanpak via de diverse initiatieven resultaat op en gaan de wethouders ook zelf op pad met de “kaartenbak” onder de arm? Dit laatste vonden we meer dan vanzelfsprekend. Daarbij kregen wij als antwoord dat het moeilijk te meten is wat de diverse initiatieven aan werk oplevert (behalve voor de participanten).
Algemene beschouwingen juni 2016
-6-
Al met al hebben wij op basis van bovenstaande de volgende vragen: 1. Hoeveel prioriteit geeft het college aan het onderdeel Werkgelegenheid op een schaal van 1 tot 10 waarbij 10 voor de hoogste urgentie staat? 2. Hoeveel ZZP’ers zijn er gevestigd in Venray? 3. Is er bekend hoeveel daarvan zonder substantiële opdrachten zijn? 4. Is er inmiddels meer zicht op wat de diverse initiatieven rondom werkgelegenheid tot dusverre hebben opgeleverd (globaal)? 5. Is er het afgelopen jaar een nieuw initiatief opgestart of juist afscheid genomen van een initiatief vanwege nieuwe inzichten in effectiviteit? 6. Hoe wordt de samenwerking met Venlo (UWV) bijgestuurd naar aanleiding van de eerdere constatering dat de gekozen aanpak minder succesvol is dan verwacht? 7. Hoe wordt er geanticipeerd op de verwachte verdere toename van bijstandgerechtigden? 8. Uit de “nieuwsflits arbeidsmarkt Limburg mei 2016” blijkt uit de “spanningsindicator Arbeidsmarkt” dat er een krapte wordt verwacht op ICT beroepen in de regio. Zijn er in dat verband initiatieven te verwachten cq. reeds genomen? 3.2 Samenwerkingsverbanden
Alleen ben je sneller, met Venray erbij is het in ieder geval goedkoper. Venray heeft de ambitie om de tweede stad in de regio te zijn (terwijl we dat al lang zijn) en koppelt aan deze ambitie de wens om actief deel te nemen aan diverse samenwerkingsverbanden. Deze “noblesse oblige” houding kan een kritische houding als deelnemer vertroebelen. Aanschuiven lijkt belangrijker dan een scherpe afweging. In dat verband wordt er sinds 2015 wordt er gewerkt aan de kadernota samenwerkingsverbanden. Deze heeft, voorlopig althans, de titel gekregen: “alleen ben je sneller, samen kom je verder”. Een titel waar al het nodige over is te doen. Ten onrechte aangezien de titel niet belangrijk is en alleen maar afleidt. Het gaat, zoals altijd bij D66 Venray, om met name het waarom en wat. Waarom? Mede gezien de toenemende complexiteit van de maatschappij en het uitdijende takenpakket van gemeenten, wordt samenwerken steeds belangrijker. De redenen hiervoor zijn bekend. Nu dat gemeentelijke herindeling op dit moment ongewenst is, betekent e.e.a. dat je dus moet gaan samenwerken met andere gemeenten. Dit onderschrijven we. Echter deze samenwerkingen betreffen vele onderwerpen en dito vormen. Daarmee wordt het ook langzaam “mistig”. Dit heeft een aantal belangrijke consequenties. Zo onttrekt het zich steeds meer aan de controlerende taak van de raad en, zo blijkt veelal, het worden “Perpetuum Mobile”; het blijft maar doorgaan omdat het er nu eenmaal is. Dit leidt tot In efficiency maar, nog erger, afstand tot de burgers. Tenslotte, zo blijkt ook uit onze eigen ervaring, de raad wordt te laat betrokken en wordt geacht, onder straffe van “verbanning”, te tekenen bij het kruisje. Koppel dit aan het sentiment dat Venray (te) snel de portemonnee trekt om maar vooral “aan tafel te mogen zitten”, dan is duidelijk waarom dit een verbeterpunt is. Vervolgens het “wat”. Om bovenstaande te monitoren, een halt toe te roepen cq. bij te sturen is het belangrijk dat er een “meetlat”/afwegingskader komt. Deze dient gebruikt te worden om nieuwe maar ook bestaande samenwerkingsverbanden te beoordelen: onderschrijven we het doel nog, wordt het doel zo bereikt, de vorm, democratische legitimiteit, zijn er goede afspraken gemaakt over control, evt. exit, etc. Algemene beschouwingen juni 2016
-7-
Met de notitie “alleen ben je sneller, samen kom je verder” is er een voorzicht begin gemaakt. Er valt nog veel te verbeteren aan de notitie zelf (met name de scherpte) maar vooral het toepassen baart ons zorgen. Recente voorbeelden geven aan dat het alleen “impliciet” wordt toegepast. Tenslotte; een andere zwakte in samenwerkingsland is de samenwerking tussen de betrokken raden zelf. Deze is er niet tot nauwelijks, zelfs op dossiers waarvan iedereen weet dat er een gezamenlijk belang is. Dat maakt dat we ook makkelijk uit elkaar en tegen elkaar uit te spelen zijn. Wij zijn voorstander van een pilot met bijvoorbeeld “gedelegeerde raadsleden” of “regioraad” of een andere vorm om in ieder te komen tot een vorm van samenwerking. In dat verband hebben wij de volgende vragen aan de griffie: 1. Bent u het met ons eens dat de samenwerking tussen de raden in de regio op dit moment onvoldoende is? 2. Wat is volgens u en de andere griffies daarvoor de belangrijkste redenen buiten tijdsgebrek? 3. Wat zijn elders in het land, de belangrijkste vormen van samenwerking en waarom deze succesvol zijn? 4. Bent u bereid om samen met de andere griffies te onderzoeken hoe groot de behoefte is aan samenwerking en welke vorm daarin nagestreefd kan worden? 3.3 Greenport
Rotsduiken: Gaan we springen, of checken we toch eerst de mogelijke rotsen onder het prachtige azuurblauwe wateroppervlak? Een bijzondere vorm van samenwerking in de regio is Greenport. Na de Floriade van 2012 is het moment aangebroken dat er een voorstel vanuit de Provincie ligt om de “resultaten” uit het verleden op te ruimen en om nu wel te komen tot een levensvatbaar en vooral exploitabel concept. D66 Venray kijkt bijzonder kritisch naar dit onderwerp: De resultaten en ervaringen uit het verleden zijn dermate dat waakzaamheid is geboden De (financiële) belangen voor Venray zijn groot Het betrekken van de raad en mee kunnen denken is tot dusverre beperkt geweest en lijkt wederom een voorbeeld van “tekenen bij het kruisje” anders wordt je verbannen. Het dossier is complex, wordt complex gemaakt cq. complex gehouden. D66 Venray is voor samenwerking in de regio en kan zich ook vinden in de intenties van de Provincies om de zaak op te ruimen inclusief de optie “uitstappen”. Echter het voorstel zoals het er nu ligt roept vele, vele, vele , vele, vele vragen op. Daarnaast dient e.e.a. door experts doorgerekend te worden op “marktconformiteit” en dient helder te zijn op de consequenties voor Venray. Zowel in risico’s als verdienmodel maar ook: herstructureringsfonds, vrijwaringen, 30 ha eigen grond, governance etc. Al met al zoveel onzekerheden dat wij zeer terughoudend zijn met instemming en zo nodig, indien uit de uit te voeren onderzoeken daar reden voor is, om niet in te stemmen. Het alsdan te verwachten rumoer vanuit de regio nemen we dan voor lief. Het is namelijk ook een teken van partnerschap dat je soms ergens nee tegen zegt.
Algemene beschouwingen juni 2016
-8-
Venray, juni 2016 Fractie D66 Venray Esther Hoppenreijs Remy Aarts Daan Janssen
Algemene beschouwingen juni 2016
-9-