Het St Pietersplein Gent 13c St Pieterskerk
De nog bestaande gebouwen
Gelezen dat de grote zuilen die hergebruikt zijn voor de aula (straatkant) in de Volderstraat zouden afkomen van de St Pietersabdij! Maar nergens zie ik hier die zuilen. Maarja wie ben ik om daarover te twijfelen.
St Pietersplein boven , zicht vanaf de St Pietersnieuwstr onder, zicht vanaf de Overpoortstr Prelaatswoning van de St Pietersabdij. Gebouwd 1730. Alles werd afgebroken rond 1811 en de O.L.V. kerk enige jaren eerder, 1799 St Pieterskerk
De nog bestaande gebouwen
Deze poelput is verdwenen in 1840. Later zal men op deze plaats een school rond 1860 oprichten nu het liberaal archief.
De Kantienberg
Het prelaatsgebouw was gereed in 1730 en afgebroken in 1811 tijdens het Frans bewind . De abdij werd kazerne en het 1ste Sint-Pietersplein werd aangelegd voor een oefenplein om de soldaten te drillen
Eerste kazerne van 1687 tot 1754 De Kanunnikstr is gewijzigd onder het Frans bewind toen men in 1811 besloten had het St Pietersplein te niveleren 20.000 m³ aarde werden afgegraven om een marsveld voor de soldaten te bekomen. In 1825 toen we reeds lang onder het Nederlands bestuur waren was de straat reeds verplaatst naar de huidige plaats een zijstraat van de Kortrijksepoortstraat
Schilderij van Pieter Hals. De O.L.V. kerk ca 1680. Ik denk dat jenevertjes engeltjes de kerk!!!
Gent St Pietersplein!!Het was nogal een dorp hé in die tijd.
onze schilder teveel had gedronken hij zag vliegen naar
1.5.1722 Dat waren nogal tijden. een bisschoppelijke verordening waarbij het verboden wordt alcohol te schenken in de herbergen tijdens de hoogmis!
De abdijkerk bevond zich opzij van de kerk. De oude abdijkerk werd afgebroken, want tijdens de beeldenstorm, godsdienstoorlog 1566 en 1578 is er veel vernietigd geweest . Er werd besloten rond deze tijd (1629 of eerder?) een nieuwe kerk te bouwen. De prelaatswoning voor de abdij is later opgetrokken, rond 1730
Weg naar de Overpoort, maar nog geen cafeetjes te zien.
Van de Franse bezetter kwamen we terecht op een ander volkje, de Hollanders. Een zekere Wynantz heeft toen mooie schilderijen achtergelaten. Hier het weidse St Pietersplein en in de verte 4 molens . Vier van de honderd die er toen waren gebouwd op de vesten.
Onder, hoe de tekening in elkaar zit weet in nog niet. In ieder geval is het de St Pieterskerk van Gent. Ik zal nog even gaan zien in de crypte van de abdij
In de 9de eeuw is er voor het eerst sprake van de wijngaard van de St Pietersabdij. Vanaf de 13de eeuw gaat de abdij echter steeds meer wijn van betere kwaliteit aankopen bij de invoerders.
Schilderij Anno 1820.
Nog geen schoorstenen te bemerken. Deze zouden pas enkele jaren later verschijnen , waarmee de uitbuiting van de arbeiders begon dan goed begon. Gedurende meer dan 100 jaar lang, tot na de 1ste wereldoorlog , zullen vele arbeiders in ellendige omstandigheden blijven leven.
De kerk van de Sint-Pietersabdij voor de beeldenstorm
Schilderij van 1820 Fr. de Noter
Aan de oevers van de Muinschelde heeft men terug wijngaarden aangelegd. Ik vraag me af wanneer dat de laatste wijngaard zich bevond op de abdij vermits ze reeds begonnen met wijn in te voeren in de 13de eeuw. Zou men 500 jaar later nog wijn verbouwd hebben?
We zijn rond 1760. De Kerk heeft altijd onderscheid gemaakt tussen mensen. De ene kerk was voor de geestelijken, de andere was voor het gewone volk , waar dan ook nog eens onderscheid gemaakt werd voor de vrouwen en de notabelen van het dorp. Deze laatsten kregen zelfs een bloedrood fluwelen kussentje onder hun kont geschoven. Gelukkig is deze vorm discriminatie voorbij en is iedereen nu gelijkwaardig
St Pietersplein
Voor 1799 had je 2 kerken op het St-Pietersplein.1799 was het jaar dat de parochiekerk van St Pietersdorp verdween. Tussen 1720 en 1730 werd er tussen deze twee kerken een luxueuze tuin aangelegd die vroeger een deel het kerkhof was van de O.L.V.kerk. De ingangspoort om de abdij te kunnen betreden lag nu hier. Daardoor verdween de middeleeuwse poort die aan de Kantienberg lag. Het doel van de abt voor het aanleggen van de tuin zal wel wat meer prestige geweest zijn voor zijn prelaatswoning.
De prelaatwoning van 1730
St Pietersplein
St Pietersnieuwstraat
Rechts, 2 schilderijen van de olv kerk die afgebroken zal worden in hetzelfde jaar van het opmaken van De Vreesekaart in 1799. De blauwe lijnen op de kaart zijn de huidige rooilijnen. De 2 rode lijnen zijn de voorkant van de kerk en het rood kruiske is waar vermoedelijk de tekenaar heeft gezeten om de tekening links bovenaan te tekenen(de tekenaar zag niet de St Pietersnieuwstraat ) Vesten, Heuvelpoort en straat
De Kanunnikstraat zal in 1810 verdwijnen met de eerste aanleg van het St Pietersplein met hulp van Spaanse krijgsgevangenen.
Kazernestraat
Links, na 2 Beeldenstormen en na de godsdienstoorlogen toen de tijd wat rustiger was in de 17de eeuw was men begonnen de oude kerk af te breken en de huidige St Pieterskerk te bouwen(1629). Boven is een detail van het prelaatsgebouw die zicht bevond voor de toenmalige abdijkerk
De afgebroken OLV kerk en de abdij
De Muinkschelde
De Sint-Pietersabdij gezien vanaf de Schelde. Tekening uit de 16de eeuw
14-4-1629 eerste steenlegging v/d nieuwe st Pieterskerk door bisschop Triest De afgebroken O-L-V kerk, de kerk van het Sint-Pietersdorp bestond zeker al in 1140
De oude St Pieterskazerne
De O.L.V. kerk op het St Pietersplein in de 16de en 17de eeuw
Eerst en vooral, alle kunstwerken uit de afgeschafte kloosters werden opgeslagen in de abdij van Baudeloo. De mooiste werken had Parijs de rest bleef hier, 221 schilderijen en 15 beeldhouwwerken. Tijdens de Franse tijd werd de St Pieterskerk gebruikt als Museum voor Schone kunsten. Dit vanaf 1802 , tot 1805. Omdat Napoleon vrede had gesloten met de kerk mochten men terug in vele kerken erediensten houden. Het Museum van schone kunsten werd verplaatst naar de Academie in de Academiestraat. Omdat de O.L.V. kerk, de parochiekerk van het St Pietersdorp afgebroken was in 1799, werd 10 jaar later deze twee namen samen gevoegd. De O.L.V St Pieterskerk. Want de orde van de Benedictijnen was er opgedoekt en een andere orde kwam in de plaats. De militaire orde dit tot +/- 1953
11-5-1786. het oplaten van luchtballen is een sport geworden. Om misbruiken en ongelukken te vermijden, verbiedt keizer Jozef II om nog “wolkenwagens” op te laten met vuur of brandende olie.
De geoogste wijn van de St Pietershelling wordt bezorgd aan het stadsbestuur
Anno 1905 op het St Pietersplein.
De Franse revolutie (1789) die later dan ook onze gebieden bezetten en inlijfden moesten dan ook de Franse wetten eerbiedigen in 1794. Alle kerkelijke goederen werden aangeslagen en werden staatsbezit. De parochiekerk die naast de abdij kerk stond werd reeds afgebroken rond 1799.De St- Pieterskerk was een museum geworden voor Schone Kunsten maar rond 1800 had Napoleon een concordaat gesloten met de paus en het museum werd terug een kerk. Maar de paterkens trokken aan het kortste eind en de abdij bleef staatsbezit. Na meer dan 15 jaar leegstand had de wind enz goed zijn werk gedaan. Ook de burgers wilden van de zaak wat genieten en hadden deuren en vensters uit het klooster gehaald en andere zaken meer. Rond 1806 besloot men dan alle buitendeuren en vensters dicht te metsen. Rond 1810 in plaats van een prachtig kloosterabdij aan treffen, trof men een triestig vervallen gebouwen aan. Men had beslist het gebouw terug te geven aan de stad om er een kazerne van te maken. Een wet bepaalde immers dat de militaire gebouwen van staat naar stad moesten gaan. In 1811 begon men aan de west-kant waar de gebouwen in verval keerden af te breken en er een groot plein van te maken(St Pietersplein) een marsveld om de soldaatjes wat tucht bij te brengen en te leren Marscheren. De abdij gebouwen zelf werden aangepast om er soldaten te laten liggen(zie verder op de vlgd dia’s). Nu spring ik 130 jaar verder dat het einde inluidde van de St Pieterskazerne als kazerne. 1945 was het einde van de oorlog en onze soldaten moesten nu Duitsland bezetten. De Infanterie-kazerne, Kleine voetvolkkazerne voor de Gentenaars hield op te bestaan. De staat bleef nog zeker tot 1952 ongeveer aanspraak maken op de achterliggende gebouwen ,die gebouwd werden na 1811 in de tuin aan de Muinkschelde. Vanaf 1952/53 was het een zware taak om van de kazerne terug de oude st-Pietersabdij in ere te herstellen. Daar is het stadsbestuur zeker in geslaagd. Alles werd bijna verwijderd dat gebouwd werd na 1811. Wel is het gebouw uit 1859 langs de kantienberg (lokalen voor de artillerie en geniewacht) behouden gebleven, ook de muur langs de schelde bleef behouden.
Aan de achterkant van de abdijkerk was er een beluikje waar er zich 3 huisjes bevonden. Hier één van de 3 huisjes die net zoals vele citéétjes zijn verdwenen
Je kan alles bekijken op www.sint-pietersdorp.be
Na meer dan 100 jaar is er bijna niks veranderd
Rond 1799 werd de dorpskerk afgebroken. De eerste aanleg van het toen nog grotere plein is gebeurd 1810 toen ook het Prelaatsgebouw afgebroken werd om een groot marsveld te bekomen voor de soldaten. De abdij was opgegeven en een kazerne kwam in de plaats. De heraanleg van het St Pietersplein op deze foto onderaan werd rond 1848 uitgevoerd .
Kunstlaan
In een tragisch ongeval met de dood tot gevolg werd de militair met de nodige eer begraven op het st-Pietersplein in de jaren vijftig
Foto 1895
In 1791 beslist Frankrijk dat alle kazernen ten laste zijn van de staat. Met de aanhechting van onze gebieden met Frankrijk werd deze wet wat later dan ook van toepassing. Door een keizerlijk dekreet in 1810 werden alle gebouwen terug gegeven aan de gemeenten voor het onderhoud van de kazernen. 65 jaar later vonden de steden dat deze taak beter door de staat kon worden volbracht. Dit gebeurde in 1873 (1876)
Deel van de St-Pietersabdij met een verschil van bijna 100 jaar
Het St Pietersplein. Is de plaats gevormd in 1811 door het afbreken van de parochiekerk van O.L.Vrouw ( 1799) en de bijgebouwen rond de abdij . Deze plaats heette natuurlijk niet het St Pietersplein maar Place du Roi de Rome. In 1847 waren de werken op het st Pietersplein uitgevoerd. Vroeger was het St Pietersplein veel groter en omvatte het huidige St Amandsplein en het Kramersplein en reikte tot de Blandijnberg
Na een gift van de universiteit aan de Stad Gent heeft men gestart met een schoolmuseum, deze vond plaats in het straatje van Berouw (1923) waar ook een grote tuin aan verbonden was. De bezieler was Michel Thiery (geboren in 1877). Op pensioen in 1943. Er werd in 1965 een nieuw museum (stedelijk schoolmuseum Michel Thiery) gemaakt in een vleugel van de St Pietersabdij.
Naar het St Pietersplein
Maar nu lees ik ook dat dit geschiede op 29/5/197O. Soms word de beslissing genomen, soms de 1ste steenlegging en soms de opening als datum. Ook niet gemakkelijk voor mij.
De tijd? Voor 1953 was de St Pietersabdij meer dan 200 jaar een kazerne. Naar de Muinkschelde
Het Schoolmuseum
St Pietersplein 68
Wat is er daar nog van origineel?
Heden en verleden
De abdij kreeg in 1810 een nieuwe bestemming. Een kazerne dit tot 1953
Enkele jaren voor 1913 gaven de gebroeders Lumière in een tent op het st Pietersplein hun eerste cinema voorstelling (stomme film). Hoeveel bezoekers er zijn geweest weet ik niet, maar ik denk dat ze met velen waren.
In 1842 heeft de gemeenteraad beslist de jaarlijkse foor, kermis te laten doorgaan op het St Pietersplein. Veel protest was er van de inrichters, deze bleven liever staan rond het stadhuis.
Heden het St Pietersplein. De oude abdijkerk de afgebroken O.L.V. Kerk in 1799
De oude abdijkerk voor 1578 De zuidelijke ingang van de abdij en Zicht vanaf de Overpoortstr.
belfort
De afgebroken O.L.V. kerk
St Pieterskerk
De vroegere Kanunnikstr
Onze Lieve Vrouwestraat van Sente Pieters. Is de naam van de huidige St Kwintenberg. De straat ontleende hare naam aan de parochiale kerk van O.L.Vrouw, die lag op het St Pietersplein tot 1799. Deze kerk werd tijdens de Frans revolutie aangeslagen, verkocht en afgebroken
De oude Kanunnikstr nu St Amandstr St Kwintensberg St Kwintenskapel St Pietersnieuwstraat
Abdij Muinkschelde De Kantienberg
Het St Pietersabdij rond de 17de eeuw
De o l v kerk word pas vermeld voor het eerst in 1140. Verschillende grote branden gehad nl. in 1353 , 1359 , 1378 , 1675 en 1733. De kerk stond wel bijna op het hoogste punt van het St Pietersdorp Nieuwe bazen nieuwe wetten In 1799 moesten al de namen op pleinen en straatnamen die in het Vlaams stonden vermeld nu in de Frans worden geschreven.
St-Pietersabdij
De foor van nu was oorspronkelijk een jaarmarkt die eerst doorging in het Vleeshuis op de Groentemarkt, later in het stadhuis en omliggende pleintjes, dan naar het Koophandelsplein en kouter en halfweg de 19de eeuw naar het St Pietersplein. Oorspronkelijk was het uitsluiten handelaars waar van alles werd verkocht maar langzaam kwamen in hun zog andere mensen mee die meer en meer de huidige sfeer bepaalde en van foire (handel)niets meer is overgebleven. Enkel het amusante is gebleven (de jaarlijkse kermis) In 1843 moest het gedaan zijn van kermis naar kermis te lopen, de arbeiders moesten wat meer stiptheid aan de dag leggen!!!! De bazen waren het grondig beu dat ze de maandag niet verschenen op hun werk. Het gemeentebesluit bepaalde dat er maar 1 kermis zou zijn en wel een zeer belangrijke, deze was van het St Pietersplein
Meer dan 100 jaar geleden, ondertussen zijn deze populieren al lang gerooid omdat ze te groot werden. Nadien werd er een voorstel gedaan voor het planten van kastanjes omdat deze niet zo snel zouden groeien. Ook deze zijn al lang weg.
De tijd dat de St Pietersabdij een kazerne was.
De Sint-Pietersabdijkerk
De Muinkschelde met de brug
Nu ingang voor tentoonstellingen in de abdij
De abdij werd opgegeven in 1795 en pas na 1810 gebruikt als voetvolkkazerne II. De stad moest instaan voor huisvesting en ze dan onderhouden. Men kreeg van de staat een zekere vergoeding maar rond 1873 werd deze taak overgenomen door de staat. Deze kazerne werd opgegeven rond 1950, 53. Hierbij vluchtig wat er allemaal gebouwd werd in meer dan 150 jaar.
1. Eerst werd de bakkerij gebouwd (6-2-1857) 2. Gevangeniscellen voor de niet lieve soldaten (1858) 3.rond 1860 beetje bureaus 4.In 1859 lokalen voor de artillerie en de geniewacht is heden blijven staan 5.Enkele jaren na de overname door de staat (1873) een ferm muurke gebouwd langs de Muinkschelde. Ook deze muur werd niet afgebroken 6.De stadsdiensten moesten gebruik kunnen maken van de kelders van de St Pieterskerk 7. In 1876 loods voor bakovens 8. Kolenmagazijn 9. stal uit 1886 10. wc. 11. wachtlokaal 12. terug stallen 13. en rond 1906 een houten loods voor kanonnen
St-Pietersplein
Van dit alles is er bijna niks meer te bespeuren alleen de muur aan de Schelde is blijven bestaan en punt 4 en nog enkele kleinigheden. Alles werd afgebroken bedekt met aarde en gras erover. En en en op de helling werd er een wijngaard aangelegd
Omdat het bestand van dit deel te groot is dit opgedeeld in 2 delen. Zie verder over dit onderwerp 13,4 of 13d
